Bài giảng Thương mại điện tử Các tiếp cận quản lí - Chương 4: Thanh toán điện tử

Nội dung text: Bài giảng Thương mại điện tử Các tiếp cận quản lí - Chương 4: Thanh toán điện tử

1. CHƯƠNG IV THANH TOÁN ĐIỆN TỬ
2. MMỤỤCC TIÊUTIÊU Tiến trình thanh toán Các phương thức thanh toán Các chương trình triển khai trong điều kiện Việt Nam
3. YÊUYÊU CCẦẦUU CCỦỦAA HHỆỆ THTHỐỐNGNG THANHTHANH TOTOÁÁNN Tính tin cậy, vẹn toàn và xác thực: • Tính tin cậy: Thẻ tín dụng đối tương hợp pháp • Tính toàn vẹn: cả số tiền mua và bản thân mặt hàng được mua không được thay đổi tùy tiện • Tính xác thực: cả người mua và người bán đều có yêu cầu xác nhận về người kia (thực tế hợp pháp của người tham gia) Sự ủy quyền, bảo đảm và bí mật cá nhân: • Sự ủy quyền: cho phép người bán biết được người mua có đủ chi phí để thanh toán hay không • Bảo đảm: người mua hàng cũng có thể muốn có một sự bảo đảm từ phía người bán rằng họ có đủ khả năng và xứng đáng được tin cậy • Đảm bảo bí mật: thông tin thị trường, khách hàng
4. CCÁÁCC VVẤẤNN ĐĐỀỀ TRONGTRONG QUQUÁÁ TRÌNHTRÌNH GIAOGIAO DDỊỊCHCH THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Kiểm tra nhận diện (Authentication): • Kiểm tra tính xác thực của chủ thể tham gia giao dịch Kiểm tra tài khoản (Authorization): • Có đủ tiền trong tài khoản để thực hiện giao dịch hay không Ngân hàng thu lợi (ngân hàng nhận) • Ngân hàng giữ tài khoản của người bán hàng Ngân hàng phát hành: • Ngân hàng cấp thẻ tín dụng cho người mua và hiệp hội thẻ tín dụng Xác minh (Verification) Tiền được gửi đến người bán sau khi sản phẩm / dịch vụ được chuyển (phát lệnh chuyển) cho người mua hàng
5. TITIẾẾNN TRÌNHTRÌNH (CHUNG)(CHUNG) CCỦỦAA THANHTHANH TOTOÁÁNN TRÊNTRÊN MMẠẠNGNG Được tổ chức trên Internet thông qua sử dụng máy tính cá nhân của khách hàng và máy chủ web (web server) của cửa hàng. Khách hàng dùng trình duyệt web (web browser) để điền các đơn mua hàng và cung cấp thông tin về phương thức thanh toán của mình (thẻ tín dụng, tiền số, séc điện tử ) Máy chủ xử lí: • Các đơn mua hàng (đối chiếu với catalog của cửa hàng) • Nhận ủy quyền chuyển tiền từ ngân hàng (nhận) đến ngân hàng phát hành (thanh toán) thông qua mạng ngân hàng.
