Giáo án Mầm non - Bài 18: Lập kế hoạch giáo dục trẻ 3-6 tuổi

Nội dung text: Giáo án Mầm non - Bài 18: Lập kế hoạch giáo dục trẻ 3-6 tuổi

1. BÙI THỊ KIM TUYẾN MODULE MN 18 LËp kÕ ho¹ch gi¸o dôc TRÎ 3 - 6 tuæi LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 67
2. A. GIỚI THIỆU Vn c bn ca giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là tôn trng i sng ca tr và khuyn khích các hot ng có tính ch ng ca tr. Vic tôn trng s ch ng ca tr không có ngha là tr chi nhng gì tr thích. Giáo viên chm sóc — giáo dc tr trong khuôn kh nhng mc tiêu và nhng kt qu mong i ca Chng trình Giáo dc mm non thông qua k hoch giáo dc. K hoch giáo dc c lp mt cách c th nhm t c nhng mc tiêu ã quy nh trong chng trình giáo dc mm non. K hoch giáo dc ch ra “khi nào” và “nhng loi hot ng nào” tr nên thc hin vi mc ích khuyn khích s phát trin và i sng ca tr. K hoch giáo dc c lp tr có th có c nhng tri nghim phù hp vi tui và phù hp vi tng giai on phát trin ca tr. Giáo viên lp k hoch giáo dc bng vic a ra nhng mc tiêu và ni dung giáo dc a vào thc hành, to ra mt môi trng cho phép tr tip cn mc tiêu và ni dung giáo dc, ng thi m bo rng s ng h ca giáo viên làm cho nhng hot ng i theo hng hp lí. Xây dng k hoch là la chn mc tiêu, ni dung, phng pháp phù hp vi c im ca tr, phù hp vi iu kin c s vt cht ca trng lp, iu kin môi trng t nhiên ca a phng và vn hoá xã hi ca dân tc, ca vùng min. Xây dng k hoch s giúp cho giáo viên ch ng trong vic tin hành t chc thc hin các hot ng giáo dc và giúp tr phát trin theo mc tiêu, yêu cu ra và phù hp vi nhu cu phát trin ca tr. Ngoài ra, thông qua vic lp k hoch giáo dc ca giáo viên, cán b qun lí có th h tr giáo viên trc khi giáo viên tin hành các hot ng giáo dc và ging dy, h tr các ý tng sáng to ca giáo viên và to iu kin h thc hin. Các giáo viên khác có th chia s kinh nghim, thông tin và hp tác trong giáo dc tr. 68 | MODULE MN 18
3. B. MỤC TIÊU Sau khi hc xong module này, ngi hc có th: 1. Phân tích và ánh giá c các loi k hoch giáo dc tr mu giáo 3 — 6 tui: k hoch nm, k hoch tháng, k hoch tun và k hoch ngày. 2. Xác nh c mc tiêu, ni dung, bit thit k hot ng giáo dc, chun b dùng, phng tin giáo dc, xác nh thi gian, không gian thc hin, ánh giá và iu chnh k hoch. 3. Thc hin lp k hoch giáo dc cho tr mu giáo 3 — 6 tui theo Chng trình Giáo dc mm non. C. NỘI DUNG 1. Nghiên cu tài liu Chng trình Giáo dc mm non và nêu mc tiêu, ni dung giáo dc tr mu giáo 3 — 6 tui. 2. Trao i, tho lun nhóm v các loi k hoch giáo dc tr mu giáo 3 — 6 tui. 3. Trao i, tho lun nhóm v cách xác nh mc tiêu, ni dung, chun b dùng, phng tin giáo dc, xác nh thi gian, không gian thc hin. 4. Trao i, tho lun và thc hành thit k hot ng giáo dc cho tr mu giáo 3 — 6 tui. 5. Trao i, tho lun v ánh giá và iu chnh k hoch giáo dc. D. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động 1. Tìm hiểu ý nghĩa của việc lập kế hoạch giáo dục trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) và nhiệm vụ của giáo viên mầm non Bn ã c, nghiên cu v lp k hoch giáo dc tr nhà tr (3 — 36 tháng tui); ã tng s dng k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui). Bn hãy kim tra li vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) bng cách hoàn thành ba bài tp sau: Bài tp 1: Lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là gì? LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 69
4. Bài tp 2: Ý ngha ca vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là gì? Bài tp 3: Nhim v ca giáo viên mm non trong vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là gì? THÔNG TIN PHẢN HỒI Hãy i chiu nhng iu bn va thc hin bài tp trên vi nhng thông tin phn hi di ây: 1.1. Ý nghĩa của việc lập kế hoạch giáo dục trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) “Tr hoà nhp vào cuc sng hc!” A. Schulman, 1976, p.1. Tr hoà nhp vào cuc sng hc. ó là iu rt t nhiên ca tr nh là chc ngón tay, nm, s mó, tháo, lp, bò ra, bò vào và khám phá th gii xung quanh. Tr hc là do c thúc y bi ham mun bm sinh bit, hiu rõ và tho mãn s tò mò vô hn. Nhng bn — ngi giáo viên không mun b qua tt c vic hc hành n nhng c hi tip xúc gia tr và môi trng xung quanh chúng. Nhng a tr rt quan trng, và chúng có quá nhiu th hc. Hng dn vic hc này cn cn thn và lên k hoch k lng. tht s quan tâm n cuc sng ca tr, bn nên quan tâm nhng iu sau: 70 | MODULE MN 18
5. (1) Bn mun tr hc gì? Bn mun tr trng thành nh th nào? Tr s t c gì trong sut thi gian tr bên cnh bn? (2) Tr s hc, phát trin và t c qua nhng mc tiêu và ng c c th, thi gian biu hng ngày và nhng bài hc, k hoch ã c phân chia nh th nào? (3) Bn s quyt nh nh th nào khi mà tr không t c nhng mc tiêu ca bn cho s phát trin, hc tp và hoàn thin? Nh vy, mc ích ca vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là nhm c th hoá ni dung và các hot ng giáo dc phù hp vi c im ca tr trong trng mm non, phù hp vi iu kin c s vt cht ca trng lp, iu kin môi trng t nhiên ca a phng và vn hoá ca dân tc. Ý ngha ca vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui) là giúp giáo viên ch ng trong vic tin hành t chc thc hin các hot ng giáo dc và giúp tr phát trin theo mc tiêu, yêu cu ã ra. K hoch là ca giáo viên. Các k hoch có th rt khác nhau trong cùng mt trng, mt khi lp vì ph thuc vào trình phát trin ca tr lp ó, ph thuc vào kinh nghim, trình ca mi giáo viên. K hoch là s d kin nên có th thay i trong iu kin và hoàn cnh c th. 1.2. Nhiệm vụ của giáo viên mầm non trong quá trình lập kế hoạch giáo dụ c trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) • Th nht, ánh giá mc phát trin ca mi tr và quyt nh làm th nào tr giúp và hiu c nhng gì mà a tr mong mun hay suy ngh nht thi. • Th hai, to ra môi trng th cht và tâm lí phù hp vi s phát trin ca tr. • Th ba, giúp tr m rng nhng hot ng và phát trin nhng ý tng cng nh kh nng suy ngh ca chúng. thc hin nhng nhim v trên, giáo viên cn xem xét cn thn các vn sau: (1) To ra mt môi trng tt nh th nào? (ví d: chun b c s vt cht thích hp dùng cho vic giáo dc tr có th phát trin qua nhng hot ng hng ngày). LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 71
6. (2) To lp các mi quan h có nhân tính trong lp hc nh th nào? (ví d: phát trin mt mi quan h tng h và hp tác). (3) Nói vi tr nh th nào? (ví d: s dng nhng t và cách din t phù hp vi mc phát trin ca tr và nên a ra gi ý nh hn là nhng ch dn). Nhng iu này s t c tt nht khi giáo viên lp c k hoch giáo dc thích hp. TỰ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 1 Sau khi tham kho thông tin phn hi, bn thy cn b sung gì cho các bài tp bn ã làm? — Ý ngha ca vic lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui): — Nhim v ca giáo viên mm non: Hoạt động 2. Tìm hiểu các loại kế hoạch giáo dục trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) và trách nhiệm của Ban giám hiệu, của giáo viên mầm non trong việc lập kế hoạch giáo dục Bn ã thc hin các loi k hoch giáo dc (k hoch dài hn, k hoch ngn hn, ), hãy hoàn thành hai bài tp sau ây: Bài tp 4: Các loi k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui). 72 | MODULE MN 18
7. Bài tp 5: Trách nhim ca Ban giám hiu và giáo viên mm non trong vic lp k hoch giáo dc. THÔNG TIN PHẢN HỒI Hãy i chiu kt qu thc hin bài tp ca bn vi nhng thông tin phn hi di ây: 2.1. Các loại kế hoạch giáo dục * K hoch dài hn: — K hoch hng nm: K hoch giáo dc bao trùm lên c 1 nm hc gm mc tiêu, ni dung, các s kin c thc hin trong nm hc. — K hoch hng tháng/ k hoch ch : K hoch giáo dc bao trùm lên 1 tháng, c th hoá các ni dung giáo dc nhm áp ng mc tiêu giáo dc theo các lnh vc phát trin, c thc hin qua các hot ng hc, khám phá, tri nghim, vui chi ca tr trong 1 tháng hoc 1 ch hoc 1 d án. * K hoch ngn hn: — K hoch hng tun: K hoch giáo dc bao trùm lên 1 tun và c lp mt cách c th nhm a k hoch tháng vào thc hin, chú ý n s liên tc ca cuc sng. — K hoch hng ngày: K hoch giáo dc bao trùm lên 1 ngày và din t chi tit cuc sng ca tr trng. K hoch tun, ngày là s sp xp các hot ng hc, khám phá, tri nghim, vui chi ca tr ( các lnh vc phát trin) vào các ngày trong tun và các thi im trong ngày nhm trin khai mt, hai ni dung ca tháng/ ca ch / ca d án. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 73
