Bài giảng Hô hấp ở động vật - Bài 17: Hô hấp (Tiết 18) - Nguyễn Thị Ngọc Dung

Nội dung text: Bài giảng Hô hấp ở động vật - Bài 17: Hô hấp (Tiết 18) - Nguyễn Thị Ngọc Dung

1. Ngaøy 10/11/2007 Thöù baûy BAØI 17: HOÂ HAÁP ( Tieát 18) G/v :Nguyeãn Thò Ngoïc Dung
2. Kieåm tra baøi cuõ: *So saùnh ñieåm khaùc nhau cô baûn : Ñ v Thuù aên thòt Thuù aên thöïc vaät Bp Raêng -Raêng cöûa saéc -Raêng nanh gioáng raêng cöûa -Raêng nanh nhoïn, daøi -Raêng tröôùc haøm vaø raêng haøm phaùt -Raêng tröôùc haøm vaø trieån. raêng aên thòt lôùn Haøm coù beà maët nghieàn roäng, coù -Raêng haøm k/thöôùc nhoû. nhieàu neáp men cöùng Daï daøy -Thoû ngöïa : daï daøy ñôn. -Daï daøy ñôn -Ñv nhai laïi; daï daøy 4 tuùi Ruoät non ngaén daøi Manh Khoâng phaùt trieån Raát phaùt trieån traøng (ruoät tòt)
3. Choïn caâu ñuùng: Hoâ haáp laø gì? A. Hoâ haáp laø quaù trình tieáp nhaän O2 vaø CO2 cuûa cô theå töø moâi tröôøng soáng vaø giaûi phoùng ra naêng löôïng. B. Hoâ haáp laø taäp hôïp nhöõng quaù trình, trong ñoù cô theå laáy oxi töø beân ngoaøi vaøo ñeå oxi hoùa caùc chaát trong teá baøo vaø giaûi phoùng naêng löôïng cho caùc hoaït ñoäng soáng , ñoàng thôøi thaûi CO2 ra ngoaøi. C. Hoâ haáp laø quaù trình teá baøo söû duïng caùc chaát khí nhö O2,CO 2 ñeå taïo ra naêng löôïng cho caùc hoaït ñoäng soáng. D. Hoâ haáp laø quaù trình trao ñoåi khí giöõa cô theå vaø moâi tröôøng, ñaûm baûo cho cô theå coù ñaày ñuû oxi, CO 2 cung caáp cho caùc quaù trình oxi hoùa caùc chaát trong teá baøo.
4. Choïn caâu ñuùng: Hoâ haáp laø gì? A. Hoâ haáp laø quaù trình tieáp nhaän O2 vaø CO2 cuûa cô theå töø moâi tröôøng soáng vaø giaûi phoùng ra naêng löôïng. B. Hoâ haáp laø taäp hôïp nhöõng quaù trình, trong ñoù cô theå laáy oxi töø beân ngoaøi vaøo ñeå oxi hoùa caùc chaát trong teá baøo vaø giaûi phoùng naêng löôïng cho caùc hoaït ñoäng soáng , ñoàng thôøi thaûi CO2 ra ngoaøi. C. Hoâ haáp laø quaù trình teá baøo söû duïng caùc chaát khí nhö O2,CO 2 ñeå taïo ra naêng löôïng cho caùc hoaït ñoäng soáng. D. Hoâ haáp laø quaù trình trao ñoåi khí giöõa cô theå vaø moâi tröôøng, ñaûm baûo cho cô theå coù ñaày ñuû oxi, CO 2 cung caáp cho caùc quaù trình oxi hoùa caùc chaát trong teá baøo.
5. Ngaøy 10/11/2007 Thöù baûy BAØI 17: HOÂ HAÁP ( Tieát 18) G/v :Nguyeãn Thò Ngoïc Dung
6. I. Söï trao ñoåi khí giöõa cô theå vôùi moâi tröôøng ôû caùc nhoùm ñoäng vaät ( hoâ haáp ngoaøi):
7. CO2 O2 Trao ñoåi khí qua beà maët cô theå
8. O2 CO 2 Heä thoáng maïch maùu Trao ñoåi khí qua beà maët cô theå: S/V lôùn
9. I. Söïtraoñoåikhígiöõacôtheåvôùimoâitröôøngôû caùc nhoùm ñoäng vaät ( hoâ haáp ngoaøi): • 1.Trao ñoåi khí qua beà maët cô theå: • - Ñoäng vaät ñôn baøo, 1 soá ña baøo ( ruoät khoang, giun troøn, giun deïp, giun ñoát ) • -O 2 vaø CO 2 khueách taùn tröïc tieáp qua maøng teá baøo hoaëc beà maët cô theå.
10. Trao ñoåi khí qua mang
11. • 2. Trao ñoåi khí qua mang: • -Ñoäng vaät ôû nöôùc ( trai, oác, toâm cua, caù ) • -Oâ2 hoøa tan trong nöôùc khueách taùn vaøo mao maïch maùu, CO2 töø mao maïch maùu khueách taùn vaøo doøng nöôùc chaûy qua caùc phieán mang . • -Ñoäng taùc hoâ haáp: • + Caù: naâng haï xöông naép mang phoái hôïp ñoùng môû mieäng. → doøng nöôùc 1 chieàu lieân tuïc töø mieäng qua mang. • + Toâm, cua: coù caùc taám quaït nöôùc. • -Doøng maùu trong mao maïch mang : Song song, ngöôïc chieàu doøng nöôùc chaûy ngoaøi mao maïch → taêng hieäu suaát trao ñoåi khí.
