Bài giảng Tài chính Công - Chương 5: Tín dụng và lãi suất

Nội dung text: Bài giảng Tài chính Công - Chương 5: Tín dụng và lãi suất

1. TÍN DỤNG VÀ LÃI SUẤT CHƯƠNG TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 7/5/2021 1
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ◼ Khái niệm và đặc điểm tín dụng ◼ Vai trị của tín dụng ◼ Các hình thức tín dụng ◼ Lãi suất 7/5/2021 2
3. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TÍN DỤNG ◼ Khái niệm:Tín dụng là một phạm trừu kinh tế chỉ mối quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc cĩ hồn trả cả vốn gốc và lãi sau một thời gian nhất định ◼ 3 đặc trưng cơ bản: ◼ Chỉ làm thay đổi quyền sử dụng khơng làm thay đổi quyền sở hữu vốn ◼ Thời hạn tín dụng được xác định dựa trên sự thõa thuận giữa các bên tham gia quan hệ tín dụng ◼ Chủ sở hữu vốn được nhận lại một phần thu nhập dưới dạng lợi tức tín dụng 7/5/2021 3
4. PHÂN LOẠI TÍN DỤNG ◼ Căn cứ vào yếu tố thời hạn tín dụng ◼ Tín dụng ngắn hạn ◼ Tín dụng trung hạn ◼ Tín dụng dài hạn ◼ Căn cứ vào yếu tố đối tượng của tín dụng ◼ Tín dụng vốn lưu động ◼ Tín dụng vốn cố định ◼ Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn ◼ Tín dụng sản xuất lưu thơng hàng hĩa ◼ Tín dụng tiêu dùng 7/5/2021 4
5. PHÂN LOẠI TÍN DỤNG ◼ Căn cứ vào yếu tố chủ thể ◼ Tín dụng thương mại ◼ Tín dụng ngân hàng ◼ Tín dụng nhà nước ◼ Căn cứ vào tính chất đảm bảo tín dụng ◼ Tín dụng cĩ đảm bảo trực tiếp ◼ Tín dụng khơng cĩ đảm bảo trực tiếp 7/5/2021 5
6. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Chức năng ◼ Chức năng tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ theo nguyên tắc cĩ hồn trả ◼ Ở khâu tập trung: thu hút được mộ bộ phần nguồn vốn của xã hội dưới các hình thái tiền tệ hoặc vật chất tạm thời nhàn rỗi ◼ Ở khâu phân phối :đáp ứng được các nhu cầu về vốn cho các doanh nghiệp, dân cư, các tổ chức xã hội và cũng như của nhà nước 7/5/2021 6
7. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Chức năng ◼ Chức năng kiểm sốt các hoạt động kinh tế: Kiểm sốt dưới hình thái giá trị tiền tệ, dựa trên cơ sở vận động của các luồng giá trị tiền tệ ◼ Đảm bảo lợi ích thiết thực cho các chủ thể kinh tế tham gia ◼ Hiệu quả cho nền kinh tế quốc dân và tồn xã hội ◼ Phản ánh tình trạng của nền kinh tế để từ đĩ nhà nước đề ra những giải pháp điều tiết kịp thời nhằm khắc phục những khuyết điểm, mất cân đối, cũng như phát huy hơn nữa tính hợp lý và tiềm năng 7/5/2021 7
8. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Vai trị ◼ Cơng cụ thực hiện tích tụ, tập trung vốn và tài trợ vốn cho các ngành kinh tế, gĩp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển ◼ Rút ngắn được thời gian tích luỹ vốn nhanh chĩng cho đầu tư mở rộng sản xuất, vừa gĩp phần thúc đẩy nhanh tốc độ tập trung và tích lũy vốn cho nền kinh tế ◼ Kích thích khả năng cạnh tranh, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chuyển hướng sản xuất kinh doanh cĩ lợi ◼ Điều chỉnh cơ cấu kinh tế, tài trợ cho các ngành kém phát triển, các ngành kinh tế mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế của đất nước 7/5/2021 8
9. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Vai trị ◼ Cơng cụ gĩp phần ổn định tiền tệ, ổn định giá cả và kiềm chế kiểm sốt lạm phát ◼ Tăng tốc độ luân chuyển hàng hĩa và tiền vốn ◼ Thu hút được một lượng tiền mặt dư thừa trong lưu thơng vừa khơng phải phát hành tiền thêm mà tình trạng thiếu tiền mặt cục bộ ◼ Là cơng cụ để nhà nước cĩ thể can thiệp hữu hiệu vào thị trường để ổn định tình hình tài chính tiền tệ quốc gia ◼ Tạo điều kiện mở rộng cơng tác thanh tốn khơng dùng tiền mặt 7/5/2021 9
10. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Vai trị ◼ Gĩp phần ổn định đời sống, tạo cơng ăn việc làm và ổn định trật tự xã hội ◼ Trường ổn định về giá cả, tiền tệ là điều kiện nâng cao dần đời sống của các tầng lớp dân cư ◼ Bổ sung hàng hĩa tiêu dùng ◼ Thực hiện các chương trình chính sách xã hội 7/5/2021 10
11. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ TÍN DỤNG ◼ Vai trị ◼ Là một trong những phương tiện kết nối nền kinh tế quốc gia với nền kinh tế của cộng đồng thế giới, gĩp phần phát triển mối quan hệ đối ngoại ◼ Chuyển giao vốn giữa các quốc gia ◼ Chuyển giao cơng nghệ giữa các quốc gia 7/5/2021 11
12. CÁC HÌNH THỨC TÍN DỤNG ◼ Tín dụng thương mại ◼ Tín dụng ngân hàng ◼ Tín dụng nhà nước 7/5/2021 12
13. TÍN DỤNG THƯƠNG MẠI ◼ Là quan hệ tín dụng giữa các nhà sản xuất kinh doanh với nhau, được biểu hiện dưới hình thức mua-bán chịu hàng hĩa ◼ Đặc trưng tín dụng thương mại ◼ Đối tượng: là hàng hĩa, qua hình thức mua bán chịu hàng hĩa ◼ Chủ thể tham gia: là các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất kinh doanh hàng hĩa hoặc cung ứng dịch vụ ◼ Sự vận động phát triển của tín dụng thương mại phù hợp tương đối với quá trình phát triển của sản xuất và lưu thơng hàng hĩa 7/5/2021 13
14. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ◼ Là quan hệ tín dụng giữa một bên là ngân hàng, các tổ chức tín dụng với bên kia là các pháp nhân hoặc thể nhân trong nền kinh tế quốc dân. ◼ Đặc trưng tín dụng ngân hàng ◼ Hình thức tín dụng ngân hàng được thực hiện dưới hình thái tiền tệ gồm tiền mặt và bút tệ là hàng hĩa. ◼ Chủ thể tham gia: ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng đĩng vai trị là chủ thể trung tâm. ◼ Quá trình vận động và phát triển của tín dụng ngân hàng khơng hồn tồn phù hợp với quy mơ phát triển của sản xuất và lưu thơng hàng hĩa. 7/5/2021 14
15. TÍN DỤNG NHÀ NƯỚC ◼ Là quan hệ tín dụng giữa nhà nước và các chủ thể trong và ngồi nước. ◼ Đặc trưng tín dụng nhà nước ◼ Thể hiện lợi ích kinh tế mang tính tự nguyện, tính cưỡng chế và tính chính trị xã hội. ◼ Hình thức tín dụng đa dạng, phạm vi huy động vốn rộng. ◼ Việc huy động vốn và sử dụng vốn cĩ sự kết hợp giữa các nguyên tắc tín dụng và các chính sách tài chính-tiền tệ của nhà nước. 7/5/2021 15
16. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Vay trong nước: Nhà nước vay nợ thơng qua hình thức phát hành trái phiếu, chủ yếu các hình thức trái phiếu sau: chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương. Cụ thể bao gồm: ◼ Trái phiếu chính phủ: tín phiếu KBNN; trái phiếu KBNN; trái phiếu cơng trình TW; trái phiếu đầu tư; trái phiếu ngoại tệ; cơng trái xây dựng tổ quốc. ◼ Trái phiếu chính quyền địa phương 7/5/2021 16
17. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Chủ thể phát hành trái phiếu ◼ Trái phiếu chính phủ là chính phủ ◼ Trái phiếu chính quyền địa phương là Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh ◼ Đồng tiền phát hành và thanh tốn được xác định trong từng đợt phát hành, thơng thường là đồng nội tệ hay là các ngoại tệ mạnh. 7/5/2021 17
18. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Hình thức phát hành dưới dạng chứng chỉ hoặc bút tốn ghi sổ, cĩ ghi hoặc khơng ghi tên. ◼ Mệnh giá trái phiếu ◼ Trái phiếu phát hành thanh tốnbằng đơn vị tiền tệ khi phát hành với mệnh giá phù hợp. ◼ Trái phiếu phát hành thanh tốn bằng ngoại tệ được quy định cụ thể từng lần phát hành. 7/5/2021 18
19. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Đối tượng mua trái phiếu là tổ chức, cá nhân trong và ngồi nước. ◼ Tổ chức bảo lãnh, đại lý phát hành là cơng ty chứng khốn, quỹ đầu tư, cơng ty tài chính, các ngân hàng hoạt đơng hợp pháp. ◼ Niên yết và giao dịch: ◼ Trái phiếu chính phủ, chính quyền địa phương được mua bán trên thị trường tiền tệ hoặc chiết khấu cầm cố ở NHTM ◼ Trái phiếu chính phủ, trái phiếu được chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương được mua bán trên thị trường chứng khốn. 7/5/2021 19
20. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Tín phiếu KBNN là loại trái phiếu chính phủ cĩ kỳ hạn dưới 1 năm do KBNN phát hành nhằm phát triển thị trường tiền tệ và huy động vốn bù đắp thiếu hụt tạm thời trong năm tài chính. Phát hành theo phương thức đấu thầu qua NHNN, với đối tượng là các TCTD, cơng ty bảo hiểm, quỹ bảo hiểm, quỹ đầu tư, trong trường hợp các tổ chức này khơng mua hết thì NHNN mua phần cịn lại. ◼ Tồn bộ tiền phát hành tín phiếu KBNN tập trung vào NSTW sử dụng theo quy định của luật NSNN. ◼ NSTW đảm bảo thanh tốn cả tiền gốc và lãi tín phiếu khi đến hạn và các khoản chi phí khác cĩ liên quan đến phát hành và thanh tốn. 7/5/2021 20
21. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Trái phiếu kho bạc và trái phiếu cơng trình: cĩ kỳ hạn từ 1 năm trở lên do KBNN phát hành huy động bù đắp thiếu hụt NSNN theo dự tốn và theo các dự án thuộc nguồn vốn đầu tư của NSTW ghi trong kế hoạch như chưa bố trí được nguồn vốn đầu tư. ◼ Phương thức phát hành: bán lẻ qua hệ thống KBNN; đấu thầu qua TTGDCK; bảo lãnh phát hành; đại lý phát hành. ◼ Lãi suất do BT Bộ tài chính quyết định trên cơ sở tình hình của TTTC tại thời điểm phát hành. ◼ Tồn bộ tiền phát hành trái phiếu được tập trung vào NSTW sử dụng theo đúng quy định của luật NSNN. NSTW đảm bảo nguồn thanh tốn gốc, lãi và chi phí cho việc tổ chức phát hành và thanh tốn. 7/5/2021 21
22. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Trái phiếu đầu tư: là trái phiếu chính phủ cĩ kỳ hạn từ 1 năm trở lên do các tổ chức tài chính của nhà nước, các tổ chức tài chính, tín dụng được thủ tướng chỉ định phát hành nhằm huy động vốn để đầu tư theo chính sách của chính phủ. ◼ Nguyên tắc phát hành: ◼ Phát hành riêng cho từng mục tiêu kinh tế. ◼ Tổng mức phát hành khơng vượt quá chỉ tiêu được chính phủ phê duyệt. ◼ Phương án phát hành được bộ tài chính thẩm định. ◼ Mức phát hành, mệnh giá, kỳ hạn, thời điểm do tổ chức phát hành thống nhất với bộ tài chính. ◼ Bộ trưởng bộ tài chính quyết định trần lãi suất phát hành. 7/5/2021 22
23. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Phương thức phát hành: bán lẻ qua hệ thống KBNN; đấu thầu qua TTGDCK; bảo lãnh phát hành; đại lý phát hành. ◼ Tiền thu từ phát hành trái phiếu được theo dõi riêng và chỉ sử dụng vào mục đích kinh tế đã được thủ tướng phê duyệt. ◼ Tổ chức phát hành cĩ trách nhiệm thanh tốn gốc lãi trái phiếu khi tới hạn và các khoản chi phí khác cĩ liên quan đến phát hành và thanh tốn trái phiếu. ◼ Ngồi ra, NSNN thanh tốn một phần hay tồn bộ lãi trái phiếu hoặc cấp bù phần chênh lệch lãi suất cho tỗ phát hành theo quyết định của thủ tướng chính phủ đối với từng mục tiêu kinh tế cụ thể. 7/5/2021 23
24. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Cơng trái do chính phủ phát hành nhằm huy động vốn trong dân đầu tư xây dựng các cơng trình quan trọng và các cơng trình thiết yếu khác phục vụ cho sản xuất đời sống và tạo cơ sở vật chất kỹ thuật cho đất nước. ◼ Phát hành cơng trái theo các quy định tại pháp lệnh số 12/1999/PL-UBTVQH10 ngày 27/4/1999 do UBTVQH về việc phát hành cơng trái xây dựng tổ quốc. 7/5/2021 24
25. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Trái phiếu chính quyền địa phương: là loại trái phiếu do UBND cấp tỉnh ủy quyền cho KBNN hoặc tổ chức tài chính phát hành, nhằm huy động vốn cho các dự án, cơng trình thuộc nguồn vốn đầu tư của NSĐP đã ghi trong kế hoạch nhưng chưa bố trí vốn NS trong năm. ◼ Dự án cơng trình đầu tư trong kế hoạch đầu tư 5 năm đã được HĐND cấp tỉnh quyết định. ◼ Giới hạn tối đa tổng vốn huy động bằng phát hành trái phiếu chính quyền địa phương theo quy định tại khoản 3 điều 8 luật NSNN, riêng Hà Nội và TP. HCM cĩ quy định riêng. 7/5/2021 25
26. CÁC KHOẢN VAY NỢ CỦA NHÀ NƯỚC ◼ Là nguồn vốn thuộc chương trình hợp tác phát triển giữa chính phủ với chính phủ nước ngồi, các tổ chức liên chính phủ và các tổ chức phi chính phủ nước ngồi. ◼ Qua các hình thức ODA song phương; ODA đa phương; phát hành trái phiếu ra thị trường tài chính quốc tế. 7/5/2021 26
27. LÃI SUẤT TÍN DỤNG Các vấn đề nghiên cứu ◼ Khái niện và phân loại ◼ Phương pháp xác định lãi suất ◼ Cơ chế hình thành và các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất tín dụng 7/5/2021 27
28. KHÁI NIỆM LÃI SUẤT TÍN DỤNG ◼ Lãi suất là giá cả mà người đi vay phải trả cho việc sử dụng tiền của người cho vay. Là loại giá cơ bản của thị trường tài chính và cĩ ảnh hưởng quan trọng đến các hoạt động kinh tế và tài chính. ◼ 2 cách thức giải thích cho sự tồn tại của lãi suất ◼ Giá trị thời gian của tiền tệ ◼ Chi phí cơ hội 7/5/2021 28