8. 2.2. Trách nhiệm của Ban giám hiệu và giáo viên a) Trách nhim ca Ban giám hiu — Xây dng k hoch cho c nm hc, xác nh mc tiêu, d kin phân phi các ni dung ch yu ca chng trình trong nm hc theo tng khi lp theo la tui (Ban giám hiu có th giao cho tng khi lp cùng thc hin công vic này). — Ni dung k hoch bao gm: Mc tiêu giáo dc theo tui, phân phi ni dung chng trình theo 5 lnh vc phát trin giáo dc; D kin s ch , s tun thc hin cho mi ch , thi gian tng i trong nm thc hin; K hoch c th v thi gian bt u, kt thúc nm hc; Thi gian ngh các ngày l, Tt; Thi im t chc l hi chung ca trng. — Thông qua k hoch ca giáo viên theo nm hc và theo tng ch . — K hoch t chc ánh giá chung cht lng giáo viên và tr trong toàn trng thông qua ánh giá cht lng t chc hot ng và s phát trin ca tr. b) Trách nhim ca giáo viên Da trên k hoch nm ca Ban giám hiu nhà trng và ca khi lp ã xác nh, giáo viên xây dng k hoch c th ca lp mình, bao gm: — K hoch nm: mc tiêu giáo dc theo 5 lnh vc, ni dung giáo dc, d kin ch và thi gian thc hin. — K hoch theo ch : chn ch c th, xây dng mng ni dung, xây dng mc tiêu giáo dc theo ch , xây dng mng hot ng. — K hoch hng tun: la chn, sp xp các hot ng giáo dc mt cách có k hoch, có mc ích, phù hp vi tr và iu kin ca lp trong 1 tun. — K hoch ngày: thit k, t chc các hot ng giáo dc tích hp trong ngày. Nên nh rng: K hoch giáo dc ch n thun là nhng k hoch. Nu giáo viên c bám vào nhng k hoch này mà trong giáo dc li có ít nhng hot ng liên quan n thc t i sng ca tr thì chúng không th thúc y s phát trin ích thc. iu quan trng i vi giáo viên là nhy cm vi nhng vn nh nhng thay i trong s quan tâm ca tr, thái ca tr i vi cuc sng và trò chi, mi quan h vi giáo viên và các tr khác hay nhng thay i v thi tit/nhit sau ó ci bin linh hot hay thay i, iu chnh k hoch giáo dc. 74 | MODULE MN 18
9. Bn suy ngh và và vit ra 3 khía cnh sau phù hp vi c im ca mt loi k hoch mà bn la chn: — Ni dung các hot ng: Bn hi vng tr s có c nhng tri nghim gì? — Mc tiêu ca ni dung giáo dc: Nhng phng din nào bn mong i tr c phát trin thông qua hot ng? — To ra môi trng: Làm th nào cung cp mt môi trng phù hp nhm t c nhng mc tiêu ca ni dung giáo dc? Hoạt động 3. Tìm hiểu căn cứ và các bước tiến hành lập kế hoạch giáo dục trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) Bn ã tng lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui); ã tng hng dn/ tp hun v vic lp k hoch giáo dc. Theo bn, k hoch giáo dc tr mu giáo c lp trên c s nào? Din ra theo mt quy trình nh th nào? Hãy nh li hoàn thành hai bài tp di ây: Bài tp 6: Hãy lit kê các cn c cn thit lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui). Bài tp 7: Ch ra các bc lp k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui). LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 75
10. THÔNG TIN PHẢN HỒI Hãy i chiu kt qu các bài tp bn ã thc hin vi nhng thông tin phn hi di ây: 3.1. Cơ sở và căn cứ để xây dựng kế hoạch giáo dục lp c k hoch giáo dc tr mu giáo (3 — 6 tui), bn cn quan tâm n các vn sau: — Hiu tr và s phát trin ca tr: iu ct yu u tiên là hiu tr — i tng phi chú trng ca giáo dc mm non. C gng hiu tng tr qua vic bit v nhng khía cnh nh: hoàn cnh gia ình, mc phát trin hin ti, nhng quan tâm ca tr, thái ca tr vi cuc sng và mi quan h vi giáo viên, vi các tr khác, Nm c vn ca tr trong thi th u bn hiu c tính cht ca vn cho “tr tng lai” da trên nhng hiu bit có phân tích. Mt khía cnh khác thit thc hn là nhn bit c s phát trin ca tr qua vic quan sát cht ch tình trng ca mi tr. Thm chí trong cùng mt lp, cùng tui, mi tr cng có nhp phát trin rt riêng, rt khác bit. ây là nhng vn nên c quan tâm y . Nói tóm li, c gng xem xét và hiu hin trng thc t ca mi tr. — Nhng mc tiêu và ni dung chng trình giáo dc mm non: Nhng “mc tiêu” ca giáo dc mm non là hng ti phát trin toàn din nhân cách tr, nuôi dng tình cm, ý chí và thái ca tr, nhng kt qu c mong i phát trin qua thi gian tr trng mm non và vào tiu hc. “Ni dung Chng trình Giáo dc” c phát trin vi mc ích là t c nhng mc tiêu này. Ni dung Chng trình Giáo dc mm non mi c xây dng theo các lnh vc, theo tng tui. Khi xây dng k hoch, bn cn c th hoá các ni dung trong chng trình: + Ví d 1: T ni dung trong chng trình “Bo v an toàn cho bn thân”, giáo viên cn xem xét nhng a im nào xung quanh trng có th gây nguy him cho tr (ao, h, ng, bc thang, ), nhng vt dng, dùng, con vt, nào có th gây nguy him cho tr; nhng hành vi nào là nguy him i vi tr, a vào k hoch giáo dc tr. 76 | MODULE MN 18
11. + Ví d 2: T ni dung trong lnh vc nhn thc “Nhn bit các c im ca con vt, cây, hoa, qu quen thuc”, giáo viên cn c th hoá ó là i tng nào: Con gì, hoa gì, qu gì? i tng nào có th d quan sát trong thi im thc hin ch ? i tng nào có th giúp tr khám phá c nhiu nht bng các giác quan?, — To mt môi trng phù hp: Sau khi làm sáng t nhng mc tiêu và ni dung chng trình giáo dc, hãy ngh v vic làm th nào to ra mt môi trng phù hp nhm t c nhng mc tiêu y. Tr sng và phát trin qua s tng tác ca chúng vi môi trng xung quanh. Nhng nhân t trng im ca mt môi trng phù hp cho giáo dc mm non là “không nguy him”, “phù hp vi mc phát trin ca tr”, “áp ng nhng quan tâm và s hiu kì, tò mò ca tr” và “ khuyn khích tr c gng thc hin nhng công vic mà giáo viên mun tr t c” . To ra mt môi trng mà ó khuyn khích c tr ch ng hoà nhp vi môi trng xung quanh bng cách kt hp nhng nhân t ã nêu trên. Mun vy khi lp k hoch, bn cn xem xét: iu kin thc t ca a phng, ca vùng min: Nm bt c các c im, tp quán trong sinh hot ca tr cùng gia ình ti cng ng la chn các ni dung có ý ngha trong i sng thc ca tr. c im a lí, thi tit cng là nhng yu t cn tính n sp xp trình t, thi im ca các ni dung giáo dc trong k hoch. + Ví d 1: Vi tr thành ph, cn lên k hoch dy tr bit cách i trên ng an toàn. Tr vùng sông nc li cn c hc v cách lên xung thuyn/ghe, cách ngi an toàn trên ghe xung, cách mc áo phao an toàn, Tr vùng núi cao cn hc v i an toàn trên ng i núi, phân bit ng c, ting còi ca các phng tin khác nhau tránh ng, + Ví d 2: V vn hoá tr, cn hc v các l hi ca vùng quê mình, các phong tc tp quán, các bài hát, trò chi dân gian, truyn c tích ca dân tc mình. — Kinh nghim, trình , kh nng t chc ca giáo viên: T các cn c, c s trên, bn có th xây dng k hoch cho lp mình theo s (xem s trang 13). LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 77
12. 3.2. Các bước lập kế hoạch giáo dục Bc 1. Xác nh mc tiêu: — Cn c vào kh nng, hng thú và s phát trin ca tng tr. — Cn c vào Chng trình Giáo dc mm non theo tui mà bn ang ph trách. — Cn c vào nhu cu, mong mun ca cha m và cng ng xác nh mc tiêu phù hp vi iu kin sng ca tr trong cng ng. Bc 2. Xác nh ni dung: — T ni dung các lnh vc trong Chng trình Giáo dc mm non, cn phân b các ni dung theo trình t vào tháng, ch , án. — Khi xác nh ni dung, cn hiu ó là các ni dung c th hoá t ni dung chng trình và phù hp các c im ca tr và c im vùng min, a phng, — Ni dung giáo dc c th hin thông qua các hot ng a dng trong ch sinh hot hng ngày ca tr. — La chn ni dung cn xem xét mi liên quan vi ni dung tr ã c hc t trc. Bc 3. Xác nh hot ng: — Mi ni dung có th c thc hin nhiu ln thông qua nhiu hot ng khác nhau. — Mi hot ng cha ng ni dung tích hp các lnh vc phát trin. Bc 4. ánh giá: ánh giá vic thc hin k hoch là vic làm cn thit làm c s cho vic lên k hoch tip theo. — Thc hin vic ánh giá tr và ánh giá vic t chc thc hin chng trình trong quá trình thc hin và sau khi kt thúc ch . Vic ánh giá thng xuyên này giúp giáo viên nhn ra ngay nhng vn và kp thi iu chnh v ni dung, phng pháp, dùng dy hc, hoc môi trng giáo dc. — ánh giá ch cng là c s giúp cho vic xác nh mc tiêu giáo dc ca ch tip theo. 78 | MODULE MN 18
13. TỰ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 3 Sau khi kim tra thông tin phn hi, bn thy cn phi b sung iu gì cho các bài tp bn ã thc hin? — Các cn c: — Các bc tin hành: Hoạt động 4. Thực hành lập kế hoạch giáo dục trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi) 4.1. Lập kế hoạch giáo dục năm Bn hãy c, nghiên cu k các k hoch giáo dc nm ca trng, chia s vi ng nghip hoàn thành bài tp sau: Bài tp 8: Hãy lit kê nhng iu cn lu ý khi lp k hoch giáo dc nm. — Thông tin v tr: LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 79
14. — S kin trong nm: — Mc tiêu: — Ni dung: — Trách nhim: 80 | MODULE MN 18
15. THÔNG TIN PHẢN HỒI Hãy i chiu kt qu bài tp bn ã thc hin vi nhng thông tin phn hi di ây: K hoch giáo dc nm c lp khi bn ngh v mt nm i sng ca tr liên quan n chng trình giáo dc ca mt trng mm non. Khi lp k hoch, trc ht bn phi bit v tr. Hãy ngh v s lng tr, t l bé trai, bé gái và s khác bit v s phát trin ca các tr trong lp, iu ó s giúp bn nm chc nhng mi quan tâm và s hiu kì ca tr. Th hai, bn phi suy ngh sâu sc v vic làm th nào a nhng s kin hng nm vào bn k hoch, chúng ánh du nhng giai on trong i sng ca tr ti trng mm non. iu quan trng lp mt k hoch nm là m bo rng tr không cm thy b bt buc. Ngoài ra, nhng thay i v mùa nên c a vào lu ý xem xét. Mt bn k hoch cn khuyn khích tr chú ý n nhng thay i v mùa, và phát trin nhng cm xúc ca tr qua s liên h cht ch vi thiên nhiên và các mùa. Ban giám hiu trng mm non lp k hoch giáo dc nm cho mi tui (3 tui, 4 tui và 5 tui). Thông thng, mt nm c chia ra hai kì hc và mt kì ngh hè. Mi kì có nhng hot ng và mc tiêu c th phù hp vi tui ca tr. Ví d: — Nhng mc tiêu trong nhng tháng u ca mu giáo 3 tui là “Tr cm thy thoi mái vi giáo viên, vi cuc sng ti trng và n trng vui v” và “Tr tìm thy nhng chi, trò chi a thích và thích chi ti trng”. — Ni dung ca giáo dc mm non trong giai on này là “Tr tìm thy trò chi, nhng chi a thích và chi vui v”, “Tr vui v n trng và chi theo nhiu cách khác nhau”, “Tr bit c mt ngày trng c t chc nh th nào và hiu c nhng quy tc n gin” và “Tr có tình cm gn bó vi giáo viên”. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 81
16. Bn có th xây dng nhng mc tiêu này vì nó khá t nhiên vi tr 3 tui, tr va mi n trng và cm thy không thoi mái do vic c ngày trng mà không có cha m, ngi thân bên cnh. Nu tr có th thích nghi vi cuc sng mi và vui chi thoi mái c ngày trng, chúng có th có c bc tip theo n nhng hot ng và mc tiêu mi trong giai on k tip. Hn na, vì tr c phân lp theo tui nên nhng hot ng và mc tiêu tuân theo mt s c im ca s phát trin — nh thit lp các mi quan h vi bn hc và vi giáo viên, mi liên h vi môi trng và s t din t ca tr — lên mc cao hn và phong phú hn. Nhng s kin din ra hng nm: Nhng s kin din ra hng nm cng c a vào k hoch giáo dc. Nhng s kin ó có giá tr vì chúng to ra nhng c hi cho tr có c nhng tri nghim mà chúng thng không có c trong cuc sng hng ngày ti trng. Ví d, có nhng s kin ánh du giai on i sng ti trng hay giai on phát trin ca tr nh nhng bui tic sinh nht, ngày thành lp trng . ng thi, thông qua nhng s kin ó giúp tr hc hi và hiu rõ giá tr vn hoá truyn thng ca dân tc nh: Tt Trung thu, Tt Nguyên án, L hi ua ghe ngo — Sóc Trng, L mng lúa mi ca dân tc Hmông, L hi chi trâu Sn — Hi Phòng, Bin quê em — nhng ni có bin, Hi Lim — Bc Ninh, ; các ch phát sinh theo các s kin ca th gii (nh World Cup, Th vn hi Olympic, Gi Trái t, ). Trong vic lp k hoch giáo dc, iu quan trng là xem xét vic bn t chc nhng s kin này vào lúc nào và t chc nh th nào. Trong k hoch giáo dc có s lu ý xem xét n tính cht mùa hay mc phát trin ca tr tr có th cm nhn c s hng thú khi tham gia vào các s kin và cm nhn c ý ngha ca vic thc hin ó. Hn na, nhng s kin to ra nhng c hi tt ch ra tr ã phát trin nh th nào và có th khuyn khích s hp tác vi ph huynh hay mi ngi trong cng ng. 4.2. Lập kế hoạch giáo dục theo chủ đề Bn ã tng lp k hoch và thc hin k hoch giáo dc theo ch . Vic lp k hoch giáo dc theo ch cn da trên c s nào? Các bc 82 | MODULE MN 18
17. lp k hoch giáo dc theo ch là gì? Bn hãy nh li thc hin hai bài tp di ây: Bài tp 9: Hãy lit kê các cn c cn thit khi lp k hoch giáo dc theo ch . Bài tp 10: Nêu cách thc lp k hoch giáo dc theo ch . — Xác nh mc tiêu: — Xây dng mng ni dung: — Xây dng mng hot ng: — Xây dng k hoch tun/ngày: LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 83
18. — ánh giá: THÔNG TIN PHẢN HỒI Hãy i chiu kt qu các bài tp bn ã thc hin vi nhng thông tin phn hi di ây: 4.2.1. Các căn cứ để lập kế hoạch giáo dục theo chủ đề Trong giáo dc mm non, tip cn tích hp theo ch c hiu là cách thc cung cp s nh hng m, linh hot, cho phép giáo viên t chc các hot ng xoay quanh ch bng cách phi hp mt cách t nhiên nhng hot ng cho tr tri nghim nh quan sát, khám phá môi trng t nhiên và xã hi, th dc vn ng, trò chi, âm nhc, hát, k chuyn, c th, làm quen vi toán và các hot ng sáng to nh v, tô màu, nn, gp giy, ct, dán, xây dng, lp ghép, ; qua ó phát trin ng thi các mt ngôn ng, th lc, nhn thc, tình cm xã hi tr. Cách tip cn này cho phép giáo viên có th iu chnh giáo án mt cách linh hot hn có th a các tình hung xy ra tình c, ngu nhiên vào k hoch dy hc, áp ng s hng thú ca tr và làm cho không khí lp hc sinh ng. c im ca cách tip cn theo ch , khác vi môn hc, là ch a ra mt khung có tính cht gi ý, m, t ó giáo viên tip tc làm cho nó phù hp vi các nhu cu và hng thú ca tr lp và làm cho vn kinh nghim ca tr phong phú dn lên. Các lnh vc giáo dc tích hp theo ch c thc hin thông qua các hot ng giáo dc tr. Các ch c xây dng hng n hình thành nhng thuc tính tâm lí và nhng nng lc chung ca tr, nhm phát trin toàn din nhân cách ban u tr. Vì vy, giáo viên cn hiu bit và thc hin c chng trình theo quan im giáo dc tích hp. 84 | MODULE MN 18
19. Khi la chn ch , giáo viên da trên nhng cn c sau: — Chng trình giáo dc mm non. — Hng thú và kh nng ca tr. — Kinh nghim ã có ca tr (kin thc, k nng, tình cm, ). — iu kin t chc hot ng: có th t chc các hot ng vi các vt, chi, vt tht; các hot ng áp ng nhu cu và hng thú ca tr; các hot ng s dng các giác quan; — Ý tng và nhng hiu bit ca giáo viên. — Các s kin din ra xung quanh. Ngoài ra, khi la chn ch , giáo viên cn lu ý: — t tên ch c th, gn gi vi tr. — Thi gian thc hin mt ch cn tính n hng thú ca tr, không nên kéo dài quá khi tr không còn hng thú na. Thng thng mt ch có th kéo dài t 1 n 4 tun. Giáo viên có th kéo dài hoc gim bt thi gian tu thuc vào hng thú ca tr và iu kin thc hin ch ó. — Tu thuc vào iu kin, thi im sp xp và thc hin ch ó c tt nht (tr có iu kin quan sát và thc hành). Do vy, tên ch , thi gian thc hin mt ch , s lng ch và trình t thc hin ch các lp có th khác nhau. — Ni dung ca ch s là phng tin hình thành và phát trin các k nng, kin thc, thái tr. Do ó tu thuc vào ni dung mi ch c th, giáo viên chú trng phát trin các lnh vc nht nh. (Ví d: nhng ch thuc lnh vc t nhiên có u th phát trin v nhn thc, ngôn ng; nhng ch thuc lnh vc xã hi có u th hn v phát trin lnh vc tình cm xã hi, thái , ). Ch có th do giáo viên xác nh, hoc xut phát t nhu cu, hng thú ca tr. Tuy nhiên, vic la chn ch nh th nào, ln hay nh, tng th hay mt phn, thi gian tin hành có th dài hoc ngn hoàn toàn ph thuc vào iu kin, th mnh vt tri ca các yu t: Mc tiêu, ni dung Chng trình Giáo dc mm non ; Kh nng, nhu cu ca tr; iu kin LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 85
20. thc t ca a phng (thiên nhiên, xã hi, các s kin l hi, ); iu kin thc t ca nhà trng (trình , kh nng t chc ca giáo viên; c s vt cht, tài chính ca nhà trng, ); S phi hp tham gia ca các bc ph huynh; Ví d: D kin ch và s kin trong nm hc cho mu giáo: Tháng Ch — Ch Trng, lp mm non. Tháng 9 — Tt Trung thu. Tháng 10 Ch Bn thân. — Ch Gia ình (hoc ch Ngh nghip). Tháng 11 — Ngày hi ca thy, cô giáo (20/11). — Ch ng vt (hoc ch Giao thông). Tháng 12 — Ngày hi ca các chú b i (22/12). — Ch Thc vt. Tháng 1 — Tt Nguyên án. Tháng 2 Ch Ngh nghip (hoc ch ng vt). — Ch Giao thông (hoc ch Gia ình). Tháng 3 — Ngày ca m, ca bà, (8/3). Tháng 4 Ch Nc và mt s hin tng t nhiên. — Ch Quê hng. — Ch Bác H. Tháng 5 — Ch Trng tiu hc (dành cho lp 5 tui). — Ngày Quc t Thiu nhi (1/6). 86 | MODULE MN 18
21. 4.2.2. Cách thức lập kế hoạch giáo dục theo chủ đề Xây dng k hoch giáo dc theo ch cn m bo h thng quy trình và xác nh rõ ni dung các mi quan h liên quan tác ng, nh hng n nhau gia mc ích, ni dung và các hot ng khám phá ni dung giáo dc c tích hp theo ch . Có th khái quát quy trình xây dng và ni dung tng yu t trong k hoch nh sau: MC TIÊU — Theo mc tiêu cu i NI DUNG tui. — Các khái nim, các — Li th khai thác t mi quan h liên quan ch . n ch . CH — Mc t c t — Phù hp vi yêu cu ch trc. ánh giá tui/ kh nng thc t, nhu cu ca tr. ch HOT NG — Phát trin các lnh vc giáo dc phát trin. — Các ni dung gn kt t nhiên/ liên kt trong mt khong thi gian nht nh (tháng/ ch , tun, ngày). K hoch giáo dc theo ch có các ni dung sau: — Mc tiêu và các hot ng giáo dc khám phá ni dung ch . — K hoch tun/ k hoch ch . LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 87
22. — Chun b ca giáo viên, ph huynh, tr, nhà trng. — K hoch ngày. — ánh giá cui ch . 1. Xác nh mc tiêu giáo dc ca ch Xây dng ch và phát trin các ch do giáo viên ca tng lp chu trách nhim, sau ó thông qua Ban giám hiu. Ngay khi ch ã c chn, giáo viên cn xác nh các mc tiêu giáo dc ca ch , hoc nói cách khác là nhng kt qu mong mun mà tr có th t c sau khi hc ch ó. Mc tiêu ca ch a ra là nhm giúp tr t c mc tiêu chung phát trin tr v th cht, ngôn ng, nhn thc, thm m và tình cm xã hi nên cn m bo các yêu cu sau: c th, có th o c, va sc, phù hp vi tng tui và bám sát mc tiêu ca tng lnh vc phát trin. 2. Xây dng mng ni dung giáo dc theo ch Cn c vào mc ích giáo dc, giáo viên xác nh ni dung cho tng lnh vc và các hot ng tr tri nghim, tìm hiu, khám phá v ch . Giáo viên có th s dng s mng thit k mng ch (bao gm mng ni dung và mng hot ng). — Mng ni dung gm nhng ni dung chính liên quan n ch , mà qua ó giáo viên mun cung cp nhng kin thc (khái nim, thông tin), k nng, thái n cho tr. — Mng ni dung giúp cho giáo viên bit trình t thc hin trc sau : t nhng ni dung, kin thc, k nng n gin, gn gi n m rng, phc tp hn; t nhng iu tr ã bit n cha bit, t cha bit n bit và bit rõ; t tng th n chi tit sao cho phù hp vi tui và s hiu bit ca tr theo nguyên tc ng tâm phát trin. T ch chính, giáo viên có th phân chia thành các ch nhánh. Mi ch nhánh có th thc hin trong thi gian 1 — 2 tun. — Giáo viên lu ý vic chn tên cho ch và phát trin mng ni dung cn da trên c im, nhu cu ca la tui và hng thú ca tr trong nhóm. 3. Xây dng mng hot ng giáo dc theo ch 88 | MODULE MN 18
23. — Xây dng mng hot ng là a ra hàng lot các hot ng giáo dc theo chng trình mà giáo viên d kin cho tr tri nghim hng ngày, hng tun tìm hiu, khám phá các ni dung ca ch , t ó tr tip thu c các k nng, kinh nghim cn thit cho s phát trin toàn din ca tr. — Mng hot ng gi cho giáo viên cách thc tip cn dy và hc tích hp trong giáo dc mm non. ó là cách thc cung cp s nh hng m, linh hot, cho phép giáo viên t chc các hot ng và to ra môi trng giáo dc liên quan n ch . Giáo viên có th t chc cho tr tri nghim mt cách phù hp vi các hình thc khác nhau qua các hot ng nh: khám phá khoa hc v t nhiên — xã hi; làm quen vi toán; phát trin vn ng; k chuyn, c th; làm quen vi c vit; hot ng âm nhc; hot ng to hình (v, tô màu, nn, xé, gp, ct, dán và các loi trò chi) và các hình thc lao ng phù hp nhm giúp tr phát trin ng thi các mt nhn thc, ngôn ng, th lc, tình cm xã hi và thm m . Cách tip cn này cho phép giáo viên có th iu chnh giáo án mt cách linh hot, a vào các tình hung t nhiên thc hin k hoch hng ngày nhm áp ng nhu cu, hng thú ca tr và làm cho không khí lp hc thêm sinh ng. — Nh s mng, giáo viên s d dàng nhìn thy s liên kt gia các ni dung giáo dc và các hot ng, nh vy khi tin hành s ít b ng và làm tng hiu qu giáo dc. — Vic xác nh rõ mc tiêu, ni dung và các hot ng giúp giáo viên ch ng khi trin khai ch . — Khi xây dng k hoch, giáo viên cn d oán các kh nng thc hin và tính n các yu t sau: + Khi lng thi gian tr cn có tin hành các hot ng. + Các hot ng cn phù hp và mang tính liên tc, k tha, liên kt vi nhau. + a dng các hình thc hot ng, thay i hp lí gia hot ng ng và hot ng tnh, không tr ngi mt ch quá lâu. + Xen k mt s hot ng gây ra ting n và các hot ng khác tng i yên tnh. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 89
24. + S dng mt s hot ng hu ích qun lí lp thông qua các th thut hay trò chi. + Chú ý lng ghép, an xen các ni dung vào các hot ng mt cách nh nhàng, t nhiên, tránh ôm m, quá sc ca tr. — Trong quá trình thc hin k hoch, giáo viên cn linh hot, thng xuyên xem xét và iu chnh k hoch hoc giáo án cho phù hp vi nhu cu, trình phát trin ca tr lp mình và phù hp vi iu kin c s vt cht a phng: + Vn dng các hình thc tp th c lp, nhóm nh và cá nhân mt cách linh hot tu thuc vào ni dung giáo dc c th . Ví d: Khi hng dn mt ni dung mi hoc khi giáo viên mun tr phn hi li nhng iu ã hc thì s dng hình thc tp trung c lp; ngc li, trong luyn tp thao tác, cng c k nng thì hình thc hot ng theo nhóm hoc cá nhân là thích hp hn. Cng có ni dung hot ng òi hi kt hp hai hình thc: tp th trc (giáo viên nêu vn khêu gi), sau ó thì hot ng t nhóm hoc cá nhân và cui hot ng li tin hành nhn xét trc c lp. + S dng trit các iu kin có li ca môi trng xung quanh (lp hc, sân trng, cây trng, vt nuôi, a im tham quan, các hin tng thiên nhiên, con ngi) cho tr tip xúc, quan sát, tìm hiu thc t m rng tm hiu bit. Giáo viên dn dt tr tham gia sáng to ra môi trng và s dng môi trng va sáng to ra t chc các hot ng dy hc. + To iu kin cho tr tích cc s dng nhiu giác quan trong quá trình hot ng (nhìn, s, ngi, nghe, nm), t ó giúp tr nhn thc s vt , hin tng rõ ràng, toàn din và sâu sc hn, ng thi tng thêm nhy ca các giác quan và trình nhn bit ca tr. + Cung cp y c hi hot ng cho tr. Do tr ch có thông qua hot ng mi phát trin nên giáo viên cn chú ý thay i quan nim truyn thng là làm h hoc nói thay tr; mà trc ht, hãy cho tr c hi quan sát, tìm tòi, ng não, hành ng, thao tác chân tay, và sau khi tr ã tri qua c lp suy ngh thì giáo viên s giúp tr khái quát hoá và tìm câu tr li. Giáo viên chú ý cung cp cho tr a im, thi gian hot ng và các phng tin hot ng c y , tho mãn c hng thú và nhu cu ham hiu bit ca tr. 90 | MODULE MN 18
25. + Chú trng quá trình giáo dc. Không nên n thun ngh mình làm nh th nào, mà nên xem xét tr hc nh th nào . Giáo viên tìm hiu c im và cách hc, kinh nghim ã có ca tr, trên c s ó suy ngh, iu chnh cách dy thích hp. Nên dn dt tr nhn bit, phân tích, phán oán, suy lun, nên dành cho tr thi gian suy ngh nht nh, không nên ct ngang dòng suy ngh ca tr, hoc vi công b áp án hoc sa cha nhng sai sót ca tr. + Thúc y s phát trin ca mi tr trên c s trình khác nhau . Hot ng giáo dc là hot ng thúc y s phát trin. Do ó, giáo viên cn bit s chnh lch v trình ca mi tr, tôn trng s chênh lch ó, tìm hiu và nm vng s chênh lch ó, t chc linh hot theo nhóm, cá nhân và làm tt s phi hp vi ph huynh thúc y s phát trin ca tr. 4. Xây dng k hoch tun/k hoch ngày K hoch tun c lp trên c s b trí các hot ng giáo dc vào thi gian biu hng ngày. Trong mt ngày, thông qua các hot ng giáo dc xoay quanh ch mang tính tích hp, tr có các c hi tri nghim vi vic c th, k chuyn, làm quen vi các biu tng toán, v, nn, hát, vn ng, vui chi, Cùng vi hot ng chm sóc sc kho và dinh dng hp lí, nó s góp phn thc hin mc tiêu phát trin tr toàn din. 5. ánh giá Sau khi kt thúc ch , giáo viên xem xét, t ánh giá vic thc hin ch ca mình trong nhng tun qua nh th nào da vào k hoch ging dy và ánh giá kt qu trên tr qua mt s du hiu theo mc tiêu, yêu cu ã ra ca ch . — Khi ánh giá vic thc hin ch , giáo viên có th xem xét li tng khâu trong k hoch ã xây dng xem ã hp lí cha, trong quá trình thc hin có khó khn gì cn phi rút kinh nghim và iu chnh. ng thi, giáo viên ánh giá vic thc hin ch qua quan sát xem tr có tích cc, thích thú hot ng không, tr có thc hin c các nhim v cô giao không. — ánh giá kt qu trên tr có th da vào mc tiêu, yêu cu i vi tr thông qua quan sát, hi tr, to tình hung, bài tp cho tr tr li và bc l k nng mong mun. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 91
26. Tài liu này a ra ví d v cách lp k hoch mt ch . Trên c s ó, cùng vi s h tr ca các tài liu ngun, giáo viên có th tip tc lên k hoch cho các ch khác. Ví d : Ch “Th gii ng vt” Ngay t nh, tr ã có tính tò mò, ham mun tìm hiu, khám phá th gii t nhiên xung quanh. c bit, th gii các con vt và nhng trò chi hoc hot ng khám phá chúng di s hng dn ca các nhà giáo dc luôn hp dn và lôi cun tr. Ch “Th gii ng vt” có th a vào k hoch giáo dc ngay t nhà tr và tip tc mu giáo vi mc khác nhau, t n gin n phc tp. i vi tr mu giáo, trc tiên giáo viên cn xác nh mc mc tiêu mà tr lp mình có th t c sau khi hc ch này. T ó, xác nh nhng ni dung chính (ch nhánh) cho phù hp vi tui và các hot ng cho tr tri nghim tìm hiu, khám phá th gii ng vt. Vic xác nh trc mc tiêu cng nh mng ni dung và các hot ng giúp giáo viên ch ng hn khi trin khai ch . Tuy nhiên, trong quá trình tin hành, giáo viên cn linh hot, tìm hiu nm c vn kinh nghim ã có ca tr (thông qua trò chuyn, hi tr), thng xuyên xem xét và iu chnh giáo án cho phù hp vi nhu cu và trình phát trin ca tr trong lp mình cng nh iu kin c s vt cht a phng. Di ây là mt s gi ý c th cho giáo viên khi vit phn Mc tiêu giáo dc ca ch “Th gii ng vt”. 1) Mc tiêu: Sau khi hc xong ch này, tr có th: — V th cht: + Thc hin thành tho mt s vn ng c bn (bò, chui, chy, nhy, bt chc dáng i ca con vt). + Có kh nng phi hp vn ng và các giác quan (tay — mt) chính xác. + Cm nhn c s sng khoái, d chu khi tip xúc vi môi trng thiên nhiên trong lành và các con vt quen thuc gn gi. — V ngôn ng: + Bit s dng các t ch tên gi, các b phn và mt s c im ni bt, rõ nét ca mt s con vt gn gi. 92 | MODULE MN 18
27. + Bit nhn xét, nói và k li nhng iu mà tr quan sát c; bit trao i, tho lun vi ngi ln và các bn v các con vt, v nhng s vic, hin tng, ã c nhìn thy. — V nhn thc: + Phát trin tính tò mò, ham hiu bit, óc quan sát, phán oán, kh nng so sánh, phân loi, nhn xét (theo các c im, s lng, hình dng, kích thc, ) v các s vt, các con vt quen thuc, môi trng thiên nhiên xung quanh. + Có mt s kin thc hiu bit s ng, thit thc v mt s con vt gn gi, li ích cng nh tác hi ca chúng i vi i sng con ngi. — V tình cm xã hi: + Yêu thích các con vt nuôi, mong mun bo v môi trng sng và các con vt quý him. + Quý trng ngi chn nuôi. + Có mt s thói quen, k nng n gin, cn thit v vic bo v, chm sóc vt nuôi sng gn gi trong gia ình, trng lp mm non. — V thm m: + Yêu thích cái p và s a dng, phong phú ca th gii ng vt. + Th hin cm xúc, tình cm v th gii ng vt qua các tranh v, bài hát, múa, vn ng, 2) Mng ni dung ch — Tên gi. — c im ni bt; s ging nhau và khác nhau ca mt s con vt v cu to, hình dáng, kích thc, màu sc, thc n, vn ng, ni sng, — Ích li hay tác hi. — Mi quan h gia cu to c th vi môi trng sng, vi vn ng, cách kim n. — Nguy c tuyt chng mt s loài vt quý him, cn bo v. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 93
28. NG VT SNG NG VT NUÔI TRONG RNG NG VT SNG TRONG GIA ÌNH DI NC (cá) — Tên gi. — Tên gi. — c im ni TH GII — c im ni bt; s bt; s ging NG VT ging nhau và khác nhau và khác nhau v cu to, hình nhau v cu to, dáng, kích thc, màu hình dáng, màu sc, thc n, vn sc, thc n, vn ng, ni sng, ng, — Ích li và các món — Ích li. n t cá, tôm, — Mi quan h gia — Cách chm sóc, CÔN NG VT BIT BAY bo v. TRÙNG cu to c th vi (chim) hình thc vn ng và môi trng sng. — Tên gi. — Tên gi. — c im ni bt; s ging nhau — c im ni bt, s ging và khác nhau v cu to, b phn nhau và khác nhau v cu to, chính, hình dng, màu sc, vn màu sc, hình dáng, thc n, ni ng, thc n, ni sng, sng, vn ng, — Ích li hay tác hi. — Ích li hay tác hi. — Bo v hay dit tr. — Cách chm sóc, bo v. — Mi quan h gia cu to c th — Mi quan h gia cu to c th vi môi trng sng, hình thc vn vi môi trng sng, hình thc ng và cách kim mi. vn ng và cách kim mi. 94 | MODULE MN 18
29. 3) Mng hot ng ch Làm quen vi toán Khám phá khoa hc To hình — Nhn bit, phân bit — Quan sát, trò chuyn, àm thoi v — V, nn, xé dán, tô các ng vt; to nhóm. nhng c im, ni , ca các con màu, các con vt. — m s lng các vt, ích li (tác hi) i vi con — Gp con mèo, ngi, cách chm sóc, bo v (dit con vt; nhn bit mi — Làm nhà t hp tr). quan h hn kém các-tông cho chó, trong phm vi 8 — 10; — àm thoi, trò chuyn: cách chm mèo. thêm bt; nhn bit sóc bo v các con vt và bo v môi các con s. trng thiên nhiên. Âm nhc — Phân bit các hng — Các hot ng khác: tham quan — Hc hát, nghe hát, và chi các trò chi khu chn nuôi, s thú; xem xic; trò vn ng theo nhc hc tp (Ví d: phía chuyn vi nhân viên vn thú; thu các bài v các con phi, phía trái ca các thp tranh nh hoc sách truyn v vt, chi các trò con vt, ). các con vt. chi âm nhc: — Trò chi hc tp: Phân loi các con “Thng con mèo”, vt, “Gà gáy vang dy bn i”, “Ting chú gà trng gi”, “Con chim non”, — Chi xp hình, lp ghép v các con vt. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 95
30. Phát trin Phát trin nhn thc thm m Phát trin TH GII Phát trin th cht NG VT tình cm xã hi — Vn ng: i king chân, bt xa, bò chui qua cng, trèo lên, trèo xung, chuyn bóng, ném xa, Phát trin — Thc hành, quan tâm — Trò chi vn ng: Bt chc ngôn ng chm sóc các con vt và bc dáng i ca các con vt, Chó l cm xúc v các con vt sói xu tính, yêu thích. — Trò chuyn v các con vt mà tr yêu thích. — c th, k chuyn, vui, trò chuyn v con vt mà tr yêu thích: “Mèo i câu cá”, “Ba chú ln — Trò chi óng vai giúp con”, “Gà m m con”, “Sn Tinh — Thu Tinh”, tr biu l cm xúc, giáo dc tính hp tác qua trò chi: “Cáo, Th và Gà Trng”, “K cho bé nghe”, “àn gà con”, “Ln con lm lem”, + Tri chn nuôi, Công viên — Làm quen vi ch cái và ch vit tên các con vt s thú, (tìm ch cái u tiên, tìm âm, tìm t, ghép ch + Xây dng tri chn nuôi. cái/t, t câu n gin). + Bác s thú y. — Làm sách tranh và k v các con vt nuôi, các + Ca hàng thc phm. con vt sng trong rng, di n c, côn trùng. + Ca hàng “Trin lãm tranh — K chuyn sáng to vi ni dung v các con vt v các con vt áng yêu”. và môi trng sng ca chúng. + Sn xut thú nhi bông — Trò chi óng kch: Cáo, Th và Gà trng, 96 | MODULE MN 18
31. 4) K hoch tun Tun 1: ng vt nuôi trong gia ình * Yêu cu i vi tr — Thích tìm hiu v các con vt. — Bit quan sát, so sánh, nhn xét, nói c s ging nhau và khác nhau gia hai con vt theo nhng du hiu rõ nét. — Bit phân nhóm các con vt theo s lng, theo các du hiu c trng v mt s c im cu to, thc n, ni sng, — Bit mi quan h gia cu to vi môi trng sng, vi vn ng hoc cách kim n ca mt s con vt nuôi. — Yêu thích các con vt nuôi và có mt s k nng, thói quen chm sóc, bo v vt nuôi. Ví d: K hoch tun 1 Hot ng Ni dung — Trò chuyn vi tr v các con vt nuôi gia ình (có th là các con vt có trong gia ình hoc tr ã nhìn thy gia ình hay nhìn thy trên ti vi, trong sách tranh, ). ón tr — Chi theo ý thích hoc xem tranh truyn v các con vt. — Trc nht: chm sóc vt nuôi (cho cá, chim n, ti cây, lau lá, ). — Tp th dc sáng, im danh. Khám phá khoa hc Hot — Quan sát và so sánh c im ca mt s con vt ng Th 2 nuôi trong gia ình có 4 chân, con; ích li ca hc chúng và tình cm i vi con vt yêu thích. — Trò chi: “Tôi i n trng tôi nhìn thy ”. Làm quen vi toán — “Tôi là con mèo th my?”. Th 3 — Làm quen vi s 7; xác nh v trí thc n ca LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 97
32. Hot ng Ni dung con vt (phía phi, phía trái) so vi con vt; chn hình phù hp dán thêm các b phn còn thiu cho con mèo. — Hát bài hát v con mèo. — K chuyn “Ba chú ln con”. Th 4 — Chi trò chi nhn bit ch cái qua tên ca con vt. — Dán con vt thích hp vào nhà ca nó. Vn ng — i king gót, chuyn bóng qua u, so sánh s Th 5 lng bóng ca các i. — Trò chi vn ng: i nh nh mèo, Mèo ui chut, oán con vt qua dáng i, ting kêu. — V: V các con vt yêu thích và cm xúc ca bé, “Nhng con vt áng yêu”. — Trò chuyn v c im, hình dáng, màu sc bên Th 6 ngoài ca mt s con vt mà bé thích. — Xp tranh v úng nhà ca chúng. — Chi trò chi vn ng: Bt chc vn ng, dáng i ca các con vt. — Góc óng vai: Chi các trò chi óng vai Gia ình, Ca hàng bán thc phm sch, Phòng khám ca bác s thú y, Tri chn nuôi, Ca hàng n/ ch bin thc phm, — Góc to hình: Chi và hot ng theo ý thích: tô màu, di màu, ct dán, v nn hình các con vt, nhà ca con vt; Chi: Trin Hot ng lãm ngh thut v các con vt, làm con thú nhi bông, góc — Góc âm nhc: Chi nhc c, nghe âm thanh, nghe hát, múa, vn ng. — Góc khoa hc/ thiên nhiên: Chm sóc các con vt, quan sát các con vt nuôi, b cá; Chi các trò chi v phân loi các con vt theo các du hiu c trng, nhn bit s lng các con vt; — Góc sách: Xem sách tranh, làm sách v các con vt và k chuyn. 98 | MODULE MN 18
33. Hot ng Ni dung — Góc xây dng: Xp hình, ghép hình con vt, xây nhà, xây dng vn thú, xây tri chn nuôi, — Chi vi các dng c chi ngoài tri. — V phn. Th 2 — Trò chi vn ng: Mèo ui chut. — Nht lá, cánh hoa rng xp hình con vt. — Do quanh sân trng hít th không khí trong lành; Th 3 quan sát cây ci, thiên nhiên, b cá cnh. — Trò chi: Chú vt con. — Tham quan khu chn nuôi ca trng, chm sóc Hot ng con vt. Th 4 ngoài tri — Chi các dng c chi ngoài tri. — Trò chi vn ng: Bánh xe quay. — Do quanh sân trng quan sát môi trng xanh — Th 5 sch — p, nht lá rng. — Tham quan bp ca trng. — Do quanh sân trng quan sát môi trng xanh — sch — p, nht lá rng. Th 6 — Chi các dng c chi ngoài tri. — Trò chi: Mèo và chim s. — Hát “Gà m m con”, vn ng theo âm nhc (1 ln/ tun). — Trò chi V úng nhà (Gà trng, gà mái, so sánh nhóm nào nhiu hn và nhiu hn bao nhiêu, ). Hot — Chi, hot ng theo ý thích các góc: T chc lao ng tp ng th, lau ra, ct dn chi (1 ln/ 1 tun). chiu — Nghe c chuyn hoc k li chuyn, ôn bài hát, bài th, ng dao/ vui. — V sinh, thc hành k nng ra tay. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 99
34. Phn ni dung và gi ý k hoch thc hin các ch nhánh ch là gi ý. Cn c vào mc tiêu, yêu cu ca ch , giáo viên cn ch ng la chn ni dung và tên, mc ích — yêu cu ca ch nhánh lp k hoch. Khi t chc thc hin ch , cn linh hot, sáng to cho phù hp vi tình hình thc t ca a phng, phù hp vi hng thú và trình hiu bit ca tr, Ví d: Cô có th la chn b sung hoc thay th các hot ng, bài hát, bài th, trò chi, câu , phù hp vi ch , vi tr và vi thc t ca a phng. Nu tr ã có mt s kin thc hiu bit nht nh v “Th gii ng vt” thì ni dung cung cp cho tr tìm hiu cn phong phú hn. Ví d : Giáo viên có th to iu kin cho tr tìm hiu quá trình gà trng ri t trng n thành gà con ; quá trình làm ra sa bò ; tìm hiu môi trng sng ca các loài vt khác nhau ; nh hng ca môi trng sng n s sng ca các con vt. Nh vy, các kin thc n vi tr luôn mang tính tích hp, ng tâm, phát trin. 5) Chun b các hc liu cho ch — Mt vài t giy kh to (có th tn dng bìa lch, báo c, ) tr v, ct dán. — Các tranh nh gii thiu v ng vt sng khp ni, cách chm sóc con vt nuôi (có th ly t sách, báo, tp chí c). — M các con vt, chi các con vt. — Các nguyên vt liu: v hp các-tông, lá cây, rm, ht ht, vi vn. — B cá cnh, lng chim cnh, khu nuôi các ng vt trng (nu có th). — Các truyn tranh v ng vt. — La chn mt s trò chi, bài hát, câu chuyn, v “Th gii ng vt”. — Ghi âm (nu có iu kin) hoc su tm bng a có ghi mt s âm thanh môi trng xung quanh (ting nc chy, gió, ma, ting chó, mèo, nga hí, ). — Bng các bài hát v ng vt. — Chun b bút, màu, t nn, giy v, bt màu. 100 | MODULE MN 18
35. 6) K hoch t chc thc hin a) Gii thiu ch Cn c vào mc tiêu chung ca ch , ni dung c th ca ch nhánh, cô giáo có th: — Trò chuyn, àm thoi, gi m giúp tr nh li nhng kinh nghim sng và kin thc liên quan n ch “Th gii ng vt”. Ví d: Trò chuyn, gi m tr k tên nhng ng vt mà tr bit, a ra nhng tình hung kích thích tr mong mun tìm hiu thêm nhng iu liên quan mà tr cha bit, — Kt hp s dng tranh nh, mô hình hoc con vt tht (mèo, gà, ), bài hát, bài th, trò chi, câu , câu hi, phù hp lôi cun tr hng vào “Th gii ng vt”. — Trng bày mt s tranh nh to, sách và chun b mt s chi, hc liu có liên quan n ch vào các góc. — Yêu cu cha m và tr su tm gia ình nhng tranh nh v các con vt mang n lp. b) Khám phá ch — Khuyn khích, gi m tr ham thích tìm hiu v các con vt khi i chi vn bách thú, các con vt nuôi gia ình, — T chc các trò chi, chm sóc vt nuôi góc thiên nhiên, hot ng hc có ch nh nhm kích thích và khuyn khích tr tích cc tìm tòi, khám phá các kin thc, k nng liên quan n ch . Các hot ng có th t chc di các hình thc: hot ng chung c lp, các hot ng theo nhóm nh, hot ng tin hành trong lp hoc ngoài tri, sao cho tn dng c nhng tình hung, hoàn cnh thun li trong cuc sng hng ngày tr khám phá. Giáo viên cn to iu kin, c hi tr c quan sát, tip xúc, hot ng trc tip nhiu ln vi con vt, khi dy s tò mò, ham hiu bit tr, trau di óc quan sát và m rng hiu bit ca tr v môi trng xung quanh. Qua ó, tr nói lên nhng hiu bit ca bn thân v các i tng và c tri nghim, vn dng nhng hiu bit liên quan n ch vào các hot ng khác nhau. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 101
