Bài giảng Vốn kinh doanh của doanh nghiệp
34 trang
3610
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Vốn kinh doanh của doanh nghiệp", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_von_kinh_doanh_cua_doanh_nghiep.pdf
Nội dung text: Bài giảng Vốn kinh doanh của doanh nghiệp
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p BÀI 4: V N KINH DOANH C A DOANH NGHI P Hư ng d n h c • ð h c t t bài này, h c viên c n n m v ng khái ni m, n i dung, đ c đi m và vai trị c a t ng lo i v n trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Trong quá trình h c c n đưa ra các trư ng h p gi đ nh đ ng th i liên h v i th c t , suy nghĩ v các bi n pháp qu n lý và tác đ ng c a các bi n pháp đĩ đ n ho t đ ng c a doanh nghi p như vi c kh u hao TSCð quá cao ho c quá th p, vi c dư th a hay thi u h t v n b ng ti n • K t h p nghiên c u lý thuy t và v n d ng M c tiêu vào gi i các bài t p, t đĩ quay tr l i c ng • Trang b nh ng ki n th c cơ b n v c nh n th c v lý thuy t. v n kinh doanh c a doanh nghi p: n i • ð c các tài li u tham kh o: dung, đ c đi m chu chuy n c a t ng o Bài 3, Giáo trình Tài chính doanh lo i v n. nghi p – H c vi n Tài chính Ch biên • Cung c p nh ng phương pháp, k năng PGS. TS Nguy n ðình Kiêm & TS qu n lý đ i v i t ng lo i v n kinh B ch ð c Hi n, NXB Tài chính 2008. doanh c a doanh nghi p. o Chương 29 & 30, Tài chính doanh • ðánh giá đư c hi u qu s d ng v n nghi p hi n đ i. Ch biên TS. Tr n kinh doanh c a doanh nghi p Ng c Thơ, NXB Th ng Kê, 2007. o Các chính sách, ch đ tài chính hi n hành c a Nhà nư c liên quan đ n v i N i dung kinh doanh c a doanh nghi p. • Khái ni m v v n kinh doanh. • V n c đ nh. • V n lưu đ ng • Hi u qu s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p. Th i lư ng h c • 4 ti t v1.0 63
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p TÌNH HU NG D N NH P Buơn tài khơng b ng dài v n Ch c b n đã t ng nghe câu thành ng “Buơn tài khơng b ng dài v n”. ð i v i doanh nghi p v n kinh doanh là ti n đ và cũng là m t trong nh ng y u t quy t đ nh hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Gi a các doanh nghi p c nh tranh v i nhau, m t khi cơng ngh s n xu t là tương t như nhau thì vi c qu n lý s d ng v n là cơng c quy t đ nh đ n s thành cơng hay th t b i c a doanh nghi p. Do v y, v n đ nâng cao hi u qu s d ng v n kinh doanh luơn là v n đ trăn tr c a các nhà qu n tr tài chính: làm sao v i s v n hi n cĩ t o ra lư n g doanh thu và lơi nhu n nhi u hơn; kh u hao tài s n c đ nh như th nào đ cĩ th thu h i s v n c đ nh đã ng ra; b ng cách nào cĩ th tăng đư c vịng quay tồn b v n hay tài s n; làm sao đ doanh nghi p m r ng quy mơ kinh doanh nhưng v n cĩ s ti n m t đ l n đ thanh tốn các kho n n đ n h n cũng như đ m b o cho vi c giao d ch kinh doanh c n thi t ð tr l i cho nh ng câu h i đĩ, b n cĩ th tìm th y l i gi i trong n i dung c a bài này. 64 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.1. Khái ni m v v n kinh doanh V n là ti n đ và cũng là m t y u t cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh địi h i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng v n nh t đ nh tương ng v i quy mơ kinh doanh và đi u ki n kinh doanh c a doanh nghi p như: Nhà xư ng, máy mĩc thi t b , nguyên v t li u V y, v n kinh doanh c a doanh nghi p là bi u hi n dư i hình th c ti n t tồn b các lo i tài s n mà doanh nghi p huy đ ng, s d ng vào ho t đ ng kinh doanh nh m m c đích sinh l i. V n kinh doanh c a doanh nghi p thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hố t hình thái ban đ u là ti n, ti p đĩ l n lư t chuy n sang các hình thái khác nhau và cu i cùng l i tr v hình thái ban đ u là ti n. S v n đ ng c a v n kinh doanh như v y đư c g i là s tu n hồn c a v n. Quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p di n ra liên t c, khơng ng ng. Do đĩ, s tu n hồn c a v n kinh doanh cũng di n ra liên t c, l p đi l p l i cĩ tính ch t chu kỳ t o thành s chu chuy n c a v n kinh doanh. S chu chuy n c a v n kinh doanh ch u s chi ph i r t l n b i đ c đi m kinh t – k thu t c a ngành kinh doanh mà doanh nghi p đang ho t đ ng. Căn c vào nh ng tiêu th c nh t đ nh cĩ th chia v n kinh doanh thành các lo i v n khác nhau. D a theo đ c đi m chu chuy n giá tr c a v n ngư i ta cĩ th chia v n kinh doanh c a doanh nghi p làm hai lo i: V n lưu đ ng và v n c đ nh. 4.2. V n c đ nh 4.2.1. Tài s n c đ nh và v n c đ nh c a doanh nghi p 4.2.1.1. Tài s n c đ nh Mu n ti n hành ho t đ ng kinh doanh địi h i doanh nghi p ph i cĩ tư li u lao đ ng. Trong m t doanh nghi p thư ng cĩ nhi u lo i tư li u lao đ ng khác nhau: xét v m t giá tr , cĩ lo i cĩ giá tr r t l n, cĩ lo i cĩ giá tr tương đ i nh ; xét v m t th i gian s d ng, cĩ lo i cĩ th i gian s d ng r t dài, cĩ lo i cĩ th i gian s d ng tương đ i ng n. ð thu n ti n và nâng cao hi u qu c a cơng tác qu n lý, ngư i ta chia tư li u lao đ ng ra làm 2 lo i: Tài s n c đ nh và cơng c . Vi c phân chia như v y, d a vào 2 tiêu chu n ch y u cĩ tính ch t đ nh lư ng là th i gian và giá tr . M t tư li u lao đ ng đư c x p vào tài s n c đ nh ph i cĩ đ c hai tiêu chu n đ nh lư ng sau: • Tiêu chu n v th i gian: Cĩ th i gian s d ng t 1 năm tr lên. • Tiêu chu n v giá tr : Ph i cĩ giá tr t i thi u m t m c nh t đ nh theo quy đ nh. M c giá tr c th đư c Nhà nư c quy đ nh phù h p v i tình hình kinh t c a t ng th i kỳ. Ngồi hai tiêu chu n ch y u trên, tuỳ theo đi u ki n c a t ng nư c ngư i ta cịn cĩ th đưa ra thêm nh ng tiêu chu n khác cĩ tính ch t đ nh tính. Nh ng tư li u lao đ ng khơng đ tiêu chu n quy đ nh đư c coi là cơng c , d ng c nh và đư c x p vào tài s n lưu đ ng. v1.0 65
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong m t s trư ng h p, doanh nghi p ph i đ u tư m t lư ng giá tr l n, k t qu đ u tư tuy khơng t o ra m t th c th v t ch t c th , nhưng kho n đ u tư đĩ ph c v cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh như: Chi phí mua b ng phát minh, b ng sáng ch , b n quy n tác gi v.v Nh ng kho n đ u tư như v y đã t o ra m t lo i tài s n khơng cĩ hình thái v t ch t và n u đ tiêu chu n quy đ nh cũng đư c coi là tài s n c đ nh vơ hình c a doanh nghi p. Như v y, tài s n c đ nh là nh ng tư li u lao đ ng ch y u cĩ giá tr l n và tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. ð qu n lý c n ph i th c hi n phân lo i tài s n c đ nh. Thơng thư ng cĩ m t s phương pháp phân lo i ch y u sau: • Phân lo i tài s n c đ nh theo hình thái bi u hi n và cơng d ng kinh t Theo phương pháp này, tồn b tài s n c đ nh c a doanh nghi p đư c chia làm 2 lo i: tài s n c đ nh h u hình và tài s n c đ nh vơ hình. o Tài s n c đ nh h u hình: Là nh ng tài s n c đ nh cĩ hình thái v t ch t, thu c lo i này cĩ th chia thành các nhĩm sau: Nhà c a, v t ki n trúc: là tồn b các cơng trình ki n trúc như nhà làm vi c, nhà kho, hàng rào, tháp nư c, sân bãi, đư ng sá, c u c ng, c u tàu, c u c ng Máy mĩc, thi t b , cơng ngh Phương ti n v n t i, thi t b truy n d n, hàng hố Thi t b , d ng c qu n lý. Vư n cây lâu năm, súc v t làm vi c ho c cho s n ph m: Là các vư n cây lâu năm như cà phê, chè, cao su, vư n cây ăn qu ; súc v t làm vi c như trâu, bị, ng a cày kéo ; súc v t chăn nuơi đ l y s n ph m như bị s a v.v Các lo i tài s n c đ nh h u hình khác. o Tài s n c đ nh vơ hình: Là nh ng tài s n khơng cĩ hình thái v t ch t, th hi n m t lư ng giá tr l n đã đư c đ u tư cĩ liên quan tr c ti p đ n nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. Thơng thư ng tài s n c đ nh vơ hình g m các lo i sau: Quy n s d ng đ t: Là tồn b các chi phí doanh nghi p chia ra đ cĩ quy n s d ng đ t h p pháp: ti n chi đ n bù gi i phĩng m t b ng, san l p m t b ng, l phí trư c b Quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch : Th hi n tồn b các chi phí th c t doanh nghi p đã chi ra đ cĩ quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch . Nhãn hi u hàng hố: Là các chi phí th c t liên quan tr c ti p t i vi c mua nhãn hi u hàng hố. Ph n m m máy vi tính: Ph n ánh tồn b các chi phí thu c doanh nghi p đã chi ra đ cĩ ph n m m máy vi tính. Gi y phép và gi y phép như ng quy n: Ph n ánh giá tr các kho n chi ra đ doanh nghi p cĩ đư c gi y phép và gi y phép như ng quy n th c hi n các cơng vi c như: Gi y phép khai thác, gi y phép s n xu t các lo i s n ph m m i 66 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Tài s n c đ nh vơ hình khác. Vi c phân lo i này giúp cho ngư i qu n lý th y đư c k t c u tài s n theo cơng d ng kinh t , t đĩ đánh giá đư c trình đ trang b cơ s v t ch t k thu t c a doanh nghi p đ cĩ đ nh hư ng trong đ u tư, m t khác t o đi u ki n thu n l i cho vi c qu n lý và th c hi n kh u hao tài s n c đ nh. • Phân lo i tài s n c đ nh theo tình hình s d ng. Căn c vào tình hình s d ng tài s n c đ nh cĩ th chia tồn b tài s n c đ nh c a doanh nghi p thành các lo i: o Tài s n c đ nh đang dùng. o Tài s n c đ nh chưa dùng. o Tài s n c đ nh khơng c n dùng và ch thanh lý. D a vào cách phân lo i này ngư i qu n lý n m đư c t ng quát tình hình s d ng tài s n c đ nh trong doanh nghi p. Trên cơ s đĩ đ ra các bi n pháp s d ng t i đa các tài s n c đ nh hi n cĩ, gi i phĩng nhanh các tài s n c đ nh khơng c n dùng và ch thanh lý đ thu h i v n. Trên đây là hai cách phân lo i ch y u, ngồi ra cịn cĩ th phân lo i theo m c đích s d ng, phân lo i theo quy n s h u M i cách phân lo i đáp ng nh ng yêu c u nh t đ nh c a cơng tác qu n lý. 4.2.1.2. V n c đ nh c a doanh nghi p S v n doanh nghi p ng ra đ hình thành nên tài s n c đ nh đư c g i là v n c đ nh c a doanh nghi p. Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n c đ nh th c hi n chu chuy n giá tr c a nĩ. S chu chuy n này c a v n ch u s chi ph i r t l n b i đ c đi m kinh t – k thu t c a tài s n c đ nh. Nh ng đ c đi m ch y u v m t chu chuy n c a v n c đ nh th hi n nh ng đi m sau: • Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, giá tr c a v n c đ nh đư c chuy n d ch d n t ng ph n m t, do đĩ giá tr c a v n c đ nh cũng đư c thu h i d n d n t ng ph n m t. • V n c đ nh tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh m i và ch hồn thành m t vịng chu chuy n khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. T nh ng đ c đi m trên đây cĩ th rút ra khái ni m v v n c đ nh: V n c đ nh c a doanh nghi p là b ph n c a v n đ u tư ng trư c v tài s n c đ nh mà đ c đi m c a nĩ là chu chuy n giá tr d n d n t ng ph n và giá tr c a v n cũng đư c thu h i d n trong nhi u chu kỳ kinh doanh và ch hồn thành m t vịng chu chuy n khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. 4.2.2. Hao mịn và kh u hao tài s n c đ nh 4.2.2.1. Hao mịn c a tài s n c đ nh Trong quá trình tham gia vào s n xu t kinh doanh, do ch u tác đ ng b i nhi u nguyên nhân khác nhau nên tài s n c đ nh b hao mịn d n. S hao mịn đư c chia thành 2 là hao mịn h u hình và hao mịn vơ hình. v1.0 67
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p • Hao mịn h u hình là s gi m d n v giá tr s d ng và theo đĩ là s gi m giá tr c a tài s n c đ nh. S hao mịn h u hình c a tài s n c đ nh, trư c h t là do chính b n thân vi c s d ng tài s n c đ nh gây ra, s hao mịn này t l thu n v i th i gian s d ng và cư ng đ s d ng chúng. S hao mịn h u hình cịn do tác đ ng c a các y u t t nhiên như: đ m, n ng, mưa v.v Cho dù tài s n c đ nh khơng s d ng cũng v n b hư h ng d n, nh t là tài s n c đ nh ph i ho t đ ng trong đi u ki n ngồi tr i. • Hao mịn vơ hình là s gi m thu n tuý v m t giá tr c a tài s n c đ nh. Nguyên nhân ch y u d n đ n hao mịn vơ hình là do s ti n b c a khoa h c, cơng ngh . V i s phát tri n m nh m c a khoa h c và cơng ngh , các máy mĩc, thi t b khơng ng ng đư c c i ti n, đ i m i nên cĩ tính năng, cơng d ng và cơng su t cao hơn. Vì v y, nh ng máy mĩc, thi t b đư c s n xu t trư c đĩ tr nên l c h u, l i th i và b gi m giá tr . Hao mịn vơ hình cịn cĩ th x y ra khi chu kỳ s ng c a s n ph m b ch m d t s m d n đ n nh ng tài s n c đ nh đ ch t o ra s n ph m đĩ cũng b m t giá tr . 4.2.2.2. Kh u hao tài s n c đ nh • Khái ni m và ý nghĩa c a kh u hao tài s n c đ nh ð thu h i giá tr c a tài s n c đ nh đã b hao mịn, nh m tái s n xu t tài s n c đ nh sau khi h t th i gian s d ng, c n chuy n giá tr tài s n c đ nh vào giá tr s n ph m b ng vi c kh u hao. o Kh u hao tài s n c đ nh là vi c phân b m t cách cĩ h th ng giá tr c a tài s n c đ nh c n thu h i trong su t th i gian s d ng h u ích c a tài s n đĩ. Xét v m t kinh t , kh u hao tài s n c đ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p nhưng khơng ph i là kho n chi tiêu b ng ti n trong kỳ. Trên gĩc đ tài chính, kh u hao tài s n c đ nh là phương th c thu h i v n c đ nh c a doanh nghi p. Th c hi n kh u hao là nh m thu h i giá tr tài s n c đ nh đ tái s n xu t ra nĩ. N u doanh nghi p t ch c qu n lý t t thì ti n kh u hao khơng ch cĩ tác d ng tái s n xu t gi n đơn mà cịn cĩ th th c hi n tái s n xu t m r ng tài s n c đ nh. V nguyên t c, vi c tính kh u hao tài s n c đ nh ph i d a trên cơ s xem xét m c đ hao mịn c a tài s n c đ nh. Doanh nghi p ph i tính kh u hao h p lý, đ m b o thu h i đ giá tr v n đ u tư vào tài s n c đ nh. o Th c hi n kh u hao tài s n c đ nh m t cách h p lý cĩ ý nghĩa kinh t r t quan tr ng đ i v i doanh nghi p: Kh u hao h p lý tài s n c đ nh là bi n pháp quan tr ng đ th c hi n b o tồn v n c đ nh, làm cho doanh nghi p cĩ th thu h i đư c đ y đ v n c đ nh khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. Kh u hao h p lý giúp cho doanh nghi p cĩ th thu h i, t p trung đư c v n nhanh hơn đ cĩ th th c hi n k p th i đ i m i máy mĩc, thi t b và cơng ngh , t đĩ nâng cao đư c kh năng c nh tranh. 68 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Kh u hao tài s n c đ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kì; do v y, vi c xác đ nh kh u hao h p lý là m t nhân t quan tr ng đ xác đ nh đúng hơn giá thành s n ph m và đánh giá k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Ph m vi kh u hao tài s n c đ nh o ð xác đ nh h p lý s kh u hao tài s n c đ nh, doanh nghi p khơng nh ng v n d ng phương pháp kh u hao phù h p mà c n n m đư c ph m vi kh u hao tài s n c đ nh. V nguyên t c thì m i tài s n c đ nh hi n cĩ c a doanh nghi p cĩ liên quan đ n ho t đ ng kinh doanh đ u ph i trích kh u hao. o Nh ng tài s n c đ nh sau đây khơng ph i trích kh u hao: Nh ng tài s n c đ nh khơng tham gia vào ho t đ ng kinh doanh như: Tài s n c đ nh ph c v các ho t đ ng phúc l i trong doanh nghi p như nhà tr , câu l c b , nhà truy n th ng, nhà ăn đư c đ u tư b ng qu phúc l i; nh ng tài s n c đ nh chưa c n dùng, khơng c n dùng và ch thanh lý. Doanh nghi p khơng đư c tính và trích kh u hao đ i v i nh ng tài s n c đ nh đã kh u hao h t nhưng v n s d ng vào ho t đ ng kinh doanh. Nh ng tài s n c đ nh ph c v nhu c u chung tồn xã h i, khơng ph c v cho ho t đ ng kinh doanh c a riêng doanh nghi p như đê đ p, c u c ng đư ng sá mà Nhà nư c giao cho doanh nghi p qu n lý. ð i v i nh ng tài s n c đ nh chưa kh u hao h t đã hư h ng, doanh nghi p ph i xác đ nh nguyên nhân, quy trách nhi m đ n bù, b i thư ng thi t h i và x lý t n th t theo các quy đ nh hi n hành. Các tài s n c đ nh khác khơng tham gia vào ho t đ ng kinh doanh. Quy n s d ng đ t lâu dài là tài s n c đ nh vơ hình nhưng doanh nghi p khơng đư c trích kh u hao. ð i v i các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh t khác cĩ th tham kh o nh ng qui đ nh v kh u hao c a Nhà nư c đ v n d ng vào đi u ki n c th c a doanh nghi p mình. Ch t ch H i đ ng qu n tr ho c Giám đ c doanh nghi p cĩ tồn quy n quy t đ nh sau khi đã cĩ ý ki n c a H i đ ng qu n tr ho c Ban giám đ c các v n đ liên quan đ n kh u hao tài s n c đ nh như: Qui đ nh ph m vi tính kh u hao tài s n c đ nh, l a ch n các phương pháp kh u hao tài s n c đ nh thích h p v i t ng lo i tài s n c đ nh, l a ch n d án đ u tư đ i m i tài s n c đ nh cho phù h p v i đi u ki n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. 4.2.3. Các phương pháp kh u hao tài s n c đ nh. Vi c l a ch n các phương pháp tính kh u hao thích h p là bi n pháp quan tr ng đ b o tồn v n c đ nh và cũng là m t căn c quan tr ng đ xác đ nh th i gian hồn v n đ u tư vào tài s n c đ nh. ð th c hi n kh u hao, thơng thư ng ngư i ta s d ng m t s phương pháp ch y u sau: v1.0 69
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.2.3.1. Phương pháp kh u hao đư ng th ng (phương pháp kh u hao tuy n tính) ðây là phương pháp kh u hao bình quân theo th i gian s d ng c a tài s n c đ nh. • M c kh u hao: Theo phương pháp này, m c kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh đư c xác đ nh theo cơng th c sau: NG M = KH T Trong đĩ: o MKH: M c kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh theo phương pháp đư ng th ng. o NG: Nguyên giá c a TSCð. Nguyên giá tài s n c đ nh là tồn b các chi phí mà doanh nghi p ph i chi ra đ cĩ tài s n c đ nh tính đ n th i đi m đưa tài s n đĩ vào tr ng thái s n sàng s d ng. o T: Th i gian s d ng TSCð. Th i gian s d ng tài s n c đ nh là th i gian d tính tài s n c đ nh phát huy đư c tác d ng cho s n xu t, kinh doanh. Vi c xác đ nh th i gian s d ng h u ích c a tài s n c đ nh d a vào hai y u t ch y u: Tu i th k thu t c a tài s n c đ nh là th i gian s d ng tài s n c đ nh d a theo thi t k k thu t. Tu i th kinh t là th i gian s d ng tài s n c đ nh cĩ tính đ n s l c h u, l i th i c a tài s n c đ nh do s ti n b c a khoa h c và cơng ngh . • T l kh u hao T l kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh là t l ph n trăm gi a m c kh u hao hàng năm và nguyên giá c a tài s n c đ nh. T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp đư ng th ng đư c xác đ nh theo cơng th c: M T = KH KH NG T đĩ, cĩ th xác đ nh: 1 T = KH T Trong đĩ: TKH: T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp đư ng th ng. MKH, NG, T: như chú thích trên. Trong cơng tác qu n lý, ngư i ta cĩ th s d ng các lo i t l kh u hao: T l kh u hao c a t ng tài s n c đ nh, t l kh u hao c a t ng lo i tài s n c đ nh, t l kh u hao t ng h p bình quân c a các lo i tài s n c đ nh trong doanh nghi p. • ðánh giá phương pháp kh u hao theo đư ng th ng 70 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Ưu đi m: Vi c tính tốn đơn gi n, d tính, nguyên giá c a tài s n c đ nh đư c phân b đ u đ n vào các năm s d ng tài s n c đ nh nên khơng gây ra s bi n đ ng quá m c khi tính vào giá thành s n ph m hàng năm. o H n ch : Trong nh ng trư ng h p khơng lư ng đư c h t s phát tri n nhanh chĩng c a khoa h c và cơng ngh , doanh nghi p cĩ th b m t v n c đ nh. Phương pháp này cũng khơng thích h p đ i v