›

Đại cương về máy tính và công nghệ tin học

pdf 188 trang huongle 3320
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đại cương về máy tính và công nghệ tin học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfdai_cuong_ve_may_tinh_va_cong_nghe_tin_hoc.pdf

Nội dung text: Đại cương về máy tính và công nghệ tin học

  1. id7423546 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - CÈm nang m¸y tÝnh - 1 – St by hoangly85
  2. CÈm nang m¸y tÝnh Môc lôc HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS. 10 C¸ch Setup BIOS 22 ChÈn §o¸n bÖnh qua tiÕng bip cña bios 31 M¸y tÝnh kªu bÝp, bÝp råi kh«ng khëi ®éng 35 B¶o vÖ cmos 36 B¶o vÖ cmos 36 BÝ mËt vÒ tèc ®é cña pc 37 Bo m¹ch chñ, nÒn t¶ng cña tèc ®é 41 Bé nguån atx 48 CÇn biÕt vÒ CPU 50 ChÈn ®o¸n vµ kh¾c phôc c¸c lçi hÖ thèng 54 C¸ch söa floppy disk bÞ track 0 bad 58 §Þa cøng gÆp t×nh tr¹ng khã xö 58 Fat lµ g× 61 Format cÊp thÊp ®Üa cøng(low level format) 63 G¾n thªm æ ®Üa th¸o l¾p 64 Gi¶i quyÕt sù cè æ ®Üa cøng 67 Thñ thuËt víi Windows 98 69 Cµi ®Æt modem 71 M•êi lêi khuyªn khi l¾p ®Æt card n©ng cÊp 75 M•êi thñ thuËt víi modem 77 C¸ch thiÕt lËp m¹ng m¸y tÝnh qui m« nhá 80 M¹ng m¸y tÝnh 84 Nèi kÕt m¸y tÝnh 87 X©y dùng mét m¹ng m¸y tÝnh 89 Sö dông usb 93 Sö dông æ ®Üa cd rom 95 - 2 – St by hoangly85
  3. CÈm nang m¸y tÝnh DMA vµ c¸c ch•¬ng tr×nh qu¶n lý bé nhí 99 Ghost 5.1 104 Sö dông æ ®Üa cøng IDE 106 Boot 2 hÖ ®iÒu hµnh 112 Sö dông disk manager cña h·ng s¶n xuÊt æ ®Üa cøng 113 æ cøng trªn 4GB kh«ng khëi ®éng ®•îc 115 Phôc håi d÷ liÖu trong æ ®Üa cøng bÞ chÕt bÊt ngê 116 Nh÷ng sù cè phÇn cøng 116 Kh¾c phôc sù cè hiÓn thÞ mµn h×nh 119 TËn dông c¸c chøc n¨ng cña DiskEdit 120 Nguyªn t¾c söa ch÷a c¸c th«ng b¸o cña DOS 122 Sö dông Card Sound 123 L•u dù phßng vµ phôc håi Registry: 131 Ch¹y c¶ NT lÉn Windows 95/98 155 Kh¾c phôc lçi CDRom cña Win 98 Beta 3 157 Tèi •u hãa Windows 98 158 Cµi ®Æt Windows2000 163 Giao thøc m¹ng 170 C¸ch bÊm ®Çu d©y RJ45 vµo c¸p utp 170 T¨ng tèc ®é kÕt nèi vµo m¹ng 172 thñ thuËt registry cho m¹ng néi bé(lan) 174 Nh©n ®«i tiÖn Ých mµn h×nh 178 T¹o logo khëi ®éng míi trong rom bios 178 Phô lôc: C¸c bé phËn cÊu thµnh m¸y tÝnh 181 - 3 – St by hoangly85
  4. CÈm nang m¸y tÝnh §¹i c•¬ng vÒ m¸y tÝnh vµ c«ng nghÖ tin häc. I- Tin häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin . 1- Tin häc (Informatics): Lµ 1 ngµnh nghiªn cøu vÒ cÊu tróc vµ tÝnh chÊt cña th«ng tin, vÒ l•u tr÷, xö lý vµ truyÒn tin. Qu¸ tr×nh ®ã ®•îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ®éng trªn M¸y tÝnh ®iÖn tö. 2- C«ng nghÖ th«ng tin (Information Technology): Bao gåm tÊt c¶ c¸c hµnh ®éng vµ c¸c c«ng nghÖ chøa ®ùng néi dung xö lý th«ng tin b»ng ph•¬ng tiÖn ®iÖn tö tõ viÖc thu nhËp, l•u tr÷, t×m kiÕm, chÕ biÕn, truyÒn th«ng tin cho ®Õn viÖc xö lý th«ng tin cho mäi lÜnh vùc. 3- Th«ng tin (Information ): Lµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ 1 sù kiÖn, 1 hiÖn t•îng nµo ®ã qua kh¶o s¸t, ®o l•êng vµ nghiªn cøu. 4- Xö lý th«ng tin ( Data Processing ): Qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin bao gåm: Thu nhËn - Ph©n lo¹i - S¾p xÕp - Tæng hîp - L•u tr÷ - TÝnh to¸n - So s¸nh - Lùa chän - T×m kiÕm - Thèng kª - CËp nhËt - T¹o lËp th«ng tin míi. Tãm l¹i ®ã lµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh xö lý nh»m ®¹t ®•îc 1 môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Th«ng tin ®•îc biÓu diÔn qua nh÷ng h×nh thøc : con sè - ch÷ viÕt - tiÕng nãi - ©m thanh - h×nh ¶nh. Th«ng qua ph©n tÝch, tæng hîp, xö lý ta thu ®•îc th«ng tin cã gi¸ trÞ lín. II- M¸y tÝnh ®iÖn tö. 1- M¸y tÝnh ®iÖn tö: m¸y tÝnh trong ®ã sö dông ph•¬ng tiÖn ®iÖn tÎ mµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nã dùa vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vËt lý cña thiÕt bÞ ®iÖn tö. M¸y tÝnh ®iÖn tö cã chøc n¨ng xö lý tù ®éng theo ch•¬ng tr×nh ®¹t ®é chÝnh x¸c cao, tèc ®é nhanh. M¸y tÝnh ®iÖn tö kh¸c m¸y kh¸c ( biÕn ®æi d¹ng n¨ng l•¬ng nµy sang d¹ng n¨ng l•îng kh¸c ) mµ nã biÕn ®æi th«ng tin xö lý th«ng tin. Nguyªn lý tÝnh to¸n cña m¸y tÝnh ®iÖn tö cã 2 d¹ng: Nguyªn lý t•¬ng tù: Sö dông 1 ®¹i l•îng vËt lý biÕn thiªn liªn tôc ®Ó biÓu diÔn vµ xö lý sè liÖu M¸y tÝnh t•¬ng tù Nguyªn lý sè ( Digital ): Sö dông 1 ®¹i l•îng vËt lý biÕn thiªn gi¸n ®o¹n ®Ó biÓu diÔn vµ xö lý sè liÖu M¸y tÝnh sè. - 4 – St by hoangly85
  5. CÈm nang m¸y tÝnh 2- CÊu tróc chung cña MT§T: MT§T tõ khi ra ®êi cho tíi nay, dï ®•îc c¶i tiÕn liªn tôc vÉn gåm cã 5 khèi chÝnh sau: ThiÕt bÞ ThiÕt bÞ vµo Bé nhí ngoµi ThiÕt bÞ ra ngo¹i Input Device EXT-Memory Output Device vi Bé nhí trung t©m Bé Centrer-Memory xö lý trung t©m CPU Control ALU CU Processing Arithmetric-Logic Unit Control-Unit Unit Chó thÝch : Quan hÖ vËn chuyÓn Quan hÖ ®iÒu khiÓn Ho¹t ®éng MT§T: C¸c ch•¬ng tr×nh mµ sè liÖu ®Çu vµo ®•îc ®•a vµo bé nhí trong nhê c¸c thiÕt bÞ vµo. Khi thùc hiÖn ch•¬ng tr×nh th× c¸c c©u lÖnh cña ch•¬ng tr×nh vµ sè liÖu lÇn l•ît ®•a ra sö dông. TËp lÖnh ®•îc tÝch luü trong bé nhí trong sÏ ®•îc ®•a vµo thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ( CU) theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. C¸c c©u lÖnh sÏ ®•îc gi¶i m· vµ thùc hiÖn, tõ ®ã toµn bé thiÕt bÞ trong hÖ thèng MT§T sÏ ®•îc thùc hiÖn vµ ®iÒu khiÓn theo tËp lÖnh mµ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ph¸t ra. MÆt kh¸c c¸c sè liÖu trong bé nhí ®•a dÕn ALU ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc, phÐp to¸n l«gic, v Ta thÊy quan hÖ gi÷a bé nhí trung t©m víi ALU lµ quan hÖ 2 chiÒu: Sè liÖu ®•a vµo ALU xö lý. Khi ALU xö lý xong sÏ ®•a vÒ bé nhí trung t©m vµ cã thÓ lÆp l¹i h÷u h¹n lÇn. §Ó khi cã lÖnh tõ CPU th× sè liÖu nµy cã thÓ ®•a ra c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi. Bé nhí trong + CU + ALU t¹o thµnh khèi xö lý sè liÖu gäi lµ CPU. - 5 – St by hoangly85
  6. CÈm nang m¸y tÝnh C¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi trong hÖ thèng tuy kh«ng trùc tiÕp tham gia xö lý sè liÖu nh•ng liªn kÕt trùc tiÕp MT§T. Nã cã 4 nhiÖm vô: §•a sè liÖu vµo §•a sè liÖu ra TruyÒn vµ phèi ghÐp d÷ liÖu L•u tr÷ d÷ liÖu. - 6 – St by hoangly85
  7. CÈm nang m¸y tÝnh III- ph©n lo¹i M¸y tÝnh ®iÖn tö. 1- Ph©n lo¹i theo ®é lín: Micro Computer (M¸y vi tÝnh) - cßn ®•îc gäi lµ m¸y tÝnh c¸ nh©n (Persioner Computer) : th•êng chØ cã 1 bé xö lý, cè ®Æc ®iÓm nhá gän, kh¶ n¨ng lµm viÖc phong phó, dÔ dµng sö dông. Nã cã thÓ nèi m¹ng d•íi d¹ng thiÕt bÞ ®Çu cuèi (Terminal) ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng lµm viÖc. Mini Computer (M¸y tÝnh cì trung): Th•êng sö dông nhiÒu bé xö lý. Cã kh¶ n¨ng xö lý m¹nh h¬n rÊt nhiÒu so víi m¸y PC Main frame Computer (M¸y tÝnh cì lín): Cã nhiÒu bé xö lý m¹nh, cã kh¶ n¨ng xö lý th«ng tin khæng lå víi tèc ®é, chÝnh x¸c lín. Ng•êi ta th•êng sö dông lo¹i m¸y nµy ®Ó ®iÒu hµnh m¹ng m¸y tÝnh cì lín, trong trung t©m nghiªn cøu lín. Cßn gäi lµ siªu m¸y tÝnh. 2- Ph©n lo¹i theo thÕ hÖ m¸y tÝnh ( LÞch sö m¸y tÝnh ): ThÕ hÖ Zero ( m¸y tÝnh c¬ khÝ ) - 1642 - 1945: M¸y tÝnh ®Çu tiªn do nhµ to¸n häc Blase Pascal chÕ t¹o 1642. ThÕ hÖ 1 (1945-1955): Nhµ to¸n häc Anh lµ Turing ®· thiÕt kÕ ra chiÕc m¸y tÝnh sö dông ®Òn ®iÖn tö ®ã lµ chiÕc m¸y tinhs ENIAC. KiÕn tróc m¸y tÝnh cã 18000 bãng ®iÖn tö, tiªu tèn n¨ng l•îng 140 kW/h. ThÕ hÖ 2 (1955-1965): Dïng transistor, lµ b•íc ngoÆt trong chÕ t¹o m¸y tÝnh, cho ra ®êi m¸y tÝnh cã kh¶ n¨ng xö lý tÝnh to¸n nhanh h¬n ( vµi chôc ngµn phÐp tÝnh/gi©y ) , n¨ng l•îng tiªu thô gi¶m nhiÒu. ThÕ hÖ 3 (1965-1980): Sö dông m¹ch tÝch hîp IC, tèc ®é tÝnh to¸n vµi tr¨m ngµn phÐp tÝnh/gi©y ThÕ hÖ 4 (1980- ): Sö dông m¹ch tÝch hîp IC møc ®é cao, xuÊt hiÖn m¸y tÝnh PC, tèc ®é tÝnh to¸n rÊt lín ( hµng chôc triÖu, tr¨m triÖu vµ hµng tû phÐp tÝnh/gi©y). - 7 – St by hoangly85
  8. CÈm nang m¸y tÝnh IV- phÇn cøng- phÇn mÒm M¸y tÝnh. 1) PhÇn cøng: Bao gåm tÊt c¶ thiÕt bÞ tin häc vµ ®iÖn tö ®•îc sö dông trong vÊn ®Ò xö lý, l•u tr÷ th«ng tin. Nãi mét c¸ch kh¸c phÇn cøng lµ phÇn x¸c. C¸c lo¹i thiÕt bÞ phÇn cøng nh• h×nh vÏ: CD-ROM Monitor MODEM CPU Printer Ploter Scaner Key board Camera Digitizen Mouse 2) PhÇn mÒm: Bao gåm tÊt c¶ c¸c ch•¬ng tr×nh do ng•êi viÕt ra mµ m¸y tÝnh cã thÓ thùc hiÖn ®•îc, ch¹y ®•îc. Cã 4 lo¹i phÇn mÒm chÝnh PhÇn mÒm hÖ thèng: bao gåm c¸c ch•¬ng tr×nh lµm nhiÖm vô ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng cña hÖ thèng m¸y tÝnh ( ta th•êng hay gäi lµ hÖ ®iÒu hµnh). VÝ dô : - HÖ ®iÒu hµnh MS-DOS: lµ hÖ ®iÒu hµnh h•íng ®Üa, ®¬n nhiÖm. - HÖ ®iÒu hµnh UNIT: lµ hÖ ®iÒu hµnh ®a nhiÖm - HÖ ®iÒu hµnh WINDOWS: hÖ ®iÒu hµnh d¹ng cöa sæ, biÓu t•îng - HÖ ®iÒu hµnh m¹ng m¸y tÝnh : NOVEL, WINDOWS NT, PhÇn mÒm tiÖn Ých: lµ c¸c ch•¬ng tr×nh gióp cho ng•êi lµm viÖc trªn m¸y tÝnh mét c¸ch thuËn lîi, chñ yÕu lµ c¸c ch•¬ng tr×nh trî gióp viÖc qu¶n lý m¸y tÝnh nh•: NC, NU, PCSHELL, C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh: PASCAL, C vµ C++, LISP, - 8 – St by hoangly85
  9. CÈm nang m¸y tÝnh C¸c ch•¬ng tr×nh øng dông: C¸c ch•¬ng tr×nh øng dông trong qu¶n lý: FOXPRO,ACCESS, EXCEL C¸c ch•¬ng tr×nh so¹n th¶o: BKED, WINWORD, C¸c phÇn mÒm øng dông trong c¸c ngµnh kü thuËt : AutoCAD, MECAD, V - BiÓu diÔn th«ng tin trªn m¸y tÝnh: 1) D÷ liÖu cho m¸y tÝnh: Lµ nh÷ng th«ng tin mµ m¸y tÝnh cã thÓ xö lý ®•îc, ®ã lµ c¸c con sè, c¸c ký tù, ©m thanh, h×nh ¶nh,.v.v. ®ùoc tæ chøc theo 1 nguyªn t¾c nµo ®ã vµ ®ùoc chuÈn ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong xö lý tù ®éng. 2) M· ho¸ th«ng tin: M¸y tÝnh chØ cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt ®•îc 2 tr¹ng th¸i : cã ®iÖn vµ kh«ng cã ®iÖn. V× vËy nÕu ta biÓu diÔn c¸c d÷ liÖu trªn vÒ d¹ng hÖ nhÞ ph©n ( cã 2 sè 0,1 ) th× m¸y tÝnh cã thÓ hoµn toµn xö lý ®•îc dùa trªn c¸c phÐp tÝnh cña hÖ nhÞ ph©n. VÝ dô : mét sè 25= 1*24+1*23+0*22+0*21+1*20 th× sè 25 cã thÓ biÓu diÔn d•íi d¹ng hÖ nhÞ ph©n. Ng•êi ta ®· x©y dùng b¶ng m· tiªu chuÈn ASCII trong ®ã ®· m· ho¸ c¸c ký tù, c¸c con sè hÖ thËp ph©n, c¸c ký hiÖu ®Æc biÖt, Trªn c¬ së hÖ nhÞ ph©n ng•êi ta tiÕn hµnh tæ hîp thµnh hÖ b¸t ph©n, hÖ 16,.v.v. 3) C¸c ®¬n vÞ th«ng tin: Tõ 2 tr¹ng th¸i hÖ nhÞ ph©n, ng•êi ta lÊy ®ã lµm ®¬n vÞ th«ng tin nhá nhÊt lµ Bit ( Binary Digital ) Tæ hîp 8 bit thµnh ®¬n vÞ 1 Byte, nh• vËy 1 byte cã 28=256 tr¹ng th¸i Tæ hîp 210 byte thµnh Kilobyte: 1 KB=210 byte = 1024 B Tæ hîp 210 KB thµnh Megabyte: 1 MB=210 KB = 1024*1024 B Tæ hîp 210 MB thµnh Gigabyte: 1 GB=210 MB Tæ hîp 210 GB thµnh Tetabyte: 1 TB=210 GB 4) Ph©n lo¹i bé nhí: §Ó cã thÓ xö lý c¸c th«ng tin vµ lÊy kÕt qu¶, ta ph¶i sö dông c¸c bé nhí. Bé nhí chia ra lµm bé nhí trong vµ bé nhí ngoµi: Bé nhí trong: lµ bé nhí mµ vi xö lý cã thÓ ®¸nh ®Þa chØ theo ®Þa chØ nhí ®•îc , bé nhí trong chia 2 phÇn c¬ b¶n lµ ROM vµ RAM. ROM : Read Only Memory: Bé nhí chØ ®äc. RAM: Random Access Memory: Bé nhí truy nhËp ngÉu nhiªn, cã kh¶ n¨ng ®äc, ghi ®•îc. - 9 – St by hoangly85
  10. CÈm nang m¸y tÝnh b) Bé nhí ngoµi: lµ bé nhí mµ vi xö lý kh«ng thÓ ®¸nh ®Þa chØ theo ®Þa chØ nhí ®•îc. C¸c th«ng tin trªn bé nhí ngoµi ®•îc xö lý d•íi d¹ng file. Bé nhí ngoµi nh• b×a ®ôc lç, b¨ng tõ, ®Üa mÒm, ®Üa cøng, ®Üa quang,.v.v HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS. I) Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu hµnh MS - DOS ( MicroSoft - Disk Operating System ): 1) §Þnh nghÜa: Lµ hÖ thèng ch•¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh. Ch•¬ng tr×nh do ta t¹o ra t¸c ®éng víi phÇn cøng cña m¸y tÝnh nh»m thùc hiÖn c¸c yªu cÇu nµo ®ã. Lµ phÇn mÒm hÖ thèng, lµ m«i tr•êng giao tiÕp gi÷a ng•êi vµ m¸y tÝnh, nã cã c¸c nhiÖm vô: *) Nh• 1 ng•êi th«ng dÞch gi÷a ng•êi vµ m¸y tÝnh, nhËn mÖnh lÖnh tõ ng•êi dïng d•íi d¹ng ng«n ng÷ sau ®ã dÞch ra m· m¸y ®Ó m¸y tÝnh thùc hiÖn. *) Cung cÊp c¸c dÞch vô c¬ b¶n mµ c¸c ch•¬ng tr×nh ch¹y trªn MT cã thÓ sö dông. *) Lµ tËp hîp c¸c ch•¬ng tr×nh phÇn mÒm ®· n»m s½n trong bé nhí RAM phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c ch•¬ng tr×nh kh¸c. Nã cã c¸c chøc n¨ng: *) Qu¶n lý, ph©n phèi vµ thu håi bé nhí ( c¶ bé nhí trong vµ bé nhí ngoµi ). *) §iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng thiÕt bÞ ngo¹i vi. *) Trî gióp ®iÒu khiÓn thùc hiÖn c¸c øng dông phÇn mªm. *) Qu¶n lý th«ng tin trªn ®Üa d•íi d¹ng c¸c file th«ng tin. - 10 – St by hoangly85
  11. CÈm nang m¸y tÝnh HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS dïng cho c¸c m¸y vi tÝnh, nã th•êng trùc trong MT tõ khi khëi ®éng cho ®Õn khi t¾t m¸y. 2 ) LÞch sö ph¸t triÓn cña HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS: 3) C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ ®iÒu hµnh MS - DOS: Gåm cã 6 thµnh phÇn: *- ROM - BIOS * - Record khëi ®éng * - IBMBIO.COM ( IO.SYS) *- IBMDOS.COM ( MSDOS.SYS) *- COMMAND.COM *- C¸c lÖnh ngo¹i tró cña DOS 3 tÖp IO.SYS, MSDOS.SYS vµ COMAND.COM cßn gäi lµ c¸c tÖp hÖ thèng. a) ROM - BIOS ( ROM - Base Input Output System): Chøa c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së mµ mäi phÇn mÒm m¸y tÝnh ®Òu dïng ®Õn (cßn gäi lµ c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së) nh• : XuÊt ký tù ra mµn h×nh. §äc 1 cung tõ trªn ®Üa tõ . Ghi 1 cung tõ trªn ®Üa tõ . Nã ®•îc ghi ngay tõ n¬i s¶n xuÊt. b) Record khëi ®éng ( Cßn gäi lµ Boot Sector hoÆc Boot Record ®èi víi ®Üa mÒm, gäi lµ Master boot Record ®èi víi ®Üa cøng ): Nã chøa 1 ch•¬ng tr×nh t×m file. - 11 – St by hoangly85
  12. CÈm nang m¸y tÝnh Record khëi ®éng sÏ t×m vµ n¹p c¸c file IO.SYS vµ MSDOS.SYS, sau ®ã nã trao quyÒn ®iÒu khiÓn ngay cho c¸c file ®ã. c) IBMBIO.SYS ( IO.SYS ): File nµy chøa c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së ®Ó bæ sung hoÆc söa ®æi c¸c dÞch vô cã s½n trong ROM - BIOS d) IBMDOSSYS ( MSDOS.SYS ): Chøa tÊt c¶ c¸c dÞch vô cña DOS liªn quan ®Õn File : ®äc, xem, söa, xo¸ vµ c¸c dÞch vô ng¾t ( ®Ó gäi c¸c ch•¬ng tr×nh kh¸c ). 2 file IO.SYS vµ MSDOS.SYS th× IO.SYS ®øng tr•íc MSDOS.SYS vµ ®Òu cã c¸c thuéc tÝnh : Read only, Hidden, system e) COMMAND.COM: Gåm cã 2 d¹ng: Command Tnterprefer ( Th«ng dÞch lÖnh ) vµ Command Processor ( Xö lý lÖnh ) lµ bé th«ng dÞch vµ xö lý lÖnh cña DOS cã chøc n¨ng nhËn lÖnh tõ bµn phÝm , gi¶i m· lÖnh vµ thùc hiÖn lÖnh. Command.com cã 3 phÇn: PhÇn 1: lµ phÇn th•êng tró trong RAm lµm nhiÖm vô kiÓm so¸t, canh gi÷ phÇn b¸n th•êng tró. PhÇn th•êng tró n¹p vµo RAM sau khi n¹p MSDOS.SYS. PhÇn 2: lµm nhiÖm vô n¹p tiÕp c¸c phÇn sau phÇn th•êng tró víi nhiÖm vô t×m xem trong ®Üa cã file Config.sys vµ .bat, nÕu cã sÏ cho thùc hiÖn c¸c file ®ã. Xong nhiÖm vô th× phÇn nµy ®•îc gi¶i phongd ra khái RAM. PhÇn 3: chÝnh lµ phÇn b¸n th•êng tró chøa c¸c ch•¬ng tr×nh th«ng dÞch, c¸c ch•¬ng tr×nh xö lý lÖnh. PhÇn nµy cã thÓ ®•îc gi¶i hãng ra khái RAM khi cÇn thiÕt th× n¹p tõ ®Üa vµo. g) C¸c lÖnh ngo¹i tró cña DOS: Lµ c¸c ch•¬ng tr×nh cã ®u«i .COM vµ .EXE do c¸c phÇn mÒm kh¸c t¹o ra vµ ch¹y ®•îc trªn DOS. Chóng ®•îc n»m trªn ®Üa tõ, khi cÇn dïng ®•îc gäi vµo RAM, khi kh«ng cÇn dïng ®•îc gi¶i phãng ra khái RAM. II ) Qu¶n lý th«ng tin trªn ®Üa: 1) File vµ kü thuËt qu¶n lý File: a) §Þnh nghÜa File: lµ tËp hîp c¸c th«ng tin cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®•îc tæ chøc theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh trªn c¸c vËt t¶i theo mét ph•¬ng ph¸p x¸c ®Þnh. VËt t¶i lµ ®Üa tõ, b¨ng tõ ,CD-ROM b) Kü thuËt qu¶n lý File: Tªn File ( File name ): gåm cã c¸c phÇn nh• sau: - 12 – St by hoangly85
  13. CÈm nang m¸y tÝnh  Tªn riªng ( cã tõ 1-8 ký tù ®èi víi DOS vµ cã 1 256 ký tù ®èi víi WINDOWS 98, kh«ng cã dÊu c¸ch ) lµ tªn do ng•êi sö dông ®Æt ra th•¬ng lµ tªn gîi nhí. Tªn më réng ( cßn gäi lµ tªn lo¹i file hoÆc lµ tªn ®u«i ): Kh«ng qu¸ 3 ký tù vµ còng kh«ng cã dÊu c¸ch. Tªn më réng cho ta biÕt lo¹i file. Gi÷a tªn riªng vµ tªn më réng cã dÊu "." ng¨n c¸ch. c) Th• môc ( Directory ): DOS qu¶n lý c¸c file th«ng tin trªn ®Üa thµnh tõng nhãm vµ ph©n thµnh nhiÒu cÊp kh¸c nhau gäi lµ th• môc, víi môc ®Ých lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t×m kiÕm th«ng tin trªn ®Üa thuËn tiÖn nhÊt. DOS tæ chøc vµ qu¶n lý th• môc trªn ®Üa theo d¹ng h×nh c©y. Mçi th• môc cã 1 tªn riªng, th• môc gèc cña mçi æ ®Üa ký hiÖu '\' ( dÊu path ), cßn tªn c¸c th• môc kh¸c ®Æt tõ 1 - 8 ký tù, kh«ng cã dÊu c¸ch. Ta xÐt 1 vÝ dô vÒ tæ chøc th• môc qu¶n lý sinh viªn ë tr•êng §¹i häc KTCN nh• sau: §HKTCN K§IEN KCOKHI K33I TC98M K33MA K33MB TC98I K33IA d) §•êng dÉn ( path): Lµ 1 d·y c¸c c¸c dÊu "\" vµ tªn c¸c th• môc cho tíi 1 th• môc cô thÓ gióp cho viÖc t×m th«ng tin vµ ch¹y c¸c ch•¬ng tr×nh øng dông. VÝ dô: C:\DHKTCN\KDIEN e ) æ ®Üa ( Driver): Lµ thiÕt bÞ cña MT ®Ó ®äc vµ ghi th«ng tin lªn bé nhí ngoµi nh• ®Üa tõ ( DISK), ®Üa quang (CD - ROM), Mçi æ ®Üa ®Òu cã tªn nhËn d¹ng lµ ch÷ c¸i tiÕng Anh tõ A Z. Trong ®ã quy ®Þnh lµ A,B lµ æ ®Üa mÒm. C Z lµ æ dÜa cøng, æ l«gic hoÆc æ CD-ROM. III) Khëi ®éng m¸y tÝnh: 1) Tr×nh tù khëi ®éng: - 13 – St by hoangly85
  14. CÈm nang m¸y tÝnh Khi khëi ®éng MT ( trªn bé nhí ngoµi ph¶i cã c¸c file hÖ thèng), ®Çu tiªn ROM-BIOS thùc hiÖn ch¹y ch•¬ng tr×nh kiÓm tra tÝnh hoµn thiÖn cña MT. TiÕp theo ch•¬ng tr×nh nµy sÏ thùc hiÖn t¶i Boot sector tõ ®Üa khëi ®éng vµo RAM. Khi ®ã Boot sector t×m ®äc vµ t¶i phÇn tiÕp theo lµ IO.SYS, nã chØ ®äc vµi sector ®Çu råi chuyÓn quyÒn ®iÒu hµnh cho file nµy. T¶i tiÕp MSDOS.SYS TiÕp ®ã t¶i COMMAND.COM. COMMAND.COM sÏ t×m c¸c file CONFIG.SYS vµ .BAT ®Ó thùc hiÖn tù ®éng c¸c lÖnh nµy. Hoµn thµnh qu¸ tr×nh khëi ®éng th× sÏ hoÆc lµ xuÊt hiÖn dÊu nh¾c, hoÆc lµ m«i tr•êng lµm viÖc cña lÖnh cuèi cïng trong file .BAT 2) C¸c d¹ng khëi ®éng m¸y tÝnh: a) Khëi ®éng tõ ®Üa cøng ( §Üa C ph¶i ®•îc cµi ®Æt hÖ ®iÒu hµnh DOS): Bá nghá æ ®Üa A(B)- tøc kh«ng cho ®Üa mÒm vµo c¸c æ nµy BËt nguån ®iÖn mµn h×nh BËt nguån ®iÖn ë CPU b) Khëi ®éng tõ ®Üa mÒm ( §Üa mÒm ph¶i ®•îc cµi ®Æt c¸c file hÖ thèng): Cho ®Üa mÒm vµo æ ®Üa BËt nguån ®iÖn mµn h×nh BËt nguån ®iÖn ë CPU Chó ý: Tr•êng hîp ®Üa kh«ng cµi ®Æt c¸c File hÖ thèng sÏ cã th«ng b¸o: " No System or disk eror. Replace and press any key when ready" c) Khëi ®éng nãng: Lµ h×nh thøc khëi ®éng l¹i m¸y khi m¸y ®ang cã ®iÖn, ta cã 2 c¸ch C¸ch 1: Ên ®ång thêi 3 phÝm Ctr + Alt + Del C¸ch 2: Ên nót Reset Ngoµi ra ta cßn cã c¸c ph•¬ng ph¸p khëi ®éng tõ BootROM ( nÕu cã l¾p m¹ng côc bé ) HoÆc tõ ®Üa CD-ROM IV - C¸c lÖnh cña DOS: 1) D¹ng tæng qu¸t vµ 1 sè vÊn ®Ò chung vÒ lÖnh cña DOS: a) D¹ng tæng qu¸t: Tõ khãa C¸c tham sè lÖnh Trong ®ã: - 14 – St by hoangly85
  15. CÈm nang m¸y tÝnh Tõ kho¸ ( key word): lµ 1 tõ tiÕng Anh nh»m x¸c ®Þnh chøc n¨ng cña lÖnh, cã thÓ lµ mét tõ viÕt t¾t theo quy t¾c chuÈn cña DOS. C¸c tham sè lÖnh: cã thÓ lµ tham sè b¾t buéc hoÆc tham sè kh«ng b¾t buéc. th•êng hay quy •íc viÕt khi gi¶ng bµi th× tham sè b¾t buéc ®Æt gi÷a 2 dÊu , cßn tham sè tuú chän ®Æt gi÷a 2 dÊu [ ] b) C¸ch ®¸nh lÖnh: §èi víi DOS th× c¸c ®¸nh lÖnh lµ gâ vµo tõ bµn phÝm. Gâ ký tù nµo th× xuÊt hiÖn trªn bµn phÝm ký tù ®ã, nÕu gâ sai th× ta dïng phÝm Delete hoÆc phÝm Back spase ®Ó xo¸ vµ gâ l¹i. Gâ xong lÖnh th× Ên phÝm Enter ( th•êng ký hiÖu ) ®Ó nhËp lÖnh vµo m¸y thùc hiÖn. NÕu gâ sai tõ kho¸ hÆc c¸c tham sè th× cã th«ng b¸o: " Bad command or filename" Muèn gäi l¹i lÖnh cò th× Ên phÝm F3 c) Ký tù ®¹i diÖn: Th•êng dïng ký tù ?,* lµm ký tù ®¹i diÖn DÊu ? ®¹i diÖn cho 1 ký tù b¸t kú nµo ®ã DÊu * ®¹i diÖn cho nhiÒu ký tù bÊt kú Ta th•êng dïng c¸c ký tù ®¹i diÖn nµy khi dïng c¸c lÖnh thao t¸c víi file vµ th• môc. d) LÖnh néi tró vµ lÖnh ngo¹i tró: DOS cã 2 lo¹i lÖnh: Nhãm lÖnh néi tró: Sau khi khëi ®éng m¸y, nã lu«n th•êng trùc trong bé nhí RAM, chóng ®•îc ®Æt trong file COMMAND.COM Nhãm c¸c lÖnh ngo¹i tró: Bao gåm c¸c lÖnh lµ c¸c ch•¬ng tr×nh mang 1 chøc n¨ng riªng, chóng n»m trªn ®Üa d•íi d¹ng cã ®u«i COM vµ EXE. Muèn ch¹y 1 ch•¬ng tr×nh nµo ta ph¶i n¹p tõ ®Üa vµo, sau khi ch¹y xong nã sÏ gi¶i phãng ra khái bé nhí. 2) C¸c lÖnh t¸c ®éng lªn th• môc: a) LÖnh xem th• môc ( DIR - Directory): lµ lÖnh néi tró. Có ph¸p:  DIR [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] [ Tham sè] LÖnh nµy sÏ hiÖn lªn mµn h×nh toµn bé néi dung trong th• môc cÇn xem, bao gåm c¸c th• môc con vµ c¸c file ë th• môc ®ã. C¸c tham sè: - /A: hiÖn c¶ c¸c file Èn ( file cã thuéc tÝnh hidden ) - /P: hiÖn theo chiÒu däc (Page) - /W: hiÖn theo chiÒu réng ( cét ) - Wide Mét sè d¹ng thøc ®Æc biÖt: - DIR : hiÖn néi dung th• môc hiÖn hµnh ( th• môc ®ang ®øng ) - 15 – St by hoangly85
  16. CÈm nang m¸y tÝnh - DIR *.Tªn më réng : xem c¸c file cã cïng d¹ng tªn më réng b) LÖnh t¹o th• môc - MD ( Make Directory ): lµ lÖnh néi tró. LÖnh nµy cã chøc n¨ng t¹o lËp th• môc míi ë trªn ®Üa ( nh•ng t¹i vÝ trÝ t¹o lËp kh«ng cã th• môc cïng tªn ). Có ph¸p :  MD [ æ ®Üa][®•êng dÉn] c) LÖnh thay ®æi th• môc - CD ( Change Directory)- lÖnh néi tró: LÖnh nµy di chuyÓn sang mét th• môc míi. Có ph¸p :  CD [ æ ®Üa][®•êng dÉn] Mét sè d¹ng ®Æc biÖt: - Thay ®æi lªn th• môc cha: CD - Thay ®æi lªn th• môc gèc: CD\ d) LÖnh xo¸ th• môc - RD ( Remove Directory)- lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p:  RD [ æ ®Üa][®•êng dÉn] LÖnh nµy cã 3 ®iÒu kiÖn: - Néi dung trong th• môc cÇn xo¸ ph¶i rçng - Tªn th• môc cÇn xo¸ ph¶i ë trªn ®Üa - Ph¶i ®øng ë th• môc ngoµi míi xo¸ ®•îc e) LÖnh hiÓn thÞ c©y th• môc - TREE - lÖnh ngo¹i tró ( V× vËy trªn ®Üa ph¶i cã file TREE.COM ): Có ph¸p:  TREE [ æ ®Üa][®•êng dÉn] [/F] Tham sè /F ngoµi hiÖn c©y th• môc cßn cho ta biÕt c¶ tªn c¸c file trong th• môc con g) LÖnh xo¸ c©y th• môc -DELTREE - lÖnh ngo¹i tró ( V× vËy trªn ®Üa ph¶i cã file DELTREE.COM ): Có ph¸p:  DELTREE [ æ ®Üa][®•êng dÉn] Toµn bé c¸c th• môc con vµ c¸c file bªn trong th• môc ®•îc chØ ra trong ®•êng dÉn ®Òu bÞ xo¸ hÕt h) LÖnh ®Æt ®•êng dÉn- PATH-lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p:  PATH [ æ ®Üa][®•êng dÉn]; [ æ ®Üa][®•êng dÉn] - 16 – St by hoangly85
  17. CÈm nang m¸y tÝnh LÖnh nµy gióp viÖc thi hµnh c¸c ch•¬ng tr×nh ®•îc chØ ra trong ®•êng dÉn, do ®ã ng•êi ta ®Æt bªn trong 1 file cã kh¶ n¨ng tù ®éng ngay sau khi khëi ®éng m¸y ( vÝ dô nh• trong file CONFIG.SYS, file .BAT). XÐt 1 vÝ dô: 3) C¸c lÖnh t¸c ®éng liªn quan ®Õn File: a) LÖnh sao chÐp file - COPY - lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p: COPY [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] LÖnh nµy cã t¸c dông sao chÐp néi dung tõ file nguån sang file ®Ých nµo ®ã. NÕu tªn file ®Ých kh«ng cã th× lÊy lu«n tªn file nguån ( lóc nµy th× th• môc chøa file ®Ých ph¶i kh¸c th• môc chøa file nguån ), cßn nÕu muèn cã tªn file ®Ých kh¸c th× ph¶i ®¸nh tªn file vµo ( lóc nµy file ®Ých cã thÓ cïng th• môc víi file nguån ) Cã thÓ kh«ng cÇn chØ ra [æ ®Üa] [®•êng dÉn] ë file nguån (hoÆc file ®Ých) nÕu ta ®ang ®øng ë th• môc chøa file nguån ( hoÆc ë th• môc chøa file ®Ých) Cã thÓ dïng c¸c ký tù ®¹i diÖn ®Ó thùc hiÖn copy c¸c file cïng lo¹i do ký tù ®¹i diÖn chØ ra. b) LÖnh xãa file - DEL - lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p:  DEL [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ][/P] LÖnh nµy cã t¸c dông xo¸ 1 file hoÆc mét nhãm file ®•îc chØ ra ë tªn file cÇn xo¸ ( khi xo¸ 1 nhãm file ph¶i sö dông ký tù ®¹i diÖn ). /P ®Ó nh¾c ta kh¼ng ®Þnh l¹i mçi khi xo¸ thùc sù 1 file hoÆc 1 nhãm file c) LÖnh kh«i phôc file ®· bÞ xo¸ nhÇm -UNDELETE - lµ lÖnh ngo¹i tró ( v× vËy trong ®Üa ph¶i cã file UNDELETE.EXE): Có ph¸p:  UNDELETE [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] LÖnh nµy cã t¸c dông ph«i phôc file ta ®· xo¸ nhÇm, nÕu kh«ng cã tªn ph¶i cÇn kh«i phôc th× kh«i phôc tÊt c¶ c¸c file trong th• môc chØ ra trong ®•êng dÉn. Chóng ta còng cã thÓ dïng ký tù ®¹i diÖn ®Ó kh«i phôc c¸c file cïng lo¹i. d) LÖnh xem néi dung file v¨n b¶n - TYPE - lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p:  TYPE [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ][>PRN] T¸c dông lÖnh nµy lµ hiÖn néi dung tÖp v¨n b¶n ra mµn h×nh ®Ó xem, nÕu cã >PRN th× néi dung file v¨n b¶n ®•îc in ra m¸y in, lÖnh nµy chØ xem c¸c file cã néi dung ng¾n. - 17 – St by hoangly85
  18. CÈm nang m¸y tÝnh e) LÖnh xem néi dung file v¨n b¶n - MOVE - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã tÖp MORE.COM ë ®Üa): Có ph¸p:  MOVE [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] LÖnh nµy kh¸c lÖnh lÖnh TYPE ë chç lµ hÕt 1 trang v¨n b¶n trªn mµn h×nh th× m¸y dõng l¹i. Muèn xem tiÕp th× Ên 1 phÝm bÊt kú. f) LÖnh in file v¨n b¶n - PRINT - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã tÖp PRINT.EXE ë ®Üa): Có ph¸p:  PRINT [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] g) LÖnh ®æi tªn file - REN - lµ lÖnh néi tró: Có ph¸p:  REN [ æ ®Üa][®•êng dÉn][ ] 4) C¸c lÖnh liªn quan ®Õn ®Üa: a) CÊu tróc vËt lý cña ®Üa tõ: §Üa tõ lµ bé nhí ngoµi, lµ n¬i l•u tr÷ th«ng tin. H×nh thøc l•u tr÷ th«ng tin trªn dÜa tõ lµ th«ng tin ®•îc ghi lªn c¸c bÒ mÆt ®Üa theo c¸c ®•êng trßn ®ång t©m gäi lµ track ( ®Üa cøng lµ cylinder). Mçi track l¹i ®•îc chia thµnh c¸c cung gäi lµ sector, kÝch th•íc sector cã thÓ 128, 512, 1024, v.v byte. Th«ng th•êng hiÖn nay lµ 512 byte. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc ®äc vµ ghi lªn ®Üa, ng•êi ta cßn nhãm mét sè sector thµnh 1 liªn cung ( cluster). Track Sector §ång thêi DOS cã c¸ch tæ chøc qu¶n lý theo quy t¾c nhÊt ®Þnh. DOS chia ®Üa thµnh 4 phÇn: PhÇn 1: Boot sector ( b¶n ghi khëi ®éng) chiÕm 1 sector trªn ®Üa vµ lµ sector ®Çu tiªn. PhÇn 2: B¶ng FAT ( File allocation table ) - b¶ng vÞ trÝ file trªn ®Üa: B¶ng FAT n»m ngay sau Boot sector ( tøc lµ sector 2). FAT chøa th«ng tin chÝnh thøc vÒ khu«n d¹ng ®· vµ b¶n ®å c¸c sector mµ c¸c file chiÕm gi÷ trªn ®Üa. Nh• v©y DOS dïng FAT ®Ó qu¶n lý c¸c kh«ng gian - 18 – St by hoangly85
  19. CÈm nang m¸y tÝnh l•u tr÷ cña ®Üa. Do FAT rÊt quan träng nªn cã ®Õn 2 b¶n sao gièng nhau trªn ®Üa. PhÇn 3: Th• môc gèc ( Root directory ) lµ phÇn kÕ tiÕp sau b¶ng FAT. §©y lµ 1 b¶ng cho phÐp nhËn d¹ng c¸c file trªn ®Üa. Mçi môc cña Th• môc gèc chøa tªn tÖp, kÝch th•íc tÖp, sè hiÖu clusterr ®Çu tiªn mµ file chiÕm gi÷. PhÇn 4: PhÇn d÷ liÖu: Lµ phÇn tiÕp theo th• môc gèc cho ®Õn hÕt, ®•îc dïng ®Ó l•u tr÷ d÷ liÖu. b) LÖnh khëi t¹o ®Üa - FORMAT - lµ lÖnh ngo¹i tró ( v× vËy ph¶i cã file FORMAT.COM trªn ®Üa): Có ph¸p :  FORMAT [æ ®Üa][c¸c tham sè] T¸c dông lÖnh nµy lµ t¹o nªn c¸c khu«n d¹ng ®Üa nh• t¹o ra track, sector, cluster, Boot sector, th• môc gèc,.v.v. vµ cËp nhËt c¸c file hÖ thèng cña DOS vµo ®Üa. C¸c tham sè cã thÓ lµ: - /U : xo¸ s¹ch th«ng tin trªn ®Üa - /V: cho phÐp ®Æt tªn nh·n - /S: CËp nhËt 4 file hÖ thèng lªn ®Üa, nÕu kh«ng cã phÇn nµy th× ®Üa chØ ®Ó l•u tr÷ th«ng tin, kh«ng dïng khëi ®éng m¸y ®•îc. c) LÖnh sao chÐp ®Üa mÒm - DISKCOPY - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã file DISKCOPY.COM trªn ®Üa): Có ph¸p :  DICOPY [æ ®Üa nguån] [æ ®Üa ®Ých][/V] T¸c dông lÖnh nµy sao chÐp toµn bé néi dung 1 ®Üa mÒm lµ (®Üa nguån) sang ®Üa mÒm kh¸c ( ®Üa ®Ých) kh¸c cïng lo¹i Tham sè /V dïng ®Ó kiÓm tra th«ng tin ®•îc sao chÐp cã ®óng kh«ng. 4) C¸c file CONFIG.SYS vµ .BAT: §©y lµ 2 file n»m ë æ ®Üa khëi ®éng vµ ë ngay th• môc gèc vµ ®•îc DOS thôc hiÖn tù ®éng khi khëi ®éng m¸y. a) File CONFIG.SYS: Chøa c¸c cÊu h×nh cña phÇn cøng cña m¸y tÝnh (nh• bé nhí, bµn phÝm, con chuét, m¸y in, ) gióp cho DOS vµ c¸c ch•¬ng tr×nh kh¸c sö dông ®•îc chóng. File nµy bao gåm mét tËp hîp c¸c c©u lÖnh, viÖc so¹n ra flie nµy cã thÓ dïng bÊt kú hÖ so¹n th¶o nµo. Cã mét sè lÖnh th«ng th•êng trong file CONFIG.SYS nh• sau: - LÖnh BREAK: Có ph¸p: BREAK=ON/OF - 19 – St by hoangly85
  20. CÈm nang m¸y tÝnh NÕu lµ ON th× khi ®ang ch¹y 1 ch•¬ng tr×nh nµo ®ã muèn dõng l¹i th× chØ cÇn Ên Ctrl + C hoÆc Ctrl + Break - LÖnh BUFFERS: Có ph¸p: BUFFERS= con sè buffers LÖnh nµy t¹o ra mét vïng ®Öm trong bé nhí trong dïng ®Ó gh9i trung gian khi ®äc ghi ®Üa. Bé ®Öm cµng lín th× tèc ®é ®äc ghi cµng lín nhøng dung l•îng bé nhí trong gi¶m. Mét buffers = 512 byte. - LÖnh DEVICE: dung ®Ó n¹p c¸c ch•¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ cµi ®Æt ®•îc. Có ph¸p : DEVICE=[æ ®Üa][®•êng dÉn] - LÖnh FILES: khai b¸o sè tÖp cã thÓ më ®ång thêi Có ph¸p : FILES=sè file ®•îc më cïng mét lóc. T¸c dông: X¸c ®Þnh sè file tèi ®a cã thÓ më cïng mét lóc b) TÖp .BAT TÖp .BAT cã thÓ chøa bÊt kú c©u lÖnh nµo mµ ta muèn thi hµnh ngay khi khëi ®éng m¸y nh•: lÖnh xo¸ mµn h×nh, lÖnh gäi NC, lÖnh ch¹y WINDOWS , Ngoµi ra cßn mét sè c©u lÖnh ®Æc biÖt kh¸c nh• sau: *) LÖnh ECHO OFF: kh«ng hiÖn c¸c lÖnh trong tÖp .BAT khi thùc hiÖn *) LÖnh PATH *) LÖnh SET : T¹o mét biÕn m«i tr•êng *) LÖnh PROMPT - lµ lÖnh néi tró: lÖnh thay ®æi dÊu nh¾c lÖnh c©u lÖnh:PROMPT $P$G $G:lµm dÊu nh¾c lÖnh cã dÊu > $p:lµm dÊu nh¾c lÖnh cã dÊu \ Chó ý:khi söa ®æi t¹o míi file trªn, ph¶i khëi ®éng l¹i m¸y th× c¸c lÖnh trªn míi cã t¸c dông. 6) Mét sè lÖnh kh¸c vµ ch¹y c¸c ch•¬ng tr×nh øng dông. a) Xem h•íng dÉn c©u lÖnh (trªn ®Üa cã file HELP.EXE vµ HELP.Text) Có ph¸p:  HELP {tªn lÖnh} hoÆc F1 b) LÖnh xo¸ mµn h×nh- CLS (Clear Serecm). Có ph¸p:  CLS c) LÖnh xem vµ söa ngµy th¸ng:DATE Có ph¸p: - 20 – St by hoangly85
  21. CÈm nang m¸y tÝnh  DATE d) LÖnh xem vµ söa thêi gian- TIME Có ph¸p:  TIME e) LÖnh xem thÕ hÖ cña DOS-VER. Có ph¸p:  VER g) Ch¹y c¸c ch•¬ng tr×nh : Có ph¸p:  {æ ®Üa}{®•êng dÉn}{tªn file ch•¬ng tr×nh} - 21 – St by hoangly85
  22. CÈm nang m¸y tÝnh C¸ch Setup BIOS Khi khëi ®éng m¸y lÇn ®Çu tiªn, m¸y tÝnh sÏ ®äc mét tËp hîp d÷ liÖu ®•îc l•u trong CMOS (mét chip bé nhí ®Æc biÖt lu«n ho¹t ®éng nhê 1 côc pin nhá), kh«ng cã th«ng tin nÇy m¸y tÝnh sÏ bÞ tª liÖt. ViÖc x¸c lËp c¸c th«ng tin nÇy gäi lµ Setup Bios vµ bao giê ng•êi b¸n còng ph¶i lµm thñ tôc Setup Bios ngay sau khi r¸p m¸y. Nh•ng b¹n còng ph¶i biÕt c¸ch Setup Bios ®Ó ®Ò phßng tr•êng hîp m¸y tù mÊt c¸c th«ng tin l•u trong Bios v× c¸c lý do nh•: HÕt pin, nhiÔu ®iÖn, virus HiÖn nay, ng•êi ta dïng Flash Ram ®Ó l•u th«ng tin Bios nªn kh«ng cÇn ph¶i cã Pin nu«i trªn mainboard. Tïy Mainboard, c¸c môc trong Bios cã thÓ kh¸c nhau theo tõng h·ng chÕ t¹o (Award, Ami, Pheonix ) nh•ng vÒ c¨n b¶n chóng vÉn gièng nhau vµ trong phÇn nÇy chñ yÕu bµn vÒ c¨n b¶n, cßn c¸c tÝnh n¨ng riªng b¹n ph¶i chÞu khã t×m hiÓu thªm nhê vµo c¸c kiÕn thøc c¨n b¶n nÇy. Mµn h×nh Bios Setup ®a sè lµ mµn h×nh ch¹y ë chÕ ®é TEXT. GÇn ®©y ®ang ph¸t triÓn lo¹i BiosWin (Ami) cã mµn h×nh Setup gåm nhiÒu cöa sæ gièng t•¬ng tù Windows vµ sö dông ®•îc Mouse trong khi Setup nh•ng c¸c môc vÉn kh«ng thay ®æi. Chó ý thao t¸c ®Ó vµo Bios Setup lµ: BÊm phÝm Del khi míi khëi ®éng m¸y ®èi víi m¸y §µi Loan. §èi víi c¸c m¸y Mü, th•êng lµ b¹n ph¶i th«ng qua ch•¬ng tr×nh qu¶n lý m¸y riªng cña tõng h·ng nÕu muèn thay ®æi c¸c th«ng sè cña Bios. * Bios th•êng: Di chuyÓn vÖt s¸ng ®Ó lùa chän môc b»ng c¸c phÝm mòi tªn. Thay ®æi gi¸ trÞ cña môc ®ang Set b»ng 2 phÝm Page Up vµ Page Dn. Sau ®ã nhÊn phÝm Esc ®Ó tho¸t khái môc (gi¸ trÞ míi sÏ ®•îc l•u tr÷). NhÊn F10 ®Ó tho¸t Setup Bios nÕu muèn l•u c¸c thay ®æi, khi hép tho¹i hiÖn ra, bÊm Y ®Ó l•u, N ®Ó kh«ng l•u. NhÊn Esc nÕu muèn tho¸t mµ kh«ng l•u thay ®æi, khi hép tho¹i hiÖn ra, bÊm Y ®Ó kh«ng l•u, N ®Ó trë l¹i mµn h×nh Setup Bios. * Bios Win: Mµn h×nh Setup xuÊt hiÖn d•íi d¹ng ®å häa gåm nhiÒu cöa sæ, sö dông ®•îc mouse nÕu b¹n cã mouse lo¹i: PS/2 mouse, Microsoft mouse, Serial mouse, Logitect C mouse. Dïng mouse bÊm kÐp vµo cöa sæ ®Ó më mét thµnh phÇn, bÊm vµo môc cÇn thay ®æi, mét cöa sæ liÖt kª gi¸ trÞ xuÊt hiÖn, bÊm vµo gi¸ trÞ muèn chän råi tho¸t b»ng c¸ch bÊm vµo « nhá ë gãc trªn bªn tr¸i. NÕu kh«ng cã mouse, dïng c¸c phÝm mòi tªn ®Ó di chuyÓn, ®Õn môc cÇn thay ®æi bÊm Enter, xuÊt hiÖn hép liÖt kª, chän gi¸ trÞ míi, bÊm Enter, cuèi cïng bÊm Esc. 1. Setup c¸c thµnh phÇn c¨n b¶n (Standard CMOS Setup): §©y lµ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n mµ Bios trªn tÊt c¶ c¸c lo¹i m¸y PC ph¶i biÕt ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn chóng. * Ngµy, giê (Date/Day/Time): B¹n khai b¸o ngµy th¸ng n¨m vµo môc nÇy. Khai b¸o nÇy sÏ ®•îc m¸y tÝnh xem lµ th«ng tin gèc vµ sÏ b¾t ®Çu tÝnh tõ ®©y trë ®i. C¸c th«ng tin vÒ ngµy giê ®•îc sö dông khi c¸c b¹n t¹o hay thao t¸c víi c¸c tËp tin, th• môc. Cã ch•¬ng tr×nh khi ch¹y còng cÇn th«ng tin nÇy, thÝ dô ®Ó b¸o cho b¹n cËp nhËt khi qu¸ h¹n, chÊm døt ho¹t ®éng khi ®Õn ngµy quy ®Þnh B×nh th•êng b¹n Set sai hay kh«ng Set còng ch¼ng nh h•ëng g× ®Õn ho¹t ®éng cña m¸y. C¸c th«ng tin nÇy cã thÓ söa - 22 – St by hoangly85
  23. CÈm nang m¸y tÝnh ch÷a trùc tiÕp ngoµi Dos b»ng 2 lÞnh Date vµ Time, hay b»ng Control Panel cña Windows mµ kh«ng cÇn vµo Bios Setup. Chó ý: §ång hå m¸y tÝnh lu«n lu«n ch¹y chËm khong vµi gi©y/ngµy, thØnh tho¶ng b¹n nªn chØnh l¹i giê cho ®óng. Nh•ng nÕu qu¸ chËm lµ cã vÊn ®Ò cÇn ph¶i thay mainboard. * æ ®Üa mÒm (Drive A/B): Khai b¸o lo¹i æ ®Üa cho æ A vµ æ B, b¹n c¨n cø vµo viÖc nèi d©y cho æ ®Üa ®Ó x¸c ®Þnh. æ ®Üa nèi víi ®Çu nèi ngoµi cïng cña d©y nèi lµ æ A, æ kia lµ B. æ cã kÝch th•íc lín lµ 1.2M 5.25 inch, æ nhá lµ 1.44M 3.5 inch. NÕu kh«ng cã th× chän Not Installed. NÕu b¹n khai b¸o sai, æ ®Üa sÏ kh«ng ho¹t ®éng chí kh«ng h• háng g×, b¹n chØ cÇn khai b¸o l¹i. Trong c¸c mainboard sö dông Bios ®êi míi, khai b¸o sai lo¹i æ dÜa 1.2Mb thµnh 1.4Mb hay ng•îc l¹i, æ dÜa vÉn ho¹t ®éng b×nh th•êng nh•ng kªu rÊt lín lóc míi b¾t ®Çu ®äc ®Üa, vÒ l©u dµi cã thÓ h• ®Üa. C¸c Bios vµ c¸c card I/O ®êi míi cho phÐp b¹n tr¸o ®æi 2 æ ®Üa mÒm mµ kh«ng cÇn tr¸o ®æi d©y (swap floppy drive), tøc lµ æ A thµnh æ B vµ ng•îc l¹i khi sö dông. Khi tr¸o ®æi b»ng c¸ch Set jumper trªn card I/O, b¹n nhí khai b¸o l¹i trong Bios Setup (Khi tr¸o b»ng lÞnh Swap trong Bios th× kh«ng cÇn khai b¸o l¹i), nh•ng cã øng dông kh«ng chÞu cµi ®Æt khi Swap ®Üa mÒm, nhÊt lµ c¸c øng dông cã b¶o vÖ chèng sao chÐp. * æ ®Üa cøng (Drive C/D) lo¹i IDE: PhÇn khai b¸o æ ®Üa cøng r¾c rèi h¬n, b¾t buéc b¹n ph¶i khai b¸o chi tiÕt c¸c th«ng sè, b¹n khai b¸o sai kh«ng nh÷ng æ cøng kh«ng ho¹t ®éng mµ ®«i khi cßn lµm h• æ cøng nÕu b¹n khai b¸o qu¸ dung l•îng thËt sù cña æ cøng vµ cho tiÕn hµnh FDISK, FORMAT theo dung l•îng sai nÇy. May m¾n lµ c¸c Bios sau nÇy ®Òu cã phÇn dß t×m th«ng sè æ cøng IDE tù ®éng (IDE HDD auto detection) nªn c¸c b¹n khái m¾c c«ng nhí khi sö dông æ ®Üa cøng lo¹i IDE. Chóng t«i sÏ nãi vÒ phÇn auto detect nÇy sau. Ngoµi ra, c¸c æ cøng sau nÇy ®Òu cã ghi th«ng sè trªn nh·n d¸n trªn mÆt. B¹n cho ch¹y Auto detect, Bios sÏ tù ®éng ®iÒn c¸c th«ng sè nÇy dïm b¹n. ViÖc khai b¸o æ cøng C vµ D ®ßi hái ph¶i ®óng víi viÖc Set c¸c jumper trªn 2 æ cøng. B¹n x¸c lËp æ cøng kh«ng ph¶i qua ®Çu nèi d©y mµ b»ng c¸c jumper trªn m¹ch ®iÒu khiÓn æ cøng. C¸c æ cøng ®êi míi chØ cã mét jumper 3 vÞ trÝ: æ duy nhÊt, æ Master (æ C), æ Slave (æ D) vµ cã ghi râ c¸ch Set trªn nh·n. C¸c æ ®Üa cøng ®êi cò nhiÒu jumper h¬n nªn nÕu kh«ng cã tµi liÖu h•íng dÉn lµ r¾c rèi, ph¶i mß mÉm rÊt l©u. * æ ®Üa cøng (Drive E/F) lo¹i IDE: C¸c Bios vµ c¸c card I/O ®êi míi cho phÐp g¾n 4 æ dÜa cøng, v× hiÖn nay c¸c æ dÜa CDROM còng sö dông ®Çu nèi æ cøng ®Ó ho¹t ®éng, gäi lµ CDROM Interface IDE (giao diÖn ®Üa IDE) ®Ó ®¬n gi¶n viÖc l¾p ®Æt. Chó ý: Khai b¸o lµ NONE trong Bios Setup cho æ ®Üa CD-ROM. * Mµn h×nh (Video) - Primary Display: EGA/VGA: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card mµu EGA hay VGA, Super VGA. CGA 40/CGA 80: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card mµu CGA 40 cét hay CGA 80 cét. - 23 – St by hoangly85
  24. CÈm nang m¸y tÝnh Mono: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card tr¾ng ®en, kÓ c card VGA khi dïng mµn h×nh tr¾ng ®en. * Treo m¸y nÕu ph¸t hiÖn lçi khi khëi ®éng (Error Halt): TÊt c¶ lçi (All error): Treo m¸y khi ph¸t hiÖn bÊt cø lçi nµo trong qu¸ tr×nh kiÓm tra m¸y, b¹n kh«ng nªn chän môc nÇy v× Bios sÏ treo m¸y khi gÆp lçi ®Çu tiªn nªn b¹n kh«ng thÓ biÕt c¸c lçi kh¸c, nÕu cã. Bá qua lçi cña Keyboard (All, But Keyboard): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña bµn phÝm. Bá qua lçi ®Üa (All, But Diskette): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña ®Üa. Bá qua lçi ®Üa vµ bµn phÝm (All, But Disk/Key): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña æ ®Üa vµ bµn phÝm. Kh«ng treo m¸y khi cã lçi (No error): TiÕn hµnh qu¸ tr×nh kiÓm tra m¸y cho ®Õn khi hoµn tÊt dï ph¸t hiÖn bÊt cø lçi g×. B¹n nªn chän môc nÇy ®Ó biÕt m¸y bÞ trôc trÆc ë bé phËn nµo mµ cã ph•¬ng h•íng gi¶i quyÕt. * Keyboard: Install: Cho kiÓm tra bµn phÝm trong qu¸ tr×nh khëi ®éng, th«ng b¸o trªn mµn h×nh nÕu bµn phÝm cã lçi. Not Install: Kh«ng kiÓm tra bµn phÝm khi khëi ®éng. Chó ý: chän môc nÇy kh«ng cã nghÜa lµ v« hiÖu ho¸ bµn phÝm v× nÕu vËy lµm sao ®iÒu khiÓn m¸y. Nã chØ cã t¸c dông cho Bios khái mÊt c«ng kiÓm tra bµn phÝm nh»m rót ng¾n thêi gian khëi ®éng. 2. Setup c¸c thµnh phÇn n©ng cao (Advanced Setup): * Virut Warning: NÕu Enabled, Bios sÏ b¸o ®éng vµ treo m¸y khi cã hµnh ®éng viÕt vµo Boot sector hay Partition cña ®Üa cøng. NÕu b¹n cÇn ch¹y ch•¬ng tr×nh cã thao t¸c vµo 2 n¬i ®ã nh•: Fdisk, Format b¹n cÇn ph¶i Disable môc nÇy. * Internal cache: Cho hiÖu lùc (enable) hay v« hiÖu ho¸ (disable) Cache (L1) néi trong CPU 486 trë lªn. * External cache: Cho hiÖu lùc (enable) hay v« hiÖu ho¸ (disable) cache trªn mainboard, cßn gäi lµ Cache møc 2 (L2). * Quick Power On Self Test: NÕu enable Bios sÏ rót ng¾n vµ bá qua vµi môc kh«ng quan träng trong qu¸ tr×nh khëi ®éng, ®Ó gi¶m thêi gian khëi ®éng tèi ®a. * About 1 MB Memory Test: NÕu Enable Bios sÏ kiÓm tra tÊt c¶ bé nhí. NÕu Disable Bios chØ kiÓm tra 1 Mb bé nhí ®Çu tiªn. * Memory Test Tick Sound: Cho ph¸t ©m thanh (enable) hay kh«ng (disable) trong thêi gian test bé nhí. * Extended Bios Ram Area: Khai b¸o môc nÇy nÕu muèn dïng 1 Kb trªn ®Ønh cña bé nhí quy •íc, tøc Kb b¾t ®Çu tõ ®Þa chØ 639K hay 0:300 cña vïng Bios hÖ thèng trong bé nhí quy •íc ®Ó l•u c¸c th«ng tin vÒ ®Üa cøng. X¸c lËp cã thÓ lµ 1K hay 0:300. - 24 – St by hoangly85
  25. CÈm nang m¸y tÝnh * Swap Floppy Drive: Tr¸o ®æi tªn 2 æ ®Üa mÒm, khi chän môc nÇy b¹n kh«ng cÇn khai b¸o l¹i lo¹i æ ®Üa nh• khi tr¸o b»ng c¸ch Set jumper trªn card I/O. * Boot Sequence: Chän æ ®Üa cho Bios t×m hÖ ®iÒu hµnh khi khëi ®éng. Cã thÓ lµ C råi ®Õn A hay A råi ®Õn C hay chØ cã C. B¹n nªn chän C,A hay chØ cã C, ®Ó ®Ò phßng tr•êng hîp v« t×nh khëi ®éng b»ng ®Üa mÒm cã Virus. HiÖn nay trªn c¸c Mainboard Pentium. Bios cho phÐp b¹n chØ ®Þnh khëi ®éng tõ 1 trong 2 æ mÒm hay trong 4 æ cøng IDE hay b»ng æ cøng SCSI thËm chÝ b»ng æ CD Rom còng ®•îc. * Boot Up Floppy Seek: NÕu Enable Bios sÏ dß t×m kiÓu cña ®Üa mÒm lµ 80 track hay 40 track. NÕu Disable Bios sÏ bá qua. Chän enable lµm chËm thêi gian khëi ®éng v× Bios lu«n lu«n ph¶i ®äc ®Üa mÒm tr•íc khi ®äc ®Üa cøng, mÆc dï b¹n ®· chän chØ khëi ®éng b»ng æ C. * Boot Up Numlock Status: NÕu ON lµ cho phÝm Numlock më (®Ìn Numlock s¸ng) sau khi khëi ®éng, nhãm phÝm bªn tay ph¶i bµn phÝm dïng ®Ó ®¸nh sè. NÕu OFF lµ cho phÝm Numlock t¾t (®Ìn Numlock tèi), nhãm phÝm bªn tay ph¶i dïng ®Ó di chuyÓn con trá. * Boot Up System Speed: Quy ®Þnh tèc ®é cña CPU trong thêi gian khëi ®éng lµ High (cao) hay Low (thÊp). * Memory Parity Check: KiÓm tra ch½n lÎ bé nhí. Chän theo mainboard v× cã lo¹i cho phÐp môc nÇy enable, cã lo¹i b¾t b¹n ph¶i disable míi chÞu ch¹y. §Çu tiªn b¹n chän enable, nÕu m¸y treo b¹n chän l¹i lµ disable. Môc nÇy kh«ng ¶nh h•ëng ®Õn hÖ thèng, chØ cã t¸c dông kiÓm tra Ram. * IDE HDD Block Mode: NÕu æ ®Üa cøng cña b¹n hç trî kiÓu vËn chuyÓn d÷ liÖu theo tõng khèi (c¸c æ ®Üa ®êi míi cã dung l•îng cao). B¹n cho enable ®Ó t¨ng tèc cho æ ®Üa. NÕu æ ®Üa ®êi cò b¹n cho disable môc nÇy. * Pri. Master/Slave LBA (Logic Block Addressing) Mode: NÕu 2 æ ®Üa cøng ®•îc nèi vµo ®Çu nèi Primary cña card I/O cã dung l•îng lín h¬n 528Mb, b¹n cho enable môc nÇy. * Sec. IDE Ctrl Drives Install: Môc nÇy ®Ó khai b¸o m¸y b¹n cã æ ®Üa cøng nèi vµo ®Çu nèi Secondary cña card I/O. C¸c chØ ®Þnh cã thÓ lµ Master, Mst/Slv vµ disable. * Sec Master/Slave LBA Mode: X¸c lËp LBA cho ®Çu nèi thø 2. Chó ý: C¸c môc hç trî cho æ ®Üa cøng cã dung l•îng lín vµ c¸c card I/O ®êi míi gióp b¹n sö dông æ ®Üa cã dung l•îng trªn 528Mb. Trong tr•êng hîp b¹n cho enable c¸c môc nÇy råi míi tiÕn hµnh Fdisk vµ Format ®Üa, nÕu sau ®ã b¹n l¹i disable c¸c môc nÇy hay ®em g¾n qua m¸y kh¸c còng chän disable, b¹n sÏ kh«ng thÓ sö dông ®•îc æ dÜa cøng. Khi dïng æ CDROM cã ®Çu nèi IDE, b¹n - 25 – St by hoangly85
  26. CÈm nang m¸y tÝnh nªn g¾n vµo ®Çu nèi Secondary ®Ó khái ¶nh h•ëng ®Õn æ dÜa cøng (g¾n vµo ®Çu nèi Pri) khi cÇn ch¹y 32BitDiskAccess trong Windows. * Typematic Rate Setting: NÕu enable lµ b¹n cho 2 môc d•íi ®©y cã hiÖu lùc. 2 môc nÇy thay thÕ lÞnh Mode cña DOS, quy ®Þnh tèc ®é vµ thêi gian trÓ cña bµn phÝm. * Typematic Rate (Chars/Sec): B¹n lùa chän sè ký tù/gi©y tuú theo tèc ®é ®¸nh phÝm nhanh hay chËm cña b¹n. NÕu b¹n Set thÊp h¬n tèc ®é ®¸nh th× m¸y sÏ ph¸t tiÕng Bip khi nã ch¹y theo kh«ng kÞp. * Typematic Delay (Msec): ChØ ®Þnh thêi gian lËp l¹i ký tù khi b¹n bÊm vµ gi÷ lu«n phÝm, tÝnh b»ng mili gi©y. * Security Option: Môc nÇy dïng ®Ó giíi h¹n viÖc sö dông hÖ thèng vµ Bios Setup. Setup: Giíi h¹n viÖc thay ®æi Bios Setup, mçi khi muèn vµo Bios Setup b¹n ph¶i ®¸nh ®óng mËt khÈu ®· quy ®Þnh tr•íc. System hay Always: Giíi h¹n viÖc sö dông m¸y. Mçi khi më m¸y, Bios lu«n lu«n hái mËt khÈu, nÕu kh«ng biÕt mËt khÈu Bios sÏ kh«ng cho phÐp sö dông m¸y. Chó ý: Trong tr•êng hîp b¹n ch•a chØ ®Þnh mËt khÈu, ®Ó Disable (v« hiÖu ho¸) môc nÇy, b¹n chän Password Setting, b¹n ®õng ®¸nh g× vµo c¸c « nhËp mËt khÈu mµ chØ cÇn bÊm ENTER. Trong tr•êng hîp b¹n ®· cã chØ ®Þnh mËt khÈu nay l¹i muèn bá ®i. B¹n chän Password Setting, b¹n ®¸nh mËt khÈu cò vµo « nhËp mËt khÈu cò (Old Password) cßn trong « nhËp mËt khÈu míi (New Password) b¹n ®õng ®¸nh g× c¶ mµ chØ cÇn bÊm ENTER. Cã mainboard thiÕt kÕ thªm 1 jumper ®Ó xo¸ riªng mËt khÈu ngoµi jumper ®Ó xo¸ toµn bé th«ng tin trong CMOS. Tèt h¬n hÕt lµ b¹n ®õng sö dông môc nÇy v× b¶n th©n chóng t«i chøng kiÕn rÊt nhiÒu tr•êng hîp dë khãc dë c•êi do môc nÇy g©y ra. Lîi Ýt mµ h¹i nhiÒu. ChØ nh÷ng m¸y tÝnh c«ng céng míi ph¶i sö dông tíi môc nÇy th«i. * System Bios Shadow, Video Bios Shadow: NÕu enable lµ cho copy c¸c d÷ liÖu vÒ System vµ Video trong Bios (cã tèc ®é chËm) vµo Ram (tèc ®é nhanh) ®Ó rót ng¾n thêi gian khi cÇn truy nhËp vµo c¸c d÷ liÖu nÇy. * Wait for if Any Error: Cho hiÖn th«ng b¸o chê Ên phÝm F1 khi cã lçi. * Numeric Processor: Th«ng b¸o cã g¾n CPU ®ång xö lý (Present) trªn m¸y hay kh«ng (absent). Môc nÇy th•êng cã cho c¸c m¸y dïng CPU 286, 386, 486SX. Tõ 486DX trë vÒ sau ®· cã con ®ång xö lý bªn trong CPU nªn trªn c¸c m¸y míi cã thÓ kh«ng cã môc nÇy. * Turbo Switch Funtion: Cho nót Turbo cã hiÖu lùc (enable) hay kh«ng (disable). Môc nÇy th•êng thÊy ë c¸c Bios ®êi cñ, trªn c¸c m¸y ®êi míi lùa chän nÇy th•êng b»ng c¸ch Set jumper cña Mainboard. Tõ Mainboard pentium trë ®i kh«ng cã môc nÇy. - 26 – St by hoangly85
  27. CÈm nang m¸y tÝnh 3. Setup c¸c thµnh phÇn cã liªn quan ®Õn vËn hµnh hÖ thèng (Chipset Setup): * Auto Configuration: NÕu enable, Bios sÏ tù ®éng x¸c lËp c¸c thµnh phÇn vÒ DRAM, Cache mçi khi khëi ®éng tïy theo CPU Type (kiÓu CPU) vµ System Clock (tèc ®é hÖ thèng). NÕu Disable lµ ®Ó cho b¹n tù chØ ®Þnh. * AT Clock Option: NÕu Async (kh«ng ®ång bé) lµ lÊy dao ®éng chuÈn cña bé dao ®éng th¹ch anh chia ®«i lµm tèc ®é ho¹t ®éng cho AT Bus (bus 8 - 16Bit). Th•êng lµ 14.318MHz/2 tøc 7.159MHz. Cã Bios cßn cho chän tèc ®é cña môc nÇy lµ 14.318MHz. NÕu Sync (®ång bé) lµ dïng System Clock (do b¹n chØ ®Þnh b»ng c¸ch Set jumper trªn mainboard) lµm tèc ®é chuÈn. * Synchronous AT Clock/AT Bus Clock Selector: ChØ ®Þnh tèc ®é ho¹t ®éng cho AT Bus b»ng c¸ch lÊy tèc ®é chuÈn (system clock) chia nhá ®Ó cßn l¹i kho¶ng 8MHz cho phï hîp víi card 16Bit. C¸c lùa chän nh• sau: CLKI/3 khi system clock lµ 20 - 25MHz. CLKI/4 khi system clock lµ 33MHz. CLKI/5 khi system clock lµ 40MHz. CLKI/6 khi system clock lµ 50MHz. Tèc ®é nÇy cµng lín (sè chia cµng nhá), m¸y ch¹y cµng nhanh do t¨ng tèc ®é vËn chuyÓn d÷ liÖu. Tuy nhiªn lín ®Õn ®©u lµ cßn tïy thuéc vµo mainboard vµ card c¾m trªn c¸c Slot (quan träng nhÊt lµ card I/O). C¸c b¹n ph¶i thÝ nghiÖm gi¶m sè chia tõng nÊc vµ chó ý m¸y cã khëi ®éng hay ®äc ®Üa b×nh th•êng kh«ng, nÕu ph¸t sinh trôc trÆc th× gi¶m xuèng 1 nÊc. Th•êng th× b¹n cã thÓ t¨ng ®•îc 2 nÊc, thÝ dô: System clock lµ 40MHz, b¹n chän CLKI/3. Card ISA 8 vµ 16 Bit cã thÓ ch¹y tèt trong kho¶ng tõ 8MHz ®Õn 14MHz. NÕu nhanh qu¸, th•êng card I/O gÆp trôc trÆc tr•íc (kh«ng ®äc ®•îc ®Üa cøng). * AT Cycle Wait States/Extra AT Cycle WS: §Ó enable hay disable viÖc chÌn thªm 1 thêi gian chê vµo thêi gian chuÈn cña AT Bus. NÕu system clock d•íi 33MHz chän disable. NÕu trªn 33MHz chän enable. * Fast AT Cycle: Khi enable sÏ rót ng¾n thêi gian chuÈn cña AT Bus. * DRAM Read Wait States/DRAM Brust Cycle: D•íi 33MHz lµ: 3 - 2 - 2 - 2 hay 2 - 1 - 1 - 1 Tõ 33 - 45MHz lµ: 4 - 3 - 3 - 3 hay 2 - 2 - 2 - 2 50MHz lµ: 5 - 4 - 4 - 4 hay 3 - 2 - 2 - 2 Chän môc nÇy ¶nh h•ëng lín ®Õn tèc ®é CPU. * DRAM/Memory Write Wait States: Chän 1WS khi hÖ thèng nhanh hay DRAM chËm (tèc ®é 40MHz trë lªn). Chän 0WS khi hÖ thèng vµ DRAM cã thÓ t•¬ng thÝch (33MHz trë xuèng). * Hidden Refresh Option: Khi enable, CPU sÏ lµm viÖc nhanh h¬n do kh«ng ph¶i chê mçi khi DRAM ®•îc lµm t•¬i. - 27 – St by hoangly85
  28. CÈm nang m¸y tÝnh * Slow Refresh Enable: Môc nÇy nh»m b¶o ®¶m an toµn d÷ liÖu trªn DRAM, thêi gian lµm t•¬i sÏ kÐo dµi h¬n b×nh th•êng. B¹n chØ ®•îc enable môc nÇy khi bé nhí cña m¸y hç trî viÖc cho phÐp lµm t•¬i chËm. * L1 Cache Mode: Lùa chän gi÷a Write-Through vµ Write-Back cho Cache néi trong CPU 486 trë lªn. X¸c lËp Write-Through m¸y sÏ ch¹y chËm h¬n Write-Back nh•ng viÖc lùc chän cßn tuú thuéc vµo lo¹i CPU. * L2 Cache Mode: X¸c lËp cho cache trªn mainboard. * IDE HDD Auto Detection/IDE SETUP: Khi chän môc nÇy sÏ xuÊt hiÖn mét cöa sæ cho b¹n chØ ®Þnh æ ®Üa cÇn dß t×m th«ng sè (2 hay 4 æ ®Üa tuú theo Bios). Sau ®ã b¹n bÊm OK hay YES ®Ó Bios ®iÒn vµo phÇn Standard dïm cho b¹n. Trong Bios ®êi míi, Auto detect cã thÓ ®•a ra vµi lo¹i æ ®Üa. Tuú theo c¸ch sö dông æ dÜa (normal, LBA, ) mµ b¹n chän lo¹i thÝch hîp. * Power Management Setup: §èi víi CPU 486: PhÇn nÇy lµ c¸c chØ ®Þnh cho ch•¬ng tr×nh tiÕt kiÖm n¨ng l•îng s½n chøa trong c¸c Bios ®êi míi. Ch•¬ng tr×nh nÇy dïng ®•îc cho c¶ 2 lo¹i CPU: Lo¹i th•êng vµ lo¹i CPU kiÓu S. CPU kiÓu S hay CPU cã 2 ký tù cuèi SL lµ mét lo¹i CPU ®•îc chÕ t¹o ®Æc biÖt, cã thªm bé phËn qu¶n lý n¨ng l•îng trong CPU. Do ®ã trong phÇn nÇy cã 2 lo¹i chØ ®Þnh dµnh cho 2 lo¹i CPU. §èi víi Pentium: Dïng chung cho mäi lo¹i Pentium hay c¸c chÝp cña c¸c h¶ng kh¸c cïng ®êi víi Pentium. * Power Management/Power Saving Mode: Disable: Kh«ng sö dông ch•¬ng tr×nh nÇy. Enable/User Define: Cho ch•¬ng tr×nh nÇy cã hiÖu lùc. Min Saving: Dïng c¸c gi¸ trÞ thêi gian dµi nhÊt cho c¸c lùa chän (tiÕt kiÖm n¨ng l•îng Ýt nhÊt). Max Saving: Dïng c¸c gi¸ trÞ thêi gian ng¾n nhÊt cho c¸c lùa chän (tiÕt kiÖm nhiÒu nhÊt). * Pmi/Smi: NÕu chän SMI lµ m¸y ®ang g¾n CPU kiÓu S cña h·ng Intel. NÕu chän Auto lµ m¸y ®ang g¾n CPU th•êng. * Doze Timer: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S. Khi ®óng thêi gian m¸y ®· r¶nh (kh«ng nhËn ®•îc tÝn hiÖu tõ c¸c ng¾t) theo quy ®Þnh, CPU tù ®éng h¹ tèc ®é xuèng cßn 8MHz. B¹n chän thêi gian theo ý b¹n (cã thÓ tõ 10 gi©y ®Õn 4 giê) hay disable nÕu kh«ng muèn sö dông môc nÇy. * Sleep Timer/Standby timer: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S. ChØ ®Þnh thêi gian m¸y r¶nh tr•íc khi vµo chÕ ®é Sleep (ng•ng ho¹t ®éng). Thêi gian cã thÓ tõ 10 gi©y ®Õn 4 giê. - 28 – St by hoangly85
  29. CÈm nang m¸y tÝnh * Sleep Clock: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S: Stop CPU h¹ tèc ®é xuèng cßn 0MHz (ng•ng h¼n). Slow CPU h¹ tèc ®é xuèng cßn 8MHz. * HDD Standby Timer/HDD Power Down: ChØ ®Þnh thêi gian ngõng motor cña æ ®Üa cøng. * CRT Sleep: NÕu Enable lµ mµn h×nh sÏ t¾t khi m¸y vµo chÕ ®é Sleep. * ChØ ®Þnh: C¸c chØ ®Þnh cho ch•¬ng tr×nh qu¶n lý nguån biÕt cÇn kiÓm tra bé phËn nµo khi ch¹y. Chó ý: Do Bios ®•îc s¶n xuÊt ®Ó sö dông cho nhiÒu lo¹i m¸y kh¸c nhau nªn c¸c b¹n lu«n lu«n gÆp phÇn nÇy trong c¸c Bios. Thùc ra chóng chØ cã gi¸ trÞ cho c¸c m¸y x¸ch tay (laptop) v× xµi pin nªn vÊn ®Ò tiÕt kiÖm n¨ng l•îng ®•îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Chóng t«i khuyªn c¸c b¹n ®ang sö dông m¸y ®Ó bµn (desktop) nªn v« hiÖu ho¸ tÊt c¶ c¸c môc trong phÇn nÇy, ®Ó tr¸nh c¸c t×nh huèng bÊt ngê nh•: ®ang cµi ch•¬ng tr×nh, tù nhiªn m¸y ng•ng ho¹t ®éng, ®ang ch¹y Defrag tù nhiªn m¸y chËm cùc kú 4. PhÇn dµnh riªng cho Mainboard theo chuÈn giao tiÕp PCI cã I/O vµ IDE On Board (peripheral Setup): * PCI On Board IDE: Cho hiÖu lùc (enabled) hay v« hiÖu (disabled) 2 ®Çu nèi æ ®Üa cøng IDE trªn mainboard. Khi sö dông Card PCI IDE rêi, ta cÇn chän disabled. * PCI On Board Secondary IDE: Cho hiÖu lùc (enabled) hay v« hiÖu (disabled) ®Çu nèi æ ®Üa cøng IDE thø 2 trªn mainboard. Môc nÇy bæ sung cho môc trªn vµ chØ cã t¸c dông víi ®Çu nèi thø 2. * PCI On Board Speed Mode: ChØ ®Þnh kiÓu vËn chuyÓn d÷ liÖu (PIO speed mode). Cã thÓ lµ Disabled, mode 1, mode 2, mode 3, mode 4, Auto. Trong ®ã mode 4 lµ nhanh nhÊt. * PCI Card Present on: Khai b¸o cã sö dông Card PCI IDE rêi hay kh«ng vµ nÕu cã th× ®•îc c¾m vµo Slot nµo. C¸c môc chän lµ: Disabled, Auto, Slot 1, Slot 2, Slot 3, Slot 4. * PCI IRQ, PCI Primary IDE IRQ, PCI Secondary IDE IRQ: ChØ ®Þnh c¸ch x¸c lËp ng¾t cho Card PCI IDE rêi. Chó ý: Trong môc nÇy cã phÇn x¸c lËp thø tù g¸n ng¾t cho c¸c Card bæ sung. ThÝ dô: 1 = 9, 2 = 10, 3 = 11, 4 = 12 cã nghÜa lµ Card ®Çu tiªn c¾m vµo bÊt kú Slot nµo sÏ ®•îc g¸n ng¾t 9, nÕu cã 2 Card th× Card c¾m vµo Slot cã sè thø tù nhá sÏ ®•îc g¸n ng¾t 9, Slot cã sè thø tù lín sÏ ®•îc g¸n ng¾t 10.v v * IDE 32Bit Transfers Mode: X¸c lËp nÇy nh»m t¨ng c•êng tèc ®é cho æ ®Üa cøng trªn 528Mb, nh•ng còng cã æ ®Üa kh«ng khëi ®éng ®•îc khi enabled môc nÇy dï fdisk vµ format vÉn b×nh th•êng. * Host to PCI Post Write W/S, Host to PCI Burst Write, Host to DRAM Burst Write: - 29 – St by hoangly85
  30. CÈm nang m¸y tÝnh C¸c môc nÇy x¸c lËp cho PCU Bus, kh«ng ¶nh h•ëng nhiÒu ®Õn tèc ®é CPU, cã thÓ ®Ó nguyªn x¸c lËp mÆc nhiªn. * PCI Bus Park, Post Write Buffer: Khi enabled c¸c môc nÇy cã thÓ t¨ng c•êng thªm tèc ®é hÖ thèng. * FDC Control: Cho hiÖu lùc hay kh«ng ®Çu nèi c¸p vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho æ ®Üa mÒm. * Primary Seral Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng COM 1 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. * Secondary Serial Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng COM 2 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. Chó ý: NÕu b¹n sö dông Card bæ sung cã x¸c lËp ®i¹ chØ lµ COM 1 hay COM 2, b¹n ph¶i disabled cæng t•¬ng øng trong hai môc trªn. * Parallel Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng LPT 1 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. 5. H•íng dÉn Setup Bios: Trong c¸c tµi liÖu ®i kÌm mainboard, ®Òu cã h•íng dÉn Setup Bios. Khi mua m¸y hay mua mainboard, c¸c b¹n nhí ®ßi c¸c tµi liÖu nÇy v× nã rÊt cÇn cho viÖc sö dông m¸y. Trong c¸c phÇn Setup trªn, phÇn Standard, Advanced cã ¶nh h•ëng ®Õn viÖc cÊu h×nh m¸y. PhÇn Chipset ¶nh h•ëng ®Õn tèc ®é m¸y. PhÇn PCI ¶nh h•ëng ®Õn c¸c g¸n ng¾t, ®Þa chØ cho c¸c Slot PCI, cæng; c¸ch vËn chuyÓn d÷ liÖu cho IDE On Board. NÕu gÆp c¸c thµnh phÇn hoµn toµn míi, tr•íc tiªn b¹n h·y Set c¸c thµnh phÇn ®· biÕt, kiÓm tra viÖc thay ®æi cña m¸y, cuèi cïng míi Set tíi c¸c thµnh phÇn ch•a biÕt. Chóng t«i xin nh¾c l¹i, viÖc Setup Bios sai kh«ng bao giê lµm h• m¸y vµ c¸c b¹n sÏ dÔ dµng Setup l¹i nhê vµo chÝnh Bios. Trªn mainboard lu«n lu«n cã 1 Jumper dïng ®Ó xãa c¸c th«ng tin l•u trong CMOS ®Ó b¹n cã thÓ t¹o l¹i c¸c th«ng tin nÇy trong tr•êng hîp kh«ng thÓ vµo l¹i Bios Setup khi khëi ®éng m¸y. Khi tiÕn hµnh t×m hiÓu Setup Bios, b¹n nªn theo mét nguyªn t¾c sau: ChØ Set tõng môc mét råi khëi ®éng m¸y l¹i, ch¹y c¸c ch•¬ng tr×nh kiÓm tra ®Ó xem tèc ®é CPU, æ ®Üa cã thay ®æi g× kh«ng?. C¸ch lµm nÇy gÝóp b¹n ph¸t hiÖn ®•îc ¶nh h•ëng cña tõng môc vµo hÖ thèng vµ b¹n cã thÓ biÕt ch¾c trôc trÆc ph¸t sinh do môc nµo ®Ó söa ch÷a. Khi xÈy ra trôc trÆc mµ b¹n kh«ng biÕt ®èi phã, b¹n chØ cÇn vµo l¹i Bios Setup chän Load Bios Default hay bÊm F6 trong phÇn Set mµ b¹n muèn phôc håi sau ®ã khëi ®éng m¸y l¹i lµ xong. - 30 – St by hoangly85
  31. CÈm nang m¸y tÝnh ChÈn §o¸n bÖnh qua tiÕng bip cña bios Ðã bao giờ bạn chú ý tới tiếng bíp mỗi khi khởi ộng máy tính? Nó chính à thông báo mã hoá chứa ựng thông tin kết quả của quá trình kiểm tra l õ sở các thiết bị phần cứng trong máy. Quá trình kiểm tra này ýợc gọi c à POST (Power l -On-Self-Test). ếu POST c ết quả tốt, máy tính sẽ phát một tiếng bíp và mọi thứ N ho ra k ễn ra suôn sẻ. Nếu các thiết bị phần cứng máy có vấn ề thì loa sẽ di át ra vài tiếng bíp. Nếu giải mã ýợc những tiếng bíp này thì bạn có ph ể tiết kiệm ýợc nhiều thời gian trong việc chẩn oán ệnh của máy th b ính. Trên các máy tính ời mới hiện nay, mainboard ýợc tích hợp các t ử lý ảm nhiệm nhiều chức nãng, giảm bớt card bổ sung cắm trên chip x ạch. Tuy nhiên, iều này sẽ làm giảm tính cụ thể của việc chẩn bo m oán. Ví dụ, nếu chip iều khiển bàn ím bị lỗi thì giải pháp duy nhất là ph ải thay cả mainboard. ph ài này, chỉ ề cập tới 2 loại BIOS týõng ối phổ dụng là Phoenix và B ất tiếc, Award BIOS hiện nay có rất nhiều phiên bản và do nhà AMI. R ản xuất bo mạch chủ hỗ trợ, do ó chúng bị thay ổi n ều trýớc khi s hi ýợc tung ra thị trýờng. Vì vậy, Award BIOS không ýợc ề cập tới ài này. trong b à quá trình kiểm tra nội bộ máy ýợc tiến hành khi khởi ộng (POST l ặc khởi ộng lại máy tính. Là một bộ phận của BIOS, chýõng trình ho ểm tra bộ vi xử ý ầu tiên, bằng cách cho nó chạy thử một vài POST ki l ác õn giản. Sau ó POST ọc bộ nhớ CMOS RAM, trong ó lýu thao t ữ thông tin về dung lýợng bộ nhớ và kiểu loại các ổ ĩa dùng trong tr áy của bạn. Tiếp theo, POST ghi vào rồi ọc ra một số mẫu dữ liệu m ác nha ối với từng byte bộ nhớ (bạn có thể nhìn thấy các byte ýợc kh u ếm trên màn hình). Cuối cùng, POST tiến hành thông tin với từng thiết ị; bạn sẽ nhìn thấy các èn báo ở bàn phím và ổ ĩa nhấp nháy và máy b ýợc reset chẳng hạn. BIOS sẽ tiếp tục kiểm thử các phần cứng rồi in ét qua ổ ĩa A ối với DOS; nếu ổ ĩa A không tìm thấy, nó chuyển qua x ét ổ ĩa C). xem x ô tả mã lỗi chẩn oán POST của BIOS AMI M ếng bíp ngắn: Một tiếng bíp ngắn là test hệ thống ạt yêu cầu, do là 1 ti ạn thấy mọi dòng test hiển t ị trên màn hình. Nếu bạn không thấy gì khi b h ên màn hình thì phải kiểm tra lại monitor và card video trýớc tiên, xem tr ã cắm úng chýa. Nếu không thì một số chip trên bo mạch chủ của bạn - 31 – St by hoangly85
  32. CÈm nang m¸y tÝnh ó vấn ề. Xem lại RAM và khởi ộng lại. Nếu vẫn gặp vấn ề thì có khả c ã ạch chủ ã bị lỗi. Bạn nên thay bo mạch. n ng bo m ếng bíp ngắn: Lỗi RAM. Tuy nhiên, trýớc tiên hãy kiểm tra card màn 2 ti ình. Nếu nó hoạt ộng tốt thì bạn hãy xem có thông báo lỗi trên màn h ình không. Nếu không có thì bộ nhớ của bạn có lỗi chẵn lẻ (parity h ắm lại RAM và khởi ộng lại. Nếu vẫn có lỗi thì ảo khe cắm error). C RAM. ếng bíp ngắn: Về cõ bản thì týõng tự nhý phần 2 tiếng bíp ngắn. 3 ti ếng: Về cõ bản thì týõng tự nhý phần 2 tiếng bíp ngắn. Tuy nhiên 4 ti ũng có thể là do bộ ặt giờ của bo mạch ị hỏng c b ếng bíp ngắn: Cắm lại RAM. Nếu không thì có thể phải thay bo mạch 5 ti ủ. ch ếng bíp ngắn: Chip trên bo mạch chủ iều khiển bàn phím không hoạt 6 ti ộng. Tuy nhiên trýớc tiên vẫn phải cắm lại keyboard hoặc thử dùng ác. Nếu tình trạng k ông cải thiện thì tới lúc phải thay bo keyboard kh h ạch chủ khác. m ếng bíp ngắn: CPU bị hỏng. Thay CPU khác. 7 ti ếng bíp ngắn: Card màn hình không hoạt ộng. Cắm lại card. Nếu 8 ti ẫn kêu bíp thì nguyên nhân là do card hỏng hoặc chip nhớ trên card bị v ỗi. Thay car àn hình. l d m ếng bíp ngắn: BIOS của bạn bị lỗi. Thay BIOS khác. 9 ti ếng bíp ngắn: Vấn ề của bạn chính là ở CMOS. Tốt nhất là thay bo 10 ti ạch chủ khác. m ếng bíp ngắn: Chip bộ nhớ ệm trên bo mạch chủ bị hỏng. Thay bo 11 ti ạch khác. m íp dài, 3 bí ắn: Lỗi RAM. Bạn hãy thử cắm lại RAM, nếu không thì 1 b p ng ải thay RAM khác ph íp dài, 8 bíp ngắn: Không test ýợc video. Cắm lại card màn hình. 1 b BIOS PHOENIX - 32 – St by hoangly85
  33. CÈm nang m¸y tÝnh ếng bíp của BIOS Phoenix chi tiết hõn BIOS AMI một chút. BIOS này Ti át ra 3 loạt tiếng bíp ột. Chẳng hạn, 1 bíp dừng íp dừng. Mỗi loại ph m -3 b ýợc tách ra nhờ một khoảng dừng ngắn. Hãy lắng nghe tiếng bíp, ếm ố lần bíp. s ô tả mã lỗi chẩn oán POST của BIOS PHOENIX M áy tính của bạn không thể ọc ýợc thông tin cấu hình lýu trong 1-1-3: M CMOS. ần phải thay. 1-1-4: BIOS c ồng hồ trên mainboard bị hỏng. 1-2-1: Chip ạch chủ có vấn ề. 1-2-2: Bo m ạch chủ có vấn ề. 1-2-3: Bo m ạn cần phải thay bo mạch chủ. 1-3-1: B ạn cần phải thay bo mạch chủ. 1-3-3: B ạch chủ có vấn ề. 1-3-4: Bo m ạch chủ có vấn ề. 1-4-1: Bo m ại RAM. 1-4-2: Xem l ếng bíp kéo dài sau 2 lần bíp có nghĩa rằng RAM của bạn có 2-_-_: Ti ần ề. v ột trong những chip gắn trên mainboard bị hỏng. Có khả nãng 3-1-_: M ải thay mainboard. ph ểm tra bàn phím bị hỏng. 3-2-4: Chip ki áy tính của bạn không tìm thấy card màn hình. Thử cắm lại card 3-3-4: M àn hình hoặc thử với card khác. m àn hình của bạn không hoạt ộng. 3-4-_: Card m - 33 – St by hoangly85
  34. CÈm nang m¸y tÝnh ột chip trên mainboard bị hỏng. 4-2-1: M ýớc tiên kiểm tra xem bàn phím có vấn ề gì không ếu không 4-2-2: Tr . N ì mainboard có vấn ề. th ýõng tự nhý 4 4-2-3: T -2-2. ột trong những card bổ sung cắm trên bo mạch chủ bị hỏng. 4-2-4: M ạn thử rút từng cái ra ể xác ịnh thủ phạm. Nếu không tìm thấy ýợc B ị hỏng thì giải pháp cuối cùng là phải thay ma ới. card b inboard m ỗi bo mạch chủ. 4-3-1: L 4-3-2: Xem 4-3-1. 4-3-3: Xem 4-3-1. Ðồng hồ trên bo mạch bị hỏng. Thử vào Setup CMOS và kiểm tra 4-3-4: ày giờ. Nếu ồng hồ không làm việc thì phải thay pin CMOS. ng ó vấn ề với cổng nối tiếp. Bạn thử ắm lại cổng này vào bo 4-4-1: C c ạch chủ xem có ýợc không. Nếu không, bạn phải tìm jumper ể vô m ệu hoá cổng nối tiếp này. hi ýng lần này là cổng song song. 4-4-2: Xem 4-4-1 nh ộ ồng xử lý số có vấn ề. Nếu vấn ề nghiêm trọng thì tốt nhất 4-4-3: B ên thay. n ó vấn ề. 1-1-2: Mainboard c ó vấn ề với RAM CMOS, kiểm tra lại pin CMOS và mainboard 1-1-3: C - 34 – St by hoangly85
  35. CÈm nang m¸y tÝnh M¸y tÝnh kªu bÝp, bÝp råi kh«ng khëi ®éng á trình khởi ộng, khi Bios phát hiện ra lỗi trýớc khi hệ thống Trong qu ủa PC làm việc, nó sẽ thông báo lỗi nầy bằng một chuỗi tiếng bíp video c ó tần số thay ổi tùy theo lỗi. c ýới ây là ý nghĩa chuỗi bíp của AMI Bios. D ông báo lổi ô tả Beep Th M ài ông tìm thấy card ông áp dụng cho mainboad có card 1 d Kh Kh Video Video On board. ắn 1 ýa nối dây tín ỉ áp dụng cho mainboad có card Video 2 ng Ch Ch ài ệu cho màn hình d hi On board. ắn 1 ỗi liên quan ến 3 ng L ài d Video ắn ỗi về làm týõi bộ ạch làm týõi bộ nhớ trên mainboard bị 1 ng L M ớ ý hỏng nh h ắn ỗi sai chẵn lẻ ệc kiểm tra chẵn lẽ không ýợc hổ trợ 2 ng L Vi ên sản ẩm nầy. tr ph ắn ỗi trong 64kb bộ ỗi trong 64Kb ầu tiên của Ram 3 ng L L ớ nh ắn ỗi bộ ịnh thời ộ ịnh thời trên mainboard không hoạt 4 ng L B ộng. ắn ỗi về bộ xữ lý ây ra lỗi 5 ng L CPU g ắn ỗi 8042 ổng A20 ông chuyển sang chế ộ bảo vệ 6 ng L -c Bios kh ýợc. ắ ỗi về bộ xữ lý 7 ng n L ắn ỗi card Video ên card bị hý 8 ng L Card Video hay Ram tr ắn ỗi sai số tổng kiểm ố tổng kiểm tra Rom khong úng với giá 9 ng L S ị ã có trong Bios tra Rom tr - 35 – St by hoangly85
  36. CÈm nang m¸y tÝnh B¶o vÖ cmos áy tính ðang chạy thông báo lỗi "CMOS Checksum Error". M ông báo ỗi CMOS (Complementary Metal Th l - Oxide Semiconductor) ày thuộc về một chip ýợc nuôi bằng pin gắn trên bo mẹ dùng ể lýu n ữ các thông tin cấu hình phần cứng. Một số thông tin trong ó í dụ gi - v ểu ĩa cứng mà bạn ã cài ặt á quan trọng. Ðối với loại ữ liệu ki - kh d ày bạn không hề muốn bị mất. Nếu không có trong tay những chýõng n ình có thể sao lýu dự phòng các thông tin CMOS nhý Norton Utilities tr ặc Nuts & Bolts, bạn phải in ra hoặc ghi lại các thông tin ó: vào ho ýõng trình cài ặt PC bằng cách nhấn phí ặc một phím ch m ho ào ó (thýờng ýợc ghi trên màn hình) ngay khi ang xảy ra quá trình n ởi ộng ýớc khi Windows bắt ầu khởi ộng. Bạn vào từng màn kh - tr ình của chýõng trình này và nhấn ể in ra, hoặc ghi lại h ông tin trong ó. th ề ỗi này: PC của bạn sẽ phát thông báo lỗi nếu nó cho rằng thông tin V l ã bị thay ổi mà không phải do bạn chủ ộng thay ổi. Virus, hết CMOS ặc một bất thýờng nhất thời nào ó có thể gây tình trạng này. pin, ho ận ýợc thông báo lỗi này, bạn phải phục hồi lại các thông số cài Khi nh ặt của CMOS. Nếu có ĩa Rescue Disk của Norton hoặc của Nuts & ãy khởi ộng lại máy bằng ĩa khởi ộng khẩn cấp ó và thực Bolts, h ện theo những chỉ dẫn của nó. Nếu sao lýu dự phòng ýợc ghi trên hi ấy, bạn phải vào chýõng trình cài ặt hệ thống và phục hồi lại các gi ông số cài ặt bằng tay. Nếu không có sao lýu dự phòng, bạn tìm hiểu th ấu hình của hệ thống thông qua tài liệu kỹ thuật của máy, hoặc hỏi nõi c áy. mua m ã nhập lại những thông tin này, bạn lýu lại những thay ổi và k ởi Khi h ộng PC. Kiểm tra ể bảo ảm mọi thứ ều hoạt ộng tốt, óng à tắt máy tính. Sau vài phút, bật máy trở lại. Nếu vẫn còn Windows v ông báo lỗi thì pin trong máy ã hết. Bạn phải mở nắp PC và thay pin th ới ặc nhờ kỹ thuật viên làm việc này. Nếu pin ýợc hàn lên bo mẹ, m - ho ó lẽ bạn còn phải thay cả bo mẹ ó (tuổi thọ của pin máy tính khoảng c ãm nãm). n ếu trục trặc không phải do pin, bạn cập nhật chýõng trình chống virus N ới nhất rồi thực hiện quét virus. Nếu chýõng trình quét không tìm thấy m ì, thì hy vọn ýờng hợp hỏng CMOS này chỉ là một tai nạn ngẫu nhiên g g tr à sẽ không xảy ra lần nữa. v - 36 – St by hoangly85
  37. CÈm nang m¸y tÝnh BÝ mËt vÒ tèc ®é cña pc ạn tìm mua một PC mới, việc quyết ịnh chọn chip giữa Intel và Khi b ỉ là màn khởi ầu. Dýới ây, chúng tôi sẽ hýớng dẫn bạn cách AMD ch àm chủ các tính nãng và lựa chọn ýợc máy có tốc ộ nhanh thật sự. l ạnh tranh quả thật là một iều hay ho, nhất là khi bạn tìm kiếm PC mới C ó tốc ộ cao. Gần nhý mạnh hõn cuộc chiến giành ýu thế về CPU. Các c ông ty mới trong lĩnh vực sản xuất chip cũng nhảy vào cuộc. Tốc ộ c ủa bộ xử lý cứ tãng lên mãi, giá lại giảm. Ngýời mua có ýợc máy tính c ạnh hõn với giá thấp hõn. m ên cạnh tranh cũng có thể gây nên tình trạng lẫn lộn. CPU nào Tuy nhi ù hợp nhất với những nhu cầu riêng của bạn ph - Athlon? Celeron? ạn nên bỏ thêm ít tiền ể mua một trong Duron? Pentium III? Hay b ững hệ thống Pentium 4 ầu tiên? Hõn nữa, cuộc chiến CPU mới chỉ nh ắt ầu. Liệu PC mới của bạn có tãng thêm tốc ộ nhờ RDRAM hay b òn DDR SDRAM thì sao? Megahertz hay Gigahertz? Có quá SDRAM? C ều vấn ề ải giải quyết. nhi ph ỉ mới 4 nãm trýớc, cache ầu tiên của Intel Pentium ýợc gắn sẵn Ch ên bộ xử lý, còn cache Level 2 chậm hõn thì kết nối với chip bằng bus tr ữ liệu. Thiết kế CPU này nay tích hợp cả 2 loại cache trên bộ xử lý, nhờ d ậy tốc ộ nhanh hõn. v ộ n ớ cache Level 2 ên nhân kìm hã m tốc ộ của Athlon thế hệ B h - nguy ầu tiên ông còn là vấn ề nan giải nữa nhờ cache tích hợp L2 - kh ừa ýợc giới thiệu mùa hè qua. Athlon ban ầu có cache L2 256KB v ốc ộ chậm nằm ngoài chip, nhýng giờ ây CPU loại ó ã trở 512KB t ành lạc hậu. Ðể ảm bảo mua úng PC Athlon mới, hãy kiểm tra ặc th ính: Máy phải có tổng cộng 384KB cache bộ xử lý (L1+L2). Nếu ặc tính t ũng ýợc. Cache tổng cộng của Athlon lớn hõn 288 ghi cache L2 256 c ổng cộng của PIII (32KB L1 và 256 ói chung, cache KB cache t KB L2). N ắn trên chip càng lớn thì tốc ộ càng cao. g êng Pentium III, mặc dù kích thýớc cache nhỏ hõn và ít CPU hõn so Ri ới Athlon, nhýng tốc ộ vẫn khả dĩ. Nó là CPU cỡ trung của Intel, với v ốc ộ từ 733 MHz ến 1 GHz. "Nếu bạn chỉ viết t ý cho mẹ, Pentium III t h à ủ tốt; nhýng nếu bạn soạn thảo video, nhận dạng tiếng nói, hay sử l ụng nhý trạm làm việc mức thấp thì P4 thích hợp hõn", theo lời nói của d ột viên chức Inel. m ực ra P3 có rất nhiều khả nãng. Nó ủ mạnh ể chạy các ứng dụng Th ặng ề ồ hoạ nhý CAD hay soạn thảo video. Nếu bạn chỉ cần soạn n v ảo vãn bản, tốt hõn hết là tiết kiệm vài trãm USD với chip Celeron 566 th ẻ tiền. Một nhà phân tích cho rằng: "Kế hoạch của Intel là tung ra MHz r ở mức cao cấp, rồi nhanh chóng chuyển nó xuống t ị trýờng PC bậc P4 h ể cạnh tranh với Athlon". trung - 37 – St by hoangly85
  38. CÈm nang m¸y tÝnh ại diện của Giga Information Group, Athlon vừa ýợc ýa ra nãm Theo ái có kiến trúc mới hõn và khả nãng tãng tốc ộ xung nhịp cao hõn ngo ýõng lai, trong khi PIII dýờng nhý ã ạt ến ỉnh iểm là 1G trong t Hz. ũng chýa hẳn nhý vậy, Intel ang phát triển PIII thành Tualatin, dự C ến phát hành vào giữa nãm sau, sẽ cạnh tranh với Athlon ở thị trýờng ki ời một phân tích viên của InQuest Research. 1000-1500 USD, theo l ẽ có cache L2 512KB và hỗ trợ bus hệ ống 133 MHz hoặc Tualatin s th ó còn cho phép sử dụng DDR SDRAM, song cũng có thể 200 MHz. N ành lại DDR cho các hệ thống P4. Nhý vậy PIII tiếp tục sống. Intel d ọn chip rẻ tiền Ch Ðối với ngýời dùng PC có nhu cầu õn giản nhý duyệt Web, trao ổi e - ì cũng chẳng cầ ải mua PIII hay Athlon. Ðýợc sử dụng trong mail th n ph ác PC giá dýới 1000USD, những chip nhý AMD Duron, Intel Celeron c à Via Cyrix II với tốc ộ khởi ầu 500MHz là ủ dùng. Cuối nãm nay, v à Duron sẽ ạt tới 800MHz, còn Cyrix III sẽ ạt 700 MHz. Celeron v ết hợp với tốc ộ với giá cả phải chãng thì Duron là thích hợp hõn cả. K ử nghiệm PC WorldBench 2000 cho thấy PC Duron chạy nhanh Th ửa với PIII. Chẳng hạn PC Duron 600MHz không những výợt ngang ng iểm, mà còn thu PIII 733 MHz chỉ có 5 iểm. PIII 600MHz 13 òn áng chói hõn nữa nếu so sánh với Intel Celeron hay Via Duron c s ủa nó nhanh gấp 3 lần bus 66MHz của Cyrix III. Bus front-side 200MHz c à nó có cache tích hợp 192KB (128KB L1 và 64KB L1 và Celeron, v 128KB L2). àng lớn thì CPU càng ít phải dùng ến bộ nhớ chín ể lýu Cache c h ông tin và lệnh, nhờ vậy tốc ộ hệ thống nhanh hõn. th ên nên nhớ rằng tốc ộ hệ thống không chỉ phụ thuộc vào CPU. Tuy nhi ẳng hạn PC Celeron thýờng có kèm theo bộ iều khiển ồ hoạ tích Ch ợp trên chip chứ không phải trên card tãng tốc ồ hoạ riên ống nhý h g gi ần lớn các hệ thống PIII. Bộ iều khiển ồ hoạ tích hợp này lại trong ph ýờng chia sẻ bộ nhớ hệ thống chính của PC. Hệ thống bị thúc ép, tốc th ộ ồ hoạ bị chậm lại, kết quả là hình ảnh trong các trò chõi 3D hay bị ật. Nếu bạn là tay chõi game ốt hõn hết nên ầu tý vào PC PIII hay gi , t Athlon. ó 128KB cache L1 nhýng không có cache L2, vì vậy nó Via Cyrix III c ạy chậm nhất trong 3 loại chip giá rẻ nói trên. Via Technology dự ình ch ầu nãm tới sẽ giới thiệu chip Cyrix III nâng cấp, mã hiệu là Samue ó II, c âng cao tốc ộ. Cyrix III hỗ trợ tốc ộ bus front à 64 KB cache L2 n -side l ện nay chýa có nhà sản xuất PC lớn nào tại Mỹ 66, 100, hay 133MHz. Hi ông bố sẽ dùng chip Cyrix III, do ó nó chýa ýợc phổ biến rộng rãi c ới sản xuất máy tính. trong gi ám ốc tiếp thị của Via Technology cho biết cuối nãm nay Cyrix III sẽ Gi ất hiện trong các hệ thống từ 500 ến 600USD. Tốc ộ xung nhịp xu - 38 – St by hoangly85
  39. CÈm nang m¸y tÝnh ảng 500 ýng Via cũng công nhận là thiết kế của trong kho -700 MHz, nh ày không cho phép tốc ộ cao hõn, nhất là ối với cá ứng dụng chip n c ồ hoạ. Tuy nhiên, khi chạy những chýõng trình thông thý ờng nhý xử ý vãn bản và duyệt Web, tốc ộ của Celeron và Cyrix II là quá ủ. l ang phát triển một sản phẩm cạnh tranh với Cyrix III mang mã hiệu Intel ẽ ra mắt khoảng ầu nãm tới tỏng các máy tính giá dýới Timna, s àm giảm chi phí hệ thống nhớ tích hợp các bộ iều 700USD. Timna l ển ồ hoạ và bộ nhớ với bộ vi xử lý ngay trên chip. Một nhà phân tích khi ằng thiết kế tích hợp cao của Timna không ảnh hýởng tới tốc ộ hệ tin r ống, thực tế nó còn ỗ trợ thêm cho một số ứng dụng. Ông nói: "Khi th h ích hợp hệ thống bộ nhớ lên một chip, bạn thực sự có lợi về tốc ộ do t ông phải viện ến chip ể trao ổi với bộ nhớ". CPU kh ệu Timna có phải là một dòng sản phẩm mới ể ngýời dùng cân nhắc Li áy tính ó lẽ là không. Vẫn theo nhà phân tích trên, có thể khi mua m ? C ẽ giới thiệu Timna dýới nhã n hiệu Celeron; ngýời dùng cuối sẽ Intel s ông quan tâm PC Celeron 600MHz có chip Timna hay chip Celeron kh ên trong. b ốc ộ xung nhịp cao hõn là xu hýớng rõ rệt. Nhýng PC còn ần cả bo T c ạch chủ và thiết bị ngaọi vi tốc ộ nhanh hõn mới thực sự tãng ýợc m ốc ộ tổng thể. Chẳng hạn chip Celeron thế hệ kế tiếp của Intel sẽ nâng t ấp bus 66MHz của phiên bản hiện thời lên 100MHz hoặc hõn ông c -kh ải vì ngýời dùng òi hỏi mà vì bus 20 ủa Duron ã nâng mức ph 0MHz c ốc ộ của máy tính cấp thấp lên. Các nhà phân tích cho rằng ngýời t ùng Celeron sẽ không nhận thấy sự khác biệt này khi chạy các ứng d ụng hàng ngày; bus hệ thống không gây cản trở ối với các ứng dụng d ông thýờng. Ðại diện của I ũng ồng quan iểm: "Tốc ộ bus ối th ntel c ới Celeron ít quan trọng. Khách hàng thýờng chú ý ến megahertz". v ói các khác, khi so sánh ể quyết ịnh mua máy, phần lớn ngýời mua N âm nhiều ến loại CPU và tốc ộ (Celeron quan t -660, Duron-600, v.v ) õn là n ững gì cụ thể làm cho PC chạy nhanh. h h ên hàng loạt nguyên nhân gây trì trệ cho hệ thống có ảnh hýởng Tuy nhi õ rệt ến ngýời dùng, kể cả những ngýời dùng xử lý vãn bản hàng r ày, và ặc biệt là những ai làm việc củ yếu với những phần mềm ồ ng ạ và hình ảnh ộ phân giải cao. Có một giải pháp là tãng thêm bộ ho ớ. Nếu ĩa cứng của bạn bị chậm chễ mỗi khi chuyển từ ứng dụng nh ày sang ứng dụng khác, bổ sung RAM có thể cải thiện tình hình. Ví dụ n ó 128MB RAM chạy nhanh hõn 13% so với PIII PC Pentium III- 500 c - ỉ có 64MB bộ nhớ. 500 ch ộng, tiết kiệm nng lợng CPU di ặt trận tính toán di ộng cũng ang thay ổi rất nhanh chóng. Ngýời M ùng laptop mong muốn có khả nãng sử dụng máy cả ngày mà không d ần cắm iện. Ðáp án kh ông phải từ các ại gia chip Intel hay AMD: c - 39 – St by hoangly85
  40. CÈm nang m¸y tÝnh ủa Transmeta là bộ xử lý cho máy di ộng duy nhất ýợc thiết Crusoe c ế ể tãng thời gian sống của pin, dự kiến ýợc tung ra cuối nãm nay k ác máy xách tay nặng khoảng 1,35 ởi các nhà sản xuất trong c -1,8KG b ớn nhý Fujitsu, HItachi, IBM và Sony. PC l ì tạo ộ xử lý týõng thích Intel (x86) trong phần cứng, Transmeta Thay v b ã tạo phần mềm "code ên dịch các lệnh x86 thành lệnh mà -morphing" bi õ cấu phần cứng Very Long Instruction Word của Crusoe có thể hiểu c ýợc. Các hệ iều hành và ứng dụng hoạt ộng nhý thể chúng ang ạy trên chip x86, mặc dù không phải vậy ch ứa hẹn tiết kiệm nãng lýợng một cách áng kể ự Chip Crusoe h - IMB d oán 7 ến 8 giờ làm việc trên ThinkPad 240X. Một ThinkPad týõng tự ới chip Pentium III 500 MHz chạy ýợc khoảng 4 ờ. Vì thành phần v -5 gi ần cứng của Crusoe nhỏ hõn và có ít transistor hõn các CPU di ộng ph ền thống, nó tạo ít nhiệt hõn và dùng ít nãng lý ợng hõn, rất lý týởng truy ác notebook nhẹ, không có quạt và các thiết bị Web. Chip Crusoe cho c ùng 500mw ến 1,5w nýang lýợng ất nhỏ so với ến 16w tiêu thụ d - r 6 ởi các CPU di ộng khác. b ên, IBM dự oán rằng thế hệ Crusoe ầu tiên sẽ có tốc ộ chậm Tuy nhi ới các CPU di ộng týõng ýõng của AMD và Intel; "loạt chip này so v ẽ có giới hạn 300 ýng tốc ộ cao nhất týõng tự nhý PIII s -600 MHz, nh ếu iểm về tốc ộ này có thể giảm khi các phiên bản tiếp 500MHz". Y ủa bộ xử lý ra ời. Trong khi ó, các CPU di ộng cạnh tranh của theo c à Intel lại ýợc cải tiến với những công nghệ tiết kiệm nãng lýợng AMD v à các nhà sản xuất cho rằng làm giảm nãng lýợng tiê ụ trung bình m u th ống mức áng kể. Chẳng hạn công nghệ SpeedStep của Intel tự ộng xu ảm iện nãng và tốc ộ xử lý Pentium III xuống khi hoạt ộng bằng gi ãng lýợng pin. Cụ thể bộ xử lý Pentium III di ộng khi chạy bằng nguồn n iện AC có tốc ộ 600MHz thì khi ạy pin tốc ộ còn 500MHz. Công ch ệ PowerNow của AMD chạy CPU với những mức iện nãng và tốc ngh ộ khác nhau, tuỳ thuộc nhu cầu của từng ứng dụng. Công nghệ nào sẽ ết kiệm ýợc nhiều nãng lýợng nhất thì còn phải chờ xem. ti - 40 – St by hoangly85
  41. CÈm nang m¸y tÝnh Bo m¹ch chñ, nÒn t¶ng cña tèc ®é ố các thành phần cấu thành máy tính, nếu CPU là yếu tố quyết Trong s ịnh khả nãng và tốc ộ xử lý của hệ thống thì bo mạch chủ óng vai trò ạo ra một môi trýờng hoạt ộng ổn ịnh cho tất cả các thiết bị khác, kể t ả CPU ản thân tên gọi motherboard cũng chứng tỏ iều này. c . B ạch chủ, hay còn gọi là bo mẹ (motherboard) có ý nghĩa rất lớn Bo m ả hệ thống PC của bạn. Bạn có thể là chủ nhân của ổ ĩa cứng trong c ất, ầu DVD/CD ân kỳ, 64 MB SDRAM DIMM, BXL SCSI nhanh nh -ROM t âm thanh Creative Sound Blaster Live, ồ họa Pentium II 400MHz, card à modem V.90 56kbps nghĩa là những gì tốt nhất có thể. Voodoo II v ýng tất cả những thứ trên sẽ ều không có nghĩa lý nếu máy tính của Nh ạn thýờng xuyên bị treo, chạy chập chờn. Ðây là cõn ác mộng của b ều ngýời dùng máy tính mà có lẽ nguyên nhân chính là bạn ang có nhi ột bo mạch chủ chất lýợng kém. m ật không có gì tồi tệ hõn khi bạn vừa hoàn tất bản luận án 80 trang Th ýợc trình bày tỷ mỉ với nhiều hình ảnh minh họa, và ghi thực hiện ộng ác lýu cuối cùng, máy tính ột ngột ýa ra thông báo lỗi "chết ngýời", t ại loại nhý "không thể lýu lên ĩa cứng bởi ", và sau ó hoàn toàn bất ộng trýớc mọi thao tác của bạn. Chỉ còn cách cuối cùng là tắt máy rồi ật lại. Kết quả thật thảm hại: tập tin ủa bạn giờ ây chỉ là rỗng b Word c ếch với kích thýớc 0 byte. Tất cả những nỗ lực của bạn nhằm hồi phục tu ại tập tin ều vô nghĩa. Cũng từ ây, bạn mới hiểu ýợc tác hại của một l ạch chủ tồi. bo m ài học về tốc ộ B Ðối với ngýời tự lắp ráp máy tính, iều qua ọng là phải chọn úng bo n tr ạch chủ. Bởi nếu có trục trặc sau này, bạn phải tự mình xoay sở lấy m à không có sự hỗ trợ kỹ thuật nào. Bạn có thể ẩy tốc ộ bus PCI lên m ến 133MHz, nhýng khi ó ừng òi hỏi nhà cung cấp ổi cho bạn bo ác trong trýờng hợp ự cố. Tốc ộ quan trọng, nhýng tính ổn ịnh có kh s ý nghĩa lớn hõn. Có gì hay ho khi bạn lái xe với tốc ộ 200km/h ể chỉ i ýợc nửa quảng ýờng vì xe chết máy. Tốc ộ của bo mạch chủ phải ên sự ổn ịnh và những ặc tính khác nhý khả nãng hỗ nhanh. Tuy nhi ại CPU, chế ộ tiết kiệm nãng lýợng, các ầu kết nối I/O và kiểm soát lo ệt ộ óng vai trò quan trọng trong việc bảo dýỡng hệ thống và nhi áng giá với chi phí bỏ ra. Ðể minh họa, bạn hãy thử xem thử một máy server dùng cho LAN. à các phần mềm i kè ông chỉ mạnh về cấu hình, tính nãng Server v m kh à nó còn báo trýớc ýợc những sự cố sắp xảy ra, cho dù ó là ĩa m ứng hay các vấn ề liên quan ến mạng, và thýờng là tự khắc phục c úng. Ðiều này cho thấy tầm quan trọng của sự ổn ịnh và ộ tin cậy ch ủa một hệ thốn ạn dể dàng nhận thấy là các máy PC xoàng xĩnh c g. B - 41 – St by hoangly85
  42. CÈm nang m¸y tÝnh ýờng có nhiều thiết bị, tính nãng phụ trợ bổ sung nhằm hấp dẫn ngýời th mua. ử nghiệm thực tế Th úng ta cùng xem xét một số bo mạch sử dụng chip "Klamath", Ch ủa Intel. Ðây không phải là những CPU ạnh nhất, và chúng Pentium II c m ử dụng loại SDRAM DIMM 66MHz và thậm chí còn EDO DRAM s ác bo mạnh dựa trên bộ chip 82440LX này không hỗ trợ SIMM/DIMM. C à có giá thấp trong số các bo mạch Slot 1. Các bo mạch mới loại AGP v ừa ýợc ýa ra có á cao hõn. Loại bo Super Socket 7 (bus 100MHz) v gi ạch tân tiến và nhanh nhất sử dụng bộ chip Intel 82440BX AGP có thể m ạy ổn dịnh ở tốc ộ 100MHz và hỗ trợ AGP, SDRAM DIMM 100MHz ch à tính nãng tự kiểm soát. Nhýng ối với các bạn, ngýời tự lắp ráp máy v ính, thì hay nhất có lẽ là ặc tính tự phát hiện và tự cấu hình ýợc cài t ẵn vào nhiều bo mạch loại BX, giúp bạn khỏi phải khó nhọc với các s à switch DIP (dual in jumper v -line package). Ðể kiểm tra về mặt kỹ thuật, chúng ta sử dụng chýõng trình PC ýõng trình trắc nghiệm tốc ộ) và chạy trên mỗi bo WorldBench 98 (ch ạch chủ. m ài ra, các thiết bị ngoại vi ýợc sử dụng cùng với bo mạch bao gồm: Ngo ĩa cứng Quantum Fireball SE2 2,1 GB, 64MB SDRAM DIMM cho các ạch LX và 64MB SDRAM DIMM 100MHz theo chuẩn PC bo m -100 cho ạch BX; Card AGP và 2D/ bo m 3D; 24x CD-ROM ấn ề tồn tại chung cho tất cả các bo mạch, và không chỉ ối với các V ại ang xem xét mà còn tất cả bo mạch trýớc ây là sự không cẩn lo ận, lẫn lộn, ôi khi sai trong tài liệu và sõ ồ hýớng dẫn. Thật khó ể th ác ịnh vị trí cắm èn LED ủa ĩa cứng, và thậm chí cả công tắc x c ồn. Ðiều này có thể do phần lớn các bo mạch chủ ều ýợc sản xuất ngu ại Ðài Loan, nõi mà tiếng Anh chýa phải thông dụng. t ới ngýời dùng PC, không có gì hạnh phúc hõn khi máy tính khởi ộng V ẩn xác. Nếu tất cả ýợc cấu hình úng, trò chõi 3D sẽ chạy nhanh chu à trõn tru, các ứng dụng vãn phòng ýợc thực hiện nhịp nhàng, không v ó sự trì trệ khó chịu. Hõn nữa, bạn có thể tin chắc rằng bo mạch của c ạn ang kiểm soát nhiệt ộ và mọi hoạt ộng của nó với sự chính xác b à cẩn t ận. v h ạch sử dụng bộ chip Intel 822440BX Bo m Aristo AM-608BX Ðýợc giới thiệu nhý một bo mạch tích hợp cao, gọn và có giá hấp dẫn, ỗ trợ SDRAM và Registered SDRAM, có ặc tính Aristo AM-608BX h â Super I/O, Ultra-DMA/33, PCI Bus Master IDE, AGP version 1.0, tu n ủ PCI version 2.1, USB, theo chuẩn VRM 8.2, kiểm soát hệ thống th à Creative sound (tùy chọn). Khe cắm Slot 1 có thể tiếp nhận LM79/75 v ất kỳ loại Pentium II nào từ 233 ới tốc ộ bus 66MHz hoặc b - 450MHz v - 42 – St by hoangly85
