Bài giảng Lập trình cơ bản với C - Bài 9: Hàm

Nội dung text: Bài giảng Lập trình cơ bản với C - Bài 9: Hàm

1. Hàm Bài 9 1
2. Mục tiêu của bài học § Tìm hiểu cách sử dụng hàm § Tìm hiểu cấu trúc của hàm § Khai báo hàm và các nguyên mẫu hàm § Tìm hiểu các kiểu khác nhau của biến § Hàm được gọi như thế nào § Truyền bằng giá trị § Truyền bằng tham chiếu § Tìm hiểu về các qui tắc về phạm vi của hàm § Các hàm trong các chương trình có nhiều tập tin § Các lớp lưu trữ § Con trỏ hàm Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 2 of 20
3. Hàm § Hàm là một đoạn chương trình thực hiện một tác vụ được định nghĩa cụ thể § Các hàm được sử dụng để rút gọn cho một chuỗi các chỉ thị được thực hiện nhiều lần § Hàm dễ viết và dễ hiểu § Việc gỡ lỗi chương trình trở nên dễ dàng hơn khi cấu trúc của chương trình rõ ràng với hình thức lập trình theo module § Chương trình cấu tạo từ các hàm cũng dễ dàng bảo trì, bởi vì sự sửa đổi khi có yêu cầu được giới hạn trong từng hàm của chương trình Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 3 of 20
4. Cấu trúc hàm § Cú pháp tổng quát của một hàm trong C như sau: § type_specifier xác định kiểu dữ liệu của giá trị mà hàm sẽ trả về. § Một tên hàm hợp lệ được gán cho định danh của hàm § Các đối số xuất hiện trong cặp dấu ngoặc () được gọi là các tham số hình thức. Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 4 of 20
5. Các đối số của hàm Formal Arguments Actual Arguments §Chương trình tính bình phương của các số từ 1 đến 10 §Dữ liệu được truyền từ hàm main() đến hàm squarer() §Hàm thao tác trên dữ liệu sử dụng các đối số Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 5 of 20
6. Sự trả về từ một hàm § Lệnh return ngay lập tức chuyển điều khiển từ hàm trở về chương trình gọi. § Giá trị đặt trong cặp dấu ngoặc () theo sau lệnh return được trả về cho chương trình gọi. Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 6 of 20
7. Kiểu dữ liệu của hàm § type_specifier không xuất hiện trước hàm squarer(), vì squarer() trả về một giá trị kiểu số nguyên int § type_specifier là không bắt buộc nếu kiểu của giá trị trả về là một số nguyên hoặc nếu không có giá trị trả về § Tuy nhiên, để tránh sự không nhất quán, một kiểu dữ liệu nên được xác định. Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 7 of 20
8. Gọi hàm § Dấu chấm phẩy được đặt cuối câu lệnh khi gọi hàm, nhưng không dùng cho định nghĩa hàm § Cặp dấu ngoặc () là bắt buộc theo sau tên hàm, cho dù hàm có đối số hay không § Nhiều nhất một giá trị được trả về § Chương trình có thể có nhiều hơn một hàm § Hàm gọi đến một hàm khác được gọi là hàm gọi § Hàm đang được gọi đến được gọi là hàm được gọi Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 8 of 20
9. Khai báo hàm § Việc khai báo hàm là bắt buộc khi hàm được sử dụng trước khi nó được định nghĩa § Hàm address() được gọi #include main(){ trước khi nó được định nghĩa address() § Một số trình biên dịch C sẽ } thông báo lỗi nếu hàm address(){ không được khai báo trước khi gọi } § Điều này còn được gọi là sự khai báo không tường minh Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 9 of 20
10. Nguyên mẫu hàm n Xác định kiểu dữ liệu của các đối số char abc(int x, nt y); Thuận lợi : Bất kỳ sự chuyển kiểu không hợp lệ giữa các đối số được dùng để gọi hàm và kiểu đã được định nghĩa cho các tham số của hàm sẽ được thông báo. char noparam (void); Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 10 of 20
11. Các biến n Biến cục bộ n Được khai báo bên trong một hàm n Được tạo tại điểm vào của một khối và bị hủy tại điểm ra khỏi khối đó n Tham số hình thức n Được khai báo trong định nghĩa hàm như là các tham số n Hoạt động như một biến cục bộ bên trong một hàm n Biến toàn cục n Được khai báo bên ngoài tất cả các hàm n Lưu các giá trị tồn tại suốt thời gian thực thi của chương trình Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 11 of 20
12. Lớp lưu trữ § Mỗi biến trong C có một tính chất được gọi là lớp lưu trữ § Lớp lưu trữ định nghĩa hai đặc tính của biến: § Thời gian sống của một biến là khoảng thời gian nó duy trì một giá trị xác định § Tầm vực của một biến xác định các phần của một chương trình có thể nhận ra biến đó Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 12 of 20
