Giáo án Mầm non - Bài 26: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức hoạt động vui chơi

Nội dung text: Giáo án Mầm non - Bài 26: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức hoạt động vui chơi

1. TRẦN THỊ NGỌC TRÂM MODULE MN 26 øNG DôNG PH¦¥NG PH¸P D¹Y HäC TÝCH CùC TRONG Tæ CHøC HO¹T §éNG VUI CH¥I | 61
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Chi là mt trong nhng loi hot ng có mt trong i sng nhân loi mi la tui, mc dù hình thc chi thay i theo tui. Khi chi, c ngi ln ln tr em u say mê, vui v và tha mãn. Chi cn cho mi la tui. i vi ngi ln, hot ng chi chim mt v trí nht nh trong cuc sng ca h. i vi tr nh, chi nh là mt trong nhng nhu cu thit yu ca tr. i vi tr mu giáo, hot ng chi là ni dung chính ca cuc sng, là hot ng ch o ca tr la tui này. Chi c xem nh là công vic ca tr và có nh hng mnh m n s phát trin tâm lí và hình thành nhân cách tr — gi vai trò ch o i vi s phát trin ca tr . Hình thc th hin c trng ca hot ng chi là các trò chi. Các trò chi vô cùng a dng v ni dung, hình thc và ngun gc. Do ó, ng dng phng pháp dy hc tích cc trong t chc hot ng vui chi cho tr trong trng mm non có vai trò quan trng, tác ng mnh m n s phát trin ca tr mm non. B. MỤC TIÊU MỤC TIÊU CHUNG Module này s giúp bn hiu sâu sc hn v hot ng chi và bit cách ng dng phng pháp dy hc tích cc trong t chc hot ng chi cho tr trong trng mm non. MỤC TIÊU CỤ THỂ 1. Về kiến thức: Nâng cao hiu bit v hot ng chi và các trò chi ca tr mm non. 2. Về kĩ năng: ng dng c phng pháp dy hc tích cc trong t chc hot ng chi cho tr trong trng mm non. 3. Về thái độ: Quan tâm, tích cc hóa hot ng ca tr trong t chc hot ng chi trong trng mm non. 62 | MODULE MN 26
3. C. NỘI DUNG Nội dung 1 HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ EM LỨA TUỔI MẦM NON (5 tiết) Hoạt động 1. Tìm hiểu về hoạt động chơi của trẻ em Hãy c tài liu v hot ng chi ca tr em, suy ngm và vit ra mt cách ngn gn tr li mt s vn sau ây (có th tho lun nhóm). — Chi là hot ng: — Bn cht và c im ca hot ng chi + Bn cht: + c im: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 63
4. — Vai trò ca hot ng chi i vi s phát trin ca tr mm non: — Phân loi trò chi ca tr em: Bn hãy i chiu vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v hot ng chi ca tr em. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Khái niệm hoạt động chơi Có nhiu nh ngha khác nhau v hot ng chi. Có th im qua mt vài nh ngha v “chi” nh: — “Chi là hot ng ch nhm cho vui mà thôi, không có mc ích gì khác”. — “Chi là hot ng gii trí hoc ngh ngi”. — “Chi là mt hot ng t nguyn, ham thích ca ngi chi trong mt hot ng hoc mt trò chi”. — “Chi là mt hot ng vô t, ngi chi không ch tâm nhm vào mt li ích thit thc nào c. Trong khi chi các mi quan h ca con ngi 64 | MODULE MN 26
5. vi t nhiên và vi xã hi c mô phng li, nó mang n cho ngi chi mt trng thái tinh thn vui v, thoi mái, d chu”. — “Loi hot ng nào có cu trúc ng c nm trong chính quá trình hot ng, ó chính là hot ng chi” Hình thc th hin ca hot ng chi vô cùng a dng c v ni dung, c v hình thc. Tuy nhiên, chúng ta có th hiu v hot ng chi nh sau: Chi là hot ng t nguyn, ham thích ca ngi chi trong mt hot ng hoc trong mt trò chi và em li cho ngi chi trng thái vui v, phn khích, thoi mái. ng c ca hot ng chi luôn nm quá trình thc hin hành ng ch không nm kt qu ca hot ng. Chi cn cho mi la tui. i vi tr nh, chi nh là mt trong nhng nhu cu thit yu ca tr. Chi c xem nh là công vic ca tr và gi vai trò ch o i vi s phát trin ca tr. Hình thc th hin c trng ca hot ng chi là các trò chi. Các trò chi vô cùng a dng v ni dung, hình thc và ngun gc. 2.Bản chất và đặc điểm của hoạt động chơi a. Bn cht ca hot ng chi Có nhiu quan im khác nhau trong lch s v hot ng chi ca tr em. Là mt hin tng i sng phc tp và lí thú, hot ng chi hình thc th hin c trng là các trò chi ã thu hút c s chú ý ca nhiu nhà nghiên cu thuc nhiu lnh vc khác nhau. Các hc thuyt khác nhau v hot ng chi nói chung và trò chi tr em nói riêng ã ra i. Vic nghiên cu các hc thuyt ó nhm tìm hiu ngun gc, bn cht ca hot ng chi ca tr em, vai trò ca nó i vi s phát trin tr em có ý ngha to ln v lí lun và thc tin. * Các quan im sinh vt hóa hot ng chi — Thuyt “nng lng tha” (Siller, Spencer) + Ph. Siller (1756 — 1800) là mt nhà th c ni ting và cng là mt nhà trit hc. Theo ông, trong thi gian rnh ri con ngi dùng sc lc ca mình áp ng nhng nhu cu tinh thn, nhu cu sáng to. Vic áp ng nhng nhu cu ó c thc hin trong các trò chi và trong ngh thut. Trong nhng vic ó con ngi c nâng cao lên trên thc t khng khip, tàn nhn, và thc s có c t do, sáng to. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 65
6. + G. Spencer (1820 — 1903) là nhà trit hc, nhà xã hi hc và s phm hc ngi Anh ã phát trin nhng t tng ca Ph. Siller. Ông ã ánh ng trò chi ca tr em vi trò chi ca nhng con vt bc cao. Ông cho rng nhng nng lng d tha ca các c th con vt t (tr) không c s dng cho “hot ng thc”, nên ã c tiêu khin qua con ng bt chc li các hot ng thc ó bng hình thc nhiu loi trò chi. tr em, trò chi là s bt chc các hot ng thc s ca bn thân và c hot ng ca ngi ln. Ngoài ra, trong trò chi nhng bn nng nghch ngm, phá phách ca a tr c áp ng qua hình thc tinh thn. Thuyt “nng lng d tha” mâu thun vi các s kin thc t. Tham gia các trò chi không ch có nhng tr khe mnh, mà còn c nhng tr ang b bnh. Hot ng chi không ch liên quan vi vn tiêu hao sc lc, mà còn liên quan vi vic khôi phc li sc lc. Trong hot ng chi có c vic tp trung và nâng cao sc lc. S d tha nng lng trong c th tr ang trên à phát trin ch là to iu kin thun li cho trò chi xut hin ch không phi là nguyên nhân to ra trò chi. Spencer cng ã không gii áp vn ti sao chính các trò chi là ni tiêu hao sc sng d tha ca a tr hoc là ca ng vt non. — Thuyt ng nht hot ng chi ca tr vi trò chi ca ng vt non (Karl Groos, Stern) + Karl Groos (1867 — 1946) là nhà tâm lí hc ngi c. Cng nh Spencer, Groos ã ánh ng nhng trò chi ca ng vt non vi các trò chi ca tr. Ông cho rng trò chi ca a tr và ca ng vt non là hin tng mang tính cht thun túy sinh vt. Chi là mt hình thc hot ng sng mà trong ó các c th sng non tr t hoàn thin. Trong quá trình chi, c th c thích nghi vi cuc sng, hoàn thin thêm các bn nng di truyn, các nng lc và sc lc. Các trò chi ta nh trng hc c bit chun b cho cuc sng sp ti. Các trò chi chính là phng thc biu hin c thù ca các loi bn nng. + V. Stern (1871 — 1938) là nhà tâm lí hc ngi c ã phát trin hc thuyt ca Groos và gi hot ng chi là “Bình minh ca bn nng ng n”, và ã nhn mnh ý ngha ca các trò chi trong vic rèn luyn nhng c ch di truyn ca phm hnh. im c bn trong hc thuyt ca K. Groos là ánh ng trò chi ca con ngi vi trò chi ca con vt. S ánh ng ó hoàn toàn không úng vì trong các trò chi ca con vt rèn luyn nhng c ch di 66 | MODULE MN 26
7. truyn ca các hành vi, còn trong các trò chi a tr lnh hi các kinh nghim lch s — xã hi ca loài ngi. Thuyt này ã không xem xét y ngun gc ca hot ng chi, mà ch nêu lên mc ích, ý ngha ca hot ng này. Tuy nhiên, vic hiu bn cht ca hot ng chi là s chun b cho hot ng sng thc s sau này cng nh vic khng nh chi là ni dung hot ng chính ca a tr là hoàn toàn úng n. — Thuyt phân tâm hc gn hot ng chi vi am mê tình dc (S. Freud) S. Freud (1856 — 1933) là nhà tâm lí hc ngi Áo và là ngi ng u trng phái phân tâm trong tâm lí hc t sn. Hc thuyt v hot ng chi ca Freud c hình thành t các hc thuyt v cu trúc nhân cách con ngi. Theo ông, c s hành vi ca con ngi là bn nng bo tn nòi ging (bn nng sinh dc). Bn nng ó th hin trong nhiu loi hot ng khác nhau ca con ngi. S phát trin ca a tr cng chu nh hng ca bn nng sinh dc. Nim say mê, mong c, nhng biu tng bí n ca a tr u có liên quan vi bn nng sinh dc và chúng không th hin trc tip trong cuc sng ca a tr, mà ch biu hin c trong các trò chi. Nh vy, Freud ã gn hot ng chi vi nhng am mê tình dc. im sai lm c bn trong hc thuyt ca ông v hot ng chi là ã xem trò chi nh mt biu hin trc tip ca cu to tâm sinh lí c th a tr và ã tách chúng ra khi nhng s kin xã hi. Ông ã sinh vt hóa bn cht ca hot ng chi. Tóm li , quan im thnh hành t nhng nm 30 ca th k XX tr v trc là nhìn nhn hot ng chi tr em mt cách t nhiên ch ngha, tiêu biu là các thuyt va nêu trên. Nhng sai lm ch yu ca các hc thuyt nêu trên v hot ng chi ca tr em là: + Khng nh hot ng chi là mt hin tng hoàn toàn mang tính sinh hc. iu ó dn n hu qu hoc là bác b ni dung xã hi ca các trò chi, hoc là mâu thun không th gii quyt c gia mt bên là tính bn nng ca hot ng chi ã c khng nh trong các thuyt ó vi ni dung xã hi ca các trò chi. + Trong vic nghiên cu hot ng chi ch c gng xem xét các trò chi ngoài mi quan h vi s phát trin xã hi, xem nó nh là mt lnh vc c bit ca th gii tr em, các trò chi tr em hoàn toàn óng kín, tách ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 67
