Giáo án Mầm non - Bài 2: Đặc điểm phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội, mục tiêu và kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về tình cảm, kĩ năng xã hội

Nội dung text: Giáo án Mầm non - Bài 2: Đặc điểm phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội, mục tiêu và kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về tình cảm, kĩ năng xã hội

1. NGUYỄN THỊ THU HÀ MODULE mn 2 ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn t×nh c¶m, kÜ n¨ng x· héi, môc tiªu vµ kÕt qu¶ mong ®îi ë trÎ mÇm non vÒ t×nh c¶m, kÜ n¨ng x· héi C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 49
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Giáo dc mm non luôn hng ti mc tiêu giáo dc toàn din cho tr, chun b nhng nng lc, phm cht và các k nng sng cn thit cho tr vào hc lp 1. Giáo dc phát trin tình cm và k nng xã hi cho tr mm non ã và ang là mt nhim v không th thiu trong công tác giáo dc mm non. Thc hin tt nhim v này s giúp tr t tin, sng có trách nhim và tham gia tt hn vào các hot ng xã hi. c im tình cm ca tr em khá phong phú và phát trin theo tng giai on la tui. Càng ln, tình cm ca tr càng n nh và có cu trúc tâm lí rõ ràng hn. Yu t tình cm chi phi khá ln vào các hành vi ca tr. Do vy nm c c im phát trin tình cm ca tr mm non là iu kin cn thit giáo viên cng nh ph huynh có th hiu và giúp tt hn cho tr trong quá trình các cháu ang phát trin và hoàn thin nhân cách. Các k nng xã hi là nhng cách ng x, gii quyt các vn xy ra trong cuc sng xã hi hng ngày. K nng xã hi chu s kim soát ca các chun mc xã hi nhng chúng li mang c im cá nhân. Nhng tác ng giáo dc t sm s mang li hiu qu cao và tránh bt nhng sai phm ca quá trình t mò mm, giúp cho cá nhân sm nh hình cách sng và áp ng tt hn vi các yêu cu, chun mc xã hi. Module này giúp làm rõ các c im phát trin v tình cm và các k nng xã hi ca tr mm non ng thi nêu lên các mc tiêu và kt qu c th cn t c tng giai on la tui. Module hng ti vic h tr cho nhng ngi chm sóc, giáo dc tr mm non c s trin khai các hot ng giáo dc phát trin tình cm và k nng xã hi cho tr mt cách hiu qu. B. MỤC TIÊU — Ngi hc nm c các kin thc c bn v c im phát trin tình cm và các k nng xã hi ca tr mm non. — Ngi hc xác nh c mc tiêu v phát trin tình cm và k nng xã hi cho tr mm non tng giai on la tui. — Ngi hc xác nh c ni dung và phng pháp giáo dc tình cm và k nng xã hi cho tr mm non tng giai on la tui. — Ngi hc vn dng t chc thc hin giáo dc phát trin tình cm và k nng xã hi cho tr. 50 | MODULE MN 2
3. C. NỘI DUNG Hoạt động 1. Tìm hiểu đặc điểm, xác định các mục tiêu về phát triển tình cảm và kĩ năng xã hội của trẻ mầm non 1. Mc tiêu Giúp ngi hc bit cách xây dng khái nim, nm c khái nim “tình cm”, “k nng xã hi” và nhng biu hin ca tình cm và k nng xã hi trong thc t. Nm c c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tng tui MN, t ó xác nh mc tiêu phát trin. 2. Cách thc hin 2.1. Làm rõ các khái nim Cách giúp hc viên xây dng khái nim Các bi u hin ca Mt s cách nh ngh a tình cm trong thc t v “tình cm” Khái nim “tình cm” Sau khi thc hin theo s trên, hc viên c các thông tin sau: a. Tình cm Tình cm là nhng thái th hin s rung cm ca con ngi i vi nhng s vt, hin tng có liên quan ti nhu cu và ng c ca h. Tình cm bao gi cng gn vi mt i tng c th. Trong thc t, i sng mi cá nhân u có th thy rt nhiu biu hin khác nhau ca tình cm con ngi. Ví nh khi chúng ta i xa và thy nh tha thit ngôi nhà và nhng ngi thân yêu ca mình hoc khi nghe tin d xy n vi mt ngi bn, chúng ta thy lo lng, xót xa ó u là nhng biu hin chân thc ca tình cm. Cm xúc là s th hin ca tình cm trong nhng hoàn cnh nht nh. Ví d, khi nghe tin quân ta chin thng và tiêu dit c rt nhiu quân ca ch, chúng ta có cm xúc vui sng hân hoan và h hê trc nhng tht bi thm hi ca quân thù. Bi ây có hai th tình cm C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 51
4. ch o, ó là tình yêu quê hng t nc và s cm ghét nhng k xâm lc phi ngha. Tình cm c chia thành tình cm cp cao và tình cm cp thp: Tình cm cp thp liên quan ti s tho mãn hay không tho mãn nhng nhu cu sinh hc ca c th. Tình cm cp cao liên quan ti s tho mãn hay không tho mãn nhng nhu cu xã hi ca con ngi. Tình cm này gm tình cm o c, tình cm trí tu và tình cm thm m. Tr mm non là la tui ang hình thành và phát trin nhân cách. Tr tip thu và hc hi t xung quanh to nên s phát trin và hoàn thin cá nhân. Giáo dc tình cm cho tr phi bt u t nhng iu n gin, gn gi nht. Tr phi nhn bit c nhng biu hin cm xúc ca ngi khác iu chnh các biu hin và hành vi cho phù hp; tr nhn bit các cm xúc, tình cm ca mình và hc cách th hin phù hp. b. K nng xã hi K nng xã hi là nhng cách thc gii quyt các vn trong cuc sng xã hi nhm giúp con ngi thích nghi và phát trin tt hn. Tu tng giai on phát trin, vi s m rng dn phm vi hot ng, s a dng ca các hot ng và s phong phú ca các mi quan h thì các k nng xã hi cng phát trin dn lên. Các môi trng xã hi ca con ngi khá rng, t gia ình, trng lp, ti các t chc cng ng khác. mi ni vi c im riêng s òi hi nhng k nng xã hi riêng. 2.2. c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tr mm non và nhng mc tiêu cn t Cách giúp hc viên trin khai: — c im phát trin tình cm, k nng xã hi: nghiên cu tài liu, ly ví d và phân tích ví d thc tin. — Mc tiêu cn t: C s xác nh mc tiêu: + c im phát trin tình cm, k nng Mc tiêu cn t xã hi ca tr tng tui. cho tng tui + Chng trình giáo dc mm non. + C s giáo dc hc la tui mm non. + C s sinh lí la tui mm non. 52 | MODULE MN 2
5. Mi giai on tr em có nhng s phát trin riêng v tâm, sinh lí nói chung và tình cm, k nng xã hi nói riêng, do ó các yêu cu v mc tiêu giáo dc cng khác nhau. a. c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tr la tui nhà tr và nhng mc tiêu cn t * V tình cm Ngay t khi lt lòng a tr ã có nhng ng x làm cho ngi ln phi quan tâm nh khóc, ci, bám níu, rúc tìm bu sa, mun c âu ym v v Nhng biu hin ó là s th hin ca nhu cu c giao lu gn bó vi ngòi ln mà trc ht là vi ngi m. Nhu cu gn bó m con ã c nhiu nhà khoa hc chng minh ó cng là nhu cu gc ch không phi ch là nhu cu th sinh do òi hi ca nhu cu n ung mà thành. Vic thng xuyên gn bó gia m và con là c s cho s ny sinh và phát trin các nhu cu giao tip gia tr vi nhng ngi xung quanh, tr dn bit th hin cm xúc ca mình khi giao tip vi mi ngi: ci khi nhìn thy ai ó hoc c “hi chuyn”, mu, khóc khi ngi ta b i và tr ch có mt mình. ó chính là nhng phn ng vn ng xúc cm c bit hng ti ngi ln, c gi là “phc cm hn h”. Cho ti khong 15 tháng, giao tip xúc cm trc tip vi mi ngi xung quanh là hot ng ch o ca tr. Giao tip vi ngi ln có nh hng mnh ti s phát trin tâm lí ca tr c bit là v mt xúc cm. Khi giao tip, ngi ln b m, cng nng, v v hi han tr, biu hin nhng cm xúc rt rõ ràng trên nét mt cho tr quan sát Do ó ã khêu gi lên nhng cm xúc u tiên v con ngi và các sc thái khác nhau ca s th hin cm xúc tr hc theo. Trong giai on này có mt mc quan trng ca s phát trin tình cm ó là s phân bit gia ngi l và quen (khong tháng th 6 — tháng th 8). Nu trc ây tr có th ci và theo bt kì ai thì ti giai on này tr t rõ s l lm, s hãi trc ngi l (khóc, quay mt i ) bi lúc này tr ã nh hình mt s i tng tình cm rõ nét nên thng qun ly nhng ngi ó. Phn ng này cng lp li tng t khi tr gp li mt kinh nghim không d chu nh nhìn thy bác s, nhìn thy cc thuc, kim tiêm Cùng vi vic giao tip vi ngi ln, tr dn hình thành nhu cu hot ng vi các vt và vì vy ngi ln ã tr thành mt “chic cu ni” giúp tr tip xúc và khám phá th gii vt xung quanh. S phát trin mnh m và hoàn thin dn ca h vn ng giúp tr thc hin tt hn C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 53
6. nhiu vn ng t n gin n phc tp dn. T ch ch yu thc hin các vn ng thô, n hn 1 tui tr i, tr tp các vn ng tinh tt dn lên và có th thc hin nhiu vn ng mt cách khéo léo. Các giác quan ca tr cng biu l tính nhy cm cao trong quá trình tìm hiu khám phá xung quanh. Tr nh t ra rt nhy cm vi âm nhc và có nhng biu hin hoà mình vào các giai iu. T 2 tui tr lên, tình cm ca tr th hin thêm nhng sc thái mi. Tr mong mun c ngi ln âu ym, khen ngi. Tr s khi b chê hoc khi ngi ln t ra không hài lòng. S khen ngi ca ngi ln là ngun c v hình thành tr tình cm t hào , vì vy tr thng c gng làm nhng iu tt c khen ngi. Bên cnh ó, khi tr mc li, s không hài lòng, nhng li khin trách ca ngi ln cng làm xut hin tình cm xu h. ây là nhng biu hin ca tình cm o c mà nu c giáo dc tt chúng s có tác dng thúc y tr làm nhiu vic tt. Mt im áng lu ý na là các hành vi, nhn thc ca tr chu nh hng rt ln t xúc cm, tình cm ca tr và iu này kéo dài khá lâu; ví nh trong mt mi a tr, m ca bé lúc nào cng là ngi xinh p nht. Tr cng d b lây lan cm xúc t ngi khác, trong mt lp nhà tr nu có mt vài cháu khóc thì có th khin c lp oà khóc theo. → Nh vy da trên nhng c im v phát trin tình cm ca tr la tui nhà tr, có th xác nh các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc tình cm cho tr tui nhà tr là: — Nhn bit và biu l cm xúc vi con ngi và s vt gn gi: S nhn bit các sc thái cm xúc ca mi ngi xung quanh iu chnh các hành vi ca bn thân, ng thi qua ó hc các cách th hin cm xúc. ây là iu kin quan trng giúp phát trin các mi quan h và tng cng s hiu bit v con ngi và th gii xung quanh. C th mc tiêu cho tng tui là: + T 3 — 6 tháng tui: Tr biu l thích hóng chuyn. Biu l cm xúc vi khuôn mt, ging nói, c ch ca ngi giao tip cùng tr. Tr thích thú vi vt chuyn ng, có màu sc và chuyn ng. + T 6 — 12 tháng tui: Tr biu l s thích giao tip bng âm thanh, c ch vi ngi giao tip cùng. Tr biu l các cm xúc vi ngi xung quanh. Tr thích chi vi các chi chuyn ng, có màu sc sc s và phát ra âm thanh. 54 | MODULE MN 2
