Bài giảng Hệ điều hành UNIX-Linux - Chương 1: Giới thiệu chung về UNIX/Linux

Nội dung text: Bài giảng Hệ điều hành UNIX-Linux - Chương 1: Giới thiệu chung về UNIX/Linux

1. Mơn hc H điu hành UNIXLinux Chương 1. Gii thiu chung v UNIX/Linux Unix operating system Nguyen Tri Thanh 1
2. H điu hành Phn mm h thng Qun tr tài nguyên Cung cp cho ngưi dùng mt máy tính m rng Qun tr tài nguyên Phn cng: CPU, b nh trong Phn mm: h thng dch v, ng dng và d liu Phân loi H điu hành tp trung (truyn thng) H điu hành mng H điu hành phân tán H t tr cng tác Unix operating system Nguyen Tri Thanh 2
3. H điu hành tp trung Khái nim T l truyn thơng liên b x lý / truyn thơng ni ti nh ðiu khin tp trung và s dng thơng tin tồn cc Phân loi ðơn chương trình: MSDOS. Ch đ SPOOLING ða chương trình (và ða ngưi dùng) Thi gian thc H điu hành đa chương trình Ch đ đa bài tốn (ch đ m batch): MFT, MVT ví d DOS trên máy IBM, OS trên EC Ch đ đa ngưi dùng (multiusers) Unix operating system Nguyen Tri Thanh 3
4. H điu hành đa ngưi dùng ðnh hưng Nhiu ngưi dùng đng thi dùng trm cui (terminal) Tính thân thin: ngưi dùng quan sát ng dng thc hin ðc đim điu khin B nh: b nh o (Virtural Memory) m rng khơng gian b nh thc CPU: phân chia thi gian (Time Shared) theo lưng t thi gian Ví d UNIX Linux mt bin th ca UNIX Unix operating system Nguyen Tri Thanh 4
5. Xut x và tin hĩa UNIX D án MULTICS 1965 MIT (Masschusetts Institute of Technology)+Bell t AT&T MULTiplexed Information and Computing Service H điu hành đa ngưi dùng, din rng, tính tốn nhanh Tht bi UNICS1969, UNIX 1970 và 1973 Ken Thompson (Bell, Multics) và Dennics Richie Tha hưng d án MULTICS, vit UNICS ch đ m cho máy PDP7 (assembler) ⇒ 1970 cho máy PDP11/20 (UNIX) 1971: nhm kh chuyn (nhiu loi máy tính) vit trên B 1973: B ⇑ C (Dennics Richie) và UNIX vit trên ngơn ng C Giai đon 19801990 AT&T ph bin UNUX mã ngun m ti đi hc 1982 bn thương mi đu tiên UNIX3 19851987 UNIX5 hàng trăm nghìn cơ s đi hc, nghiên cu Cn chun hĩa UNIX và chun POSIX Unix operating system Nguyen Tri Thanh 5
6. Xut x và tin hĩa UNIX Sau 1990 UNIX5 phiên bn 4 đưc coi mt chun ca UNIX . AT&T UNIX5 phiên bn 3 . Berkley Software Distribution (BSD) . XENIX ca MicroSoft . SUN OS website UNIX Inernational (UI) Cung cp các bn AT&T. Giao din đ ha Open Look Open Source Foudation (OSF) IBM, HP, DEC h tr Cung cp các bn UNIX khác vi AT&T Free SoftWare Foundation (FSF) Phát trin dịng UNIX min phí Linux là mt đi din quan trng Unix operating system Nguyen Tri Thanh 6
7. ðc trưng UNIX Vit trên ngơn ng bc cao C mã ngun m d đc, d hiu, d mang chuyn (kh chuyn: portable) (trong lnh phân bit ch thưng ≠ ch hoa ) b dch đi chy trên các máy cn cài đt (b dch "ph dng") Giao din ngưi dùng đơn gin ðưc thit k t dưi lên: mơđun đơn gin ⇒ phc tp S dng duy nht mt h thng file: nht quán File đưc trình bày như dãy byte Kt ni thit b qua trình điu khin thit b ða ngưi dùng, đa chương trình Thao tác vào ra qua h thng file duy nht Che khut cu trúc máy đi vi ngưi s dng Ngưi dùng chuyên nghip: dịng lnh (+ đ ha) Unix operating system Nguyen Tri Thanh 7
8. Xut x và tin hĩa Linux Khi đu Minix ca Andrew S. Tanenbaum cho dy hc Tháng 81991, Linus Tovalds vit Linux t Minix GNU và Linux Linux và Internet Linux trên th gii Caldera OpenLinux www.caldera.com Corel Linux www.corel.com Debian GNU/Linux www.debian.com Red Hat Linux www.redhat.com Red Flag Linux www.redflaglinux.com Linux Mandrake www.mandrake.com Slackware Linux www.slackware.com SuSE Linux www.suse.com TurboLinux www.turbolinux.com Linux ti Vit Nam D án LinuxVN và LinuxVN Group (ðĩa LinuxVN) Hi tho tháng 122000 Ngh đnh ca Chính ph Unix operating system Nguyen Tri Thanh 8
9. ðc trưng ca Linux Tương thích vi nhiu h điu hành khác . DOS, MS Windows . Cài trên cùng đĩa . Thao tác vi các file thuc h điu hành hành do VFS . Chy mơ phng các chương trình trên HðH khác Linux là mt UNIX tiêu biu . ða ngưi dùng, đa chương trình, đa x lý . D dàng chuyn đi vi các UNIX khác Giao din đ ha (GUI), h tr giao thc mng, RT Tính mnh m và chy nhanh khi nhiu ca s Tính kh chuyn trên PC, Mini H tr tính tốn song song và máy tính cm (PCcluster) Mã ngun m, min phí: phát trin nhanh song cn chun hĩa ðang đưc phát trin các ng dng ða ngơn ng và quc t hĩa Khĩ khăn: Cài đt (trình điu khin thit b) Phn mm chưa phong phú Unix operating system Nguyen Tri Thanh 9