8. bit ra khi th gii ngi ln. Cách xem xét này thiu hn cách nhìn mang tính lch s. + Xem xét hot ng chi ch là phng tin t giáo dc ca a tr và khng nh nguyên tc ngi ln không nên tham gia vào các trò chi ca tr — ph nhn nh hng ca xã hi, ph nhn vai trò ca ngi ln i vi s phát trin trò chi ca tr em. * Hot ng chi ca tr em trong tâm lí hc ca J. Piaget và tâm lí hc phng Tây — Hot ng chi ca tr em trong tâm lí hc ca J. Piaget J. Piaget (1896 — 1980), nhà tâm lí hc kit xut ca th k XX ngi Thy S ã cp n lnh vc hot ng chi ca tr em qua nhng thành tu nghiên cu s phát trin trí tu tr em ca ông và các cng s. Theo J. Piaget: + Khi kt thúc thi kì giác — ng, vào mt tui ri n hai tui, tr xut hin mt chc nng cn bn i vi s phát trin ca nhng hành vi sau này. ó là chc nng “tng trng” (symboles) hay chc nng “kí hiu” (signes), tc là có th thay th “cái c biu t” ( vt, s kin, dng thc khái nim ) bng “cái biu t” (ngôn ng, hình nh, tinh thn, c ch tng trng ). Trò chi tng trng là mt trong nhng hình thc biu hin ca chc nng kí hiu, chc nng kí hiu là c s ca trò chi tng trng. Ông cho rng trò chi tng trng có l ánh du nh cao nht ca trò chi tr em, trò chi tng trng phù hp vi chc nng cn bn ca trò chi trong i sng tr em. Phát hin ra s xut hin ca trò chi tng trng trong mi quan h vi mt trình phát trin nht nh ca trí tu — khi u ca trình biu tng c to thành nh chc nng kí hiu, Piaget ã ch ra c s liên quan gia các hành ng tng trng trong trò chi tr em nói riêng cng nh chc nng kí hiu nói chung vi chính cu trúc trí tu, vi trình thao tác kí hiu hóa ca t duy. Piaget ã phát hin ra tính tng trng (tính biu trng) ca hành ng chi trong trò chi tng trng là mt trong nhng c trng c bn phân bit hành ng chi vi nhng hành ng khác. ó là nhng óng góp ht sc quan trng ca ông vào lnh vc nghiên cu hot ng chi ca tr em. Tuy nhiên, ông cho rng trò chi tng trng dng nh xut hin trong i sng ca tr nh mt tt yu ny sinh vào mt thi kì nht nh trong 68 | MODULE MN 26
9. quá trình phát trin trí tu ca tr. Cách nhìn nhn nh vy cha làm bc l bn cht xã hi ca trò chi. ây là mt trong nhng im yu ca hc thuyt J. Piaget v trò chi tr em. + V s phát trin ca trò chi trên phng din cá th, theo J. Piaget có ba loi trò chi chính ln lt xut hin trong i sng cá th ca tr em. ó là: Trò chi tp (hay Trò chi — hành ng chc nng), Trò chi tng trng (bao gm Trò chi mô phng và Trò chi xây dng) và sau cùng là Trò chi có quy tc. S phát trin trò chi tr em trên phng din phát trin cá th ca ông là óng góp ht sc quan trng, nó liên quan n vic phân loi trò chi tr em. + V ý ngha và vai trò ca trò chi tr em, ông phê phán quan im coi hot ng chi ch là mt s gii lao hoc là s gii phóng nng lng. Ông ánh giá cao vai trò ca hot ng chi trong s phát trin ca tr: “Khi chi, tr phát trin tri giác, trí thông minh, nhng khuynh hng th nghim, nhng bn nng xã hi Trò chi là mt òn by mnh m thúc y tr luyn tp n mc bt c ni nào mà ngi ta thành công trong vic bin i s khai tâm v hc c, hc làm tính thành trò chi thì ngi ta u thy tr em say mê vi nhng vic làm mà bình thng i vi chúng nh nhng công vic kh sai”. Tóm li , nhng quan im trên ây ca ông ã có nh hng ln i vi vic xây dng lí lun v trò chi cng nh a trò chi vào vic giáo dc tr em nhiu nc trên th gii, nht là các nc Âu, M. — Hot ng chi theo quan im ca các nhà tâm lí hc và giáo dc hc khác phng Tây + A. Vallon — nhà tâm lí hc ngi Pháp ã xem trò chi ca tr em là mt hin tng xã hi. Ngun gc hot ng chi tr em, theo Vallon, là s c gng tích cc ca a tr “tác ng tr li th gii bên ngoài, lnh hi cho c nhng kh nng có cha trong th gii ó”. Trong hot ng chi có s luyn tp nhng nng lc vn ng — cm giác và nhng nng lc trí tu, luyn tp nhng chc nng và quan h xã hi. Trong trò chi, a tr phn ánh nhng n tng mà ã làm cho nó xúc ng. Cách xem xét hot ng chi trên ây ca ông gn ging vi hc thuyt v hot ng chi ca tâm lí hc và giáo dc hc Xô vit. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 69
10. + V. Vunt — nhà tâm lí hc ngi c, ã thy trò chi tr em nhng mi liên quan vi lao ng. Ông cho rng: “Chi — chính là lao ng ca tr nh. Không mt trò chi nào mà li không có trong mình nguyên mu ca mt trong nhng dng lao ng thc s mà thc ra nó xut hin trc trò chi v thi gian. Hot ng chi loi b trong mình nhng mc ích hu ích ca lao ng và vì vy, chính kt qu thú v, khoan khoái i kèm theo hot ng là mc ích ca trò chi”. Cách nhìn nhn hot ng chi ca ông ã khác quan im sinh vt hóa hot ng chi. Ông ã xem xét trò chi phng din lch s — xã hi. + Jerome Bruner Nh J. Piaget và nhng nhà giáo dc tin bi khác, Bruner cho rng tr em cn c vn ng t do và tích cc tham gia vic hc ca chúng. Trc ht — tri nghim bng tay cho phép tr phát trin nhng ý ngh và t duy ca chúng. Khi nói v trò chi, Bruner ch ra rng tr em thng cn c làm nh li nhng kinh nghim ã qua. iu ó có th làm c qua tranh nh, sách hoc nhng bng gi ý hp dn. Ông gi ó là t duy hình tng. Ông cng cho rng ngi ln óng vai trò quan trng trong hot ng chi ca tr. Ngi ln to s ng h tr phát trin các kh nng và s t tin. Ngi ln có vai trò quan trng trong vic cung cp y nhng tri nghim cho tr, trong vic xét oán nhng gì tr cn tip theo phát trin nhn thc. S giúp ca ngi ln s gim i khi tr có c s t tin. * Hot ng chi trong tâm lí hc mácxít — Bn cht ca hot ng chi T nhng nm ba mi ca th k trc, các nhà tâm lí hc Xô vit trc ây nh A.N. Lêônchép, .B. Encônhin, A.V. Dapôrôgiets ã kiên trì ly phm trù hot ng ca trit hc mácxít làm phm trù nòng ct ca toàn b h thng khái nim ca nn tâm lí hc kiu mi — nn tâm lí hc mácxít c L.X. Vgôtxki (1896 — 1934) t nn móng và ã a ra mt cách nhìn mi v bn cht, hin tng tâm lí ngi nói chung và trò chi tr em nói riêng. K tha tt c nhng quan im tin b, úng n ca tâm lí hc và giáo dc hc c in, trên c s kt qu ca nhng nghiên cu v vn trò chi tr em nhng khía cnh khác nhau trên quan im duy vt bin chng, các nhà tâm lí hc Xô vit ã xây dng lí thuyt v hot ng chi tr em xoay quanh nhng vn chính sau ây: 70 | MODULE MN 26
11. — Ngun gc, bn cht ca hot ng chi ca tr em. — Vai trò ca hot ng chi i vi s phát trin ca tr và v trí ca nó trong quá trình s phm. Nhng ni dung ch yu ca lí thuyt này ã làm sáng t ngun gc, bn cht hot ng chi ca tr em. ó là: — Hot ng chi ca tr em nh là mt loi hot ng mang tính xã hi và mang tính lch s. Quan im duy vt u tiên v ngun gc và bn cht ca trò chi c G.V. Plêkhanôp cp n trong tác phm Nhng bc th không a ch (Tp 14, M, 1925) và c các nhà tâm lí hc và giáo dc hc Xô vit tip tc phát trin. C th là: + Hot ng chi ca tr em có mt lch s lâu i, xut hin giai on phát trin nht nh ca xã hi loài ngi. Trò chi tr em xut hin sau lao ng và trên c s lao ng. Trò chi xut hin khi nn vn minh loài ngi t ti mt trình nht nh — công c sn xut tr nên phc tp mà tr em không th s dng làm vic nh ngi ln. Khi ó tr cn phi c tp dt, làm th trên nhng vt thay th (tc là chi) và ngi ln cung cp cho tr em nhng iu kin vt cht cn thit tr chi và to ra nhng kh nng khách quan thc hin trò chi. Trò chi phn ánh hot ng lao ng ca con ngi. + Trò chi tr em c tích ly và truyn t th h này sang th h khác. Là mt hot ng xã hi, trò chi gi vai trò truyn t nhng kinh nghim xã hi ca th h này cho th h khác. + Trò chi ch có th tn ti trong nhng iu kin xã hi nht nh (ngi ln cung cp cho tr em nhng iu kin vt cht cn thit tr chi và to ra nhng kh nng khách quan thc hin trò chi). + Trò chi tr em ph thuc vào môi trng xã hi xung quanh. Trò chi tr em th hin nhng du hiu c th ca thi gian, ca thi i — phn ánh trình vn hóa và kinh t ca xã hi. + Trò chi tr em rt phong phú v ni dung, hình thc và ngun gc ca nó cng nh v s tác ng ca nó i vi tr. + Ni dung chính ca các trò chi óng vai theo ch là s din t các mi quan h xã hi ca ngi ln và mang tính lch s c th. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 71
12. + Hot ng chi ca tr em có liên quan cht ch vi s phát trin ca chính xã hi loài ngi và vi s thay i v trí ca chính a tr trong h thng các mi quan h xã hi. + Hot ng chi không phi là hot ng to ra sn phm. — Không ph nhn yu t sinh vt trong bn cht hot ng chi Tuy khng nh và nhn mnh bn cht xã hi ca hot ng chi, ý ngha ch o và quyt nh ca bn cht ó, tâm lí hc Xô vit không ph nhn s có mt ca yu t sinh vt trong bn cht ca hot ng vui chi. Các nhà tâm lí hc và giáo dc hc Xô vit cho rng trò chi — trc ht là hot ng ca c th tr ang phát trin. Tr em luôn khao khát vui chi và nhu cu ó cn phi c áp ng. iu ó không có ngha là tâm lí hc Xô vit ng ý vi quan im sinh vt hóa hot ng chi ca tr em nh ã nêu phn trên. Tâm lí hc Xô vit khng nh: i vi tr, nhu cu in hình là nhu cu c giao tip vi mi ngi và khuynh hng bt chc. Nhng c im mang tính bm sinh ó có quan h trc tip vi trò chi, kích thích a tr vui chi. Nhng trò chi ch xut hin và phát trin trong nhng iu kin xã hi nht nh. Khng nh và nhn mnh c tính xã hi ca hot ng chi và không ph nhn s có mt ca yu t sinh lí ca hot ng chi là quan im c bn quan trng trong lí thuyt ca tâm lí hc Xô vit v hot ng chi ca tr em. Tuy nhiên, các nhà tâm lí hc Xô vit trc ây cng thy vn bn cht sinh lí ca hot ng chi cn phi c tip tc nghiên cu thêm. — S xut hin và phát trin hot ng chi tr em din ra nh sau: + Hot ng chi theo úng ngha ca nó bt u xut hin tr khong cui hai tui hoc lên ba tui vi hình thc u tiên là trò chi óng vai. Trong trò chi óng vai, tr em tha mãn nhu cu xã hi c bn ca mình là vn ti cuc sng chung vi ngi ln, tham gia vào lao ng ca ngi ln bng cách mô phng nhng hot ng lao ng ca ngi ln và din t nhng quan h xã hi ca ngi ln trong trò chi thông qua vai chi (tr t nhn cho mình mt vai nào ó, chng hn: “M”; “Cô giáo”; “Bác s” ) và hoàn cnh tng tng cng nh dùng vt thay th — chi. • Nhng tin ca trò chi óng vai xut hin trong sut thi kì tui nhà tr trong hot ng vi vt (là hot ng ch o ca tr la tui 72 | MODULE MN 26