7. + T 12 — 24 tháng tui: Tr biu l s thích thú giao tip bng c ch, li nói vi nhng ngi gn gi. Tr cm nhn và biu l cm xúc vui, bun, s hãi ca mình vi ngi xung quanh. Tr thích chi vi chi, có chi yêu thích và quan sát mt s i tng thú v xung quanh (con vt, vt). + T 24 — 36 tháng tui: Tr biu l s thích thú giao tip bng c ch, li nói vi ngi khác. Tr nhn bit c trng thái cm xúc vui, bun, s hãi. Tr biu l các cm xúc này qua nét mt, c ch. Tr biu l s thân thin vi các i tng quen thuc (con vt, vt, cây c ). — Tr th hin cm xúc qua các hot ng mang tính ngh thut: Nhng cm xúc thm m là c s phát trin thành tình cm thm m. Tr c tip xúc vi nhng hot ng, nhng i tng mang tính ngh thut t sm s làm ny sinh tr s yêu thích cái p, hng thú vi nhng hot ng to ra cái p. + T 3 — 6 tháng tui: Tr biu l cm xúc tích cc khi nghe hát, nghe các âm thanh (nghe, ci, khua tay chân). + T 6 — 12 tháng tui: Tr biu l cm xúc tích cc khi nghe hát, nghe các âm thanh (nhún nhy, v tay, reo ci ). + T 12 — 24 tháng tui: Tr thích nghe hát và vn ng theo nhc. Thích xem tranh nh, thích v. + T 24 — 36 tháng tui: Tr bit hát và vn ng theo vài bài hát, bn nhc. Tr thích xem tranh, nh, xp hình, tô, v (cm bút di màu, v nguch ngoc). * V các k nng xã hi: Bên cnh nhng c im v tình cm ca tr (ã trình bày ti mc trên) có nh hng ti s hình thành và phát trin các k nng xã hi, còn cn cp ti các vn sau: Nh s dn dt ca ngi ln, tr n c vi th gii vt xung quanh. Qua các hot ng phi hp vi ngi ln, tr ny sinh kh nng bt chc các hành ng ca ngi ln. ây là iu kin rt quan trng giúp tr tip thu nhng iu ngi ln dy bo, t ó m rng vn kin thc và kinh nghim cho tr. ây là quá trình tr hc các kin thc, k nng hot ng úng vi các i tng ng thi tr cng lnh hi các quy tc hành vi xã hi. Tuy nhiên vic tr bt chc ngi ln cng khin cho thái ca tr d b ph thuc vào thái ca ngi ln ó. Do vy C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 55
8. các chun mc v hành vi, li nói, thái ca ngi ln có ý ngha rt ln trong vic giáo dc tr. Vi quá trình giao tip và s phát trin ngôn ng; dù rng ti cui giai on nhà tr, tr vn cha thc s nói mch lc nhng tr có th nghe và lnh hi c các thông tin do ngi ln phát ra và c bit là các sc thái ging nói hoc biu hin nét mt, ã giúp tr hc c mt s k nng trong ng x và c bit là k nng giao tip. Ví d, khi ngi ln nói “con li ây” vi âm sc nh nhàng, có kèm theo n ci, ánh mt trìu mn và bàn tay vy nh thì a tr cm thy thin ý và sn sàng vui v tin n. Nhng vn câu nói ó nhng cng ging nói ln, ánh mt, v mt y bc bi, tay vy mnh thì a tr nhn ra ngay ó là nhng du hiu không thin cm và s có nhng úng x nh ng im s hãi, khóc, lng i Du hiu u tiên ca quá trình hình thành nhân cách là s xut hin ca s t ý thc. n khong 2 tui, nhiu tr ã có kh nng gn tên mình vi bn thân mà không ng nht mình vi ngi khác nh trc na. Ví d, khi mun m b, tr ã bit nói “m b con” thay vì nói rng “m b nó” nh trc ây. Vic bit c tên ca mình gn vi bn thân mình và tách c mình khi ngi khác là mc rt quan trng. Bi ý thc v bn thân s khin tr mun hành ng phân bit mình, do vy các hot ng s mang tính c lp nhiu hn. Cng trong thi gian này, tr tip tc hiu v c th mình, quan tâm n tng b phân c th và n gii tính. tr nhà tr ã xut hin kh nng ánh giá. Tr ánh giá ngi khác và t ánh giá mình dù s ánh giá ca tr vn ch yu da theo nhn xét ca ngi ln. Nhn xét ca tr ch yu quy v “ngoan”, “h”, “xu”, “p” và tr da vào thái ca ngi ln phân bit. Khi làm iu gì ó khin ngi ln vui v hài lòng thì ó là ngoan và tr s c gng làm nhiu ln c khen ngi. Nh vy tr có th c rèn luyn các thói quen tt, b dn cái xu. Tuy nhiên, kh nng t iu chnh hành vi ca tr còn rt hn ch. Tr gp khó khn khi phi kim ch nhng mong mun ca mình và phi làm nhng vic mà tr không hng thú. Vi c im này, òi hi ngi ln phi kiên nhn và sát sao vi tr. n cui tui nhà tr, chun b bc sang tui mu giáo, tr gp phi “khng hong tui lên 3”. Giai on này tr phân bit mình vi ngi ln. Tr t cm nhn v s “trng thành”ca mình, do ó chúng mun làm nhng vic nh ngi ln. Nhu cu t khng nh tr thành ng 56 | MODULE MN 2
9. lc mnh m thúc y tr hot ng. ây là du hiu ca s trng thành áng khích l. Tuy nhiên vi tr lên 3 nhu cu c lp, t khng nh li có phn thái quá khi tr bng bnh, ngang ngnh và mun “thâu tóm” mi th xung quanh. Do vy, tr có nhng biu hin ích k và không vâng li, chng i li: tr thng nói “ca con ch”, “ con t làm” và nu ngi ln có làm giúp thì tr sn sàng phá i làm li. ây là giai on nhy cm và d gây cng thng trong quan h gia tr vi mi ngi xung quanh. Ngi chm sóc và giáo dc tr cn nm c c im này và có bin pháp giáo dc phù hp bi nu không hu qu ca khng hong tui lên 3 có th nh hng xu ti s phát trin chung ca tr v sau. Tóm li, các k nng xã hi i vi tr la tui nhà tr chính là các cách thc tr cn có, giúp tr hoà nhp và phát trin các mi quan h xã hi tt p vi nhng ngi trong gia ình, vi các bn lp và nhng ngi khác mà tr tip xúc. → Nh vy da trên nhng c im có liên quan ti k nng xã hi ca tr la tui nhà tr, có th xác nh các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc k nng xã hi cho tr tui nhà tr là: — Biu l s nhn thc v bn thân: ây là mc c bn phát trin các k nng xã hi ca tr. Nhn thc v bn thân là cách hoàn thin và phát trin. Ban u tr phân bit bn thân vi th gii xung quanh, sau ó là nhn thc v bn thân, phân bit mình vi nhng ngi khác. Quá trình nhn thc bn thân bt u t rt sm và nó kéo dài ngay c khi con ngi ã trng thành. i vi tr nhà tr, các mc tiêu c th là: + T 3 — 6 tháng: Tr quay u v phía phát ra âm thanh hoc ting gi. + T 6 — 12 tháng: Tr nhn ra tên ca mình và có phn ng khi nghe gi tên. + T 12 — 24 tháng: Tr nhn ra mình trong gng, trong nh (ch vào hình nh ca mình khi c hi). + T 24 — 36 tháng: Tr nói c vài thông tin v bn thân nh tên, tui. Tr bit th hin iu mình thích và không thích. — Thc hin hành vi xã hi n gin: mc thp nht, tr cn thc hin c mt s hành vi mang tính xã hi mc n gin tu theo tui. Nhng k nng xã hi này giúp m cánh ca cho tr tham gia vào cuc sng xã hi, to s thân thin, ci m và phát trin các mi quan h. + T 3 — 6 tháng tui: Tr áp li ngi giao tip vi mình bng các phn ng xúc cm tích cc. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 57
10. + T 6 — 12 tháng tui: Tr bt chc mt vài hành vi n gin th hin tình cm. + T 12 — 24 tháng tui: Tr chào khi c nhc nh. Tr bt chc mt vài hành vi xã hi vn thng thy (b búp bê, nghe in thoi ). Tr làm theo mt s yêu cu n gin ca ngi ln. + T 24 — 36 tháng tui: Tr bit chào, bit cm n, bit thêm t “” khi nói vi ngi ln. Bit thc hin mt s hành vi xã hi n gin qua trò chi gi b. Tr chi thân thin cnh tr khác. Tr thc hin mt s yêu cu ca ngi ln. b. c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tr la tui mu giáo bé (3 — 4 tui) và nhng mc tiêu cn t * V tình cm Tr mu giáo bé (3 — 4 tui) rt d xúc cm và rt nhy cm. Xúc cm ca tr ny sinh nhanh chóng và mt i cng d dàng do ó tình cm ca tr cha n nh và cha bn vng. Mi hành ng ca tr u b chi phi bi tình cm. Tình cm o c và thm m c ny sinh, phát trin mnh và luôn luôn gn quyn vi nhau. Tr bt u rung ng trc cái p và yêu thích cái p, hng thú tham gia các hot ng ngh thut nh múa, hát, c th, k chuyn, to hình. Tr bc u nhn bit c các hành vi o c n gin trong mi quan h gia ngi vi ngi: tt/xu, úng/sai. → Nh vy các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc tình cm cho tr mu giáo bé là: — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt hin tng xung quanh: c th là tr nhn ra các cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin qua nét mt, ging nói hoc qua nhng hình nh trên tranh. Tr bit biu l cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin. — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc sng và các hot ng mang tính ngh thut: Tr th hin s cm nhn ca mình trc v p hoc trc các hot ng ngh thut (lng nghe/ nhìn ngm, vui sng, v tay, nói nhng t th hin cm nhn). Tr thích các hot ng mang tính ngh thut (thích nghe, thích xem, thích hát, c th, v ). 58 | MODULE MN 2
11. * V k nng xã hi Ý thc v bn thân ã chm ny sinh t cui tui nhà tr song vn ht sc m nht. Nhiu tr vn cha bit mình lên my, con nhà ai và gii tính ca bn thân. Nh s tip xúc vi th gii xung quanh ngày càng rng m nên tr phát hin thêm c rng xung quanh tr tn ti rt nhiu các mi quan h, va a dng va rc ri mà tr không d gì khám phá và hiu ngay ra c. Do ó, tr mn các trò chi (ch yu là trò chi óng vai theo ch ) tìm hiu và thâm nhp vào xã hi phc tp ca ngi ln. Trong trò chi, tr hc c nhiu iu mi, c rèn luyn các k nng xã hi “tht” và “gi”. Tr gn kt nhiu hn vi các bn xung quanh. Tui mu giáo bé là im khi u ca s hình thành ý thc bn ngã nên ý thc ó còn mang c im t k trung tâm. Tr cha phân bit rõ c hai th gii: mt là th gii ch quan và hai là th gii khách quan tn ti bên ngoài. Do ó, tr tui này còn rt ch quan và ngây th. T s ch quan ngây th ó nên tr hay t ra nhng yêu cu vô lí nm ngoài kh nng. Ví d khi xem phim, tr rt thích nhân vt Tôn Ng Không. Ti on phim không xut hin nhân vt này thì tr nng nc òi phi a nhân vt Tôn Ng Không ra. Vi c im này cng gây ra không ít rc ri khi bt tr tip thu và tuân th các yêu cu quy tc xã hi. gii quyt nhng rc ri này, ngi ln ch có th bng cách kiên nhn, to iu kin cho tr hot ng nhiu vi các i tng thuc môi trng bên ngoài giúp tr nhn ra s khác nhau gia ý mun cá nhân vi s vt khách quan; tr nhn ra gia mi ngi luôn có nhng quy tc nht nh phi tuân theo; mi a im u có nhng quy nh riêng không th không thc hin. Tr mu giáo bé ã có th tip thu kinh nghim quan h tình cm xã hi ngi ln, cm nhn c s quan tâm và chm sóc ca h. Vic giáo dc mi quan h thân ái vi mi ngi xung quanh và tình cm thân ái ã có th bt u hình thành la tui mu giáo. Tr ã th hin mt s k nng xã hi: ch n lt, chia s và quan tâm n nhng ngi khác, tuy nhiên vn hay xy ra nhng xung t gia tr vi nhau. la tui này, tr ít ph thuc hn vào ngi khác. Tr có th t chi trong mt khong thi gian dài hn Tr mun khng nh mình, mong mun t ti tính t lc. Vì vy, ngi ln cn phi nuôi dng lòng mong mun c lp, áp ng nhng nhu cu t lc và làm phong phú nhng hot ng ca tr mt cách phù hp. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 59
12. → Nh vy da trên nhng c im có liên quan ti k nng xã hi ca tr la tui mu giáo bé, có th xác nh các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc k nng xã hi cho tr là: — Th hin ý thc v bn thân : Tr nói c tên, tui, gii tính ca bn thân; nói c iu bé thích, không thích. — Th hin s t tin, t lc: Tr mnh dn tham gia vào các hot ng. Tr c gng thc hin công vic c giao. — Thc hin hành vi và quy tc ng x xã hi: Tr thc hin c mt s quy nh lp và gia ình (sau khi chi bit xp, ct chi; không tranh giành chi; vâng li ngi ln). Tr bit chào hi, cm n, xin li khi c nhc nh; chú ý nghe khi ngi khác nói vi mình; cùng chi vi các bn trong các trò chi theo nhóm nh. c. c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tr la tui mu giáo nh (4 — 5 tui) và nhng mc tiêu cn t * V tình cm Tr mu giáo nh, kh nng ngôn ng ca tr phát trin hn nên quan h ca tr vi nhng ngi xung quanh c m rng mt cách áng k. Do ó, i sng tình cm ca tr có mt bc chuyn bin mnh m, va phong phú, va sâu sc hn so vi la tui trc. Các mi quan h ca tr cng c phát trin và m rng. Tr mu giáo nh rt thích s trìu mn yêu thng, ng thi rt lo s trc nhng thái th , lnh nht ca nhng ngi xung quanh i vi mình. Nhu cu c yêu thng ca tr mu giáo nh tht là ln, nhng iu áng lu ý là s bc l tình cm ca chúng rt mnh m i vi nhng ngi xung quanh, trc ht là vi b m, anh ch, cô giáo. Tình cm ca tr phát trin mãnh lit, tr không ch bc l tình cm vi mi ngi mà còn th hin nhng cm xúc yêu thng trìu mn, thm chí ng cm vi cây c, vt ây là mt thi im thun li giáo dc lòng nhân ái cho tr. Các loi tình cm bc cao nh tình cm trí tu, tình cm o c, tình cm thm m u vào thi im phát trin thun li nht, c bit là tình cm thm m. Tình yêu cái p trong t nhiên và trong ngh thut càng khin tr gn bó hn vi con ngi và thiên nhiên, t ó mong mun làm nhng iu tt p cho mi ngi và cho môi trng sng. Nh vy qua giáo dc các tình cm thm m ã có tác dng giáo dc c 60 | MODULE MN 2
13. tình cm o c bi thc cht vi tr nh cái p và cái tt không thc s c phân bit rch ròi. → Nh vy các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc tình cm cho tr mu giáo nh là: — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt hin tng xung quanh: Tr nhn bit c các cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin, ngc nhiên qua nét mt, ging nói, c ch hoc qua nhng hình nh trên tranh. Tr bit biu l cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin. — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc sng và các hot ng mang tính ngh thut: Tr th hin s cm nhn ca mình trc v p hoc trc các hot ng ngh thut (chú ý lng nghe/ nhìn ngm, vui sng, v tay, dùng nhng t gi cm th hin cm nhn). Tr thích các hot ng mang tính ngh thut (thích nghe, thích xem, bt u có mt s vn ng hoà theo ). * V k nng xã hi Vào tui này, th gii ni tâm ca tr ã bt u phong phú nên cá tính ca tr bc l rõ rt. Mi a tr mt v riêng, do ó tr bt u có khuynh hng tìm cho mình nhng ngi bn thân, hp ý nhau cùng chi. Nhng ôi bn hoc nhóm bn nh th gn bó khá tt và thng bit vì nhau: nm ng cnh nhau, n cnh nhau, bênh vc khi có bn bt nt, chia s cùng chi. Thông thng trong nhóm tr s có mt vài tr ni bt hn c các bn yêu mn, luôn thích chi cùng, luôn nghe theo các ý kin song cng có nhng cháu b các bn không a và thng ty chay khi mi nhóm hot ng. C hai i tng tr này u d ri vào nhng vn không hay có th gây lch lc trong s phát trin tâm lí và giáo viên nên chú ý có nhng can thip phù hp. Trong “xã hi tr em” cng có nhng d lun chung. Các d lun này có th bt ngun t nhn xét ca ngi ln hoc do chính tr nhn xét ln nhau. Các d lun này nh hng khá ln i vi s lnh hi các chun mc hành vi o c ca tr và nh hng ti nhân cách ca tng tr. Nu vi các cháu tui nh hn, ý kin ca bn này không nh hng gì ti bn khác thì tr mu giáo nh ã bit nghe ý kin ca các bn và phc tùng theo s ông ngay c khi ý kin ó trái vi kin thc và kinh nghim tr ã có. Tính a dua này s dn mt i nu tr c ngi ln dy bo và cho tr rèn luyn tính t tin. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 61
14. Lúc này, nhng ng c ã xut hin trc ây nh mun c khng nh, mun c sng và làm vic nh ngi ln, mun nhn thc s vt và hin tng xung quanh u c phát trin mnh m. c bit nhng ng c o c, th hin thái ca tr vi nhng ngi khác có mt ý ngha ht sc quan trng trong s phát trin các ng c hành vi. Nhng ng c này gn lin vi vic lnh hi có ý thc nhng chun mc và nhng quy tc o c ca nhng hành vi trong xã h i. → Nh vy da trên nhng c im có liên quan ti k nng xã hi ca tr la tui mu giáo nh, có th xác nh các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc k nng xã hi cho tr là: — Th hin ý thc v bn thân: Nói c h tên, tui, gii tính ca bn thân, tên b m. Tr nói c iu mình thích, không thích, nhng vic tr c làm. — Th hin s t tin, t lc: Tr t chn chi, trò chi theo ý thích. C gng hoàn thành công vic c giao. — Thc hin hành vi và quy tc ng x xã hi: Tr thc hin c mt s quy nh lp, gia ình (sau khi chi bit xp, ct chi, gi ng không gây n, vâng li ngi ln). Tr bit chào hi, cm n, xin li, chào hi l phép. Chú ý nghe khi cô, bn nói vi mình; bit ch n lt khi c nhc nh; bit trao i tho thun vi bn cùng thc hin hot ng chung. d. c im phát trin tình cm và k nng xã hi ca tr la tui mu giáo ln (5 — 6 tui) và nhng mc tiêu cn t * V tình cm Tình cm ca tr ã khá rõ nét và n nh hn các tui trc. Vi s phát trin ca ngôn ng và t duy, tr có th s dng các sc thái khác nhau ca ngôn ng, các t ng phong phú biu cm, iu b th hin cm xúc, tình cm ca mình. Tr cng có th nói v tình cm ca mình cho ngi khác nghe (gii thích vì sao có cm xúc hay tình cm ó, a ra nhn xét ). Tr bit cách th hin s quan tâm, chia s vi bn bè, ngi thân quen. Tình cm thm m, tình cm o c tip tc phát trin và c cng c. Tr không ch có nhng rung ng trc cái p, cái tt lành mà còn có mong mun c hot ng to ra cái p, bo v cái p, bo v l phi. Tình cm trí tu cng rt phát trin giai on này. Các cháu bé 62 | MODULE MN 2
15. thc s mong mun và yêu thích các hot ng khám phá phát trin nhn thc. Tr t rõ s hiu kì trc nhng iu mi l mà mình cha bit rõ và có nhu cu tìm hiu v chúng. Tr không d dàng chp nhn các câu tr li qua quýt hoc lng tránh. ây là nhng c im áng quý mà ngi ln chúng ta cn trân trng và khai thác giúp tr phát trin tt hn. → Nh vy các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc tình cm cho tr mu giáo ln là: — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt, hin tng xung quanh: Tr nhn bit c các cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin, ngc nhiên, xu h Qua nét mt, ging nói, c ch hoc qua nhng hình nh trên tranh, tr bit biu l cm xúc vui, bun, s hãi, tc gin, ngc nhiên, xu h — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc sng và các hot ng mang tính ngh thut: Tr th hin s cm nhn ca mình trc v p hoc trc các hot ng ngh thut (chú ý lng nghe/ nhìn ngm, vui sng, v tay, dùng nhng t gi cm th hin cm nhn). Tr thích các hot ng mang tính ngh thut (thích nghe, thích xem, bt u có mt s vn ng hoà theo ) và th hin tình cm trong các hot ng mang tính ngh thut mà tr thc hin. — Tr th hin nhng tình cm trí tu tích cc: Tr th hin nim vui, s ham thích c tìm hiu các s vt hin tng, kiên trì khi thc hin các nhim v nhn thc. Có thái trân trng các kt qu t c. * V k nng xã hi S chuyn tip sang tui mu giáo ln liên quan n s thay i v th v tâm lí ca tr. Tr bt u cm nhn mình là ngi ln nht trong tt c các tr trng mm non. Kh nng kim ch ca tr tui này tt hn so trc. Do vy, tr có th phc tùng các mc ích, nhim v, yêu cu ca ngi ln, song các nhim v ra phi rõ ràng và d hiu, các yêu cu phi phù hp vi tui. Trong khi hành ng, tr không b ph thuc vào các tình hung trc tip trong trò chi và các hot ng khác. Tr hành ng phù hp vi các mc ích xa hn và t kim ch mình trong thi gian lâu hn. Tuy kh nng kim ch tt hn tui trc nhng tr vn cha th kim ch c các xung ng ca mình và các xúc cm trc tip. Tr mu giáo ln th hin tính kiên trì thng xuyên và có ý thc hn. Tr ã có th ánh giá các tr ngi mt cách úng hn và bit lng sc mình C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 63
16. khc phc các tr ngi ó. S ng viên khuyn khích ca ngi ln có nh hng tích cc và làm cho tr tin vào sc lc và kh nng ca mình, ngc li s ánh giá mt cách gay gt và tiêu cc s làm cho tr nn chí. tui này, tr bt u có s quan tâm n các bn trong nhóm. Tình bn n nh bt u ny sinh. Chúng sn sàng chia s vi các bn và vic có bn bt u tr nên quan trng i vi tr. Hu ht tr tui này u cm thy t tin và th hin bn thân mình thông qua nhng thành tích ca bn thân chúng. Tr mun c khng nh, mun c sng và làm vic nh ngi ln, mun nhn thc s vt và hin tng xung quanh. c bit nhng ng c o c, th hin thái ca tr vi nhng ngi khác có mt ý ngha ht sc quan trng trong s phát trin các ng c hành vi, gn lin vi vic lnh hi có ý thc nhng chun mc và nhng quy tc o c trong xã hi. → Nh vy da trên nhng c im có liên quan ti k nng xã hi ca tr la tui mu giáo ln, có th xác nh các mc tiêu c bn cn t trong giáo dc k nng xã hi cho tr là: — Th hin ý thc v bn thân: Nói c h tên, tui, gii tính ca bn thân, tên b m, a ch nhà hoc s in thoi. Tr nói c iu mình thích, không thích, nhng vic tr c làm và không c làm. Nói c nhng im ging và khác bn (dáng v bên ngoài, gii tính, s thích và kh nng). Bit v trí ca mình trong gia ình. Bit vâng li, giúp ngi ln nhng vic va sc. — Th hin s t tin, t lc: c th là tr t làm mt s vic n gin hng ngày (v sinh cá nhân, trc nht, chi ). Tr c gng t hoàn thành công vic c giao. — Hành vi và quy tc ng x xã hi: Tr thc hin c mt s quy nh lp, gia ình và ni công cng (sau khi chi bit xp, ct chi, không gây n ào ni công cng, vâng li ngi ln, mun i chi phi xin phép). Tr bit chào hi, cm n, xin li, chào hi l phép. Chú ý nghe khi cô, bn nói vi mình, không ngt li ngi khác; bit ch n lt. Bit lng nghe ý kin, trao i, tho thun, chia s kinh nghim vi bn. 1.3. Câu hi t kim tra hot ng 1 Câu 1. Hãy nêu cách hiu ca anh/ch v tình cm, k nng xã hi và a ra mt vài ví d minh ho. 64 | MODULE MN 2
17. Câu 2. Hãy nêu ngn gn vào bng sau ây nhng c im ni bt v tình cm, k nng xã hi ca tr tui nhà tr, t ó xác nh các mc tiêu cn t. c im v k nng c im v tình Mc tiêu Mc tiêu cn t xã hi ca tr cm ca tr nhà tr cn t nhà tr Câu 3. Hãy nêu ngn gn vào bng sau ây nhng c im ni bt v tình cm, k nng xã hi ca tr tui mu giáo bé, t ó xác nh các mc tiêu cn t. c im v tình c im v k nng Mc tiêu Mc tiêu cm ca tr xã hi ca tr cn t cn t mu giáo bé mu giáo bé C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 65
18. Câu 4. Hãy nêu ngn gn vào bng sau ây nhng c im ni bt v tình cm, k nng xã hi ca tr tui mu giáo nh, t ó xác nh các mc tiêu cn t. c im v tình c im v k nng Mc tiêu Mc tiêu cm ca tr xã hi ca tr cn t cn t mu giáo nh mu giáo nh Câu 5. Hãy nêu ngn gn vào bng sau ây nhng c im ni bt v tình cm, k nng xã hi ca tr tui mu giáo ln, t ó xác nh các mc tiêu cn t. c im v tình c im v k nng Mc tiêu Mc tiêu cm ca tr xã hi ca tr cn t cn t mu giáo ln mu giáo ln Hoạt động 2. Xây dựng nội dung và xác định phương pháp giáo dục trẻ mầm non để đạt mục tiêu 1. Mc tiêu Hc viên nm c c s xác nh ni dung, xây dng c các ni dung cn giáo dc tr mi tui. Hc viên la chn c phng pháp giáo dc phù hp trin khai các ni dung nhm t mc tiêu giáo dc. 66 | MODULE MN 2
19. 2. Cách thc hin 2.1. V ni dung giáo dc tình cm và k nng xã hi Cách xác nh ni dung C s xây dng ni dung: + Chng trình giáo dc mm non (tham kho cun Chng trình giáo dc mm non ). Ni dung giáo d c c th cho tng tui. + c im phát trin và Mc tiêu cn t cho tng tui (tham kho phn 1.2, các tài liu gi ý, quan sát thc t các nhóm tr). Sau khi c các mc gi ý, hc viên t phác tho ni dung giáo dc c th cho tng tui. Sau ó c các thông tin di ây: a. V ni dung giáo dc tình cm Mc tiêu giáo dc tình cm Ni dung giáo dc — Nhn bit và th hin cm xúc — Nhn bit và th hin mt s vi con ngi, s vt gn gi: trng thái cm xúc: + T 3 — 6 tháng tui: Tr biu l + T 3 — 12 tháng tui: tp biu thích hóng chuyn, biu l cm hin tình cm, cm xúc. xúc vi khuôn mt, ging nói, c + T 12 — 24 tháng tui: biu l ch ca ngi giao tip cùng tr. cm xúc khác nhau vi nhng Tr thích thú vi vt chuyn ngi xung quanh. Nhà ng, có màu sc và chuyn + T 24 — 36 tháng tui: nhn tr ng. bit và th hin mt s trng thái + T 6 — 12 tháng tui: Tr biu l cm xúc: vui, bun, tc gin. s thích giao tip bng âm thanh, c ch vi ngi giao tip cùng. Tr biu l các cm xúc vi ngi xung quanh. Tr thích chi vi các chi chuyn ng, có màu sc sc s và phát ra âm thanh. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 67
20. Mc tiêu giáo dc tình cm Ni dung giáo dc + T 12 — 24 tháng tui: Tr biu l s thích thú giao tip bng c ch, li nói vi nhng ngi gn gi. Tr cm nhn và biu l cm xúc vui, bun, s hãi ca mình vi ngi xung quanh. Tr thích chi vi chi, có chi yêu thích và quan sát mt s i tng thú v xung quanh (con vt, vt). + T 24 — 36 tháng tui: Tr biu l s thích thú giao tip bng c ch, li nói vi ngi khác. Tr nhn bit c trng thái cm xúc vui, bun, s hãi. Tr biu l các cm xúc này qua nét mt, c ch. Tr biu l s thân thin vi các i tng quen thuc (con vt, vt, cây c ). — Phát trin cm xúc thm m — Tr th hin cm xúc qua các hot ng mang tính ngh thut: + T 3 — 6 tháng tui: Tr biu l + T 3 — 12 tháng tui: nghe âm thanh mt s vt, chi; cm xúc tích cc khi nghe hát, nghe các âm thanh (nghe, ci, nghe hát ru, nghe nhc. khua tay chân). + T 6 — 12 tháng tui: Tr biu l + T 12 — 24 tháng tui: nghe hát, cm xúc tích cc khi nghe hát, nghe nhc, âm thanh ca các nghe các âm thanh (nhún nhy, nhc c; hát theo và tp vn v tay, reo ci ). ng n gin theo nhc; tp + T 12 — 24 tháng tui: Tr thích cm bút v, xem tranh. nghe hát và vn ng theo nhc. + T 24 — 36 tháng tui: nghe hát, Thích xem tranh nh, thích v. nghe nhc vi các giai iu khác + T 24 — 36 tháng tui: Tr bit nhau, âm thanh ca các nhc c; hát và vn ng theo vài bài hát, Hát và tp vn ng n gin bn nhc. Tr thích xem tranh, theo nhc. V các ng nét nh, xp hình, tô, v (cm bút di khác nhau, di màu, xé, vò, xp màu, v nguch ngoc). hình; xem tranh. 68 | MODULE MN 2
21. Mc tiêu giáo dc tình cm Ni dung giáo dc — Nhn bit và th hin cm xúc, — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt tình cm vi con ngi, s vt hin tng xung quanh : Tr nhn hin tng xung quanh: ra các cm xúc vui, bun, s hãi, + Nhn bit mt s trng thái tc gin qua nét mt, ging nói cm xúc: vui, bun, s hãi, tc hoc qua nhng hình nh trên gin. tranh. Tr bit biu l cm xúc + Biu l trng thái cm xúc qua vui, bun, s hãi, tc gin. c ch, ging nói, nét mt. — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc Mu — Cm nhn và th hin cm xúc sng và các hot ng mang tính giáo trc v p ca thiên nhiên cuc ngh thut : Tr th hin s cm bé sng và các hot ng mang tính nhn ca mình trc v p hoc ngh thut: trc các hot ng ngh thut + Quan tâm n các cnh p (lng nghe/ nhìn ngm, vui xung quanh, mt s l hi ca sng, v tay, nói nhng t th quê hng t nc. hin cm nhn). Tr thích các hot ng mang tính ngh thut + Tham gia vào các hot ng (thích nghe, thích xem, thích hát, mang tính ngh thut phù hp. c th, v ). + Biu l các cm xúc tích cc trc v p ca cnh vt, các âm thanh d chu, các hot ng mang tính ngh thut. — Nhn bit và th hin cm xúc, — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt tình cm vi con ngi, s vt hin tng xung quanh : Tr nhn hin tng xung quanh: bit c các cm xúc vui, bun, + Nhn bit mt s trng thái Mu s hãi, tc gin, ngc nhiên qua cm xúc: vui, bun, s hãi, tc giáo nét mt, ging nói, c ch hoc gin, ngc nhiên. nh qua nhng hình nh trên tranh. + Biu l trng thái cm xúc qua Tr bit biu l cm xúc vui, c ch, ging nói, nét mt. bun, s hãi, tc gin. — Cm nhn và th hin cm xúc — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc trc v p ca thiên nhiên cuc C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 69
22. Mc tiêu giáo dc tình cm Ni dung giáo dc sng và các hot ng mang tính sng và các hot ng mang tính ngh thut : Tr th hin s cm ngh thut: nhn ca mình trc v p hoc + Quan tâm n các cnh p trc các hot ng ngh thut xung quanh. (chú ý lng nghe/ nhìn ngm, vui + Tham gia vào các hot ng sng, v tay, dùng nhng t gi mang tính ngh thut phù hp. cm th hin cm nhn). Tr + Biu l các cm xúc tích cc thích các hot ng mang tính trc v p ca cnh vt, các ngh thut (thích nghe, thích âm thanh d chu, các hot ng xem, bt u có mt s vn ng mang tính ngh thut. hoà theo ). — Nhn bit và th hin cm xúc, — Nhn bit và th hin cm xúc, tình cm vi con ngi, s vt tình cm vi con ngi, s vt hin tng xung quanh : Tr nhn hin tng xung quanh: bit c các cm xúc vui, bun, + Nhn bit mt s trng thái s hãi, tc gin, ngc nhiên, xu cm xúc: vui, bun, s hãi, tc h qua nét mt, ging nói, c gin, ngc nhiên, xu h qua các ch hoc qua nhng hình nh trên hình thc khác nhau. tranh. Tr bit biu l cm xúc + Biu l trng thái cm xúc qua vui, bun, s hãi, tc gin, ngc c ch, ging nói, nét mt. nhiên, xu h + Bày t tình cm phù hp vi Mu trng thái cm xúc ca ngi giáo khác trong các tình hung giao ln tip khác nhau. + Mi quan h gia hành vi ca tr vi cm xúc ca ngi khác. — Cm nhn và th hin cm xúc — Cm nhn và th hin cm xúc trc v p ca thiên nhiên cuc trc v p ca thiên nhiên ca sng và các hot ng mang tính quê hng, t nc và các hot ngh thut : Tr th hin s cm ng mang tính ngh thut; lòng nhn ca mình trc v p hoc kính yêu lãnh t: trc các hot ng ngh thut + Quan tâm n các cnh p (chú ý lng nghe/ nhìn ngm, vui xung quanh, các di tích lch s, mt 70 | MODULE MN 2
23. Mc tiêu giáo dc tình cm Ni dung giáo dc sng, v tay, dùng nhng t gi s l hi ca quê hng t nc. cm th hin cm nhn). Tr + Tham gia vào các hot ng thích các hot ng mang tính mang tính ngh thut phù hp. ngh thut (thích nghe, thích + Biu l các cm xúc tích cc xem, bt u có mt s vn ng trc v p ca cnh vt, các hoà theo ) và th hin tình cm âm thanh d chu, các hot ng trong các hot ng mang tính mang tính ngh thut. ngh thut mà tr thc hin. + Lòng kính yêu Bác H, các anh — Tr th hin nhng tình cm trí hùng dân tc. tu tích cc : Tr th hin nim — Biu hin cm xúc tích cc vui, s ham thích c tìm hiu trc các i tng và hot ng các s vt hin tng xung quanh; nhn thc: kiên trì khi thc hin các nhim + Th hin nim vui, s ham v nhn thc; có thái trân thích khi c tìm hiu các s trng các kt qu t c. vt, hin tng xung quanh. + Kiên trì thc hin nhim v c giao. + Trân trng kt qu t c. b. V ni dung giáo dc k nng xã hi Mc tiêu giáo dc Ni dung giáo dc k nng xã hi k nng xã hi — Biu l s nhn thc v bn — Ý thc v bn thân: thân: + T 3 — 12 tháng tui: Chi vi + T 3 — 6 tháng: Tr quay u bàn tay, bàn chân ca bn v phía phát ra âm thanh hoc thân, làm quen vi tên gi ca ting gi. mình. Nhà tr + T 6 — 12 tháng: Tr nhn ra + T 12 — 24 tháng tui: Nhn tên ca mình và có phn ng bit tên gi, hình nh bn thân. khi nghe gi tên. + T 24 — 36 tháng tui: Nhn + T 12 — 24 tháng: Tr nhn ra bit tên gi, mt s c im mình trong gng, trong nh bên ngoài bn thân; nhn bit (ch vào hình nh ca mình khi mt s dùng, chi yêu c hi). thích ca mình. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 71
24. Mc tiêu giáo dc Ni dung giáo dc k nng xã hi k nng xã hi + T 24 — 36 tháng: Tr nói c vài thông tin v bn thân nh tên, tui. Tr bit th hin iu mình thích và không thích. — Thc hin hành vi xã hi n gin: + T 3 — 6 tháng tui: Tr áp li — Mi quan h tích cc vi con ngi giao tip vi mình bng ngi và s vt gn gi: các phn ng xúc cm tích cc. + 3 — 12 tháng tui: Giao tip + T 6 — 12 tháng tui: Tr bt vi ngi khác bng âm thanh, chc mt vài hành vi n gin hành ng. Chi vi chi, th hin tình cm vt. + T 12 — 24 tháng tui: Tr chào + 12 — 24 tháng tui: Giao tip khi c nhc nh. Tr bt vi cô và bn; tp s dng chc mt vài hành vi xã hi dùng, chi, quan tâm n vn thng thy (b búp bê, các vt nuôi. nghe in thoi ). Tr làm theo + 24 — 36 tháng tui: Giao tip mt s yêu cu n gin ca vi nhng ngi xung quanh, ngi ln. chi thân thin vi bn (chi + T 24 — 36 tháng tui: Tr bit cnh bn, không tranh giành, chào, bit cm n, bit thêm t không ánh bn). Quan tâm “”, “d” khi nói vi ngi ln. n các con vt nuôi.Thc hin Bit thc hin mt s hành vi xã yêu cu n gin mà ngi khác hi n gin qua trò chi gi b. (ngi thân quen) yêu cu. Tr chi thân thin cnh tr — Hành vi vn hoá n gin: khác. Tr thc hin mt s yêu + T 3 — 12 tháng tui: Làm cu ca ngi ln. theo hng dn: chào, tm bit. + T 12 — 24 tháng tui: Thc hin mt s yêu cu trong giao tip: chào, tm bit, cm n, nói t “”, “d”. + T 24 — 36 tháng tui: Thc hin mt s hành vi vn hoá trong giao tip: chào khi gp 72 | MODULE MN 2
25. Mc tiêu giáo dc Ni dung giáo dc k nng xã hi k nng xã hi và khi tm bit, cm n, nói t “”, “d”, “vâng ”. Thc hin mt s quy nh n gin trong sinh hot nhóm, lp (xp hàng ch n lt, ct vào ni quy nh). — Th hin ý thc v bn thân : — Ý thc v bn thân: Tr nói c tên, tui, gii tính + Tên, tui, gii tính. ca bn thân; nói c iu bé + Nhng iu bé thích, không thích, không thích. thích. — Th hin s t tin, t lc: c — Hành vi và quy tc ng x th là tr mnh dn tham gia xã hi: vào các hot ng. Tr c gng + Bit c mt s quy nh thc hin công vic c giao. lp và gia ình. — Thc hin hành vi và quy tc + C ch, li nói l phép. ng x xã hi: Tr thc hin Mu + Ch n lt. c mt s quy nh lp và giáo gia ình (sau khi chi bit xp, + Yêu mn b, m, anh ch em bé ct chi, không tranh giành trong gia ình. chi, vâng li ngi ln). Tr + Chi hoà thun vi các bn. bit chào hi, cm n, xin li khi + Nhn bit hành vi “úng — c nhc nh. Chú ý nghe khi sai”, “tt — xu”. ngi khác nói vi mình. Cùng — Quan tâm n môi trng sng: chi vi các bn trong các trò + Tit kim các ngun vt liu, chi theo nhóm nh. nhiên liu. + Gi gìn v sinh môi trng. + Bo v, chm sóc con vt và cây ci. — Th hin ý thc v bn thân : — Ý thc v bn thân: Mu Nói c h tên, tui, gii tính + Tên, tui, gii tính. giáo ca bn thân, tên b m; nói + S thích, kh nng ca bn nh c iu mình thích, không thân. thích, nhng vic c làm. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 73
26. Mc tiêu giáo dc Ni dung giáo dc k nng xã hi k nng xã hi — Th hin s t tin, t lc: Tr — Hành vi và quy tc ng x t chn chi, trò chi theo ý xã hi: thích; c gng hoàn thành công + Bit c mt s quy nh vic c giao. lp và gia ình và ni công cng. — Thc hin hành vi và quy tc + Lng nghe ý kin ca ngi ng x xã hi: Tr thc hin khác, s dng c ch, li nói l c mt s quy nh lp, gia phép. ình (sau khi chi bit xp, ct + Ch n lt, hp tác. chi, gi ng không gây n, + Yêu mn quan tâm n ngi vâng li ngi ln). Tr bit thân trong gia ình. chào hi, cm n, xin li, chào + Quan tâm, giúp bn. hi l phép; chú ý nghe khi cô, bn nói vi mình; bit ch n + Phân bit hành vi “úng — lt khi c nhc nh; bit sai”, “tt — xu”. trao i tho thun vi bn — Quan tâm n môi trng sng: cùng thc hin hot ng chung. + Tit kim các ngun vt liu, nhiên liu. + Gi gìn v sinh môi trng. + Bo v, chm sóc con vt và cây ci. — Th hin ý thc v bn thân : — Ý thc v bn thân: Nói c h tên, tui, gii tính + Th hin s thích, kh nng ca ca bn thân, tên b m, a ch bn thân. nhà hoc s in thoi. Tr nói + Bit c im ging và khác c iu mình thích, không nhau gia mình vi ngi khác. Mu thích, nhng vic tr c làm + Bc u ý thc c v trí, giáo và không c làm; nói c trách nhim ca bn thân ln nhng im ging và khác bn trong gia ình và lp hc. (dáng v bên ngoài, gii tính, s + Thc hin các công vic c thích và kh nng); bit v trí giao. Ch ng, c lp trong ca mình trong gia ình; bit mt s hot ng. vâng li, giúp ngi ln + Mnh dn, t tin bày t ý nhng vic va sc. kin. 74 | MODULE MN 2
27. Mc tiêu giáo dc Ni dung giáo dc k nng xã hi k nng xã hi — Th hin s t tin, t lc: Tr — Hành vi và quy tc ng x xã t làm mt s vic n gin hi: hng ngày (v sinh cá nhân, trc + Bit c mt s quy nh nht, chi ). Tr c gng t lp, gia ình và ni công cng. hoàn thành công vic c giao. + Lng nghe ý kin ca ngi — Hành vi và quy tc ng x xã khác, s dng c ch, li nói l hi: Tr thc hin c mt s phép, lch s. quy nh lp, gia ình và ni + Tôn trng, hp tác, chp nhn. công cng (sau khi chi bit + Yêu mn quan tâm, chia s, xp, ct chi, không gây n giúp bn. ào ni công cng, vâng li ngi + Nhn xét và t thái vi ln, mun i chi phi xin hành vi “úng — sai”, “tt — xu”. phép). Tr bit chào hi, cm — Quan tâm n môi trng sng: n, xin li, chào hi l phép; chú + Tit kim các ngun vt liu, ý nghe khi cô, bn nói vi mình; nhiên liu. không ngt li ngi khác; bit + Gi gìn v sinh môi trng. ch n lt; bit lng nghe ý + Bo v, chm sóc con vt và kin, trao i, tho thun, chia cây ci. s kinh nghim vi bn. 2.2. Xác nh phng pháp giáo dc — HV nêu nhng phng pháp giáo dc phù hp vi vic trin khai các ni dung nêu trên (Hc viên lit kê ra nháp). — Hng dn cách xác nh phng pháp giáo dc t hiu qu: T các phng pháp ã lit kê, hc viên tr li các câu hi sau Có th s dng trin khai ni dung nào? Phng Vi các i tng khác nhau (GV, HS) khi tri n pháp khai ni dung này thì s có hiu qu c th nh th nào? S dng phng pháp này có khó khn gì không? C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 75
28. Sau ây là mt s phng pháp giáo dc c th: a. Giao lu tình cm, tip xúc gn gi * Mc ích Phng pháp này nhm to ra s tin tng, gn bó gia tr vi nhng ngi xung quanh. Tng cng s phát trin ca các giác quan. Góp phn tích cc phát trin các k nng xã hi. * Cách thc hin — Luôn ý ti tr, to nhiu thi gian nht có th cho vic giao lu vi tr. Giao lu trn vn c hiu là mt quá trình gm c nhng thông tin bng li nói, nhng c ch iu b th hin cm xúc, ánh mt, nét mt ca ngi giao lu cùng tr. Vi tr nh nhng âm thanh ngôn ng tuy không mang giá tr nhiu v mt ng ngha song s kt hp gia âm thanh, iu b, c bit là nét mt và ánh mt s khin tr cm nhn c tình cm, thái ca ngi cùng giao tip, tr s có phn ng hng ng li. Khi tr ln hn thì nhng cuc trò chuyn hng vào mt ni dung c th (vic tr ang làm, mt i tng mà tr ang quan tâm, tâm trng ca tr ) mang ý ngha nhiu mt: phát trin ngôn ng, t duy, các chc nng tâm lí, tình cm, k nng giao tip ng x. — Vi tr nh, s phát trin các giác quan có ý ngha to ln bi nó m ra tm màn nhn thc th gii rng ln xung quanh tr. Khi tip xúc vi tr, cn to nhiu c hi tr rèn luyn các giác quan vi cp tng dn theo la tui, ví d: tr hài nhi có th cm nhn s nh nhàng qua tip xúc làn da (áp má, xoa tay vào da bé và ngc li, các ng tác xoa nn ), tr u nhi có th luyn xúc giác vi các sc thái tính cht rõ, mang tính i lp nh nhn mn, thô ráp, lnh, m nóng; hoc làm quen vi các âm thanh khác nhau: ting nói, ting chuông, ting v tay; luyn tp phn ng vi cng âm thanh khác nhau: thì thm, nói nghe, nói ln Phng pháp này nên áp dng vi tr ngay khi tr còn rt nh và phi thc hin thng xuyên. S quan tâm, gn gi ca ngi ln dành cho tr là rt cn thit song cn to cho tr nhng khong riêng tr t xoay s nhm tránh nhng h qu tiêu cc nh tr tr nên quá ph thuc, hay làm nng, luôn cn có ngi bên. 76 | MODULE MN 2
29. b. Dùng li nói * Mc ích: Giúp tr nm c ni dung các yêu cu cn thc hin; giúp giáo viên truyn ti ti tr mt cách y các vn giáo dc. * Cách thc hin: Phng pháp này gm các hình thc khác nhau nh: trò chuyn, phân tích, ging gii. phù hp vi c im nhn thc ca tr em la tui mm non, phng pháp này nên s dng kt hp cùng phng pháp trc quan. Nh vy s giúp tr nhn thc mt cách y và chính xác hn. Giáo viên cn chun b trc v cuc trò chuyn vi tr: xác nh mc ich, nhng ni dung trò chuyn vi tr, nhng li dn dt và cách dn dt (bng mt tình hung/ mt on truyn ngn/ mt on phim ), nhng on trao i (lng trc các tình hung phn ng ca tr). Chú ý ti cách dn dt bi ây là im mu cht lôi cun hng thú và s chú ý ca tr, giúp tr tip thu tt hay không tt các ni dung tip sau và phi duy trì tt hng thú ca tr trong toàn b quá trình nói chuyn. Cách t câu hi, cách dùng câu t và thi gian trò chuyn phi phù hp vi c im nhn thc và kh nng tp trung ca tr. Hu nh khó có tr nào dù là tr mu giáo ln có th kiên nhn ngi nghe mt cuc din thuyt chay dài khong 15 — 20 phút. phc tp ca các câu k, câu hi cn tu thuc vào i tng trò chuyn. S thay i linh hot các hình thc trò chuyn (kt hp s dng các vt dng trc quan, kt hp các hành ng th hin, ) s làm tng hng thú, tng tp trung và tng hiu qu ghi nh các ni dung c cp. c. S dng tình hung * Mc ích: Hình thành cho tr k nng gii quyt nhng tình hung thng gp trong cuc sng hng ngày. Tr có s gn kt gia nhng ni dung c dy vi thc t cuc sng; dn nhn thc c s cn thit ca các hot ng hc tp và rèn luyn. * Cách thc hin: Các tình hung có th xy ra trong cuc sng hng ngày, tuy nhiên loi tình hung này không “sn có” làm nh hng ti tính ch ng ca giáo viên. Hn na các tình hung khá a dng, thng ít khi lp li nguyên xi, do vy nó òi hi giáo viên phi bao quát lp sát sao, c C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 77
30. bit cn tinh ý phát hin ra các tình hung có vn , có th tn dng giáo dc tr. Ngay c khi ã phát hin ra tình hung có vn thì tu tng giáo viên mà cách x lí các tình hung ó vào mc ích giáo dc cng rt khác nhau. iu này ph thuc vào kinh nghim s phm, vn hoá cá nhân ca giáo viên. Trên thc t, nhiu tình hung hu nh ít khi, thm chí không bao gi xy ra trong môi trng trng mm non. Ví d nh lc ng, b bt cóc, giúp ngi già Vì vy, tr c luyn tp, giáo viên cn to ra các tình hung: thông qua xây dng kch bn chi trò chi óng kch. Thông qua tình hung, giáo viên dàn dng a tr vào hot ng vi tình hung ó. Nhng tình hung giáo dc s có giá tr tác ng cao hn khi c áp dng cho mt cá nhân hoc mt nhóm nh tr. Vì vy giáo viên nên quan sát k tr phát hin nhng vn cn phi tác ng, xây dng “kch bn tình hung” và có k hoch trin khai. Sau khi tri nghim tình hung, giáo viên cn giúp tr úc kt li tr ghi nh y và chính xác hn. Bi trong quá trình thc hin, nhiu khi tr b chi phi bi yu t cm xúc vào mt vài chi tit nào ó. d. S dng trò chi * Mc ích: Tr c hc tp các kin thc, k nng mt cách t nhiên qua các trò chi, ng thi ây cng là c hi tr tri nghim và kim tra li vn kin thc, k nng ca mình. * Cách thc hin: ã t lâu, hot ng vui chi c coi là hot ng có ý ngha trong s phát trin toàn din nhân cách tr em. Khi tham gia trò chi, tr khám phá môi trng t nhiên và xã hi xung quanh mình. Tr lnh hi c t duy linh hot, cách gii quyt vn , hình thành nhng khái nim. Hot ng vui chi cng t ra cho tr nhiu tình hung bt ng òi hi tr s linh hot, nhy bén và sáng to gii quyt tình hung chi. Trò chi to c hi cho tr hp tác vi nhau mt cách t nhiên trong hot ng, t ó giúp tr tng cng kh nng giao tip, phát trin tính oàn kt, tng tr gia các tr trong lp. Có nhiu dng trò chi mà giáo viên có th khai thác t chc cho tr. Ngun trò chi có th do su tm hoc do giáo viên sáng to ra nhng trò chi mi. 78 | MODULE MN 2
31. Mt s dng trò chi có th t chc cho tr: Trò chi hc tp : là nhng trò chi thuc nhóm trò chi có lut c s dng ôn luyn li mt s kin thc, k nng nht nh nhm mc ích phát trin hot ng trí tu và nhn thc. — Có nhiu cách phân loi trò chi hc tp. Các nhà s phm Liên Xô ã chia trò chi hc tp theo tính cht s dng chi và tài liu hc tp, c th có các nhóm nh sau: + Trò chi vi vt tht: tr s dng các vt tht nh dùng, chi, qu, hoa Nhng trò chi này không ch cng c kin thc mà còn góp phn rèn luyn các giác quan qua vic tip xúc trc tip vi vt tht. + Trò chi vi tranh nh, mô hình. + Trò chi dùng li nói: loi trò chi này có th áp dng cho nhiu ni dung khác nhau. Các trò chi ph bin nh: úng — sai, k các vt, bt chc ting kêu, hng dn viên, ai là nhà thông thái — Ngoài ra, trò chi hc tp còn có th chia thành các nhóm da trên mc ích c bn mà trò chi hng ti: + Trò chi cng c s nhn bit các i tng c th trong ó ni dung và các hành ng chi hng vào vic cng c mt biu tng c th nào ó. Ví d, xp tranh theo th t, miêu t i tng mi ngi oán + Trò chi cng c s nhn bit và phân bit các i tng: ni dung và các hành ng chi c hng vào vic cng c hai hay nhiu i tng và phân bit chúng theo các du hiu, c im rõ nét. + Nhng trò chi luyn kh nng phân nhóm i tng: nhng trò chi này giúp tr cng c nhn bit v nhng c im chung ca các i tng và phân nhóm chúng theo nhng du hiu khác nhau. Trò chi “khoa hc ”: là nhng trò chi mang tính khám phá, th nghim nhm cung cp cho tr nhng tri thc tin khoa hc, khuyn khích và nuôi dng trí tò mò ham hiu bit, góp phn phát trin trí tu và chun b nhng k nng nhn thc nht nh. Trò chi khoa hc không nht thit phi có lut, kt qu chi không nht thit là mt kt qu duy nht. Giáo viên có th t chc các trò chi nh các thí nghim v nam châm, v các trng thái ca nc, s phát trin ca cây, s kì diu ca các màu sc C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 79
32. Trò chi óng vai : ây là dng trò chi tr tp hoá thân vào ngi khác và các hot ng chi ca tr nhm tái hin li cuc sng xung quanh di cách nhìn ca chính nhng a tr. Vn kin thc và kinh nghim sng ca tng a tr s c phn ánh qua các trò chi dng này. Trò chi dân gian : Là nhng trò chi có xut x trong dân gian, do nhân dân ngh ra và c chi mt cách ph bin. Chúng ta có th la chn nguyên xi nhng trò chi dy tr hoc chn ly nhng yu t phù hp trong trò chi dân gian ci bin thành mt trò chi mi mang tính cht dân gian nhm giúp tr d chi hn và phc v mc ích giáo dc. Ví d: trò chi ô n quan, nhy ô, c lúa ngô, chuyn th Ngoài ra giáo viên có th tn dng nhng vt liu t nhiên nh cát, nc, si, lá cây, ht ht cho tr chi các trò chi cng tng i a dng nh: xp hình, xây dng, chi vi nc e. Tham gia các hot ng lao ng * Mc ích: Tr c làm quen vi hot ng lao ng và có tình cm tích cc vi hot ng này. Tr c rèn luyn nhiu k nng: k nng lao ng, k nng nhn thc. Tr c c vn dng kin thc vào thc t và tri nghim kin thc thêm phong phú, chính xác; rèn cho tr ý thc làm vic có mc ích và k hoch. Tr bit hp tác vi mi ngi, bit làm vic c lp hoàn thành công vic. * Cách thc hin: Nhà giáo dc N.C. Crupxkaia ã ánh giá cao vai trò ca giáo dc lao ng. ó va là ni dung, va là phng tin giáo dc con ngi. Hot ng lao ng to cho tr nhiu c hi c hot ng phc v bn thân, giúp ngi khác, to ra sn phm nào ó. T ó tr cm nhn c ý ngha ca lao ng và có tình cm tích cc vi hot ng lao ng. Tham gia hot ng này, tr phi vn dng nhng kin thc, kinh nghim, k nng ã có hoc ang hình thành vào gii quyt công vic c th. Qua ó tr còn thu c thêm nhng kin thc mi, hc c nhng cách thc hành ng mi. Hot ng lao ng có th c t chc trong lp hoc không gian bên ngoài lp hc. Khi t chc cho tr tham gia lao ng, giáo viên tin hành theo các bc sau: 80 | MODULE MN 2
33. + Lp k hoch gm các ý: • Mc ích ca hot ng. • Ni dung hot ng lao ng. • a im tin hành. • Các phng tin h tr. • Cách tin hành. + Trò chuyn vi tr v hot ng mà tr sp tham gia, trò chuyn phi khi gi tr s thích thú, t nguyn thc hin. Tr hiu nhim v và ch ng lên k hoch gii quyt nhim v, c th là bao gm các ý sau: • Công vic tr s thc hin. • ý ngha ca nhng vic làm (vi tr bé, vic hiu ý ngha hay không không quan trng bng vic gi hng thú tr tham gia vào công vic). • Tr có sn sàng tham gia không. • gii quyt công vic theo tr cn phi làm nhng gì, cn chun b nhng gì. Tr mu giáo nh và ln cn hiu và gii thích c ti sao phi làm nh vy. + Phân nhóm và giao nhim v cho tr. + T chc cho tr thc hin: Quá trình tr lao ng, giáo viên cn theo sát tr giám sát, nhc nh và h tr tr khi cn thit. Giáo viên không nht thit làm h tr mà có th t các câu hi giúp tr iu chnh li hành ng. + Kim tra kt qu và nhn xét: giai on này giáo viên t chc tr cùng tham gia ánh giá. Vi tr ln, giáo viên to iu kin tr nói v quá trình t chc hot ng ca mình, nhng kinh nghim (làm th nào t kt qu, vì sao phi làm vy), t nhn thy nhng thiu sót và th xác nh nguyên nhân. Nhìn chung khi t chc hot ng lao ng thì hình thc, ni dung lao ng phi phù hp vi sc kho, tâm lí, sinh lí, chú ý ti yêu cu giáo dc, c im không gian hot ng và m bo an toàn cao nht cho tr. g. Giám sát, nhn xét, ánh giá * Mc ích: Vic ng viên khuyn khích tr kp thi, úng lúc là bin pháp hu hiu duy trì hng thú trong sut quá trình hot ng. Vi nhng li khen C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 81
34. ngi, tán thng, ánh mt ng tình có th to cho tr thêm s tin tng, vui v, giúp tr thêm hào hng, quyt tâm thc hin công vic ca mình. Khi c khen ngi tr nh c nhìn nhn và bit mình ang làm úng. Cm giác ó thúc y tr n hot ng, duy trì hng thú ca tr và làm ny sinh tr mong mun tham gia nhng hot ng khác. Mt khác, khi a tr lúng túng hoc làm sai, làm chm hn các bn thì s ng viên, khích l và hng dn sa sai giúp tr ca giáo viên là vô cùng cn thit. iu ó s tr thành ng lc cho tr, tr cm thy yên tâm vì cháu vn nhn c s quan tâm giúp ca cô. * Cách thc hin: ây là bin pháp mang tính b tr cho các bin pháp khác, bin pháp này giáo viên có th s dng bt c khi nào min sao phi úng lúc và hp lí. S úng lúc và hp lí c th hin nh sau: Khen thng, khích l tr khi tr i úng hng, hành ng úng và t kt qu tt; nhiu khi ch cn tr có nhng tin b hn trc giáo viên cng nên khen ngi cháu. Khi khen tr, giáo viên nên khen trc c lp bn thân tr cm thy t hào ng thi các tr khác cng có mong mun và c gng c nh bn mình. Vic khen ngi không nên thái quá vì có th khin tr quá t tin hoc kiêu cng. Khi tr nhm ln, làm sai (sai v k nng và nhn thc) giáo viên không nên trách mng mà cn giúp tr nhn thy cái sai ca mình và ng viên tr t tin hn tip tc công vic. Khi tr có nhng biu hin không tt v mt thái (không tp trung vào nhim v, quy phá ) thì giáo viên cn khin trách nh nhàng hoc có hình thc giúp tr ly li hng thú tp trung vào nhim v. 3. Câu hi t kim tra hot ng 2 Câu 1. Hãy phân tích cho thy tính phù hp gia ni dung giáo dc vi các c im ca tng giai on la tui. Nhà tr: 82 | MODULE MN 2
35. Mu giáo bé: Mu giáo nh: Mu giáo ln: Câu 2. Hãy ch ra u im ca tng phng pháp trong vic giáo dc tr mi tui và tng phn ni dung. Giao lu tình cm, tip xúc gn gi: Dùng li nói: C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 83
36. Dùng tình hung: Dùng trò chi: Tham gia lao ng: Giám sát, nhn xét, ánh giá: Hoạt động 3. Thiết kế một số hoạt động giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội 1. Các yêu cu (nguyên tc) khi thit k hot ng giáo dc tình cm, k nng xã hi cho tr mm non — Các hot ng n gin, gn gi vi tr. — Không gây mt nhiu thi gian và chi phí. — Khuyn khích s c lp, ch ng, hp tác ca tr. — Chú ý ti tng cá nhân tr. 2. Thc hành Vi mi tui, hc viên t thit k mt hot ng giáo dc tình cm và k nng xã hi phù hp. 84 | MODULE MN 2
37. 3. Gi ý mt s hot ng giáo dc tình cm và k nng xã hi 3.1. Mt s hot ng nhn bit v bn thân a. Dành cho tr 3 — 12 tháng * Nói chuyn âu ym — Mc ích: Giao tip tình cm tr gn bó vi ngi chm sóc. — Thi gian : 2 — 3 phút. — Thc hin: + i vi tr 3 — 6 tháng : Ch yu là ngi chm sóc nói nng vi tr. Ngi chm sóc có th cúi xung ging hoc b tr lên nói chuyn vi tr. Ngi chm sóc nhìn tr vi ánh mt du dàng, trìu mn, nét mt vui v và bng li nói iu b làm tr vui ti, hn h, tích cc “bt chuyn”. Khi tr ã quen hóng chuyn, ngi chm sóc có th kt hp trò chuyn vi tr và cho tr xem các chi có màu sc sc s, có ting kêu khác nhau . + Tr t 6 — 12 tháng: Ngi chm sóc có th nói vi tr bng cách xng tên ca ngi chm sóc và tr: “M/ cô cho Minh ung nc nhé”, “M/ cô mc áo cho Minh nhé”, “Tay p ca Minh âu” Khi trò chuyn vi tr cô dùng câu ngn gn, chú ý ng iu và phát âm rõ ràng. * Trò chi nhn bit các b phn c th — Mc ích: Giúp tr nhn bit các b phn c th ca bn thân. — Thi gian: 3 — 5 phút. — Tin hành : Cô giáo cùng chi vi tng tr hoc cùng lúc vi 2 — 3 tr (t 6 — 12 tháng), tu vào trò chi mà cô ang thc hin. + Cô có th cm tay tr và hi: “Tay p âu”, “Tay p ây này, hoan hô nào” — Cô cm 2 bàn tay tr v nh vào nhau; chi vi tr trò chi Chi chi chành chành. + Cô nm hai bàn chân tr và nói: “Chân xinh âu?”. Cô va cù nh vào gan bàn chân ca tr va nói: “Chân xinh ây này”. Chi vi tr trò chi Nu na nu nng. * Trò chi phát trin xúc giác — Mc ích : giúp tr cm nhn các sc thái khác nhau khi các vt khác nhau tip xúc lên da tr. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 85
38. — Thi gian: 3 — 5 phút. — Tin hành: trên tng tr hoc mt nhóm 3 — 4 tr. Vi tr ln có th hng dn tr t thc hin trên bn thân. + Vi tr 3 — 12 tháng: Cô giáo xoa du massage vào bàn tay cho mm và xoa vut lên c th tr: xoa lt nh, chà mnh tay, thnh thong thay i bng cách gãi nh lên da tr kích thích khin tr có nhng phn ng khác nhau trc các tác ng ca cô. + Vi tr trên 12 tháng: Cô chun b các vt dng khác nhau, có tng phn rõ rt v cm giác khi tác ng lên da: bàn chi, vi la, cc á Cô giáo cm chic bàn chi/ la/cc á chà nh lên da tr (vi tr ang tp nói cô giáo nói cho tr t ch cm nhn và khuyn khích tr nhc li “rát quá”, “mát” “mm” Vi tr ln hn cô giáo hi tr v cm nhn vi tng vt). Tng t giáo viên tìm thêm các hot ng phát trin các giác quan khác cho tr. b. Dành cho tr 12 — 24 tháng * Trò chuyn v các bn trong nhóm: — Mc ích: Tr bit c tên cô giáo, tên các bn trong nhóm. — Tin hành : Trong sinh hot hàng ngày, cô thng xuyên gi tên cô, gi tên tr. + Cô ngi nói chuyn vi các tr. Cô ln lt hi tên cô, tên tr ri cô giúp tr ch vào ngi có tên c hi hoc tr t nhn ra bng cách ch vào ngi có tên c hi. + Cô hi: Cng âu? Cô ch tay vào tr có tên là Cng, cô cm tay tr ch vào Cng hoc khuyn khích tr t ch tay vào bn Cng. Tr nào ch úng c cô khen và v tay hoan hô. + Cô cho tr chi trò chi Ú oà: Cô i khn mng lên u che mt tr, ri hi: “Bn âu?”. Khi tr nhìn v phía bn ó, cô lt khn ra và nói “Bn ây này”. * Gi tên các b phn trên c th: — Mc ích: Tr nhn ra các b phn c th ca mình. — Chun b: Mt búp bê to, mt s búp bê nh. 86 | MODULE MN 2
39. — Tin hành: Cô b búp bê trên tay, gii thiu vi tr tng b phn ca búp bê. ây là u ca búp bê này, u ca búp bê có tóc p. Còn ây là tay ca búp bê. ây là chân ca búp bê, Th còn u có tóc p ca các con âu? úng ri! ây là u p ca Nam này, ca Lê này, ca Ngc này Th tay xinh ca các con âu? úng ri chúng ta múa khéo khéo nào C nh vy cô làm vic vi c nhóm tr ri làm vic vi tng tr giúp tr nhn ra các b phn c th ca mình. Tu vào kinh nghim ca tr cô có th m rng thêm nhng ni dung bng cách gii thiu chc nng ca mt s b phn c th. * Xem nh: — Mc ích: Tr bit c tên các bn trong nhóm. — Chun b: ngh b m tr mang nh ca tr n lp. — Tin hành: Cô ngi cùng vi tr, cô ch vào nh ca tng tr ri hi: “Ai ây”? Cô có th nói trc “ây là bn Hoà” ri tr nói theo. Sau ó cô ln lt cho tr xem nh ca các bn và gi tên. Chi trò chi: “Ai ây?”. Cô gi nh và hi “Ai ây?” Tr ch vào bn trong nh và nói tên bn. Tr nào nói úng c cô và các bn khen. * Soi gng: — Mc ích: Tr làm quen vi tên gi và mt s c im ca mình, ca bn. — Chun b: Gng soi. — Tin hành : Cô cho tr ng trc gng soi và hi tr: “Ai ây?” Tr tr li úng, cô khen tr và nhc li câu tr nói: úng ri, ây là Nga. Nga có tóc tt tht p (cô a tay lên vut tóc Nga), Nga còn mc áo có bông hoa màu vàng to na (ch tay vào áo) Nu tr cha nói úng tên, cô hi các tr xung quanh và cho các cháu tr li. Ln lt, cô cho tng tr soi gng và cho các tr khác nói tên bn. Hàng ngày cô khuyn khích tr t ng soi gng ngm nghía, ci, làm các ng tác tu thích. * Trò chi: Ai ch úng? — Mc ích: Nhn bit các b phn c th. — Tin hành : Tr ngi i din vi cô. Cô nói vi tr “Nào, các con cùng ch úng theo li cô nói nhé!”. Khi cô nói: “Mi âu?”, cô và tr cùng gi C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 87
40. ngón tay ch úng vào mi ca mình. C hi nh vy vi các b phn khác nh: u, tai, mt, mi * Trò chuyn v các dùng cá nhân: — Mc ích: Tr nhn ra nhng dùng cá nhân ca mình và ca bn, t ó giúp tr t tin trong vic la chn và s dng dùng ca bn thân. — Chun b: Mt s dùng cá nhân ca tr. — Tin hành: Cô ngi cùng tr, ln lt hi tr v nhng dùng ca tr hin có nh qun áo tr ang mc, dép tr ang i, m ca tr Cô ln lt ch vào dùng ca tng tr và gii thiu tên ca dùng và c im n gin bên ngoài ca dùng: Ví d, cô ch vào áo ca bé Phng và nói: “ây là cái gì th nh? À, cái áo. Cái áo ca Phng y. Áo ca Phng màu xanh, có hoa p”, ri cô quay sang bé Cng và hi: “Th áo p ca Cng âu? úng ri, áo ca Cng ây. Áo ca Cng màu vàng y” Cô làm nh vy vi tng tr, tng vt ca tng tr. Cô giáo có th cho tr chi thêm các trò chi khác cng c nhn bit v vt nh trò chi Nhn bit vt qua tranh nh, Phát hin vt bin mt c. Nhóm tr 24 — 36 tháng * Làm quen: — Mc ích: Tr bit c tên ca mình và tên ca các bn. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: Cô ngi cùng tr. Cô hi tên tng tr tr t tr li: “Con tên là gì? Th còn con? ”. Cô nhc li tên ca tng tr rõ ràng cho c nhóm cùng nghe. Cô nói tên tng tr và yêu cu tr ch úng vào ngi mà c nêu tên. Cô có th ch vào tng tr và yêu cu tr nói tên ngi c ch. Cô hi tr v gii tính ca tr: “Hoa là con gái hay con trai? úng ri Hoa là con gái. Th còn Cng là con trai hay con gái? Cng là con trai, úng không nào?”. * Nhng cái tên: — Mc ích: Tr làm quen vi tên y ca mình và tên ca các bn. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: Cô nói chuyn vi tr: “Các con có bit cô tên là gì không? úng ri cô tên là Hoa, Nguyn Th Hoa. Th còn ây là ai nh (cô ch vào 88 | MODULE MN 2
41. tr ngi cnh). úng ri bn Nhi, V Yn Nhi”, ri cô yêu cu bé Nhi nhc li tên y ca mình. C nh vy cô tip tc làm vic vi tng tr. Hàng ngày vào gi im danh, cô gi tên y ca tr. Khi n tên tr nào cô yêu cu tr ng lên hoc tha cô. Cô có th gii thích ngn gn ý ngha tên ca tr tr thêm t tin vào bn thân mình. * Gi tên các b phn trên c th: — Mc ích: Tr nhn ra các b phn c th ca mình. — Chun b: Búp bê to. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: Cô b búp bê trên tay, gii thiu vi tr tng b phn ca búp bê: “ây là u ca búp bê này. u ca búp bê có tóc p. Còn ây là tay ca búp bê. Tay ca búp bê cm thìa, cm bánh ây là chân ca búp bê, chân ca búp bê i y Th còn u ca các con âu? Trên u có tóc màu gì? Mt ca các con âu? Mt làm gì? À ! Mt nhìn. Th Hoa nhìn thy bn nào? ”. C nh vy, cô giúp tr nhn bit các b phn ca c th tr và c bit là chc nng ca 5 giác quan. * Trò chi: Mc qun áo cho búp bê — Mc ích: Tr hc c k nng mc qun áo và t tin vào kh nng ca mình. — Chun b: Búp bê mc qun áo sai. — Thi gian: 5 — 10 phút, 5 — 7 tr. — Tin hành: Cô cho tr xem mt búp bê mc qun áo sai: M i ngc, hai chân x vào mt ng qun Cô hi tr búp bê mc qun áo nh vy ã úng cha? Sai ch nào? Tr có th giúp búp bê mc qun áo úng không? Cô cho tr mc qun áo và i m li cho búp bê. Hng ngày, cô và ph huynh to iu kin tr tp các k nng t phc v nh: tr t i m, i giày, mc qun, lau ming 3.2. Mt s hot ng giáo dc quan h gia tr vi mi ngi xung quanh a. Nhóm tr 3 — 12 tháng * To mi quan h vi mi ngi xung quanh — Mc ích: To mi quan h gn bó gia tr vi ngi chm sóc và nhng ngi xung quanh. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 89
42. — Thi gian: 2 — 5 phút. — Tin hành: Nhóm 1 — 3 tr (khong 12 tháng tui). Nu là tr bé có th tr nm trong ci hoc cô b, nu là tr ln hn cô cho tr ngi cnh cô và các bn. Cô trò chuyn vi tng tr: gi tên tr và gii thiu tên các bn. Ví d: “Hng âu?”, cô cm tay tr và ch vào ngi tr: “Hng ây này”, cô nhc i nhc li nhiu ln tên ca tr. Trong khi trò chuyn vi tng tr, cô chú ý bao quát và giao tip vi các tr ngi xung quanh. Cô hng dn cho các tr ln hn làm các ng tác t s thân thin và yêu quý nhau (cm tay nhau, vut ve, âu ym ). * Làm quen vi tên gi ca các bn trong nhóm — Mc ích: Tr bit c tên cô giáo, tên các bn trong nhóm. — Thi gian: 3 — 5 phút; 2 — 4 tr. — Tin hành: Trong sinh hot hàng ngày, cô thng xuyên gi tên cô, gi tên tr. Cô ngi nói chuyn vi 2 — 3 tr. Cô ln lt hi tên cô, tên tr tr ch vào ngi c hi tên. Cô hi: Cng âu? ri cô ch tay vào tr có tên là Cng, cô cm tay tr ch vào Cng hoc khuyn khích tr t ch tay vào bn Cng. Tr nào ch úng c cô khen và v tay hoan hô. Cô cho tr chi trò chi “Ú oà”: Cô i khn mng lên, u che mt tr, ri hi: “Bn âu?”. Khi tr nhìn v phía bn ó, cô lt khn ra và nói “Bn ây này”. * Làm theo cô giáo — Mc ích: Tp cho tr bit thc hin theo ch dn ca ngi khác — Thi gian: 2 — 3 phút, — Tin hành: Nhóm 1 — 3 tr. i vi tr trên 6 tháng tui: dy tr bt chc mt s ng tác n gin: chào, hoan hô Khi dy tr các ng tác cô nên làm theo trình t: + Cô làm mu ng tác (cô va làm va nói). + Cô va nói tên ng tác va cm tay tr cùng làm. + Cô làm mu và khuyn khích tr làm theo. + tr làm theo li nói ca cô. Luyn thêm cho tr qua các trò chi và trong sinh hot: 90 | MODULE MN 2
43. Chi trò chi: Em búp bê chào ch, chào anh; Anh/ch chào em búp bê. Khi m a tr n lp dy tr chào m, chào cô. Có th dy tr tm bit bn. Cô làm mu cho tr bt chc. Khi tr làm úng, cô khen tr “ngoan lm, gii lm ”. Khi cô hay các bn biu din xong cô yêu cu tr hoan hô và cô cng làm cùng tr. Hàng ngày nhc tr chào m, chào cô, chào các bn khi n lp và khi v. * Nghe các ng iu, li nói khác nhau: — Mc ích: Giúp tr làm quen vi các ng iu ging nói biu cm khác nhau — Thi gian: 2 — 3 phút. — Tin hành: Nhóm 1 — 3 tr. Trong khi chi hoc chm sóc tr, cô cho tr làm quen vi mt s t và ng iu tr dn hiu c thái ca ngi khác (ch yu là nhng t và ng iu t ý khen và khuyn khích tr). Khi tr làm c vic gì, cô ti ci khen tr: “An gii quá”, “Hà ngoan quá” Khi tr làm vic gì không úng, vi nét mt nghiêm, không ci cô nh nhàng nói: “Cng không c làm nh th nhé” b. Tr 12 — 24 tháng * Trò chuyn v các bn và cô giáo — Mc ích: Tr bit trong nhóm lp có cô giáo và các bn. Các bn vui chi vi nhau. Cô giáo chm sóc, dy d và yêu thng tr. — Thi gian: 4 — 6 phút. — Tin hành: Cô cho tr ngi xung quanh mình và trò chuyn vi tr v cô giáo và v các bn. Cô ch vào mt tr và nói: ây là bn Hà. Hôm nay bn Hà mc áo rt p. Cho tr nhc li tên bn Hà. Còn ây là bn Dng. Bn Dng rt ngoan, bn Dng bit t xúc cm n. Th ây là bn gì nào? Cô cho tr t nói. Còn ây là cô gì nh? Cô ch vào mình và hi tr. Tr nói úng tên cô thì cô giáo khen tr, nu tr không nói thì cô t gii thiu cho tr bit: Cô tên là Hng. Cô rt yêu các cháu, cô dy các cháu hát này, chi nhiu trò chi này Các cháu có yêu cô không nào? Tng t, giáo viên có th trò chuyn v gia ình bé, v nhng ngi xung quanh mà tr thng tip xúc. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 91
44. * Trò chi chm sóc em búp bê — Mc ích : Giúp tr bit quan tâm, chm sóc n ngi khác; bit làm theo ch dn ca cô. — Chun b: Mi tr mt búp bê, bát, thìa chi. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: Cô nói: “Em bé ói lm ri, by gi ta phi làm gì nh? úng ri phi cho búp bê n. Bây gi các con hãy b em lên và cho em n nhé”. Trong khi tr chi, cô quan sát và nhc nh tr a thìa úng vào mm ca búp bê và ng viên em trong khi n Tng t nh vy cô gi ý tr thc hin các hành ng chm sóc khác nh ru em ng, lau mt cho em, m cho em * Xem tranh v gia ình/v cô giáo và các bn — Mc ích : Cho tr bit các thành viên trong gia ình. Giáo dc tình cm gia ình. — Chun b: Tranh v sinh hot gia ình. — Thi gian: 4 — 6 phút; 4 — 6 tr. — Tin hành: Cô cho tr xem tranh v v cnh sinh hot trong gia ình. Cô hi tr: “Trong tranh có ai ây? Ai ây na? B/ m/ ông/ bà ang làm gì? B mc gì ây? M mc gì ây? ” tr k v các nhân vt trong bc tranh. Tng t nh vy khi cho tr xem tranh v cô giáo và các bn. c. Nhóm tr 24 — 36 tháng * Gia ình ca bé — Mc ích: Giáo dc tình cm ca tr vi các thành viên trong gia ình — Chun b: Mt bc tranh “Gia ình ca bé”, mi tr mt tm nh gia ình mình. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: + Cô cho tr xem tranh, gii thiu tên bc tranh “ây là gia ình bn Quyên”. Cô k chuyn v gia ình theo bc tranh cho tr nghe (Gia ình ca có nhng ai hot ng ca nhng ngi trong tranh). Sau ó cô hi tr các câu hi: “Ai ây? ang làm gì? Nhà bn có nhng ai? ” — Cô cho tr xem nh và k v gia ình mình cho các bn nghe. 92 | MODULE MN 2
45. * Trò chi: i ch — Mc ích: Làm quen vi tên gi ca bn; bit phi hp vi bn trong trò chi. — Thi gian: 5 — 10 phút. — Tin hành: Cô và tr ngi thành vòng tròn. Cho mt tr i quanh vòng tròn, va i va c: “1, 2, 3 i ra khi ch”. Mi t ng vi mt bn, khi c ht câu th, n úng bn nào thì hi bn ó: “Bn tên gì?” Tr c hi tr li: “Tôi tên là ” và ng lên nhng ch cho bn ngi và nói: “Xin mi bn ngi”. Tr va mi ng lên tip tc i vòng quanh và c “1, 2, 3 i ra khi ch” C nh th tip tc trò chi cho n khi tr không mun chi na. * Trò chi: Alô! Chào bn! — Mc ích: Hc cách chi vi tr khác, cách giao tip bng in thoi. — Thi gian: 1 — 4 phút; 1 — 2 tr. — Chun b: in thoi trò chi. — Tin hành: Cô hng dn tr cm in thoi, cách hi chuyn và tr li in thoi. Sau ó tr t chi vi nhau. Tr cm in thoi và nói chuyn vi tr khác. Ví d: “Chào Lan, Tôi là Nam ây? Bn kho không? ” * Gii quyt tình hung: — Mt cô giáo vào lp và v kêu au bng, quan sát xem phn ng ca các cháu trong lp, nu tr không có cách phn ng úng nh li gn cô hi thm, tìm kim ngi giúp thì cô giáo khác s gi ý tr làm. Sau khi kt thúc tình hung, cô giáo phi tng kt li tr nh: “Khi thy có ngi b au m/mt thì các con cn phi làm gì? Chúng mình nên li gn hi thm và hi xem có th làm gì giúp h úng không nào? Hoc chúng mình phi tìm ngay mt ngi ln h có th giúp” — Cô giáo a mt em nh lp bé hn vào lp và nh mt nhóm tr trông em. Cô quan sát cách c x ca tr vi em bé, nu tr không bit cách chi vi em, cô giáo gi ý cho tr. — Tình hung cô giáo chia thiu chi cho mt nhóm tr và s không còn chia thêm. Tình hung này buc tr phi tìm cách hoà gii, thng nht vi nhau chi chung. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 93
46. 3.3. Mt s hot ng giáo dc phát trin cm xúc thm m a. Nhóm tr 3 — 12 tháng * Âm nhc: — Mc ích: Tr cm nhn c âm iu, tr có nhng phn ng tích cc vi âm nhc — Thi gian: 5 phút; mt nhóm 4 — 5 tr/1 cô. — Chun b: a nhc dành cho thiu nhi vi các bài có nhp iu khác nhau: êm du, vui ti, nhanh mnh; u phát. — Tin hành: Cô giáo cho tr vào mt phòng rng, cô bt nhc và nhún nhy hoc u a mình theo iu nhc. Cô cm tay tr kh u theo cô và nhìn vào mt tr truyn cm xúc. Vi nhng tr còn nh cha ngi hoc ng c thì cô b tr, ôm sát cháu vào lòng và cùng a ngi cháu theo ting nhc ging nh ang khiêu v cùng cô. Hot ng vi âm nhc vn duy trì ngay c khi tr ã ln, tuy nhiên vi tr ln hn, cô giáo nên khuyn khích tr bc l cm xúc vi âm nhc bng các cách riêng ca tr mà không nht thit phi theo mt mu nht nh nào. * Màu sc và chuyn ng: — Mc ích: Tr cm nhn c v s sinh ng ca các màu sc. — Thi gian: 5 phút; mt nhóm 4 — 5tr/1 cô. — Chun b: mt vài di la nhiu màu khác nhau (màu sc s), mt vài chic chong chóng nhiu màu sc — Tin hành: Cô cho tr xem nhng chic chong chóng và nói vi tr “Cô có chic chong chóng này, chong chóng màu y, p không nào”, “Hãy nhìn xem iu thú v gì sp n nhé”. Cô a chic chong chóng ra trc gió làm cho chong chóng quay và nói vi tr “chong chóng quay” “quay tít” tr thích thú và nhc li theo cô. Cô khuyn khích tr làm th. Cô a nhng di la ra cho tr s vào la “di la y, di la màu xanh”. Cô cm di la a trc gió khin di la bay. Cô múa vi di la làm cho la un ln khin tr vui thích. Cô khuyn khích tr làm th. * Nói lên cm nhn: Cô giáo thng xuyên trò chuyn vi tr và dùng nhng t khen ngi tr nh: Th xinh quá, Uyên rt ngoan 94 | MODULE MN 2
47. i vi các vt, cô giáo cng ch vào vt và nói vi tr mt s tính cht ca vt ó. Ví d: Bông hoa kìa, bông hoa p; Áo ca Uyên có cái n áng yêu quá Vic khen ngi vn nên c duy trì trong nhng giai on tip theo. Bên cnh ó cô giáo khuyn khích tr s dng nhiu t nói v nhng cm nhn ca tr trc các i tng, s vic. Ví d: Cháu b ngã au lm, Bn An n mà không mi là h y, Bác nhà bp nu thc n thm phc b. Nhóm tr 12 — 36 tháng * V p ca thiên nhiên: — Mc ích: Tr cm nhn v p và s phong phú ca cnh sc thiên nhiên xung quanh. — Thi gian: 20 — 30 phút. — Chun b: Trang phc do chi ngoài tri, chn các a im có cnh p và an toàn cho tr. — Tin hành: Cô giáo cho tr do chi ngoài tri, nhìn ngm và cùng trò chuyn v các cnh p trong môi trng xung quanh. Cô giáo khuyn khích tr nhn xét. Có nhng chi tit tr không phát hin ra, cô giáo phi giúp tr chú ý ti. Vi tr mu giáo nh và ln cô giáo gi ý cho tr có các bin pháp lu gi li n tng v v p ca cnh vt (v tranh, chp nh). * Các hot ng to hình: — Mc ích: Tr cm nhn v p và s phong phú ca cnh sc thiên nhiên xung quanh t ó có hng thú th hin nó qua các hot ng to hình. — Thi gian: 20 — 30 phút. — Chun b: Các dng c thc hin hot ng to hình. — Tin hành: Cô giáo cho tr tham gia các hot ng to hình nh v, xé dán, nn vi ni dung phù hp vi la tui và vn kinh nghim sng ca tr. Sn phm ca tr cn c lu gi và s dng vào mt mc ích c th có ý ngha rèn cho tr thói quen bit trân trng thành qu lao ng. * Xem biu din ngh thut: — Mc ích: Tr c xem các tit mc biu din thy s phong phú ca các loi hình ngh thut. Khi dy tr cm xúc tích cc (vui thích, say sa) vi các tit mc biu din. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 95
48. — Thi gian: 20 — 30 phút. — Chun b: Bng a hình v các hot ng biu din (xic/ca nhc/múa/ o thut/khiêu v ). — Tin hành: Cô giáo cho tr xem bng hình v các hot ng biu din (mi ln xem khong 2 — 3 tit mc hai loi hình ngh thut). Trc khi xem cô giáo nên gii thiu trc nh hng s chú ý ca tr và giúp tr có chút biu tng v tit mc sp xem. Sau khi xem cô và tr li cùng nhau trò chuyn. Cô chú ý khc sâu vào các chi tit mang tính ngh thut, lôi cun th hin s tài ba ca ngi biu din. Sau khi trò chuyn nên cho tr có c hi xem li thêm mt ln na. Nu có iu kin nên t vi trng t chc cho tr xem trc tip ít nht mt ln trong nm hoc cô giáo trò chuyn vi ph huynh gia ình t t chc cho con em mình. Tài liệu tham khảo dùng cho học viên 1. B Giáo dc và ào to, Chng trình giáo dc mm non , NXB Giáo dc, 2009. 2. B Giáo dc và ào to, Hng dn t chc thc hin chng trình GDMN , NXB Giáo dc, 2009. 3. Nguyn Ánh Tuyt — Nguyn Th Nh Mai — inh Th Kim Thoa, Tâm lí hc tr em la tui mm non , NXB i hc S phm, 2005. 4. Phan Trng Ng, Dy hc và phng pháp dy hc trong nhà trng, NXB i hc S phm, 2005. 96 | MODULE MN 2
49. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyn Thanh Bình, Giáo dc k nng sng , NXB i hc S phm, 2009. 2. B Giáo dc và ào to, Chng trình giáo dc mm non , NXB Giáo dc, 2009. 3. B Giáo dc và ào to, Hng dn t chc thc hin chng trình GDMN , NXB Giáo dc, 2009. 4. Nguyn Hu Châu — V Trng R — Bích Loan, Giáo dc Vit Nam nhng nm u th k XXI , NXB Giáo dc, 2008. 5. Minh Dng — Kim Lan, K nng giao tip xã hi , NXB Thanh niên, 2010. 6. Phan Trng Ng, Dy hc và phng pháp dy hc trong nhà trng, NXB i hc S phm, 2005. 7. Thái Hà, Hng dn tr t bo v, NXB Thi i, 2009. 8. Phm Minh Hc — Trn Kiu — ng Bá Lãm — Nghiêm ình V, Giáo dc th gii i vào th k XXI , NXB Chính tr Quc gia, 2002. 9. Phm Minh Hc — Tuyn la và Ch biên, Tâm lí hc Liên Xô — Tuyn tp các bài báo , NXB Tin b, Matxcva, 1978. 10. Nguyn K Hào, S phát trin tr em u tui hc , NXB Giáo dc, 1985. 11. Lê Xuân Hng — Lê Th Khang — H Lai Châu — Hoàng Mai, Phát trin nhng k nng cn thit cho tr mm non , NXB Giáo dc, 2000. 12. Ngô Công Hoàn, Giao tip và ng x s phm , NXB i hc Quc gia Hà Ni, 1997. 13. Ngô Công Hoàn, Tâm lí hc tr em, NXB i hc Quc gia Hà Ni, 1995. 14. ng Thành Hng, Dy hc hin i: lí lun — bin pháp — k thut, NXB i hc Quc gia Hà Ni, 2001. 15. ng Thành Hng, Nhn din ánh giá k nng , Tp chí Khoa hc giáo dc s 2, 2010. 16. ng Thành Hng, Nhng c trng ca phng pháp dy hc theo t tng giáo dc tích cc trong nhà trng ph thông hin nay, T KHCN cp B 1996 — 1997, 1997. C IM PHT TRIN TNH CM, K NNG X HI, MC TIU V KT QU MONG I TR MM NON V TNH CM, K NNG X HI | 97
50. 17. Karen van der Merwe, Learning together , Early learning resource Unit — Cape Town, South Africa, 1990. 18. Liublinxkaia. A.A, Tâm lí hc tr em , NXB Matxcva, 1971. 19. P.A.Ruich, Tâm lí hc , NXB Matxcva, 1986. 20. Giang Quân, Nhng phng pháp giáo dc hiu qu trên th gii, tp 1 — 5 (tài liu dch) , NXB T pháp, 2007. 21. Bùi Vn Quân — Trn Bi Lan — Trnh Thanh Hà , Bí quyt phát trin k nng sng cho tr , NXB Giáo dc, 2009. 22. Nguyn Ánh Tuyt, Nhng iu cn bit v s phát trin tr th , NXB Giáo dc, 1996. 23. Thái Duy Tuyên, Phng pháp dy hc truyn thng và i mi , NXB Giáo dc, 2008. 24. Xavier Rogier, Khoa s phm tích hp hay làm th nào phát trin các nng lc nhà trng (tài liu dch), NXB Giáo dc, Hà Ni, 1996. 98 | MODULE MN 2