36. — Khuyn khích tr làm nhng quyn sách to có hình nh gia ình, các con vt hoc k chuyn, hát, vn ng sáng to, v các con vt theo trí tng tng ca tr, * ón tr Tu theo thi gian nhiu hay ít, tu theo kh nng ca tr và iu kin thc t, cô có th trò chuyn, t câu hi gi m: “Nói cho cô bit v mt s con vt nuôi trong gia ình mà con bit.”, “Con mèo trông nh th nào? Nó n thc n gì?”, “Ai có th nói cho lp bit v con (con ln, con bò, con chó)?”, “Tên các con vt mi sinh là gì? (bò — bê, gà m — gà con)”, “Nói v con vt mà con yêu thích (ch và nói)”, “Con vt ca em là gì? Nó tên gì? Nó thích n gì?”, “Con nào thuc loi gia súc/ gia cm?”, “Con nào bit bay/ bi?”, * Hot ng ngoài tri Tu thuc vào ni dung trin khai trong ngày/ tun và iu kin thc t, giáo viên có th cho tr chn và chi vi 1 — 2 trò chi vn ng và phi hp vi 1 — 2 ni dung thích hp thi im này nh: — T chc trò chi vn ng: Con gì vn ng th nào, Bt chc ting kêu ca con vt, Con gì kêu th nào, oán bit con gì n gì, Chim bay v t, hoc chi lp ráp hình các con vt. — Quan sát chim bay trên bu tri hoc chm sóc các con vt (cho chim, cá, th, kh, n khu vc thiên nhiên). — Chi vi các thit b ngoài tri, chi vi cát, nc, * Hot ng hc có ch nh — Khi thc hin hot ng hc có ch nh, giáo viên phi hp nh nhàng, tránh gò bó. Giáo viên cn tích hp ni dung trng tâm ca ch vi 2 — 3 ni dung có tính cht b tr nhm phát trin nhiu mt cho tr. — Giáo viên nên a kin thc mi an xen vi các kin thc tr ã bit, tránh tình trng ch toàn cung cp kin thc mi khin tr cng thng, hoc ch ôn luyn kin thc c khin tr cm thy nhàm chán. — Giáo viên cn kt hp nhiu phng pháp giáo dc sao cho tr c hot ng tích cc, c tri nghim, c nói, giao tip. Khuyn khích tr tr li các câu hi “Con gì?”, “Vn ng th nào?”, “Sng âu?”, “n gì?”, 102 | MODULE MN 18
37. “Ti sao?”, “Làm nh th nào?”. Kích thích s tò mò khám phá, to c hi tr t tìm hiu, so sánh khi lnh hi mt kin thc nào ó. Hng dn tr “ch và nói” v sn phm v: “Con ang v gì? Cái này làm gì? Chúng ta s thêm gì vào tranh này?”. * Chi, hot ng các góc — Tu theo ni dung trng tâm ca ch trong ngày/ tun, cng nh nhng ni dung, k nng cn ôn luyn mà giáo viên có th la chn, trin khai mt cách linh hot các hot ng cng nh trò chi các góc. — Giáo viên có th t chc, chun b hc liu, s dng môi trng các góc cho tr c chi vi các trò chi phù hp, t hot ng, qua ó giúp tr ôn luyn li k nng c và khám phá ch . — Giáo viên cn lu ý sp xp, gi ý, iu chnh sao cho tránh tình trng có quá nhiu tr, hoc tr chi quá lâu trong mt góc. * Các góc c th — Góc óng vai: Chun b: + chi các loi vt nuôi trong nhà chi ca hàng bán các loi vt nuôi. + Các loi hp chi gian hàng bán các loi thc n cho các con vt. + Tranh nh mt s món n ã ch bin. Chi óng vai: + Gia ình. + Tri chn nuôi gia súc/ s thú. + Ca hàng thc phm: bán tht ln, tht bò, cá, tôm, gà, vt; ca hàng n ung, + Phòng khám bnh thú y: cha bnh cho các con vt. — Góc xây dng: + Chi xây dng: khu chn nuôi; vn thú; xây chung cho các con vt; xây ao, h; nuôi tôm, cá, c, + Xp hình các con vt khác nhau. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 103
38. — Góc âm nhc: + Chi trò chi: nghe, phát hin và phân bit âm thanh ca các ng vt khác nhau nh ting nga hí, ting chó, mèo, vt, + Chi biu din ri tay hoc trò chi óng kch (kch bn gn vi ch ). + Ôn và hát các bài hát ã hc ca ch “Th gii ng vt”. — Góc to hình: + Chun b mt s dùng nh: bút chì màu, bút d màu, bút sáp, giy, kéo, h dán, tranh nh v các con vt, nhà ca các con vt hoc v bo v môi trng, + Tin hành hot ng v, nn, xé dán, ct dán, tô màu, theo ý thích thông qua chi: ca hàng làm chi lu nim (nn, gp chi v các con vt, làm mt n các con vt), hoc phòng trin lãm tranh v, b su tp v các con vt, — Góc sách truyn: + K chuyn theo tranh v các con vt. + Làm sách tranh, b su tp (cô và tr cùng làm) v các loài ng vt khác nhau sng các môi trng khác nhau, v mt s hot ng ca con ngi chn nuôi ng vt, to môi trng ch vit, cho tr làm quen vi t gn vi các hình nh v các con vt. + Trò chuyn vi nhau v các con vt ã hc qua tranh, hc các t mi, — Góc khám phá khoa hc và thiên nhiên: Chun b: + B trí góc này b cá, lng chim, (nu có). + Tranh nh v các loài ng vt khác nhau. + Lô tô, ôminô v các con vt nuôi, thú rng, + Máy vi tính (nu có). + Mt s thit b, dùng khác. * T chc các hot ng — Quan sát các con vt nuôi, hng dn tr mt s k nng chm sóc vt nuôi. 104 | MODULE MN 18
39. — Chi các trò chi phân loi các con vt, so sánh hai nhóm các con vt trong phm vi 10. — Chi vi mt s tranh ghép (bìa, ht ht) tr có th ghép hình các loi ng vt. — Xem tranh nh v các con vt, nhn xét v mt s c im ca con vt. — In hình, các con vt. — Chi các trò chi vi phn mm máy tính, trò chi in t, * Hot ng chiu — Tu theo iu kin, tình hình c th, giáo viên có th t chc hot ng hc có ch nh 1 ln/ tun thi im này. — T chc cho tr chi và tham gia vào hot ng theo ý thích và hng thú các góc. Giáo viên trin khai hot ng các góc mà tr có nhu cu chi. — Ôn li 1 — 2 bài hát, iu múa hoc nghe k chuyn; chi trò chi vi máy tính; xem phim hot hình; Có th tin hành di hình thc nhóm nh, hoc c lp. — Chi các trò chi hc tp nh: “Tôi i n trng tôi nhìn thy ” (Tr th nht: Mt con ln); “Tôi i n trng tôi nhìn thy ” (Tr th 2: Mt con ln và mt con gà); “Tôi i n trng tôi nhìn thy ” (Tr th 3: Mt con ln, mt con gà và mt con vt). Tr b sung các con vt theo trí nh hoc trí tng tng và tng dn s lng. c) óng ch Trong thi gian chuyn tip, chun b sang mt nhánh ch hoc mt ch mi, giáo viên có th giúp tr nh li nhng iu ã c hc và khám phá v các con vt qua hot ng. Ví d: — àm thoi nhng ý chính, gi cho tr nh li nhng ni dung ct lõi ã c hc, c tri nghim, tìm hiu v th gii ng vt a dng, phong phú. — Cho tr biu din vn ngh, óng kch, hát nhng bài hát liên quan n ch . — Gii thiu ch mi bng cách cùng tr trng bày nhng hình nh v ch mi lp và cùng tr ct bt mt s sn phm tr bit rng sp sa hc sang ch mi. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 105
40. Vi nhng ch phát sinh t nhng ý tng ca tr, giáo viên lên k hoch ngn gn hn. Ví d: Tr i bin v và k v bin thì giáo viên có th lên k hoch ch phát sinh: Sinh vt sng bin Các hot ng ca và i dng con ngi trên bin I DNG VÀ BÃI BIN Nc bin Du lch 1) Các hot ng — Khám phá môi trng: Tìm hiu v bin và i dng; Tìm hiu hot ng ánh cá trên bin; Sóng và thu triu; Các bãi bin ngh mát ni ting Vit Nam. — To hình: V tranh v i dng; Xé dán các loi tàu thuyn; V các loi cá; Gp thuyn giy. — Khám phá khoa hc: Vì sao nc bin li mn? To nc bin; Thí nghim: Trng ni trong nc mn; To sóng bin. — Âm nhc: “Bé yêu bin lm”; “Trái t này là ca chúng mình”; “Em i chi thuyn”. — Toán: ong nc, — Th cht: Chi vi nc; Chi vi cát. — Phát trin ngôn ng: “Nm chú cá voi”; K chuyn: “Ông lão ánh cá và con cá vàng”; K chuyn sáng to hoc k chuyn “cp bin”. Ngoài ra, giáo viên cng có th xây dng k hoch hot ng theo các lnh vc nh ví d sau: Ch nhánh “ dùng trong gia ình” — mu giáo ln. 106 | MODULE MN 18
41. Mc ích Các hot ng Phát trin nhn thc 1. Khám phá khoa hc — Phát trin tri giác âm — Khám phá âm thanh qua cht liu dùng nhà bp thanh qua cht liu “To b gõ” trng, xèng, lc lc, t ni, vung, khác nhau ca dùng mung, li, a, gáo, gia ình. — Thí nghim phi qun áo ngoài nng và trong nhà — Phát trin kh nng vi các cht liu vi khác nhau, quan sát và suy oán. — Mo vt gia ình: cách ty vt bn trên áo (vt mc, — Tìm hiu v nhu cu du, cà ri). và cách s dng các loi — Trò chi o thut vi bong bóng xà phòng. vt trong gia ình. — Cách bo qun nhng ôi tt, cách phi, gp qun áo, — Phân loi dùng trong gia ình: + Trò chuyn v các loi dùng có trong gia ình bé. + Trò chi: Trn ln và xp theo b: y np ni, np hp thc n, theo các du hiu (công dng, chc nng, cht liu, kích thc, hoa vn, ). + Làm b su tp theo các mu qung cáo. 2. Làm quen vi toán — Chi xp chng/hoc lng b ni, a, tô vào nhau t ln n bé. — Chi in du giày, dép và tìm giày, dép ng vi du ca nó. — ánh s cho giày, dép. Phát trin th cht 1. Vn ng c bn — Rèn luyn các k nng — Nhy tách — chm — lò cò theo mu kí hiu (kí hiu vn ng trong môi âm thanh, các hình v, ). trng t nhiên. — i — chy — nhy có mang giày, dép, eo ba lô, xách túi, LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 107
42. Mc ích Các hot ng — Luyn s phi gia — Chy tip sc: phi, rút qun áo. các vn ng i, chy và — Thi i nhanh trên nhng ôi dép t làm (lá cây, b mang vác. chui, hp giy, ). — Chui qua gm bàn, bc lên và xung gh, khiêng bàn gh, 2. Vn ng tinh — Rèn k nng s dng — Tp mc qun áo, cài nút, i m bo him, eo dùng, vt (dao, khu trang, kéo, ). — Tp s dng a, bát n cm. — Tp buc, tht dây áo. — Cách phòng tránh tai nn khi dùng in, dao, — Giáo dc ý thc t bo kéo, v an toàn. Phát trin ngôn ng — Trò chuyn v hin tng phi qun áo, ty màu — Tp miêu t và gii vt bn và v dùng gia ình. thích hin tng. — Mô t (kt hp lp bng) v mt s dùng theo công dng và cht liu, tp t câu vi nhng tính t — Cách s dng tính t ch âm thanh, tính cht ch c im ó. ca vt. — Làm quen vi ch cái a, , â. — Nhn bit ch cái a, — Quan sát cách c ch. , â. — Làm quen vi mô hình ô ch (dùng các t có 2 — 3 ch cái nh: nhà, bàn, bát, ca, lau, n, tm, áo, du, dao, gp, m, tt, ). — Tìm và ánh du, thêm các con ch khuyt trong t. — Truyn: + K chuyn sáng to: “Chic m sành n hoa ”. — Tp k chuyn. + K chuyn và óng kch: “Gia ình nhà Gu”. Phát trin thm m — To hình: — Dy tr k nng phi + Khám phá cách to mu k carô, chm bi, bông 108 | MODULE MN 18