13. này). Nhng tin ó th hin s nm cách thc hành ng vi các i tng ca th gii vt ca loài ngi. • u tui nhà tr, trong hot ng phi hp vi ngi ln tr em lnh hi c mt s hành ng vi các dùng xung quanh và sau ó tr t tái to nhng hành ng ó t thích nghi và tìm hiu. J. Piaget gi ó là nhng “Trò chi tp” hoc “Trò chi — hành ng chc nng”. Nhiu ngi thng gi ó là hành ng vi vt. • Dn dn tr bt u di chuyn phng thc hành ng ca ngi ln sang nhng i tng khác — vt thay th cho nhng i tng còn thiu trong trò chi — chng hn, tr s dng ming g làm xà phòng tm cho búp bê (tc em bé), dùng que làm nhit k o nhit cho búp bê ng thi vi s xut hin nhng vt thay th trong các trò chi, tr bt u din t nhng hành ng ca ngi ln c th, nh: m, cô giáo • Thng n cui tui nhà tr, sau khi thc hin mt vài hành ng chi phù hp vi mt vai trò nào ó, tr t nhn mình là mt ngi ln phù hp vi vai trò ó — trò chi óng vai bt u xut hin. ó là nhng trò chi mô phng hành ng ca ngi ln trong sinh hot hng ngày gn gi vi tr nh cho em bé n, ru em bé ng, tm cho em bé giai on này tr thng chi mt mình và chi cnh nhau — tr cha có mi quan h qua li vi nhau trong trò chi. + Cùng vi s m rng hiu bit ca tr v các v trí, chc nng con ngi trong xã hi cng nh các mi quan h xã hi ca h, tr thy không th chi riêng l mt mình mà mun có bn cùng chi phân nhau óng vai và tái to li các mi quan h xã hi gia các vai trò trong xã hi — trò chi óng vai theo ch xut hin. + Bên cnh trò chi óng vai theo ch — dng trò chi mang y c tính ca hot ng chi và loi trò chi c trng nht ca tr mu giáo, các dng trò chi khác ln lt xut hin nh trò chi xây dng, trò chi óng kch, trò chi có lut l rõ ràng. Trò chi có lut l rõ ràng và công khai xut hin sau trò chi óng vai theo ch (lut n kín trong vai chi) và ch xut hin mt giai on phát trin nht nh ca tr. — Quy lut chung ca s phát trin các hình thc chi ca tr mu giáo là: t trò chi có vai công khai, hoàn cnh tng tng công khai và lut l chi không công b (lut l chi n bên trong vai chi) chuyn sang trò ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 73
14. chi có lut l chi c công b (lut l chi rõ rt bên ngoài nhng hoàn cnh tng tng và vai chi tn ti di hình thc n kín). Tóm li , hot ng chi ca tr em là mt loi hot ng mang tính xã hi và mang tính lch s. Trò chi tr em có mt lch s lâu i, xut hin giai on phát trin nht nh ca xã hi loài ngi. Trò chi xut hin sau lao ng và trên c s lao ng. Ngun gc ban u quyt nh ni dung trò chi ca tr là cuc sng xã hi xung quanh các em. Các trò chi tr em rt phong phú v ni dung, hình thc và ngun gc ca nó cng nh v s tác ng ca nó i vi tr. Trò chi ca tr mu giáo rt a dng và phong phú v ni dung, tính cht cng nh cách thc t chc chi. Do ó, vic phân loi trò chi mt cách chính xác là rt khó khn và hin vn ang c bàn lun. Mi loi trò chi u mang tính cht riêng bit ca mình, nhng tt c chúng u có mt lot nhng c im chung. b. Các c im ca hot ng chi tr em Nhiu công trình khoa hc trong và ngoài nc nghiên cu v trò chi ca tr em cho thy hot ng chi tr em thng mang mt s c im sau: — ng c ca hot ng chi không nm kt qu ca hot ng mà li nm trong bn thân quá trình chi — kích thích hot ng chi nm ngay trong quá trình hot ng. Tr tham gia vào trò chi nào ó là do s lôi cun, hp dn ca bn thân quá trình chi ch không phi nhm vào kt qu t c ca hot ng ó. — Tính cht kí hiu — tng trng trong trò chi Chc nng kí hiu ca ý thc tr em ang c hình thành la tui mu giáo và c th hin rõ rt nht trong chính trò chi. Trong trò chi, tr hành ng vi vt thay th mang tính cht tng trng cho i tng thc: t tên mi cho vt thay th ó, hành ng vi nó phù hp vi tên gi mi này. i tng thay th tr thành ch da i vi t duy và hành ng chi c rút gn, mang tính cht khái quát so vi hành ng thc t nhng li phn ánh c tính cht ca nhng hành ng thc t. Hành ng trong trò chi không b ràng buc bi nhng phng thc bt buc ca hành ng trong thc t — mang tính tng trng. Nh vy, trên c s hành ng vi i tng thay th, tr suy ngh v i tng thc. iu ó nói lên tr ã bit dùng nhng kí hiu tng trng 74 | MODULE MN 26
15. nhn thc th gii — trò chi mang tính cht kí hiu — tng trng. c im này óng vai trò ht sc quan trng trong s phát trin trí tu ca tr. — Tính cht t do ca hot ng chi tr em Hot ng chi ca tr hoàn toàn xut phát t nhu cu, hng thú cá nhân nhm tha mãn ý thích, nguyn vng ca bn thân. Tr thích thì chi, không thích thì không chi na. Chi mà b bt buc thì không còn là chi. ây là nhng c trng c bn phân bit hot ng chi vi lao ng, hc tp. Tính t do ca hot ng chi liên quan n v trí ca trò chi trong cuc sng xã hi. V iu này A.X. Macarencô ã ch rõ: Trò chi và công vic khác nhau im gì? Ch có mt iu khác bit là: công vic là s tham gia ca con ngi vào vic sn xut ca xã hi to ra nhng giá tr vt cht, giá tr vn hóa hay nói ngn gn li là nhng giá tr xã hi. Trò chi không tuân theo nhng mc ích nh vy. i vi nhng mc ích xã hi, trò chi không có quan h trc tip, nhng li có quan h gián tip. Nó tp cho con ngi có nhng c gng v th lc và tâm lí cn thit cho công vic. — Hot ng chi ca tr em là mt hot ng t lc và mang tính t t chc Chi là hot ng c lp và t ch u tiên ca a tr. Hn bt c hot ng nào, khi tham gia vào trò chi, tr em bc l ht mình mt cách tích cc và ch ng. Trong khi chi, tr t lc làm ly mi vic t vic chn trò chi, bn chi n vic tìm kim chi c bit là c gng tìm cách khc phc nhng tr ngi xut hin trong quá trình chi. Tính cht t lc ca tr trong trò chi c K.. Usinxki ch rõ: Trong cuc sng thc t, các cháu hoàn toàn tr con, cha có tính t lc, thng b lôi cun theo dòng chy ca cuc sng mt cách mù quáng và th , nhng trong trò chi chúng là nhng con ngi trng thành, ang th sc lc ca mình và t lc t chc s sáng to ca mình. Mt biu hin c áo ca tính t lc trong hot ng chi là s t iu chnh hành vi ca mình khi chi. phù hp vi yêu cu ca trò chi và bn chi, a tr luôn phi t iu chnh hành vi ca mình không b loi ra khi cuc chi. Chính tính t lc xut hin và phát trin trong hot ng chi ã to cho tr nim vui, lòng t tin cn thit cho cuc sng hin ti ca tr cng nh trong tng lai. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 75
16. Các lut l trong các trò chi giúp tr t t chc trò chi. Vic phá v các lut l chi s dn n phá v trò chi, vì th nhng ngi tham gia chi u t nguyn chp nhn và thc hin các lut l chi rt a dng, phong phú theo yêu cu ca trò chi. — Hot ng chi mang li cm xúc chân thc, mnh m, a dng Mc dù trong khi chi có th xut hin c nhng cm xúc tiêu cc, nhng chi bao gi cng mang n cho tr nim vui sng, tha mãn. Chi mà không có nim vui sng thì không còn là chi na. Tr em lao vào cuc chi vi tt c s say mê và lòng nhit tình ca mình. Sc thái cm xúc chân thc, mnh m c tr bc l trong trò chi. Chính vì th, trò chi tác ng mnh m và toàn din n tr em. — S hin din ca nhng yu t sáng to khi u Mt trò chi thc s bao gi cng liên quan vi sáng kin, sáng to ca tr. Trò chi thc s luôn to c hi cho t duy và óc tng tng ca tr làm vic mt cách tích cc. Tóm li , hot ng chi ca tr là mt loi hot ng mang tính t do, t lc, t t chc, có s hin din ca nhng yu t sáng to khi u, mang li nhng cm xúc chân thc, mnh m và a dng vi s tham gia tích cc ca toàn b nhân cách a tr. Nh ó, tr phát trin v mi mt, trong ó có s phát trin trí tu. Da vào nhng c im c thù ca hot ng chi ca tr, ngi ln có th tác ng tích cc lên trò chi ca tr mt cách có mc ích và có k hoch sao cho phù hp vi tng thi kì phát trin ca tr. 3. Vai trò của hoạt động chơi đối với sự phát triển của trẻ Hot ng chi (trong ó trò chi óng vai theo ch gi v trí trung tâm), là hot ng ch o ca tr mu giáo. Nó là hot ng phù hp nht vi nhu cu, kh nng và hng thú ca tr và to ra nhng nét tâm lí c trng cho la tui mu giáo. Nhng phm cht tâm lí và nhng c im nhân cách ca tr mu giáo hình thành và phát trin mnh m nht trong hot ng chi. Nhng bin i v cht trong tâm lí ca tr, chun b cho tr chuyn sang mt giai on phát trin cao hn c hình thành chính trong hot ng này. Hot ng chi còn là tin quan trng hình thành nhng dng hot ng khác nh hc tp, lao ng. 76 | MODULE MN 26