i lo i tài s n c đ nh cĩ th i gian ho t đ ng hay th i gian s d ng r t khơng đ u gi a các năm ho c gi a các th i kỳ các năm. 4.2.3.2. Phương pháp kh u hao nhanh M t s phương pháp kh u hao đư c s d ng nh m thúc đ y vi c thu h i nhanh hơn v n c đ nh. Vì th , các phương pháp đĩ đư c g i là phương pháp kh u hao nhanh (Accerated Depreciation Method). Hai phương pháp kh u hao nhanh thư ng đư c s d ng: phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n (Declining Balance Method) và phương pháp kh u hao theo t ng s th t năm s d ng hay cịn g i là phương pháp kh u hao theo t ng s (Sum of the year digit Method). • Phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n Theo phương pháp này s kh u hao t ng năm c a các tài s n c đ nh đư c xác đ nh b ng cách l y giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh đ u năm c a năm tính kh u hao nhân v i m t t kh u hao c đ nh hàng năm và cĩ th đư c xác đ nh theo cơng th c sau: MKi = Gdi ××× TKD Trong đĩ: o MKi: S kh u hao TSCð năm th t. o Gdi: Gá tr cịn l i c a TSCð đ u năm th t. o TKD: T l kh u hao hàng năm theo phương pháp s dư gi m d n c a tài s n c đ nh,i= (1,n) . o i: Th t c a năm s d ng TSCð T l kh u hao khơng đ i hàng năm c a tài s n c đ nh trong phương pháp này đư c xác đ nh b ng cách l y t l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng nhân v i h s nh t đ nh: TKD= TKH ××× HS Trong đĩ: o TKH: T l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng. o HS: H s đi u ch nh. Theo ch đ tài chính hi n hành thì h s đi u ch nh đư c xác đ nh như sau: Tài s n c đ nh cĩ th i h n s d ng đ n 4 năm thì h s là: 1,5 (T ≤ 4). Tài s n c đ nh cĩ th i h n s d ng trên 4 năm và nh hơn ho c b ng 6 năm thì h s là: 2,0 ( 4 6). Ví d : M t thi t b cĩ nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm. v1.0 71
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 1 Như v y, t l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng là = 20%. T l kh u 5 hao khơng đ i theo phương pháp s dư gi m d n s là: 20% x 2.0 = 40% và s kh u hao t ng năm theo phương pháp này cĩ th xác đ nh theo bi u sau: ðơn v : 1.000đ S kh u hao S kh u hao Giá tr cịn l i STT Cách tính kh u hao t ng năm lu k c a TSCð 1 100.000 x 40% 40.000 40.000 60.000 2 60.000 x 40% 24.000 64.000 36.000 3 36.000 x 40% 14.400 78.400 21.000 4 21.600 x 40% 8.600 87.400 12.960 5 12.960 x 40% 5.084 92.224 7.776 Bi u 4.1: Kh u hao theo phương pháp s dư gi m d n Qua phương pháp trên cho th y, s kh u hao tài s n c đ nh r t l n nh ng năm đ u và càng v nh ng năm sau, m c kh u hao càng gi m. Tuy nhiên, theo phương pháp s dư gi m d n, do k thu t tính tốn nên cu i năm c a năm cu i cùng giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh bao gi cũng v n cịn m t s dư nh t đ nh. ð gi i quy t v n đ này, cĩ th th c hi n m t cách đơn gi n là vào nh ng năm cu i c a th i h n s d ng tài s n c đ nh s chuy n sang phương pháp kh u hao tuy n tính, Ví d trên: Cĩ th th y năm th 4 và năm th 5 ngư i ta s chuy n sang phương pháp kh u hao đư ng th ng và kh u hao c a m i năm s là 21,6 tri u/2 b ng 10,8 tri u. Phương pháp kh u hao như v y đư c g i là phương pháp kh u hao s dư gi m d n cĩ đi u ch nh. • Phương pháp kh u hao theo t ng s o Theo phương pháp này, s kh u hao tài s n c đ nh c a t ng năm đư c xác đ nh b ng cách l y nguyên giá c a tài s n c đ nh nhân v i t l kh u hao t ng năm. o S kh u hao tài s n c đ nh t ng năm đư c xác đ nh theo cơng th c: MKt = NG × TKt Trong đĩ: M kt: S kh u hao TSCð năm th t theo phương pháp t ng s . NG: Nguyên giá c a TSCð. TKt: T l kh u hao TSCð năm th t. T l kh u hao TSCð theo phương pháp này cĩ 2 cách tính: Cách 1: T l kh u hao T SCð S năm TSCð cịn s d ng đư c tính t đ u năm th t = năm th t (T ) Kt T ng s th t năm s d ng c a T SCð V i ví d trên: M t thi t b cĩ nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm, v y, t l kh u hao và s kh u hao c a t ng năm theo phương pháp t ng s đư c xác đ nh: 72 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Th t S năm cịn s d ng đ n khi T l kh u S kh u hao năm h t th i h n s d ng (năm) hao (T Kt) (tri u đ ng) 1 5 5/15 100 x 5/15 = 500/15 2 4 4/15 100 x 4/15 = 400/15 3 3 3/15 100 x 3/15 = 300/15 4 2 2/15 100 x 2/15 = 200/15 5 1 1/15 100 x 1/15 = 100/15 C ng 15 1.500/15 = 100 Bi u 4.2: S kh u hao tài s n c đ nh theo phương pháp t ng s Cách 2: 2(T+ 1 − t) T = Kt T(T+ 1) Trong đĩ: T: Th i gian s d ng TSCð; t: Năm tính kh u hao theo th t năm. Theo ví d trên cĩ th xác đ nh Tkt cho năm th 2 theo cách hai: 2(5− 2 + 1) 8 14 T = = = K2 5(5+ 1) 10 15 o Ưu đi m c a phương pháp kh u hao nhanh: Giúp cho doanh nghi p cĩ th thu h i v n nhanh, h n ch đư c t n th t do hao mịn vơ hình gây ra khi khoa h c và cơng ngh phát tri n v i t c đ nhanh. Doanh nghi p cĩ th t p trung nhanh đư c v n t ti n kh u hao đ th c hi n đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh . Khi Chính ph cho phép doanh nghi p áp d ng phương pháp kh u hao nhanh cũng chính là m t bi n pháp cho phép các doanh nghi p đư c "hỗn n p" m t ph n thu thu nh p đ t p trung v n đ u tư đ i m i thi t b cơng ngh , nâng cao năng l c c nh tranh. o H n ch c a phương pháp này là kh u hao t p trung nh ng năm đ u r t l n nên thơng thư ng các doanh nghi p kinh doanh cĩ hi u qu m i cĩ kh năng áp d ng. 4.2.3.3. Phương pháp kh u hao theo s lư ng, kh i lư ng s n ph m (hay cịn g i là phương pháp kh u hao theo s n lư ng) Phương pháp này thư ng đư c áp d ng cho các lo i tài s n c đ nh mà th i gian ho t đ ng hay s d ng r t khơng đ u nhau gi a các năm hay gi a các kỳ trong năm. • Theo phương pháp kh u hao này, m c trích kh u hao TSCð trong kỳ đư c xác đ nh như sau: M c trích kh u hao M c kh u hao bình quân tính = S n lư ng trong kỳ × TSCð trong kỳ cho m t đơn v s n lư ng v1.0 73
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong đĩ: Nguyên giá c a TCSð M c kh u hao tính cho m t đơn = v s n lư ng T ng s n lư ng trong su t đ i ho t đ ng c a TSCð theo cơng su t thi t k • Ưu đi m c a phương pháp: Phương pháp này thích h p v i lo i TSCð cĩ m c đ ho t đ ng khơng đ u gi a các th i kỳ, m c kh u hao phù h p hơn v i m c đ hao mịn c a TSCð. • H n ch c a phương pháp: Vi c kh u hao cĩ th tr nên ph c t p khi trình đ qu n lý TSCð cịn y u và ngư i v n hành s d ng tài s n c đ nh khơng th c hi n nghiêm túc vi c ghi chép ch ng t ban đ u. Tĩm l i, trên đây là ba phương pháp kh u hao TSCð thơng thư ng đư c s d ng. Trong vi c kh u hao TSCð cũng c n phân bi t kh u hao tính thu và kh u hao th c t c a doanh nghi p. Thơng thư ng, Chính ph m i nư c đưa ra quy ch v khung kh u hao TSCð. ðây là căn c đ xác đ nh chi phí h p lý v kh u hao TSCð trong vi c tính thu thu nh p doanh nghi p, cịn vi c trích kh u hao th c t c a doanh nghi p vào chi phí s n xu t kinh doanh trong năm là tùy thu c vào ch s h u doanh nghi p quy t đ nh d a trên nguyên t c chung là đ m b o thu h i đ y đ nguyên giá c a tài s n c đ nh trong su t th i h n s d ng chúng. Kh u hao th c t hàng năm c a doanh nghi p khơng nh t thi t ph i b ng kh u hao tính thu . 4.2.4. Hi u su t s d ng v n c đ nh và các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c đ nh 4.2.4.1. Hi u su t s d ng v n c đ nh V n c đ nh là v n đ u tư ng trư c v tài s n c đ nh và sau m t th i gian dài m i thu h i đư c tồn b . Do v y, vi c s d ng t t s v n c đ nh hi n cĩ là v n đ cĩ ý nghĩa kinh t r t l n nh hư ng tr c ti p t i s tăng trư ng c a doanh nghi p. ð đánh giá trình đ t ch c và s d ng v n c đ nh c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n c đ nh. • Hi u su t s d ng v n c đ nh Doanh thu thu n trong kỳ Hi u su t s d ng = v n c đ nh S v n c đ nh bình quân trong kỳ o Ch tiêu này ph n ánh c m t đ ng v n c đ nh cĩ th tham gia t o ra bao nhiêu đ ng doanh thu thu n trong kỳ. o ð đánh giá đúng m c k t qu qu n lý và s d ng v n c đ nh c a t ng th i kỳ, ch tiêu hi u su t s d ng v n c đ nh c n ph i đư c xem xét trong m i liên h v i ch tiêu hi u su t s d ng tài s n c đ nh. Ch tiêu này cĩ th đư c xác đ nh theo cơng th c sau: Hi u su t s d ng Doanh thu thu n trong kỳ = TSCð Nguyên giá TSCð bình quân trong kỳ 74 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t bình quân đư c tính theo phương pháp bình quân s h c và tuỳ theo s li u đã cĩ đ cĩ cách tính thích h p. o Ch tiêu này ph n ánh m t đ ng tài s n c đ nh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Thơng qua ch tiêu này cũng cho phép đánh giá trình đ s d ng v n c đ nh c a doanh nghi p. • H s huy đ ng v n c đ nh o Ch tiêu này ph n ánh m c đ huy đ ng v n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p: H s huy đ ng S v n c đ nh đang s d ng trong ho t đ ng kinh doanh VCð trong kỳ = S v n c đ nh hi n cĩ c a doanh nghi p o S v n c đ nh đư c tính trong cơng th c trên đư c xác đ nh b ng giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh h u hình và tài s n c đ nh vơ hình c a doanh nghi p t i th i đi m đánh giá phân tích . • H s hao mịn tài s n c đ nh o Ch tiêu này, m t m t ph n ánh m c đ hao mịn c a tài s n c đ nh trong doanh nghi p, m t khác nĩ ph n ánh t ng quát tình tr ng v năng l c cịn l i c a tài s n c đ nh cũng như v n c đ nh th i đi m đánh giá. S kh u hao lũy k c a TSCð th i đi m đánh giá H s hao mịn = TSCð T ng nguyên giá c a