43. Mc ích Các hot ng hp màu nn và màu hình, bng cách in màu nc trên giy, vi hoc hình trang trí vt. dùng 2 — 3 cây chì sáp, + Ct, may qun áo thi trang t mu in ó. + Trang trí chi, dùng gia ình bng các loi hoa vn mi: hình xon c, hình xoáy, k sc, k carô, + Làm chi t các nguyên vt liu ã qua s dng (thùng các-tông, v hp, chai nha, ) — Cm nhn c v p, s a dng, phong phú + Làm dùng sinh hot (tivi, b salon, máy quay v cách trang trí vt. phim, chp hình, in thoi, ) — ý tng sáng to t trò chi Kidsmart. + Làm gáo, xô, bình ti t các chai, l nha. + Làm ri tay t nhng chic tt, bao tay ã qua s dng. — Âm nhc: + Hát bài “C nhà thng nhau”. + S dng các dùng (a, gáo da, thìa) làm b gõ gõ theo tit tu. — Trò chi: Ai oán gii (nghe âm thanh nói tên dùng)? Phát trin tình cm và k nng xã hi — Tp các hot ng lao ng, phi hp cùng nhau: — Phát trin cm xúc trí + Thu gom, su tm các loi nguyên vt liu ã qua tu: thích thú, ngc s dng (kt hp vi ph huynh). nhiên và say mê vi + Cùng nhau tng v sinh và sp xp li góc gia ình nhng cách sáng to ca lp. hoa vn, màu sc. — Lao ng: dn dp, lau chùi dùng, chi trc — Giáo dc ý thc tn và sau khi chi. dng nguyên vt liu ã — T chc “Trin lãm ý tng làm chi — dùng qua s dng ch to sáng to” ti sân trng cho ph huynh xem. dùng, chi. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 109
44. Tóm li, xây dng k hoch giáo dc theo ch cho tr mu giáo cn: 1. Xác nh các mc tiêu ca ch Sau khi ã xác nh rõ các ni dung khám phá ch phù hp vi tr ca lp, giáo viên tin hành xác nh mc tiêu ca ch . Mc tiêu ca ch c xác nh cn c vào mc tiêu cui tui, kt qu mong i có th khai thác c t c hi khám phá t ch và kt qu ánh giá ca ch trc . Không nên a quá nhiu mc tiêu trong mt ch . Ch nên t ra các mc tiêu phát trin các kin thc, các k nng các lnh vc giáo dc có th t c t nhng c hi khám phá ch . Vi ch ln, cn xác nh các mc tiêu phát trin tng th i vi các lnh vc: th cht, nhn thc, thm m, ngôn ng, tình cm — k nng xã hi. Vi ch nh, có th ch cn xác nh theo mc ích/ yêu cu v kin thc, k nng, thái , tình cm nhm t c mc tiêu ca tng ch và mc tiêu phát trin cui tui. Mc tiêu giáo dc là nhm hình thành c s cho s phát trin nhân cách toàn din ca tr, trong iu kin tr phi c ch ng, tích cc và hng thú tham gia vào các hot ng tri nghim, khám phá th gii xung quanh gn gi, thit thc vi tr. Vic giáo dc tr không ch hng ti m rng s hiu bit ca tr, mà còn chú trng phát trin lòng ham hiu bit, kh nng t duy, ngôn ng giao tip và c bit là k nng xã hi cn thit trong sinh hot hng ngày ca tr, giúp cho tr t tin, thích ng vi nhng thay i n gin trong cuc sng gn gi quanh tr. 2. Xây dng mng ni dung/ khái nim Khi ã xác nh c ch , giáo viên suy ngh và xây dng mng ni dung ch , a ra nhng ý tng v ni dung/ khái nim, các mi quan h liên quan n ch . Mng ni dung giúp cho giáo viên nhìn thy nhng c hi khám phá ch t nhng góc khác nhau, t ó xác nh c nhng mc tiêu tr có th t c trong quá trình tham gia vào các hot ng khám phá ch . Nhng im cn lu ý khi xây dng mng ni dung: — Mng ni dung phi th hin c các ý tng ca giáo viên v kin thc, k nng, thái cn hình thành cho tr t c hi khám phá ch nht nh nào ó, c bit cn ht sc quan tâm khai thác các ni dung gn kt vi ng dng trong thc tin v kin thc, k nng xã hi . Tng cng 110 | MODULE MN 18
45. các ni dung giáo dc và hot ng khám phá mi liên h gia các s vt, hin tng, ng x phù hp trong cuc sng, tn dng môi trng (thiên nhiên, xã hi) sn có giáo dc tr. — Xây dng mng ni dung cn khai thác c s a dng ni dung/ khái nim và xây dng c các mi liên h v kin thc, k nng xoay quanh ch . Vic xây dng ch nhánh không nên thc hin mi mt cách theo kiu nhóm các ni dung theo không gian hot ng, môi trng hot ng. Ví d: Ch “Ngh nghip” không phi ch có mt cách chia theo ngành ngh, mà có th la chn các ni dung nh: tên gi các ngh, các loi sn phm, phng tin sn xut ra các loi sn phm, thao tác hot ng ca lao ng ngành ngh, ích li cho con ngi, trang phc ngành ngh, cách s dng các sn phm khác nhau ca ngành ngh, — Ch là ý tng mà giáo viên và tr có th tìm hiu, khám phá theo nhng cách khác nhau. Nhng có mt im thng nht là ni dung ca ch phi liên quan n nhng kinh nghim trong i sng thc ca tr, phù hp vi nhu cu, kh nng, hng thú ca tr. Trên c s các khái nim, ý tng ca mng ni dung, giáo viên ch ng la chn mt s ni dung liên kt trong mng phù hp vi kh nng ca tr và iu kin thc t ca lp làm ni dung khám phá ch chính thc cho lp mình . Vic nhóm các ni dung liên kt trong mt hot ng c th/ mt n v thi gian c th (tun, tháng, c ch ) hoc theo ch nhánh nh th nào là hoàn toàn do giáo viên la chn. Trong quá trình xây dng mng ni dung hoc mng hot ng, nên s dng bin pháp “ng não” khuyn khích các ý tng ca nhng ngi tham gia xây dng ch (có th là các giáo viên cùng khi lp, tr trong lp và c ph huynh). Khuyn khích giáo viên tho lun, chia s và hc hi ng nghip (có th theo t chuyên môn) phát trin mng và cng có th tìm các t liu trên internet. Khi bn a ra quyt nh v vic la chn ni dung ging dy, hãy t hi: (1) Ni dung nào thit thc cho nhóm tr này? Liu ni dung ó có phn ánh nhng nhu cu cá nhân trong nhóm, c bit là nhng a tr có nng khiu hoc không có kh nng không? (2) Có bao nhiêu kin thc tr có kh nng t c? LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 111
46. (3) Nhng kin thc, quá trình hoc k nng quan trng nào mà tr cn t c trong lng kin thc này? (4) Liu ó có cái gì áng giá cho tr phi hc vào thi im ó trong cuc sng ca tr hay không? Hoc liu nó có hiu qu hn khi i n lúc tr trng thành không? Liu ó là cái gì mà tr có th hc d dàng sau ó? 3. Xác nh mng hot ng khám phá ni dung nhm hng ti t mc tiêu giáo dc theo ch ây là bc chun b lên k hoch hot ng khám phá ch theo tun/ theo ngày và chun b phng tin, hc liu cn thit cho tr hot ng khám phá. Mng hot ng giúp cho giáo viên có th nhìn thy và có iu kin tip cn dy và hc tích hp trong giáo dc mm non, t chc phi hp các hot ng cho tr tri nghim các ni dung liên quan mt cách linh hot, t nhiên và to ra môi trng giáo dc khám phá ch . Khi xây dng mng hot ng, giáo viên cn lit kê tt c nhng hot ng, trò chi to c hi a dng, phong phú cho tr thc hành tri nghim, khám phá các ni dung xoay quanh ch nh quan sát, so sánh, phán oán, iu tra thu thp thông tin, trao i, tho lun, ghi chép, lp bng, th hin cm xúc, tình cm, nhm t mc tiêu ca ch , t ó có c các kin thc, k nng, kinh nghim cn thit cho s phát trin toàn din ca tr. Mng hot ng có th sp xp theo lnh vc phát trin giáo dc hoc ghép vi ni dung khám phá to thành mng ch . 4. Lp k hoch hot ng hng tun theo ch Sau khi ã có mng hot ng, giáo viên xây dng k hoch hot ng khám phá ch theo tng tun (hoc theo c ch ) và chun b phng tin hc liu cn thit cho tr hot ng khám phá ch . K hoch có th cho mt tun hoc vài ba tun tu theo ch . Cn c vào ch sinh hot, giáo viên b trí các hot ng liên quan n ch cho c lp, theo nhóm nh hoc cá nhân nhng thi im khác nhau trong ngày. Vic xây dng k hoch giáo dc theo ch cn xác nh c các c hi a dng tr thc hành, khám phá, tri nghim, to dng c môi trng tr ch ng khám phá ch nhng góc khác nhau, cách thc khác nhau, không gian khác nhau, vào nhng thi im khác nhau, phát trin dn theo thi gian nhm to mi liên kt gia các thông 112 | MODULE MN 18
47. tin trong mt th thng nht xoay quanh ch . K hoch tun/ ch phi th hin c chui các hot ng khám phá ch theo mt trình t lôgic các ni dung liên quan din ra t nhiên trong mt ngày và t ngày này sang ngày khác ca c tun/ ch . Cn quan tâm lên k hoch t chc môi trng hot ng m bo phát trin ý tng ni dung khám phá ch hng ti t mc tiêu giáo dc : — La chn góc chi và sp xp dùng, chi các góc phi phù hp vi ni dung hot ng khám phá tng ch c th. — Môi trng hot ng góc do giáo viên nh hng t chc và ch yu do tr to dng, sp xp và c hoàn thin dn trong quá trình khám phá ch . Các sn phm ca tr là kt qu ca quá trình tr khám phá ch s c trng bày, sp xp trong các góc chi cng nh trên các mng tng xung quanh lp hc (nh tranh ch , các hình nh su tm, các th hình, album, các sn phm to hình, các biu bng ghi chép, sp xp phân loi, ) tr tip tc s dng phát trin ni dung chi. — Chú trng phát trin các hot ng liên kt trong quá trình khám phá ni dung ch , phát huy ti a hiu qu s dng hc liu. Ví d, v các hot ng liên kt vi tranh, nh: Giao cho tr và ph huynh tìm kim, su tm hình nh, thông tin v ch . Cho tr chia s vi nhau và vi cô v hình nh su tm c, các tri nghim ca bn thân. Tip theo, t chc cho tr khám phá ch vi nhng ni dung a dng khác nhau (có s dng hình nh tr su tm, tri nghim ca tr). Cho tr sp xp, la chn, phân loi các hình nh (album, bng dính, gài, ). Cho tr quan sát, trao i, nhn xét, chia s thông tin v hình nh, tri nghim, t tên cho tranh, — Các tình hung trong cuc sng thc, các hot ng khác nhau trong ch sinh hot hng ngày; Các s kin, l hi; Các hot ng có ý ngha vi tr; Các gi chi và hc. Vì vy cùng vi t chc các hot ng giáo dc tích hp theo ch (qua các hot ng khám phám, tri nghim trong hc tp, vui chi, ), cn quan tâm úng mc mi hot ng giáo dc trong t chc ch sinh hot cho tr (sinh hot, n ng, v sinh, lao ng, giao tip, ). c bit cn chú trng t chc hot ng vui chi ngoài tri, tng cng cho tr tip xúc gn gi vi thiên nhiên, tham gia vào các hot ng lao ng t phc v, là ch nhân ca các hot ng l hi. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 113