17. Tng tng xut hin trc ht trong trò chi và tình hung tng tng trong trò chi là mt trong nhng con ng có kh nng dn n tru tng hóa. Các quy tc chi là trng hc rèn luyn ý chí. S thng nht ca tình hung tng tng và các quy tc trong trò chi là c s ca s thng nht ca trí tu và ý chí. Chi là s thc hành, qua ó a tr s c chun b cho cuc sng và tr trng thành t ó. Trò chi có ý ngha c bit ca trong giai on la tui mu giáo. i vi tr mu giáo — trò chi là hc tp, là lao ng, là hình thc giáo dc. Trò chi hoàn toàn áp ng nhu cu ca tr em la tui mu giáo, áp ng nim vui sng, tính tích cc, nhu cu vn ng, làm sinh ng thêm óc tng tng, tính tò mò ham hiu bit; trò chi là phng tin giáo dc chính. A.X. Macarencô ã ánh giá trò chi có ý ngha to ln i vi vic giáo dc tr em: Trong trò chi a tr nh th nào, thì sau này khi ln lên, nó s cng nh th trong công vic. Vì vy cho nên vic giáo dc ngi công dân trong tng lai c tin hành trc ht là trong trò chi. Trò chi là phng tin phát trin toàn din cho tr. Trong trò chi tr lnh hi nhng kinh nghim xã hi ca ngi ln mt cách t nhiên, hình thành nhng kh nng và nng lc: th lc, trí tu Trò chi không phi ch là phng tin giáo dc cho tng tr mà còn là hình thc t chc cuc sng ca tr trng mu giáo, là phng tin hình thành xã hi tr em. Hin nay, các nhà nghiên cu giáo dc mm non nhiu nc trên th gii cng ã cho ra các chng trình giáo dc tr em mà trong ó trò chi c t vào v trí trung tâm. Tóm li , hot ng chi gi vai trò quan trng trong s phát trin tr các chc nng tâm lí (nhn thc, ngôn ng, tình cm, ý chí ) và hình thành, phát trin các mt ca nhân cách mt cách toàn din. Chi chính là cuc sng thc ca tr, là nim vui và hnh phúc ca tui th. Vì vy t chc hot ng chi cho tr la tui này cc kì quan trng và có ý ngha giáo dc to ln. 4. Phân loại trò chơi trẻ em Có nhiu cách phân loi trò chi tr em. Mt trong các cách phân loi ó thng c s dng là: — Trò chi không có lut rõ ràng, bao gm: + Trò chi óng vai theo ch : Là loi trò chi sáng to tiêu biu nht và là trò chi nh hng mnh m nht n s phát trin tâm lí và hình ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 77
18. thành nhân cách ca tr. Trong trò chi này, tr óng vai ngi khác và thng s dng vt thay th, hoàn cnh tng tng. Qua ó, tr bt chc hành ng hoc li nói, phn ánh n tng, biu tng và hiu bit ca tr v các hot ng và các mi quan h xã hi. Kiu chi này tp trung vào các quan h xã hi và các mi quan h qua li gia các cá nhân. Kiu chi này bc l mnh kh nng nhp vai ca tr. Trong phm vi hot ng này, tr s dng và phát trin tt c các khía cnh ca nhân cách nh: nhn thc, ngôn ng, xã hi, tình cm và cách ng x. Tr mu giáo ln có th t lp k hoch và t iu khin trò chi trong nhóm (tho lun v ch chi, ni dung chi và phân các vai chi, chn ngi ch trò, ); bit th hin mi quan h qua li, phi hp gia các nhóm chi trong ch chi chung, giúp nhau khi chi và nhn xét, ánh giá ln nhau. Tr óng mt vai quen thuc qua bt chc hành ng hoc biu t bng li nói. + Trò chi lp ghép — xây dng: Tr có th chi lp ghép — xây dng vi nhiu loi nguyên vt liu khác nhau. Tr có th s dng sáng to, a dng các loi nguyên vt liu. c im chính ca kiu chi này là tr c gng to thành mt sn phm và có s thích thú ngay trong quá trình to ra sn phm ó. Hot ng này giúp tr phát trin hiu bit v s lng, màu sc, hình dng, kích thc, v trí trong không gian và hc cách phân loi, gii quyt vn , suy ngh ra quyt nh cng nh k nng ngôn ng. Ni dung chi xây dng, sn phm ca trò chi lp ghép thng gn vi ch chi ca trò chi óng vai và gn vi ch giáo dc ang trin khai. + Trò chi óng kch : Là dng ca trò chi óng vai theo các tác phm vn hc — kch bn phng theo câu truyn và các vai là nhng nhân vt trong truyn. Trò chi óng kch c t chc nh mt hot ng sáng to, t lp ca tr. Trò chi óng kch hng n hot ng biu din vn ngh. Chi óng kch và chi óng vai theo ch phn ánh sinh hot xã hi cn c s giúp và hng dn ca ngi ln, to c hi cho tr tri nghim và lnh hi các quy tc hành vi, thái ng x mà xã hi mong i. — Trò chi có lut c quy nh rõ ràng (gi tt là trò chi có lut), bao gm: + Trò chi hc tp: Loi trò chi này c to nên bi ngi ln nhm t ti mc tiêu giáo dc — dy hc rõ ràng. Tr c giao mt nhim v rõ ràng nhm thu nhn kin thc, các khái nim hoc các k nng c th. Trò chi 78 | MODULE MN 26
19. hc tp giúp tr rèn luyn và phát trin các giác quan, nng lc trí tu nh kh nng nhn xét, so sánh, phân tích, tng hp, t duy ngôn ng, + Trò chi vn ng: Là loi trò chi s dng c bp và toàn b c th. Trò chi vn ng phát trin c vn ng thô và tinh, cng nh s kim soát các c và các k nng phi hp. Trò chi vn ng giúp tr hiu bit v không gian và hình thành tính t tin, ý thc t chc k lut, tinh thn tp th. + Trò chi dân gian: Là nhng trò chi c sáng to, lu truyn t nhiên, rng rãi t th h này sang th h khác, mang m bn sc vn hóa dân gian. Trò chi dân gian không ch tha mãn nhu cu chi ca tr mà còn góp phn hình thành nhân cách ca tr. c im c bn ca trò chi dân gian là lut chi ca tng trò chi mang tính c l, tm thi. Trong quá trình chi, tu theo trình , vn kinh nghim ca tr, giáo viên có th thay i lut chi cho phù hp, hp dn và lôi cun tr. + Trò chi s dng phng tin công ngh hin i (trò chi vi phn mm máy vi tính, trò chi in t) ây là nhng trò chi c giáo viên la chn phù hp vi ni dung ch ang trin khai và ni dung trng tâm ca các lnh vc giáo dc (Ví d: Phn mm giáo dc Edmark — Ngôi nhà sách ca Bailey; Ngôi nhà toán hc ca Millie, ), phát trin ý tng t ngân hàng trò chi cho tr s dng. Mi loi trò chi nêu trên u có nhng c im nht nh và có tác dng nht nh i vi s hình thành và phát trin tâm lí — nhân cách ca tr. Nhìn chung các loi trò chi u hng ti s phát trin ca tr. Tuy nhiên, mi loi trò chi có mt th mnh. Ví d, trò chi hc tp có nhiu th mnh v phng din phát trin trí tu. Nhim v giáo dc ch yu ca trò chi hc tp là phát trin trí tu ca tr. Hoạt động 2. Liên hệ thực tế về các loại trò chơi của trẻ em trong trường mầm non hiện nay — Hãy nh li và vit ra mt cách ngn gn nhng loi trò chi ca tr em trong trng mm non hin nay theo tng tui nhà tr và mu giáo. + Tui nhà tr: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 79
20. + Tui mu giáo: — Suy ngm v nhng trò chi tr hay chi, nhng trò chi tr ít chi i vi tng tui nhà tr và mu giáo. Tho lun, chia s vi ng nghip vì sao có tình trng ó. + Nhng trò chi tr hay chi: • Nhà tr: • Mu giáo: Vì: + Nhng trò chi tr ít chi: • Nhà tr: • Mu giáo: 80 | MODULE MN 26
21. Vì: — trng/lp bn ang làm vic, tr em có c hi t làm chi, to ra chi phát trin vn ng tinh, s khéo léo ca ôi tay và th hin kh nng sáng to, ch ng, linh hot trong khi chi hay không? Bn hãy i chiu vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v thc tin t chc các trò chi cho tr mm non. THÔNG TIN PHẢN HỒI — Các loi trò chi c t chc trong trng mm non hin nay bao gm: Trò chi óng vai theo ch ; trò chi ghép hình, lp ghép, xây dng; trò chi óng kch; trò chi hc tp; trò chi vn ng; trò chi dân gian và trò chi vi mt s phng tin công ngh hin i. — Liên h thc t các loi trò chi c t chc trong trng mm non, trong lp ca bn và c hi t làm chi, to ra chi ca tr. Nội dung 2 ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CHƠI CHO TRẺ Ở TRƯỜNG MẦM NON (7 tiết) Hoạt động 1. Tìm hiểu phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non Bn ã tng nghiên cu các tài liu v phng pháp dy hc tích cc, ã tng vn dng nó trong quá trình giáo dc tr mm non, hãy nh li và vit ra mt cách ngn gn suy ngh ca mình theo nhng gi ý sau: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 81
22. — Phng pháp dy hc tích cc: — Bn cht ca phng pháp dy hc tích cc: — c im ca phng pháp dy hc tích cc: Bn hãy i chiu vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v vn này. THÔNG TIN PHẢN HỒI — Phng pháp dy hc tích cc là nhng phng pháp giáo dc, dy hc theo hng phát huy tính tích cc, ch ng, sáng to ca tr. — Bn cht ca phng pháp dy hc tích cc là phát huy tính tích cc, t giác, ch ng, sáng to ca tr. Phng pháp dy hc tích cc hng ti vic hot ng hóa, tích cc hóa hot ng nhn thc ca tr — tp trung vào phát huy tính tích cc ca tr. 82 | MODULE MN 26
23. + Da vào vn kinh nghim ca tr, hng thú hot ng ca tr, to mi c hi cho tr phát trin kh nng tìm tòi, khám phá, tri nghim + To c hi huy ng ti a vn kinh nghim ã có vào hot ng tri nghim. + Tôn trng các nhu cu ca cá nhân tr, to c hi cho tr phát trin kh nng thích ng, hòa nhp vi cuc sng xung quanh. + Kích thích ng c bên trong ca tr, gây hng thú, lôi cun tr vào các hot ng, to các tình hung có vn cho tr hot ng, c bit là hot ng nhn thc. — c im ca các phng pháp dy hc tích cc + Dy hc thông qua t chc các hot ng ca tr, trong ó có hot ng chi Trong quá trình dy hc, giáo viên t chc nhiu hot ng ca tr, trong ó có hot ng chi . Tr c cun hút vào các hot ng a dng, thông qua ó t lc tìm tòi, khám phá, tri nghim nhng iu mình cha rõ có c các kin thc, k nng mi trong cuc sng (ch không phi th ng tip thu nhng tri thc ã c giáo viên sp t). c t vào nhng tình hung ca i sng thc t, tr trc tip quan sát, tho lun/trao i, làm thí nghim, gii quyt vn t ra theo cách suy ngh ca mình. Qua ó tr nm c các kin thc và k nng mi, va nm c phng pháp "làm ra" kin thc, k nng (không rp theo nhng khuôn mu sn có), c bc l và phát huy tim nng sáng to. Dy hc trng mm non có nhng thun li bi s a dng phong phú ca các hình thc và cách hc ca tr cng nh các hình thc t chc hot ng, thi gian thc hin và hoàn cnh thc t. i vi tr, chi có ngha là hc. Khi chi, tr phát trin s hiu bit v các khái nim. Tr lnh hi hiu bit qua chi, qua tri nghim da vào xem xét và khám phá các s vt, hin tng ca th gii xung quanh, qua bt ng gia khái nim hin có vi nhng thông tin mi thu nhn c và dùng trí tng tng ca tr. + Phi hp hp lí các phng pháp khi t chc các hot ng ca tr Phát huy tính tích cc ca tr bng phi hp hp lí các phng pháp trong quá trình t chc các hot ng ca tr nh: phng pháp trc quan, phng pháp làm mu, phng pháp dùng li, phng pháp dùng trò chi ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 83
