›

Đồ án Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs - Trần Quang Lâm

pdf 59 trang huongle 1850
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đồ án Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs - Trần Quang Lâm", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfdo_an_tim_hieu_ky_thuat_xuyen_lop_trong_mang_wsns_tran_quang.pdf

Nội dung text: Đồ án Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs - Trần Quang Lâm

  1. 1 LỜI CẢM ƠN Trƣớc hết em xin chân thành thầy Nguyễn Trọng Thể là giáo viên hƣớng dẫn em trong quá trình làm đồ án. Thầy đã giúp em rất nhiều và đã cung cấp cho em nhiều tài liệu quan trọng phục vụ cho quá trình tìm hiểu về đề tài “Tìm hiểu các kỹ thuật xuyên lớp trong mạng cảm nhận”. Sau đó, Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong bộ môn công nghệ thông tin đã chỉ bảo bảo em trong quá trình học và rèn luyện trong 4 năm học vừa qua. Đồng thời em cảm ơn các bạn sinh viên lớp CT1101 đã gắn bó với em trong quá trình học tập tại trƣờng. Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn ban giám hiệu trƣờng Đại Học Dân Lập Hải Phòng đã tạo điều kiện cho em đƣợc học tập và thực hành . Với kiến thức và các kỹ năng nhà trƣờng đã trang bị, nó sẽ là hành trang tốt giúp em vào đời. Em xin chân thành cảm ơn! Hải Phòng, tháng 7 năm 2011 Sinh viên Trần Quang Lâm Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  2. 2 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN 1 MỤC LỤC 2 DANH MỤC HÌNH VẼ 4 DANH MỤC BẢNG BIỂU 5 BẢNG LIỆT KÊ CÁC TỪ VIẾT TẮT 6 LỜI MỞ ĐẦU 8 CHƢƠNG 1: MẠNG CẢM NHẬN KHÔNG DÂY ( WSN) 9 1.1 Giới thiệu mạng cảm biến không dây 9 1.1.1 Khái niệm: 9 1.1.2 Cấu trúc của node cảm biến: 9 1.1.3 Các thành phần của WSN: 10 1.1.4 Đặc điểm của WSN 10 1.1.5 Kiến trúc phân tầng 11 1.1.6 Ứng dụng của mạng cảm biến 12 1.1.7 Sự khác nhau giữa WSN và mạng truyền thống 12 1.2 Trƣờng hợp thiết kế xuyên lớp và tối ƣu hóa trong WSN 12 1.2.1 Phƣơng pháp phân lớp: 13 1.2.2 Phƣơng pháp tiếp cận xuyên lớp 15 1.2.3 Ví dụ về thiết kế xuyên lớp 17 1.2.4 Mục tiêu, vấn đề và phƣơng pháp tiếp cận 18 1.3 Kết luận 19 CHƢƠNG 2 : TÌM HIỂU CÁC KỸ THUẬT XUYÊN LỚP TRONG MẠNG CẢM NHẬN KHÔNG DÂY 20 2.1 Bối cảnh 20 2.2 Giao thức xuyên lớp cho mạng cảm biến không dây 21 2.2.1 Xét tƣơng tác xuyên lớp của các cặp lớp 21 2.2.2 Động lực cho thiết kế XLM 23 2.2.3 Các công việc liên quan 24 2.2.4 Mô-đun xuyên lớp cho mạng cảm nhận không dây ( XLM) 25 2. 3 Phân bố tài nguyên xuyên lớp 26 2.3.1 Tối ƣu hóa khung làm việc 27 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  3. 3 2.3.2 Khung chung cho các vấn đề thiết kế xuyên lớp 27 2.4 Các vấn để nghiên cứu mở 28 2.5 Hƣớng dẫn đề phòng các lỗi trong thiết kế xuyên lớp 29 2.6 Kết luận 30 CHƢƠNG 3: MÔ -ĐUN XUYÊN LỚP CHO MẠNG CẢM NHÂN KHÔNG DÂY ( XLM) 31 3.1 Giao thức XLM cho WSN 31 3.1.1 Các nhiệm vụ trong giao thức XLM 32 3.1.2 Khởi tạo truyền dẫn trong XLM 33 3.1.3 Tiếp nhận và tranh chấp trong XLM 33 3.1.4 Định tuyến dựa trên góc trong XLM 34 3.1.5 Điều khiển tắc nghẽn cục bộ trong XLM 36 3.1.6 Phân tích công suất XLM 41 3.2 Đánh giá thực hiện 45 3.2.1 Tham số XLM 46 3.2.2 Các đánh giá so sánh 48 3.2.2.1 Các cấu hình giao thức 49 3.2.2.2 Các kết quả so sánh 51 3.2.2.3 Độ phức tạp của triển khai XLM 55 KẾT LUẬN 57 TÀI LIỆU THAM KHẢO 58 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  4. 4 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1 Minh họa một mạng cảm biến 9 Hình 1.2 Sơ đồ cấu trúc node sensor 9 Hình 1.3 Phƣơng pháp tiếp cận lớp 14 Hình 1.4 Ví dụ tham khảo kiến trúc với các giao diện xác định (hình1.4.a) và phá vỡ giao diện(hình 1.4.b 16 Hình 1.5 Các thiết kế xuyên lớp tham chiếu 16 Hình 1.6 Ví dụ minh họa về thiết kế xuyên lớp 17 Hình 3.1 Minh họa định tuyến dựa trên góc 35 Hình 3.2 Một mẫu đƣờng đi trong định tuyến dựa trên góc 36 Hình 3.3 Năng lƣợng tiêu thụ trung bình cho các khoảng cách D khác nhau so với chu kỳ nhiệm vụ 44 Hình 3.4 Đƣờng đánh giá cho XLM với định tuyến góc và định tuyến đồ thị địa lý mặc định 47 Hình 3.5 ( a) Thông lƣợng trung bình; (b) Độ tin cậy trung bình. ( c) Độ trễ trung bình so với các giá trị khác nhau của chu kỳ nhiệm vụ 48 Hình 3.6 ( a) Năng lƣợng tiêu thụ trung bình trong mỗi gói. ( b) Số hop trung bình .(c) Độ trễ trung bình so với chu kỳ nhiệm vụ cho các bộ giao thức và XLM 51 Hình 3.7 ( a) Năng lƣợng tiêu thụ trung bình trên mỗi gói tin ( b) Số hop trung bình. ( c) Độ trễ trung bình so với chu kỳ nhiệm vụ trong các bộ giao thức 54 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  5. 5 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng các thông số mô phỏng 45 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  6. 6 BẢNG LIỆT KÊ CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ tiếng anh Nghĩa tiếng việt ACK Acknowledgmnt Gói tiếp nhận ADC Analog Digital Converter Bộ chuyển đổi tín hiệu tƣơng tự sang tín hiệu số ARQ Automatic Repeat reQuest Tự động lặp lại yêu cầu CC-MAC Correlation based Giao thức Mối liên hệ hợp tác và Collaborative-Medium Lớp điều khiển truy cập trung Access Control bình CDMA/OFD Code Division Multiple Giao thức đa truy cập theo mã và M Access/Orthogonal phân chia tần số trực giao Frequency Division Multiplexing CTS Clear To Send Gói tin gửi và xóa DD-RMST Directed Diffusion- Reliable Điều khiển khuếch tán-Độ tin Multi Segment Transport cậy của đa phân đoạn trong giao vận ESRT Event-to- Sink Reliable Mức gói tiếp nhận Transport GeRaF Geagraphical Ramdom Thuật toán chuyển tiếp địa lý Forwarding ngẫu nhiên. Golbal ID Golbal Identification Định danh toàn cầu MAC Medium Access Control Điều khiển truy cập trung bình OSI OpenSystems Interconnection Mô hình tham chiếu kết nối các hệ thống mở PRR Packet Reception Rate Tỷ lệ gói tiếp nhận RF Radio Frequency Tần số sóng vô tuyến Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  7. 7 RTS Request To Send Gói tin gửi và trả lại kết quả S-MAC Sensor-Medium Access Giao thức cảm nhận truy cập Control trung bình SNR Signal-to-Noise Radio Tỷ số giữa tín hiệu và nhiễu TCP/IP Transfer Control Protocol / Giao thức điều khiển truyền tin Internet Protocol và liên mạng Giao TDMA/MACthức phân chia thờiTime gian truy Divition cập và điều Multiple khiển truy cập trung bình Access / Medium Access Control Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  8. 8 LỜI MỞ ĐẦU Ngày nay cùng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ việc nghiên cứu những mạng cho giá thành rẻ tiêu thụ ít năng lƣợng, đa chức năng, dễ mở rộng và hoạt động một cách dễ ràng đang đƣợc tập chung nghiên cứu. Trong đó việc nghiên cứu về mạng cảm biến đang đƣợc phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là hệ thống mạng cảm biến không dây ( wireless sensor network). Hiện nay có rất nhiều ứng dụng của mạng cảm biến đƣợc triển khai. Đó là các ứng dụng theo dõi giám sát, tự động hóa, y tế, quân đội và an ninh Trong một tƣơng lai không xa , các ứng dụng của mạng cảm biến sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống con ngƣời nếu chúng ta phát huy đƣợc hết các điểm mạnh của mạng WSNs. Tuy nhiên, WSNs bị hạn chế về tài nguyên nhƣ: bộ nhớ, khả năng tính toán và năng lƣợng. Các nút mạng WSNs đƣợc trang bị pin, nên rất hạn chế về năng lƣợng. Do đó, sử dụng năng lƣợng là một trong những vấn đề chính trong thiết kế mạng WSN. Vì tất cả các lớp của kiến trúc giao thức đều ảnh hƣởng tới tiêu thụ năng lƣợng, do đó sự phối hợp giữa các lớp bằng một thiết kế xuyên lớp sẽ dẫn đến việc tiêu thụ năng lƣợng hiệu quả. Vì vậy mà đồ án tốt nghiệp” Tìm hiểu các kỹ thuật xuyên lớp trong mạng cảm nhận” sẽ đi nghiên cứu tổng quan về mạng WSN, tìm hiểu các kỹ thuật xuyên lớp trong mạng cảm nhận, đặc biệt là giao thức mo-dun xuyên lớp ( XLM) Đồ án này gồm 3 chƣơng, nội dung của các chƣơng tóm tắt nhƣ sau: Chƣơng 1: Giới thiệu mạng cảm nhận không dây, chƣơng này sẽ giới thiệu sơ tổng quan của mạng cảm nhận không dây ( WSN), các ứng dụng, ƣu điểm và thách thức đặt ra , đồng thời đƣa ra các phƣơng pháp tiếp cận xuyên lớp để giải quyết các thách thức cơ bản của mạng WSN. Chƣơng 2: Tìm hiểu các kỹ thuật xuyên lớp trong mạng cảm nhận, trong chƣơng này chúng ta sẽ đi nghiên cứu cơ sở lý thuyết của kỹ thuật xuyên lớp, tìm hiểu một số các kỹ thuật xuyên lớp sử dụng hiện nay trong WSN. Chƣơng 3: Tìm hiểu và phân tích giao thức mô-dun xuyên lớp (XLM), trong chƣơng này chúng ta nghiên cứu kỹ giao thức XLM , kiểm nghiệm và so sánh nó với các giao thức khác Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  9. 9 CHƢƠNG 1: MẠNG CẢM NHẬN KHÔNG DÂY ( WSN) 1.1 Giới thiệu mạng cảm biến không dây 1.1.1 Khái niệm: Mạng cảm nhận không dây ( WSN) theo [ 1] có thể hiểu đơn giản là mạng liên kết các node với nhau bằng kết nối sóng vô tuyến ( RF connection) tạo thành mạng cộng tác, mỗi node là một thiết bị nhỏ có trang bị cảm biến có thể cảm nhận môi trƣờng xung quanh nó , đƣợc triển khai ngẫu nhiên hoặc theo cấu trúc, sử dụng nguồn năng lƣợng hạn chế ( pin), có thời gian hoạt động lâu dài ( vài tháng đến vài năm) và có thể hoạt động trong môi trƣờng khắc nghiệt ( chất độc,ô nhiễm,nhiệt độ ) Hình 1-1:Minh họa một mạng cảm biến Các nút cảm biến đƣợc phân phối trong một khu vực đặc biệt để thu thập dữ liệu,dữ liệu đƣợc xử lý và gửi đến một nút trung tâm tập hợp dữ liệu ( sink), để thực hiện bƣớc xử lý tiếp theo 1.1.2 Cấu trúc của node cảm biến: Một node cảm biến đƣợc biết đến nhƣ là một mote ( kết hợp cảm biến với bộ vi xử lý) Transceiver Sensor 1 Power Source Micro- controller ADC Sensor 2 External Memory Hình 1.2 :Sơ đồ cấu trúc node sensor Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  10. 10 Cấu trúc Node sensor bao gồm các thành phần: - Nguồn năng lƣợng duy trì:Duy trì node sensor ( hạn chế) - Bộ thu phát:Truyền phát,thu tín hiệu cảm nhận - Sensor: Thiết bị cảm nhận - ADC:Chuyển đổi từ tín hiệu tƣơng tự sang tín hiệu số - Bộ nhớ:Lƣu trữ thông tin trƣớc và sau khi sử lý - Bộ xử lý: Một vi điều khiển là một máy tính nhỏ, trên một mạch tích hợp duy nhất có chứa một lõi xử lý, bộ nhớ và đầu vào ( lập trình)/đầu ra 1.1.3 Các thành phần của WSN: Có 4 thành phần cơ bản cấu tạo nên một mạng cảm biến: - Các không gian phân phối theo mô hình tập trung hay phân bố rải rác - Mạng liên kết giữa các cảm biến ( có dây hay vô tuyến) - Điểm trung tâm tập hợp dữ liệu - Bộ phận xử lý dữ liệu ở trung tâm Cảm biến có thẻ gồm 1 hay dãy cảm biến. Kích thƣớc rất đa dạng:1- 100mm;100-10000nm;10-1000ym Do đặc tính của mạng WSNs là di động và chủ yếu phục vụ cho các ứng dụng quân sự nên đòi hỏi tính bảo mật. Ngày nay WSN mở rộng sang lĩnh vực thƣơng mại, việc tiêu chuẩn hóa sẽ tạo nên tính thƣơng mại cao cho WSN 1.1.4 Đặc điểm của WSN WSNs có một số đặc điểm khác các mạng không dây khác (mạng ad hoc),nhƣ tính chất hƣớng dữ liệu, do vậy cấu trúc các giao thức mạng cũng khác,WSNs đỏi hỏi một kiến trúc ứng dụng nhạy cảm hơn, đồng thời đòi hỏi một số dịch vụ cơ bản, nhƣ định vị và đồng bộ thời gian,để cho phép cộng tác hiệu quả và thu thập dữ liệu tốt . Hơn nữa, do kiến trúc và nhiệm vụ của WSN, nên nó dễ bị tấn công. Các đặc tính của mạng còn phụ thuộc vào các ứng dụng cụ thể Node mạng có tài nguyên hạn chế :Năng lực xử lý yếu , bộ nhớ hạn chế và tốc độ truyền thông thấp. Nguồn nuôi bằng PIN, mạng triển khai bằng cách rắc trên miền địa hình phức tạp, node không giám sát do đó không thể nạp hoặc thay PIN. Vì vậy, vấn đề năng lƣợng hiệu quả cho các nút mạng là rất quan trọng cho việc kéo dài tuổi thọ của mạng. Dữ liệu hƣớng hoạt động: Node nhƣ một công cụ để lấy dữ liệu từ môi trƣờng xung quanh. Mô hình truyền thông mới: Khác với mô hình truyền thông không dây truyền thống điển hình ad-hoc là end to end , còn mô hình trong WSNs có lƣu lƣợng dữ liệu thông thƣờng đƣợc chuyển từ nhiều nguồn tới một đích . Quy mô lớn: Kích thƣớc của WSNs khác nhau tùy vào từng ứng dụng, một số mạng có số lƣợng node cảm biến rất lớn và quy mô thay đổi, điều này khiến cho việc gỡ rối hay tổ chức lập trình gặp nhiều khó khăn. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  11. 11 Yêu cầu thời gian thực: Có một số ứng dụng đòi hỏi xử lý dữ liệu tức thì, các cảm nhận kịp thời thu dữ liệu và truyền sẽ tăng khó khăn trong việc gửi tín hiệu. Độ trễ trong quá trình cảm nhận dữ liệu lớn có thể là vô ích. 1.1.5 Kiến trúc phân tầng Kiến trúc bao gồm các lớp vả các mặt phẳng quản lý, các mặt phẳng quản lý này làm cho các nút có thể làm việc cùng nhau theo một cách có hiệu quả nhất, định tuyến dữ liệu trong mạng cảm biến di động và chia sẻ tài nguyên giữa các nút cảm biến. Mặt phẳng quản lý công suất: Quản lý cảm biến sử dụng nguồn năng lƣợng của nó Ví dụ: Nó có thể tắt bộ thu sau khi nhận đƣợc một bản tin. Khi mức công suất của cảm biến thấp nó sẽ broadcast sang nút cảm biến bên cạnh thông báo rằng mức năng lƣợng của nó thấp và không thể tham gia vào quá trình định tuyến. Mặt phẳng quản lý di động: Có nhiệm vụ phát hiện và đăng ký sự chuyển động của các node, các node giữ việc theo dõi xem node láng riềng nào của chúng. Mặt phẳng quản lý nhiệm vụ: Cân bằng và sắp xếp nhiệm vụ cảm biến giữa các nút trong một vùng quan tâm.không phải tất cả các nút đều thực hiện cảm nhận ở cùng một thời điểm. Lớp vật lý: Có nhiệm vụ lựa chọn tần số, tạo ra tần số sóng mang, phát hiện tín hiệu, điều chế và mã hóa tín hiệu Lớp liên kết dữ liệu: Lớp này có nhiệm vụ ghép các luồng dữ liệu, phát hiện các khung dữ liệu, cách truy cập đƣờng truyền và điều khiển lỗi Lớp mạng: Lớp mạng của mạng cảm biến đƣợc thiết kế tuân theo nguyên tắc: . Hiệu quả năng lƣợng luôn đƣợc coi là vấn đề quan trọng . Mạng cảm nhận chủ yếu là tập hợp dữ liệu . Tích hợp dữ liệu chỉ đƣợc sử dụng khi nó không cản trở sự cộng tác có hiệu quả của các node cảm biến. Lớp truyền tải dữ liệu: Chỉ cần thiết khi hệ thống có kế hoạch đƣợc truy cập thông qua mạng internet hoặc các mạng bên ngoài khác. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  12. 12 Lớp ứng dụng: Tùy theo nhiệm vụ cảm biến, các loại phần mềm ứng dụng khác nhau có thể đƣợc xây dựng và sử dụng ở lớp ứng dụng. 1.1.6 Ứng dụng của mạng cảm biến Quân sự:Theo dõi các mục tiêu, chiến trƣờng, các nguy cơ tấn công hạt nhân, sinh hóa, Môi trƣờng: Giám sát cháy rừng, thay đổi khí hậu, Y tế,sức khỏe: Giám sát bệnh nhân trong bệnh viện, quản lý thuốc, phát hiện dịch bệnh, Thƣơng mại: Điều khiển trong môi trƣờng công nghiệp và văn phòng, giám sát xe cộ, giao thông, 1.1.7 Sự khác nhau giữa WSN và mạng truyền thống Qua phân tích và tìm hiểu ta có thể thấy đƣợc sự khác biệt cơ bản của WSN và mạng truyền thống nhƣ sau. - Số lƣợng các node cảm biến trong một mạng cảm biến lớn hơn rất nhiều so với những nút trong mạng ad-hoc. - Các nút cảm biến thƣờng đƣợc triển khai với mật độ dày hơn. - Các node cảm biến dễ hỏng và ngừng hoạt động. - Topo mạng cảm biến thay đổi rất thƣờng xuyên. - Mạng chủ yếu sử dụng truyền thông quảng bá ( broadcast) trong khi các mạng ad-hoc là điểm-điểm ( point-to-point) . - Những nút cảm biến có giới hạn về năng lƣợng, khả năng tính toán và bộ nhớ. - Những nút cảm biến có thể không có định danh toàncầu ( global ID). - Truyền năng lƣợng hiệu quả qua các phƣơng tiện không dây. - Chia sẻ nhiệm vụ giữa các node lân cận 1.2 Trƣờng hợp thiết kế xuyên lớp và tối ƣu hóa trong WSN Từ các quan điểm, các ứng dụng của mạng cảm biến WSN, các kiến trúc và cấu trúc liên kết liên quan đến WSN đƣợc xem xét, đã giải thích rằng các phƣơng pháp có sẵn trong các mạng ad-hoc có thể không đƣợc áp dụng trực tiếp cho WSN Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  13. 13 bởi giữa chúng có những điểm khác biệt nhƣ đã nêu ở trên, do đó nhất thiết cần phải có các nghiên cứu thiết kế cấu trúc xuyên lớp [ 2]. 1.2.1 Phƣơng pháp phân lớp: Các kết nối hệ thống mở ( OSI) chia kiến trúc mạng thành 7 phần xác định rõ sự hợp lý của các lớp, mỗi lớp chịu trách nhiệm về một số nghiên cứu cụ thể. Việc thực hiện trên thực tế của các phƣơng pháp phân lớp bao gồm TCP/IP ( giao thức điều khiển truyền tin/giao thức internet) và giao thức LON TALK , những điều này cho thấy tầm quan trọng của kiến trúc lớp, Nhu cầu thay đổi kiến trúc cũ và hình thành các lớp thông minh đƣợc mô tả nhƣ sau: - Lớp vật lý dùng để truyền tải các bit thô, trên kênh có dây hoặc không dây, nó gồm các môdun phần cứng khác nhau, có một số yếu tố tác động đến việc tiêu thụ năng lƣợng trên lớp vật lý bao gồm: Các chƣơng trình điều biến, phát sóng, tốc độ dữ liệu và các cơ chế hoạt động khác. Trong hệ thống truyền thông nhƣ mạng cục bộ không dây, năng lƣợng không phải là vấn đề lớn, nhƣng nó lại là hạn chế cơ bản cho việc áp dụng WSNs một cách rộng rãi.Vì vậy, lớp vật lý cần đƣợc xem xét trong bối cảnh của WSN. - Lớp liên kết gồm quyền truy cập trung bình và các chức năng kiểm soát kết nối logic. Xét trong bối cảnh WSN, ở lớp liên kết có những nguồn khác nhau gây lãng phí năng lƣợng bao gồm: Nghe trộm các gói tin kiểm soát, việc lắng nghe, - Lớp mạng gồm các chức năng định tuyến thông tin, kiểm soát cấu trúc liên kết, xác định đƣờng đi tốt nhất và địa chỉ lớp mạng. Định tuyến cho điện năng thấp khác với định tuyến truyền thống và định tuyến cho mạng ad- hoc, những sự khác nhau này bao gồm: Thứ nhất, định tuyến IP là định tuyến toàn cầu, do đó nó không phù hợp với số lƣợng xác định các nút cảm biến, ngay cả khi số lƣợng các nút cảm biến là nhiều, các nút thƣờng phải tự biết vị trí của mình và thông tin này sử dụng cho các quyết định định tuyến, giúp giảm chi phi kiểm soát gói tin Thứ hai, trong nhiều trƣờng hợp dữ liệu đƣợc gửi từ nhiều nơi khác nhau đến một nút trung tâm, trong khi ở hệ thống mạng truyền thống .Ví dụ mạng không dây ad-hoc, các cặp nguồn đích có thể thay đổi liên tục. Thứ ba, sự hiện diện của dữ liệu dƣ thừa, cần đƣợc lọc và tập hợp, dọc theo đƣờng đi của các nút đến nút trung tâm. Những so sánh ở trên là động lực để thay đổi kiến trúc truyền thống áp dụng cho WSN. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  14. 14 Hình 1.3 : Phƣơng pháp tiếp cận lớp Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  15. 15 - Lớp giao vận bao gồm các chức năng: Cung cấp dữ liệu từ đầu nọ tới đầu kia ( Từ nguồn tới đích), dịch vụ tiếp nhận hoặc không tiếp nhận các gói tin, kiểm soát dòng chảy, lớp giao vận đƣợc yêu cầu nếu hệ thống giao tiếp đƣợc với internet hoặc các giao tiếp mạng khác. Trong mạng WSN hầu hết các giao tiếp thực hiện bởi hop –by-hop và không dùng end-to-end ( nguồn tới đích), lớp vận chuyển có thể không đƣợc yêu cầu. Đối với mạng cảm biến điện áp thấp, nơi các thuật toán mã hóa không thể đƣợc sử dụng vì lý do phức tạp thì giao thức LONTALK có thể đƣợc thực hiện để bảo đảm an ninh. - Lớp ứng dụng chứa các giao thức khác nhau theo yêu cầu của ngƣời dùng WSN, lớp ứng dụng đƣợc đánh giá cao trong WSN và cũng đƣợc yêu cầu xem xét lại trong kiến trúc giao thức. Sự triển khai rộng rãi của TCP/IP, nó đƣợc coi nhƣ cơ sở cho giao thức kiến trúc của WSN mà không bao gồm lớp phiên và lớp trình bày. Do đó, các lớp này không đƣợc trình bày ở đây. Nhu cầu cần các kiến trúc giao thức tối ƣu cho của WSN, đặt ra yêu cầu chuyển cách tiếp cận kiến trúc phân tầng truyền thống sang cách tiếp cận thiết kế kiến trúc xuyên lớp. 1.2.2 Phƣơng pháp tiếp cận xuyên lớp Thiết kế xuyên lớp có thể đƣợc định nghĩa là: ”sự phá vỡ các lớp trong mô hình phân cấp OSI trong giao tiếp mạng hoặc là giao thức thiết kế bởi sự phá vỡ các kiến trúc giao tiếp truyền thống”. Sự phá vỡ các lớp phân cấp OSI hoặc sự phá vỡ các lớp kiến trúc khác bao gồm cả sự kết hợp các lớp để tạo ra giao diện mới, hoặc tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hai lớp nhƣ trong hình 1.4 . Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  16. 16 Hình 1.4:Ví dụ tham khảo kiến trúc với các giao diện xác định ( hình1.4.a) và phá vỡ giao diện ( hình 1.4.b) Đối với tài nguyên hạn chế nhƣ hệ thống WSN, tối ƣu hóa đƣợc thực hiện trên tất cả các lớp và tối ƣu hóa có thể đƣợc thực hiện bằng cách trao đổi thông tin trên lớp. Sự tƣơng tác giữa các lớp gồm sự kết hợp của các lớp, tạo ra một giao diện mới hoặc cung cấp thêm sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hai lớp. Theo định nghĩa lớp chéo, các sự phá vỡ của kiến trúc trong mạng sẽ dẫn đến một thiết kế xuyên lớp nhƣ trong hình 1.5. Hình 1.5 Các thiết kế xuyên lớp tham chiếu Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  17. 17 Trong hình 1.5 ( a): Hai giao diện mới đƣợc tạo ra ở lớp 3, dòng chảy thông tin từ lớp 4 đến lớp 3,và từ 2 đến 3. Hình 1.5 ( b):Lớp 1,2 hợp nhất tạo thành một siêu lớp và việc thiết kế lớp 3 phụ thuộc vào lớp 4 sẽ cho kết quả thay đổi ở lớp 3. Hình 1.5 ( c): Cho thấy sự phá vỡ các kiến trúc cũ bằng cách giới thiệu một lớp theo chiều dọc, đƣợc sử dụng để hiệu chuẩn theo chiều dọc và tinh chỉnh các thông số của một lớp trên cơ sở các thông tin phản hồi từ các lớp khác. Vấn đề còn lại là khai thác cơ hội của các kết nối không dây và các phƣơng thức đƣợc cung cấp cho mô hình truyền thông không dây để tạo ra một môi trƣờng mạnh cho thiết kế xuyên lớp và tối ƣu hóa mạng WSNs. 1.2.3 Ví dụ về thiết kế xuyên lớp Giả sử rằng các nút cảm biến 1,2,3,4 và nút xử lý trung tâm đƣợc phân bố trong khu vực “A”,”B” nhƣ hình 1.5 Hình 1.6 ví dụ minh họa về thiết kế xuyên lớp Tất cả các nút này đang thu thập dữ liệu về môi trƣờng và gửi cho các nút trung tâm, nút 1, 2 sẽ gửi dữ liệu trực tiếp tới nút trung tâm, trong khi nút 3, 4 sử dụng nút 2 nhƣ một nút chuyển tiếp để gửi dữ liệu của chúng. Trong khu vực “A”, nút 2 gửi dữ liệu riêng của mình cũng nhƣ các dữ liệu đƣợc chuyển tiếp từ nút 3, 4 đến nút trung tâm, nút 2 sẽ sử dụng năng lƣợng của nó trƣớc đó. Kết quả, nếu nếu lớp mạng của nút 3, 4 cho biết về mức năng lƣợng của nút 2 thƣờng xuyên để đƣa ra các quyết định định tuyến, bằng cách này có thể không đƣợc sử dụng nhƣ một nút rơle cho nút 3, 4 và có thể tiết kiệm năng lƣợng đƣợc cho nút 2, khi đó nút 3, 4 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  18. 18 trực tiếp gửi các dữ liệu tới nút trung tâm, bằng cách này mạng có thể kéo dài tuổi thọ của mình, ở đây có sự trao đổi thông tin xuyên lớp giữa lớp mạng và lớp vật lý. Trong trƣờng hợp thứ 2 ,khu vực “B” có sự can thiệp từ bên ngoài vào ( Ví dụ: lò vi sóng).Trong phƣơng pháp truyền thống điều này sẽ dẫn đến mất mát gói tin và phải truyền lại nếu mức độ nhiễu ( SNR) nhỏ hơn một ngƣỡng nhất định, nếu các nút tăng năng lƣợng, thì SNR lớn hơn một ngƣỡng nhất định, tổn thất gói dữ liệu và việc truyền lại có thể tránh đƣợc. Nếu 4 nút trên tắt trong thời gian và không gửi dữ liệu trong thời gian mức độ tiếng ồn và nhiễu bất lợi nhƣ đã nói ở trên (dựa vào thông tin từ lớp liên kết), khi đó nó có thể tiết kiệm đƣợc năng lƣợng bằng cách tránh truyền và truyền lại. Nhƣ vậy, lớp ứng dụng đã trao đổi thông tin qua lớp với lớp liên kết để thực hiện việc tiết kiệm năng lƣợng. 1.2.4 Mục tiêu, vấn đề và phƣơng pháp tiếp cận Mục tiêu chính của luận án là thiết kế xuyên lớp và tối ƣu hóa cho hiệu quả sử dụng năng lƣợng trong WSNs , hiệu suất sử dụng năng lƣợng có thể đƣợc tăng cƣờng bằng 2 cách: Một là thiết kế phần cứng tốt, hai là thiết kế phần mềm tốt. Quan điểm thiết kế phần cứng bao gồm : Thiết kế điện năng thấp cho phần cứng, ví dụ : công suất CPU, RADIO thấp hoặc thu phát đạt hiệu quả về năng lƣợng. Quan điểm về thiết kế phần mềm bao gồm: Thiết kế sử dụng năng lƣợng hiệu quả cho phần mềm hệ thống. Tổng thể, đồ án này nhìn hiệu quả năng lƣợng từ góc độ phần mềm và xác định các vấn đề sau: - Xác định kiến trúc giao thức WSN rõ ràng có thể phục vụ thiết kỹ xuyên lớp và tối ƣu hóa các vấn đề, việc thiếu kiến trúc chuẩn làm việc sử dụng lại các phần mềm khó có thể đem lại lợi ích gì, ngoài ra các kiến trúc hiện có không hỗ trợ xuyên lớp một cách rõ ràng, luôn luôn có một sự cân bằng giữa thiết kế plug-and- play hỗ trợ thiết kế xuyên lớp. Vì vậy , nhiệm vụ là định nghĩa một kiến trúc mà hỗ trợ WSN tiếp cận xuyên lớp và cung cấp cả tính năng plug-and-play cùng một lúc. - Xác định mặt phẳng quản lý xuyên lớp nhƣ một phần của kiến trúc xuyên lớp. Nó sẽ cung cấp một tập hợp đa dạng các thông số mạng, một cách rõ rang để các lớp khác nhau của giao thức có thể sử dụng các thông số này. Cần trang bị cho Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  19. 19 các mo-dun giao thức ngăn xếp khác nhau với tính năng plug-and-play, đồng thời các mo-dun này sẽ có khả năng tận dụng đƣợc lợi ích xuyên lớp. - Phát triển các giao thức định tuyến cho các ứng dụng có sử dụng thông tin xuyên lớp và đánh giá chúng trong bối cảnh kiến trúc đề xuất cũng đƣợc coi là thiết kế xuyên lớp. 1.3 Kết luận Trong chƣơng này, chúng ta tìm hiểu tổng quan về mạng cảm nhận không dây. Cấu trúc và các ứng dụng của nó đã cho thấy sự phát triển của mạng cảm biến và tầm quan trọng đối với cuộc sống của chúng ta, để có thể triển khai rộng rãi và vƣợt qua đƣợc các thách thức đặt ra cho WSN cần nghiên cứu và đƣa ra các cấu trúc giao thức mới, cụ thể là các cấu trúc giao thức xuyên lớp. Trong chƣơng 2, chúng ta sẽ tìm hiểu về kỹ thuật này cho mạng cảm nhận WSNs Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  20. 20 CHƢƠNG 2 : TÌM HIỂU CÁC KỸ THUẬT XUYÊN LỚP TRONG MẠNG CẢM NHẬN KHÔNG DÂY Chƣơng này trình bày về giao thức xuyên lớp, giao thức cải tiến và các phƣơng pháp thiết kế cho mạng cảm nhận không dây WSN, đƣa ra các đánh giá những đặc tính cơ bản so với phƣơng pháp truyền thống, chủ yếu tập chung vào nguyên tắc thiết kế và phân lớp, đồng thời đƣa ra phƣơng pháp luận cho các giải pháp xuyên lớp trên mạng cảm biến. 2.1 Bối cảnh Hiện nay có rất nhiều các nghiên cứu cho phép giao tiếp hiệu quả trên WSNs, hầu hết các đề xuất này đều nâng cao hiệu suất tiêu thụ năng lƣợng ở một mức độ nhất định. Khai thác sự công tác của mạng WSNs và các đặc điểm của nó, các giao thức ở trên đều dựa vào các kiến trúc giao thức truyền thống, trong khi các giao thức này có thể đạt đƣợc hiệu suất rất cao về mặt số liệu liên quan tới từng lớp riêng biệt. Do đó thiết kế xuyên lớp là một xu hƣớng mới hiện nay để thay thế các kiến trúc giao thức không hiệu quả trƣớc đây. Hiện nay, có nhiều nghiên cứu tập chung vào phát triển giao thức xuyên lớp trong mạng WSN, nhƣng những phƣơng pháp chƣa có mô hình hệ thống chính xác và chƣa tận dụng sự tƣơng tác giữa các lớp. Thiết kế các giao thức mạng cảm biến không dây đƣợc hiểu là các giải pháp phân phối tài nguyên tại các lớp khác nhau, tuy nhiên các nghiên cứu hiện tại thƣờng phân tách vấn đề phân bố tài nguyên tại các lớp khác nhau và tài nguyên trên một lớp. Các công trình này tập chung thiết lập các phƣơng pháp thiết kế xuyên lớp dựa trên giải pháp tối ƣu hóa phân bổ tài nguyên tại các lớp khác nhau. Việc cải thiện hiệu xuất và những rủi do khác liên quan tới cách tiếp cận xuyên lớp và các nguyên tắc thiết kế xuyên lớp đƣợc trình bày ở chƣơng này. Thông thƣờng áp dụng giải pháp làm giảm tính mô-đun mà tính chất này có thể làm tách rời giữa các thiết kế và quy trình phát triển, dẫn đến việc cải tiến thiết kế khó Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  21. 21 khăn. Hơn nữa, nó làm tăng nguy cơ gây ra bất ổn định, vì phát sinh chức năng ngoài ý muốn và không dễ hình dung trong kiến trúc xuyên lớp. 2.2 Giao thức xuyên lớp cho mạng cảm biến không dây Các kết quả thu đƣợc thông qua nghiên cứu khoa học và thực nghiệm trong WSN đã cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa các lớp trong lớp ngăn xếp mạng, những tƣơng tác này đặc biệt quan trọng cho việc thiết kế các giao thức truyền thông cho WSN. 2.2.1 Xét tƣơng tác xuyên lớp của các cặp lớp Sau đây, các nguyên tắc của các giao thức xuyên lớp với WSN đƣợc khảo sát. Có sự phân loại các nghiên cứu về sự tƣơng tác xuyên lớp trong các lớp: Vật lý ( physical), kiểm soát truy cập trung bình ( MAC), định tuyến ( routing), lớp giao vận ( transport). - MAC+PHY: Tiêu thụ năng lƣợng phân tích cho lớp MAC và lớp vật lý đƣợc thực hiện trong ba giao thức MAC khác nhau, các tác giả cung cấp các phân tích về tiêu thụ năng lƣợng và kết luận rằng các giao tiếp đơn lẻ ( single-hop) có thể cho hiệu quả hơn nếu các mô hình vô tuyến đƣợc sử dụng. Mặc dù đây là một phát hiện hay nhƣng nó không thực tế vì thƣờng mạng là một mạng chuyển tiếp đa nút ( multi-hop) . Các mối tƣơng quan về không gian dựa trên các hiện tƣợng vật lý quan sát, đƣợc khai thác để kiểm soát truy cập trung bình ( MAC). Theo đó, việc phân phối không gian dựa trên giao thức hợp tác kiểm soát truy cập trung bình ( CC-MAC) đƣợc đề xuất, kết quả mô phỏng cho thấy rằng, khai thác không gian cho các kết quả truy cập trung bình ở một hiệu suất cao về năng lƣợng , cải thiện độ trễ, giảm tốc độ gói. - MAC+ROUTING: Trong nhiều công trình, định tuyến dựa trên tiếp nhận đƣợc khai thác cho MAC và định tuyến mô-đun xuyên lớp. Trong phƣơng pháp này bƣớc nhảy kế tiếp đƣợc lựa chọn nhƣ là một kết quả của sự tranh chấp trong định tuyến, dựa trên khu vực đã đƣợc đề xuất độc lập, định tuyến dựa trên tiếp nhận cũng đƣợc dựa trên mô hình kênh đơn giản . Hơn nữa, việc thực hiện độ trễ của giao thức đƣợc thực hiện dựa trên các chức năng trì hoãn khác nhau và mức độ va chạm, tác động vật lý không có trong Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  22. 22 hoạt động giao thức này, các quyết định định tuyến đƣợc thực hiện là kết quả của cạnh tranh liên tục ở cấp độ truy cập trung bình. Cụ thể hơn, nút chuyển tiếp theo dựa trên việc xác định trọng số và năng lƣợng truyền tải, nó đƣợc tăng lên liên tục cho đến khi nút chọn tốt nhất đƣợc tìm thấy Một đề án định tuyến đƣợc đề xuất là phân phối lƣu lƣợng theo chu kỳ trong WSN, có các hình thức phân phối các nút on-off cho mỗi lịch trình lƣu lƣợng trong mạng, các đƣờng đi đƣợc tạo ra sao cho các nút chỉ tỉnh giấc khi cần thiết. Hình thức phân phối lƣu lƣợng theo chu kỳ giúp cho các lịch trình sau đó đƣợc duy trì để cho hiệu quả năng lƣợng tối đa. Một phát minh dựa trên TDMA-MAC , trong giao thức này các nút phân phối, chọn khe thời gian thích hợp dựa trên cấu trúc liên kết thông tin cục bộ, các giao thức định tuyến cũng khai thác thông tin này để thiết lập cho định tuyến. WSNs đƣợc đặc trƣng bởi tính đa luồng, từ các nút gần nhất tới nút trung tâm. Tuy nhiên, điều này không đƣợc để ý trong thiết lập định tuyến. Với giao thức này, MAC giảm thiểu sự can thiệp giữa các đƣờng đi bằng cách xây dựng các đƣờng nhận thức nhiễu, các tuyến này đƣợc xây dựng bằng việc mã hóa. Bằng cách sử dụng các nút cho thấy mức độ can thiệp vào các nút và mỗi gói có chứa địa chỉ định tuyến dùng cho việc thiết lập định tuyến. Kết quả, các tuyến đƣợc xây dựng để giảm thiểu sự can thiệp. - ROUTING+PHY: Tối ƣu hóa xuyên lớp thông qua mạng đa chuyển tiếp ( multi-hop), các tác giả chia vấn đề tối ƣu hóa băng thông thành 2 vấn đề nhỏ: Định tuyến multi-hop tại lớp mạng và phân bố điện năng ở lớp vật lý, băng thông đƣợc gắn với lớp liên kết. Vấn đề phân bổ điện năng gắn với sự giao thoa cũng nhƣ tốc độ liên kết. Với các vấn đề này, một số giải pháp dựa trên CDMA/OFDM đƣợc cung cấp sao cho sự kiểm soát năng lƣợng và định tuyến đƣợc thực hiện phân tán. Chiến lƣợc định tuyến mới là định tuyến địa lý đƣợc đề xuất, các tác giả cung cấp các biểu thức để tối ƣu khoảng cách chuyển tiếp cho các mạng với yêu cầu lặp lại tự động hoặc không tự động. Hơn nữa, hai chiến lƣợc giao nhận cho những trƣờng hợp này đƣợc cung cấp, các thuật toán giao nhận đòi hỏi tốc độ gói tin của mỗi nút lân cận để xác định các bƣớc tiếp theo và xây dựng các tuyến cho phù hợp. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  23. 23 - TRANSPORT+PHYSYCAL: Một giải pháp tối ƣu hóa xuyên lớp để kiểm soát điện năng và kiểm soát tắc nghẽn đƣợc xem xét. Các tác giả cung cấp phân tích về các kiểm soát năng lƣợng và kiểm soát tắc nghẽn cùng với sự ngắt bật trao đổi giữa các lớp. Dựa trên khung làm việc, một giao thức xuyên lớp giao tiếp dựa trên CDMA đƣợc đề xuất, ở đây điện năng và tốc độ truyền tải bị kiểm soát. Tuy nhiên, giải pháp CDMA đề xuất chỉ áp dụng cho mạng multi-hop không dây, không khả thi khi áp dụng cho mạng WSNs. 2.2.2 Động lực cho thiết kế XLM Mạng WSN là những thiết kế hệ thống dựa trên việc khai thác sự hợp tác của các nút cảm biến mà WSN triển khai, để quan sát một số hiện tƣợng vật lý. Nói chung, mục tiêu chính của các ứng dụng WSN là cung cấp các phát hiện đáng tin cậy, dự toán các tính năng sự kiện từ những thông tin chung đƣợc cung cấp bởi các nút cảm biến. Tuy nhiên, các thách thức chính để đạt đƣợc các mục tiêu này chủ yếu đƣợc đặt ra là năng lƣợng và khả năng xử lý hạn chế của các nút cảm biến. Vì vậy, đã có rất nhiều các nghiên cứu nhằm phát triển các giao thức mạng hợp tác để đạt đƣợc hiệu suất sử dụng năng lƣợng tối ƣu. Mối liên hệ giữa không gian và thời gian là một đặc tính quan trọng của mạng cảm biến. Sự triển khai dày đặc các nút cảm biến, làm cho các quan sát cảm biến liên quan chặt trẽ với không gian và thời gian. Hầu hết các giao thức truyền thông đều khai thác việc tích hợp sự hợp tác của WSN và những đặc điểm của nó, nhƣng nó chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng năng lƣợng đến một mức nào đó. Hơn nữa, các giao thức này hầu hết theo các kiến trúc giao thức lớp truyền thống. Cụ thể hơn, đa số các giao thức truyền thông đang phát triển và tối ƣu cho các lớp mạng khác nhau là: Lớp mạng, lớp giao vận, lớp MAC, lớp vật lý. Trong khi các giao thức này có thể đạt đƣợc hiệu suất rất cao nếu triển khai trên từng lớp riêng biệt, do các lớp này không phải cùng nhau tối ƣu hóa hiệu suất tổng thể của mạng, do đó giảm thiểu chi phí năng lƣợng. Xem xét năng lƣợng và xử lý nguồn tài nguyên khan hiếm của WSN, thiết kế xuyên lớp hứa hẹn thay thế các kiến trúc giao thức lớp truyền thống không hiệu quả. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  24. 24 Trong thực tế gần đây cho thấy, việc lồng ghép xuyên lớp và thiết kế kỹ thuật trên WSN cải thiện đáng kể hiệu suất sử dụng năng lƣợng. Tuy nhiên, có thể chỉ thực hiện thiết kế xuyên lớp trong một phạm vi hạn chế. Ví dụ, chỉ có hai lớp là định tuyến và MAC mà không xem xét tới tất cả các lớp giao thức liên quan tới giao tiếp trong WSN. Rõ ràng, vẫn còn nhiều việc để cung cấp một mô-đun giao tiếp duy nhất, cho hiệu quả giao tiếp trong WSN. Cho đến nay, chƣa có một giao thức xuyên lớp thống nhất nào cho giao tiếp hiệu quả và đáng tin cậy . Trong chƣơng này, trình bày giao thức xuyên lớp XLM , nó đạt đƣợc hiệu quả với chi phí năng lƣợng tối thiểu. XLM hòa trộn các chức năng chung của giao thức lớp vào một mô-đun xuyên lớp, các hoạt động của XLM dựa trên khái niệm xuyên lớp mới là xác định “chủ động”, khái niệm này tạo thành cốt lõi và mặc nhiên kết hợp các chức năng cần thiết sẵn có trong giao thức lớp cũ để hoàn thành giao tiếp trong WSN. Căn cứ vào khái niệm “chủ động”, XLM thực hiện tiếp nhận dựa trên tranh chấp, chủ động trong giao nhận, kiểm soát tắc nghẽn cục bộ và phân phối hoạt động chu kỳ nhiệm vụ để thực hiện giao tiếp hiệu quả trong WSN . Trong mô phỏng xuyên lớp, các kỹ thuật cấu hình giao thức lớp đƣợc thực hiện cùng XLM để cung cấp một đánh giá hiệu năng hoàn chỉnh. 2.2.3 Các công việc liên quan Một giao thức xuyên lớp tích hợp lớp MAC và lớp định tuyến đƣợc đề xuất, phân tích hiệu suất của thuật toán GeRaF. Thuật toán này giới thiệu các tiếp nhận và định tuyến dựa trên lớp MAC và tƣơng tác với định tuyến xuyên lớp. Tuy nhiên, GeRaF đòi hỏi một nút cảm biến với hai radio phát tín hiệu ( có thể không khả thi đối với một số trƣờng hợp ). Lúc này, các tiếp nhận và định tuyến đƣợc xem xét lại, tại đây hiệu thức của các giao thức đƣợc phân tích dựa trên mô hình kênh đơn giản và mất ít liên kết. Hơn nữa độ trễ của giao thức đƣợc trình bày căn cứ vào độ trễ của các chức năng và mức va chạm. Ngoài ra, hiệu quả của lớp vật lý không đƣợc quan tâm ở đây . Một giải pháp tích hợp lớp MAC và định tuyến đƣợc đề xuất cho định tuyến với mạng WSN. Các giải pháp đề xuất xem xét một mô hình thực tế bao gồm cả kênh thống kê, kênh fading. Tuy nhiên công việc này chỉ xem xét sự tƣơng tác giữa lớp MAC và lớp định tuyến bỏ qua lớp giao vận và các vấn đề của lớp vật lý. Đề án này không giải quyết rõ ràng các nhu cầu cần sử dụng năng lƣợng hiệu quả cho WSN. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  25. 25 Một giải pháp tối ƣu hóa để kiểm soát năng lƣợng tại tầng vật lý và kiểm soát tắc nghẽn tại tầng giao vận đƣợc đƣa ra, phân tích xuyên lớp về sự hạn chế của mức độ liên kết cảm biến trong lớp vật lý và hiệu suất mạng lƣới mạng CDMA, Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự cân bằng cấu trúc liên kết giữa kiểm soát và nguyên tắc thiết kế tiếp nhận. Tuy nhiên, những nghiên cứu này chỉ áp dụng cho gói đa chuyển tiếp tại mạng không dây CDMA mà không thể áp dụng cho WSN nơi mà công nghệ CDMA có thể không phải là hiệu quả nhất.Chiến lƣợc chuyển tiếp địa lý sử dụng cho định tuyến địa lý đƣợc đề xuất. Các tác giả cung cấp các biểu thức để tối ƣu các khoảng cách chuyển tiếp cho các mạng có hoặc không có ARQ, phân tích để phân phối khoảng cách tối ƣu của các nút chuyển tiếp, dựa trên một cấu trúc mạng tuyến tính và cũng có thể không thực hiện đƣợc với định tuyến địa lý, nơi một địa hình hai chiều tồn tại. 2.2.4 Mô-đun xuyên lớp cho mạng cảm nhận không dây ( XLM) Yêu cầu tiếp cận xuyên lớp gần đây đòi hỏi một giao thức xuyên lớp thống nhất để cho giao tiếp hiệu quả và đáng tin cậy. Ở đây, chúng ta tổng quan về mô hình giao tiếp mới là mô-đun xuyên lớp ( XLM) cho WSNs, XLM thay thế toàn bộ các kiến trúc giao thức truyền thống đã đƣợc sử dụng cho WSN. Các cơ sở của XLM xây dựng dựa trên ý tƣởng “chủ động”, các ý tƣởng này cấu thành cốt lõi của XLM và kết hợp các chức năng sẵn có cần thiết của lớp giao thức cũ sao cho giao tiếp thành công trong WSN . Một nút phát sóng khởi đầu bằng một gói tin RTS để cho các nút xung quanh biết nó có gói tin để gửi, khi nhận đƣợc gói tin RTS mỗi nút lân cận này quyết định tham gia trong truyền thông qua sự xác định chủ động, nó đƣợc xác định nhƣ sau: (2. 1) Trong công thức (2.1) Các gói tin RTS có giá trị ξRTS Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  26. 26 λrelay là mức độ các gói tin đƣợc chuyển tiếp từ một nút β là mức độ chiếm dụng bộ đệm Erem là năng lƣợng còn lại của một nút Phía bên phải chỉ ra các giá trị ngƣỡng có liên quan tới các tham số trên. I=1 nếu tất cả bốn điều kiện đƣợc thỏa mãn: Điều kiện đầu tiên đảm bảo rằng các liên kết đáng tin cậy đƣợc thiết lập để giao tiếp. Điều kiện 2, 3 đƣợc sử dụng để kiểm soát tắc nghẽn cục bộ trong XLM, điều kiện thứ 2 ngăn ngừa tắc nghẽn bằng cách hạn chế lƣu lƣợng truy cập trong một nút, điều kiện thứ 3 đảm bảo các nút không gặp bất cứ sự cố tràn bộ đệm nào. Điều kiện cuối cùng đảm bảo năng lƣợng còn lại của một nút Erem lớn hơn min một giá trị tối thiểu Erem Đối với một giao tiếp thành công, các nút đầu tiên khởi truyền phát sóng một gói tin RTS, đóng vai trò là một chỉ thị cho kết nối, giúp xác định những nút đến tiềm năng, dựa trên tranh chấp. Các nút quyết định tham ra tranh chấp cho định tuyến giao tiếp bằng cách truyền các gói tin CTS, sự chờ đợi để các gói dữ liệu CTS truyền tải đƣợc quyết định khi các điều kiện trong công thức 2.1 đƣợc thỏa mãn, thành phần kiểm soát tắc nghẽn cục bộ, kiểm soát tắc nghẽn bằng 2 bƣớc, đảm bảo XLM sử dụng năng lƣợng hiệu quả cũng nhƣ thông tin liên lạc đáng tin cậy . Thực hiện và đánh giá phân tích kết quả bằng thí nghiệm mô phỏng cho thấy XLM cải thiện đáng kể hiệu suất truyền thông và nhanh hơn so với giao thức kiến trúc truyền thống. 2. 3 Phân bố tài nguyên xuyên lớp Thiết kế của giao thức mạng cảm biến không dây, multi-hop, ad-hoc có thể hiểu là các giải pháp phân bố nguồn lực tại các lớp khác nhau, điều này đã đƣợc nghiên cứu trong nhiều năm qua, điển hình là các mục tiêu tăng tuổi thọ mạng, giảm năng lƣợng tiêu thụ, tối đa hóa năng lực mạng lƣới. Tuy nhiên, hiện hầu hết các nghiên cứu phân tách các lớp, xem xét phân bổ nguồn lực ở từng lớp riêng biệt, không xem sự phụ thuộc lẫn nhau của xuyên lớp hoặc xem xét giữa các cặp lớp độc lập. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  27. 27 Một điển hình của sự liên hệ chặt chẽ giữa các chức năng xử lý của các lớp khác nhau là sự tƣơng tác giữa kiển soát tắc nghẽn và điều khiển công suất, việc kiểm soát tắc nghẽn quy định nguồn đƣợc cho phép truy cập vào liên kết bất kỳ, nó không đƣợc vƣợt quá năng lực sẵn có ( năng lực của mỗi liên kết giả sử là cố định và xác định trƣớc) năng lực của mỗi liên kết không phụ thuộc vào mức độ can thiệp mà phụ thuộc vào chính sách điều khiển công suất. 2.3.1 Tối ƣu hóa khung làm việc Kỹ thuật chính đƣợc sử dụng là phân rã kép, nơi các thông số mô tả tắc nghẽn đƣợc hiểu nhƣ là các biến tối ƣu hóa ban đầu và là biến kép, giao thức TCP là giao thức phân phối kép ban đầu để giải quyết và tối đa hóa các tiện ích. Trong việc cung cấp điện năng cho truyền tải, các cửa sổ tắc nghẽn cùng kích thƣớc đƣợc tối ƣu hóa, lƣợng băng thông cung cấp cho lớp trên không có định mức. Một giải pháp phân phối nguồn mã hóa chung, định tuyến và mã hóa kênh, sự phối hợp giữa định tuyến và tối ƣu hóa, phân bổ năng lƣợng dựa vào mạng lƣới mã hóa đƣợc đƣa ra . 2.3.2 Khung chung cho các vấn đề thiết kế xuyên lớp Xu hƣớng hiện nay là xây dựng các kỹ thuật xuyên lớp phức tạp để phân bố nguồn lực, sau đây là các ký hiệu đƣợc sử dụng trong xây dựng chung: r =[r1,r2 rs ,r ] : là véc tơ có thành phần rs mức bit đƣợc gán cho nguồn s €S; p =[p1,p2 pj] là công suất truyền tải, với pj là công suất truyền tải gắn với nút j là một ma trận nhị phân đại diện cho các quy ƣớc định tuyến, nó có =1, nếu và chỉ nếu liên kết [i,j] là một phần của đƣờng đi end-to-end, kết hợp với nguồn S. là một véc tơ có thành phần đại diện, nó là giá trị xác suất báo lỗi giải mã mong muốn của nút j . dij() thể hiện sự chậm trễ, liên quan tới liên kết (i,j), các mô hình lớp MAC và lớp vật lý cụ thể là sự tƣơng tác của chúng với định tuyến và chức năng điều khiển tắc nghẽn, Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  28. 28 Bs là sự chậm trễ liên quan tới nguồn Us và Vj là hàm tiện ích và hàm mục tiêu Các vấn đề này có thể đƣợc biểu diễn nhƣ sau: Popt : phân bổ tài nguyên xuyên lớp Cho: Tìm: r,F,P Giảm tối đa: (2.2) Đối tƣợng: (2.3) (2.4) (2.5) Việc xây dựng mô hình ở trên cùng các vấn đề ở các lớp khác nhau, trong một cách xuyên lớp để tối ƣu hóa các biến, có các giá trị xác định liên quan. Các vấn đề giao vận bao gồm việc quy định véc tơ r bit, đƣợc giao cho các bộ nguồn trong mạng. Các vấn đề định tuyến bao gồm : xác định ma trận định tuyến F Các vấn đề vật lý bao gồm lựa chọn truyền sao cho tối ƣu hiệu suất về năng lƣợng với véc tơ P mà bộ nguồn sử dụng. Các biến kể trên phải cùng đƣợc lựa chọn nhằm tối ƣu hóa hàm mục tiêu, đặc biệt là tổng hợp và tối ƣu hóa các tiện ích của nguồn s € S và của từng nút j € Ɲ theo hàm tiện ích Us và Vj. 2.4 Các vấn để nghiên cứu mở Có một số nghiên cứu về xuyên lớp, về các hoạt động và thiết kế trong việc phát triển các giao thức truyền thông mới. Tuy nhiên, cần xem xét một thống nhất các lớp giao thức mạng để cung cấp một mô-đun giao tiếp duy nhất cho hiệu quả trong WSNs. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  29. 29 Sau đây là một số vấn đề mở với kỹ thuật xuyên lớp: -Xác định đầy đủ các hàm tiện ích: i. Thể hiện mục tiêu mong muốn thiết kế mạng cảm biến toàn cầu, chẳng hạn nhƣ: Tiêu thụ năng lƣợng tối thiểu, tối đa hóa tuổi thọ mạng. ii. Thể hiện các đặc tính cụ thể, hiện các nghiên cứu xuyên lớp chủ yếu tập chung vào tối ƣu hóa các chức năng phân phối tại các lớp khác nhau. Mặt khác, trong WSN mục tiêu cuối cùng là giảm thiểu năng lƣợng tiêu thụ hoặc tối đa hóa tuổi thọ của mạng, nhƣ vậy cần phải có các nghiên cứu cần thiết để phát triển các mô hình và phƣơng pháp thích hợp giải quyết các vấn đề năng lƣợng. -Độ trễ chính xác: Có một mô hình cần phát triển đó là một mô tả chính xác các kết quả về độ trễ khi các lớp tƣơng tác với nhau trong end-to-end, điều này đặc biệt quan trọng với các thiết kế giao thức của mạng cảm biến cho các yêu cầu ứng dụng giám sát, vận chuyển các dữ liệu trong thời gian thực. -Thực tế kết nối với lớp vật lý: Gần đây các thực nghiệm đã chứng minh rằng sự suy giảm các kênh không dây nhƣ là bản chất của liên kết. Hơn nữa, do hiện tƣợng suy yếu kênh ảnh hƣởng tới truyền tải không dây và do nút di động và nút tham gia có thể bị cấu hình lại thƣờng xuyên, dẫn đến các liên kết liên tục bị phá vỡ và thành lập. Do đó, các mô hình phân tích mới yêu cầu phải có thêm điều kiện kết nối di động và giải quyết hiện tƣợng suy yếu kênh. -Mô phỏng xuyên lớp: Hiện tại có các chƣơng trình mô phỏng mạng nhƣ: OPNET, NS-2, J-SIM, GLOMOSIM chúng có thể không phù hợp để thực hiện một mô phỏng xuyên lớp, vì cấu trúc bên trong của các phần mềm trên gắn với liền với kiến trúc nhiều lớp. Vì vậy cần phát triển các phần mềm mô phỏng mới dựa trên một mô hình phát triển mới đáp ứng đƣợc các mô phỏng giao thức xuyên lớp. 2.5 Hƣớng dẫn đề phòng các lỗi trong thiết kế xuyên lớp Trong phần 4, là một số vấn đề nghiên cứu mở trong kỹ thuật xuyên lớp xét theo chiều hƣớng tích cực, trong phần này, chúng ta mô tả những rủi do khi tiếp cận một phƣơng pháp thiết kế xuyên lớp và những hƣớng dẫn đề phòng. Các kết quả trực tiếp mà kỹ thuật xuyên lớp có thể mang lại là cải thiện hiệu suất về độ trễ và thông lƣợng . Vì vậy, khi đề xuất một giải pháp xuyên lớp, muốn tối ƣu hiệu năng hệ thống cần: Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  30. 30 -Tính mô-đun: Trong phƣơng pháp thiết kế lớp trƣớc đây, một kiến trúc lớp truyền thống chia nhỏ các thành phần thành các mô-đun , sự tƣơng tác và phụ thuộc này đƣợc quy định một cách có hệ thống, điều này về thiết kế cho phép phá vỡ các vấn đề phức tạp thành các vấn đề nhỏ dễ dàng hơn, sau đó các vấn đề phân tách đó có thể giải quyết độc lập, mà không xem xét đến tất cả các chi tiết liên quan đến tổng thể hệ thống, cách tiếp cận này đảm bảo khả năng hoạt động giữa các hệ thống con trong hệ thống tổng thể. -Tăng cƣờng hệ thống: Sẽ khó khăn cho việc cải tiến và đổi mới trong thiết kế xuyên lớp vì nó khó đánh giá và tiếp cận để giao tiếp với các giải pháp đã có. Hơn nữa kiến trúc xuyên lớp khó bảo trì và chi phí bảo trì cao. Trong trƣờng hợp xấu, không chỉ thay đổi một phần hệ thống mà là toàn bộ hệ thống , đối với trƣờng hợp này nên sử dụng các mô-đun trong việc thiết kế xuyên lớp. Điều này cũng sẽ có hiệu quả tích cực trong việc hạn chế sự trùng lặp các chức năng của thiết kế lớp . -Không ổn định: Trong thiết kế xuyên lớp tác động của bất cứ sự lựa chọn đơn lẻ nào cũng có thể ảnh hƣởng tới thiết kế hệ thống, dẫn tới sự bất ổn định . Hơn nữa, trên thực tế có một số tƣơng tác rất khó dự báo trong thiết kế. Do đó, cần phải cẩn trọng lựa chọn thiết kế tránh ảnh hƣởng hiệu năng tổng thể của hệ thống. Với vấn đề này, cần đƣợc lƣu ý và tiếp tục phát triển lý thuyết điều khiển để xem xét tính ổn định của hệ thống, thiết kế phải theo cách tiếp cận xuyên lớp. Biểu đồ sự phụ thuộc , có thể đƣợc sử dụng để nắm bắt mối quan hệ phụ thuộc giữa các thông số với những giá trị có ý nghĩa giúp chứng minh tính ổn định của hệ thống. 2.6 Kết luận Trong chƣơng này, chúng ta xem xét và phân loại tài liệu về các giao thức xuyên lớp, cải tiến và phƣơng pháp thiết kế cho mạng WSNs. Thảo luận các vấn đề thiết kế xuyên lớp và các giao thức truyền thông của WSN nhằm mục đích thay thế các kiến trúc giao thức lớp cũ và đƣa ra các giải pháp xuyên lớp cho mạng cảm nhận không dây một cách có hệ thống . Ngoài ra, còn nêu ra các vấn đề nghiên cứu mở cho các phƣơng pháp xuyên lớp và hƣớng nghiên cứu tiếp theo. Tiếp theo chƣơng 3 sẽ trình bày một mô-đun xuyên lớp ( XLM), nó đƣợc coi là một giao thức tối ƣu nhất cho thiết kế xuyên lớp hiện nay. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  31. 31 CHƢƠNG 3: MÔ -ĐUN XUYÊN LỚP CHO MẠNG CẢM NHÂN KHÔNG DÂY ( XLM) Trong chƣơng này, một mô-đun xuyên lớp ( XLM) thống nhất đƣợc trình bày ( tham khảo tại [4], [5]) . Mô-đun này đạt đƣợc hiệu quả đáng tin cậy trong các mạng cảm biến không dây ( WSN) với chi phí năng lƣợng tối thiểu . 3.1 Giao thức XLM cho WSN XLM là một mô-đun xuyên lớp cho WSN, thay thế toàn bộ các kiến trúc truyền thống đƣợc sử dụng cho đến nay, XLM là một thiết kế xuyên lớp hợp nhất hoàn chỉnh, các thông tin và các chức năng của các lớp hòa tan trong một mô-đun . Do đó, XLM kết hợp các chức năng cần thiết nhằm giải quyết các nhiệm vụ tƣơng ứng của các lớp: giao vận, mạng, MAC với phƣơng pháp tiếp cận cổ điển bằng cách lấy lớp vật lý và các hiệu ứng kênh vào một tài khoản. Mục tiêu của XLM là độ tin cậy cao và năng lƣợng sử dụng tối ƣu , các quyết định giao tiếp dựa trên tính thích nghi và tránh ùn tắc cục bộ, XLM thay thế tất cả các lớp truyền thống, nó có tất cả các chức năng cần thiết. Cuối cùng ,các mô-đun xuyên lớp dựa trên khái niệm xác định “chủ động”, tiếp nhận dựa trên tranh chấp, kiểm soát tắc nghẽn cục bộ, phân phối hoạt động chu kỳ nhiệm vụ. Các cơ sở của giao tiếp trong XLM xây dựng trên khái niệm “chủ động” cung cấp sự tự do cho mỗi nút, để quyết định tham gia trong truyền thông. Trong WSN, nhiệm vụ chính của bộ phần mềm giao tiếp là để vận hành thành công sự kiện thông tin bằng cách xây dựng đƣờng dẫn multi-hop đến nút trung tâm. Trong hoạt động XLM, bƣớc kế tiếp của mỗi giao tiếp không đƣợc xác định trƣớc. Thay vào đó, một thủ tục xác định chủ động đƣợc thực hiện cho mỗi nút để quyết định tham gia trong giao tiếp. Nghĩa là, thực hiện định tuyến và chuyển tiếp các gói tin sự kiện. Việc xác định chủ động đƣợc thực hiện bởi mỗi nút dựa trên khả năng hiện tại, nó liên quan tới tất cả các lớp truyền thông. Ví dụ, chất lƣợng liên kết, suy luận vị trí tƣơng đối của các nút từ các kênh thông tin, chuyển tiếp yêu cầu cấp bộ đệm tải. Động lực thúc đẩy thống nhất sự hòa trộm các gói tin sẽ quyết định mức độ sẵn sàng tham gia vào giao tiếp trong WSN. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  32. 32 Nút A khởi đầu phát sóng bằng việc truyền một gói tin RTS để cho các nút gần nó biết là nó có một gói tin để gửi. Khi nhận đƣợc gói tin RTS, một nút lân cận nút A có quyết định tham gia giao tiếp hay không, quyết định này đƣợc đƣa ra thông qua chủ động xác định tình trạng hiện tại với khả năng giao tiếp của các nút. Việc xác định này là một hoạt động nhị phân, nếu Ί=1 thì một nút quyết định tham gia trong giao tiếp, Ί đƣợc xác định nhƣ sau: (3.1) Phần giải thích công thức (3.1) đƣợc trình bày trong phần 2 .2.4 3.1.1 Các nhiệm vụ trong giao thức XLM Chúng ta giả định mô hình mạng sau đây cho hoạt động XLM. Mỗi nút đƣợc phân phối thực hiện một hoạt động chu kỳ nhiệm vụ , giá trị của mỗi chu kỳ nhiệm vụ ký hiệu là δ . Xác định mức thời gian của mỗi nút đang hoạt động với chiều dài khung ngủ là Ts . Kết quả thời gian một nút đang hoạt động cho δ* Ts ( s) , và ngủ là (1- δ )* Ts ( s) Chú ý: thời gian bắt đầu và kết thúc của một chu kỳ giấc ngủ là không đồng bộ ở mỗi nút Các nút sẽ gửi thông tin tới nút trung tâm nếu có những sự kiện xảy ra trong vùng lân cận của chúng, các khu vực có những sự kiện xảy ra này gọi là khu vực sự kiện. Trên cơ sở mô hình và cơ chế của XLM , mỗi nút trong XLM góp phần vào việc truyền các thông tin sự kiện cho nút trung tâm trên cơ sở nhiệm vụ của mình trong mạng và điều kiện của mạng lƣới hiện tại. Một nút bao gồm hai nhiêm vụ : - Nhiệm vụ nguồn: Các nút nguồn với những thông tin sự kiện truyền tải đến nút trung tâm, các nút này thực hiện nhiệm vụ truyền dựa trên tốc độ truyền với các tắc nghẽn trong mạng. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  33. 33 - Nhiệm vụ định tuyến: Các nút cảm biến cũng chuyển tiếp các gói tin nhận đƣợc từ các nút khác tới đích tiếp theo trong đƣờng dẫn multi-hop đến nút trung tâm ( sink) Dựa trên những nhiệm vụ, mỗi nút sẽ chủ động xác định để tham gia vào truyền dẫn. Các hoạt động chi tiết của giao thức sẽ đƣợc trình bày trong phần sau. 3.1.2 Khởi tạo truyền dẫn trong XLM Do một nút có thể tạo không gian liên kết với các nút xung quanh, khi nút này gửi một gói tin đến và từ bỏ việc gửi gói tin ( nếu đã có một nút tƣơng quan trƣớc đó). Điều này đƣợc thực hiện khi một nút có một gói tin để truyền tải , nó sẽ lắng nghe các kênh trong một khoảng thời gian cụ thể TSSS . Nếu kênh là kênh chiếm đóng, thì thực hiện quay trở lại nút, tranh chấp thực hiện dựa trên kích thƣớc cửa sổ của nó ( CWRTS) Khi kênh đƣợc nhàn rỗi, nút chƣơng trình phát sóng một gói tin RTS, trong đó có thông tin về vị trí của các nút cảm biến i và của nút sink, gói tin này nhƣ là một chỉ số chất lƣợng liên kết. Khi một nút nhận đƣợc gói tin RTS, đầu tiên nó sẽ kiểm tra nguồn đến và sau đó xác định đích tiếp theo. Rõ ràng, để định tuyến một gói tin đến đích, thì bƣớc tiếp theo phải gần nút trung tâm hơn nút i. Xét một khu vực, nơi những nút lân cận của một nút gần nút trung tâm hơn, khu vực này gọi là khu vực khả thi. Ngƣợc lại gọi là khu vực không khả thi. Do đó, một nút nhận đƣợc một gói tin đầu tiên nó sẽ kiểm tra nếu nó ở bên trong khu vực khả thi của nút i thì sẽ truyền tải, các nút đƣợc xác định nằm bên ngoài khu vực khả thi của nút i thì chuyển mạch ngủ, các nút bên trong khu vực khả thi thực hiện việc chủ động xác định nhƣ giới thiệu trong phần 3. Nếu một nút quyết định tham gia trong giao tiếp, nó thực hiện tiếp nhận và tranh chấp nhƣ giải thích ở phần tiếp theo ngay sau đây. 3.1.3 Tiếp nhận và tranh chấp trong XLM Các hoạt động tranh chấp , tiếp nhận của XLM đƣợc dựa trên định tuyến và dựa trên các cách tiếp cận tiếp nhận. Sau khi một gói tin RTS đƣợc nhận, nếu một nút có Ί=1 theo công thức ( 3.1) thì nó sẽ thực hiện tiếp nhận và tranh chấp chuyển tiếp các gói tin. Các tranh chấp tiếp nhận dựa trên mức độ định tuyến của mỗi nút và vị trí của mỗi nút đó. Mức độ định tuyến của mỗi nút đƣợc quyết định dựa trên tiến trình một gói tin. Các khu vực khả thi đƣợc chia thành các khu vực ƣu tiên Np, tƣơng ứng với sự tiến bộ ngày càng tăng tức là: Ai , i=1 Np các nút càng gần sink càng đƣợc ƣu tiên, ƣu tiên này đƣợc thực hiện bởi cơ chế tranh chấp trong môi trƣờng truy cập. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  34. 34 Mỗi khu vực ƣu tiên, Ai tƣơng ứng với một kích thƣớc cửa sổ backoff ( CWi ) mỗi nút xác định khu vực của mình sao cho: , Điều này sẽ giúp phân biệt các nút backoff thành các nhóm ƣu tiên khác nhau, chỉ có các nút trong cùng một nhóm tranh chấp với nhau. Nút chiến thắng trong tranh chấp sẽ gửi một gói tin CTS tới nút i chỉ ra rằng nó sẽ chuyển tiếp các gói tin. Mặt khác, trong thời gian quay trở lại, một nút tiếp nhận tiềm năng xác định rằng đã có nút chuyển tiếp các gói tin của nút i, nó sẽ chuyển mạch và chuyển sang trạng thái ngủ. Khi tiếp nhận đƣợc một gói tin CTS, nút i xác định rằng việc tiếp nhận và tranh chấp đã kết thúc và gửi một gói dữ liệu cho biết vị trí của nút chiến thắng. Các CTS và gói dữ liệu trên đƣợc coi là cặp nhận- phát ,có trƣờng hợp một nút gửi các gói tin không nghe đƣợc gói tin CTS, nhƣng các gói dữ liệu gửi qua nút có thể cũng đã giải quyết đƣợc tranh chấp. Lƣu ý rằng, nút i không nhận đƣợc gói tin CTS do 3 trƣờng hợp sau: - Có sự va chạm gói CTS - Không có nút lân cận thỏa mãn Ί=1 - Không tồn tại các nút trong khu vực khả thi của nút i Tuy nhiên, nút i không thể phân biệt đƣợc 3 trƣờng hợp trên. Do đó, những nút lân cận của nút i gửi một gói tin thay thế khi i không nhận đƣợc CTS, sự tồn tại của một gói tin thay thế trên tiếp tục thông báo là có các nút gần nút trung tâm nhƣng không thỏa mãn đƣợc ( 2.1). Dựa vào các gói tin này, nút chiến thắng trong tranh chấp lúc trƣớc tiếp tục gửi lại gói CTS, nếu sau một số thử lại vẫn không có phản ứng nhận đƣợc. Nút i xác định rằng nhiêm vụ của nó đã hoàn thành. 3.1.4 Định tuyến dựa trên góc trong XLM Đƣờng đi của các gói tin qua các nút phụ thuộc vào các quyết định định tuyến, các quyết định này trong XLM đƣợc dựa trên sự chủ động xác định. Kỹ thuật này thƣờng đem lại hiệu quả và có độ tin cậy cao, nhƣng có một số trƣờng hợp không thể tìm thấy bất kỳ một nút khả thi nào. Để giải quyết đƣợc điều này chúng ta tìm hiểu về kỹ thuật định tuyến dựa trên góc . Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  35. 35 Hình 3.1: Minh họa định tuyến dựa trên góc Từ hình 3.1 khi một gói tin đến nút i, với một nút trung tâm s, gói tin phải đƣợc định tuyến theo hƣớng đồng hồ clock-wise qua nút i hoặc nút j, so sánh các góc giữa các đƣờng i-s , i-k(i-j), chọn góc nhỏ nhất và theo hƣớng clock-wise bằng các phƣơng pháp hình học, từ đây các đƣờng đi có thể đƣợc xây dựng . Khi một nút chuyển mạch sang chế độ định tuyến dựa trên góc, nó cũng đặt ra định hƣớng theo đồng hồ clock-wise và gửi một gói tin RTS, các nút khác nhận đƣợc gói tin này tính toán góc của nó một cách tƣơng đối với nút gửi gói tin RTS và với nút xử lý dữ liệu trung tâm. Biểu thị các góc θij, nút j đặt cửa sổ tranh chấp của nó với cθij+cwi , cwi là một số ngẫu nhiên, c là một hằng số ( hằng số này có thể đƣợc lựa chọn theo yêu cầu độ trễ và mật độ của mạng ), các nút với cửa sổ tranh chấp nhỏ nhất ( góc nhỏ nhất) sẽ gửi một gói tin CTS và giao tiếp giữa các dữ liệu diễn ra ,các thủ tục này đƣợc lặp lại cho tới một mức độ nào đó ( mức tối thiểu cục bộ) Định tuyến dựa trên góc và định tuyến mặc định thực hiện đến khi một gói tin đến đƣợc một nút gần nút trung tâm hơn so với nút mà bắt đầu đƣợc định tuyến dựa trên góc. Một đƣờng đi mẫu dựa trên bài toán này đƣợc thể hiện trong hình 3.2 , Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  36. 36 XLM chuyến sang định tuyến góc hƣớng dựa trên chế độ trong đồng hồ clock-wise tại nút a Hình 3.2 : Một mẫu đƣờng đi trong định tuyến dựa trên góc 3.1.5 Điều khiển tắc nghẽn cục bộ trong XLM XLM kết hợp thành phần hop-by-hop của một xuyên lớp để kiểm soát tắc nghẽn cục bộ, đó là một sáng kiến dựa trên phân tích chiếm chỗ bộ đệm , mục tiêu của thành phần này là kiểm soát tắc nghẽn cục bộ hop-by-hop, bằng cách khai thác các thông tin cục bộ trong việc thu nhận và tranh chấp. Nó cũng khai thác các biện pháp tin cậy đƣợc thực hiện bởi các chức năng truy cập kênh, do đó không đòi hỏi độ tin cậy của cơ chế end-to-end truyền thống. Nhƣ đã đề cập ở mục 3.1, một nút cảm biến có hai nhiệm vụ trong WSN là nhiệm vụ nguồn và nhiệm vụ định tuyến. Theo đó, ở đây chúng ta xem xét hai nguồn của một lƣu lƣợng truy cập nhƣ một đầu vào bộ đệm của một nút: - Các gói dữ liệu đƣợc tạo ra: Các cảm biến đơn vị của một nút , có các giác quan sự kiện và tạo ra các gói dữ liệu đƣợc lan truyền qua các nút cảm biến, đối với một nút i, mức các gói tin tạo ra ký hiệu là λii . - Các gói chuyển tiếp: Ngoài các gói tin tạo ra nhƣ một phần của nhiệm vụ định tuyến, một nút cũng nhận đƣợc các gói tin từ các nút lân cận và sẽ chuyển tới Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  37. 37 các nút trung tâm do bản chất đa chuyển tiếp của WSN. Nút i nhận đƣợc các gói tin chuyển tiếp từ nút j mức các gói tin này ký hiệu là λji Mức đầu vào cho các bộ đệm của nút i là sự kết hợp của mức đầu vào của hai loại gói tin trên. Chu kỳ nhiệm vụ đƣợc sử dụng, bộ đệm chiếm chỗ bộ nhớ của các nút. Do đó, nó có hai biện pháp kiểm soát tắc nghẽn chính là : Trong nhiệm vụ của định tuyến với sự tự do quyết định của các nút cảm biến, các gói tin chuyển tiếp dựa trên tải trọng hiện tại trên các nút. Trong nhiệm vụ nguồn, việc kiểm soát mức các gói dữ liệu đƣợc tạo ra. Ở đây, đầu tiên chúng ta phân tích rằng buộc đối với mức chuyển tiếp các gói tin tổng mà một nút cảm có thể chứa để có đƣợc biện pháp kiểm soát tắc nghẽn cục bộ trong nhiệm vụ định tuyến. Điều này bị rằng buộc bởi , đƣợc sử dụng trong công thức ( 3. 1), mức các gói tin đầu vào của bộ đệm nút i ký hiệu là λi (3.2) Nơi là tập hợp các nút mà có nút i là nút kế tiếp và λji là mức gói tin từ nút j (j € ) đến nút i. Hơn nữa mức đầu ra của nút i cho bởi công thức : (3.3) Trong đó, ei là mức lỗi gói tin . Thời gian trung bình các nút i dành cho truyền nhận và lắng nghe, thời gian này đƣợc cho bởi các công thức sau: Trong đó : Tpkt là thời gian trung bình cần thiết để truyền tải một gói tin tới nút khác, mức các gói tin tạo ra tại nút i là λii , là tổng số mức chuyển tiếp Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  38. 38 gói tin đầu vào của nút i. Để một nút có thể ngăn chặn tràn bộ đệm và duy trì chu kỳ nhiệm vụ của nó thì Tlisten >= 0 . Do đó mức chuyển tiếp gói tin đầu vào λi,relay : (3.3) Ngƣỡng mức chuyển tiếp: (3.4) Kết quả, XLM tích hợp một kiểm soát tắc nghẽn hop-by-hop dựa trên phân tích chiếm dụng bộ đệm. Các nút tham gia vào định tuyến các gói dữ liệu khi ( 3.3) thỏa mãn. Theo ( 3.4) ngƣỡng mức chuyển tiếp tỷ lệ thuận với chu kỳ nhiệm vụ δ , điều này cho thấy dung lƣợng của mạng giảm thì δ cũng giảm. Tuy nhiên, δ thấp hơn sẽ mạng sẽ tiêu thụ năng lƣợng ít hơn, sự đánh đổi này cần đƣợc phân tích rõ hơn. Hơn nữa, mức chuyển tiếp các gói tin đầu vào của các nút nguồn nên thấp hơn các nút chuyển tiếp, nó cung cấp một sự đồng nhất trong phân phối lƣu lƣợng truy cập đến các nút cảm biến. Bên cạnh việc kiểm soát tắc nghẽn cục bộ, các thành phần XLM kiểm soát tắc nghẽn cục bộ cũng có một biện pháp kiểm soát trong trƣờng hợp mạng tắc nghẽn, bằng cách trực tiếp điều tiết lƣu lƣợng truy cập và bơm vào mạng. Trong cơ chế tranh chấp và thu nhận mô tả ở 3.3, nút i có thể không nhận đƣợc bất cứ gói tin CTS nào nhƣng vẫn nhận đƣợc gói tin thay thế cho CTS ( keep alive) . Trong trƣờng hợp này, nút i quyết định rằng có một tắc nghẽn trong mạng. Sau đó, nó sẽ giảm mức truyền dẫn, bằng cách giảm lƣu lƣợng tạo ra bởi chính nó. Nói cách khác, khi một nút bơm lƣu lƣợng truy cập, đƣợc điều khiển dựa trên công thức (3.3), các hoạt động kiểm soát tắc nghẽn đƣợc thực hiện bằng cách kiểm soát mức các gói tin tạo ra ( λii) tại chính nút i. Vì vậy, trong trƣờng hợp tắc nghẽn, XLM làm giảm mức các gói tin tạo ra λii= λii *1/μ : μ đƣợc định nghĩa là mức truyền dẫn các yếu tố điều tiết. Nếu không có tắc nghẽn đƣợc phát hiện, các gói tin đƣợc phát dè dặt để không dẫn đến sự giao Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  39. 39 động của lƣu lƣợng truy cập cục bộ. Vì vậy, XLM tăng mức gói tin của nút tạo ra,mỗi khi nhận đƣợc một gói tin ACK. λii= λii +α . Ở đây chúng ta chọn μ=2, tức là trong trƣờng hợp tắc nghẽn mức sinh các gói tin giảm đi một nửa và α=λii0/10, λii0 là giá trị mức thiết lập ban đầu của các gói tin tạo ra trong nút i. Ở đây cũng lƣu ý rằng, XLM có một phƣơng pháp kiểm soát khá bảo thủ. Điều này là do nó có hai chức năng để kiểm soát tắc nghẽn cho cả nguồn và định tuyến cho một nút cảm biến. Khi một nút quyết định tham gia vào chuyển tiếp dựa trên mức độ chiếm dụng bộ đệm của nó, nó đã thực hiện kiểm soát tắc nghẽn nhƣ một phần của cơ chế chuyển tiếp XLM. Kiểm soát tắc nghẽn cục bộ đƣợc áp dụng cụ thể cho các khu vực nhất định và có thể không áp dụng cho toàn bộ khu vực sự kiện. Các nút bên trong khu vực tắc nghẽn có thể bị giảm tốc độ truyền và độ tin cậy, nhƣng các sự kiện chung vẫn có thể đƣợc đƣa đến nút trung tâm từ các dữ liệu ở các nút khác. Nhƣ vậy, việc khai thác các kiểm soát tắc nghẽn cục bộ có thể duy trì việc sử dụng mạng ở mức độ cao và cho độ tin cậy ở mức cục bộ . Các giao thức hoạt động chung của XLM và thuật toán của nó đƣợc trình bày trong đoạn giả mã sau: Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  40. 40 Giải thích đoạn mã trên: Dòng 1-13 là thuật toán cho nút nguồn i , trong đó có một gói tin để gửi. Lƣu ý rằng nút i thực hiện một trong hai cách là truyền lại hoặc chuyển sang định tuyến góc dựa trên việc tiếp nhận một gói tin CTS, một gói tin thay thế CTS ( dòng 3-10), các dòng 14-29 cho thấy hoạt động XLM cho nút j lân cận. Trong trƣờng hợp nhận đƣợc gói tin RTS, sự “chủ động” đƣợc thiết lập dựa trên định tuyến góc nhƣ giải Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  41. 41 thích trong phần 3.3, 3.4 và định tuyến mặc định (16-19). Tƣơng tự nếu nút j nhận đƣợc gói tin CTS, dữ liệu, hoặc gói ACK thì đặt lại giờ. Cuối cùng các giá trị cho λii , λi,relay đƣợc xác định cho giao tiếp thành công hay không thành công theo công thức ( 3.4) ( dòng 5, 8, 24) . 3.1.6 Phân tích công suất XLM XLM sử dụng một phân phối hoạt động chu kỳ nhiệm vụ nhƣ mô tả trong mục 3.1 . Do đó việc lựa chọn các giá trị chu kỳ nhiệm vụ δ, là quan trọng trong XLM dựa trên các chi tiết cụ thể của hoạt động XLM, chúng ta xem xét những ảnh hƣởng của chu kỳ nhiệm vụ trên hiệu suất mạng bằng cách phân tích sử dụng năng lƣợng tiêu thụ. Mục tiêu của những phân tích này là tìm ra những điểm tối ƣu về chu kỳ nhiệm vụ. Về mặt này, năng lƣợng tiêu thụ của cho một gói tin gửi đến nút trung tâm của một mạng là một hàm của khoảng cách giữa nút nguồn và nút trung tâm đƣợc khảo sát. Ta có : (3.5) Trong đó: Eflow(D) : tổng năng lƣợng tiêu thụ từ một nút nguồn tới nút trung tâm với một khoảng cách D Eper-hop : năng lƣợng tiêu thụ trung bình E[nhops(D)]: số bƣớc nhảy dự kiến từ một nút nguồn tới nút trung tâm với khoảng cách D với (3.6) Trong đó: E[dnext-hop] là khoảng cách mong đợi giữa các bƣớc nhảy, R- inf là phạm vi truyền dẫn gần đúng. Năng lƣợng tiêu thụ cho một bƣớc nhảy gồm ba thành phần cho bởi : (3.7) Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  42. 42 Trong đó: ETX : Năng lƣợng tiêu thụ bởi các nút truyền các gói tin ERX : Năng lƣợng tiêu thụ bởi các nút nhận các gói tin Eneigh : Năng lƣợng tiêu thụ bởi các nút lân cận Để truyền thành công các gói tin, cần hoàn thành bốn cái bắt tay. Giả sử khoảng cách giữa các nút truyền và nhận các gói tin là và xác suất mà dữ liệu và gói tin điều khiển nhận đƣợc thành công ở khoảng cách này là và ( chú ý : giả sử chiều dài của RTS, CTS và các gói tin ACK là nhƣ nhau ) Khi một nút truyền gửi một gói tin RTS, nó đƣợc nhận bởi nút nhận với xác suất là và nút trả lời với một gói tin CTS. Nếu các gói tin CTS đƣợc nhận nó sẽ có xác suất là , nút phát gửi một gói dữ liệu và giao tiếp đƣợc thực hiện với một gói tin ACK. Trong mọi trƣờng hợp đều thất bại, các nút lại bắt đầu truyền lại. Vì vậy , năng lƣợng tiêu thụ dự kiến của các nút truyền là ETX (3.8) Trong đó: Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  43. 43 Với Esence : Năng lƣợng tiêu thụ của cảm biến khu vực , và : Năng lƣợng truyền tải và tiếp nhận các gói tin. Các ký hiệu viết tắt R ( RTS), C ( CTS), D ( DATA), A ( ACK). ECTS : Năng lƣợng cho chờ đợi nhận một gói CTS Et/o : Năng lƣợng tiêu thụ trƣớc khi lần ra các nút truyền và là các điều khoản phụ thuộc duy nhất vào hệ thống, của các nút đƣợc thảo luận tiếp theo. Theo 3.3 mỗi nút trong khu vực ƣu tiên Ai , đợi cho CWi/2 trong khe ƣu tiên của nó cũng nhƣ khe ƣu tiên trƣớc đó , năng lƣợng chờ đợi trung bình cho các nút kế tiếp đƣợc cho bởi công thức sau: (3.9) (3.10) , erx là năng lƣợng tiêu thụ cho tiếp nhận và là khoảng cách tối đa từ nút trung tâm đến các nút trong vùng Ak Năng lƣợng tiêu thụ của một nút nhận có thể đƣợc tính nhƣ sau: (3.11) Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  44. 44 (3.12) Xác suất một gói tin nhận đƣợc cho bởi (3.13) Trong đó , ξ là giá trị của SNR , và l là chiều dài gói tin với lC, lD tƣơng ứng cho và Sử dụng các công thức ( 3.6), ( 3.7), ( 3.10), ( 3.11) năng lƣợng tiêu thụ tổng thể của một luồng đƣợc xác định. Hình 3.3 :Năng lƣợng tiêu thụ trung bình cho các khoảng cách D khác nhau so với chu kỳ nhiệm vụ Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  45. 45 3.2 Đánh giá thực hiện Để có cái nhìn sâu sắc hơn về các hoạt động giao thức, trƣớc tiên chúng ta điều tra tác động của các thông số và hiệu suất mạng tổng thể của giao thức XLM. Sau đó, chúng tôi trình bày một nghiên cứu so sánh giữa XLM và năm bộ giao thức khác. Trƣớc hết, chúng tôi trình bày một mô phỏng cho một cấu trúc liên kết cảm biến 300 nút ngẫu nhiên trong 100*100 m2, tọa độ nút trung tâm ( 80,80) các thông số mô phỏng cho các nút cảm biến và bộ giao thức đƣợc đƣa ra trong bảng 3.1 Bảng các thông số mô phỏng Trong mỗi mô phỏng, một sự kiện xảy ra trong một khu vực sự kiện tại tọa độ ( 20,20) với bán kính 20 m, mỗi mô phỏng cho các giá trị chu kỳ nhiệm vụ δ [ 0.1,1] . Trƣớc hết chúng ta đƣa ra các khái niệm cơ bản sau đây: - Thông lƣợng là số trung bình các bit/s mà các nút sink nhận đƣợc trong các mô phỏng. Trong tính toán này các gói tin đƣợc quan tâm đặc biệt, khi nhiều bản của một gói tin có thể nhận đƣợc ở nút sink do bản chất phát sóng ở một số giao thức hoặc do truyền lại. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  46. 46 - Độ tin cậy là tỷ số giữa tổng số các gói tin nhận đƣợc ở nút trung tâm trên tổng số các gói tin tạo ra bởi tất cả các nút nguồn. Kết quả, độ tin cậy truyền thông tổng thể đƣợc xác định. - Năng lƣợng hiệu quả là thƣớc đo quan trọng nhất trong WSN, trong mô phỏng của chúng tôi, xem xét việc tiêu thụ năng lƣợng trung bình cho mỗi nút chuyển tiếp và gói tin duy nhất nhận đƣợc tại nút trung tâm. - Số hops là số trung bình mỗi gói tin đi qua để nó đến đƣợc với nút trung tâm, số liệu này dùng để đánh giá hiệu suất định tuyến của mỗi bộ ứng dụng. - Độ trễ là thời gian trung bình giữa thời gian một gói tin đƣợc tạo ra ở nút nguồn với thời gian nó đƣợc nhận ở nút trung tâm, sự chậm trễ này là do sự đợi chờ hàng đợi và sự trì hoãn tranh chấp của các nút cũng nhƣ hoạt động giao thức cụ thể. 3.2.1 Tham số XLM Các tham số có ảnh hƣởng đến hoạt động XLM là định tuyến dựa trên góc, ngƣỡng của SNR ( ξTh) , giá trị chu kỳ nhiệm vụ ( δ). Chúng ta trình bày những ảnh hƣởng của những tham số kể trên ngay trong phần này. Hiệu quả của định tuyến góc đƣợc thể hiện trong hình 3.4 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  47. 47 Hình 3.4 Đƣờng đánh giá cho XLM với định tuyến góc và định tuyến đồ thị địa lý mặc định Trong những thí nghiệm này, tỷ lệ thất bại định tuyến là tỷ số của số đƣờng đi không thành giữa các nút lƣới và số lƣợng tất cả các đƣờng đi có thể có trong mạng. Kết quả cho thấy thất bại định tuyến tăng lên khi chu kỳ nhiệm vụ δ giảm xuống . Tuy nhiên định tuyến dựa trên góc giới hạn thất bại lộ trình nhỏ hơn 10%, đối với δstat > 0.2, nó sẽ làm giảm tỷ lệ thất bại xuống 70% . Lƣu ý tỉ lệ thất bại của XLM với định tuyến góc cũng tăng lên khi δ tiếp tục giảm, nếu mạng trở nên phân vùng. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  48. 48 Hình 3.5 (a) Thông lƣợng trung bình; (b) Độ tin cậy trung bình; (c) Độ trễ trung bình so với các giá trị khác nhau của chu kỳ nhiệm vụ Trong hình 3.5 ( a) thông lƣợng tổng đƣợc hiển thị, trục x cho thấy các giá trị của chu kỳ nhiệm vụ δ , thông lƣợng đƣợc hiển thị cho các ngƣỡng ξTh khác nhau. Tại là trƣờng hợp trong công thức (3.10) . Nói cách khác, các nút tham gia tranh chấp trong định tuyến, không phân biệt giá trị SNR nhận đƣợc. Trong các trƣờng hợp khác của hình 3.5 ( a) việc tăng ngƣỡng SNR ξTh cải thiện thông lƣợng đến một giá trị nhất định nào đó, trên giá trị này thì thông lƣợng mạng lại giảm đi điều này nói lên hoạt động của XLM là bảo thủ và điều đó làm cho hiệu xuất của mạng có thể bị suy thoái. Trong hình 3.5 ( b), có thể thấy độ tin cậy XLM cung cấp lớn hơn 95% khi δ > 0.1 và ξTh < = 10dB. Tại δ = 0.1 chỉ có 10% các nút mạng đang hoạt động tại một thời điểm nhất định. Hơn nữa, ξTh = 15dB, độ tin cậy giảm xuống còn 0.7 . Trong hình 30(c), độ trễ end-to-end đƣợc thể hiện. Cho thấy rằng, tăng ngƣỡng SNR ξTh, sẽ cải thiện hiệu suất của mạng đến một giá trị nhất định. ξTh = 10dB cho độ trễ thấp nhất và chúng ta sử dụng giá trị này cho những đánh giá ở phần sau. 3.2.2 Các đánh giá so sánh Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  49. 49 Trong phần này chúng ta so sánh hiệu suất XLM với 5 giao thức kiến trúc khác. 3.2.2.1 Các cấu hình giao thức Flooding: Cấu hình này cung cấp một cơ sở cho các cấu hình khác, trong trƣờng hợp này, mỗi nút phát sóng gói chƣơng trình của nó và các nút gần nút sink phát lại gói này cho tới khi nó đến nút sink. Tại lớp MAC, giao thức CSMA ( đa truy cập theo sóng mang) đơn giản đƣợc sử dụng. Tại lớp giao vận, các gói tin đƣợc bơm vào ở một mức độ không đổi. Kết quả là nút sink nhận đƣợc các gói dữ liệu, không kể các gói dữ liệu trùng lặp. [GEO] : Định tuyến địa lý + CC-MAC+ESRT: Cấu hình giao thức này bao gồm ESRT, định tuyến địa lý và CC-MAC ở các lớp giao vận, định tuyến, MAC tƣơng ứng. Giao thức CC-MAC đƣợc thực hiện bằng cách sử dụng rcorr = 7m, Tsss=5s . Trong các giao thức định tuyến 20% các nút xa nhất của phạm vi phát sóng đƣợc đƣa vào danh sách đen và nút gần nhất tiếp theo nút sink đƣợc chọn làm bƣớc kế tiếp. [PRR] : Dựa trên định tuyến địa lý PRR + CC-MAC+ ESRT : Cấu hình giao thức tƣơng tự nhƣ GEO + Các thuật toán định tuyến. Trong cấu hình này, các quyết định định tuyến dựa trên chất lƣợng kênh của mỗi nút với các nút gần nó, chất lƣợng kênh đƣợc đo theo mức tiếp nhận gói tin ( PRR), các nút nhằm tối đa hóa PRR, các kết quả tốt đƣợc chọn để thực hiện bƣớc kế tiếp. [PRR-SMAC]: Dựa trên định tuyến địa lý PRR + SMAC+ ESRT: Cấu hình giao thức tƣơng tự nhƣ PRR với sự thay thế lớp MAC bằng giao thức SMAC. Trong cấu hình này, các chu kỳ nhiệm vụ đƣợc đề xuất thay vì các hoạt động phân phối chu kỳ nhiệm vụ. [DD-RMST]: Điều khiển khuếch tán + RMST: Trƣờng hợp này bao gồm RMST, điều khiển khuếch tán, một chƣơng trình CSMA đơn giản. Giao thức RMST thực hiện cho hop-by-hop và phục hồi bộ nhớ đệm, không có ARQ đƣợc sử dụng tại lớp liên kết nhƣ trình bày trong [70] . DD- RMST đƣợc sử dụng trong đánh giá so sánh mà không có hoạt động chu kỳ nhiệm vụ. Tức là , δ =1 XLM: Đề xuất mô-đun xuyên lớp (XLM) nó đƣợc thực hiện nhƣ mô tả ở phần 3, với ngƣỡng SNR là ξTh =10dB. Cách tiếp cận dựa trên tiếp nhận làm việc trong XLM không đặt yêu cầu cho một giao tiếp rõ ràng, điều này tạo ra chi phí lớn khi sử dụng các bộ thức lớp. Hơn nữa từ khi chu kỳ nhiệm vụ đƣợc triển khai trong các giải pháp xuyên lớp, mỗi nút Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  50. 50 xung quanh một nút đang xét không phải lúc nào cũng hoạt động. Do đó , để cho các giao thức hoạt động cùng nhau đã có một số sửa đổi sau: Theo đó, GEO, PRR, PRR-SMAC mỗi nút phát sóng một đèn tín hiệu chỉ ra vị trí của nó và thời gian ngủ còn lại để ngủ. Đèn tín hiệu này đƣợc gửi tại mỗi khung ngủ. Mỗi nút xung quanh nút đang xét tiếp nhận đèn tín hiệu này, xác định thời gian hoạt động của các nút, thời gian này đƣợc quy định trong đèn tín hiệu, trong trƣờng hợp PRR, PRR-SMAC, đèn tín hiệu đƣợc sử dụng nhƣ là một chỉ số chất lƣợng kênh. Để tối ƣu hóa hiệu suất mạng, trong GEO và PRR, có các cảnh báo piggybacked khi có một gói tin trong hàng đợi. Trong PRR-SMAC, một xuyên lớp pairwise (một cặp lớp khả thi nhất cho việc thực hiện xuyên lớp ) đƣợc sử dụng và một cảnh báo định tuyến đƣợc gửi đi với gói tin SYNC. Tƣơng tự nhƣ vậy, các gói SYNC là piggybacked nếu có một gói tin trong hàng đợi Ở đây, DD-RMST chỉ đƣợc sử dụng cho các hoạt động mà không có chu kỳ nhiệm vụ. Tức là, δ =1. Do đó cấu hình DD-RMTS đƣợc tính toán với δ =1. Tiếp theo, kết quả hoạt động với chu kỳ nhiệm vụ δ từ 0.1-1 trình bày trong mục 3.2.2.2 Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  51. 51 3.2.2.2 Các kết quả so sánh Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  52. 52 Hình 3.6: (a) Năng lƣợng tiêu thụ trung bình trong mỗi gói.(b) Số hop trung bình .(c) Độ trễ trung bình so với chu kỳ nhiệm vụ cho các bộ giao thức và XLM Trong hình 3.6 ( a) là những so sánh thông lƣợng XLM và các bộ giao thức khác, thông lƣợng của nó đạt đƣợc cao hơn giao thức còn lại, điều này cho thấy lợi thế rõ ràng của XLM. Trong các bộ giao thức khác XLM, việc khai thác thông tin xuyên lớp không hiệu quả. Ví dụ, PRR và PRR-MAC, lựa chọn đƣờng đi chỉ dựa vào thông tin vị trí và chất lƣợng liên kết, trong khi mức độ tắc nghẽn của một nút cụ thể không đƣợc xem xét, đây là một kết quả quan trọng trong so sánh giữa XLM và PRR-SMAC. GEO và PRR sử dụng CC-MAC tại lớp MAC. Ở đây, CC-MAC sử dụng một số nhỏ các nút gửi thông tin tại một khu vực sự kiện, các nút này đại diện cho tất cả các nút tại khu vực đó. XLM khai thác khai thác khoảng trống trong không gian tƣơng quan của môi trƣờng truy cập. Tuy nhiên, SMAC không khai thác điều này mà tất cả các nút bên trong một khu vực sự kiện sẽ gửi thông tin tới nút trung tâm. Giá trị thông lƣợng PRR-SMAC cao hơn so với GEO, PRR. Tuy nhiên, XLM vẫn còn tốt hơn về thông lƣợng tổng cho dù số nút gửi thông tin ít hơn, điều này cho thấy độ phân giải cao hơn khi các nút gửi dữ liệu ở mức cao hơn tại nút sink, dung lƣợng mạng đƣợc khai thác hiệu quả hơn. Lƣu ý các thông số đạt đƣợc của DD-RMST thấp hơn đáng kể so với XLM, PRR, GEO, Flooding điều này là do 2 lí do sau: Thứ nhất, nó cần phải tạo ra lƣu lƣợng bổ xung cho việc khôi phục các gói dữ liệu bị mất, điều này làm tăng cả lƣu lƣợng bổ xung cho cả các tranh chấp trong các kênh không dây dẫn đến giảm công suất mạng. Thứ hai, thông lƣợng giảm là do các gói hƣớng dẫn điều khiển khuếch tán, đặc biệt sự quan tâm thăm dò các gói tạo ra một lƣu lƣợng đáng kể. Độ tin cậy của các bộ giao thức truyền thông đƣợc thể hiện trong hình 3.6 ( b) . Không phân biệt giá trị chu kỳ nhiệm vụ δ, XLM cung cấp độ tin cậy rất cao so với các mô hình giao tiếp xuyên lớp khác. Nó có tính thích nghi với các cấu trúc liên kết mạng, nó cho hiệu suất cao ngay cả khi chu kỳ nhiệm vụ ở mức thấp. Cùng với thông lƣợng cao trong hình 3.6 ( a), XLM còn cho phép giao tiếp hiệu quả cao. DD-RMST cung cấp độ tin cậy 100% , trong khi XLM là 96% cho các hoạt động không có chu kỳ nhiệm vụ, khi δ = 1. Mục tiêu đầu tiên của XLM là ngăn chặn lỗi bằng cách xây dựng các liên kết phi tắc nghẽn, đƣờng dẫn chất lƣợng cao và sau đó Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  53. 53 đảm bảo độ tin cậy cao bằng kỹ thuật ARQ hop-by-hop. Cách tiếp cận này cho độ tin cậy tƣơng đƣơng với RMST nhƣng với chi phí thấp hơn đáng kể nhƣ phân tích ở phần tiếp theo. Sự giảm độ tin cậy đối với các bộ giao thức lớp ở trên chủ yếu là do số lƣợng đáng kể các gói tạm ngừng truyền lại, nó đƣợc thể hiện ở hình 3.6 ( c). Điều này cho thấy các nút không thể tìm thấy ý định ở bƣớc tiếp theo của chúng do hoặc là chất lƣợng kênh kém hoặc do các nút chuyển sang trạng thái ngủ trƣớc khi nhận bất kỳ một gói tin nào, điều này càng tồi tệ hơn khi chu kỳ nhiệm vụ của các nút ở mức thấp. Trong hình 3. 7 ( a), mức tiêu thụ năng lƣợng trung bình trên mỗi gói tin đƣợc hiển thị . Tại đây, giá trị cho GEO và PRR tại δ = 0.1 không đƣợc hiển thị vì không có gói tin hiển thị ở nút trung tâm. Có thể nói rằng XLM tiêu thụ năng lƣợng ít hơn đáng kể cho mỗi gói tin và do đó hiệu quả năng lƣợng là rất cao, khi so sánh với các bộ giao thức khác. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  54. 54 Hình 3.7 ( a) Năng lƣợng tiêu thụ trung bình trên mỗi gói tin. ( b) Số hop trung bình. ( c) Độ trễ trung bình so với chu kỳ nhiệm vụ trong các bộ giao thức. Sự khác biệt này, chủ yếu là vì những phát sóng định kỳ của các gói đèn hiệu trong GEO và PRR và các gói SYNC trong PRR-SMAC. Hơn nữa một mức thời gian đáng kể dành cho truyền lại nhƣ hình 3.6 ( c), chỉ ra sự lãng phí năng lƣợng đáng kể cho các gói dữ liệu khi không thể chuyển chúng đến nút xử lý trung tâm. Từ khi MAC và lớp mạng hoạt động độc lập, không thể tìm đƣợc các nút đƣợc lựa chọn bởi lớp định tuyến dẫn đến việc tiêu tốn đáng kể năng lƣợng. Một kết quả là hiệu quả năng lƣợng của DD- RMTS thấp, mặc dù cấu hình này cho độ tin cậy 100% nhƣ trong hình 3.6 ( b). Nguyên nhân là do các chức năng của cấu trúc lớp : định tuyến, giao vận, MAC không ăn khớp với nhau. Nhƣ đã giải thích, lớp định tuyến gánh chịu đáng kể chi phí duy trì đƣờng dẫn end-to-end giữa các nguồn và điểm đến. Ngƣợc lại, XLM sử dụng một kỹ thuật định tuyến thích nghi nên nó cung cấp đƣờng đi cho hiệu quả năng lƣợng cao. Quan sát trên hình 3.7 ( a) năng lƣợng tiêu thụ cho mỗi gói tin trong XLM là tối thiểu tại δ =0.2, điều này phù hợp với các phân tích toán học trong mục 3.6. Chúng ta nhận thấy δ =0.2 cung cấp hiệu suất năng lƣợng cao trong hoạt động của XLM. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  55. 55 Mặt khác, những lợi thế của việc sử dụng một lớp định tuyến riêng biệt trong bộ giao thức lớp, có thể thấy đƣợc ở hình 3.7 ( b), số lƣợng trung bình các hop đƣợc thể hiện trên hình. Kết quả, với DD-RMST cần số bƣớc nhảy ít nhất để đƣa gói tin tới nút trung tâm so với các giao thức còn lại, điều này là do trong thuật toán định tuyến của bộ giao thức lớp thực hiện đƣợc việc tìm số nhỏ nhất của bƣớc nhảy. Tuy nhiên, xét trong hiệu suất tổng thể của XLM cho thấy, hiệu năng lớp định tuyến một mình không thể tạo ra một giao tiếp hiệu quả trong WSN. Nói cách khác, trong khi số lƣợng nhỏ hơn các bƣớc nhảy có vẻ tối ƣu về mặt định tuyến, nhƣng các hiệu ứng khác nhƣ: chất lƣợng liên kết , mức độ tranh chấp, mức độ tắc nghẽn, và tiêu thụ năng lƣợng tổng thể đòi hỏi một cách tiếp cận xuyên lớp trong việc lựa chọn đƣờng đi để có đƣợc một hiệu quả tổng thể cho mạng WSN. Trong hình 3.7 ( c), XLM có độ trễ end-to-end so sánh với PRR. GEO cho độ trễ nhỏ hơn khi sử dụng định tuyến dựa trên vị trí địa lý. Mặt khác, PRR-SMAC cho độ trễ cao hơn do lịch trình của các nhóm nút. Hình 3.7 ( c) cũng cho thấy rõ ràng, DD-RMST không có sự cân bằng giữa độ tin cậy và độ trễ ( cấu hình này cho độ trễ cao hơn cấu hình khác). Các độ trễ trong end-to-end cho Flooding cao hơn đáng kể ứng với các trƣờng hợp δ = 0.2, δ = 1. Khi tất cả các nút đang hoạt động, gây ra tại Flooding số lƣợng tranh chấp và ùn tắc lớn, dẫn đến thời gian chiếm dụng bộ nhớ đệm cao hơn. Mặt khác khi chu kỳ nhiệm vụ ngắn, làm một nút nhận đƣợc một gói tin thì nó đã hết thởi gian cho một chu kỳ nhiệm vụ của mình, điều này làm tăng độ trễ end-to-end . Tƣơng tự, độ trễ end-to-end của XLM tăng khi δ giảm, điều này là hiển nhiên. Từ hình 3.6 ( c), với δ = 0.1 , 14% số gói truyền đƣợc giàm do thời gian chờ tái phát sóng. Do thực tế, các nút gửi không thể tìm thấy bất cứ nút lân cận nào đáp ứng các hạn chế trong công thức (3.10) tại mục 3, kết quả là độ trễ tăng do truyền lại. 3.2.2.3 Độ phức tạp của triển khai XLM Việc thực hiện các mô-đun XLM. Trong đó, việc thực hiện các thiết kế xuyên lớp đƣợc chú ý, chúng ta so sánh chất lƣợng của các thiết kế xuyên lớp và các thiết kế giao thức kiến trúc lớp truyền thống. Trong kiến trúc truyền thống , mỗi lớp có ranh giới rõ ràng. Cấu trúc nhiều lớp dẫn đến sự chậm trễ trong tính toán khi phải xử lý các gói tin một cách tuần tự. Ví dụ, trong Tiny OS , mỗi lớp phải đợi cho các lớp thấp hơn xử lý các gói tin từ bộ đệm duy nhất cho một gói tin trong tất cả các lớp . XLM, trộn các chức năng của Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  56. 56 các lớp giao vận, định tuyến, MAC thành một mô-đun giao tiếp thống nhất, thực hiện xuyên lớp bằng cách xem xét mối liên hệ với lớp vật lý và các hiệu ứng kênh, nhƣ trong đoạn giả mã ở phần 3.5 . Vì vậy, các chức năng đƣợc thực hiện cho hiệu quả toàn diện và có tính hệ thống. Nhƣ đã giải thích ở phần 3, XLM không yêu cầu bất cứ một bảng hoặc một không gian bộ đệm nào cho chức năng của lớp định tuyến và lớp giao vận. Định tuyến đƣợc thực hiện dựa trên các tiếp nhận chủ động mà không cần một bảng định tuyến tại mỗi nút. Nhƣ trong đoạn mã phần 3.5, việc thực hiện XLM là đơn giản và nhỏ gọn. Nhƣng với PRR-SMAC, cụ thể là SMAC, nó duy trì bảng lịch trình cho mỗi nút chuyển tiếp để cung cấp đồng bộ hóa chu kỳ giấc ngủ. Tƣơng tự, trong DD-RMST, ở lớp định tuyến mỗi nút phải thực hiện việc củng cố, chữa bảng lịch trình cho mỗi nguồn đến, chỉ ra bƣớc kế tiếp trong đƣờng đi đƣợc thêm vào. Trong trƣờng hợp, một nút là nút nguồn, nó sẽ theo dõi những nút xung quanh , trong đó có đƣờng dẫn đến nút trung tâm bằng một tin nhắn thăm dò. Tại lớp giao vận, RMST yêu cầu một ngăn xếp riêng biệt để làm chỗ cất dấu dữ liệu cục bộ, giúp hỗ trợ việc phục hồi các dữ liệu bị mất ở tất cả các bƣớc nhảy. Những yêu cầu hoạt động của một trong những giao thức lớp ngăn xếp hoặc giao thức cấu trúc nội bộ tại mỗi lớp, nơi chiếm bộ nhớ để dùng cho giao tiếp trong các nút cảm biến là thêm không gian trong ngăn xếp giao tiếp, để có thể phát triển các ứng dụng mới cho mạng WSN. Mặt khác sử dụng thận trọng không gian mã và thực hiện các chức năng giao tiếp lớp do XLM cung cấp sẽ cho một hiệu quả cao trong WSN. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  57. 57 KẾT LUẬN Mạng cảm nhận không dây là một hệ thống có nhiều ứng dụng trong thực tế Tuy nhiên ở nƣớc ta kỹ thuật này chƣa đƣợc ứng dụng rộng rãi và nó còn là một vấn đề khá mới mẻ với nhiều ngƣời. Vì vậy trong đồ án này em xin trình bày tổng quan về mạng cảm nhận, đồng thời giới thiệu một kỹ thuật mới tối ƣu cho nó là kỹ thuật xuyên lớp. Em hy vọng sẽ giới thiệu cho mọi ngƣời hiểu thêm về mạng cảm nhận không dây cùng các kỹ thuật xuyên lớp. Trong phạm vi của đồ án này, trƣớc hết giới thiệu về mạng cảm biến không dây ( WSN) . Tiếp theo, giới thiệu về kỹ thuật xuyên lớp, đó là các kỹ thuật cải tiến giúp tăng tuổi thọ của mạng cũng nhƣ việc tối ƣu năng lƣợng sử dụng, tăng thông lƣợng mạng và độ tin cậy mạng WSN. Cuối cùng, đồ án này đƣa ra một mô-đun xuyên lớp (XLM) tối ƣu cho WSN. Do kỹ thuật xuyên lớp còn là một vấn đề đang đƣợc xem xét nghiên cứu trên thế giới, em chỉ giới thiệu đƣợc lý thuyết, thực nghiệm đối với vấn đề này là rất khó do các phần mềm hiện có chƣa đáp ứng đƣợc. Đồ án của em còn rất nhiều hạn chế, hơn nữa thời gian nghiên cứu ngắn, nên em rất mong nhận đƣợc sự phê bình, của các thầy cô để đồ án của em đƣợc hoàn thiện hơn. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  58. 58 TµI LIÖU THAM KH¶O [1] C. S. Raghavendra, Krishna M. Sivalingam and Taieb Znati, “Wireless Sensor Networks”, Kluwer Academic Publishers, 2004. [2] Liang Song, “Cross Layer Design in Wireless Sensor Networks”, Phd Thesis, De-partment of Electrical and Computer Engineering, University of Toronto, p.2, 2006. [3] “ The State of the Art in Cross-Layer Design for Wireless Sensor Networks ” Tommaso Melodia, Mehmet C. Vuran, and Dario Pompili, Georgia Institute of Technology, Atlanta, GA 30332, {tommaso, mcvuran, dario}@ece.gatech.edu [4] “ A Cross-Layer Protocol for Wireless Sensor Networks “, Ian F. Akyildiz Mehmet C. Vuran ¨ Ozg¨ ur B. Akan. Middle East Technical University, Atlanta, GA 30332 06531, Ankara, Turkey. Email: {ian, mcvuran}@ece.gatech.edu Email:akan@eee.metu.edu.tr [5] “ Correlation-based cross-layer communication in wireless sensor networks ”. Georgia Institute of Technology,August 2007. [6] ” Cross-Layer Optimization for Sensor Networks ” Yuecheng Zhang and Liang Cheng, Department of Electrical and Computer Engineering, Lehigh University, zhy2@lehigh.edu, Department of Computer Science and Engineering, Lehigh University, cheng@cse.lehigh.edu , 19 Memorial Drive West, Bethlehem, PA 18015, USA [7] Design challenges for energy-constrained ad hoc wireless networks , Wireless Communications, IEEE [see also IEEE Personal Communications], vol.9, no.4, pp. 8- 27, Aug., 2002. [8] “Cross Layer Design in Wireless Sensor Networks”, Phd Thesis, Department of Electrical and Computer Engineering, University of Toronto, p.2, 2006. [9] “Cross-Layer Design: A Survey and the Road Ahead” Vineet Srivastava and Mehul Motani, IEEE communication magazine, December 2005. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP
  59. 59 [10] “Cross-layer optimization for high density sensor networks: Distributed passive routing decisions," Skraba, P., Aghajan, H., and Bahai, in Proc. Ad-Hoc, Now '04, (Vancouver), July 2004. [11] ” Geographic random forwarding (GeRaF) for ad hoc and sensor networks: multihop performance," Zorzi, M. and Rao, R IEEE Trans. Mobile Computing,vol. 2, pp. 337{348, Oct.-Dec. 2003. [12] “ RMST: Reliable data transport in sensor networks," Stann, F. and Heidemann, J in Proc. IEEE SNPA '03, (Anchorage, Alaska), pp. 102{112, April 2003. [13] Stann, F. and Heidemann, J., \RMST: Reliable data transport in sensor networks," in Proc. IEEE SNPA '03, (Anchorage, Alaska), pp. 102{112, April 2003. Tìm hiểu kỹ thuật xuyên lớp trong mạng WSNs Trần Quang Lâm- CT1101- DHDLHP