TSCð th i đi m đánh giá 4.2.4.2. Các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c đ nh T ch c t t vi c qu n lý và s d ng tài s n c đ nh cho danh nghi p v i s v n hi n cĩ v n cĩ th tăng đư c kh i lư ng s n xu t s n ph m, ti t ki m đư c chi phí và h đư c giá thành s n ph m, gĩp ph n quan tr ng vào tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Tuỳ theo đi u ki n và tình hình kinh doanh c th mà doanh nghi p đ ra bi n pháp thích ng qu n lý tài s n c đ nh. Tuy nhiên, đ qu n lý và nâng cao hi u qu s d ng tài s n c đ nh c a doanh nghi p c n chú ý m t s bi n pháp ch y u sau: • L p và th c hi n t t d án đ u tư vào tài s n c đ nh ðây là v n đ r t quan tr ng, b i l các quy t đ nh đ u tư vào tài s n c đ nh nh hư ng lâu dài và cĩ tính ch t quy t đ nh đ n hi u qu s d ng v n c đ nh. Trong vi c th c hi n đ u tư vào tài s n c đ nh c n chú ý cân nh c m t s đi m: quy mơ đ u tư, k t c u tài s n c đ nh, thi t b và k thu t – cơng ngh xã h i, cách th c đ u tư c n l a ch n gi a mua s m hay đi thuê • Qu n lý ch t ch , huy đ ng t i đa tài s n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng kinh doanh Thư ng xuyên ki m sốt đư c tình hình s d ng tài s n c đ nh huy đ ng đ y đ nh t tài s n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng, k p th i huy đ ng và th c hi n như ng bán tài s n c đ nh khơng c n dùng, thanh lý các tài s n c đ nh đã hư h ng đ thu h i v n, th c hi n đ nh kỳ ki m kê tài s n c đ nh. • Th c hi n kh u hao tài s n c đ nh m t cách h p lý Vi c kh u hao ph i tính đ n c hao mịn h u hình và vơ hình, ph i đ m b o thu h i đ y đ k p th i v n c đ nh. C n th c hi n kh u hao nhanh đ i v i nh ng tài v1.0 75
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p s n c đ nh ch u nh hư ng l n c a ti n b k thu t và cơng ngh . Vi c kh u hao quá th p so v i hao mịn th c t c a tài s n c đ nh là m t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n s th t thốt v n c đ nh nhi u doanh nghi p. • Th c hi n t t vi c b o dư ng và s a ch a tài s n c đ nh, tránh tình tr ng tài s n c đ nh b hư h ng trư c th i h n s d ng Áp d ng nghiêm minh bi n pháp thư ng, ph t v t ch t trong vi c b o qu n và s d ng tài s n c đ nh. Trong trư ng h p tài s n c đ nh c n ph i s a ch a l n giai đo n cu i c a th i h n s d ng tài s n c đ nh, c n cân nh c hi u qu c a vi c s a ch a tài s n c đ nh v i vi c thanh lý tài s n đ mua s m tài s n c đ nh m i. • Chú tr ng th c hi n đ i m i tài s n c đ nh m t cách k p th i và thích h p, tăng cư ng s c m nh c nh tranh c a doanh nghi p Thơng qua vi c đ i m i đĩ, doanh nghi p cĩ th nâng cao ch t lư ng và c i ti n m u mã s n ph m, b t đư c các chi phí v nguyên, v t li u, ti n cơng v.v Tuy nhiên, đ th c hi n đ i m i địi h i doanh nghi p ph i đ u tư m t lư ng v n l n. Do v y, địi h i doanh nghi p ph i cĩ k ho ch ch đ ng huy đ ng ngu n v n và tính tốn k hi u qu vi c s d ng đ ch p l y th i cơ đ i m i tài s n c đ nh. • Ch đ ng th c hi n các bi n pháp phịng ng a r i ro, b o tồn v n ð đ m b o cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p th c hi n đư c bình thư ng, liên t c và h n ch các nh hư ng t vi c t n th t v n c đ nh do nguyên nhân khách quan cĩ th gây ra như ho ho n, bão lũ và nh ng b t tr c khác, doanh nghi p c n áp d ng các bi n pháp như mua b o hi m tài s n, chú ý trích l p quy d phịng tài chính. 4.3. V n lưu đ ng 4.3.1. Khái ni m và phân lo i v n lưu đ ng 4.3.1.1. Khái ni m v v n lưu đ ng • ð ti n hành ho t đ ng kinh doanh, ngồi tài s n c đ nh doanh nghi p cịn ph i cĩ tài s n lưu đ ng. Tài s n lưu đ ng c a doanh nghi p thư ng g m hai b ph n: Tài s n lưu đ ng trong s n xu t và tài s n lưu đ ng trong lưu thơng. o Tài s n lưu đ ng s n xu t bao g m m t b ph n là nh ng v t tư d tr đ đ m b o cho quá trình s n xu t đư c liên t c như nguyên li u, v t li u, nhiên li u v.v và m t b ph n là nh ng s n ph m d dang đang trong quá trình s n xu t. o Tài s n lưu đ ng trong lưu thơng bao g m: S n ph m hàng hố ch tiêu th , v n b ng ti n, v n trong thanh tốn (n ph i thu). • ð đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh đư c ti n hành thư ng xuyên, liên t c địi h i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng tài s n lưu đ ng nh t đ nh. Do v y, đ hình thành nên tài s n lưu đ ng, doanh nghi p ph i ng ra m t s v n đ u tư vào lo i tài s n này. S v n đĩ đư c g i là v n lưu đ ng. o V n lưu đ ng c a doanh nghi p thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hố qua nhi u thình thái khác nhau. ð i v i doanh nghi p s n xu t, v n lưu đ ng t hình thái ban đ u là ti n đư c chuy n hố sang hình thái v n v t tư d tr , và ti p t c chuy n hố l n lư t sang hình thái s n ph m d dang, thành ph m và khi k t thúc quá trình tiêu th l i tr v hình thái ban đ u là ti n. ð i v i doanh 76 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p nghi p thương m i thì s v n đ ng c a v n lưu đ ng nhanh hơn t hình thái ti n chuy n hố sang hình thái hàng hố và l i chuy n hố v hình thái ti n. o Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n lưu đ ng chuy n tồn b giá tr ngay trong m t l n và đư c thu h i tồn b sau khi doanh nghi p tiêu th s n ph m thu đư c ti n bán hàng. Như v y, v n lưu đ ng hồn thành m t vịng tu n hồn sau m t chu kỳ kinh doanh. o Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n lưu đ ng thay đ i hình thái khơng ng ng; do đĩ, t i m t th i đi m nh t đ nh v n lưu đ ng đ ng th i cùng t n t i dư i các hình thái khác nhau trong các giai đo n chu chuy n c a v n. o T nh ng s phân tích trên cĩ th rút ra: V n lưu đ ng c a doanh nghi p là s v n ng ra đ hình thành nên tài s n lưu đ ng nh m đ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p đư c th c hi n thư ng xuyên, liên t c. V n lưu đ ng chuy n tồn b giá tr ngay trong m t l n và đư c thu h i tồn b khi k t thúc m t chu kỳ kinh doanh. 4.3.1.2. Phân lo i v n lưu đ ng D a theo tiêu th c khác nhau, cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i khác nhau. Thơng thư ng cĩ m t s cách phân lo i sau đây: • D a theo hình thái bi u hi n c a v n: Cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i: o V n b ng ti n và các kho n ph i thu V n b ng ti n: Bao g m ti n m t t i qu , ti n g i ngân hàng và ti n đang chuy n. Ti n là m t lo i tài s n c a doanh nghi p mà cĩ th d dàng chuy n đ i thành các lo i tài s n khác ho c đ tr n . Do v y, trong ho t đ ng kinh doanh địi h i m i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng ti n nh t đ nh. Các kho n ph i thu: Ch y u là kho n ph i thu t khách hàng, th hi n s ti n mà khách hàng cịn n doanh nghi p phát sinh trong quá trình doanh nghi p bán ch u hàng hố, d ch v cho khách hàng. Ngồi ra, trong m t s trư ng h p mua s m v t tư, doanh nghi p cịn ph i ng trư c ti n cho ngư i cung ng, t đĩ hình thành kho n t m ng. o V n v hàng t n kho: Trong các doanh nghi p s n xu t, hàng t n kho bao g m 3 lo i: Nguyên, nhiên, v t li u; s n ph m d dang; thành ph m. Trong doanh nghi p thương m i, hàng t n kho ch y u là hàng hố d tr . Xem xét chi ti t hơn, v n v hàng t n kho c a doanh nghi p g m các kho n v n sau: V n v nguyên li u và v t li u chính: Là giá tr các lo i v t tư d tr cho s n xu t mà khi tham gia vào s n xu t chúng c u thành th c th c a s n ph m. V n v t li u ph : Là giá tr các lo i v t tư d tr dùng trong s n xu t. Các lo i v t tư này khơng c u thành th c th chính c a s n ph m mà nĩ k t h p v i nguyên, v t li u chính làm thay đ i màu s c, mùi v , hình dáng b ngồi v1.0 77
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p c a s n ph m ho c t o đi u ki n cho quá trình s n xu t s n ph m th c hi n đư c bình thư ng, thu n l i. V n v nhiên li u: Là giá tr các lo i nhiên li u d tr dùng trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh. V n v ph tùng thay th : Là giá tr các lo i v t tư dùng đ thay th , s a ch a các tài s n c đ nh ho c các cơng c , d ng c . V n v cơng c , d ng c : Là giá tr các cơng c , d ng c khơng đ tiêu chu n là tài s n c đ nh, dùng cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh. V n v s n ph m d dang: Là bi u hi n b ng ti n các chi phí s n xu t kinh doanh đã b ra cho các lo i s n ph m đang trong quá trình s n xu t. V n thành ph m: Là giá tr nh ng s n ph m đã đư c s n xu t xong đ t tiêu chu n k thu t và đã đư c nh p kho. ð i v i doanh nghi p thương m i thì b ph n v n d tr ch y u là v n hàng hố, th hi n giá tr các lo i hàng hố doanh nghi p mua vào d tr trong kho đ chu n b cho vi c bán ra. V n v chi phí tr trư c: Là các kho n chi phí th c t đã phát sinh, nhưng cĩ tác d ng cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh nên chưa th tính h t vào giá thành s n ph m trong kỳ này mà cịn đư c tính d n vào giá thành s n ph m c a m t s kỳ ti p theo như: chi phí nghiên c u thí nghi m, c i ti n k thu t; chi phí xây d ng, l p đ t các cơng trình t m th i; chi phí v ván khuơn, giàn giáo dùng trong xây d ng cơ b n Vi c phân lo i v n lưu đ ng theo cách này t o đi u ki n thu n l i cho vi c xem xét, đánh giá kh năng thanh tốn c a doanh nghi p. • D a theo vai trị c a v n lưu đ ng đ i v i quá trình s n xu t kinh doanh: Cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i ch y u sau: o V n lưu đ ng trong khâu d tr s n xu t, g m các kho n: V n nguyên li u, v t li u chính; V n v t li u ph ; V n nhiên li u; V n ph tùng thay th ; V n cơng c , d ng c . o V n lưu đ ng trong khâu s n xu t, g m các kho n: V n s n ph m d dang; V n v chi phí tr trư c. o V n lưu đ ng trong khâu lưu thơng, g m các kho n: V n thành ph m; V n b ng ti n; V n trong thanh tốn: Nh ng kho n ph i thu và t m ng. Vi c phân lo i v n lưu đ ng theo phương pháp này giúp cho vi c xem xét đánh giá tình hình phân b v n lưu đ ng trong các khâu c a quá trình chu chuy n v n lưu đ ng, T đĩ, đ ra các bi n pháp t ch c qu n lý thích h p nh m t o ra m t k t c u v n lưu đ ng h p lý và tăng đư c t c đ chu chuy n c a v n lưu đ ng. 78 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.3.2. Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p 4.3.2.1. Chu kỳ kinh doanh và nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p Ho t đ ng kinh doanh di n ra thư ng xuyên hàng ngày b t đ u t vi c mua s m, d tr v t tư c n thi t; ti n hành s n xu t s n ph m và sau khi s n ph m s n xu t xong đư c nh p kho thành ph m; ti p đĩ th c hi n vi c bán s n ph m và thu ti n v . Quá trình kinh doanh di n ra thư ng xuyên, liên t c t o thành chu kỳ kinh doanh. Như v y, chu kỳ kinh doanh c a m t doanh nghi p là th i gian trung bình c n thi t đ th c hi n vi c mua s m, d tr v t tư, s n xu t s n ph m và bán s n ph m, thu đư c ti n bán hàng. Cĩ th chia chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p thành 3 giai đo n sau: • Giai đo n mua và d tr v t tư Ho t đ ng c a doanh nghi p giai đo n này là ti n hành mua và t o l p m t lư ng v t tư c n thi t đ m b o cho quá trình s n xu t di n ra liên t c: o Trư ng h p ph i tr ti n ngay thì doanh nghi p ph i ng ra ngay m t kho n v n cho vi c d tr v t tư. o N u doanh nghi p th c hi n đư c vi c mua ch u thì sau m t th i gian nh t đ nh m i ph i b v n ra tr ti n cho ngư i cung c p v t tư. • Giai đo n s n xu t giai đo n này, v t tư đư c đưa vào s d ng, doanh nghi p ti p t c b thêm các chi phí như chi phí v ti n cơng, chi phí đi n, nư c Trong giai đo n này hình thành s n ph m d dang và cu i cùng là t o ra thành ph m. ð đ m b o cho quá trình s n xu t liên t c, ph i cĩ m t lư ng v n thư ng xuyên trong khâu này dư i hình thái là s n ph m d dang. • Giai đo n d tr , bán s n ph m và thu ti n bán hàng o Sau khi s n ph m s n xu t xong và nh p kho. ð đ m b o cho vi c bán hàng liên t c, doanh nghi p ph i hình thành m t lư ng d tr nh t đ nh v s n ph m hay hàng hố. o Doanh nghi p ti n hành vi c bán hàng: N u như th c hi n bán hàng và thu ti n ngay thì sau khi bán hàng, doanh nghi p nh n đư c ti n bán hàng và s v n lưu đ ng đã ng ra đư c thu h i tồn b . N u như th c hi n bán ch u cho khách hàng t c là doanh nghi p đã cung c p m t kho n tín d ng thương m i cho khách hàng và ph i sau m t th i gian nh t đ nh doanh nghi p m i thu đư c ti n v . Như v y, trong chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p phát sinh nhu c u v n lưu đ ng. Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p là th hi n s v n c n thi t doanh nghi p ph i tr c ti p ng ra đ tài tr cho vi c hình thành m t lư ng d tr hàng t n kho (v t tư, s n ph m d dang, thành ph m ho c hàng hố) và kho n cho khách hàng n sau khi đã tr đi kho n tín d ng c a nhà cung c p v t tư và các kho n n ph i tr khác cĩ tính ch t chu kỳ mà doanh nghi p s d ng đư c (như ti n lương ph i tr , ti n thu ph i n p nhưng chưa đ n kỳ h n thanh tốn). v1.0 79
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu đ ng trong năm c a doanh nghi p cĩ th xác đ nh theo cơng th c sau: Kho n ph i tr ngư i cung c p Nhu c u v n Hàng t n kho d Kho n ph i thu = + – và các kho n n ph i tr khác lưu đ ng tr c n thi t t khách hàng cĩ tính ch t chu kỳ 4.3.2.2. Nh ng y u t nh đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p ph thu c vào nhi u y u t , trong đĩ, c n chú ý m t s y u t ch y u sau: • Nh ng y u t v tính ch t c a c a ngành ngh kinh doanh như chu kỳ kinh doanh, tính ch t th i v c a cơng vi c kinh doanh • Quy mơ kinh doanh; • Nh ng y u t v mua v t tư và bán s n ph m như kho ng cách gi a doanh nghi p v i nh ng nhà cung c p v t tư, v i các đơn v mua hàng, phương ti n v n chuy n • Nh ng thay đ i v thi t b , cơng ngh s n xu t; • Y u t v giá c c a v t tư ho c hàng hố d tr : S bi n đ ng v giá c c a các lo i v t tư d tr cũng nh hư ng khơng nh đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p trong kỳ; • Trình đ qu n lý và chính sách c a doanh nghi p: Trình đ t ch c mua s m d tr v t tư, t ch c s n xu t cũng như các chính sách bán hàng c a doanh nghi p như chính sách bán ch u, kỳ h n thanh tốn, vi c t ch c thanh tốn thu ti n bán hàng cũng cĩ nh hư ng r t l n đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p. 4.3.3. Qu n tr và nâng cao hi u qu s d ng v n lưu đ ng 4.3.3.1. Hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p ð đánh giá trình đ t ch c và s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n lưu đ ng. Hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p đư c th hi n qua các ch tiêu sau: • T c đ luân chuy n v n lưu đ ng T c đ luân chuy n v n lưu đ ng nhanh hay ch m ph n ánh hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p cao hay th p. T c đ luân chuy n v n lưu đ ng đư c bi u hi n b ng hai ch tiêu: S l n luân chuy n và kỳ luân chuy n v n lưu đ ng. o S l n luân chuy n v n lưu đ ng (hay s vịng quay c a v n lưu đ ng). Ch tiêu này đư c xác đ nh b ng cơng th c sau: M L = VLð 80 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong đĩ: L: S l n luân chuy n v n lưu đ ng trong kỳ. M: T ng m c luân chuy n c a v n lưu đ ng trong kỳ, ph n ánh kh i lư ng giá tr s n ph m, d ch v mà v n lưu đ ng ph c v trong kỳ. Hi n nay, t ng m c luân chuy n v n lưu đ ng đư c xác đ nh b ng doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p trong kỳ. VLð : S v n lưu đ ng bình quân s d ng trong kỳ đư c xác đ nh b ng phương pháp bình quân s h c. Tùy theo s li u cĩ đư c đ s d ng cách tính thích h p. Ch tiêu này ph n ánh s l n luân chuy n v n lưu đ ng hay s vịng quay c a v n lưu đ ng th c hi n đư c trong m t th i kỳ nh t đ nh (thư ng là m t năm). o Kỳ luân chuy n c a v n lưu đ ng Ch tiêu này ph n ánh s ngày bình quân c n thi t đ v n lưu đ ng th c hi n đư c m t l n luân chuy n hay đ dài th i gian m t vịng quay c a v n lưu đ ng trong kỳ và đư c xác đ nh: N VM× K = hay K = Lð L N Trong đĩ: K: Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng. N: S ngày trong kỳ (đư c tính ch n m t năm là 360 ngày, m t quý là 90 ngày, m t tháng là 30 ngày). M, VLð : Như đã chú thích trên. Ví d : M t doanh nghi p cĩ các tài li u sau: Theo tài li u năm báo cáo: S v n lưu đ ng đ u năm là 680 tri u đ ng, cu i quý I là 780 tri u đ ng, cu i quý II là 800 tri u đ ng, cu i quý III là 820 tri u đ ng, cu i quý IV là 920 tri u đ ng. Doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p đ t đư c trong năm là 3.200 tri u đ ng. G i ý: T tài li u trên cĩ th xác đ nh: S v n lưu đ ng bình quân s d ng trong năm báo cáo: 680 (+ 780 + 800 + 820 + 920) 2 VLð = = 800 tri u đ ng 2 S l n luân chuy n v n lưu đ ng năm báo cáo: 3.200 L = = 4 l n hay 4 vịng. 0 800 360 Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng năm báo cáo: K = = 90 ngày 0 4 • M c ti t ki m v n lưu đ ng do tăng t c đ luân chuy n v n Ch tiêu này ph n ánh s v n lưu đ ng cĩ th ti t ki m đư c do tăng t c đ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch) so v i kỳ g c (kỳ báo cáo). v1.0 81
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Cơng th c tính như sau: M 1 M1 V ( + ) = × (K – K ) ho c V()V± =Lð1 − TK 360 1 0 TK L0 Trong đĩ: VTK (±) : S v n lưu đ ng cĩ th ti t ki m (–) hay ph i tăng thêm (+) do nh hư ng c a t c đ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh so v i kỳ g c. M 1: T ng m c luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch). K1, K0: Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh, kỳ g c L1, L0: S l n luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh, kỳ g c. VLð1 : S v n lưu đ ng bình quân s d ng kỳ so sánh Ti p theo ví d trên: Trong năm k ho ch, doanh nghi p d ki n c i ti n khâu d tr v t tư và tiêu th s n ph m nên t c đ luân chuy n v n lưu đ ng tăng t 4 vịng lên 5 vịng/năm. D ki n, doanh thu thu n c a doanh nghi p s là 4.800 tri u đ ng. D a vào các tài li u đã cho cĩ th tính đư c kỳ luân chuy n v n lưu đ ng năm k ho ch như sau: 360 K = = 72 ngày 1 5 S v n lưu đ ng doanh nghi p cĩ th ti t ki m đư c do tăng t c đ luân chuy n v n là: 4.800 V = × (72 – 90) = – 240 tri u đ ng TK 360 ho c: 4.800 4.800 V = − = – 240 tri u đ ng TK 5 4 4.3.3.2. Qu n tr v n b ng ti n • V n b ng ti n c a doanh nghi p g m ti n m t và ti n g i ngân hàng. Qu n tr v n b ng ti n là m t v n đ tài chính quan tr ng c a doanh nghi p, b i l : o V n b ng ti n là y u t tr c ti p quy t đ nh kh năng thanh tốn c a m t doanh nghi p. o Tương ng v i m t quy mơ kinh doanh địi h i thư ng xuyên ph i cĩ m t lư ng ti n tương x ng nh t đ nh m i đ m b o cho tình hình tài chính c a doanh nghi p tr ng thái bình thư ng. Trong các doanh nghi p nhu c u lưu gi v n b ng ti n thư ng do ba lý do chính hay ba đ ng cơ: ð ng cơ giao d ch: Nh m đáp ng yêu c u giao d ch thanh tốn hàng ngày như chi tr ti n mua hàng, tr ti n lương, n p