24. Trong t chc hot ng chi cho tr, giáo viên cn phi hp hp lí các phng pháp: phng pháp óng vai, phng pháp dùng li, phng pháp to tình hung, phng pháp làm mu nhm khi gi kinh nghim sng và hiu bit ca tr, ng thi khuyn khích tính tích cc, ch ng, sáng to và duy trì cm xúc vui thích ca tr trong khi chi. Tr hc hiu qu nht qua hot ng, tri nghim trc tip. Tr s dng các giác quan thu nhn thông tin v th gii xung quanh chúng. Tr cn c ngi ln nói v nhng gì tr nhìn, nghe, nm, ngi và cm thy hiu các thông tin thu c t các giác quan và hình thành các khái nim cng nh hc các t i kèm vi các khái nim ó. Nhng nm u tiên trong cuc sng, tr nh cn nhiu nhng tri nghim vi các vt tht nh là c s cho các khái nim. Trong hot ng chi, hiu bit ca tr c phong phú lên nh nhng kinh nghim hc t phát và nhng kinh nghim c nhà giáo dc d tính trc và mi kinh nghim hc u góp phn vào s phát trin ca tr. + Dy hc chú trng rèn luyn phng pháp t hc ca tr Phng pháp dy hc tích cc xem vic rèn luyn phng pháp hc tp cho hc sinh không ch là mt bin pháp nâng cao hiu qu dy hc mà còn là mt mc tiêu dy hc. Trong xã hi hin i ang bin i nhanh — vi s bùng n thông tin, khoa hc, k thut, công ngh phát trin nh v bão, dy hc không th nhi nhét vào u óc tr khi lng kin thc ngày càng nhiu. Dy tr phng pháp hc cn phi c quan tâm ngay t la tui mm non. Trong các phng pháp hc thì ct lõi là phng pháp t hc, t tìm tòi, khám phá. Trong quá trình dy hc, giáo viên cn nhn mnh và chú trng mt hot ng hc ca tr, n lc to ra s chuyn bin t hc tp th ng sang t hc ch ng . Trong t chc hot ng giáo dc, giáo viên cn to c hi hình thành tr phng pháp, k nng, thói quen, ý chí t hc (tìm tòi, khám phá ) và to cho tr tính tò mò, lòng ham hc, khi dy ni lc vn có tr. Trong khi chi, tr cn c phát huy kh nng t hc nh tích cc quan sát, so sánh, nhn xét, suy lun, d oán, a ra kt lun, gii quyt vn , chia s thông tin Khuyn khích và to c hi tr t tha thun 84 | MODULE MN 26
25. vi bn chi, chn ch chi, ni dung chi và chi. Trong quá trình chi, tr c phát huy tính tích cc và ch ng giao tip vi bn, hp tác vi bn tìm hiu, khám phá th gii t nhiên và xã hi. + Tng cng hot ng cá nhân, phi hp vi hot ng hp tác gia các cá nhân trong nhóm/lp Phng pháp dy hc tích cc òi hi áp ng yêu cu cá th hóa hot ng theo nhu cu và kh nng ca mi tr. Tuy nhiên, không phi mi tri thc, k nng, thái u c hình thành bng nhng hot ng c lp cá nhân. Lp hc là môi trng giao tip giáo viên — tr, tr — tr to nên mi quan h hp tác gia các cá nhân. Tr c hot ng trong nhóm nh s xut hin thc s nhu cu phi hp, hp tác gia các cá nhân hoàn thành nhim v chung. Trong hot ng theo nhóm nh s phát huy mi quan h hp tác gia tr vi nhau, ng thi phát huy tính tích cc, c lp, t duy sáng to ca tr. + Kt hp ánh giá ca giáo viên vi t ánh giá ca tr Trong phng pháp dy hc tích cc, giáo viên phi hng dn tr phát trin k nng t ánh giá t iu chnh cách hc. Liên quan vi iu này, giáo viên cn to iu kin thun li tr c tham gia ánh giá ln nhau. T ánh giá úng và iu chnh hot ng kp thi là nng lc rt cn cho s thành t trong cuc sng ca mi ngi. T dy và hc th ng sang dy và hc tích cc, giáo viên không còn óng vai trò n thun là ngi truyn t kin thc, giáo viên tr thành ngi thit k, t chc, hng dn các hot ng c lp hoc theo nhóm nh tr t lc chim lnh ni dung hc tp, ch ng t các mc tiêu kin thc, k nng, thái theo yêu cu ca chng trình. + S dng hp lí các iu kin cn thit và phng tin sn có a phng cho hot ng ca tr Phng pháp dy hc tích cc òi hi giáo viên là trung gian gia tr và th gii, vi tt c các kích thích khi có c hi và trong k hoch. Khi gp nhng c hi thun tin trong sinh hot hng ngày ca trng mm non, giáo viên a ra nhng li gii thích, làm giàu thêm hiu bit ca tr hoc áp li nhng câu hi ca tr, kích thích tr t hi, tìm kim, a ra gi thuyt và rút ra kt lun; và dùng trí tò mò ca tr m rng tm hiu bit cho tr. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 85
26. Hng dn nm trong k hoch: Giáo viên t k hoch các hot ng cho các ch khác nhau có trong chng trình và phù hp vi nhu cu và hng thú ca tr, kiu t chc hc, phng tin giáo dc, các phng pháp dy và các công c cho ánh giá nh tính và nh lng. Hoạt động 2. Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào tổ chức chơi cho trẻ trong trường mầm non Mi hot ng ca tr có nhng c im c trng, do vy vic ng dng các phng pháp dy hc tích cc vào vic t chc mi hot ng ca tr cng có nhng yêu cu riêng. Bng hiu bit và kinh nghim ca bn thân khi ng dng các phng pháp dy hc tích cc vào t chc trò chi cho tr, bn hãy nh li và vit ra mt cách ngn gn suy ngh ca mình v mt s vn sau: — Nguyên tc ng dng phng pháp dy hc tích cc vào t chc trò chi cho tr: — Vai trò ca giáo viên khi ng dng phng pháp dy hc tích cc vào t chc trò chi cho tr: 86 | MODULE MN 26
27. — Nhng yêu cu khi ng dng phng pháp dy hc tích cc vào t chc trò chi cho tr: Bn i chiu nhng iu va vit ra vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v vn này. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Nguyên tắc ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào tổ chức trò chơi cho trẻ • m bo tính t nguyn và hng thú ca tr trong vic la chn trò chi, tham gia vào nhóm chi, chn bn chi, góc chi, dùng, chi, • Ly tr làm trung tâm, áp ng nhu cu chi và phù hp vi kh nng ca tui và tng tr. • m bo tính linh hot và sáng to, tính tích cc, ch ng, sáng to ca tr trong la chn trò chi và quá trình chi. • Phù hp vi kinh nghim, hng thú ca tr, iu kin thc t ca nhóm, lp và ca a phng. • To môi trng cho tr hot ng tích cc, tn dng môi trng sn có và to c hi cho tr thc hành, hot ng tri nghim nhiu nht. • Cân i hài hòa các hot ng: cá nhân và nhóm, trong lp và ngoài tri, tnh và ng, hot ng do tr khi xng và do giáo viên khi xng, 2. Vai trò của giáo viên khi ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào tổ chức trò chơi cho trẻ Vai trò ca giáo viên trong t chc hot ng chi Cung cp nguyên vt liu T chc môi trng Giám sát và h tr Yêu cu: — T chc không gian — Quan sát, lng nghe; — y , a dng, mang phù hp (chia thành khu — a ra gi ý; vc/góc), sp xp hp lí, tính gi m; — Cùng chi và ch dn; to iu kin thun li — Phù hp vi tui; cho hot ng ca tr. — Khuyn khích, giúp — To ra s th thách, tr khi cn thit. — Khu vc/góc chi sáng to; mang tính m tr có — Có tính thm m; th phát huy tính tích ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 87
28. Cung cp nguyên vt liu T chc môi trng Giám sát và h tr — Sn có a phng; cc, ch ng, sáng to — An toàn vi tr (cá nhân và nhóm), — Xây dng môi trng giao tip tích cc gia tr vi tr, gia tr vi giáo viên và nuôi dng xúc cm kt ni tình cm vi tr và gia tr vi nhau. 3. Những yêu cầu đối với giáo viên khi ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào tổ chức trò chơi cho trẻ — T chc môi trng cho tr hot ng: + Chun b dùng, chi mang tính gi m, phong phú, a dng kích thích tr hot ng tích cc và sáng to. + Sp xp b trí dùng, chi trong tm mt ca tr, d ly d ct, thun li cho vic tr chi và m rng ni dung chi, gn vi ch . + B trí các khu vc hot ng thun tin, hp lí, thnh thong i ch và thay i dùng, chi hp dn tr. + Tn dng các iu kin, hoàn cnh sn có ca a phng và các nguyên vt liu sn có (nguyên vt liu thiên nhiên và nguyên vt liu tái s dng). + Xây dng bu không khí giao tip tích cc. — Gi ý và cho tr t la chn phng tin, dùng, chi, trò chi, t tên trò chi m bo tính ch ng, linh hot và sáng to ca tr. — Da vào hng thú, vn kinh nghim ca tr khai thác kh nng hot ng ca tr, m rng ni dung chi, hành ng chi phù hp vi tui. — Khi gi nhng kinh nghim tr ã có, xut ý tng chi phù hp vi hng thú, vi iu kin thc t ca nhóm/lp. — Khuyn khích, giúp tr th hin úng vai chi, lut chi và các mi quan h hp tác, giao tip trong nhóm chi và gia các nhóm chi vi nhau, phát trin ni dung trò chi phù hp vi mc ích giáo dc và ch . — Gây hng thú, lôi cun tr vào các trò chi, to các tình hung có vn cho tr hot ng. — Phát hin kp thi nhng biu hin tích cc, sáng to ca tr trong khi chi ng viên, khuyn khích kp thi. 88 | MODULE MN 26
