Bài giảng Triết học - Chương 3: Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn của triết học Mác-Lenin

Nội dung text: Bài giảng Triết học - Chương 3: Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn của triết học Mác-Lenin

1. Chương III NGUYÊN TẮC THỐNG NHẤT GIỮA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
2. I. KHÁI NIỆM THỰC TIỄN VÀ KHÁI NIỆM LÝ LUẬN ◼ 1.1. Phạm trù thực tiễn ◼ Quan niệm trước Mác về thực tiễn ◼ Quan niệm mácxít về thực tiễn (Khái niệm và các hình thức cơ bản của thực tiễn) ◼ 1.2. Phạm trù lý luận ◼ Từ điển triết học: "Lý luận là kinh nghiệm đã được khái quát trong ý thức của con người, là toàn bộ tri thức về TGKQ, là hệ thống tương đối độc lập của các tri thức có tác dụng tái hiện trong lôgic của các khái niệm cái lôgic khách quan của sự vật" ◼ Hồ Chí Minh: "Lý luận là sự tổng kết kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên, xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử" ◼ Tóm lại: Lý luận là hệ thống tri thức được khái quát từ thực tiễn, phản ánh những mối liên hệ bản chất, những tính quy luật của thế giới khách quan.
3. Đặc điểm và con đường hình thànhlý luận Đặc điểm 1. Tính hệ thống 2. Tính khái quát 3. Phản ánh cái chung, cái bản chất 4. Phản ánh bằng hệ thống các khái niệm, phạm trù, quy luật 5. Là tri thức phổ biến trong khoa học Con đường hình thành lý luận 1. Từ Trực quan sinh động => Tư duy trừu tượng 2. Mối quan hệ giữa kinh nghiêm và lý luận
4. Phân loại lý luận ◼ Phân theo lĩnh vực ◼ Các học thuyết lý luận về tự nhiên ◼ Xã hội ◼ Tư duy ◼ Phân theo mức độ phổ biến: ◼ Lý luận riêng (khoa học cụ thể) ◼ Lý luận chung ◼ Lý luận phổ biến (phổ quát)
5. II. NỘI DUNG NGUYÊN TẮC THỐNG NHẤT GIỮA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Vai trò quyết định của thực tiễn đối với lý luận (thực tiễn cao hơn lý luận) ◼ Thực tiễn là cơ sở, động lực và mục đích của lý luận ◼ Thực tiễn là tiêu chuẩn kiểm tra chân lý, kiểm tra nhận thức lý luận ◼ Lưu ý tính chất tuyệt đối và tương đối của tiêu chuẩn lý luân 2. Vai trò của lý luận đối với thực tiễn 3. Ý nghĩa phương pháp luận ◼ Quan điểm thực tiễn, chống giáo điều ◼ Coi trọng tư duy lý luận, chống bảo thủ trì trệ ◼ Quán triệt nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn
6. III. PHÊ PHÁN BỆNH KINH NGHIỆM, BỆNH GIÁO ĐIỀU; VAI TRÒ CỦA TƯ DUY LÝ LUẬN 1. Phê phán bệnh kinh nghiệm và bệnh giáo điều (biểu hiện, bản chất, nguyên nhân và giải pháp) 2. Vai trò của tư duy lý luận trong thời đại ngày nay ◼ Lịch sử phát triển của các khoa học đã chỉ ra rằng: vai trò của lý luận khoa học ngày càng tăng lên: Bởi chỉ có tư duy lý luận mới có thể giải thích được hết được tính chất phức tạp và đầy biến động đang diễn ra trên thế giới. ◼ Đối với nước ta, trong thời kỳ đổi mới hiện nay vai trò của lý luận lại càng trở nên quan trọng bởi vì: ◼ Muốn đổi mới thành công thì Đảng ta cần phải đổi mới và tự chỉnh đốn, trước hết là phải nâng cao trình độ trí tuệ, trình độ lý luận của Đảng. ◼ Lý luận phải trở thành cơ sở khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng