Giáo án Mầm non - Bài 10: Tư vấn về chăm sóc, giáo dục mầm non
46 trang
4690
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án Mầm non - Bài 10: Tư vấn về chăm sóc, giáo dục mầm non", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- giao_an_mam_non_bai_10_tu_van_ve_cham_soc_giao_duc_mam_non.pdf
Nội dung text: Giáo án Mầm non - Bài 10: Tư vấn về chăm sóc, giáo dục mầm non
- HOÀNG THỊ THU HƯƠNG MODULE mn 10 T¦ VÊn vÒ ch¨m sãc, gi¸o dôc mÇm non TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 9
- A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN i v i giáo d c m m non, công tác t v n cho các b c cha m ang nuôi con nh d i 6 tu i có ý ngh a quan tr ng nh m nâng cao ch t l ng ch m sóc và giáo d c tr . K t qu nghiên c u nhi u n c trên th gi i cho th y: tu i m m non, cha m và các thành viên trong gia ình là y u t quan tr ng nh t i v i h u h t các ch s phát tri n c a tr , ng th i có m i liên h ch t ( các m c khác nhau) gi a trình ào t o, thu nh p c a cha m v i các ch s liên quan ch t l ng quá trình giáo d c. Vi t Nam, giáo d c tr trong gia ình ã t lâu c nhi u b , ngành, t ch c quan tâm nghiên c u và cho th y gia ình (các b c cha m ) có vai trò c bi t quan tr ng trong vi c ph i h p cùng nhà tr ng giúp tr phát tri n toàn di n. B Giáo d c và ào t o luôn chú tr ng công tác t v n/ph bi n ki n th c và k n ng ch m sóc, giáo d c tr m m non n các b c cha m , c ng ng. Nhi m v này c B GD& T a vào H ng d n nhi m v n m h c h ng n m . Th c hi n t t công tác t v n cho cha m , c ng ng s t o c s liên k t và th ng nh t gi a tr ng m m non và gia ình v n i dung, hình th c, ph ng pháp ch m sóc, giáo d c tr t t h n; t o i u ki n thu n l i cho s phát tri n c a tr v các m t: th ch t, nh n th c, tình c m, th m m , ngôn ng , giao ti p ng x góp ph n th c hi n t t m c tiêu ch m sóc, giáo d c tr . ng th i làm cho cha me, c ng ng hi u v giáo d c m m non và ng h cho GDMN, s t o nên ngu n l c v t ch t và tinh th n, góp ph n nâng cao ch t l ng ch m sóc, giáo d c tr . Module này s làm rõ nh ng ki n th c, k n ng t v n c b n v ch m sóc, giáo d c m m non; giáo viên m m non có kh n ng giúp các b c cha m bi t nhu c u c a tr và nuôi d ng s phát tri n toàn di n c th , tâm h n và trí tu c a tr m m non. N i dung chính c trình bày trong module này bao g m: — T m quan tr ng c a giáo d c gia ình i v i s phát tri n c a tr m m non. — Khái ni m v t v n ch m sóc, giáo d c m m non. — Vai trò, m c ích, hình th c, ph ng pháp và n i dung t v n v ch m sóc, giáo d c tr l a tu i m m non. 10 | MODULE MN 10
- B. MỤC TIÊU I. MỤC TIÊU CHUNG: Tài li u này nh m giúp cho giáo viên m m non có ki n th c và k n ng t v n v ch m sóc, giáo d c m m non cho cha m . II. MỤC TIÊU CỤ THỂ 1. Kiến thức Xác nh úng vai trò, m c ích, hình th c, ph ng pháp và n i dung t v n v ch m sóc, giáo d c tr l a tu i m m non. 2. Kĩ năng L a ch n, áp d ng các n i dung, hình th c, ph ng pháp t v n phù h p v i t ng i t ng cha m . 3. Thái độ Nhi t tình và kiên trì trong công tác t v n v ch m sóc và giáo d c tr l a tu i m m non. C. NỘI DUNG (15 tiết) Th i gian TT N i dung (ti t h c) 1 T m quan tr ng c a giáo d c gia ình i v i s phát tri n 2 c a tr 2 Yêu c u, nhi m v c a t v n v ch m sóc và giáo d c 2 m m non 3 N i dung t v n v ch m sóc và giáo d c m m non 2 4 Hình th c t v n 2 5 Ph ng pháp t v n 3 6 Th c hành t v n 2 7 H ng d n xây d ng tài li u, s n ph m t v n v ch m 2 sóc, giáo d c tr m m non TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 11
- Nội dung 1 TẦM QUAN TRỌNG CỦA GIÁO DỤC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ Hoạt động 1: Tìm hiểu ý nghĩa của giáo dục gia đình đối với sự phát triển toàn diện của trẻ B n ã c nh ng tài li u vi t v gia ình, ã t ng ph i h p v i gia ình giáo d c tr , hãy nh l i và tr l i câu h i sau theo cách b n ang ngh : — u th c a giáo d c gia ình là gì? B n hãy c k hai ví d v vi c làm c a bà m khi cho con bú sau ây: Ví d 1: M i l n bà m cho con bú, mi ng bà m luôn “nói chuy n” v i a con thân yêu, tay ng i m xoa, vu t nh u con, n n chân, n n tay con a con vui s ng v a bú m , v a c i, m y ngón chân co l i th hi n s mãn nguy n. B n hãy vi t ra suy ngh c a mình tr l i cho câu h i sau: Cách làm c a ng i m giúp tr phát tri n nh th nào? Hay nói cách khác, b n hãy hoàn thành câu sau ây: “M cho con bú không ch c t con no, mà còn ” 12 | MODULE MN 10
- Ví d 2: Trong các b a n và các ho t ng khác t i gia ình h ng ngày, ng i m , ng i b nói cho con bi t tên g i c a món n, nh n xét món n ó nh th nào; do ai n u Nh v y trong b a n, ng i m /ng i b có th giúp con làm giàu thêm v n t , hi u c ng i n u món n ngon cho gia ình là ai, thái c a con i v i ng i ó ph i nh th nào B ng hi u bi t c a mình, b n ánh giá vi c làm c a b , m khi cho con n nh v y là úng hay sai? T i sao? Qua hai ví d trên ây, b n hãy tr l i ti p các câu h i sau ây: — S k t h p gi a ch m sóc và giáo d c tr t i gia ình di n ra nh th nào? Ai có th t n d ng các c h i ch m sóc, giáo d c tr h ng ngày giáo d c tr ? — T i gia ình, tr c giáo d c trong môi tr ng c bi t nh th nào? (B n hãy suy ngh v môi tr ng con ng i: t m gia ình, m i ng i yêu th ng quý tr ng nhau); Môi tr ng v t gia ình a d ng hay không? i u ó có l i gì i v i s phát tri n c a tr ? B n hãy i chi u nh ng v n v a vi t ra v i nh ng thông tin d i ây t ng thêm hi u bi t v v n này. THÔNG TIN PHẢN HỒI Gia ình là môi tr ng u tiên tr c ti p xúc, h c h i và là n i l i d u n lâu nh t c a con ng i. Giáo d c gia ình có ý ngh a vô cùng quan tr ng i v i s phát tri n toàn di n c a tr . u th c a giáo d c gia ình: — Tr c ch m sóc d y d b ng tình th ng yêu ru t th t c a các thành viên trong gia ình. — Ng i l n giao l u tr c ti p và th ng xuyên v i tr trong các ho t ng sinh ho t h ng ngày. — Trong gia ình tr h c c cách ng x a d ng và t nhiên: m i ng i có c i m riêng trong cách nói, cách n m c, cách ng x v i tr , v i ng i khác ; nh ng m i ng i u r t m c th ng yêu tr . TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 13
- — Các dùng trong gia ình c ng r t thi t th c v i cu c s ng c a tr và a d ng v ch ng lo i, màu s c, công d ng — ây là môi tr ng v t ch t r t t t cho tr tìm tòi, khám phá và h c h i. K t lu n: Giáo d c tr trong gia ình mang tính tích h p cao. Hoạt động 2: Tìm hiểu về điều kiện gia đình cần có để chăm sóc và giáo dục trẻ tốt B n hãy suy ngh và vi t tr l i cho câu h i sau ây: Mu n có a con ngoan, gia ình ph i có nh ng i u ki n gì? B n hãy l y ví d c th trong cu c s ng minh ho cho t ng i u ki n. i chi u n i dung câu tr l i c a mình v i nh ng thông tin d i ây và rút ra k t lu n. THÔNG TIN PHẢN HỒI i u ki n gia ình c n có ch m sóc và giáo d c tr t t: — Các thành viên trong gia ình ph i th c s th ng yêu và i x công b ng i v i tr : Tr ph i c gia ình mong i, ch p nh n và yêu quý, i x công b ng. — Gia ình êm m, hoà thu n, có n p s ng ti n b , có v n hoá, các thành viên trong gia ình luôn ph i là t m g ng t t cho tr noi theo. — Các thành viên trong gia ình ph i có nh ng tri th c v khoa h c nuôi d y tr và ph i dành th i gian ch i v i tr , d y tr . 14 | MODULE MN 10
- — Vai trò c a cha m vô cùng quan tr ng, n u cha m không bi t cách n s n y sinh nhi u v n , trong ó mâu thu n th ng x y ra trong vi c nuôi d y con h ng ngày. Hàng lo t câu h i có th n y sinh, b n có th giúp các b c cha m tr l i các câu h i sau ây: + Phân công nhau nh th nào gi a v ch ng cho h p lí trong công vi c cho con n, t m cho con, ch i v i con + Giáo d c con cái nh th nào con khôn l n nên ng i? Trách nhi m c a cha và m i v i vi c ch m sóc con, d y con? + Cha m th ng nh t c b n trong quan i m, ph ng pháp nuôi d y con; Cách i x v i con khi con b m c l i ho c con có nh ng òi h i không h p lí. + X trí th nào trong tr ng h p ông bà a tr có cách nuôi d y cháu không h p lí? — Cha m ph i h p tác ch t ch cùng nhà tr ng c t v n cách ch m sóc và giáo d c tr . Trong các bu i t v n, k t qu ch có th t c cha m khi: + Cha m tham d m t cách t nguy n và mong mu n có s thay i; + Cha m có kh n ng th hi n thái riêng c a mình (tuy nhiên ph i mang tính thúc y, chia s , th hi n s c u th ). Hoạt động 3: Một số văn bản của Chính phủ có liên quan đến công tác tư vấn, phổ biến kiến thức cho các cha mẹ B n ã bi t nh ng v n b n nào c a Chính ph có liên quan n vi c t v n v ch m sóc giáo d c tr m m non? Hãy t kê ra nh ng v n b n ó. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 15
- T i sao Chính ph l i quan tâm n công tác t v n, ph i h p v i gia ình và xã h i ph bi n ki n th c nuôi d y con cho các cha m có con d i 6 tu i? c nh ng v n b n sau ây c a Chính ph hoàn thi n nh ng câu tr l i c a mình. THÔNG TIN PHẢN HỒI Nh n th c c t m quan tr ng c a giáo d c gia ình (GDG ) i v i s phát tri n c a m i a tr , do v y, ng, Chính ph ã ban hành nhi u v n b n nh m thúc y xã h i h tr gia ình th c hi n t t vi c ch m sóc, giáo d c tr ngay t nh . Sau ây là m t s v n b n c th : — i u 93, Lu t Giáo d c 2005 kh ng nh “Nhà tr ng có trách nhi m ch ng ph i h p v i gia ình và xã h i th c hi n m c tiêu, nguyên lí giáo d c”. — Chi n l c phát tri n giáo d c, ào t o giai o n 2001 — 2010 ã nh n m nh m t trong nh ng m c tiêu phát tri n Giáo d c m m non (GDMN) là: “T ng c ng các ho t ng ph bi n ki n th c và t v n nuôi d y tr cho các gia ình”. — Quy t nh s 60/2011/Q —TTg c a Th t ng Chính ph ã nêu nhi m v phát tri n GDMN: "Nhà n c ti p t c t ng u t phát tri n GDMN ; t ng c ng ph bi n ki n th c nuôi d y tr cho các gia ình ”. — Ngày 23/6/2006 “ án phát tri n GDMN giai o n 2006 —2015” ã c Th t ng Chính ph phê duy t, th hi n s quan tâm c a ng và Nhà n c i v i s nghi p GDMN. M t trong nh ng m c tiêu c th 16 | MODULE MN 10
- c a án là: “T ng t l cha m có con l a tu i m m non c cung c p và áp d ng ki n th c, k n ng c b n v nuôi d ng, ch m sóc, giáo d c tr t 70% vào n m 2010 và 90% vào n m 2015”. án ã a ra 7 nhi m v và gi i pháp phát tri n GDMN, trong ó “ y m nh công tác tuyên truy n v giáo d c m m non trong xã h i” là m t gi i pháp quan tr ng. — Ngày 28/3/2008, B GD& T có Quy t nh s 11/2008/Q —BGD& T v vi c ban hành i u l Ban i di n cha m h c sinh, h ng d n t ch c và ho t ng c a Ban i di n cha m h c sinh, làm c u n i gi a cha m tr v i nhà tr ng, h tr nhà tr ng trong vi c v n ng ph huynh tham gia th c hi n t t các ho t ng ch m sóc, giáo d c tr . — Ngày 07/4/2008, B GD& T có Quy t nh s 14/2008/Q —BGD& T v vi c ban hành i u l Tr ng m m non, t i i u 46, ch ng VII c a i u l nêu rõ nhi m v c a nhà tr ng, nhà tr , nhóm tr , l p m u giáo c l p trong công tác ph i k t h p v i gia ình và xã h i nâng cao ch t l ng nuôi d ng, ch m sóc, giáo d c tr , trong ó có nhi m v “tuyên truy n, ph bi n ki n th c khoa h c nuôi d y tr cho cha m và c ng ng”. — Ngày 23/12/2008, B GD& T ban hành Ch th s 71/2008/CT—BGD& T v t ng c ng ph i h p nhà tr ng, gia ình và xã h i trong công tác giáo d c tr em, h c sinh, sinh viên, trong ó nêu rõ: “ i v i các tr ng m m non c n t p trung: trao i thông tin th ng xuyên gi a nhà tr ng v i gia ình; k t h p tuyên truy n, ph bi n ki n th c khoa h c nuôi d ng, ch m sóc, giáo d c tr em; x lí k p th i các v n liên quan n ch m sóc, nuôi d ng tr em trong tr ng h c”. — Ngày 25/7/2009, B GD& T có Thông t s 17/2009/TT—BGD& T ban hành Ch ng trình GDMN, trong v n b n h ng d n th c hi n Ch ng trình nêu rõ vi c ph i h p gi a c s GDMN v i gia ình và c ng ng trong ch m sóc, giáo d c tr là m t trong nh ng nhi m v khi th c hi n Ch ng trình GDMN. — Ngày 9/02/2010 Th t ng Chính ph ban hành Quy t nh 239/Q —Ttg phê duy t án ph c p giáo d c m m non cho tr em n m tu i giai o n 2010 — 2015 , trong ó m t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c a ngành giáo d c là “ y m nh công tác tuyên truy n nâng cao nh n th c, trách nhi m cho các c p, các ngành, gia ình và c ng ng v ch tr ng, m c ích, ý ngh a c a ph c p giáo d c m m non cho tr em n m tu i trong nâng cao ch t l ng giáo d c và phát tri n ngu n nhân l c”. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 17
- Nội dung 2 YÊU CẦU, NHIỆM VỤ TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC VÀ GIÁO DỤC TRẺ MẦM NON (2 tiết) Hoạt động 1: Khái niệm tư vấn H ng ngày, b n v n th ng nghe nói nhi u v t “t v n”. V y, th nào là t v n? B n hãy a ra khái ni m theo cách hi u c a b n và l y ví d minh ho . T v n là: Ví d : Sau ó tìm xem nh ng i m t ng ng gi a nh ngh a c a b n và nh ngh a sau ây: THÔNG TIN PHẢN HỒI T v n là ti n trình t ng tác gi a ng i t v n và ng i c t v n, trong ó ng i t v n s d ng ki n th c, k n ng ngh nghi p c a mình giúp ng i c t v n th u hi u và gi i quy t t t v n ang quan tâm. Có th tóm t t khái ni m t v n b ng 4 ch T: Ti n trình, T ng tác, Th u hi u, T gi i quy t. 18 | MODULE MN 10
- — Ti n trình: T v n c n m t kho ng th i gian t ng i dài, có th không ph i ch g p g m t l n, mà có khi r t nhi u l n m i có k t qu rõ r t. T v n là ti n trình b i nó là m t ho t ng có m u, có di n bi n và có k t thúc. — T ng tác: T v n không ph i là ng i cán b khuyên b o ng i c t v n ph i làm gì, mà ó là cu c trao i hai chi u. — Th u hi u: T v n giúp ng i c t v n nh n ra mình là ai, ang trong hoàn c nh nào, có th m nh, i m y u nào, ã s d ng nh ng bi n pháp nào cho tình hu ng c a mình, t i sao ch a có k t qu , nh ng cái c và cái m t khi s d ng m t bi n pháp gi i quy t nào ó. — T gi i quy t: T v n không quy t nh thay. Trên c s th u hi u hoàn c nh c a mình, ng i c t v n ph i cân nh c, l a ch n bi n pháp nào phù h p nh t cho b n thân mình. L u ý: T v n không ph i là T v n không ch là 1. H i và tr l i 1. ng viên an i 2. Xin và cho l i khuyên 2. Nói chuy n gi i khuây 3. Phê phán 3. D y d 4. Quy t nh thay 5. Làm thay Hoạt động 2: Mục đích tư vấn B n hãy nêu m c ích c a m i cu c t v n nh m t t i m c ích gì và sau ó hãy so sánh và ch n thông tin t ng ng v i thông tin d i ây. M c ích t v n: THÔNG TIN PHẢN HỒI M i hình th c t v n c n t c m c ích sau: — Xây d ng và phát tri n lòng tin c y và tôn tr ng l n nhau gi a ng i t v n và ng i c t v n. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 19
- — Ng i c t v n c cung c p y thông tin c n thi t hi u rõ h n hoàn c nh c a b n thân. — Ng i c t v n nh s giúp c a nhà t v n (NTV) mà l a ch n c cách gi i quy t phù h p, hi u qu trong hoàn c nh c th c a b n thân. Hoạt động 3: Khái niệm tư vấn về chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non Mu n hi u rõ và y khái ni m t v n v ch m sóc, giáo d c tr m m non, b n hãy làm rõ n i dung khái ni m “ch m sóc, giáo d c” v các khía c nh sau: — Ch m sóc: — Giáo d c: — T v n ch m sóc, giáo d c tr em cho các b c cha m : 20 | MODULE MN 10
- i chi u nh ng i u v a vi t ra v i nh ng thông tin d i ây và rút ra k t lu n. THÔNG TIN PHẢN HỒI * Ch m sóc : là th c hành c a các thành viên trong gia ình và xã h i nh m m b o s s ng còn, t ng tr ng và phát tri n c a tr . Ch m sóc tr bao g m ch m sóc dinh d ng, ch m sóc v sinh cá nhân và v sinh môi tr ng, ch m sóc s c kho t i nhà. Ch m sóc dinh d ng — Cách th c gia ình chu n b th c n. — B o qu n th c n. — V sinh th c n. Ch m sóc v sinh cá nhân và v sinh môi tr ng — Các th c hành v sinh cá nhân. — Các th c hành v sinh h gia ình. — Có và s d ng ngu n n c s ch. Ch m sóc s c kho t i nhà — Ch m sóc tr m t i nhà. — S d ng các d ch v y t . — Gia ình bi t b o v tr kh i b nh t t và tai n n. * Giáo d c — Quan tâm t i các giai o n và d u hi u phát tri n c a tr . Các tác ng giáo d c giúp tr phát tri n toàn di n. — Cách giáo d c tr có hi u qu : Yêu th ng, g n bó, g n g i trong vi c giáo d c. — Khuy n khích s t ch , tính ham hi u bi t và ham h c h i c a tr . — Ng n ng a và b o v tr em an toàn. — Chu n b cho tr s n sàng i h c tr ng ti u h c. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 21
- * Hi u vi c ch m sóc và giáo d c tr liên quan ch t ch và h tr l n nhau: + Hành ng cho tr n m t cách tích c c s giúp tr n c nhi u h n, phát tri n ngôn ng và tình c m c ng t t h n (B n hãy gi i thích và l y ví d v ch m sóc m t cách tích c c là nh th nào?). + Giao ti p thân thi n v i tr s giúp tr phát tri n ngôn ng . + Ch m sóc tr th có ch t l ng có th giúp tr t ng ch s thông minh (IQ). + S quan tâm, ch m sóc tr theo nhu c u m t cách m áp s giúp cho trí não c a tr phát tri n kho m nh. + C ng th ng (stress) kéo dài nh h ng n ch c n ng nh n th c; stress làm các kh p th n kinh không ho t ng và nh h ng n c u trúc c a trí não. T nh ng hi u bi t trên, b n hãy a ra khái ni m: t v n v ch m sóc giáo d c tr m m non, sau ó b n i chi u v i khái ni m d i ây và i u ch nh thông tin, n u b n th y c n thi t. T v n v ch m sóc giáo d c tr m m non cho các b c cha m là ti n trình t ng tác gi a ng i t v n (giáo viên m m non) và ng i c t v n (các b c cha m có con d i 6 tu i), trong ó giáo viên m m non s d ng ki n th c, k n ng c b n v phát tri n toàn di n c a tr nh m giúp các b c cha m bi t cách nuôi d ng, ch m sóc và giáo d c s phát tri n toàn di n c th , tâm h n và trí tu c a tr thông qua nh ng vi c làm n gi n h ng ngày. BÀI TẬP (1). B n hãy li t kê ba vi c mà m t s b c cha m ngh b n t v n trong quá trình nuôi d y con c a h ? (2). B n hãy cho bi t t i sao m t s cha m không mu n g p cô giáo d y con h c t v n? Hãy k l i m t tr ng h p i n hình mà b n ã t ng g p (n u có). Hoạt động 4: Mục đích của tư vấn về chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non B n hãy t tr l i câu h i: T v n v ch m sóc và giáo d c tr em m m non cho các b c cha m nh m t m c ích gì? M c ích t v n: 22 | MODULE MN 10
- B n hãy so sánh v i các thông tin d i ây và i u ch nh thông tin c a mình cho phù h p. THÔNG TIN PHẢN HỒI M c ích c a t v n v ch m sóc, giáo d c tr cho các b c cha m : Nh m làm cho các thành viên trong gia ình, c bi t là cha m c a tr — c nâng cao ki n th c v khoa h c ch m sóc, giáo d c tr cùng nh ng k n ng áp d ng nh ng ki n th c khoa h c ã c ti p thu vào th c ti n. T v n v ch m sóc, giáo d c tr cho các b c cha m t t s t o nên s ph i h p ng thu n gi a nhà tr ng và gia ình trong vi c th c hi n m c tiêu chung, hình thành và phát tri n nh ng nét nhân cách u tiên h ng t i s phát tri n toàn di n c a tr , ng th i nh h ng cho cha m trong th c ti n giáo d c tr c t tin h n, ch ng và hi u qu h n. Hoạt động 5: Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn của công tác tư vấn cho các bậc cha mẹ B n hãy li t kê nh ng thu n l i và khó kh n c a công tác t v n v ch m sóc, giáo d c tr m m non mà b n ã g p ph i, ho c b n hình dung ra. — Thu n l i: — Khó kh n: TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 23
- B n hãy so sánh v i các thông tin d i ây và i u ch nh thông tin cho b n thân. THÔNG TIN PHẢN HỒI Nh ng thu n l i 1. Nh n th c c a xã h i, gia ình v nh h ng, t m quan tr ng c a giáo d c gia ình i v i s phát tri n c a tr ngày càng c nâng cao. Nhìn chung, cha m ngày càng ý th c sâu s c trách nhi m tr c nh ng òi h i/ thách th c ngày càng cao h n c a xã h i i v i ch t l ng ngu n nhân l c, t ó òi h i s chu n b t ng b c c a cha m i v i s phát tri n toàn di n c a tr ngay t nh ng n m u tiên c a cu c s ng (ki n th c, k n ng, thái c a tr h ng t i s phát tri n nhân cách toàn di n c a tr ). 2. Công tác t v n nuôi d y tr cho các gia ình c t ng c ng, m r ng, ti p c n c v i nhi u thành t u m i trong khoa h c giáo d c. 3. Cha m d có nh ng i u ki n thu n l i h n (v ph ng ti n, kinh t ) ti p c n v i nh ng ph ng ti n hi n i, góp ph n nâng cao trách nhi m, nâng cao ch t l ng giáo d c tr gia ình: các ph ng ti n thông tin i chúng, các ngu n sách báo, tài li u h ng d n nuôi d y tr 4. S phát tri n nhanh chóng c a khoa h c k thu t nói chung, ph ng ti n thông tin nói riêng (internet, ) ã góp ph n nh h ng quan tr ng t i s lan to , chia s nhanh, r ng nh ng thông tin, t o c h i các thành viên gia ình có i u ki n trao i, h c h i kinh nghi m giáo d c tr không ch ph m vi trong mà c ngoài n c. Nh ng khó kh n 1. M t s cha m ch a có nh n th c úng v vai trò, ý ngh a s phát tri n c a tr tu i m m non trong quá trình phát tri n cá nhân. Trong th c t , m t s b c ph huynh ch a hi u rõ vai trò c bi t quan tr ng c a gia ình trong s phát tri n c a con em mình và cho r ng vi c nuôi d y tr 24 | MODULE MN 10
- tu i m m non có ph n n gi n: “tr i sinh voi, tr i sinh c ”, “kh c nuôi, kh c l n” ho c “cha m sinh con tr i sinh tính” 2. Cha m ch a có th i gian ch m sóc — giáo d c tr gia ình. Trong giai o n hi n nay, nhi u gia ình ph i d n s c l c, tâm trí cho lao ng ki m s ng nên h n ch th i gian nuôi d y con, nh h ng nhi u t i ch t l ng giáo d c tr gia ình. 3. D i tác ng c a c ch th tr ng, nh n th c sai l ch v giá tr xã h i, các thói quen sinh ho t không khoa h c, l i s ng ích k , l i ho c s kì v ng quá cao vào s phát tri n c a tr m t s cha m tr gây nên s thi u th ng nh t gi a các thành viên trong gia ình v cách giáo d c tr . 4. Tình tr ng li hôn, li thân, sinh con không giá thú, các bà m n thân sinh con t ng lên trong nh ng n m qua òi h i s v t khó cao c a cha/m tr , nh h ng không nh t i ch t l ng giáo d c tr m m non gia ình. 5. N ng l c c a ng i t v n h n ch : — Thi u ki n th c, kinh nghi m, thi u tài ngh và không th ng nh t gi a nói và làm. — a ra quá nhi u tin m t lúc. — Ch gi ng gi i mà không nghe ph n h i i u ch nh n i dung. — Không bi t cách ng viên mà l i ch trích phê phán. Hoạt động 6: Yêu cầu, nhiệm vụ của người tư vấn B n hãy tr l i câu h i sau ây: Theo b n mu n tr thành ng i t v n t t, ng i cán b t v n ph i th c hi n nh ng nhi m v gì? TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 25
- B n hãy i chi u v i các thông tin sau ây và i u ch nh nh n th c c a mình. THÔNG TIN PHẢN HỒI Yêu c u, nhi m v c a ng i t v n — L ng nghe ý ki n c a các b c cha m . — S d ng các k n ng giao ti p c th khai thác kinh nghi m, tr i nghi m, c m xúc, suy ngh và quan i m c a cha m và t p h p các thông tin ã c cha m ph n ánh. — Th hi n s thông c m, chia s , th u hi u hoàn c nh c a t ng gia ình, t ng tr . — Chú tr ng nh ng u i m/ th m nh c a t ng cha m xây d ng cho h ni m tin v ng ch c trong cu c s ng và trong vi c ch m sóc, giáo d c tr . — T v n viên ph i là mô hình m u v thái truy n tin — giao ti p. — Các ví d t cu c s ng hàng ngày nên c a ra trao i, chia s , th hi n và ánh giá, th nghi m thông qua các thao tác hành ng; m r ng ki n th c v nh ng lí thuy t m i trong giáo d c tr , s phát tri n c a tr — Khi trao i kinh nghi m gi a các ph huynh c n t o kh n ng a ra nh ng vi n c nh m i, s phát tri n tích c c c a tr trong t ng lai. Nội dung 3 NỘI DUNG TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC VÀ GIÁO DỤC TRẺ MẦM NON Hoạt động 1: Nội dung kiến thức về khoa học chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non B ng kinh nghi m th c t c a mình, b n hãy tr l i câu h i sau ây: giúp cha m có c a con phát tri n toàn di n, c n ph i t v n cho cha m nh ng ki n th c gì v ch m sóc, giáo d c tr ? 26 | MODULE MN 10
- B n i chi u v i nh ng thông tin d i ây và tìm xem có nh ng i m gì t ng ng, nh ng gì c n i u ch nh các thông tin c a mình cho phù h p. THÔNG TIN PHẢN HỒI Cha m c n c t v n các n i dung ch m sóc, giáo d c tr m m non nh sau: Bao g m các ki n th c v c i m sinh lí, tâm lí c a tr trong t ng giai o n phát tri n; m c tiêu, n i dung, hình th c ch m sóc, giáo d c tr Cha m c n có nh ng ki n th c c b n v c i m tâm lí l a tu i tr m m non : — t ra nh ng quy nh trong sinh ho t h ng ngày h p lí nh m giúp: + Tr có ng c tích c c h n th c hi n và duy trì quy nh. + Tr và cha m có th có nh ng m i quan h tích c c và s hi u bi t nhau t t h n. + Phát tri n m nh h n tr vi c t chú ý và s t tin. + Tr t bi t gi k lu t h n. — G n nh ng nhu c u, n i dung giáo d c tr phù h p v i các giai o n phát tri n tr , giúp tr phát tri n toàn di n v nh n th c, tình c m, quan h xã h i và nh ng con ng có th t c k t qu t ra. — Hi u vai trò cha m và gia ình trong giáo d c tr ; có s chu n b t t h n và cùng các thành viên khác tham gia m t cách tích c c vào vi c giáo d c tr t i gia ình. — Bi t v chu n phát tri n c a tr 5 tu i bi t c kh n ng c a tr , t ó i u ch nh tác ng giáo d c và có tác ng kích thích s phát tri n c a tr , giúp phát tri n t i a ti m n ng c a m i a tr . TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 27
- — Theo dõi c s phát tri n c a tr và ánh giá khách quan k t qu t c tr ; ánh giá tr không ch hi n t i mà c nh ng òi h i c n t c tr trong nh ng tu i c th ti p theo. — Nh n ra nh ng y u t nh h ng t i s phát tri n c a tr . — Nguyên nhân c a nh ng k t qu / t n t i. Hoạt động 2: Nội dung về kĩ năng thực hiện việc chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non B n hãy li t kê các k n ng ch m sóc, giáo d c tr mà b n cho là c n thi t ph i t v n cho các b c cha m . — K n ng ch m sóc: — K n ng giáo d c: B n hãy c và i u ch nh v i các thông tin d i ây. THÔNG TIN PHẢN HỒI — K n ng ch m sóc: v sinh cá nhân, an toàn, v sinh môi tr ng, n, ng , — K n ng giáo d c tr : Cách ch i v i tr , cách trò chuy n, k chuy n, giao ti p v i tr nh m thúc y phù h p kh n ng phát tri n ngôn ng , nh n th c, xã h i c a tr ; cách xây d ng môi tr ng giáo d c thân thi n cho tr trên c s ó gia ình có tình yêu th ng và trách nhi m i v i 28 | MODULE MN 10
- s phát tri n toàn di n c a tr , giúp tr gi i quy t v n . Cha m c n h c k n ng “L ng nghe tích c c”. K n ng này s giúp cha m : + Th hi n tình c m, s tôn tr ng tr ; + Giúp tr b t s hãi trong nh ng tình hu ng nh t nh; + Kh i d y s tin t ng tr vào kh n ng ph i h p cùng cha m gi i quy t v n ; + Phát tri n s t tin tr và khuy n khích tr xu t ý t ng m i; + Cha m tin vào kh n ng c a tr s gi i quy t c v n t ra. Hoạt động 3: Nội dung về kĩ năng áp dụng kiến thức đã tiếp thu vào thực tiễn B n ã t ng t v n ch m sóc, giáo d c tr em cho các b c cha m . áp d ng nh ng i u c b n t v n vào th c ti n công tác ch m sóc, giáo d c tr em, các b c cha m c n ph i m b o th c hi n nh ng yêu c u gì? T i sao? B n hãy ch ra nh ng yêu c u ó: B n hãy i chi u nh ng i u b n v a nêu ra v i nh ng thông tin d i ây i u ch nh n i dung câu tr l i. THÔNG TIN PHẢN HỒI — Vi c áp d ng tri th c ã ti p thu vào th c ti n mang l i giá tr th c c a nh ng tri th c, t o nên s thay i tích c c c ph huynh và tr theo m c ích giáo d c c n h ng t i. Tuy nhiên, ây là quá trình òi h i s n l c c bi t, liên t c c a các thành viên gia ình có liên quan t i vi c giáo d c tr trong s t ng tác tích c c gi a gia ình và c s giáo d c có s h tr , i u ch nh, thay i các v n liên quan t i giáo d c. — C n c vào th c t c th c a t ng gia ình, cha m c n t o i u ki n, xây d ng môi tr ng giáo d c t i gia ình và t o c h i cho tr c t TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 29
- l p trong sinh ho t và giúp ng i khác nh ng vi c phù h p di n ra h ng ngày. — Cha m c n c luy n và th có th phát tri n nh ng hình th c, ph ng pháp giáo d c m i khác nhau g n li n i u ki n s ng cá nhân. Tuy nhiên, t mong mu n lí thuy t n k t qu th c ti n v n luôn là m t kho ng cách, luôn òi h i s n l c c g ng v i ng c và ý nh mong mu n thay i. Do ó, c n có s h ng d n i kèm khi cha m th , luy n b sung, giúp k p th i khi c n thi t. — Các n i dung v ki n th c, k n ng ch m sóc, giáo d c tr và vi c áp d ng chúng vào quá trình nuôi d y con có tác ng qua l i, nh h ng, b sung, thúc y l n nhau, t o nên c s khoa h c toàn di n, th ng nh t trong quá trình tác ng vào s phát tri n c a tr trong t ng giai o n. i u ó có nh h ng không ch t i hi n tr ng mà còn nh h ng t i xu h ng phát tri n nhân cách c a tr trong t ng lai — m t hình nh v tr mà cha m mong mu n h ng t i, t c. Trong th c t , ba l nh v c n i dung t v n này c th c hi n m t cách tích h p, an xen vào nhau, các n i dung b sung, h tr cho nhau. Ghi nh : N i dung c b n c n t v n cho cha m : — Cung c p nh ng ki n th c v ch m sóc — giáo d c tr m m non; — Hình thành và phát tri n nh ng k n ng ch m sóc, giáo d c tr ; — H ng d n các b c cha m áp d ng t t ph n lí thuy t ti p thu vào th c ti n ch m sóc, giáo d c tr hàng ngày t i gia ình. Nội dung 4 HÌNH THỨC TƯ VẤN (2 tiết) Hoạt động: Tìm hiểu các hình thức tư vấn chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non B n hãy ghi ra v b n hình th c t v n cho cha m ã áp d ng mà b n cho là hi u qu . B n hãy nêu i m m nh ho c h n ch c a t ng hình th c. — Hình th c th nh t: + u i m: 30 | MODULE MN 10
- + H n ch : — Hình th c th hai: + u i m: + H n ch : — Hình th c th ba: + u i m: + H n ch : — Hình th c th t : + u i m: + H n ch : TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 31
- B n hãy so sánh v i các hình th c d i ây và tìm ra nh ng nét t ng ng và i u ch nh thông tin n u c n. THÔNG TIN PHẢN HỒI Tu thu c vào n i dung và i t ng mà có l a ch n hình th c t v n cho phù h p. M i hình th c có nh ng u i m và h n ch nh t nh. Sau ây xin gi i thi u m t s hình th c t v n: 1. Tư vấn trực tiếp với từng cha mẹ Khi g p g cha m tr t i nhà ho c t i tr ng m m non khi ón và tr tr , t v n viên có th tranh th chuy n t i cha m m t s thông tin c n thi t theo nhu c u c a h . Hình th c t v n này có hi u qu vì tr c ti p v i t ng cha m , hi u nhu c u c a h nh ng ph i t n nhi u th i gian t v n cho t ng ng i. 2. Tư vấn với một nhóm người. Mu n làm t t bu i t v n cho m t nhóm ng i, b n nên nghiên c u k , chu n b k cho bu i t v n c a mình. Sau ây là m t s g i ý: Chu n b và t p d t tr c khi th c hi n bu i t v n là i u r t quan tr ng, không nh t thi t ph i quá dài (15 — 20 phút là ). M u s nói gì, nói nh th nào? Các ý chính nh truy n t là gì (3 — 4)? D ki n thông tin h tr cho các ý chính nh th nào (k chuy n, các s li u th ng kê, ph ng pháp so sánh)? K t thúc bu i t v n nh th nào? D ki n k t qu , nh ng l i ích cho i t ng sau khi bu i t v n k t thúc là gì? M i nhóm kho ng t 10 — 15 ng i, th ng c t ch c vào bu i tr a, bu i t i. M i tháng t ch c 1 — 2 l n, m i l n 30 — 40 phút. Ng i c t v n có m t s i u ki n gi ng nhau, có nh ng yêu c u nh nhau. Ví d có con cùng l a tu i, cùng g i con m t tr ng T v n viên nêu ch , t ra câu h i, a ra tình hu ng c th m i ng i t liên h và trao i, thông qua ó n m c thông tin lâu h n. Ng i t v n c ng c n có kh n ng ánh giá và t ng h p các ý ki n a ra nh ng k t lu n úng n. Cách th c hi n t v n v i m t ng i ho c m t nhóm ng i (t t nh t là m t nhóm 10 — 15 ng i). 32 | MODULE MN 10
- — Nhóm chính th c: là nhóm c t ch c t t nh : H p nhóm ph huynh, t ph n xã, t , i s n xu t — Nhóm không chính th c (không c t ch c) nh : nh ng ng i i d l tôn giáo, nhóm ng i n mua phi u n ho c n khám s c kho cho con. u i m c a hình th c t v n v i nhóm các b c cha m : s l ng ng i d ít, nên s giao ti p gi a ng i c t v n và ng i t v n di n ra t nhiên h n, c i m h n, t o không khí thân m t. Do có cùng m t nhu c u, cùng i u ki n nên d dàng ch n các chuyên phù h p, phát huy c tính ch ng c a ng i d . a i m và th i gian d b trí. — Có tác d ng h tr , trao i kinh nghi m và các k n ng, m i ng i có c h i h c t p l n nhau. — T o c h i các thành viên u có th óng góp s c l c c a mình (VD: th y tr ng m m non c n m t s i u ki n nh t nh d y các cháu h s cùng nhau óng góp ti n, công s c, dùng cô giáo th c hi n công tác này t t h n). Nh c i m: Th i gian hoàn thành các n i dung giáo d c kéo dài, c n nhi u t v n viên và t v n viên ph i có kh n ng t ch c, h ng d n. Tuy v y hình th c này v n c t ch c nhi u vì vi c t ch c n gi n, g n nh . Các b c th c hi n m t bu i t v n theo nhóm M t bu i t v n cho nhóm ng i c n ph i có các b c sau: + Gi i thi u ng i n tham d . + Nói rõ m c ích, ý ngh a c a bu i t v n. + Trình bày ch ã ch n. + Ti n hành th o lu n và trao i. + K t thúc th o lu n nhóm. L u ý: — Th i gian trao i không nên kéo dài. — Xem m i ng i có hài lòng v i bu i trao i không. c i m c a m t cu c th o lu n t t: — M i ng i u tham gia. — M i ng i chia s kinh nghi m v i nhau. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 33
- — Làm vi c trong không khí tin t ng. — Không ai l n át ai. — Không có s ch trích hay tra xét các ý ki n c a nhau. 3. Tư vấn qua phương tiện thông tin đại chúng cho cha m tr xem các bu i t v n quay tr c ti p c a các ài phát thanh, truy n hình a ph ng và trung ng; ho c xem nh ng k ch b n, nh ng câu chuy n, nh ng cu n phim v cách ch m sóc, giáo d c tr . Hình th c này d thu hút cha m b i hình nh p, âm thanh h p d n. Tuy v y hình th c này có nh c i m: nhi u n i không có i n, thi u ph ng ti n th c hi n. Ng i nghe khó theo dõi c toàn b n i dung c a ch ; S t ng tác gi a ng i t v n và ng i c t v n b h n ch . 4. Tư vấn qua đợt kiểm tra sức khoẻ hoặc kiểm tra các chỉ số phát triển của trẻ M i l n tr ng m m non t ch c khám s c kho nh kì cho tr (m i n m 2 l n) là c h i t t t v n cho b / m v cách cho tr n, v sinh cá nhân, v sinh môi tr ng, cách s a l i cho tr khi tr nói sai t , sai câu Ví d : Khi o các ch s phát tri n v n ng c a tr , phát hi n tr th hi n v n ng c b n d i m c trung bình c a ph n ông tr . Giáo viên/ ng i t v n có th t v n cho cha m c n t o i u ki n cho tr n u ng, v n ng trong th i gian nhà nh th nào tr có s c b n, s khéo léo trong v n ng 5. Tư vấn qua trang web Hình th c t v n này phù h p v i các cha m tr , có i u ki n s d ng m ng Internet. Các cha m có th trao i kinh nghi m, tranh lu n nhau v cách nuôi d y con. 6. Tư vấn bằng góc dành cho cha mẹ M i tr ng m m non, tr ng m u giáo, m i l p m u giáo, m i nhóm tr ch n m t góc thu n l i làm góc t v n cho cha m . T i n i này, trình bày các tài li u, tranh nh, ch i, dùng c n thi t cho tr t ng tu i cho cha m xem, h c t p vào lúc a và ón tr . 7. Tư vấn qua việc đến thăm tại gia đình — Ch n th i gian, hoàn c nh thích h p v i i t ng th m h gia ình. 34 | MODULE MN 10
- — Có th b t u bu i t v n b ng vi c chào h i v tình hình s c kho , công vi c — Quan sát gia c nh. — L ng nghe, suy ngh xác nh v n c n quan tâm. Trên c s ó, a thông tin cho phù h p v i i t ng. — t câu h i khuy n khích s tham gia, chia s c a i t ng. — Gi i thích rõ ràng, c n k , chính xác, nên dùng t n gi n, d hi u, g n g i. — S d ng các tài li u phù h p v i i t ng. — Có th ghi chép n u c n thi t nh ng c n l u ý i t ng không t thái khó ch u. 8. Tư vấn qua thư, điện thoại Hình th c này r t ti n l i và k p th i nh ng t n kém và s t ng tác gi a ng i t v n và ng i c t v n b h n ch trong vi c s d ng ngôn ng c th và s t ng tác v i nhau. 9. Tổ chức liên hoan, hội thi về nuôi con khoẻ, dạy con ngoan Trong các cu c liên hoan, h i thi ki n th c v ch m sóc, giáo d c tr th ng có nhi u k ch b n, nhi u câu chuy n mang tính th c t v ch m sóc, giáo d c tr c trình bày. ây là c h i t t cha m xem và rút kinh nghi m cho b n thân mình m t cách t nhiên. Tuy nhiên hình th c này h n ch b i s t ng tác gi a t v n viên và cha m . 10. Mời cha mẹ đến thăm các hoạt động chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non ây là vi c th c hành cách ch m sóc dinh d ng, v sinh phòng b nh; cách trò chuy n v i tr ; cách ch i v i tr ; cách làm ch i cho tr là nh ng minh ho th c t b sung cho bài h c, vì v y cha m s nh c lâu h n, t tin h n vào kh n ng c a ng i t v n c ng nh kh n ng c a mình trong vi c áp d ng nh ng ki n th c và k n ng ch m sóc, giáo d c tr . th c hi n hình th c này có hi u qu , ng i t v n ph i có kh n ng th c hành th t t t. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 35
- Nội dung 5 PHƯƠNG PHÁP TƯ VẤN (2 tiết) Hoạt động 1: Điều cần lưu ý trong phương pháp tư vấn B n hãy a ra m t s i u c n l u ý trong ph ng pháp t v n cho các b c cha m mà b n th y c n thi t. T i sao? — i u c n chú ý: — B i vì: B n hãy c các thông tin d i ây và i u ch nh nh n th c cho b n thân. THÔNG TIN PHẢN HỒI — M c tiêu, n i dung t v n t p trung vào ch m sóc, giáo d c tr d i 6 tu i. — Nên b t u t v ng m c c a i t ng. — T o không khí thân thi n, tho i mái và tin c y: + t câu h i m . + S d ng ngôn ng không l i mang tính khuy n khích (g t u, ánh m t thân thi n, m m c i ). + Thông c m chia s . + Khuy n khích bà m , t o cho bà m c m giác c tôn tr ng. 36 | MODULE MN 10
- + Tránh a ra câu h i xét oán. — L ng nghe hi u rõ v n , hoàn c nh c a i t ng. — Giúp i t ng t nh n ra v n c a mình, g i ý, d n d t i t ng xu t các gi i pháp kh c ph c. — a ra ví d có tính thuy t ph c. — Quan tâm xem bà m có hi u và ph n ng th nào v i i u c t v n. Cách di n t b ng l i — T o không khí thân m t, g n g i gi a ng i nói và ng i nghe. — Tìm hi u xem các b c cha m ã bi t và làm gì v v n ó. — B sung thêm và mô t chính xác nh ng i u mà h còn thi u, c n bi t, c n làm. — Truy n t nh ng thông tin ch ch t và gi i thích i m l i c a hành vi m i. — Tìm ra các lí do c n tr các b c cha m thay i hành vi, tìm cách kh c ph c. — Dùng t ng n gi n, d hi u. — S d ng nh ng l i ng i và c ch thân thi n th hi n s quan tâm. — Ph n ánh l i nh ng gì cha m nói. — Trong khi gi i thích nên dùng ca dao, t c ng , nêu các kinh nghi m, các ví d t c ng ng. — Khuy n khích m i ng i t câu h i b ng nhi u cách. — Ki m tra l i xem m i ng i ã hi u ch a b ng cách t câu h i m . H ã nghe và hi u c nh ng gì? — ng viên khuy n khích m i ng i th c hi n và duy trì hành vi m i. — Gi ng nói to, rõ, nghe. C n nh n m nh nh ng ý chính, nh ng ch c n thi t, bi t d ng úng ch . ng tác — T th tho i mái. — Tránh v a nói, v a i, nói quay l ng l i ng i nghe. — Khi ng không nên d ng 2 chân, 2 tay, không ch tr , tr khi c n minh ho và c n thi t. Không làm ng tác th a (gãi u, s a qu n áo ). TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 37
- — Cách nhìn nên bao quát, không nhìn m t ch lâu. — Nét m t thay i cho thích h p, luôn luôn t i c i, tránh cau có, l nh nh t. — Cách n m c: ch nh t , n gi n, phù h p v i i t ng và phong t c t p quán c a a ph ng. Không c u kì, d phân tán chú ý c a ng i nghe. — Trong khi truy n t c n s d ng gi ng nói, ng tác, nét m t phù h p t o không khí thân m t, g n g i, c i m , gây c s tin t ng, lôi cu n ng i nghe. Hoạt động 2: Một số phương pháp tư vấn theo chủ đề đã chọn B n hãy li t kê các ph ng pháp t v n b n ã s d ng t v n cho các b c cha m v m t ch nào ó và cách th c hi n nó. B n c nh ng thông tin d i ây và i u ch nh nh n th c c a b n thân, sau ó th c hi n các yêu c u c a các bài t p trong t ng ph ng pháp t v n. 38 | MODULE MN 10
- THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Phương pháp đàm thoại trực tiếp với nhóm cha/ mẹ Cách th c hi n — t câu h i/nêu v n cho ng i tham gia suy ngh , huy ng c s hi u bi t, kinh nghi m, tìm ra càng nhi u ý t ng càng t t. — T t c các ý t ng và ngh c a m i ng i u c trình bày và c ch p nh n (k c nh ng i u trái ng c). — Sau khi nhóm k t thúc th o lu n, h s ph i quy t nh ý t ng nào là t t nh t. — T ng nhóm s trình bày ý t ng và ngh c a nhóm tr c l p. — T v n viên t ng h p, phân tích nh ng ý t ng và ngh c a cha m . B n hãy c k các o n h i tho i sau ây và cho nh n xét v t ng tr ng h p: Tr ng h p 1 T v n viên: Chào ch . Cháu Thanh kho ch ? Bà m : Vâng, cám n ch ! T v n viên: Ch có cho cháu bú không? Bà m : Có. T v n viên: Ch có g p khó kh n gì trong vi c cho cháu bú không ? Bà m : Không. T v n viên: Cháu có bú th ng xuyên không? Bà m : Có. Tr ng h p 2 T v n viên: Chào ch . S c kho cháu Thanh th nào ? Bà m : Cháu kho và r t ói. T v n viên: , th ch cho cháu n nh th nào ? Bà m : Cháu bú m . Tôi ch ph i cho cháu n m t b a bú chai vào bu i t i thôi. T v n viên: i u gì làm ch quy t nh nh v y? Bà m : Bu i t i cháu òi n nhi u vì th tôi ngh r ng tôi không có s a. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 39
- T v n viên: Th ch cho cháu bú chai nh ng th gì? Bà m : N c cháo v i ng. Tr ng h p 3: (S d ng l i áp và i u b bi u l s quan tâm) T v n viên: Chào ch . D o này ch cho cháu bú th nào? Bà m : Chào ch , tôi cho r ng t t c thôi. T v n viên: Hm. (g t u, m m c i). Bà m : À, hôm n tôi h i lo vì cháu b nôn. T v n viên: Th ! (r n lông mày lên, l v quan tâm) Bà m : Tôi ang b n kho n không bi t tôi ã n th c n gì làm cho s a c a tôi không h p v i cháu. T v n viên: À! (g t u m t cách thông c m). V y ch ã n nh ng th c n gì? Bà m : (B n hãy i n ti p l i tho i). Bài t p Sau khi nghiên c u các tình hu ng b n hãy nh n xét t ng tr ng h p, rút ra nh ng kinh nghi m, k n ng c n thi t trong vi c t v n các ki n th c nuôi con. B n hãy c các nguyên t c giúp m i ng i thay i hành vi d i ây và hãy tìm xem trong các tr ng h p trên, các nguyên t c ó ã c th hi n nh th nào? Sau ây là m t s nguyên t c mà ng i t v n c n chú ý th c hi n t v n ch m sóc, giáo d c m m non t hi u qu : Sáu nguyên t c giúp m i ng i thay i hành vi: 1. Tìm ra i u m i ng i ã bi t và làm t t, ng viên, khuy n khích m i ng i làm theo nh ng hành vi ó. 2. Cung c p thông tin còn thi u, mô t chính xác i u m i ng i ph i làm. 3. Tìm ra lí do t i sao tr c ây ng i ta không làm theo hành vi t t, h s g p ph i khó kh n gì trong t ng lai n u h làm theo nh ng hành vi t t này. Th o lu n, tìm ra bi n pháp kh c ph c. 4. Gi i thích m t cách rõ ràng v l i ích c a hành vi m i. 5. Giúp , ng viên m i ng i làm theo và duy trì hành vi m i. 6. Cam k t c a m i ng i s th c hi n các hành vi này trong t ng lai. 40 | MODULE MN 10
- 2. Phương pháp kể chuyện Cách th c hi n — B n có th sáng tác ra các câu chuy n ho c s u t m nh ng m u chuy n có th c (ho c c vi t trên các sách/báo) và k cho ng i khác nghe. — M i m t vài ng i ho c i di n nhóm trình bày câu chuy n tr c l p, c l p l ng nghe và cho ý ki n nh n xét v câu chuy n, v nh ng bài h c ho c thông i p rút ra t nh ng câu chuy n ó. Sau ây là câu chuy n “ Chuy n m t ng i m ” có th c trong cu c s ng c ghi l i, b n hãy c và rút ra nh ng i u b ích b ng cách tr l i các câu h i sau ây: (1). Khi làm công vi c h ng ngày c a mình, bà m th ng làm gì v i con c a mình? Vi c làm ó có l i gì cho con? Hàng xóm có nh n xét gì v ch ? (2). Trong cu c s ng h ng ngày, b n có quan sát c cách m con th ng nói chuy n nh th không? Quan i m c a b n v vi c làm ó? Câu chuy n này có th ng x y ra a ph ng b n không? (3). B n có nh n xét gì v câu, t c dùng trong câu chuy n? Chuy n m t ng i m Tôi s ng Hà Giang và m t ch ng khi con út c a tôi ch a y n m. Tôi s ng m t mình cùng v i hai a con, b m tôi ã m t t lâu. Ch ng tôi m t i khi n tôi th y mình ch ng có ai trò chuy n và ôi khi th y r t cô n. Chính vì th mà tôi luôn nói chuy n v i b n tr . Khi làm các công vi c hàng ngày c a mình nh gi t gi , n u các lo i rau khác nhau, d n d p nhà c a, khi làm r y , tôi u gi i thích cho con tôi ang làm gì. Và tôi c ng d ng l i i con tr l i. Ngay c khi con tôi ch bi t nói “ , , a, a” thì tôi c ng b o “ úng r i, m bi t con mu n nói gì r i”. Hàng xóm nhà tôi nói r ng tôi b hâm vì c i nói chuy n v i m t a bé ch ng bi t gì. R i m i ây, tôi i h p xóm và cán b nói r ng chúng ta có th giúp tr l n và phát tri n r t t t khi th ng xuyên nói v i tr v nh ng gì ta làm. B n có bi t ch cán b ó nói gì không? Ch y b o nói chuy n và nghe b n tr nói là cách t t nh t chúng bi t giao ti p và nh ng a bé nh v y th ng t tin và h c h i t t h n. Tôi ch ng hâm tí nào có ph i không? TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 41
- Bài t p B n hãy th vi t l i m t câu chuy n v cách ch m sóc ho c giáo d c con có th c c a b n ho c c a ng i khác mà b n cho r ng câu chuy n ó có ý ngh a cho các b c cha m có con tu i m m non tham kh o và rút kinh nghi m cho b n thân mình nuôi d y con t t. Các câu chuy n có th có tr ng tâm nh sau: M t câu chuy n giúp tr h c toán; M t câu chuy n v ng i ông giúp tr hình thành thói quen ng n n p; M t câu chuy n v ng i bà có ý th c hình thành tr s thích thú c sách 3. Phương pháp xây dựng kịch bản Cách th c hi n — K ch b n c trình di n tr c m i ng i v i th i gian óng vai c a m i tình hu ng kéo dài 5 — 7 phút. — Sau khi óng vai m i tình hu ng k t thúc, m i ng i s th o lu n các hành ng c a m i nhân v t và các v n t ra nh : + Th c t có x y ra nh ng v n nh v y không? + i u ó có th x y ra gia ình, nhà tr ng hay c ng ng không? + V n ó có th x y ra nh th nào? Ai có th gi i quy t? + i u gì có th x y ra n u nói cách khác ho c làm vi c khác? + a ra các xu t gi i quy t v n có hi u qu ho c bàn b c nh ng l i khuyên trong nh ng v n khác nhau. B n hãy c các k ch b n sau ây và rút ra i u gì khi cha m xem trình di n k ch b n này: Các vai chính: — Bà m 1 (Bà m eo n ). — Bà m 2 (Bà m m c váy hoa). — Cán b y t . — Cô giáo m m non. — Các vai khác. C nh 1: Bà m 1 (Bà m eo n ) i ra sân kh u v a i v a hát: Là lá la hãy nín nín i con con ngoan, con c ng, ng ngon nhé (tay xoa b ng). — Th a bà con tôi có thai l n này là l n th ba r i, nh ng tôi không bao gi i tiêm phòng, nghe nói tiêm au l m. 42 | MODULE MN 10
- — y, y cái ch kia (v y tay), ch c l i i tiêm ph i không, ch c là au l m (vào sân kh u). C nh 2: Bà m 2 (Bà m m c váy hoa) n tr m y t khám, cán b y t khám thai cho ch , h i han và t v n cho bà m C nh 3 : Hai bà m g p nhau c nh tr m y t , h i han v vi c có thai, ch m sóc thai. Hai bà m có ý ki n khác nhau v vi c ch m sóc thai nghén, bà m 2 c thuy t ph c bà m 1 n tr m khám thai tiêm phòng, nh ng bà m 1 còn ch n ch ch a nghe. úng lúc ó có m t cô giáo m m non i n tr m y t ( bàn v i tr m chu n b cho các cháu m m non tiêm phòng tu n t i), g p hai bà m , qua h i han c bi t bà m 1 không th ng nh t ý ki n v i bà m 2 v vi c khám thai t i tr m y t và tiêm phòng u n ván cho bà m mang thai. Ch thuy t ph c bà m 1 nên i khám và tiêm phòng u n ván t i tr m y t . Trong lúc c ba ng i ang chuy n trò thì bà m 1 t nhiên au b ng C nh 4: C hai ng i bà m 1 vào tr m y t , sau khi khám cán b y t phát hi n ra thai ng c và chuy n bà m 1 lên tuy n trên. C nh 5 : M t tháng sau hai bà m n tr m y t cám n cán b y t và tiêm phòng cho con h ã g p nhau t i ây. Bà m 1 nói lên suy ngh l c h u c a mình, h a s tuyên truy n cho m i ng i nên n tr m y t khám thai phát hi n ra các d u hi u b t th ng và tiêm phòng u n ván. Trên ây là m t s c nh chính do m t nhóm h c viên th c hi n bài t p, tu i u ki n th c t có th i u ch nh l i tho i và c nh phù h p. 4. Phương pháp sử dụng tranh ảnh Cách th c hi n: — Tranh nh c c t t báo chí, t r i, áp phích ho c các ngu n khác. — t ho c treo tranh nh v trí thu n ti n c nhóm có th d dàng nhìn th y. M i thành viên (ho c nhóm) ph i có th i gian quan sát b c tranh ho c nh ch p tr c khi b t u th o lu n. B n hãy tr l i câu h i theo trình t sau: + i u gì ang x y ra trong b c tranh ( nh) này? TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 43
- + i u này có x y ra trong c ng ng chúng ta không? + Ph i làm gì phát huy ho c ng n ch n chúng? 5. Phương pháp thực hành Cách th c hi n: — Th c hành có th th c hi n t i l p m u giáo hay th c a. — Có th t ch c d i d ng trò ch i. Trong quá trình th c hành các thành viên ph i quan sát, ghi chép nh ng vi c làm c a b n mình, b sung nh ng vi c làm còn thi u. Khi t ng k t th c hành, t v n viên tóm t t các ý ki n óng góp c a nh ng ng i tham d , phân tích nh ng vi c làm trong quá trình th c hành rút kinh nghi m. Nội dung 6 THỰC HÀNH TƯ VẤN (3 tiết) Hoạt động: Nghiên cứu tiến trình của một buổi tư vấn và rút ra mục đích, nội dung, hình thức, phương pháp tư vấn đã sử dụng B n hãy c thông tin d i ây và tr l i các câu h i sau khi nghiên c u thông tin này. Ch t v n: NHU C U C A TR M M NON Cách ti n hành Ho t ng 1: Gi i thi u thành ph n tham d bu i t v n, ch và m c ích c a bu i t v n T v n viên gi i thi u thành ph n n d ho c cha m tr , ng i ch m sóc tr ho c nh ng ng i tham d khác t gi i thi u v mình (h tên, a ch , s con ). Ho t ng 2: Th o lu n v nh ng nhu c u c a tr em Nh ng ng i tham d c chia thành 3 nhóm và th o lu n theo câu h i. Câu h i: Tr em c n gì s ng, l n lên, kho m nh, thông minh và t tin? 44 | MODULE MN 10
- Câu tr l i mong i: Tr c n c cung c p dinh d ng: n, u ng y ch t. Tr c n c ch m sóc v sinh thân th . Tr c khám ch a b nh khi c n. Tr c n c yêu th ng, ôm p, vu t ve. Tr c n c trò chuy n, d y d , vui ch i, ti p xúc v i môi tr ng xung quanh Tr c n tránh m i s s hãi, m t an toàn c v th ch t và tinh th n i di n các nhóm trình bày k t qu th o lu n c a nhóm mình. T v n viên chia b ng thành 2 c t, ghi k t qu trình bày c a các nhóm v các nhu c u c a tr vào c t th nh t c a b ng (C t th hai s dùng ghi các th o lu n ho t ng 3 — áp ng nh ng nhu c u c a tr ). Nhu c u c a tr Ng i ch m sóc tr có th làm áp ng nhu c u c a tr n u ng y Ch i ùa vui v T v n viên ch t l i v n : Dinh d ng ( n u ng), g n bó (ôm p, vu t ve, v v ), giao ti p (trò chuy n, ng t ngào, yêu th ng), vui ch i, nh n th c, ti p xúc, tìm hi u v i th gi i xung quanh, an toàn là nh ng nhu c u c b n c n thi t m b o cho bé s ng, phát tri n kho m nh, vui v , t tin, thông minh và sáng t o. Ho t ng 3: Th o lu n v cách áp ng nh ng nhu c u c a tr em T v n viên treo 2 b c tranh ã chu n b (1 tr kho m nh, m p m p, t i c i; 1 tr m y u, g y còm, bu n bã). Dành kho ng 5 phút cho m i ng i quan sát, sau ó nêu câu h i cho 3 nhóm th o lu n: Câu h i 1: Anh/ ch thích con/ cháu c a mình gi ng nh em bé b c tranh nào? Vì sao? TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 45
- Câu tr l i mong i: Thích con/ cháu mình gi ng em bé kho m nh, m p m p, d th ng, t i vui, sau này l n lên em s có th l c t t, giao ti p t t, t tin, t l c, thông minh, h c gi i. Không thích con/ cháu mình gi ng em bé m y u, bu n bã, có v b suy dinh d ng, r t v t v khi nuôi em bé nh th này. Câu h i 2: Vì sao em bé b c tranh ó l i t i vui th , còn em bé b c tranh kia l i bu n th ? Câu tr l i mong i: Em bé vui vì c ba m nuôi d ng t t, n u ng ch t, c ba m và nh ng ng i thân yêu th ng. Em bé bu n vì m t m i, gày gò, y u u i do không c ba m nuôi d ng chu áo. Câu h i 3: Theo anh/ ch , con/ cháu c a chúng ta c n c ch m sóc b t u t khi nào? Chúng ta làm th nào áp ng nhu c u c a tr ? Câu tr l i mong i: Em bé c n c ch m sóc ngay t khi còn trong b ng m . Em bé trong b ng m c ch m sóc thông qua ng i m mang thai b ng cách t o i u ki n cho ng i m c n u ng y , c ngh ng i, không lao ng quá s c, tho i mái v tinh th n; gia ình hoà thu n Em bé sau khi sinh c n c bú m y trong 4 — 6 tháng u, khi bé l n h n thì c n u ng c v s l ng, ch t l ng, s ch s : n b a; th c n có th t, ho c cá, tôm, cua ; u ph ng, mè, u nành; có rau xanh, hoa qu t i ; Các bé c ng i ch m sóc chuy n trò âu y m, yêu th ng, ôm p, v v , ch i v i bé, cho bé ch i v i b n. Không nên hù do , r y la bé, b o m an toàn cho bé T v n viên ngh i di n các nhóm trình bày k t qu th o lu n. T v n viên ghi k t qu th o lu n câu h i s 3 (v cách áp ng nhu c u c a tr ) vào c t th hai c a b ng ( ng v i t ng nhu c u c a tr ã c th o lu n và ghi l i ho t ng 2). T v n viên ch t l i v n : Chúng ta ai c ng mong r ng con/ cháu mình l n lên thành ng i kho m nh, vui v , t tin, thông minh và h c t p t t. Mu n v y chúng ta c n 46 | MODULE MN 10
- ph i dành cho bé s nuôi d ng, ch m sóc t t nh t. c bi t ngay t khi bé còn trong b ng m , bé c ch m sóc thông qua ng i m mang thai b ng cách t o i u ki n ng i m c n u ng, c ngh ng i y , c m i ng i trong gia ình quan tâm, c s ng trong b u không khí hoà thu n, vui t i và h nh phúc. Ho t ng 4: Suy lu n m r ng v s áp ng nhu c u c a tr T v n viên a ra câu h i th o lu n chung (không chia nhóm th o lu n). Câu h i: Trong nuôi d ng, ch m sóc và giáo d c tr , n u ta không áp ng nhu c u v dinh d ng c a bé: không cho bé n y ch t và s l ng; ho c không áp ng nhu c u g n bó, giao ti p (trò chuy n, yêu th ng, ng t ngào) thì i u gì s x y ra? Câu tr l i mong i: N u nhu c u v dinh d ng c a tr không c áp ng thì tr s m y u, suy dinh d ng , làm cho tr m t m i, không n ng ng, ho t bát tìm tòi khám phá môi tr ng xung quanh, nh h ng s phát tri n v trí tu c a tr , thi u s sáng t o, t tin, m nh d n. N u ng i l n không yêu th ng, không g n bó v i bé, hay r y la bé thì bé s c m th y cô n nh b b r i, thi u an toàn, nh h ng tr c ti p n s phát tri n tình c m, ngôn ng , s hi u bi t c a bé; bé s tr nên r t rè, thi u t tin, ho c tr nên hung d , b o l c. T v n viên m i hai ng i trình bày ý ki n c a mình, sau ó ch t l i: Các nhu c u c a tr có m i liên quan m t thi t v i nhau không th tách r i. N u ch áp ng m t nhu c u hay ch b sót m t nhu c u c a tr thì tr s không phát tri n toàn di n v th ch t và tinh th n. Ho t ng 5: Liên h th c t Cu i bu i th o lu n, t v n viên m i m t ng i m ho c ng i cha chia s v i m i ng i xem cách nuôi d ng, ch m sóc con cái c a mình ã áp ng c y nhu c u c a tr ch a? Và b sung thêm còn nhu c u c b n nào c a tr ch a c áp ng? Nguyên nhân? Sau khi tóm t t l i nh ng gì mà ng i m ho c ng i cha ã chia s , t v n viên ch t l i v n c a c bài: Ai trong chúng ta c ng u có th và c n áp ng các nhu c u phát tri n toàn di n c a tr tr l n lên kho m nh, thông minh, t tin, m nh d n và có m i quan h t t v i m i ng i xung quanh. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 47
- B n hãy nghiên c u ti n trình m t bu i t v n v í cha m , sau ó rút ra cho b n thân v : m c ích, n i dung, hình th c t v n và các ph ng pháp ã c dùng trong bu i t v n ó b ng cách tr l i các câu h i. Câu h i: 1. M c ích c a bu i t v n là gì? 2. B n c n chu n b cho bu i t v n này nh th nào? 3. N i dung mu n chuy n t i n cha m trong bu i t v n hôm nay là gì? 4. Ph ng pháp ã dùng trong bu i t v n này là gì? 5. Hình th c t v n gì ã c s d ng? Nội dung 7 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG TÀI LIỆU, SẢN PHẨM TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC TRẺ MẦM NON (2 tiết) Hoạt động 1: Cơ sở để xây dựng tài liệu, sản phẩm tư vấn — Theo b n khi xây d ng tài li u t v n ch m sóc, giáo d c tr m m non b n c n c n c vào i u gì? T i sao? B n hãy l y ví d th c t minh ho ? Sau khi b n tr l i và vi t ra v nh ng c n c xây d ng tài li u dùng t v n cho các cha m , b n hãy i chi u v i thông tin d i ây và tìm ra s t ng ng và i u ch nh nh n th c c a mình n u b n c m th y c n. THÔNG TIN PHẢN HỒI C s xây d ng tài li u dùng t v n cho các b c cha m có con l a tu i m m non: — Trình h c v n, nh n th c c a cha m còn th p, có ng i còn mù ch . — Hi u bi t v n i dung ch m sóc giáo d c tr h n ch . 48 | MODULE MN 10
- — Ki n th c v giáo d c ít h n v ch m sóc. — Không ng u gi a các vùng. — Hành vi v ch m sóc giáo d c còn nhi u l ch l c: + H u nh trong ch m sóc, giáo d c con, cha m th ng dùng ph ng pháp ánh con. + V sinh môi tr ng, cá nhân kém. + Phòng b nh cho tr kém. + M t s vùng nông thôn xa xôi h o lánh, các bà m th ng sinh t i nhà, nhi u. — Thói quen ti p c n thông tin ch y u thông qua truy n mi ng. Các y u t khách quan khác: — i u ki n kinh t khó kh n. — Phong t c l c h u. — Các d ch v ch m sóc giáo d c thi u. Hoạt động 2: Một số tiêu chí của các tài liệu dùng để tư vấn B n hãy ch n ra 4 tài li u mà b n ã dùng t v n cho các b c cha m và b n th ki m l i xem tài li u ó có áp ng c các tiêu chí sau hay không? Tiêu chí nào th ng b b qua ho c không áp ng? — B n tài li u ã s d ng: 1. 2. 3. 4. — Nh ng tiêu chí c b n th ng c s d ng: — Nh ng tiêu chí th ng b b qua: TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 49
- THÔNG TIN PHẢN HỒI M t s tiêu chí c a các tài li u dùng t v n: — Miêu t m t cách sinh ng s kì di u, ng t ngào và tinh ngh ch c a tr th . Không ph thu c vào trình h c v n. — n gi n, d hi u, không nghi th c, rõ ràng và th c t . C g ng ng i mù ch ho c m i bi t ch u có th hi u c. — Xây d ng c lòng t tin, t tr ng c a c a m i tr ho c c a cha m tr . — Có tính hoà nh p i v i t t c tr em và ng i l n . Không nh ki n gi i, kh n ng, dân t c, l a tu i, màu da, hình th c bên ngoài, hoàn c nh gia ình. Hãy c ng cho tính a d ng. — Ph n ánh s ch m sóc, giáo d c tr và quan tâm n t t c các l nh v c phát tri n c a tr . — Ch làm m u nh ng hành ng và l i nói tích c c . c p n "các th c hành tích c c" — nh ng thành viên trong c ng ng có vai trò tích c c trong vi c ch m sóc, giáo d c tr . — S d ng kinh nghi m ngôi th nh t “tôi”, “chúng ta” — liên h kinh nghi m c a b n thân. — Làm m u nh ng i u mà ng i l n có th h c t tr nh c ng nh nh ng i u mà tr h c t ng i l n. — N i dung tài li u truy n thông c n th hi n: + Cái gì/ v n gì? + T i sao c n? + Th c hi n nh th nào/ cách th c hi n? 50 | MODULE MN 10
- D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ 1. Vai trò c a giáo d c gia ình i v i s phát tri n c a tr ? 2. i u ki n giáo d c gia ình t hi u qu t t? 3. Th nào là t v n? 4. T v n v ch m sóc và giáo d c tr em m m non cho các b c cha m nh m t m c ích gì? 5. Theo b n, công tác t v n t c m c ích trên, ng i t v n c n làm gì? 6. B n hãy nêu các n i dung v ch m sóc, giáo d c tr m m non c n ph i c t v n cho cha m . 7. B n hãy nêu các hình th c t v n cho cha m v ch m sóc, giáo d c m m non. 8. B n hãy nêu các ph ng pháp t v n cho cha m v ch m sóc, giáo d c m m non. Hãy ch n và trình bày ba ph ng pháp mà b n cho là hi u qu nh t. 9. Các tài li u dùng t v n cho cha m c n t nh ng tiêu chí gì? E. PHỤ LỤC M t s câu chuy n có th dùng xây d ng ni m tin cho cha m trong vi c ch m sóc giáo d c con h ng ngày: Chuy n m t ng i ông Tôi ã 70 tu i và lên ch c ông ã lâu. Tôi già y u r i nên c ng ch ng giúp vi c nhà c m y n a. C ngày tôi ng i trên gi ng và trông b n tr . Chúng túm râu tôi, nh n m t, nh n m i, làm x u v i tôi và tôi c ng b t ch c chúng. B n tr còn trèo lên ng i tôi c nh tôi là cái bãi t p c a chúng. Bây gi tôi y u h n nên chúng không ngh ch nh th n a. Chúng ng i c nh tôi và b t tôi ch i trò “ ài phát thanh”. Tôi gi v mình là phát thanh viên trên ài và k chuy n. Tôi k nh ng câu chuy n ngây ngô, dùng các t ng ngh nh mình t ngh ra và gi nhi u gi ng khác nhau, b n tr r t thích th . Chúng còn xin phép tôi cho các b n quanh nhà sang “nghe ài” cùng. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 51
- Các b n có t ng t ng c không, cái tu i này mà m t lão già nh tôi ã thành ng i n i ti ng r i y. Chuy n m t ng i cha Tôi là m t nông dân nghèo Trà Vinh. Khi a con u tiên c a tôi ra i, tôi không dám b ng con trong m t hai tháng u vì tôi s làm con au hay làm con bé té. Khi v tôi sinh a th hai, cô y r t y u, ch có th n m và cho con bú mà không th làm gì khác c. Vì th tôi ph i b ng cô con gái nh bé ngay khi cháu m i c có vài ngày. Lúc u tôi th y mình th t lóng ngóng, c hai b con u c ng c ng i. Nh ng khi tôi b ng cháu sát vào da mình, tôi c m th y nh con bé hoà tan vào ng i tôi. ó là c m giác tuy t v i nh t mà tôi c bi t, tôi phát khóc vì xúc ng. D n d n, tôi phát hi n ra r ng m i khi cháu qu y mà không ph i vì ói, n u tôi b ng cháu sát vào da mình thì cháu s nín ngay và có v r t h nh phúc. Tr c ây, tôi c ngh r ng v i nh ng a bé nh xíu th này thì ch có ng i m m i làm c nh ng vi c nh v y. Bây gi thì tôi th t h nh phúc vì mình có th d con và làm cho con tho i mái nh th . Chuy n m t ng i m khuy t t t Tôi ã t ng ngh r ng ni m h nh phúc làm m không bao gi n v i m t ng i ph n không th i l i b ng ôi chân c a mình nh tôi. Nh ng h nh phúc ã m m c i v i tôi, có m t ng i àn ông yêu th ng tôi. Chúng tôi thành v thành ch ng, m t gia ình nh , nghèo nh ng h nh phúc. Khi a con u tiên c a tôi ra i, ch ng tôi r t vui s ng và anh ch mu n nhà ch m con. Nh ng anh ph i i làm t i ngày nuôi c gia ình. Nh ng ngày u nhà m t mình trông con, tôi r t lo l ng, không bi t mình ph i làm th nào khi cháu bi t i mà mình không th i theo con c. Nh ng lúc cháu ng và tôi không b n vi c nhà, tôi dùng r m k t nh ng con búp bê cho cháu, nh t các v h p gi y làm thành các kh i h p to, nh , vuông, ch nh t hay hình tr và nhi u th linh tinh khác. Sau ó, tôi bày cho cháu b các h p nh vào h p to, b h t mít vào l và l c Lúc cháu i còn ch a v ng, tôi và con ch ch i trên gi ng; tôi ch n ch n xung quanh cho cháu kh i au n u có té. Khi cháu ã l n h n, tôi v a l t rau, v a b o cháu ng t lá rau x p thành các hình ông m t tr i, hình con 52 | MODULE MN 10
- gà, v t, ho c hai m con ch i bán hàng, làm cô giáo D n d n, cháu t ngh ra nhi u trò t nh ng th s n có quanh nhà nh bông, lá, cành cây, r m Khi cháu i h c m m non, cô giáo khen cháu h c r t nhanh và r t sáng t o khi ch i cùng các b n. Bây gi thì tôi có th t hào r ng dù mình không kho m nh, lành l n nh nh ng ng i khác nh ng tôi v n có th làm c nhi u i u có ích cho con mình. Tôi r t sung s ng và t hào khi m i ng i trong xóm khen tôi là m t ng i m t t. F. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. B Giáo d c và ào t o, Ch ng trình Giáo d c m m non , Nhà xu t b n Giáo d c Vi t Nam, 2009. 2. B Giáo d c và ào t o, án phát tri n giáo d c m m non 2006 — 2015 . 3. B Giáo d c và ào t o, Ch th v công tác t ng c ng s ph i h p gi a nhà tr ng, gia ình và xã h i trong công tác giáo d c tr em, h c sinh, sinh viên, 2008. 4. Lu t Giáo d c 2005 . 5. Quy t nh s 11/2008/Q —BGD& T v vi c ban hành i u l Ban i di n cha m h c sinh, h ng d n t ch c và ho t ng c a Ban i di n cha m h c sinh. 7. i u l Tr ng m m non. 8. Ch th s 71/2008/CT—BGD& T v t ng c ng ph i h p nhà tr ng, gia ình và xã h i trong công tác giáo d c tr em, h c sinh, sinh viên. 9. Quy t nh 239/Q —TTg phê duy t án ph c p giáo d c m m non cho tr em n m tu i giai o n 2010 — 2015. 10. tài nghiên c u khoa h c c p B Nghiên c u xu t các bi n pháp nâng cao ch t l ng ch m sóc — giáo d c tr t 0 n 6 tu i gia ình . Hà N i, 2010. 11. tài nghiên c u khoa h c c p B : Nghiên c u m t s bi n pháp ph i h p các l c l ng xã h i trong tuyên truy n ph bi n ki n th c ch m sóc — giáo d c tr d i 6 tu i cho các b c cha m vùng khó kh n , 2007. TƯ VẤN VỀ CHĂM SÓC, GIÁO DỤC MẦM NON | 53
- 12. B Giáo d c và ào t o — UNESCO, Tài li u h ng d n các b c cha m ch m sóc, giáo d c tr m m non dùng cho các Trung tâm h c t p c ng ng, Hà N i, 2006. 13. UNICEF, B Giáo d c và ào t o, H i Liên hi p Ph n Vi t Nam, Tài li u t p hu n: Truy n thông giáo d c ng i ch m sóc tr v phát tri n toàn di n tr th (dành cho gi ng viên), Hà N i, 2003. 14. T ch c PLAN t i Vi t Nam, Ph ng pháp k lu t tích c c , 2009. 15. GS.TS. Tr n Th Minh c, K n ng tham v n cho ng i ch a thành niên vi ph m pháp lu t, 2010. 16. Save the children, Nh ng i u c n bi t giáo d c gi i tính cho con, NXB Lao ng, 2004. 17. y ban B o v Ch m sóc tr em Vi t Nam, UNICEF, Tài li u t p hu n l p ào t o gi ng viên v công tác tham v n , Hà N i, 2002. 18. Vi n Nghiên c u tr em tr c tu i h c — B GD& T, S tay hu n luy n dùng cho báo cáo viên c s , Hà N i, 1993. 19. B Giáo d c và ào t o (VIE/88/P08) v i s h p tác c a các t ch c Qu dân s Liên h p qu c (UNFPA) và Qu nhi ng Liên h p qu c (UNICEF), án giáo d c các b c cha m , n m 1988 — 1990. 20. Tr n Th Bích Trà, M i quan h gi a ch t l ng giáo d c nhà tr ng và gia ình trong vi c giáo d c tr m m non , T p chí Khoa h c Giáo d c s 52, 2010. 21. Tr n Th Bích Trà, Giáo d c tr em tu i m m non gia ình , T p chí Giáo d c M m non s 1—2010. 22. Oxfam, Tài li u t p hu n gi i và phòng, ch ng b o l c gia ình , 2004. 23. C m nang dành cho nh ng ng i b b o l c gia ình . 24. B Công an, C c V26. Nh n bi t tâm lí tr em qua tranh v . 25. T ch c t m nhìn th gi i t i Vi t Nam, D án ch m sóc và phát tri n tr em m m non, Tài li u t p hu n ng i nuôi d y tr , n m 2003. 26. Lê Th Ánh Tuy t, Kinh nghi m nâng cao ch t l ng giáo d c m m non Vi t Nam, T p chí Phát tri n Giáo d c, (3/2004). 27. Nguy n Ánh Tuy t, Giáo d c m m non — Nh ng v n lí lu n và th c ti n , NXB i h c S ph m, 2005. 28. Trang web: www.family education.com 54 | MODULE MN 10