29. — Luôn gi ý tr thay i vai chi, không nên tình trng tr ch chi mt vai, chi mt mình hoc chi mt nhóm nào ó quá lâu trong mt tun. — m bo tính t nguyn và hng thú ca tr trong vic la chn trò chi, tham gia vào nhóm chi, chn bn chi, góc chi, dùng, chi, — Cung cp mt s hiu bit, kinh nghim cho tr, gn vi ni dung ch và ch chi. Hoạt động 3. Lựa chọn một trong hai phương án tổ chức hoạt động chơi cho trẻ của bạn và giải thích vì sao bạn lựa chọn phương án đó Bn c và suy ngm v mi phng án t chc hot ng chi cho tr di ây la chn cho mình phng án và gii thích vì sao. TT Phng án 1 Phng án 2 Tp trung vào các hot ng ca Tp trung vào các hot ng ca tr. giáo viên. Giáo viên a ra/chun b các trò Giáo viên chun b dùng, chi chi/ chi, chia tr vào các nhóm và tr t chn chi, nhóm chi chi. theo ý thích. Giáo viên nói nhiu và làm thay Tr khi xng trò chi, chn khu vc cho tr. chi, tho lun vi bn v trò chi, hot ng tri nghim, khám phá. Tr lng nghe và làm theo hng Tr c khuyn khích tích cc dn ca giáo viên. tham gia vào trò chi, tìm tòi, khám phá, tri nghim bng các giác quan. S dng phng pháp làm Phi hp và s dng hp lí các mu/chi mu. phng pháp. Giao tip ch yu t cô n tr. Giao tip gia cô vi tr và gia tr vi nhau. Giáo viên nhn xét, ánh giá tr ánh giá ca giáo viên kt hp vi t là chính. nhn xét, ánh giá ca tr và nhóm tr. Bn hãy c nhng thông tin di ây khng nh la chn ca mình. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 89
30. THÔNG TIN PHẢN HỒI Phng án 1. T chc hot ng chi tp trung vào hot ng ca giáo viên, tr chi th ng. Phng án 2. T chc hot ng chi tp trung vào hot ng ca tr, tr c phát huy tính tích cc, ch ng, sáng to trong hot ng. Hoạt động 4. Hãy nêu sự khác biệt giữa ứng dụng phương pháp dạy học tích cực và không ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức hoạt động chơi cho trẻ trong trường mầm non — V trí, vai trò, nhim v ca giáo viên: — V trí, vai trò, nhim v ca hc sinh: — S dng các phng pháp: — Nhn xét, ánh giá: Bn hãy i chiu vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v vn này. THÔNG TIN PHẢN HỒI Phng án ng dng Phng án không ng dng phng pháp dy hc tích cc phng pháp dy hc tích cc Tp trung vào các hot ng ca tr. Tp trung vào các hot ng ca giáo viên. Giáo viên chun b dùng, chi Giáo viên a ra/chun b các trò và gi m tr t chn chi, chi/ chi, chia tr vào các nhóm nhóm chi theo ý thích. chi. 90 | MODULE MN 26
31. Phng án ng dng Phng án không ng dng phng pháp dy hc tích cc phng pháp dy hc tích cc Tr khi xng trò chi, chn Giáo viên nói nhiu và làm thay khu vc chi, tho lun vi bn v cho tr. trò chi, hot ng tri nghim, khám phá. Tr c khuyn khích tích cc Tr lng nghe và làm theo hng tham gia vào trò chi, tìm tòi, dn ca giáo viên. khám phá, tri nghim bng các giác quan. Phi hp và s dng hp lí các S dng phng pháp làm phng pháp. mu/chi mu. Giao tip gia cô vi tr và gia tr Giao tip ch yu t cô n tr. vi nhau. ánh giá ca giáo viên kt hp vi Giáo viên nhn xét, ánh giá tr t nhn xét, ánh giá ca tr và là chính. nhóm tr. Hoạt động 5. Cho ví dụ minh họa về ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức hoạt động chơi cho trẻ trong trường mầm non ở lớp của bạn và thảo luận nhóm — Nhà tr: — Mu giáo: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 91
32. Bn hãy c nhng thông tin di ây tng thêm thông tin v vn này. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Nhà trẻ Ví d t chc trò chi thao tác vai cho tr 24 — 36 tháng — Giáo viên chun b chi, dùng phù hp tr thc hin các thao tác vai kt hp trò chuyn vi tr nhm khuyn khích phát trin hành ng chi và li nói ca tr. — Cho tr chi các trò chi thao tác vai mô phng, bt chc nhng hành ng phn ánh sinh hot nhm tho mãn nhu cu giao tip và khám phá th gii vt, hình thành k nng sng tu thuc vào s hng thú ca tr, nh: trò chi xúc cho bé n, ru em bé ng, kéo y ô tô 2. Mẫu giáo bé * Ví d t chc trò chi óng vai — ây là loi trò chi sáng to tiêu biu nht. To iu kin và khuyn khích tr chi óng vai ngi khác, phn ánh n tng, biu tng và hiu bit ca tr v các hot ng ca nhng ngi gn gi và các mi quan h xã hi, nh: trò chi m con, cô giáo, bác s — Khuyn khích tr s dng vt thay th. Ví d: Mt vài mu g có th tr thành nhng ming bánh quy; chic hp làm ô tô; xp gh thành ô tô hoc tu ha ; dùng các mu giy làm tin, vé; — Giáo viên óng vai cùng chi và quan sát t ra nhng câu hi gi m tr thc hin vai chi, khen ngi, ng viên tr khi cn thit. — Vic nhn xét c thc hin ngay trong quá trình chi, giáo viên khen ngi, ng viên kp thi khi tr bit cách chi vi chi, hành ng theo úng vai, nhn vai và thng nht vi nhau trong nhóm chi nh. 92 | MODULE MN 26
33. * Ví d t chc bui chi — Cn c vào k hoch giáo dc, giáo viên t chc môi trng hot ng, b trí không gian, thi gian thích hp. Chun b dùng, chi mang tính gi m, phong phú, a dng và sp xp b trí trong tm mt ca tr, d ly d ct, thun li cho vic tr chi và m rng ni dung chi, gn vi ch . — Gi m tr t la chn ch chi, chi, bn chi theo ý thích, a ra ý tng chi phù hp vi ni dung giáo dc và ch ang trin khai. Giáo viên gii thiu các khu vc chi, a ra nhng gi m, khuyn khích tr t chn trò chi, nhóm bn chi. Ví d: i vi ch Trng mm non, giáo viên gi m cho tr mt s trò chi óng vai nh: Cô giáo; M con; Bác s; Bác cp dng và có th gi ý xây dng vn hoa ca trng mm non (góc xây dng) — Khi tr ã v các khu vc chi, giáo viên cùng tho lun vi tr, a ra nhng gi ý giúp tr t chn vai chi, thc hin ý tng chi; khi gi nhng kinh nghim tr ã có, xut ý tng chi phù hp vi hng thú, vi iu kin thc t ca nhóm/lp. — Giáo viên khuyn khích, giúp tr th hin úng vai chi, lut chi và các mi quan h hp tác, giao tip trong nhóm chi, phát trin ni dung trò chi phù hp vi mc ích giáo dc và ch . — Giáo viên có th óng mt vai chi cùng tham gia vào trò chi vi tr gi ý phát trin ni dung chi. Giáo viên cng có th óng vai trò quan sát và khuyn khích, m rng trò chi ca tr bng cách to iu kin cho tr chi (cung cp dùng — chi, dành thi gian tr chi), t ra nhng câu hi gi m hng dn tr, khen ngi, ng viên tr khi cn thit. — Vic nhn xét c thc hin ngay trong quá trình chi, giáo viên khen ngi, ng viên kp thi khi tr bit cách chi vi chi, hành ng theo úng vai, nhn vai và thng nht vi nhau trong nhóm chi nh. * Ví d gi ý tr chi trò chi óng vai “M con” ch “Gia ình” Mc ích — Tr nhn bit và phn ánh c mt vài hành ng c trng ca ngi m (chm sóc con cái): b con, cho con n, ru con ng; bit gia ình có b, m, con cái. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 93
34. — Tr bit chi vi nhau thành nhóm 2—3 tr, s dng úng chi th hin vai chi, không tranh giành chi. Chun b — Trò chuyn vi tr v ngi m và công vic ca m nhà. — Mt s búp bê và qun áo búp bê. — Mt vài b chi nu n. Tin hành — Giáo viên gi ý cho tr t chn ch chi, chn nhóm chi và vai chi. — Cho tr t ly chi, cùng nhóm bn chi sp xp ch chi. Trong quá trình tr chi, giáo viên có th cùng vi tr trao i giúp tr nh các hành ng cn thit, th hin úng vai chi, giáo viên gi ý mi quan h giao tip trong nhóm chi. Giáo viên cùng óng vai m, b búp bê n cnh nhóm chi và nói: “Con ca các bác ngoan nh! Con tôi ang khóc òi n. Tôi phi cho cháu n bt ây!”. Giáo viên ly bát, thìa và xúc cho búp bê n xong, lau mm ri ru búp bê ng (giáo viên có th nh mt tr cm giúp bát bt mt lát, hoc a cho cô chic khn lau, nhm thu hút s chú ý ca tr). Di hình thc ó, tr bt chc giáo viên tái to hành ng c trng nht ca ngi m trong chm sóc con cái. — m rng ni dung và mi quan h ca tr trong nhóm chi, giáo viên gi ý cho các “bà m” trao i vi nhau v các công vic ca mình i vi vic chm sóc “con” hoc gi ý các “bà m” a “con” i khám bnh, chi công viên, a “con” n th vin xem sách truyn, — Khi thy tr có nhng biu hin tt, giáo viên nhn xét ngay: “Bác cho con n khéo quá!”, “Bác lau ming cho con tht sch”, Tùy tình hung c th, giáo viên có th gi ý tr a ra nhng nhn xét phù hp. 3. Mẫu giáo nhỡ * Ví d t chc trò chi óng vai theo ch — Giáo viên có th gii thiu các khu vc hot ng, gi ý tr t chn trò chi, nhóm bn chi. — Khi tr ã v các góc chi, giáo viên cùng tho lun vi tr, a ra ý tng chi và gi ý thc hin các trò chi phù hp vi ch ang trin khai, vi kinh nghim, hng thú ca tr, iu kin ca a phng. — Giáo viên a ra nhng gi m, khuyn khích tr t la chn các trò chi. Ví d: i vi ch Trng mm non, giáo viên có th a ra 94 | MODULE MN 26
35. nhng gi ý tr có th t la chn các trò chi óng vai theo ch : Lp mu giáo; Phòng Y t Giáo viên có th gi ý m rng các góc chi khác gn vi ch nh trò chi xây dng trng mm non (góc xây dng); Phòng trin lãm tranh dùng, chi ca trng (góc to hình); — Trong quá trình t chc cho tr chi, hng dn trò chi mi hoc m rng ni dung chi, giáo viên có th cùng chi vi tr, óng vai ging vai ca tr làm mu, giúp tr s dng úng dùng, chi và th hin c vai chi, m rng giao tip vi các nhóm chi khác trong quá trình chi. Ví d, ch Gia ình, trong nhóm chi óng vai “Gia ình”: “m” không ch khuy bt, cho con n, ru con ng mà còn a con i nhà tr hoc cùng “b” a con i khám bnh; khi cho “con” n xong lau ming, cho ung nc hoc thay qun áo cho con — Giáo viên theo dõi nhóm chi thay i vai chi, tránh can thip, ngn cn khi tr ang chi, nu cha hiu rõ ý nh ca tr, khéo léo hng tr phát trin trò chi có mc ích và mang tính giáo dc. — Lúc u, giáo viên có th gi ý cho tr nhn xét vai chi, ni dung chi theo nhóm chi và cho tr tham quan các nhóm chi khác. Khi tr ã có kinh nghim, giáo viên có th cho tr tp trung li, gi ý tr a ra nhng nhn xét chung v các vai chi trong nhóm và các nhóm chi khác. Giáo viên ng viên tr t nhn xét mình và bn chi v cách chi vi chi, hành ng theo úng vai và lut chi. * Ví d gi ý tr chi trò chi óng vai “Gia ình” Mc ích — Tr phn ánh c công vic a dng ca mi ngi trong gia ình: M chm sóc con hng ngày (nu bt, cho con n, ru con ng, a con i khám bnh, ); công vic chm sóc con ca ngi b (chi vi con, cùng m cho con n, tm cho con, ) ; th hin c thái ân cn, t m, du dàng, thng yêu con ca b/m. — Bit chi và phi hp các hành ng trong nhóm chi phù hp vi vai chi, tích cc giao tip vi nhau trong khi chi. Chun b — Giáo viên trò chuyn vi tr v công vic ca các thành viên trong gia ình, b, m, anh, ch, ; có th tr t k b m làm gì. Nu có tranh nh, cho tr xem hình nh công vic ca b, m trong gia ình, chm sóc ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 95
36. con cái nh th nào, a con i hc, mua sm dùng cho gia ình giúp tr có mt s kinh nghim khi th hin các vai trong trò chi cho phù hp. — Vài con búp bê, qun áo búp bê, ging, chu — B chi nu n. Tin hành — Giáo viên gii thiu các khu vc hot ng trong lp. Giáo viên cùng tho lun vi tr, a ra các câu hi m hng tr t nói lên ý thích ca mình, t a ra ch chi và chi trò chi gì: “Chúng ta s cùng chi trò chi gì?”; gi ý tr chn nhóm chi: “Ai thích chi góc gia ình?” Sau khi tr ã chn nhóm chi, góc chi, giáo viên gi ý tr t tho thun phân vai chi trong nhóm, trao i vi nhau v ni dung chi, các công vic ca vai chi trong nhóm chi Ví d: Trong nhóm chi Gia ình: Ai s là b? Ai s là m? Ai s óng là con? M s làm nhng vic gì chm sóc con cái? B s làm nhng vic gì? — Giáo viên tr t ly chi, trin khai ni dung chi. Trong quá trình chi, ôi khi tr quên vai chi, cha th hin úng vai, giáo viên quan sát, theo dõi và tham gia óng vai cùng chi trong nhóm hng dn, khi gi giúp tr thc hin úng vai nh ã tho thun lúc ban u. — m rng ni dung chi, mi quan h giao tip ca tr trong nhóm và liên kt vi các nhóm chi khác, giáo viên có th cùng chi, gi ý cho tr. Ví d: Giáo viên cùng óng vai b/m, b búp bê n cnh nhóm chi và nói: “Tôi cho cháu n bác s kim tra sc kho ây, bác có cho cháu i không?” (liên kt vi nhóm chi Phòng khám bnh ) hoc “Bác có a cháu i mua chi không?” (liên kt vi nhóm chi Bán hàng ) hay “Bác có a cháu i xem trin lãm thi trang vi tôi không?” (liên kt vi nhóm chi góc chi To hình), — Trong quá trình chi, khi thy tr có nhng biu hin tt, giáo viên óng vai cùng chi nêu ý kin ca mình, ví d: “Bác Hoa chm sóc con tht chu áo, con m a i khám bnh ngay” Cui bui chi, giáo viên có th gi nguyên hoàn cnh chi, hin trng ca các nhóm chi, a ra các câu hi gi ý các nhóm chi t nhn xét hành ng ca các vai chi trong nhóm. 96 | MODULE MN 26
37. * Ví d t chc hng dn trò chi xây dng, lp ghép — Giáo viên cho tr xem hình nh hoc quan sát trc tip các công trình xây dng, cho tr quan sát mu lp ghép và xp hình vi màu sc, hình dng khác nhau. — Tùy thuc ni dung giáo dc, ch ang trin khai, kinh nghim ca tr, giáo viên có th gi ý tr la chn nhng trò chi xây dng phù hp vi ch . Ví d, vi ch Bn thân: Chm em bé và các bn ca bé; Bé tp th dc; Xây ngôi nhà ca bé; Lp ghép dùng, chi Vi ch Gia ình: Xây dng cn h chung c, Ghép nhà cao tng; Xp/lp ghép các kiu bàn gh bng giy/vt liu thiên nhiên. — Giáo viên trò chuyn, dùng câu hi, hình nh khi gi nhng kinh nghim ca tr, gi ý tr tho thun, cùng nhau t la chn ch và ni dung xây dng, giúp tr hình dung “công trình” ó s c thc hin nh th nào; hng tr th hin ni dung các “công trình xây dng” theo mt ch chi nht nh, phù hp vi ch chung ca hot ng giáo dc. Giáo viên có th gi ý a ra các câu hi giúp tr cùng trao i t tho thun v các ni dung và phân công vai chi, phân công công vic và lp k hoch các công vic trong nhóm chi. — Trong quá trình chi, giáo viên quan sát nhóm chi, to iu kin, khuyn khích tr th hin ý tng chi phù hp vi ch và ni dung chi ã tho thun, kích thích s sáng to ca mi tr to ra c “sn phm”. Giáo viên có th chi cùng vi tr hng dn thêm cho tr nhng thao tác k thut khó (chp ghép các mnh, khi vi nhau theo ý nh, ). — Khi tr ã bit chi, giáo viên a ra nhng gi ý, khuyn khích tr phát huy sáng kin m rng ni dung chi, gi ý hng n vic giúp tr bit s dng nguyên vt liu thích hp to ra chi, các mô hình xây dng mi phc v cho trò chi. Ví d: Khi chi trò chi Xây dng trng mm non, giáo viên óng vai ngi cùng chi và gi ý tr xây dng b sung thêm chi sân trng: “Chúng ta có th xây thêm mt cái cu trt, mt cái bp bênh không nh?”, “Chúng ta s t chúng âu?” — Trong quá trình chi, giáo viên quan sát, khi gi tr cùng nhau bàn bc, trao i trong nhóm b trí công trình trong mt khuôn viên, bit kt hp các “sn phm” khác nhau thành mt sn phm chung ca c nhóm theo ch chi ã tho thun. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 97
38. — Trong quá trình chi, giáo viên kp thi khen ngi, ng viên tr, khuyn khích tr hoàn thành sn phm và nói v nhng kt qu làm c. * Ví d gi ý t chc trò chi “Xây nhà” Mc ích — Tr bit xây c các kiu nhà: nhà mt tng, nhà cao tng, nhà có vn cây, ao cá. — Tr k li c cách xây. Chun b — Gch xây dng chi, hp nh các loi. — B lp ghép hàng rào, cây. — Si. Tin hành — Gi ý tr nói lên ý tng, k hoch thc hin công vic và t phân công các công vic trong nhóm chi. — Tr s dng gch, hp xây nhà mt tng, hai tng có hàng rào, vn. Giáo viên gi ý tr suy ngh cách xây sao cho ngôi nhà vng chãi (dùng gch làm tng di, hp làm tng trên). — Ly si xp thành ng i. — t tên ngôi nhà, khu nhà và nói c cách làm. — Cho tr các nhóm khác tham quan các “Công trình” ã xây và khuyn khích tr t nhn xét “Công trình”. 4. Mẫu giáo lớn * Ví d t chc bui chi — Chun b dùng, chi mang tính gi m, phong phú, a dng và sp xp b trí trong tm mt ca tr, thun li cho vic m rng ni dung chi, gn vi ch . — B trí các góc thun tin, hp lí, thnh thong i ch và thay i dùng, chi hp dn tr. Chun b c chi và nguyên vt liu hay dùng cha hoàn thin. — To s t nguyn và hng thú ca tr trong vic la chn trò chi, tham gia vào nhóm chi, chn bn chi, góc chi, dùng, chi, 98 | MODULE MN 26
39. — Giáo viên có th gi ý và cho tr t la chn phng tin, dùng, chi, t tên trò chi, khi gi nhng kinh nghim tr ã có, xut ý tng chi phù hp vi hng thú, kinh nghim ca tr, vi ch ang trin khai, ni dung chng trình và iu kin thc t ca nhóm/lp, ca a phng. — Giáo viên tôn trng s la chn, sáng to ca tr và khuyn khích tr th hin úng vai chi, lut chi và các mi quan h hp tác, giao tip trong nhóm chi, phát trin ni dung trò chi phù hp vi mc ích giáo dc và ch . Khuyn khích tr làm chi trong quá trình chi, m rng ni dung chi, hành ng chi da trên hng thú và kinh nghim ca tr. * Ví d t chc trò chi óng vai theo ch Tr la tui mu giáo ln có th t lp k hoch và t iu khin trò chi trong nhóm (tho lun v ch chi, ni dung chi và phân các vai chi, chn ngi ch trò, ); bit th hin mi quan h qua li, phi hp gia các nhóm chi trong ch chi chung, giúp nhau khi chi và nhn xét, ánh giá ln nhau. Khi t chc bui chi: — Giáo viên có th gii thiu các khu vc hot ng ca tr trong lp và t chc cho tr tho lun chung trc khi chi. Giáo viên a ra câu hi gi ý, khuyn khích tr cùng bàn bc: chn trò chi, ch chi, nhóm chi và cùng nhau xây dng ý tng chi ca các nhóm phù hp vi ch chi chung. Ví d: i vi ch “Trng mm non”, giáo viên có th a ra nhng gi ý phù hp vi kinh nghim, hng thú ca tr và gn vi ch tr có th t la chn các trò chi óng vai, t tên trò chi thích hp, nh trò chi: “Trng mm non”; “Nhà bp trng mm non”; “Phòng y t trng mm non” (góc óng vai); “Th vin trng mm non” (góc th vin) Khi tr ã v các khu vc chi, giáo viên gi ý tr trong nhóm t phân vai chi, phân công các công vic trong nhóm, bàn bc cách thc và trình t thc hin các công vic chung ca nhóm. — Giáo viên luôn quan sát các nhóm chi và quá trình chi ca tr; to c hi và m rng dn các mi quan h gia tr trong nhóm chi, gia các nhóm chi trong các khu vc hot ng khác nhau. Ví d: “m” không ch khuy bt, cho con n, lau ming, mà còn cho ung nc, ru con ng, hoc thay qun áo cho con; “b” không ch giúp “m” a con i vn tr hoc i khám bnh, cùng m i mua sm mà còn giúp “m” trang trí, kê dn cn phòng cho p hn ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 99