12. Khí vaøo, ra qua loã thôû
13. 3. ï Trao ñoåi khí qua heä thoáng oáng khí: a. Saâu boï: -O2 → loã thôû → oáng khí lôùn → caùc oáng khí nhoû → tieáp xuùc, trao ñoåi khí tröïc tieáp vôùi teá baøo. CO2 : theo höôùng ngöôïc laïi. - Löu thoâng khí nhôø co daõn phaàn buïng. •
14. Khoâng khí Khoâng khí Tuùi khí tröôùc Khí quaûn Tuùi khí Phoåi Phoåi sau Hít vaøo Thôû ra
15. b. Chim: -Phoåi :coù caùc oáng khí( bao quanh laø heä thoáng mao maïch) , 9 tuùi khí thoâng vôùi caùc oáng khí. -Löu thoâng khí trong heä thoáng oáng khí theo 1 chieàu, nhôø caùc tuùi khí co giaõn. -Hítvaøohay thôûra: Ñeàu coù söï trao ñoåi khí giöõa khoâng khí giaøu oxy trong maïng oáng khí vaø maùu mao macïh →khoâng coù khí ñoïng trong caùc oáng khí.
16. Tĩnh maïch nhoû Ñoäng maïch nhoû Tieåu pheá quaûn Phoåi Pheá nang Mao maïch
17. 4. Trao ñoåi khí ôû caùc pheá nang ( trong phoåi) -Ña soá ñoäng vaät ôû caïn.Moät soá ñoäng vaät ôû nöôùc. -Söï thoâng khí ôû phoåi: + Löôõng cö: nhôø naâng haï theàm mieäng. + Boø saùt: Cô thôû co giaõn, laøm thay ñoåi theå tích khoang thaân. + Thuù, ngöôøi: cô thôû co daõn laøm thay ñoåi theå tích khoang ngöïc.
18. • II. Söï vaän chuyeån O2, CO2 trong cô theå vaø trao ñoåi khí ôû teá baøo ( hoâ haáp trong) -Ñoäng vaät coù cô quan hoâ haáp chuyeân traùch ( mang, phoåi), O2, CO2 vaän chuyeån : nhôø maùu, dòch moâ. -O2: + Chuû yeáu keát hôïp saéc toá hoâ haáp ( Heâmoâgloâbin, heâmoâxianin ) + Moät phaàn hoøa tan trong huyeát töông. -CO2 + Chuû yeáu ôû daïng NaHCO3 + Moät phaàn keát hôïp Hb. + Moät phaàn nhoû hoaø tan trong huyeát töông.
19. Baøi taäp cuûng coá: 1.Neâu moät soá ñaëc ñieåm cuûa beà maët trao ñoåi khí giuùp cho söï trao ñoåi khí ñaït hieäu quaû cao? + Beà maët trao ñoåi khí roäng ( tæ leä S bm/ V ct lôùn). + Beà maët trao ñoåi khí moûng vaø aåm öôùt giuùp O 2 vaø CO 2 khueách taùn deã. + Beà maët trao ñoåi khí coù nhieàu mao maïch vaø maùu coù caùc saéc toá hoâ haáp. + Coù söï löu thoâng khí → taïo söï cheânh leäch veà noàng ñoä O 2 vaø CO 2 ñeå caùc khí ñoù khueách taùn deã daøng qua beà maët trao ñoåi khí. 2. Taïi sao beà maët trao ñoåi khí cuûa chim, thuù phaùt trieån hôn cuûa löôõng cö, boø saùt.? - Nhaèm ñaùp öùng nhu caàu trao ñoåi khí cao: Do hoaït ñoäng soáng tích cöïc. Do caàn naêng löôïng duy trì thaân nhieät oån ñònh.
20. *.Choïn 1 phöông aùn ñuùng 3. Hoâ haáp ôû caù ñaït hieäu quaû cao, maëc duø haøm löôïng oxi hoaø tan trong nöôùc thaáp, vì: a. doøng nöôùc chaûy haàu nhö qua mang lieân tuïc. b. caùc phieán mang chöùa maïng löôùi mao maïch daøy ñaëc laøm taêng beà maët trao ñoåi khí. c. maùu chaûy song song vaø ngöôïc chieàu vôùi doøng nöôùc chaûy qua caùc phieán mang. d. Caû a.b.c Ñ 4. Hoâ haáp ôû chim ñaït hieäu quaû cao vì: a. chim coù theâm caùc tuùi khí laøm taêng beà maët trao ñoåi khí. b. coù doøng khí lieân tuïc chuyeån qua caùc oáng khí trong phoåi töø sau ra tröôùc keå caû luùc hít vaøo laãn luùc thôû ra nhôø söï co daõn cuûa heä thoáng tuùi khí khi caùc cô hoâ haáp co daõn. c.trong phoåi khoâng coù khí ñoïng nhö ôû phoåi thuù. d. Caûa vaøb e. caûb vaøc. Ñ 5.Cô quan hoâ haáp trao ñoåi khí hieäu quaû nhaát laø: a. phoåi cuûa ñoäng vaät lôùp thuù. Ñ b. phoåi vaø da cuûa eách nhaùi. c . Phoåi cuûa boø saùt. d.dacuûagiunñaát
21. •*Daëndoø: • -Hoïc baøi .Taäp traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi trong sgk. • -Xem baøi 18 heä tuaàn hoaøn. • +Höôùng tieán hoùa cuûa heä tuaàn hoaøn. • + Phaân bieät heä tuaàn hoaøn kín, heä tuaàn hoaøn hôû.