10. Linux: Sơ b các thành phn Bn thành phn (theo tip cn t chc) Nhân (lõi) Shell H thng File (chương 3) H thng tin ích: H thng lnh Nhân (kernel) Tp mơđun chương trình: Qun tr h thng tài nguyên Qun tr quá trình (b lp lchscheduler, qun tr b nhmemory management, truyn thơng liên quá trìnhInterProcess Communication IPC) và mơđun h thng file (File System) B lp lch: phân chia thi gian RR, lưng t thi gian, Qun tr b nh: b nh o, trang (page) Shell Chương trình giao tip ngưi dùng Cĩ nhiu loi shell: cshell (%), Bournshell ($), tcsh Gõ lnh: nhn lnh phân tích lnh thc hin lnh quay li Du mi (giá tr PS1 và PS2) cho phép thay đi H thng file (xem Chương 3): qun lý và thao tác file Unix operating system Nguyen Tri Thanh 10
11. Lnh Linux (lnh shell) Cu trúc lnh: [ ] Tên lnh bt buc, đi đu, ch thưng Tham s: khơng cĩ/mt hoc nhiu Nhc li: Phân bit ch thưng / ch hoa Ví d, pwd hin tên thư mc hin thi ls l thu_muc hin ni dung thu_muc theo dịng Tham s: gm tham s khĩa cách thc hin lnh tham s v trí đi tưng liên quan lnh Ví d, ls l thu_muc hin ni dung thu_muc theo dịng l : tham s khĩa "hin theo dịng" thu_muc : tham s v trí "thư mc cn hin ni dung" Tham s khĩa: tham s khĩa cĩ du tr "" trưc, ví d "l". Liên h: tham s khĩa trong MSDOS cĩ du "/" như "dir /p". Tham s v trí: ý nghĩa tham s v trí theo "v trí" trong lnh Ví d, cp nguon1 nguon2 dich đu là ngun, t 2 là đích Phân bit "siêu ngưi dùng" và ngưi dùng thưng: mt s lnh ch cĩ siêu ngưi dùng mi cĩ quyn thc hin như adduser, Unix operating system Nguyen Tri Thanh 11
12. ðơn gin gõ lnh Các k năng đơn gin gõ lnh Khơi phc dịng lnh, Dùng phím đc bit son tho, Dùng phím thay th và phím , Dùng chương trình lnh (file script), Dùng thay th alias. Khơi phc dịng lnh cơ ch lưu các dịng lnh "n dịng lnh hin ti", phím di chuyn lên ↑ / di chuyn xung ↓ đ ly dịng lnh "trưc"/"sau" Phím đc bit Phím ←/→ di chuyn con tr sang trái/phi mt v trí, Cp phím / di chuyn con tr sang phi/trái mt t, Cp phím / di chuyn con tr v đu/cui dịng lnh, Cp phím / xĩa mt t bên trái/phi, Cp phím xĩa dịng lnh. Unix operating system Nguyen Tri Thanh 12
13. ðơn gin gõ lnh Dùng phím thay th mơ t file và * Dùng phím thay th *, ?, [ và ] "*": thay th xâu bt kỳ, } tương t MSDOS "?": thay th kí t bt kỳ , [ ]: thay th mt kí t bt kỳ thuc xâu, cách vit, [ad] tương đương [abcd] * Dùng phím tìm nhanh tên file đưa vào lnh Khi gõ tên file, dùng phím và tip theo mt xâu con thì Linux tìm tên File cĩ cha xâu con đu và xâu con th hai đ đưa vào dịng lnh. Ví d, # ls /u local b hin ra các ký hiu trên dịng lnh # ls /usr/local/bin Tip ni dịng lnh Khi lnh dài hơn mt dịng, Dùng ký hiu "\" cui dịng trưc Unix operating system Nguyen Tri Thanh 13
14. Trang man: H tr thưng trc H tr thưng trc Linux cĩ hàng nghìn lnh, lnh nhiu tham s UNIX (Linux) h tr thưng trc ngưi dùng (help) S dng lnh man . # man . # man Trang man tương ng hin ra theo son tho vim dng xem+khơng ghi Cho phép khơng nh chính xác lnh: đánh xâu con đu tiên và Thốt ra theo lnh ca vim là :q Unix operating system Nguyen Tri Thanh 14
15. Trang man Cu trúc chung COMMAND(1) Linux Programmer's Manual NAME tên lnh khái quát tác dng ca lnh SYNOPSIS cú pháp ca lnh DESCRIPTION mơ t c th hơn v tác dng ca lnh OPTIONS li t kê các tùy ch n lnh và tác dng ca chúng FILES li t kê các file mà lnh s dng ho c tham chi u đn SEE ALSO li t kê các lnh, các tài li u cĩ liên quan đn lnh REPORTING BUGS đa ch liên h nu gp li khi s dng lnh AUTHOR tên tác gi ca lnh Ví d, #man ls hi n thơng tin v lnh hi n th ni dung thư mc Unix operating system Nguyen Tri Thanh 15
16. Mt s ni dung ơn tp chương 1 ðc đim h điu hành đa ngưi dùng Khái nim b nh o và phân chia thi gian ðc đim h điu hành UNIX Phn mm mã ngun m ðc đim h điu hành Linux Khái quát các thành phn ca Linux Phn mm mã ngun m, min phí Khái quát v lnh trong UNIXLinux. Unix operating system Nguyen Tri Thanh 16