29. PHÂN LOẠI LÃI SUẤT ◼ Trong giao dịch tín dụng ◼ Lãi suất danh nghĩa: là loại lãi suất phải thanh tốn ◼ Lãi suất thực: là loại lãi suất đo lường sức mua tiền lãi nhận được ◼ Căn cứ vào tính chất của các khoản vay ◼ Lãi suất tiền gửi ngân hàng ◼ Lãi suất tín dụng ngân hàng ◼ Lãi suất chiết khấu ◼ Lãi suất tái chiết khấu ◼ Lãi suất liên ngân hàng ◼ Lãi suất cơ bản 7/5/2021 29
30. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Phương pháp tính lãi: cĩ 2 phương pháp tính lãi ◼ Cách tính lãi đơn :Theo phương pháp này, cứ mỗi một đơn vị vốn cho vay, thì nhà đầu tư nhận được ( )1tiền i lãi ◼ Nếu như i* lãi suất tính theo hàng kỳ, thì cơng thức tính lãi đơn ở trên được viết thành: FV = PV(1.+Trongn i*) đĩ: n là số kỳ hạn lãi trong kỳ cho vay. 7/5/2021 30
31. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Cách tính lãi kép: Theo cách tính lãi kép, tiền lãi của kỳ trước được cộng vào tiền gốc để tính tiền lãi của kỳ sau. Cơng thức tổng quát tính lãi kép của một khoản tiền đầu tư với kỳ hạn lãi đều nhau: n FVn = FVn−1(1+ i) = PV(1+ i) 7/5/2021 31
32. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Hiện giá: Khái niệm hiện giá cho phép chúng ta giải thích tại sao một đơn vị vốn nhận được hơm nay cĩ giá trị lớn hơn một đơn vị vốn nhận được trong tương lai. ◼ Để xác định hiện giá trị một lượng tiền tương lai chúng ta áp dụng cơng thức: FV PV = (1+ i)n trong đĩ 1/(1+i)n là hệ số giá trị hiện tại 7/5/2021 32
33. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Lãi suất hồn vốn: Lãi suất hồn vốn là loại lãi suất làm cân bằng hiện giá của tất cả khoản thu nhận được từ một cơng cụ nợ với giá trị hiện tại của nĩ. ◼ Căn cứ vào cách thức trả lãi và tiền gốc, cĩ thể chia các cơng cụ nợ thành bốn nhĩm: nợ đơn, trái phiếu chiết khấu, trái phiếu coupon và nợ thanh tốn cố định Để hiểu được lãi suất hồn vốn, chúng ta xem xét một số cơng cụ nợ phổ biến trên thị trường tín dụng 7/5/2021 33
34. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Các cơng cụ nợ đơn: do các ngân hàng, chính phủ và cơng ty phát hành, khi đi vay người vay nợ đồng ý trả cho người cho vay gồm: tiền gốc cộng với tiền lãi khi đáo hạn Để tính lãi suất hồn vốn i*, chúng ta biến đổi cơng trên: 11.000 −10.000 i = = 0,10 =10% 10.000 Qua kết quả tính tốn trên ta rút ra nhận xét: đối với nợ đơn, 7/5/2021lãi suất đơn bằng với lãi suất hồn vốn 34
35. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Trái phiếu chiết khấu: người đi vay trả cho người cho vay một khoản thanh tốn đơn bằng đúng mệnh giá của trái phiếu Cơng thức tính lãi suất hồn vốn của trái phiếu chiết khấu cĩ thời hạn F − P 1 năm (i*) như sau: i* = P Trong đĩ: F: mệnh giá trái phiếu; P: Giá hiện hành của trái phiếu chiết khấu Nếu trái phiếu chiết khấu cĩ thời gian n năm, thì lãi suất hồn vốn được tính như sau: F P = Từ cơng thức tính lãi kép ta suy ra: (1+ i*)n Biến đổi cơng thức lãi suất hồn vốn F i* = n −1 P 7/5/2021 35
36. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Trái phiếu coupon: người đi vay thực hiện thanh tốn nhiều lần số tiền lãi theo định kỳ chẳng hạn như nửa năm hoặc một năm một lần và thanh tốn tiền gốc khi đáo hạn. ◼ Cơng thức tính giá cả hiện hành của coupon (P) với lãi suất hồn vốn (i*) C C C C F P = + + + + + 1+ i* (1+ i*)2 (1+ i*)3 (1+ i*)n (1+ i*)n ◼ Hay n 1 F P = C +  * j * n j=1 (1+ i ) (1+ i ) ◼ Trên cơ sở biết được các tham số P, C, và F, giải phương trình trên chúng ta sẽ tìm được lãi suất hồn vốn i* 7/5/2021 36
37. Các cơng cụ nợ Nợ vay thanh tốn cố định: người đi vay phải thanh tốn cho người cho vay theo định kỳ: tháng, quý hoặc năm. Số tiền thanh tốn bao gồm lãi và tiền gốc; vì thế, khi đáo hạn sẽ khơng thanh tốn tổng tiền gốc P là số tiền cho vay hồn trả cố định; FP là số tiền trả cố định hàng năm FP FP FP n 1 P = + + + Hay P = FP * * 2 * n  * j 1+ i (1+ i ) (1+ i ) j=1 (1+ i ) Để tính lãi suất hồn vốn i* chúng ta giải phương trình trên 7/5/2021 37
38. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT ◼ Mối quan hệ giữa lãi suất và giá trái phiếu: 3 mối quan hệ giữa lãi suất đáo hạn, lãi suất hiện hành và lãi suất coupon của trái phiếu như sau: ◼ Nếu như giá hiện hành của trái phiếu P bằng với giá danh nghĩa F, thì khơng cĩ nẩy sinh khoản lời vốn hay lỗ vốn từ việc nắm giữ trái phiếu cho đến khi đáo hạn. Vì thế lãi suất hồn vốn i bằng với lãi suất hiện hành C/P, và bằng với lãi suất coupon 7/5/2021 38
39. Mối quan hệ giữa lãi suất và giá trái phiếu ◼ Nếu như giá hiện hành nhỏ hơn giá danh nghĩa (P F), một nhà đầu tư bị lỗ vốn khi nắm giữ trái phiếu cho đến khi đáo hạn. Vì thế, lãi suất hồn vốn i nhỏ hơn lãi suất hiện hành C/P và nhỏ hơn lãi suất coupon C/F. 7/5/2021 39
40. LÃI SUẤT VÀ TỶ SUẤT LỢI TỨC ◼ Tỷ suất lợi tức của trái phiếu: là tổng số của lãi suất hiện hành cộng với mức lời của vốn hoặc mức lỗ của vốn. C PP− R =+tt+1 PPtt 7/5/2021 40
41. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LÃI SUẤT Lãi suất thị trường được quyết định bởi quan hệ cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay. Để xem xét lãi suất thiết lập như thế nào, . chúng ta tập trung vào phân tích sự thay đổi cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay. Trái phiếu là Quyền sử dụng vốn là hàng hóa hàng hóa Người Người cho vay mua trái Người đi vay huy động vốn mua phiếu Người Người đi vay phát Người cho vay cung cấp vốn bán hành trái phiếu Giá cả Giá cả trái phiếu Lãi suất 7/5/2021 41
42. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LÃI SUẤT Đường cầu Đường cung Cầu trái phiếu Cung quỹ cho vay Giá cả Lãi suất ( i %) trái phiếu (P:$) Ls B 9.500 25% A A 8.000 5,3% B Bd KL giá trị trái phiếu, (B $) Quỹ cho vay, (L $) 7/5/2021 42
43. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LÃI SUẤT Đường cung Đường cầu Cung trái phiếu Cầu quỹ cho vay Lãi suất ( i %) Giá cả L trái phiếu (P:$) d D 9.500 C 25% 8.000 D 5,3% C Bs KL giá trị trái phiếu, (B $) Quỹ cho vay, (L :$) 7/5/2021 43
44. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LÃI SUẤT ◼ Điểm cân bằng Cung –cầu trái phiếu Cung - cầu quỹ cho vay Gaia cả B B Lãi suất ( i %) L trái phiếu (P $) d s d Ls Cung vượt quá Cung vượt quá 9.500 25% B C D A P* E i* E D A B C 8.000 5,3% Cầu vượt quá Cầu vượt quá KL giá trị trái phiếu, (B $) Quỹ cho vay, (L $) 7/5/2021 44
45. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Thu nhập bình quân Cung –cầu trái phiếu Cung - cầu quỹ cho vay Gaia cả Lãi Ls2 2a. Khả năng (P $) 1b. Nhu cầu trái suất cho vay giảm phiếu tăng ( i %) Bs Ls0 P1 i2 E1 E2 Ls1 1a.Giá tăng 2b. LS tăng P0 i0 E E 0 B 0 d1 1b. LS giảm 2b. Gaia 2a Khả năng P2 . giảm 2a. Nhu cầu trái cho vay tăng E2 i1 phiếu giảm E1 Bd2 Bd0 Ld 7/5/2021 KL giá trị trái phiếu, (B $) Quỹ cho vay, (L $) 45
46. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Lợi tức và lạm phát kỳ vọng ◼ Sự gia tăng lợi tức kỳ vọng đối với tài sản khác sẽ làm giảm đi nhu cầu trái phiếu. Đường cầu trái phiếu dịch chuyển sang trái, giá cả trái phiếu giảm và lãi suất thị trường tăng lên. Ngược lại ◼ Sự gia tăng lạm phát kỳ vọng sẽ làm giảm nhu cầu trái phiếu. Đường cầu trái phiếu dịch sang trái, giá cả trái phiếu giảm và lãi suất tăng lên. Ngược lại 7/5/2021 46
47. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Rủi ro ◼ Rủi ro đầu tư trái phiếu sẽ làm giảm nhu cầu trái phiếu; đường cầu trái phiếu dịch chuyển sang trái và giá cả trái phiếu giảm xuống, và ngược lại. ◼ Một sự giảm đi rủi ro trái phiếu sẽ làm gia tăng khả năng của người cho vay trong việc cung cấp vốn. Đường cung quỹ cho vay dịch chuyển sang phải và làm giảm lãi suất, và ngược lại 7/5/2021 47
48. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Tính lỏng ◼ Trái phiếu cĩ tính lỏng cao thì cơng chúng sẵn lịng nắm giữ trái phiếu nhiều hơn. Điều này làm gia tăng nhu cầu trái phiếu. Đường cầu trái phiếu dịch chuyển sang phải và giá cả trái phiếu tăng lên ◼ Sự thay đổi tính lỏng của các tài sản khác cầu trái phiếu sẽ dịch sang trái và giá cả trái phiếu giảm. 7/5/2021 48
49. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Chi phí thơng tin ◼ Thị trường cĩ đầy đủ thơng tin sẽ làm giảm đi rất nhiều chi phí thu thập thơng tin của các nhà đầu tư làm cho trái phiếu hấp dẫn hơn so với các tài sản khác, đường cầu trái phiếu sẽ dịch chuyển sang phải và giá cả trái phiếu tăng lên. ◼ Chi phí thơng tin càng thấp sẽ làm gia tăng tính sẵn lịng của người cho vay để cung cấp vốn. Đường cung quỹ cho vay dịch chuyển sang phải và lãi suất giảm xuống. 7/5/2021 49
50. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Lợi nhuận kỳ vọng của vốn đầu tư Cung - cầu trái phiếu Cung – cầu quỹ cho vay 2a Nhu cầu phát hành trái phiếu Giá cả . Bs2 giảm (P $) Lãi 1b. Nhu cầu vay nợ tăng suất Ls ( i %) Bs0 P2 i E 1 2 E1 Bs1 1b.LS tăng P 2b. Giá tăng 0 i0 E0 E 1b. Giá giảm 0 Ld1 1a. Nhu cầu phát hành 2b. LS i2 P trái phiếu tăng giảm 2a. Nhu cầu vay nợ giảm 1 E2 E1 B d Ld2 Ld0 KL giá trị trái phiếu, (B $) Quỹ cho vay, (L $) 7/5/2021 50
51. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Chính sách thuế ◼ Chính sách ưu đãi thuế cĩ tác động đến lợi nhuận kỳ vọng và gia tăng tính sẵn lịng của cơng ty trong việc phát hành trái phiếu huy động vốn giả cả trái phiếu giảm. Thuế làm gia tăng nhu cầu vay mượn vốn của các cơng ty. Đường cầu quỹ cho vay dịch chuyển sang phải lãi suất tăng. ◼ Gánh nặng thuế đánh vào lợi nhuận càng cao sẽ làm giảm tính sẵn lịng của các cơng ty trong việc phát hành trái phiếu giá trái phiếu tăng. Đường cầu quỹ cho vaydịch chuyển sang trái lãi suất giảm 7/5/2021 51
52. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Lạm phát kỳ vọng ◼ Lạm phát kỳ vọng càng cao làm dịch chuyển đường cung trái phiếu sang phải giá trái phiếu giảm. Đối với quỹ cho vay, lạm phát kỳ vọng càng cao làm gia tăng nhu cầu vay vốn của người đi vay lãi suất tăng. ◼ Ngược lại, đường cung trái phiếu dịch chuyển sang trái, giá trái phiếu tăng, lãi suất giảm. 7/5/2021 52
53. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ◼ Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay ◼ Vay nợ của chính phủ ◼ Vay nợ của chính phủ làm cho đường cung trái phiếu dịch chuyển sang phải, giá cả trái phiếu giảm xuống, sẽ làm gia tăng lãi suất ◼ Ngược lại, giá trái phiếu tăng, lãi suất sẽ giảm. 7/5/2021 53
54. CẤU TRÚC RỦI RO VÀ CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT ◼ Cấu trúc rủi ro của lãi suất Tĩm tắt cấu trúc rủi ro của lãi suất Một sự gia Dẫn đến lãi suất Bởi vì tăng . của tài sản . những người tiết kiệm phải được bù đắp do Rủi ro vỡ nợ gia tăng phải gánh chịu thêm rủi ro những người tiết kiệm tốn ít chi phí trong Tính lỏng giảm việc đổi tài sản sang tiền mặt những người tiết kiệm mất nhiều chi phí để Chi phí thông tăng đánh giá tài sản tin những người tiết kiệm quan tâm đến tiền lời Thuế tăng sau thuế và phải được bù đắp tiền nộp thuế 7/5/2021 54
55. CẤU TRÚC RỦI RO VÀ CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT Tĩm tắt các lý thuyết cấu trúc kỳ hạn lãi suất ◼ Đường cong lãi suất là đồ thị phản ánh mối quan hệ giữa lãi suất so với kỳ hạn của nĩ. Lãi suất trái phiếu dài hạn bằng trung bình lãi suất ngắn hạn cĩ kỳ đầu tư giống nhau Lý thuyết Giả thiết Tiên đoán Đánh giá Thị Các kỳ hạn không có Lãi suất đối với các kỳ hạn Giải thích hình dạng đường cong trường sự thay thế. Kỳ hạn càng khác nhau được quyết định trong nhưng không giải thích tại sao bị ngắn hơn được ưa chuộng những thị trường riêng biệt lãi suất ngắn hạn và lãi suất dài phân hơn kỳ hạn dài hạn hạn cùng di chuyển với nhau khúc Kỳ Các kỳ hạn Lãi suất của trái phiếu có n Giải thích tại sao lãi suất ngắn vọng được thay kỳ bằng trung bình cộng những hạn và lãi suất dài hạn cùng di thế hoàn hảo lãi suất của trái phiếu 1 kỳ qua n chuyển với nhau nhưng không kỳ tiếp theo của đường cong lãi giải thích tại sao độ dốc thường suất hướng đi lên Lựa Các kỳ hạn được thay thế Lãi suất của trái phiếu có n kỳ Giải thích vừa hình dạng đường chọn nhưng không hoàn hảo bằng trung bình cộng của những cong lãi suất và tại sao lãi suất kỳ lãi suất của trái phiếu 1 kỳ qua n ngắn hạn và lãi suất dài hạn hạn kỳ tiếp theo cộng thêm phần bù cùng di chuyển với nhau đắp rủi ro. 7/5/2021 55