thu trong quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ng cơ đ u cơ: Nh m n m b t các cơ h i thu n l i n y sinh trong kinh doanh như ch p th i cơ mua nguyên v t li u d tr khi giá th trư ng gi m hay trư c khi th trư ng lên giá 82 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ð ng cơ d phịng: Nh m duy trì kh năng đáp ng nhu c u chi tiêu đ phịng các r i ro b t ng nh hư ng đ n vi c thu chi ti n m t c a doanh nghi p. o V n b ng ti n là m t lo i tài s n cĩ tính linh ho t cao và cũng d là đ i tư ng c a các hành vi tham ơ, gian l n, l i d ng. o Vi c thi u h t nghiêm tr ng v n b ng ti n cĩ th d n đ n nguy cơ doanh nghi p b phá s n. • N i dung ch y u qu n lý v n b ng ti n bao g m các v n đ ch y u sau: o Qu n lý ch t ch các kho n thu chi b ng ti n: Th c hi n ki m sốt ch t ch các kho n thu, chi b ng ti n, các kho n t m ng c a doanh nghi p đ tránh s m t mát, l m d ng. Tuân th nguyên t c m i kho n thu, chi b ng ti n đ u ph i thơng qua qu , khơng đư c chi tiêu ngồi qu . Phân đ nh rõ trách nhi m trong qu n lý v n b ng ti n gi a k tốn và th qu . Vi c xu t, nh p qu ti n m t hàng ngày ph i do th qu th c hi n trên cơ s các ch ng t h p th c và h p pháp. Ph i th c hi n quy ch đ i chi u, ki m tra t n qu ti n m t v i s qu hàng ngày. C n qu n lý ch t ch các kho n t m ng ti n m t. Xác đ nh rõ đ i tư ng t m ng, các trư ng h p t m ng, m c đ t m ng và th i h n đư c t m ng. Theo dõi, qu n lý ch t ch các kho n ti n đang trong quá trình thanh tốn. o Ch đ ng l p và th c hi n k ho ch lưu chuy n ti n t , đ m b o cân b ng thu chi v n b ng ti n và nâng cao tính sinh l i c a s v n b ng ti n t m th i nhàn r i. o D báo và qu n lý ch t ch dịng ti n vào và dịng ti n ra trong t ng th i kỳ đ ch đ ng đáp ng nhu c u thanh tốn c a doanh nghi p khi đ n h n. Cĩ k ho ch ch đ ng s d ng s v n b ng ti n t m th i nhàn r i như cho vay ng n h n, đ u tư ng n h n vào các lo i ch ng khốn cĩ tính thanh kho n cao và r i ro th p 4.3.3.3. Qu n tr kho n ph i thu • Trong ho t đ ng kinh doanh thư ng xuyên n y sinh vi c bán ch u: Doanh nghi p xu t giao thành ph m hàng hố cho khách hàng và sau m t th i gian nh t đ nh m i thu đư c ti n, t đĩ làm n y sinh kho n ph i thu t khách hàng. Qu n tr kho n ph i thu t khách hàng là m t v n đ r t quan tr ng và ph c t p trong cơng tác qu n lý tài chính c a doanh nghi p, b i vì: o Vi c qu n tr kho n ph i thu liên quan ch t ch t i vi c tiêu th s n ph m và t đĩ tác đ ng khơng nh đ n doanh thu tiêu th và l i nhu n c a doanh nghi p. Khi doanh nghi p tăng lư ng hàng hố bán ch u s làm tăng kho n n kho n n ph i thu, nhưng cĩ kh năng tăng thêm đư c lư ng hàng hố bán ra, do đĩ, cĩ th tăng đư c doanh thu và l i nhu n. o Vi c qu n tr kho n ph i thu liên quan ch t ch đ n vi c t ch c và b o tồn v n lưu đ ng c a doanh nghi p. o Vi c tăng n ph i thu do tăng thêm lư ng hàng hố bán ch u s kéo theo vi c tăng thêm m t s kho n chi phí như chi phí qu n lý n , chi phí thu h i n (chi phí ti n lương nhân viên qu n lý, chi phí v đi n tho i, cơng tác phí ). v1.0 83
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Tăng n ph i thu địi h i doanh nghi p ph i tìm thêm ngu n v n vay đ đáp ng nhu c u v n cho quá trình kinh doanh ti p theo và do v y, ph i tr thêm lãi ti n vay. o N ph i thu tăng lên cũng làm tăng r i ro đ i v i doanh nghi p, d d n đ n tình tr ng n khĩ địi ho c khơng thu h i đư c do khách hàng v n gây t n th t v n cho doanh nghi p. Vì v y, trong vi c qu n tr n ph i thu địi h i doanh nghi p ph i lư ng đ nh, đánh giá tác đ ng c a vi c bán ch u đ n vi c tăng doanh thu, l i nhu n và vi c tăng thêm chi phí, tăng r i ro do tăng n ph i thu. • ð qu n lý t t n ph i thu t khách hàng c n chú ý m t s bi n pháp ch y u sau: o Xác đ nh chính sách bán ch u hay chính sách tín d ng thương m i đ i v i khách hàng. N ph i thu t khách hàng c a doanh nghi p ch y u ph thu c vào kh i lư ng hàng hố bán ch u cho khách hàng. Vì th , vi c qu n lý n ph i thu trư c h t c n ph i xác đ nh chính sách bán ch u c a doanh nghi p. ð xác đ nh chính sách bán ch u c n xem xét các y u t : ðánh giá các y u t ch y u nh hư ng đ n chính sách bán ch u c a doanh nghi p, g m cĩ: M c tiêu m r ng th trư ng tiêu th , tăng doanh thu và tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Tính ch t th i v trong s n xu t và tiêu th c a m t s s n ph m (th i h n bán ch u r t ng n trong các ngành th c ph m tươi s ng và kỳ thu ti n bình quân r t cao trong các ngành ki n trúc, s n xu t cơ gi i và nh ng doanh nghi p l n ). Tình tr ng c nh tranh: C n xem xét tình hình bán ch u c a các đ i th c nh tranh đ cĩ đ i sách bán ch u thích h p và cĩ l i. Tình tr ng tài chính c a doanh nghi p: Khơng th m r ng vi c bán ch u cho khách hàng khi doanh nghi p đã cĩ n ph i thu m c cao và cĩ s thi u h t l n v n b ng ti n trong cân đ i thu chi b ng ti n. o Xác đ nh tiêu chu n tín d ng hay tiêu chu n bán ch u. Tiêu chu n bán ch u là tiêu chu n t i thi u v năng l c tài chính c a khách hàng đ đư c doanh nghi p ch p nh n bán ch u. ðây là m t b ph n c u thành chính sách bán ch u c a doanh nghi p, m i doanh nghi p xác đ nh tiêu chu n bán ch u c a mình.Tuỳ theo tình hình và m c đ đáp ng tiêu chu n bán ch u c a khách hàng đ áp d ng chính sách n i l ng hay th t ch t bán ch u m t cách phù h p. Xác đ nh đi u kho n bán ch u: ði u kho n bán ch u là đi u kho n xác đ nh th i h n bán ch u và t l chi t kh u thanh tốn cho khách hàng, thí d : ði u kho n bán ch u đư c xác đ nh là “2/10 nét 30”cĩ nghĩa là khách hàng đư c hư ng 2% chi t kh u n u thanh tốn ti n mua hàng trong th i h n 10 ngày k t khi nh n đư c hàng, n u khơng khách hàng đư c ch u trong th i gian 30 ngày. 84 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Th i h n bán ch u: Là đ dài th i gian k t ngày ngư i bán giao hàng cho ngư i mua đ n ngày ngư i mua tr ti n. Vi c tăng th i h n bán ch u s thu hút thêm khách hàng, làm tăng doanh thu và t đĩ cĩ kh năng gia tăng l i nhu n. Tuy nhiên, khi đĩ cũng làm tăng thêm v n đ u tư và chi phí cho n ph i thu tăng thêm. Chi t kh u thanh tốn: Là kho n ti n ngư i bán gi m tr cho ngư i mua, do ngư i mua thanh tốn ti n mua hàng trư c th i h n theo h p đ ng. Vi c th c hi n chi t kh u thanh tốn liên quan đ n hai y u t : Th i h n chi t kh u và t l chi t kh u thanh tốn. Th i h n chi t kh u thanh tốn là kho ng th i gian n u ngư i mua thanh tốn trư c ho c trong th i h n đĩ thì ngư i mua đư c hư ng kho n chi t kh u thanh tốn. T l chi t kh u thanh tốn là t l ph n trăm c a doanh thu hay giá bán ghi trên hĩa đơn đư c kh u tr cho ngư i mua n u ngư i mua thanh tốn trong th i h n chi t kh u. Vi c tăng t l chi t kh u thanh tốn s thúc đ y khách hàng thanh tốn s m trư c h n và thu hút thêm đư c khách hàng m i làm tăng doanh thu, gi m chi phí đ u tư kho n ph i thu, nhưng s làm gi m doanh thu thu n bán hàng, do đĩ làm gi m l i nhu n. Nhìn chung vi c thay đ i tiêu chu n bán ch u, đi u kho n bán ch u đ u tác đơng đ n doanh thu, chi phí và l i nhu n. Vì th , khi quy t đ nh thay đ i các y u t này c n phân tích, đánh giá nh hư ng c a chúng đ n k t qu cu i cùng là cĩ làm gia tăng l i nhu n hay khơng ? o Phân tích v th tín d ng c a khách hàng M t n i dung quan tr ng trong vi c th c hi n chính sách tín d ng v i khách hàng là phân tích v th tín d ng c a khách hàng. Vi c phân tích v th tín d ng c a khách hàng là nh m đánh giá m c đ đáp ng c a khách hàng v tiêu chu n bán ch u do doanh nghi p đ ra. Doanh nghi p c n thu th p thơng tin v khách hàng (báo cáo tài chính doanh nghi p khách hàng, các k t qu x p h ng tín nhi m, x p h ng tín d ng, các thơng tin liên quan ) phân tích, đánh giá, so sánh v i nh ng tiêu chu n đã thi t l p đ quy t đ nh ch p thu n hay t ch i bán ch u hàng hĩa cho khách hàng. o Thư ng xuyên ki m sốt n ph i thu M s theo dõi chi ti t n ph i thu và tình hình thanh tốn v i khách hàng: Thư ng xuyên ki m sốt đ n m v ng tình hình n ph i thu và tình hình thu h i n . C n thư ng xuyên xem xét đánh giá tình hình n ph i thu, kỳ thu ti n trung bình so v i d ki n: Npt = Sd × Kpt Trong đĩ : Npt: N ph i thu d ki n trong năm k ho ch . Sd: Doanh thu bán hàng bình quân m t ngày trong năm k ho ch. Kpt: Kỳ thu ti n bình quân trong năm k ho ch. Thơng thư ng kỳ thu ti n bình quân trong năm k ho ch đư c xác đ nh d a trên cơ s xem xét kỳ thu ti n bình quân th c t năm báo cáo và nh ng y u v1.0 85