13. Lớp lưu trữ - tt n auto n extern n static n register Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 13 of 20
14. Các qui luật phạm vi của hàm n Các qui luật phạm vi (scope) – là những qui luật quyết định một đoạn mã lệnh có thể truy xuất đến một đoạn mã lệnh hay dữ liệu khác hay không n Mã lệnh bên trong một hàm là cục bộ với hàm đó n Hai hàm có phạm vi khác nhau n Hai hàm có cùng mức phạm vi n Một hàm không thể được định nghĩa bên trong một hàm khác Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 14 of 20
15. Gọi hàm § Truyền tham trị § Truyền tham chiếu Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 15 of 20
16. Truyền tham trị n Mặc nhiên trong C, tất cả các đối số được truyền bằng giá trị n Khi các đối số được truyền đến hàm được gọi, các giá trị được truyền thông qua các biến tạm n Mọi sự thao tác chỉ được thực hiện trên các biến tạm n Các đối số được gọi là truyền bằng giá trị khi giá trị của biến được truyền đến hàm được gọi và bất kỳ sự thay đổi trên giá trị này không ảnh hưởng đến giá trị gốc của biến được truyền Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 16 of 20
17. Truyền tham trị - Ví dụ /* Pass-by-Value example */ #include int swap (int a, int b); int main () { int x = 19, y = 5; printf("Before swapping: x=%d, y = %d\n",x,y); swap(x, y); printf("After swapping: x=%d, y = %d",x,y); return 0; } int swap (int a, int b) Output { int temp; temp = a; a = b; b = temp; } Khi swap(x, y) được gọi, giá trị của x và y được truyền vào a và b (tham số của hàm swap). Việc thực thi swap khi đó chỉ thay đổi giá trị của a và b là các biến cục bộ. Sự thay đổi trên a và b không ảnh hưởng tới x và y. Sau khi thực thi swap(), x và y vẫn mang các giá trị như trước khi swap() được gọi. Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 17 of 20
18. Truyền bằng tham chiếu §Với truyền tham chiếu, hàm cho phép truy xuất đến địa chỉ thực trong bộ nhớ của đối số và vì vậy có thể thay đổi giá trị của các đối số của hàm gọi § Định nghĩa getstr(char *ptr_str, int *ptr_int); § Gọi getstr(pstr, &var); Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 18 of 20
19. Truyền tham chiếu - Ví dụ /* Pass-by-Reference example */ #include int swap (int *a, int *b); int main () { int x = 19, y = 5; printf("Before swapping: x=%d, y = %d\n",x,y); swap(&x, &y); printf("After swapping: x=%d, y = %d",x,y); return 0; } Output int swap (int *a, int *b) { int temp; temp = *a; *a = *b; *b = temp; } Khi swap(&x, &y) được gọi, tham chiếu của x và y được truyền cho a và b. Khi đó mọi sự thay đổi trên a và b trong swap thực chất là thao tác trên x và y. Vì vậy, sau khi thực thi swap(), các giá trị x và y bị thay đổi. Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 19 of 20
20. Sự lồng nhau của lời gọi hàm main() palindrome() { { palindrome(); getstr(); reverse(); } cmp(); } Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 20 of 20
21. Các hàm trong chương trình có nhiều tập tin § Các hàm cũng có thể được định nghĩa là static hoặc external § Các hàm tĩnh (static) chỉ được nhận biết bên trong tập tin chương trình và phạm vi của nó không vượt ra khỏi tập tin chương trình static fn _type fn_name (argument list); § Hàm ngoại (external) được nhận biết bởi tất cả các tập tin của chương trình extern fn_type fn_name (argument list); Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 21 of 20
22. Con trỏ hàm § Con trỏ hàm lưu địa chỉ bắt đầu của hàm § Hàm có một vị trí vật lý trong bộ nhớ, vị trí này có thể gán cho một con trỏ § C cho phép truyền một hàm như là tham số của một hàm khác n Chương trình sẽ linh hoạt hơn nhờ khả năng lựa chọn hàm thực thi tại thời gian chạy (runtime) Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 22 of 20
23. Con trỏ hàm – Ví dụ #include #include void check(char *a, char *b, int (*cmp)()); void check(char *a, char *b, int (*cmp)()) main() { { char sl[80]; printf(“testing for equality \n”); if (!(*cmp)(a,b)) int (*p)(); printf(“Equal”); p = strcmp; else gets(s1); printf(“Not Equal”); gets(s2); } check(s1, s2, p); } Elementary Programming with C/Session 9/ Slide 23 of 20