48. La chn ch phi m bo khai thác c các ni dung giáo dc gn gi, thit thc vi tr và t chc các hot ng giáo dc tích hp hng ti t mc tiêu chng trình. — Tr cn c tham gia vào lp k hoch ch cng nh t chc thc hin ch cùng vi giáo viên. — Cùng vi giáo viên và tr, ph huynh óng vai trò quan trng trong vic xây dng k hoch giáo dc. — Cn thc hin ánh giá tr và ánh giá ch trong quá trình thc hin và sau khi kt thúc ch . Vic ánh giá thng xuyên s giúp giáo viên nhn ra ngay nhng vn và kp thi iu chnh v ni dung, phng pháp, dùng dy hc, hoc môi trng giáo dc. ánh giá ch cng là c s giúp cho vic xác nh mc tiêu giáo dc ca ch tip theo. K hoch tun * Mc tiêu ca tun Miêu t nhng khía cnh (ví d: tình cm, ý chí và thái ca tr) mà bn hi vng s c phát trin qua nhng hot ng ca tun, có tham kho tình trng ca tr tun trc. * Môi trng a ra vic làm th nào to môi trng phù hp cho tr hng thú vi các hot ng. * Nhng hot ng a ra nhng hot ng chi tit mà bn ã lên k hoch có s tham kho tình trng ca tr tháng trc. Hot ng Th 2 Th 3 Th 4 Th 5 Th 6 Các hot ng trao i vi ph huynh và thông tin, kinh ón tr nghim ca tr v ni dung ch theo cá nhân hoc theo nhóm nh. La chn nhng ng tác, trò chi gn vi hình nh ca ch Th dc sáng . Mt bài thc hin trong 1 — 2 tun. Tên hot ng, lnh vc phát trin giáo dc, mt s hot ng Hot ng hc khám phá có ni dung liên kt. 114 | MODULE MN 18
49. Hot ng nh hng nhng ni dung hot ng chính theo ba phn ngoài tri (Quan sát thiên nhiên — xã hi, trò chi vn ng, chi t do). Chi và hot Lit kê tên các góc và tên các trò chi/ các hot ng. ng các góc Hot ng Các hot ng ôn luyn m rng trong ngày hoc h tr chun chiu b cho ngày sau theo ch . Cân nhc và ánh giá: Ghi li s cân nhc và ánh giá hng ngày sau khi thc hin. Cui cùng là nhng im cn lu ý xem xét khi lp k hoch: 1. K hoch nm K hoch nm c lp khi ngh v mt nm i sng ca mt tr liên quan n chng trình giáo dc ca mt trng mm non. Khi lp k hoch, trc ht bn phi bit v tr. Hãy ngh v s lng tr, t l bé trai, bé gái và s khác bit v tui ca các tr trong lp, iu ó s giúp bn nm chc nhng mi quan tâm và s hiu kì ca tr. Th hai, bn phi suy ngh sâu sc v vic làm th nào a nhng s kin hng nm vào bn k hoch, chúng ánh du nhng giai on trong i sng ca tr ti trng mm non. iu quan trng lp mt k hoch nm là m bo rng tr không cm thy b bt buc. Ngoài ra, nhng thay i v mùa nên c a vào lu ý xem xét. Mt bn k hoch nên khuyn khích tr chú ý n nhng thay i v mùa, và phát trin nhng cm xúc ca tr qua s liên h cht ch vi thiên nhiên và các mùa. 2. K hoch tháng K hoch hng tháng chi tit da trên bn k hoch nm. Bn k hoch hng tháng c lp có s lu ý xem xét n tính cht mùa, nhng s kin trong tháng, giai on phát trin ca tr, 3. K hoch tun K hoch hng tun c lp a k hoch tháng vào thc hin. Trong vic lp nó, nên lu ý xem xét n tính liên tc ca cuc sng ca tr. Bn k hoch hng tun cn c th và thit thc. LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 115
50. 4. K hoch ngày n v c bn ca i sng ca tr là mt ngày. Giáo viên lp mt bn k hoch hng ngày có s suy ngh v nhng hot ng ca tr, to ra mt môi trng tt và làm th nào khuyn khích tr, hi vng rng tr có th có mt cuc sng y và thú v ti trng mm non. ây là bn k hoch ging dy c th và thit thc nht, nó chi tit hoá mt ngày ca tr trng. Không có mt khuôn mu, tiêu chun nào cho bn k hoch ngày. Mc dù có mt vài trng mm non s dng mt khuôn mu tiêu chun gia các giáo viên, nhng iu c bn là mt giáo viên chu trách nhim v vic lp và trình bày nó. Nhng gi ý và li khuyên: • Không có mt cách thc nào cho vic to ra mt môi trng hay chun b nhng hot ng hu hình t c nhng mc tiêu. Hãy suy ngh t nhiu quan im khác nhau và lp mt k hoch làm vic y bng vic tn dng ht nhng vt dùng cho vic ging dy và môi trng có sn. • Các hot ng ca tr không phi lúc nào cng nh bn ã lên k hoch. Cùng vi thi gian và cùng vi vic bn tr tri nghim qua nhiu iu, chúng s phát trin và thay i dn dn tng bc. Quan trng là quan sát tr mt cách cn thn và ci tin k hoch theo s phát trin ca tr. • Nhng hot ng quen thuc vi tr s khuyn khích s ch ng và ht tâm trí vào hot ng ca tr. Hãy suy ngh v nhng hot ng có s liên kt cht ch vi cuc sng hng ngày ca tr và cách tt nht khuyn khích tr. • Tôn trng vn hoá, iu kin t nhiên và truyn thng ca t nc hay khu vc bn sng và c gng tp hp chúng vào k hoch ging dy, nó s rt có sc hp dn i vi tr. TỰ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 4 Sau khi tham kho thông tin phn hi, bn thy cn b sung thêm cho các bài tp bn ã thc hin th nào? 116 | MODULE MN 18
51. — Nhng lu ý khi lp k hoch giáo dc nm: — Nhng cn c lp k hoch giáo dc theo ch : — Cách lp k hoch giáo dc theo ch : CÂU HỎI Bây gi, chúng ta có th nói gì v k hoch giáo dc tr mu giáo? Bn ã thay i suy ngh v vic giáo viên cn t xây dng k hoch giáo dc cho tr ca lp mình cha? Bn ã có th xây dng k hoch giáo dc cho tr mu giáo cha? LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 117
52. TÓM TẮT MODULE Vn c bn ca giáo dc mm non là tôn trng i sng ca tr và khuyn khích các hot ng có tính ch ng ca tr. Tuy nhiên, vic tôn trng s ch ng ca tr không có ngha là tr chi nhng gì tr thích. Giáo viên chm sóc — giáo dc tr trong khuôn kh nhng mc tiêu và nhng trin vng ca giáo dc mm non. K hoch giáo dc có tính hc thut c lp vi mc ích là t c các mc tiêu c th thông qua i sng ca tr trng mm non. K hoch giáo dc c lp mt cách c th nhm t c nhng mc tiêu ã quy nh trong chng trình giáo dc nhà tr. Chúng ch ra “khi nào” và “nhng loi hot ng nào” tr nên thc hin vi mc ích khuyn khích s phát trin và i sng ca tr. C gng ti a hiu tr và c bit là nhn ra nhng gì tr quan tâm, thái i vi cuc sng, các trò chi và mi quan h vi giáo viên và các tr khác. K hoch giáo dc c lp tr có th có c nhng tri nghim phù hp vi tui và giai on phát trin ca chúng. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. B Giáo dc và ào to (2009), Chng trình Giáo dc mm non, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. 2. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (ng Ch biên), Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc mm non — mu giáo bé (3 — 4 tui), NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. 3. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (ng Ch biên), Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc mm non — mu giáo nh (4 — 5 tui), 2010. 4. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (ng Ch biên). Hng dn t chc thc hin Chng trình giáo dc mm non — mu giáo ln (5 — 6 tui), 2010. 5. Lê Thu Hng (Ch biên), Hng dn xây dng và thc hin k hoch giáo dc trong trng mm non theo ch (3 — 4 tui), NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. 118 | MODULE MN 18
53. 6. Lê Thu Hng (Ch biên), Hng dn xây dng và thc hin k hoch giáo dc trong trng mm non theo ch (4 — 5 tui), NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. 7. Lê Thu Hng (Ch biên), Hng dn xây dng và thc hin k hoch giáo dc trong trng mm non theo ch (5 — 6 tui), NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. 8. Tài liu bi dng, Phát trin chng trình giáo dc có ý ngha cho tr nh trong th k XXI, Singapore International Foundation và Trng Cao ng S phm Trung ng 1, 2007. 9. Bùi Th Kim Tuyn (Ch biên), Các hot ng giáo dc phát trin ngôn ng cho tr mm non (Theo Chng trình Giáo dc mm non mi), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 10. Trn Th Ngc Trâm (Ch biên), Các hot ng khám phá khoa hc ca tr mm non (Theo Chng trình Giáo dc mm non mi), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 11. Hoàng Th Thu Hng (Ch biên), Các hot ng làm quen vi toán ca tr mm non (Theo Chng trình Giáo dc mm non mi), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 12.Lý Thu Hin (Ch biên), Các hot ng giáo dc âm nhc cho tr mm non (Theo Chng trình Giáo dc mm non mi), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 13. Lng Th Bình (Ch biên), Các hot ng giáo dc phát trin tình cm xã hi cho tr mm non (Theo Chng trình Giáo dc mm non mi), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 14. Phm Th Tâm (Ch biên), Thit k các hot ng hc, hot ng góc và hot ng ngoài tri trong trng mm non, NXB Giáo dc, 2009. 15. Penny Tassoni, Kate Beith, Nursery Nursing — A guide to work in early years, Heinemann. Child Care. UK, 1999. 16. Penny Tassoni, Planning play and the early years, Heinemann. Child Care. UK, 2005. 17. Các website: • —preschool—curriculum.html; • • —programs LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ MẪU GIÁO (3 – 6 TUỔI) | 119