6. TITIẾẾNN TRÌNHTRÌNH (CHUNG)(CHUNG) CCỦỦAA THANHTHANH TOTOÁÁNN TRÊNTRÊN MMẠẠNGNG KHÁCH HÀNG NHÀ BUÔN HAY GATEWAY NGÂN HÀNG NHẬN SERVER TMẠI (NGÂN HÀNG THU LỢI) - Thông tin thẻ TD - Quảnlígiaodịch - Chuyên đổigiao - Thông tin tài - Bảomật thức trên SSL hoặc - Ủyquyền/ thanhtoán khoảnthanhtoán - Quảnlítrả lại mạng dùng riêng -Tiềnmặtsố tiền / hàng - Ủyquyền đạidiện -Quảnlíhóađơn -Nhận/ thanhtoán / quảnlí -Bảomật - Bảomật - Giao diệnmáychủ tài chính MẠNG NGÂN HÀNG CÁC TIẾN TRÌNH KINH DOANH - Kiểmkê - Báo cáo quyếttoán - Đáp ứng khách hàng NGÂN HÀNG PHÁT HÀNH - Tiếpthị - Ủyquyền/ thanhtoán Báo cáo hàng tháng, giao dịch khác giữangânhàngvàkhách
7. MMỘỘTT SSỐỐ PHPHƯƠƯƠNGNG THTHỨỨCC THANHTHANH TOTOÁÁNN Thẻ tín dụng Séc điện tử Tiền số • Digital cash • Gifl cash • points-based rewards E-wallets Thanh toán ngang cấp Thẻ thông minh (smart-card) Vi thathanhnh toán (Thanh toán nhỏ - micropayments)
8. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Cơ chế hoạt động: • Người mua hàng mô tả các bằng chứng về khả năng thanh toán với bên thanh toán bằng cách cung cấp cho họ số thẻ tín dụng • Bên bán hàng kiểm chứng số thẻ tín dụng qua ngân hàng • Tạo phiếu mua hàng và đưa cho khách hàng kí nhận • Người bán dùng phiếu mua hàng để lấy tiền từ ngân hàng • Người nhận sẽ nhận được báo cáo quyết toán từ phía ngân hàng
9. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Chú ý: • Các hệ thống thẻ tín dụng cần sự an toàn xác thực • Hai dạng thông tin trực tuyến của thẻ tín dụng: Chưa mã hóa (raw) Mã hóa • Để truyền thông tin đảm bảo trên mạng, hãy dùng giao thức an toàn, chẳng hạn SSL (secure socket layer – nghi thức mã hóa giúp các tác vụ thực hiện trên Internet được thực hiện an toàn) • Dùng các hệ thống của các hãng Cybercash, verifone hoặc Firt Virtual (ứng dụng wallet – ví đựng tiền) để bảo vệ khách hàng khỏi bị người bán hàng gian lận • Các chuẩn và giao thức SET (secure electronic transaction – của Master Card) dùng kĩ thuật chứng nhận số và mã hóa để đảm bảo an toàn giao dịch
10. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Trình duyệtWeb Server kinh doanh khách hàng Đơn đặthàngHTML Xử lí đơn HTTP server CGI(*) script Đơn đặthàngdo khách hàng điềnvào Tách dữ liệu Chuyển yêu cầu ủyquyền CSDL đơn mua hàng ¢¢¢ Ngân hàng Xử lí dữ liệuthẻ tín dụng và dữ liệu đặt mua hàng với dạng HTML và trình CGI (không an toàn) (*): Common Gateway Interface
11. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Trình duyệtWeb Server kinh doanh khách hàng Đơnmãhóa Xử lí đơn HTTP server CGI(*) script Đơnmãhóa Mã hóa / vớidữ liệu Giảimã Tách dữ liệu Chuyển yêu cầu ủyquyền CSDL đơn mua hàng ¢¢¢ Ngân hàng Xử lí dữ liệuthẻ tín dụng và dữ liệu đặt mua hàng với dạng HTML và trình CGI (an toàn vớigiaothức SSL) (*): Common Gateway Interface
12. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Trình duyệtWeb Server kinh doanh khách hàng Đơn đặthàngHTML Giảimãvàtáchdữ liệu mua hàng HTTP server (Có thểđược Mã hóa / mã hóa) CSDL đơn Giảimã mua hàng Dữ liệu đặt hàng Chuyển yêu cầu ủyquyền Wallet mã hóa CyberCash hoặc đốitác tin cậythứ ba khác Xử lí dữ liệuthẻ tín dụng và dữ liệu đặt mua hàng vớitrìnhhỗ trợ “chiếcví(wallet)’’vàmột đốitácxử lí thẻ tín dụng tin cậythứ 3
13. CCÁÁCC CÔNGCÔNG TYTY CCẤẤPP QUYQUYỀỀNN GIAOGIAO DDỊỊCHCH BBẰẰNGNG THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Credit-card Transaction Enablers: • Công ty đã thiết lập các mối quan hệ với các tổ chức tài chính, những tổ chức này chấp nhận thanh toán trực tuyến bằng thẻ tín dụng đối với khách hàng thương gia iCat TrintTrintechech CyberCash NextCard Công ty CyberCash
14. CÔNGCÔNG TYTY CYBERCASHCYBERCASH Giúp các doanh nghiệp nhận tiền thanh toán qua Internet Công nghệ CashRegister: • Thương gia có thể nhận số hiệu thẻ tín dụng, gửi số hiệu này đến các tổ chức tài chính để xác minh, chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng trong một môi trường an toàn trên Web • Kết nối trực tiếp từ Web server của CyberCash đến Website của khách hàng • Khi mua hàng, khách hàng nhập số thẻ tín dụng và thông tin về chuyển giao hàng (có thể trên giao thức HTML) • CyberCash sẽ xác minh tính hợp pháp, khi được xác nhận, việc mua sắm được thực hiện và tiền được chuyến điện tử từ tài khoản người mua đến tài khoản người bán.
15. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG Ngườimuahàng Ngườibánhàng (8) Thông tin mua hàng ☺☺ v (1) Số thẻ tín dụng và mã hóa điệntử (2) Chuyểnqua (7) OK Báo cáo mua hàng hằng tháng Bộ xử lí thành Phầnmềm phầnthứ ba mã hóa (CyberCash hoặc Verifone) ¢¢¢ (4) Xác nhận (3) Kiểmtratínhxácthực (6) OK Ngân hàng và khả năng thanh toán củaThẻ tín dụng (5) Ủyquyền Bộ xử lí thẻ tín dụng Xử lí giao dịch thẻ tín dụng trựctuyến dùng CyberCash hoặcVerifone
16. CÔNGCÔNG TYTY CYBERCASHCYBERCASH CyberCash Instabay cho phép khách hàng lưu thông tin mua sắm của họ trong một Instabuy e-wallet • e-wallet: lưu thông tin về mua sắm Bằng cách dùng các máy chủ dự phòng, CyberCash giảm thiểu thời gian ngưng hoạt động CashRegister ghi lại tất cả những giao dịch đã xảy ra (giữa người bán và người mua) Mọi thông tin về tài chính truyền qua Internet đã được mã hóa và kí số CyberCash cung cấp các dịch vụ «phát hiện lừa đảo» để bảo vệ người bán
17. LLỪỪAA ĐĐẢẢOO THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG TRTRỰỰCC TUYTUYẾẾNN VVẤẤNN ĐĐỀỀ ĐĐẶẶTT RARA Chargeback: • Khi người giữ thẻ quả quyết rằng việc mua sắm được thực hiện bởi người không được phép (mạo danh) nhưng ấy lỗi không thuộc người giữ thẻ hoặc khi không nhận được hàng Khoản phí này không thuộc trách nhiệm người giữ thẻ Thường là người bán phải chịu trách nhiệm VisVisaa Card: • Danh sách các mô hình rủi ro • Danh sách Best practices
18. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG:: CCÁÁCC LOLOẠẠII THTHẺẺ Charge card (department store card): • Những thẻ phát hành bởi các công ty, loại thẻ này chỉ được sử dụng và mua hàng trong cửa hàng của công ty đấy mà thôi. • VD: Sears, K-mart, Wal-mart Gasonline: Thẻ đổ xăng • Chỉ dùng để đổ sang tại các cây xăng của các công ty phát thể • Shell, BP American Express: • Regular American Express (thẻ màu xanh) Credit line (số tiền mua thiếu lại): không giới hạn Lệ phí hàng năm (cao): 79 USD Hóa đơn gửi hàng tháng và phải trả hết một lần (một tháng xài 500 USD thì phải trả hết trong tháng đấy). • American Express Gold Card Thu nhập trên 30.000 USD / năm • American Express Platinum: 100.000 USD
19. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG:: MMỘỘTT SSỐỐ VVÍÍ DDỤỤ CCỤỤ THTHỂỂ American Express Blue: • Cho phép doanh nghiệp đối chiếu thu chi và thực hiện giao dịch trực tuyến và ngoại tuyến • Có cả 2 chức năng (trả một lần hay trả góp)
20. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG:: MMỘỘTT SSỐỐ VVÍÍ DDỤỤ CCỤỤ THTHỂỂ Visa & Mastercard: • Hai loại thẻ này có thể nói là giống nhau, chỉ khác nhau về tên gọi • Cho phép mua hàng hoặc rút tiền rất dễ dàng
21. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG:: MMỘỘTT SSỐỐ VVÍÍ DDỤỤ CCỤỤ THTHỂỂ Các loại thẻ Visa & Mastercard: • Regular Visa & MasterCard: Credit line bắt đầu từ khoảng 500 USD (lệ phí 39 USD / năm) • Gold Visa & Gold Mastercard: Credit line bắt đầu từ 5000 USD (lệ phí 50 USD / năm)
22. THTHẺẺ TTÍÍNN DDỤỤNGNG:: MMỘỘTT SSỐỐ VVÍÍ DDỤỤ CCỤỤ THTHỂỂ Các loại thẻ Visa & Mastercard: • Platium Visa & Mastercard: Người có lợi tức hàng năm cao Credit bắt đầu tối thiểu là 5000 Thường là 10000 • Sercure Visa & Mastercard: Dùng cho người có tín dụng xấu hoặc không có tín dụng Bạn phải đặt cọc tiền vào ngân hàng và credit line bằng với số tiền mà bạn đặt cọc
23. SSÉÉCC ĐĐIIỆỆNN TTỬỬ Cơ chế họat động: • Séc giấy là một bức thư gửi tới ngân hàng đề nghị chuyển tiền từ một tài khoản này đến một tài khoản khác. • Bức thư này gửi đến người nhận tiền, họ kí nhận (thường là vào mặt sau) và xuất trình giấy này với ngân hàng để nhận tiền. • Sau khi tiền được chuyển, séc (đã hủy) được chuyển trở lại người trả tiền để làm chứng từ cho việc thanh toán
24. SSÉÉCC ĐĐIIỆỆNN TTỬỬ MMỘỘTT SSỐỐ VVẤẤNN ĐĐỀỀ LIÊNLIÊN QUANQUAN Hệ thống séc điện tử dùng chứng nhận và chữ kí số • Hai hệ thống đã được triển khai: FSTC (Financial Services Technology CorCorporationporation CyberCyberCashCash Vấn đề bảo mật (tốt hơn so với séc giấy) chữ kí điện tử Séc đảm bảo • Phần mềm xử lí thanh toán điện tử (EPH – Electronic payment handler) • Giao dịch tiền tệ dùng trong hiệp hội ngân hàng hối đoái tự động quốc gia (National Automated Clearing House Association) các doanh nghiệp có thể dùng FSTC để thanh toán các hóa đơn từ các doanh nghiệp khác.
25. TITIỀỀNN SSỐỐ Digital Cash: • Chỉ dựa trên các con số tương đương (tiền tệ chỉ là các xâu chữ số), ngân hàng phát hành các xâu chỉ số, đồng thời khấu trừ vào tài khoản của người rút tiền. X (khách hàng) mua hàng của V X dùng máy tính cá nhân tạo ra một số (thường là bằng số tiền mua hàng – giả sử 100 USD) và gửi tới ngân hàng (sau khi mã hóa) Ngân hàng giải mã, xác nhận là đến từ X và khấu trừ vào tài khoản của X là 100 USD Ngân hàng bổ sung chữ kí số của mình cho số (tiền) đấy, chuyển trả về cho X X gửi số (tiền) đấy đến V V gửi số đến ngân hàng, ngân hàng của V xác định và bổ sung vào tài khoản của V (100 USD) • Giải quyết các vấn đề liên quan đến bí mật cá nhân • Người bán tránh được những chi phí giao dịch khi dùng thẻ
26. TITIỀỀNN SSỐỐ Digital Cash:
27. TITIỀỀNN SSỐỐ Gift Cash: • Một cách giúp người tiêu dùng mua sắm trên mạng mà không dùng thẻ tín dụng • Bán theo điểm (points), khách hàng có thể mua lại tại các website bán hàng lớn • VD: Mua một món hàng 100 điểm, tích lũy số điểm này để có thể mua một món hàng có giá trị tương đương. Tiền thưởng theo điểm (Points – based rewards): • Được điểm khi hoàn tất một công việc cụ thể • VD: Đăng kí mua một sản phẩm, thăm viếng một trang web • Khách hàng có thể dùng điểm này để mua sắm trên mạng
28. EE WALLETWALLET Lưu thông tin về hóa đơn và chuyển hàng để khách hàng xem trên web Lưu séc điện tử, tiền điện tử và thông tin về thẻ tín dụng Những nội dung cơ bản của e-wallet: • Name - Tên • Shipping adress – Địa chỉ gửi hàng • Billing adress – Địa chỉ hóa đơn • Credit card information – Thông tin thẻ tín dụng Các công ty thẻ tín dụng cung cấp nhiều loại hình e- wallets: • Visa e-wallets • Entrypoint.com Cung cấp thanh công cụ trên màn hình desktop có chứa e- wallet
29. THANHTHANH TOTOÁÁNN (GIAO(GIAO DDỊỊCH)CH) NGANGNGANG CCẤẤPP Cho phép chuyển tiền trực tuyến giữa các người mua eCash • Cho phép chuyển tiền điện tử bằng e-mail giữa hai người có tài khoản tại ngân hàng eCash-enabled PayPal • Cho phép gửi tiền bằng e-mail đến bất kì ai có địa chỉ e- mail • Có thể dùng để thanh toán các mặt hàng đấu giá thời gian thực (giao dịch được thực hiện ngay sau khi được khởi động) • Giảm rủi ro lừa đảo
30. THTHẺẺ THÔNGTHÔNG MINHMINH (SMART(SMART CARD)CARD) Thẻ có chưa bản mạch Đọc thông tin trên thẻ và cập nhập thông tin cần có máy đọc thẻ
31. THANHTHANH TOTOÁÁNN NHNHỎỎ (MICROPAYMENTS)(MICROPAYMENTS) Các thẻ tiền mặt điện tử nhỏ ở mức vài xu (cent được gọi là vi tiền mặt Các giao dịch tức thời, chi phí thấp với việc dùng vi tiền mặt gọi là các vi giao dịch Đặc điểm: • Thanh toán nhanh chóng • Ít rủi ro • Vấn đề bí mật cá nhân và mã hóa Ví dụ: • Người bán trả lệ phí cho mỗi giao dịch dùng thẻ tín dụng • Mua một bản dự báo thời tiết, một đoạn nhạc, một chương sách điện tử Người mua (hoặc bán) có thể tích lũy các khoản chi phí nhỏ để tránh dùng vi tiền mặt
32. THANH TOÁN TRONG GIAO DỊCH THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC TẠI VIỆT NAM Thanhtoánbằng tiềnmặt cho người giao hàng Thanhtoánbằng hình thứcchuyểnkhoản Thanhtoánbằng thẻ tín dụng Thanhtoánqua Western Union Chuyểnkhoảnbằng ATM Thanhtoánbằng check Thanhtoánqua điệnthoạidiđộng bằng tin nhắn“M- Banking” Thanhtoánbằng thẻ GOLD (Gold Card) Thanhtoánbằng thẻ quà tặng Gift (Gold Gift)
33. THANHTHANH TOTOÁÁNN BBẰẰNGNG THTHẺẺ GOLDGOLD (GOLDCARD)(GOLDCARD) Goldcard do Golmart phát hành giúp khách hàng mua hàng trên Siêu thị được nhanh chóng và tiệnlợi. Sử dụng thẻ không cầnkýquỹ nếu đơnvị ký hợp đồng là doanh nghiệp. ThanhtoánchoGolmartmộtlầnvàocuốitháng. Đượchưởng các chính sách ưu đãi khi mua hàng/sử dụng dịch vụ tạicáccửahàngcóbiểutượng Goldcard.
34. Thanh toán bằng thẻ Quà tặng (Gift Card) Thẻ quà tặng GIFT CARD - người được tặng thẻ có thể chọn mua bất kỳ hàng hóa tùy thích trên siêu thị Golmart