  43. CÈm nang m¸y tÝnh ýợc cài sẵ ên bo cho 100MHz. Voltage Regulator Module (VRM) n tr ép dễ dàng nâng cấp lên các bộ xử lý OverDriver của Intel trong ph ýõng lai. t ạch hỗ trợ ến 412MB SDRAM hay 1GB Registered SDRAM với Bo m ác khe DIMM 168 chân. SDRAM chỉ ýợc hỗ trợ cho bus 66MHz. Có 4 c ủ ể nâng cấp bộ nhớ), 3 khe cắm ISA (1 dùng chung với khe DIMM ( ột khe cắm AGP1 (hỗ trợ version 1.0, 1x/2x), và 4 khe cắm PCI PCI), m ạch thuộc loại ATX (ATX form factor). BIOS hệ thống Bus-Master. Bo m à loại flash có thể nâng và có jumper ể thay ổi iện á l p 5V hay 12V. ó thể nhận biết ĩa cứng loại LBA với dung lýợng trên 8,4GB. Về BIOS c ả nãng quản lý nãng lýợng, Aristo hỗ trợ SMM, APM và ACPI. kh ài ra, còn có công tắc chuyển ổi dùng ể tạm ngýng thao tác hệ Ngo ống (suspend/resume), Wake th -On-LAN (WOL), Wake-On-Ring (WOR) ùng cho modem và tuân theo tiêu chuẩn Energy Star "green PC". Bo d à loại PC97/98 và bao gồm cả tính nãng kiểm soát hệ Aristo AM608BX l ống. th ử nghiệm với PC WorldBench 98, Aristo ạt 172 iểm với card Trong th ài liệu hýớng dẫn ít và không chỉ ra ký hiệu video PCI S33ViRGE/GX. T ủa dây nối. +/- c AZZA PT-6IB Ðây là bo mạch nhanh thứ hai trong số các bo BX ýợc xem xét (iểm à 172), và thuộc loại tốt ối với tùy chọn giá thấp. PC WorldBench 98 l ên, có vài vấn ề về setup và phải khởi ộ ại vài lần. Nhýng Tuy nhi ng l ết lập, bo mạch hoạt ộng bình thýờng. sau khi thi Ðiều gây nhầm lẫn là hàng chân nối èn tín hiệu của LED/power/HDD ông có ký hiệu cho cực dýõng/âm (+/ ộc ngýời dùng phải tự mò kh -), bu ẫm ể thử. m ớ ột PCI Local Bus, PT à bo mạch loại ATX dựa trên cõ sở bộ V i m -6IB l ệ thống 82440BX AGPset và Winbond I/O. Nó bao gồm hai kênh chip h à cổng Ultra PIO (Programmed Input/Output) v -DMA/33 Bus Master ài trên bo, một cổng iều khiển ĩa mềm, hai cổng mode PCI IDE c serial ốc ộ cao (UART) và một cổng parallel nhiều chế ộ, hỗ trợ mouse t ổng hồng ngoại IrDA và USB. AZZA có thể chạy với các chip PS/2, c ừ 233 ến 450MHz với cấu trúc SEC. Pentium II t ài ra, PT òn có các ặc tính nhý mạch chỉnh iện áp, hỗ trợ Ngo -6IB c ến +3,5V DC của CPU, kích thýớc từ có thể là 8 à +1,8V DC -, 16-, 32- v ýờng ịa chỉ 32 ên bo có 3 khe cắm DIMM 168 chân, cho 64-bit, -bit. Tr ép tối a 384MB bộ nhớ loại parity và ECC (error correcting code). ph ỗ trợ tính nãng Wake à các ức nãng Green AZZA PT-6IB h -On-LAN v ch êu chuẩn môi trýờng). (ti - 43 – St by hoangly85
  44. CÈm nang m¸y tÝnh DFI P2XBL ạch P2XBL ýợc trang bị ế cắm CPU Slot 1 cho Pentium II các Bo m ại từ 266MHz ến 450MHz. PCI Bus có thể thiết lập 66MHz hay lo ới 3 khe cắm dành cho bộ nhớ loại DIMM 168 chân, kích 100MHz. V ýớc bộ nhớ có ể ạt 384MB. Khe cắm mở rộng bao gồm: một dành th th êng cho AGP, ba PCI, hai ISA và một chung cho PCI/ISA. Tất cả khe ri ắm PCI và ISA có Bus Mastering. P2XBL hỗ trợ bộ nhớ EC và ECC. c ệ thống kèm theo Desktop Management Interface (DMI) 2.0 ýợc cài H ào Awar ó thể nâng cấp. Tiện ích này tự ộng ghi lại các thông v d BIOS c ề cấu hình hệ thống và lýu chúng vào "vùng DMI" (một phần trong tin v ủa hệ thống. DMI ýợc thiết kế nhằm giúp việc BIOS Plug-and-Play c ảo dýởng, sửa chữa, khắc phục sự cố trở nên dễ dàng hõn. ết nối I/O b K ó sẵn trên bo mạch bao gồm: hai cổng serial ND16C550 týõng thích c ột cổng parallel SPP/ECP/EPP DB ột giao tiếp cho ĩa DB-9, m -25, m ềm hỗ trợ ến hai ổ ĩa mềm loại 2,88MB, một cổng mouse PS/2 mini m - ột cổng bàn phím PS/2 mini à một ầu nối Wake DIN-6, m -DIN v -On-LAN. ài ra, bo mạch còn có một cổng IrDA và hai USB. Ngo ộ iều khiển PCI Bus Master IDE cho phép hai giao tiếp PCI IDE hỗ trợ B ết bị IDE. Bo mạch cũng hỗ trợ Ultra ế ộ Synchronous 4 thi -DMA/33 (ch à Mode 4 với tốc ộ truyền Ultra DMA/33), Enhanced IDE PIO Mode 3 v à LS à Iomega ZIP. DFI P2XBL còn 16,6MB/s, ATAPI CD-ROM v -120 v ó ầu cắm cho Creative SB ể kết nối giữa bo hệ thống và card c -Link ạch này có khả nãng theo dõi và iều khiển nhiệt Creative SB PCI. Bo m ộ làm việc và hoạt ộng của quạt thông gió. ạt 172 iểm trong thử nghiệm. Setup bo mạch dễ dàng và nó P2XBL àm việc ổn ịnh. l Elitergroup P6BX-A+ Ðây là bo mạch nhanh nhất và cũng là một trong số những bo mạch ều tính nãng nhất (iểm trắc nghiệm 17 ông chỉ chạy nhi 6). P6BX-A+ kh ổn ịnh mà còn rất dễ setup, cả iện áp cho BIOS và xung nhịp ều ýợc tự ộng thiết lập. Tuy nhiên, tài liệu hýớng dẫn còn chýa hoàn ảo. h ạch có 3 khe cắm DIMM, có thể tiếp nhận 384MB SDRAM loại Bo m ỉ sử dụng ân theo chuẩn PC 3,3V. Elitegroup ch SDRAM 100MHz tu -100 ể ạt tốc ộ cao nhất. Ðặc tính tiết kiệm nãng lýợng bao gồm nguồn ấp loại ATX và ACPI. BIOS hệ thống hỗ trợ tự ộng Wake cung c -On- à Wake òn ýợc trang bi SB ủa LAN v -On-Call. P6BX-A+ c -Link c ép týõng thíc ýợc giữa chip PCI audio và chip ISA Creative, cho ph h ng ật ngữ thýờng dùng là "PC to PCI bridge"). audio (thu - 44 – St by hoangly85
  45. CÈm nang m¸y tÝnh ạnh có 7 khe cắm mở rộng: hai ISA 16 ãm PCI 32 ó Bo m -bit, n -bit (trong ùng chung với ISA) và một khe cắm AGP. Các cổng chuẩn ồm hai 1 d g ênh Enhanced IDE, mỗi kênh hỗ trợ hai thiết bị; một ầu nối hỗ trợ hai k ổ ĩa mềm; một cổng parallel và hai cổng serial; hai cổng USB; hai cổng à bàn phím). Sử dụng firmware (phần mềm ýợc cài PS/2 (cho mouse v ứng), bạn có thể cài thêm phím nóng ể bật nguồn (power c -on hot-key). Gigabyte GA-686BX à một trong những nhà sản xuất có tên tuổi trên thị trýờng Gigabyte l ện nay. Bo mạch mới GA ủa Gigabyte (172 iểm PC hi -686BX c èm theo một ĩa CD ới 6 tiện ích hữu dụng cho WorldBench 98) k -ROM v ài liệu trình bày tốt với nhiều sõ ồ và hình ảnh. Bo mạch mainboard. T àm việc tốt và ổn ịnh. Các ầu cắm cho LED, DIP swich ýợc bố trí l ợp lý, mạch lạc và tiết kiệm chỗ. h ề tính nãng, GA ýợc trang bị một khe cắm AGP, ế Slot 1 tiếp V -686BX ận Pentium II 233 ốc ộ bus có thể thay ổi 66 hay nh - 450MHz. T à ýợc tự ộng iều chỉnh. Bo mạch gồm bộ chip Intel 440BX 100MHz v à chip Winbond 83781 Health (týõng AGPset, Winbond 83977 I/O v ýõng với LM78). Bộ chip 440BX hỗ trợ ặc tính Quad -Port Acceleration ủa Intel, c ép mở rộng bãng thông giữa CPU, AGP, (QPA) c ho ph à bus hệ thống PCI. Phần bộ nhớ gồm 4 khe cắm 100MHz SDRAM v ới khả nãng hỗ trợ tới 1GB DRAM. Khả nãng mở rộng gồm 3,3V DIMM v ắm AGP, bốn khe PCI và ba khe ISA. 1 khe c ýợc trang bị 2Mbit Award BIOS loại flash có chức nãng GA-686BX ống virus và Green. Nó còn cung cấp những thông tin bổ ích nhý nhiệt ch ộ CPU và tình trạng quạt gió. Ðầu cắm nguồn loại ATX và các chế ộ ắt/mở ýợc áp dụng công nghệ mới nhất. Bo mạch còn hỗ trợ Wake t - ầu nối Creative SB ầu chì bảo vệ bàn phím. Các driver On-LAN, -Link, c ồm LDCM, SIV, Intel PIIX4 và Ultra DMA/33 Bus Master IDE. bao g Microstar (MSI) MS-6116 ống nhý bo mạch LX, MS ới bộ chip 82440BX có ầy ủ tính Gi -6116 v ãng và là bo mạch rất ổn ịnh. mặ ù chỉ ạt iểm 170 (thấp nhất n c d ử nghiệm). Nhýng bạn cần biết rằng khác biệt 10 iểm không trong th áng kể và khó nhận thấy ối với nhiều ngýời. Bo mạch có nhiều khả ãng tự theo dõi và kiểm soát nhiệt ộ tãng cýờng. n ột số ặc tính cõ bản của MS à ân theo chuẩn PCI/ISA và M -6116 l tu ết nối Host/AGP, các chức nãng ACPI, hỗ trợ Ultra à Green, k -DMA/33 v ó thể nhận biết CPU, SHMC (system hardware monitor control). SHMC c ồn iện, vòng quay của quạt và kiểm soát iện áp và nhiệt ộ của ngu ệ thống. Ðế cắm Slot ên bo có thể dùng cho Pentium II 233 CPU, h 1 tr - ỷ lệ tốc ộ lõi/bus ýợc thay ổi từ x2 ến x6 hoặc cao hõn. 400MHz. T ép iều chỉnh iện áp DC và tuân Switching Voltage Regulator cho ph - 45 – St by hoangly85
  46. CÈm nang m¸y tÝnh ẩn Intel VRM 8.2. Bo MS ỗ trợ cho bus 66,6MHz và theo chu -6116 h ũng ý dành cho 75MHz và 83MHz. 100MHz, c nh ộ nhớ chính gồm 4 khe cắm DIMM cho phép ạt tối a 512MB. Bo B ạch cũng hỗ trợ chức nãng ECC và hỗ trợ 3,3V SDRAM DIMM. Có thể m ổ rộng với một khe AGP (hỗ trợ thiết bị AGP bất kỳ với m à 3,3V), 4 khe cắm PCI và 3 khe ISA (một khe cho cả 66MHz/133MHz v à PCI). MS ỗ trợ PCI Bus Interface 3,3/5V. ISA v -6116BX h ộ iều khiển IDE trên cõ sở bộ chip Intel 82371EB PCI cho phép một ổ B ứng và/hay một ổ CD ới PIO, Bus Master và Ultra ác c -ROM v -DMA/33. C ết ị cài sẵn trên bo gồm cổng cho 2 ổ ĩa mềm, hai cổng serial, một thi b à một IrDA. parallel (SPP/EPP/ECP), hai USB v Tyan S1846S/L/A Tsunami ATX ạch chất lýợng cao của Tyan giành ýợc sự tin cậy của ngýời Bo m ùng trên thế giới (mặc dù giá cũng cao). Bản hýớng ẫn sử dụng bo d d ạch rất rõ ràng, cẩn thận và chi tiết, tốt nhất trong số các tài liệu ýợc m ét. xem x ề những ặc tính cõ bản, S1846S/L/A Tsunami ATX có thể hỗ trợ V ến 400MHz và cao hõn. Ngoài ra còn có tùy chọn Pentium II 233MHz ạch c ạy ở tốc ộ bus 66MHz hoặc 100MHz và cho chip Celeron. Bo m h ên bo cài sẵn các thành phần VRM. Tsunami ýợc trang bi bộ chip tr à Intel 82440BX AGPset. Bo mạnh sử dụng National "309" Super I/Ov ông nghệ GTL+ cho phép giảm nãng lýợng tiêu thụ và EMI (electro c - ài ra còn có ặc tính Wake ử Magnetic Interference). Ngo -On-LAN khi s ụng với bộ nguồn ATX. Một tính nãng khác là power d -recovery-after- ồi phục nguồn sau khi ngắt). interrupt (h ả nãng mở rộng của bo mạch gồm 5 khe cắm 32 Kh -bit PCI, hai khe 16- à một khe chung PCI/ISA. Trên bo có hai cổng USB loại ATX, bit ISA v ột IrDA, một cổng parallel tốc ộ cao, hai cổng serial UART16550 và m ỗ trợ ổ ĩa mềm Mode ệ thống I/O và iều khiển ĩa gồm hai cổng h -3. H ép CD ại EI Ultra-DMA/33 PCI Bus Master cho ph -ROM lo DE. Bus ỗ trợ PIO Mode 3 và 4 (tốc ộ truyền ạt 22MB/s) và hai ổ Mastering h ĩa mềm (dung lýợng ến 2,88MB). ải nói rằng bo mạch Tsunami có ầy ủ tính nãng và rất áng tin cậy. Ph ài ra còn ýợc bảo hành 3 nãm. Ngo ật Thanh PCW Singapore 7/1998 Nh ENPC EP-KL21 ạch ýợc sản xuất bởi ENPC Technologies Corporation tích hợp Bo m ộ iều kheỉn IDE với hai giao tiếp IDE tốc ộ cao cho 4 thiết bị IDE nhý b ĩa cứng, CD ộ iều khiển Super I/O có những chức nãng chính: -ROM. B - 46 – St by hoangly85
  47. CÈm nang m¸y tÝnh ếp ổ ĩa mềm, 2 cổng serial 16byte FIFO và một cổng parallel giao ti ạch hỗ trợ từ 8 ến 512MB SDRAM, 1GB EDO RAM. EPP/ECP. Bo m ó cũng hỗ trợ Fast Page chuẩn, EDO và SDRAM. Có 3 khe cắm DIMM N ân, mỗi khe 32MB. Bộ nhớ òi hỏi RAM loại 70ns Fast Page hay 169 ch ết bị không hỗ trợ RAM parity. 60ns EDO. Thi ên bo mạch EP ó hai ầu nối PCI ả nãng tự nhận biết Tr -KL21 c -IDE, kh ại ĩa cứng nhờ BIOS. Hệ thống cũng hỗ trợ Award Plug lo -and-Play à PCI. Các tính nãng khác bao gồm hỗ trợ Ultra BIOS cho card ISA v - ủa Windows 95, cổng IrDA, kiểm soát phần DMA/33, Softpower SM-bus c ứng LM 78/75, chuẩn ATX. c ần mở rộng bao gồm 3 khe cắm ISA, 4 khe PCI và 1 AGP. Bo mạch Ph ạt 137 iểm PC WorldBench 98. Microstar MS-6117 ATX LX6 ạch sử dụng bộ chip Intel 82440LX AGPset tích hợp và Quad Po Bo m rt ép xử lý ồng thời 4 ýờng cho CPU Acceleration (QPA). QPA cho ph ồ họa, PCI bus và SDRAM. Bộ chip Intel 82371AB tích hợp tất cả bus, ác chức nãng iều khiển của hệ thống nhý Advanced Configuration c ặc trýng bởi tính nã ết kiệm nãng and Power Interface (ACPI). ACPI ng ti ýợng cho OS Direct Power Management (OSPM). 82371AB cũng hỗ trợ l ý một chức nãng tùy chọn. LM78 System Hardware Monitor Controller nh ức nãng LM78 bao gồm nhận biết CPU/Power supply, vòng quay quạt Ch ông gió, kiểm soát iện áp, nhiệt ộ ủa CPU và hệ thống. th c ó một ế cắm CPU Slot 1 loại ATX hỗ trợ CPU 200 MS-6117 c - 333MHz. ỉ lệ tốc ộ lõi/bus từ x2 ến x6 và cao hõn. Bộ iều chỉnh iện áp trên T ạch tuân theo chuẩn Intel VRM ver. 8.1 với khả nãng bảo vệ quá bo m iện áp. Bo mạch có nãm khe ắm Master PCI bus 32 c -bit, hai khe ISA à một khe chung PCI/ISA. Thiết bị trên bo bao gồm một cổng ĩa 16-bit. v ềm hỗ trợ hai ổ ĩa, hai cổng serial, một cổng parallel (SPP/EPP/ECP), m ổng mouse PS/2 và bàn phím, hai cổng USB và một IrDA. c Ðiểm trắc nghiệm của MS à 137 PC World Bench98. -6117 l Ðể ánh giá tốc ộ chung của hệ thống, tạp chí PC World của Mỹ ã ýa ra một hệ chýõng trình ể chạy trên mỗi máy tính cần kiểm tra. Hệ ýõng trình này ýợc gọi là PC World Bench 98. Ðể chạy PC World ch ên máy phải cài sẵn các ứng dụng Microsoft Word 97, Bench 98, tr Microsoft Excell 97, Lotus 1-2-3 97, Corel Word Pro 97, Corel Paradox 8 à Micrograf Picture Publisher 7. PC WorldBench 98 chạy một kịch bản v ạn sẵn (script) cho mỗi ứng dụng ần, khởi ộng lại sau mỗi lần so trong 3 l ạy. Trên cõ sở thời gian chạy mỗi kịch bản, PC WorldBench 98 ýa ra ch ánh giá và so sánh với iểm chuẩn của hệ máy cõ sở (Dell 200MHz ồi cho iểm cuối cùng. Ðiểm càng cao, tốc ộ máy MMX, 32MB RAM) r àng nhanh. c - 47 – St by hoangly85