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p t d ki n thay đ i, đi u ch nh trong năm k ho ch. Kỳ thu ti n bình quân th c t đư c xác đ nh theo cơng th c sau : S dư bình quân kho n ph i thu khách hàng trong năm Kỳ thu ti n bình quân = Doanh thu bán hàng bình quân 1 ngày trong năm o Xác đ nh m c gi i h n c a n ph i thu: ð tránh tình tr ng m r ng vi c bán ch u quá m c, c n xác đ nh m c gi i h n bán ch u qua h s n ph i thu: N ph i thu t khách hàng H s n ph i thu = Doanh s hàng bán ra o Thư ng xuyên theo dõi và phân tích cơ c u n ph i thu theo th i gian: C n phân t n ph i thu theo t ng kho ng th i gian hay nĩi cách khác là theo “tu i” c a n ph i thu. Trên cơ s đĩ, xác đ nh tr ng tâm qu n lý và đ ra bi n pháp qu n lý thích h p. o Áp d ng các bi n pháp thích h p thu h i n và b o tồn v n: Chu n b s n sàng các ch ng t c n thi t đ i v i các kho n n s p đ n kỳ h n thanh tốn, th c hi n k p th i các th t c thanh tốn, đơn đ c khách hàng thanh tốn các kho n n đ n h n. Ch đ ng áp d ng các bi n pháp tích c c và thích h p thu h i các kho n n quá h n. C n xác đ nh rõ nguyên nhân d n đ n n quá h n đ cĩ bi n pháp thu h i thích h p. Cĩ th chia n quá h n thành các giai đo n đ cĩ bi n pháp thu h i phù h p. Trích l p d phịng n ph i thu khĩ địi đ ch đ ng b o tồn v n lưu đ ng. Xem xét kh năng bán n ph i thu cho Cơng ty mua bán n . 4.3.3.4. Qu n tr v n v hàng t n kho • T m quan tr ng c a qu n tr v n v hàng t n kho ð đ m b o cho quá trình kinh doanh di n ra bình thư ng, liên t c địi h i doanh nghi p thư ng xuyên ph i cĩ m t lư ng hàng t n kho nh t đ nh. Căn c vào vai trị c a chúng đ i v i quá trình s n xu t kinh doanh, hàng t n kho đư c chia thành 3 lo i: Nguyên v t li u, s n ph m d dang, thành ph m. M i lo i cĩ vai trị khác nhau, nhưng nh cĩ hàng t n kho mà doanh nghi p duy trì đư c quá trình s n xu t kinh doanh đư c ti n hành liên t c. Thêm vào đĩ, vi c d tr h p lý hàng t n kho cịn ngăn ch n đư c s gián đo n trong s n xu t do nh ng b t tr c cĩ th x y ra như s ch m tr trong v n chuy n vì thiên tai hay s m t kh năng cung ng đ t ng t c a nhà cung ng Tuy nhiên, d tr hàng t n kho s làm phát sinh chi phí liên quan 86 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p đ n t n kho, vi c d tr quá nhi u hàng t n kho d n đ n v n b đ ng và kéo theo các h l y khác v m t tài chính. • M c tiêu c a qu n tr v n v hàng t n kho o T ch c h p lý vi c d tr hàng t n kho đ m b o cho quá trình kinh doanh di n ra liên t c, tránh m i s gián đo n do vi c d tr gây ra. o Gi m t i m c th p nh t cĩ th đư c chi phí c n thi t cho vi c d tr . o Qu n tr v n v hàng t n kho cũng là quá trình xem xét s đánh đ i gi a l i ích và chi phí c a vi c duy trì hàng t n kho. • Các chi phí liên quan đ n d tr hàng t n kho Vi c duy trì hàng t n kho làm phát sinh chi phí liên quan đ n t n kho: Chi phí lưu tr hay chi phí t n tr (carrying costs), chi phí đ t hàng (ordering costs). o Chi phí lưu gi hay t n tr : Là nh ng chi phí liên quan đ n vi c th c hi n d tr hàng t n kho trong m t kho ng th i gian nh t đ nh. Chi phí bao g m: Chi phí lưu kho và chi phí b o qu n; chi phí thi t h i do hư h ng hay do hàng t n kho b l i th i, gi m giá, bi n ch t; chi phí b o hi m; chi phí cơ h i v s v n đ u tư vào hàng t n kho. Gi đ nh vi c s n xu t, cung ng c a doanh nghi p di n ra đ u đ n, g i Q là lư ng hàng cho m i l n đ t hàng. T i th i đi m đ u kỳ, lư ng hàng t n kho là Q và th i đi m cu i kỳ lư ng hàng t n kho là 0. T đĩ, s lư ng t n kho Q + 0 Q bình quân trong kỳ là: = 2 2 M c t n kho Q Q Hàng t n kho bình quân: 2 0 T1 T2 T3 Th i gian G i Cl là chi phí lưu gi tính cho m i đơn v hàng t n kho. V y, t ng chi phí lưu gi hàng t n kho trong kỳ (FL) s là: Q F = C × (1) L l 2 o Chi phí đ t hàng: Bao g m các chi phí giao d ch, chi phí v n chuy n và chi phí giao nh n hàng theo h p đ ng. G i Qn là t ng s lư ng v t tư, hàng hố c n cung ng theo h p đ ng trong kỳ Q (năm) thì s l n đ t hàng trong kỳ là: n Q v1.0 87
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Cd là chi phí cho m i l n đ t hàng thì t ng chi phí đ t hàng trong kỳ (FD) s Q đư c xác đ nh: F = C × n (2) D d Q Như v y, t ng chi phí t n kho trong kỳ (FT) c a doanh nghi p s là: FT = FL + FD Q Q F = (C × ) + (C × n ) (3) T l 2 d Q Mơ hình lư ng đ t hàng kinh t (EOQ) Qua cơng th c (3) cho th y: N u s lư ng đ t hàng Q càng l n thì chi phí lưu gi càng l n, nhưng chi phí đ t hàng càng nh . N u s lư ng đ t hàng Q càng nh thì chi phí lưu gi cũng nh , nhưng chi phí đ t hàng càng l n. V y, v n đ đ t ra là làm th nào đ xác đ nh đư c lư ng đ t hàng t i ưu t c là s lư ng đ t hàng sao cho t ng chi phí t n kho là nh nh t. T ng chi phí t n kho FT là m t hàm s theo bi n s Q hay FT = f(Q). ð dF xác đ nh lư ng đ t hàng t i ưu s th c hi n b ng cách l y đ o hàm . Và dQ cho đ o hàm b ng khơng (0), sau đĩ gi i phương trình tìm bi n s Q. Khi đĩ Q = QE (QE là lư ng hàng đ t t i ưu). dF C CQ× =1 =d n = 0 dQ 2 Q2 2x(Cd× Q n) Q = = QE C1 Chi phí FT F L F d Quy mơ đ t hàng 0 Q E Hình 4.1: Mơ hình bi u di n m i quan h gi a chi phí đ t hàng, chi phí lưu tr v à đĩng chi phí t n kho theo các m c s n lư ng t n kho. 88 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trên cơ s xác đ nh đư c lư ng đ t hàng kinh t , cĩ th xác đ nh đư c s l n đ t hàng trong kỳ : Qn Lc = QE Trong đĩ: Lc: S l n đ t hàng t i ưu trong kỳ. Qn, QE: Như đã chú thích trên. Trong th c t , đ đ phịng trư ng h p b t tr c cĩ th x y ra doanh nghi p cịn th c hi n d tr b o hi m m t lư ng hàng t n kho nh t đ nh. Do v y, lư ng hàng t n kho trung bình cĩ d tr b o hi m đư c xác đ nh: Q QQ=E + 2 BH Trong đĩ: Q: Lư ng hàng t n kho trung bình cĩ d tr b o hi m. QBH: Lư ng hàng d tr b o hi m. Xác đ nh đi m tái đ t hàng: Ngồi vi c c n ph i đ t mua bao nhiêu thì vi c c n bi t đư c khi nào c n ph i đ t mua cũng là đi u quan tr ng. N u nguyên v t li u đư c đ t mua quá s m, d tr s tăng lên t i m c khơng c n thi t, n u đ t mua quá ch m, d tr hi n t i cĩ th b c n ki t, do đĩ làm cho s n xu t b ngưng tr ho c khơng th a mãn đư c nhu c u c a khách hàng (trong trư ng h p thi u thành ph m hay hàng hĩa). ði m tái đ t hàng th hi n lư ng hàng t n kho mà khi d tr gi m xu ng t i m c lư ng hàng t n kho đĩ thì doanh nghi p ph i th c hi n ti p t c đ t hàng và đư c xác đ nh theo cơng th c sau: Qr = n × Qd Trong đĩ: Qr: ði m tái đ t hàng hay đi m đ t hàng l i n: S ngày ch nh n đư c hàng – Là s ngày k t khi doanh nghi p đ t hàng cho đ n khi nh n đư c hàng đ t t nhà cung c p. Qd: S hàng hay v t tư s d ng bình quân 1 ngày. ði m tái đ t hàng trên là chưa tính đ n d tr b o hi m. N u tính c d tr b o hi m thì đi m tái đ t hàng s đư c xác đ nh là: Qrb = (n × Qd) + QBH Trong đĩ: Qrb: ði m tái đ t hàng cĩ d tr b o hi m. n, Qd, QBH: Như đã chú thích trên. 4.4. Hi u qu s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p ð đánh giá hi u qu chung s d ng v n kinh doanh.Thơng thư ng ngư i ta s d ng các ch tiêu sau dư i đây: v1.0 89
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.4.1. Vịng quay tồn b v n. Ch tiêu này đư c xác đ nh b ng cơng th c: Vịng quay tồn Doanh thu thu n trong kỳ = b v n trong kỳ S v n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ Ch tiêu này ph n ánh: S v n kinh doanh trong kỳ chu chuy n đư c m y l n hay m y vịng. S v n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ bao hàm v n c đ nh và v n lưu đ ng, đư c tính theo phương pháp bình quân s h c. 4.4.2. T su t sinh l i c a v n. ð đánh giá đ y đ hơn hi u qu s d ng v n kinh doanh, ngư i ta thư ng s d ng các ch tiêu sau: • T su t l i nhu n trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh (hay cịn g i là t su t sinh l i kinh t c a tài s n). L i nhu n trư c lãi v ay và thu (NI) T su t sinh l i kinh t = c a tài s n (ROAE) V n kinh doanh ho c giá tr tài s n bình quân s d ng trong kỳ (V KD) Ch tiêu này ph n ánh m c sinh l i c a m t đ ng v n kinh doanh hay tài s n mà chưa tính đ n nh hư ng c a thu thu nh p doanh nghi p và cơ c u ngu n v n kinh doanh. Qua ch tiêu này cũng cĩ th đánh giá đư c trình đ s d ng v n và trình đ kinh doanh c a các doanh nghi p trong ngành ho c c a doanh nghi p gi a các th i kỳ khác nhau. Ví d : Cĩ hai doanh nghi p A và B cĩ tình hình v n kinh doanh và k t qu kinh doanh trong năm N như sau: ðơn v : tri u đ ng Doanh nghi p A Doanh nghi p B Ch tiêu ð u kỳ Cu i kỳ ð u kỳ Cu i kỳ I. V n kinh doanh 1. V n c đ nh 50 70 50 70 2. V n lưu đ ng 35 45 35 45 C ng 85 115 85 115 II. Ngu n v n kinh doanh 1. V n ch s h u 45 55 85 115 2. V n vay 40 60 C ng 85 115 85 115 Bi u 4.3: Tình hình v n và ngu n v n kinh doanh 90 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ðơn v : tri u đ ng Ch tiêu Doanh nghi p A Doanh nghi p B 1. Doanh thu thu n 400 400 2. Giá v n hàng bán 330 330 3. C hi phí bán hàng 15 15 4. C hi phí qu n lý doanh nghi p 35 20 5. L i nhu n trư c lãi v ay v à thu 20 6. Lãi ti n vay ph i tr 5 20 7. L i nhu n trư c thu 15 20 8. Thu thu nh p doanh nghi p (28%) 4,2 5,6 9. L i nhu n sau thu 10,8 14,4 Bi u 4.4: K t qu kinh doanh Yêu c u: Xác đ nh v n kinh doanh bình quân c a các doanh nghi p và xác đ nh ngu n su t sinh l i trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh. G i ý: o T ví d trên, cĩ th xác đ nh v n kinh doanh bình quân c a các doanh nghi p trong năm là: Doanh nghi p A = (85 + 115)/2 = 100 tri u đ ng Doanh nghi p B = (85 + 115)/2 = 100 tri u đ ng o T su t sinh l i kinh t c a tài s n hay t su t l i nhu n trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p: Doanh nghi p A = 20/100 = 0,20 hay 20% Doanh nghi p B = 20/100 = 0,20 hay 20% Như v y, kh năng sinh l i kinh t c a tài s n hai doanh nghi p là như nhau và đ u là 20%/năm. • T su t l i nhu n trư c thu trên v n kinh doanh là m i quan h gi a l i nhu n trư c thu v i v n kinh doanh s d ng trong kỳ, cĩ th xác đ nh b ng cơng th c sau: T su t l i nhu n trư c thu trên v n L i nhu n trư c thu trong kỳ (EBT) = kinh doanh trong kỳ (TSV) V n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ (VKD) Ch tiêu này th hi n m i đ ng v n kinh doanh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau khi đã tr lãi ti n vay v n kinh doanh. Như v y, nĩ ph n ánh m c sinh l i c a đ ng v n cĩ tính đ n nh hư ng c a vi c vay v n nhưng chưa tính đ n nh hư ng c a thu thu nh p doanh nghi p. Theo ví d trên, t su t l i nhu n trư c thu trên v n kinh doanh c a 2 doanh nghi p là: v1.0 91
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Doanh nghi p A = 15/100 = 15% o Doanh nghi p B = 20/100 = 20% • T su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh là m i quan h gi a l i nhu n sau thu và v n kinh doanh s d ng trong kỳ đư c xác đ nh theo cơng th c sau: T su t l i nhu n sau thu trên v n L i nhu n sau thu (EBIT) = kinh doanh trong kỳ (ROA ) V n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ (VKD) Ch tiêu này ph n ánh m i đ ng v n kinh doanh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Theo ví d trên, t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p là: Doanh nghi p A = 10,8 tr : 100tr = 10,8% Doanh nghi p B = 14,4 tr : 100tr = 14,4% • T su t l i nhu n v n ch s h u: Là m i quan h gi a l i nhu n sau thu và v n ch s h u s d ng trong kỳ đư c xác đ nh b ng cơng th c sau: L i nhu n sau thu (EBIT) T su t l i nhu n v n ch s h u (ROE) = V n ch s h u bình quân s d ng trong kỳ (V KD) o Ch tiêu này ph n ánh hi u qu m i đ ng v n ch s h u trong kỳ cĩ th thu đư c bao nhiêu đ ng l i nhu n rịng. Hi u qu v n ch s h u, m t m t, ph thu c vào hi u qu s d ng v n kinh doanh hay cĩ th nĩi là ph thu c vào trình đ s d ng v n; m t khác, ph thu c vào cơ c u ngu n v n hay trình đ t ch c ngu n v n c a doanh nghi p. o V i ví d trên, t su t l i nhu n v n ch s h u c a các doanh nghi p là: 10,8 10,8 Doanh nghi p A = = = 21,6% 45+ 55 50 2 14,4 14, 4 Doanh nghi p B = = =14, 4% 85+ 115 100 2 Qua ví d trên cho th y, kh năng sinh l i c a v n kinh doanh hai doanh nghi p là như nhau, nhưng doanh nghi p A t ch c ngu n v n t t hơn nên cu i cùng doanh nghi p A cĩ hi u qu v n ch s h u cao hơn. 92 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p TĨM LƯ C CU I BÀI • V n kinh doanh c a doanh nghi p là bi u hi n b ng ti n c a tồn b giá tr tài s n đư c huy đ ng, s d ng vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m m c đích sinh l i. Nĩ thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hĩa hình thái bi u hi n. S v n đ ng và tu n hồn c a v n di n ra liên t c t o thành s chu chuy n c a v n. • V n c a doanh nghi p đư c chia thành: V n c đ nh và v n lưu đ ng. V n c đ nh hình thành tài s n c đ nh và là ngu n v n dài h n. V n lưu đ ng hình thành tài s n lưu đ ng và là ngu n v n ng n h n. • S tu n hồn c a v n c đ nh và v n lưu đ ng bi u hi n qua vịng quay tài s n c đ nh (kh u hao) và vịng quay hàng t n kho. • Các phương pháp qu n tr v n c đ nh và v n lưu đ ng đư c th c hi n thơng qua cơng c k ho ch và ch s đánh giá hi u qu s d ng v n: t su t sinh l i v n và vịng quay v n. v1.0 93
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p CÂU H I ƠN T P 1. Viêc kh u hao h p lý tài s n c đ nh cĩ ý nghĩa kinh t như th nào đ i v i doanh nghi p? 2. T i sao cĩ th nĩi đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh k p th i k p th i là m t y u t quan tr ng đ tăng l i nhu n và nâng cao năng l c c nh tranh c a doanh nghi p? 3. Hãy gi i thích: vì sao các nhà kinh t cho r ng khi Chính ph cho phép doanh nghi p áp d ng phương pháp kh u hao nhanh tài s n c đ nh là m t cách giúp cho doanh nghi p đư c hỗn n p m t ph n thu thu nh p doanh nghi p đ t p trung v n cho đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh nâng cao năng l c c nh tranh? 4. Hãy phân tích nh ng y u t ch y u nh hư ng đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p? 5. V i quy mơ kinh doanh khơng thay đ i, doanh nghi p gi m b t đư c m c d tr hàng t n kho cĩ ý nghĩa kinh t gì? 6. Vi c doanh nghi p m r ng quá nhi u bán ch u hàng hĩa cho khách hàng cĩ tác đ ng như th nào đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p? BÀI T P Bài 1 Doanh nghi p A mua m t thi t b chuyên dùng và đưa vào s d ng, cĩ các tài li u sau: • Giá mua (chưa cĩ thu giá tr gia tăng): 528 tri u đ ng • Chi phí v n chuy n, b c d : 7 tri u đ ng • Chi phí l p đ t, ch y th : 5 tri u đ ng • Th i gian s d ng xác đ nh là: 8 năm Yêu c u: 1. Xác đ nh m c trích kh u hao hàng năm n u doanh nghi p áp d ng: • Phương pháp kh u hao đư ng th ng. • Phương pháp kh u hao s dư gi m d n cĩ đi u ch nh (d ki n 3 năm cu i chuy n sang th c hi n kh u hao theo phương pháp đư ng th ng). • Phương pháp kh u hao theo t ng s th t năm s d ng. 2. Hãy so sánh m c trích kh u hao hàng năm và nh n xét v t c đ thu h i v n đ u tư. Bài 2 Cơng ty c ph n An Bình cĩ tài li u sau: • Trong năm k ho ch phịng k thu t d ki n c n s d ng 10.000 t m thép theo tiêu chu n k thu t cho vi c s n xu t s n ph m. • Cơng ty đã ch n Cơng ty Hịa Bình là ngư i cung c p, giá mua m t t m thép là 600.000 đ ng. • Chi phí cho m i l n th c hi n h p đ ng hay đơn đ t hàng là 1.500.000 đ ng. • Theo tính tốn và t th c t c a Cơng ty rút ra: chi phí lưu kho trong m t năm tính cho m t t m thép b ng 20% giá mua. 94 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Yêu c u: • Hãy xác đ nh t ng chi phí d tr t n kho trong năm c a doanh nghi p v i các trư ng h p sau: o N u m i l n đ t mua là 400 t m thép? o N u m i l n đ t mua là 1.000 t m thép? • Xác đ nh s lư ng thép t i ưu m i l n đ t mua? So sánh t ng chi phí d tr t n kho? • Cơng ty Hưng đưa ra l i chào bán m i t i cơng ty: N u m i l n đ t mua ít nh t là 2.500 t n thép thì cơng ty s gi m giá bán xu ng m c 595.000 đ ng/t n. V y cĩ nên ch p thu n l i chào hàng đĩ khơng? Bài t p 3 Cơng ty TNHH Sơn ð c chuyên s n xu t kinh doanh s n ph m A cĩ tình hình như sau: • Tài li u năm báo cáo: o Doanh thu bán hàng trong năm là 1.260 tri u đ ng. o N ph i thu t khách hàng trong năm: ðơn v : tri u đ ng ð u năm Cu i quý I Cu i quý II Cu i qúy III Cu i quý IV 180 200 210 220 240 • Tài li u năm k ho ch: o D ki n tăng doanh thu bán hàng trong năm n thêm 20% so v i năm báo cáo. o ð đáp ng nhu c u v n b ng ti n cho đ u tư, Cơng ty d ki n tăng t su t chi t kh u thanh tốn cho khách hàng và rút ng n kỳ thu bình ti n bình quân, ph n đ u gi m b t 5 ngày so v i năm báo cáo. Yêu c u: Xác đ nh kỳ thu ti n bình quân và n ph i thu bình quân c a Cơng ty năm k ho ch? Bài t p 4 M t doanh nghi p chuyên s n xu t kinh doanh lo i s n ph m A, cĩ tài li u sau: Tài li u năm báo cáo: • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t đ u năm là 264 tri u đ ng, s kh u hao lũy k là 12 tri u đ ng. • S s n ph m s n xu t tiêu th trong năm là 20.000 s n ph m, giá bán chưa cĩ thu giá tr gia tăng là 30.000 đ ng m t s n ph m. • Chi phí s n xu t và tiêu th trong năm: o T ng chi phí c đ nh kinh doanh (khơng bao g m lãi vay) là: 100 tri u đ ng. o Chi phí bi n đ i: 20.000 đ ng/ s n ph m. • Lãi ti n vay ph i tr trong năm là 20 tri u đ ng • S v n lưu đ ng trong năm: v1.0 95
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ðV tính: tri u đ ng ð u năm Cu i quý I Cu i quý II Cu i quý III Cu i quý IV 140 146 150 154 160 • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t ngày 31 tháng 12 là 280 tri u đ ng, s kh u hao lu k là 32 tri u đ ng. Tài li u năm k ho ch: • ð u năm doanh nghi p hồn thành vi c đ u tư nâng c p dây chuy n s n xu t. V i vi c đ u tư b sung như trên, d ki n cĩ nh ng s thay đ i sau so v i năm báo cáo: o S s n ph m s n xu t, tiêu th tăng thêm 10%. o T ng chi phí c đ nh kinh doanh (khơng bao g m lãi vay) tăng thêm 44 tri u đ ng, nhưng chi phí bi n đ i cho m i s n ph m s gi m đư c 15%. • Lãi ti n vay v n kinh doanh ph i tr trong năm là 21,997 tri u đ ng. • Giá bán s n ph m v n như năm báo cáo. • Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng d ki n cĩ th rút b t 18 ngày so v i năm báo cáo. • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t ngày 31 tháng 12 là 600 tri u đ ng, s kh u hao lu k là 60 tri u đ ng. Yêu c u: 1. Xác đ nh hi u qu s d ng v n lưu đ ng năm k ho ch so v i năm báo cáo qua các ch tiêu s vịng, kỳ luân chuy n và s v n cĩ th ti t ki m đư c? 2. Xác đ nh t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh năm k ho ch c a doanh nghi p? Bi t r ng: Doanh nghi p ph i n p thu thu nh p v i thu su t là 25%. Bài t p 5 Cơng ty c ph n Phúc Th nh d đ nh đ u tư s n xu t kinh doanh 1 lo i s n ph m v i t ng s v n đ u tư là 2.000 tri u đ ng; trong đĩ, đ u tư v TSCð là 1.000 tri u đ ng, đ u tư v v n lưu đ ng là 500 tri u đ ng. D tính s s d ng v n ch s h u 60% và v n vay 40% v i lãi su t vay v n là 10%/năm. Theo cơng su t thi t k s n xu t là 12.000 s n ph m/năm. Chi phí c đ nh kinh doanh là 180 tri u đ ng/năm; chi phí bi n đ i cho m t s n ph m là 150.000 đ ng. Giá bán m t s n ph m chưa cĩ thu giá tr gia tăng là 200.000 đ ng. Cơng ty n p thu thu nh p v i thu su t là 25%. Yêu c u: 1. N u s n lư ng s n ph m s n xu t, tiêu th c a cơng ty trong năm t i đ t 10.000 s n ph m, hãy xác đ nh t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh và t su t l i nhu n v n ch s h u c a cơng ty? 2. ð đ t đư c t su t l i nhu n sau thu trên v n ch s h u là 21%/năm thì cơng ty c n s n xu t và tiêu th bao nhiêu s n ph m? Bi t r ng: Trong ph m vi quy mơ s n xu t tiêu th 12.000 s n ph m doanh nghi p khơng c n tăng thêm v n lưu đ ng và v n vay. 96 v1.0