  48. CÈm nang m¸y tÝnh Bé nguån atx ác máy tính sản xuất gần ây, nhất là từ Pentium II trở i ều sử dụng C à bộ nguồn theo chuẩn ATX. mainboard v ộ nguồn ATX hoạt ộng tiết kiệm, an toàn và linh ộng hõn bộ nguồn B ì ta có thể iều khiển một số hoạt ộng của bộ nguồn thông qua AT v ên mainboard. Thí dụ: Có thể bật/tắt máy từ xa thông qua card Bios tr ạng, modem, cổng Tắt máy bằng lệnh Shutdown của Windows 95. m ỏi tình trạng hoạt ộng của máy, kiểm tra nhiệt ộ CPU, Theo d ự ộng tắt máy ể tiết kiệm nguồn hay ể bảo vệ. Mainboard, t Ðiể ác biệt lớn nhất khi ráp bộ nguồn ATX là ầu cắm cung cấp iện m kh à công tắc Power. cho mainboard v Ðầu cắm Ðầu cắm ATX có 20 chân ân ín hiệu ân ín hiệu Ch T Ch T 1 +3.3v 11 +3.3v 2 +3.3v 12 -12v Ðất (Ground) Ðất (Ground) 3 13 ở ồn) 4 +5v 14 PW_ON (m ngu Ðất (Ground) Ðất (Ground) 5 15 Ðất (Ground) 6 +5v 16 Ðất (Ground) Ðất (Ground) 7 17 ồn tốt) 8 PWRGOOD (ngu 18 -5v 9 +5vSB 19 +5v 10 +12v 20 +5v ông tắc Power C ó 1 số tính nãng iều khiển từ xa nên về nguyên tắc bộ nguồn phải Do c ôn luôn ýợ ấp iện. Bạn sẽ không thấy công tắc Power tự giử theo lu c c ểu AT nữa (Sau khi bấm, công tắc sẽ tự giử trạng thái ó cho ến khi ki ấm lần nửa ể thay ổi trạng thái), thay vào ó là 1 nút bấm kích (tự b ộng trở về vị trí ban ầu sau khi ngýng bấm) týõng tự nhý nút Reset. ạn bấm nút nầy, ýờng tín hiệu thứ 14 của ầu cắm nguồn Khi b ẽ ýợc nối ất ể tạo ra tín hiệu mở máy nếu máy ang (PW_ON) s ình trạng tắt (hay tắt máy nếu máy ang trong tình trạng mở). trong t ú ý: Khi mở máy bạn chỉ cần kích nút Power (bấm ồi nhả liền) nhýng Ch r ặc biệt khi tắt, tùy theo mainboard có thể bạn phải bấm rồi giử sau 4 ây mới ýợc nhả (do xác lập trong Bios). gi áy trong tình trạng tắt, thực sự bộ nguồn vẫn tiêu thụ 1 lýợng iện Khi m ất nhỏ ể duy trì sự hoạt ộng cho mạch iều khiển tự ộng mở máy r ác lập trong Bios hay chýõng trình iều khiển). Chỉ khi nào bạn (theo x - 48 – St by hoangly85
  49. CÈm nang m¸y tÝnh út dây cắm nguồn hay tắt iện bằng công tắt phía sau bộ nguồn thì máy r ạn mới bị ngắt iện hoàn toàn. b ểm tra bộ nguồn rời Ki Ðể kiểm tra nhanh bộ nguồn có hoạt ộng ha ông, bạn có thể kích y kh ối tắt ýờng tín hiệu 14 và 15 (chập rồi nhả liền) hay chắc ãn nhất là n ắm ầu nối nguồn vào Mainboard rồi kích nối tắt 2 chấu của Jumper c ên mainboard (khi thử chỉ cần có bộ nguồn và mainboard PowerSw tr à ủ, không cần thêm gì nữa). ATX l - 49 – St by hoangly85
  50. CÈm nang m¸y tÝnh CÇn biÕt vÒ CPU 1- CPU 486 CPU 486 cã rÊt nhiÒu hä nh•: 486SX, DX, DX2, DX4, SLX do nhiÒu h·ng s¶n xuÊt nh•: Intel, AMD, Cirux Trong mçi hä l¹i cã nhiÒu tÇn sè ho¹t ®éng kh¸c nhau nh•: 25, 33, 40, 50, 66, 80, 100MHz vµ ch¹y ®iÖn thÕ kh¸c nhau nh•: 5v, 3v, 3.5v (chÝnh v× lý do nÇy mµ mainboard cã rÊt nhiÒu Jumper). Chóng t«i kh«ng ®i s©u vµo chi tiÕt kü thuËt mµ chØ xin gi¶i thÝch ng¾n, gän nh• sau: - 486SX kh«ng cã bé ®ång xö lý to¸n häc nh• c¸c hä 486 kh¸c. - 486SL lµ lo¹i ®•îc thiÕt kÕ dïng cho m¸y x¸ch tay, nã cã thªm bé qu¶n lý ®Ó tiÕt kiÖm nguån ®iÖn khi m¸y kh«ng ho¹t ®éng (nh•ng hiÖn nay nã còng ®•îc dïng cho m¸y ®Ó bµn). - 486SX, 486DX cã tèc ®é ho¹t ®éng néi bé b»ng tèc ®é mainboard. - 486DX2 cã tèc ®é néi bé gÊp ®«i tèc ®é mainboard (riªng DX2 80MHz cña AMD cã thªm lo¹i dïng ®iÖn thÕ 3v). - 486DX4 cã tèc ®é néi bé gÊp t• tèc ®é mainboard (hä nÇy cã 2 lo¹i ®iÖn thÕ 5v vµ 3v ®•îc ghi rá trªn CPU). Chó ý: Lo¹i CPU ch¹y ®iÖn thÕ 3v ®Çu tiªn ®•îc chÕ t¹o dïng cho m¸y Laptop ®Ó ®ë nãng vµ Ýt hao pin. Nh•ng sau nÇy còng ®•îc dïng lu«n cho m¸y Desktop, do ®ã khi sö dông lo¹i CPU nÇy mµ Set Jumper lén ®iÖn thÕ 5v rÊt nguy hiÓm cho CPU v× t¨ng nhiÖt. Trªn c¸c Mainboard 486, b¹n cã thÓ chän tÇn sè mainboard vµ tû lÖ x sao cho ®óng víi tèc ®é CPU, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ x2 hay x3 hay x4 theo tªn gäi. ThÝ dô: 486 DX4-100MHz cã thÓ Set lµ 50x2 hay 33x3 hay 24x4. Trong hä 486, nhanh nhÊt lµ CPU do AMD s¶n xuÊt, c¸c h¶ng kh¸c kh«ng cã t•¬ng ®•¬ng. §ã lµ lo¹i AMD486-120Mhz vµ AMD486-133Mhz. Gi¶i thÝch: Tèc ®é Mainboard (System Clock): Tøc lµ tèc ®é xung nhÞp lµm viÖc cña mainboard, tÝnh b»ng Mhz vµ ®•îc duy tr× do mét bé dao ®éng th¹ch anh g¾n trªn mainboard. X¸c lËp b»ng jumper. Tèc ®é CPU: Tøc lµ tèc ®é xung nhÞp lµm viÖc cña CPU, tÝnh b»ng Mhz. X¸c lËp b»ng jumper. T¹i sao cã DX, DX2, DX4: Mainboard th•êng chØ cho phÐp ch¹y víi tèc ®é tèi ®a lµ 60 Mhz, khi tèc ®é cao h¬n sÏ ph¸t sinh nhiÓu m¹nh lµm rèi lo¹n ho¹t ®éng cña hÖ thèng, nhiÓu nÇy chñ yÕu do kû thuËt vµ vËt liÖu chÕ t¹o mainboard trong th•¬ng m¹i nªn khã kh¾c phôc (nÕu cè t¨ng th× gi¸ thµnh l¹i qu¸ cao). V× vËy chóng ta chØ thÊy cã DX 50Mhz lµ hÕt, ®Ó t¨ng tèc ®é cho m¸y tÝnh, ng•êi ta chØ cßn c¸ch lµ t¨ng tèc ®é néi bé cña CPU v× CPU kh«ng gÆp vÊn ®Ò nhiÓu nh• mainboard. V× vËy míi cã DX2 vµ ®Õn DX2 80Mhz lµ hÕt, tiÕp ®ã ®Õn DX4 vµ theo tÝnh to¸n th× ®Õn DX4 160Mhz lµ hÕt. 2- CPU 586 T•¬ng tù 486, CPU 586 còng cã rÊt nhiÒu lo¹i vµ do nhiÒu h¶ng s¶n xuÊt . ThÊp nhÊt lµ 586-75MHz vµ cao nhÊt hiÖn nay lµ 586-233MHz. Cã tÇn sè ho¹t ®éng - 50 – St by hoangly85
  51. CÈm nang m¸y tÝnh gÊp nhiÒu lÈn tÇn sè ho¹t ®éng cña Mainboard vµ tû lÖ nh©n tuú theo tÇn sè cña Mainboard nªn kh«ng cÇn ph©n biÖt theo tªn gäi. Th«ng dông nhÊt lµ Pentium cña h¶ng Intel. Chó ý: * CPU cña Intel ho¹t ®éng ë tÇn sè ®óng víi tªn gäi. ThÝ dô Pentium 166 ch¹y ë 166MHz. * CPU cña c¸c h¶ng kh¸c cã thÓ ho¹t ®éng ë tÇn sè thÊp h¬n tªn gäi. ThÝ dô AMD K-133MHz ch¹y ë 100MHz. V× tªn gäi chØ ph¶n ¸nh so s¸nh víi CPU cña Intel chí kh«ng chØ tÇn sè ho¹t ®éng ®×ch thùc. * TÊt c¶ c¸c ch•¬ng tr×nh hiÖn nay ®Òu viÕt cho CPU cña Intel. TÊt c¶ c¸c CPU cña h¶ng kh¸c b¾t buéc ph¶i t•¬ng thÝch víi CPU Intel th× míi cã ch•¬ng tr×nh ®Ó ho¹t ®éng. Tuy nhiªn do hä kh«ng thÓ lµm gièng CPU Intel 100% nªn khi sö dông CPU cña c¸c h¶ng kh¸c cÇn coi chõng vÊn ®Ò t•¬ng thÝch phÇn mÒm. VÊn ®Ò t•¬ng thÝch víi Mainboard còng xÈy ra t•¬ng tù nh• vËy. 3- CPU 686 Th«ng dông nhÊt lµ Pentium Pro cña Intel. §Æc biÖt trong CPU nÇy cã chøa lu«n Cache Level 2 (Cache n»m trªn Mainboard) nªn tèc ®é rÊt nhanh. Do gÝa cao nªn CPU nÇy chñ yÕu dµnh cho m¸y Server. 4- CPU 586/686 MMX Lo¹i CPU míi nhÊt, ®•îc t¨ng c•êng m· lÞnh ®Æc biÖt ®Ó t¨ng tèc c¸c øng dông Multi Media. §èi víi c¸c ch•¬ng tr×nh th•êng, CPU nÇy nhanh h¬n kho¶ng 10%. §èi víi c¸c ch•¬ng tr×nh viÕt riªng ®Ó tËn dông m· lÞnh nÇy, CPU sÏ nhanh h¬n kho¶ng 50% so víi lo¹i th•êng. 5- T¨ng tèc ®é CPU : TÊt c¶ CPU b¸n ra ®Òu ®•îc quy ®Þnh mét chÕ ®é ho¹t ®éng tèi •u khi l¾p r¸p trªn mäi lo¹i mainboard vµ do mäi ng•êi sö dông. ChÕ ®é nÇy chÝnh lµ nh·n cña CPU. §èi víi ng•êi hiÓu biÕt vÒ phÇn cøng cã mét c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó t¨ng tèc ®é CPU lµ t¨ng tèc ®é ®ång hå cho mainboard, thÝ dô 486 DX2 66MHz ®•îc quy ®Þnh ch¹y víi tèc ®é Mainboard lµ 33MHz, b¹n cã thÓ t¨ng lªn 40MHz nã sÏ ch¹y nh• 486DX2 80MHz mµ kh«ng hÒ hÊn g× (khi ®ã Bios sÏ b¸o khi khëi ®éng m¸y lµ b¹n ®ang sö dông CPU 486DX2 80 do nã lÊy th«ng tin tõ c¸c Jumper CPU Type vµ Clock selector). T•¬ng tù nh• vËy 486DX4 75MHz b¹n cã thÓ t¨ng lªn thµnh 486DX4 100MHz. Lîi dông ®Æc ®iÓm nÇy cña CPU mµ ng•êi ta ®· lµm ra CPU Remark tøc lµ CPU cÊp thÊp ®æi nh·n l¹i thµnh CPU cÊp cao h¬n. Khi r¸p vµo m¸y, b¶o ®¶m kh«ng cã ch•¬ng tr×nh test m¸y nµo hiÖn nay cã thÓ ph¸c gi¸c ®•îc, kÓ c¶ Bios m¸y còng sai lÇm lu«n vµ ng•êi dïng m¸y cã kinh nghiÖm còng kh«ng biÕt v× CPU ch¹y ®óng tèc ®é chø ®©u cã chËm h¬n (viÖc nÇy thùc ra ng•êi ta ®· lµm tõ lóc míi xuÊt hiÖn m¸y PC, lóc ®ã IBM s¶n xuÊt mainboard g¾n CPU 8086 ch¹y víi tèc ®é 8MHz, sau ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt m¸y nh¸i míi n©ng tèc ®é lªn trªn c¸c m¸y cña m×nh, kÕt qña lµ m¸y nh¸i ch¹y nhanh h¬n m¸y chÝnh gèc). CPU cßn mét ®Æc ®iÓm n÷a lµ b¹n chØ ®•îc n©ng tèc ®é ®ång hå mainboard lªn 1 bËc so víi tèc ®é ghi trªn nh·n, cao h¬n n÷a nã sÏ ng•ng ho¹t ®éng. ThÝ dô: 80 cho 66, 100 cho 75 Dùa vµo ®Æc ®iÓm nµy b¹n cã thÓ Test CPU cã bÞ Remark - 51 – St by hoangly85
  52. CÈm nang m¸y tÝnh hay kh«ng? v× kh«ng thÓ t¨ng tèc ®é cho CPU Remark (nã ®· ®•îc t¨ng råi). C¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc t¨ng tèc ®é CPU: §Ó t¨ng tèc hay Test cho CPU, ®ßi hái b¹n ph¶i cã mainboard ®a n¨ng vµ s¸ch h•íng dÉn Set Jumper cña h·ng s¶n xuÊt cung cÊp (b¹n cÇn ®äc kü l•ìng s¸ch h•íng dÉn tr•íc khi thao t¸c). B¹n cÇn ph¶i cã qu¹t gi¶i nhiÖt cho CPU v× khi t¨ng tÇn sè ho¹t ®éng th× CPU t¨ng nhiÖt ®é. B¹n cÇn n¾m v÷ng Setup Bios ®Ó ®iÒu chØnh nÕu cÇn. C¸ch tiÕn hµnh: §èi chiÕu s¸ch h•íng dÉn vµ mainboard, ghi nhí vÞ trÝ c¸c jumper cÇn ®iÒu chØnh ®Ó tr¸nh tr•êng hîp Set lén jumper. B•íc 1: §Çu tiªn b¹n ghi l¹i vÞ trÝ nguyªn thñy cña c¸c bé jumper sÏ söa ch÷a ®Ó cã thÓ phôc håi m¸y l¹i t×nh tr¹ng cò. Sau ®ã b¹n Set l¹i 3 bé Jumper Clock selector, CPU Type vµ Vesa Bus (choMainboard Vesa Local Bus) theo tèc ®é míi ®óng nh• chØ dÉn cña s¸ch. Chó ý: NÕu b¹n ®ang sö dông CPU 3v th× cÇn quan t©m tíi bé jumper Voltage. nh•ng tuyÖt ®èi kh«ng ®•îc Set l¹i thµnh 5v. CPU d•íi 5v gåm c¸c lo¹i sau: Itel 486DX4 (3.3v), AMD Am486DX2-80/DX4- 100 (3.45v), Cyrix Cx486DX2-66/DX2-80 (3.3v/4v). CPU 586, 656 cã ®iÖn thÕ d•íi 5 V, th•êng lµ kho¶ng 3v-3.5v tuú h¶ng sx CPU MMX sö dông tíi 2 ®iÖn thÕ kh¸c nhau nªn cÇn ph©n biÖt víi CPU th•êng. B•íc 2: Khëi ®éng m¸y, vµo Windows ch¹y ch•¬ng tr×nh nµo tèn nhiÒu bé nhí vµ hay truy xuÊt ®Üa cøng ®Ó xem mäi ho¹t ®éng cã b×nh th•êng kh«ng? NÕu thØnh tho¶ng m¸y bÞ treo th× b¹n vµo Bios Setup ®Ó t¨ng thêi gian chê (wait state), gi¶m tèc ®é ®ång hå cho AT Bus (phÇn Bios Setup chóng t«i sÏ tr×nh bµy sau). NÕu m¸y treo ngay tõ lÇn khëi ®éng ®Çu tiªn th× cã 2 tr•êng hîp sau: * Set Jumper sai: ®äc l¹i s¸ch h•íng dÉn vµ Set l¹i ®Çy ®ñ c¸c bé jumper liªn quan. NÕu Set ®óng vµ tèc ®é chØ t¨ng 1 nÊc, b¶o ®¶m m¸y ph¶i khëi ®éng ®•îc. * CPU ®· bÞ remark: kh«ng thÓ t¨ng ®•îc n÷a. - 52 – St by hoangly85
  53. CÈm nang m¸y tÝnh ách xóa Password trong BIOS C ýợc chứa trong CMOS RAM, có nhiều cách xóa thông tin Password ên bộ nhớ CMOS RAM : tr ằng jumper "clear CMOS" trên mainboard. Bạn phải tham khảo tài liệu * B ề mainboard của máy bạn (i kèm khi mua máy) ể biết cụ thể vị trí v ầy. Có một số mainboard có 1 j ành riêng ể chỉ xóa mật jumper n umper d ẩu mà không xóa các thông số khác. kh ằng cách gỡ chip RAM CMOS ra khỏi mainboard 1 thời gian (ể các * B ụ lọc phóng hết iện) rồi gắn lại nếu chip này ýợc gắn trên một ế. t ằng cách chập mạch các transistor và RAM CMOS t ên mainboard * B r ách nầy không nên làm nếu không biết về iện tử). (c ằng cách gỡ pin nuôi CMOS ra khỏi mainboard rồi gắn lại. Tuy nhiên * B ùy theo loại pin mà có thể sẽ phải dùng mỏ hàn và òi hỏi phải biết về t ỷ thuật hàn mạch iện tử. k ã xóa ýợc R ạn khởi ộng máy lại, vào trình Sau khi AM CMOS, b ể cấu hình lại các thông số úng cho BIOS. Nếu bạn quên các Setup ông số này, bạn có thể dùng chức nãng "Load BIOS default". th - 53 – St by hoangly85
  54. CÈm nang m¸y tÝnh ChÈn ®o¸n vµ kh¾c phôc c¸c lçi hÖ thèng ần tìm cho ra nguồn gốc của những trục trặ ần cứng hoặc các lỗi C c ph à công việc vừa mất công vừa bực mình. General Protection Fault l ếu may mắn, việc phục hồi bản sao lýu của Registry sẽ giúp bạn rất N ệu quả. Nhýng nếu việc phục hồi này thất bại, thì nguyên nhân của hi ác trục trặc có thể là một t àng chục driver hoặc tập tin cấu hình, c rong h ặc kết hợp cả hai. ho ệc tìm kiếm thủ phạm thýờng chỉ là quá trình loại trừ tẻ nhạt. Ðầu tiên Vi ạn vô hiệu hóa một tập tin nghi ngờ, rồi khởi ộng lại PC xem ã hết b ục trặc chýa. Nếu chýa lại tiếp tục ối với ập tin khác. tr t ất may, System Configuration Utility của Windows 98 sẽ làm cho công R ộc tìm hỏng hóc trở nên khá dễ dàng, mặc dù không rõ ràng và õn cu ản ến mức ai cũng làm ýợc. Tuy nhiên, trýớc hết phải có vài lời về gi ững gì cần làm trong Windows 3. à 95. nh x v ới Windows 3.x, vô hiệu hóa một driver có liên quan ến việc mở V ững tập tin cấu hình thích hợp ýờng là autoexe.bat và config.sys nh - th ý mục gốc, hoặc system.ini và win.ini trong folder Windows à trong th - v ó, trong một trình biên tập vãn bản, tìm dòng lệnh khởi ộng driver sau à loại bỏ dòng ó bằng cách thêm một dấu chấm phẩy (;) vào chỗ bắt v ầu của dòng win.ini, hoặc thêm rem vào autoexec.bat và config.sys. ặc dù Microsoft ã có những nỗ lực nhằm õn giản hóa tình trạng này M ác phiên ản sau của họ, nhýng cả Win95 lẫn Win98 vẫn òi hỏi trong c b ải thay ổi ở mức ộ phức tạp nhý vậy. Trong Windows 95, Microsoft ph ã dời dữ liệu cấu hình nhiều hết mức vào một vị trí trung tâm - Registry ồng thời cung cấp Device Manager ể làm công cụ duyệt xe ạng - m tr ái của các thiết bị ã ýợc lắp ặt. Tuy nhiên, Registry không liệt kê th ết mọi driver. Ðể giữ tính týõng thích với một số phần cứng và phần h ềm 16 bit cũ, Microsoft duy trì bốn tập tin cấu hình nói trên nhý một bộ m ận tích hợp của Windows 98. Và ã kiểm tra Device Manager ph sau khi ể tìm các tranh chấp phần cứng rõ ràng, những tập tin này vẫn là nõi ốt nhất ể bắt ầu việc xem xét khi PC của bạn có một trục trặc nghiêm t ọng. tr ông cụ tìm hỏng hóc của Windows 98 C ện ích mới System Configuration ủa Windows 98 cung cấp giao Ti Utility c ện õn giản cho phép bạn dễ dàng kiểm soát tập tin cấu hình nào à di - v ững dòng nào trong từng tập tin ẽ chạy khi hệ thống khởi ộng. Nó nh - s ũng cung cấp các công cụ tiên tiến ể chẩn oán một số trục trặc phổ c ến, ồng thời cho phép bạn có thể không chọn à do ó loại trừ bi - v ồn gốc trục trặc ất kỳ phần mềm nào tự ộng chạy khi khởi ộng. ngu - b - 54 – St by hoangly85