40. — Trong quá trình chi, phát huy tính sáng to ca tr, không gò ép, áp t tr, luôn tôn trng ý kin ca tr. Không can thip và ngn cn tr chi khi cha hiu rõ ý nh ca tr. Khéo léo hng tr phát trin trò chi có mc ích và có tính giáo dc. — Theo dõi và quan sát nhóm chi có k hoch gi ý thay i vai chi hp lí. Giáo viên thng xuyên chú ý ti mi quan h ca tr trong các vai chi hình thành tính t lp, t tin tr. Không nên tr nào ó óng vai chính (vai th lnh) quá lâu. — Sau khi chi, tp trung c lp nhn xét theo yêu cu ca ch chi và nhim v t ra khi tha thun chi. Giáo viên gi ý tr t nhn xét v cách chi vi chi, th hin hành ng theo vai chi, thói quen ct dn dùng, chi ngn np gn gàng sau khi chi xong ca các nhóm chi. * Ví d gi ý t chc trò chi óng vai “Gia ình” Mc ích — Tr bit và th hin c các vai là thành viên ca gia ình (b m và các con), nhn bit vai trò ca b m, con cái trong gia ình (b m chm sóc con cái và con cái bit giúp b m nhng công vic va sc). — Nhn bit mt s nhu cu thit yu trong gia ình và mt s yêu cu trong giao tip vi ngi khác. Ví d: Ngi bán hàng phi bit nói và mi chào khách hàng lch s, nim n, vui v, — Bit liên kt các nhóm chi. Ví d: phi hp nhóm chi "Gia ình" vi nhóm "Ca hàng mua bán" và các nhóm chi khác ). Chun b — Cho tr t k v gia ình: có bao nhiêu ngi, gm nhng ai, k v nhng ln c i mua sm (thc n, qun áo, chi), i chi cùng b m. Giáo viên khi gi giúp tr nh li nhng công vic ca các thành viên trong gia ình, cho tr xem tranh v trang trí các cn phòng ca gia ình, hi tr trong các cn phòng ó có nhng gì. — B chi nu n, bp ga, giá ng hàng, gng, t qun áo, giày dép, khn m, — Búp bê các loi, các khi hp dùng làm t lnh, tivi, máy vi tính, in thoi, Tin hành — Giáo viên gi ý cho tr t tha thun chn trò chi, bàn bc v ch chi. Khi tr ã nht trí chn chi góc chi Gia ình, giáo viên gi ý tr 100 | MODULE MN 26
41. tho lun v ni dung chi ca nhóm. Giáo viên có th hi tr: Trong mi gia ình, ai s là b, ai s là m, ai s là con?, Hôm nay gia ình s làm nhng gì?, B, m làm nhng công vic gì?, Ai a các con i hc?, Các con làm nhng gì giúp b m? — to liên kt gia các nhóm chi, giáo viên có th hi tr nhóm chi “Ca hàng/Siêu th”: “Ca hàng/Siêu th/Ca hàng thc phm thng bán nhng hàng gì phc v cho các gia ình?”. Sau khi ã tha thun xong, giáo viên cùng chi óng vai ngi mua, hng dn tr xp hàng ch n lt mình hoc giao tip gia ngi mua và ngi bán. — Giáo viên gi ý các “gia ình” có th a “con” i n “bnh vin” kim tra sc kho, i n “Ca hàng/Siêu th” mua sm các dùng gia ình, thc phm, i chi công viên hoc i tham quan công trng xây dng, — Khi cùng tr nhn xét, giáo viên nên tp trung chú ý hn vào nhng nhóm chi chính nh nhóm chi Gia ình, nhóm chi Ca hàng/Siêu th, nhóm chi Xây dng công viên/chung c i vi nhóm chi Ca hàng, giáo viên có th hi tr: Thái ca nhng ngi bán hàng ra sao?; khuyn khích tr suy ngh, có ý tng m rng hoc phát trin ni dung chi ln sau. Ví d: Bui sau có th m thêm quy bán chi. * Ví d t chc trò chi óng kch Trò chi óng kch là dng ca trò chi phân vai theo các tác phm vn hc — kch bn phng theo câu truyn và các vai là nhng nhân vt trong truyn. Trò chi óng kch c t chc nh mt hot ng sáng to, t lp ca tr. — Tùy thuc vào ni dung giáo dc, ch ang trin khai, kinh nghim, ni dung ca các câu chuyn mà tr ã bit và iu kin c th, giáo viên có th gi ý giúp tr la chn nhng trò chi óng kch gn vi các tác phm mà tr ã bit. Ví d vi ch Gia ình, giáo viên có th gi m, hng tr t chn trò chi óng kch phng theo truyn phù hp nh Gu con chia quà, Bác Gu en và hai chú Th, — Giáo viên nên chn truyn có các nhân vt i thoi, ni dung hp dn. Cho tr làm quen vi tác phm vn hc, cung cp nhiu c hi, các hình thc khác nhau tr nh ct truyn, ni dung li thoi ca các nhân vt trong tác phm. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 101
42. * Ví d t chc trò chi xây dng, lp ghép Ni dung chi xây dng, sn phm ca trò chi lp ghép thng gn vi ch chi ca trò chi óng vai và gn vi ch giáo dc ang trin khai. — Chun b không gian phù hp trin khai trò chi xây dng, lp ráp nhng “công trình” phc tp bng các vt liu khác nhau, vi b cc phù hp. — Khuyn khích tr s dng sáng to, a dng các loi nguyên vt liu: các hình khi vi các kích thc, màu sc khác nhau, các viên gch chi, các khuôn g, các khi nha ghép hình, b lp ráp vi các màu khác nhau, chi vi cát, nc, chi có sn (ô tô, máy bay ). — Cho tr s dng chi, dùng trong lp, các sn phm t nhng hot ng ca các nhóm chi khác vào trò chi xây dng hoc gi m sn phm các “công trình xây dng” phù hp vi ch chung, và có mi quan h vi các nhóm chi khác. — Tu thuc vào ch ang trin khai và iu kin c th, giáo viên có th gi ý, khi gi hng thú ca tr la chn các trò chi phù hp. Ví d vi ch Bn thân, có th gi ý tr xp hình Bn ca bé, Bé tp th dc, Xây ngôi nhà ca bé, Lp ráp bàn gh, t, giá sách, dùng — chi, — Khi t chc cho tr chi, ph thuc vào ch chung, giáo viên khi gi, kích thích tr a ra ý tng chi: Chi gì? và Chi nh th nào?, cách chn vt liu theo màu sc, kích thc, hình dng, trình t xp (xây dng), lp ráp; gi cho tr nh li nhng vt hoc cnh ã thy tr xây dng. — Giáo viên gi ý tr thay i kiu lp ráp, xây dng to ra nhiu cách cu trúc, tránh s lp i lp li ging nhau làm tr nhàm chán. Giáo viên ng viên kp thi nhng sáng to ca tr th hin b cc công trình và k nng xây dng. — Nu cn xây dng công trình ln, giáo viên tr t phân công công vic và tha thun trách nhim gia các thành viên trong nhóm chi. — Trong khi tr chi, giáo viên theo dõi, giúp , tham gia ý kin, cung cp thêm chi. — Cui bui chi, nu tr thích, có th cho tr gi li công trình xây dng mt thi gian nhng không làm nh hng nhiu n hot ng ca lp. — Nhn xét ca giáo viên và tr hng ti cht lng và v p ca công trình. 102 | MODULE MN 26
43. * Ví d t chc trò chi hc tp Trò chi hc tp giúp rèn luyn và phát trin các giác quan, nng lc trí tu ca tr nh óc nhn xét, so sánh, phân tích, tng hp, t duy ngôn ng, Khi la chn trò chi hc tp giáo viên cn: Cn c vào thc t ca nhóm/lp, hng thú, kinh nghim và kh nng ca tr; cn c ni dung ch ang trin khai, mc ích, ni dung và nhim v nhn thc trng tâm ca hot ng hc, tính tích hp ca ni dung giáo dc và nhng ni dung cn c tip tc cng c và luyn tp. — Tùy theo ch và iu kin c th có th gi ý tr chn nhng trò chi hc tp phù hp. Ví d: Vi ch Ngh nghip, tr có th chi: Ai oán úng?, Khâu qun áo, con ging, Ca hàng qun áo, Bày ca hàng, Chi x s, — Chun b chi, dùng, hc liu cn thit cho mi tr, la chn trò chi phù hp vi mc ích, ni dung và gn vi ch . — Giáo viên gii thích ngn gn và hng trò chi vào nhim v nhn thc. — Nu trò chi mi, khó, giáo viên gii thích rõ ràng lut chi, hành ng chi. Giáo viên yêu cu tr thc hin úng lut chi. — Dn dn, giáo viên hng cho tr không ch chú ý vào quá trình chi mà còn chú ý c vào kt qu ca trò chi bng cách t chc nhng trò chi ã bit di hình thc thi ua hay ánh giá thành tích gia tr vi nhau. — Giáo viên cn chú ý phát huy tính tích cc ca tr, to iu kin cho tr suy ngh, quan sát, chú ý phát trin ngôn ng trong quá trình chi. * Ví d Gi ý t chc trò chi “Thêm c con nào? ” Mc ích Phát trin óc quan sát, nhn xét tìm ra du hiu chung ca mt nhóm. Nhn bit mt s c im c trng ni bt ca các con vt quen thuc vi tr. Chun b Mt s chi hoc tranh lôtô các con vt có nhng c im ging nhau và khác nhau. Chng hn mt s con vt hai chân, mt s con vt bn chân, mt s con vt nuôi trong gia ình, mt s con vt sng trong rng. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 103
44. Cách chi (Chi theo nhóm hoc c lp) — Cách chi th nht mt nhóm 4 — 5 con vt có các c im chung nào ó, chng hn “Các con vt bn chân” hoc “Các con vt nuôi trong gia ình” Bên cnh ó mt s con vt khác có c im chung hoc không có c im chung vi nhóm con vt trên. Cho tr quan sát, nhn xét xem thêm c con vt nào ly t s chi bên cnh vào nhóm mà tên nhóm không thay i. Mt tr c lên chi trc, nu tr ó chn thêm úng và nói úng tên nhóm thì c mi bn khác lên chi. Tin hành i chi và trò chi li tip tc. — Cách chi th hai hai nhóm chi các con vt (mi nhóm có mt c im chung nào ó) trc mt tr. Bên cnh ó mt s con vt khác có c im chung hoc không có c im chung vi nhóm con vt trên. Cho hai tr (hoc hai nhóm tr) lên chi. Khi ngi cm trò hô: "Thêm c con nào" kèm theo hiu lnh xc xô hoc c lp m chm t 1 — 5, tr (nhóm tr) phi chn thêm vào mt hoc hai con vt sao cho tên nhóm không thay i. Khi hiu lnh dng, tr (nhóm tr) nào chn thêm úng, nhanh hn và nói úng tên nhóm s c khen và c mi các bn khác lên chi. — Cách chi th ba Tr ngi thành nhóm 5 — 6 tr. Mi tr mt b chi các con vt có c im chung nào ó (Chng hn: Các con vt có hai chân hoc Các con vt sng trong rng ). C nhóm có chung mt s chi con vt tr có th chn thêm vào nhóm ca mình. Cho tr t xp nhng con vt ra trc mt quan sát, nhn xét xem thêm c con vt nào mà tên nhóm không thay i. Khi có hiu lnh chi: Thêm c con nào, tr phi chn thêm tht nhanh mt hoc hai con vt thêm vào nhóm sao cho tên nhóm không thay i. Ai chn úng, nhanh nht và nói úng tên nhóm s c khen trong mi ln chi. Cho tr i chi và trò chi li tip tc. Trò chi này có th tin hành tng t vi các loi rau, qu, hoa, phng tin giao thông, dùng, các hình hình hc. * Ví d t chc trò chi vn ng Trò chi vn ng là loi trò chi s dng c bp và toàn b c th. Trò chi vn ng phát trin c vn ng thô và tinh, cng nh s kim soát 104 | MODULE MN 26
45. các c và các k nng phi hp vn ng — giác quan. Trò chi vn ng giúp tr hiu bit v không gian và hình thành tính t tin, ý thc t chc k lut, tinh thn tp th. Tr có th thc hin chui ng tác và bit phi hp nhp nhàng theo nhóm. — Cn c vào các hot ng mang tính tnh hoc ng và tùy theo ch , iu kin c th, ni dung hot ng trc, sau và thi tit giáo viên gi ý tr chn nhng trò chi vn ng phù hp. Ví d: Vi ch Giao thông, tr có th chi: Thuyn vào bn, èn , èn xanh, Chèo thuyn — Khi chi, giáo viên to iu kin cho tr th hin hành ng ca mình mt cách sáng to. — tng thêm hng thú cho tr, kích thích tr hot ng tích cc, t lc và sáng to hn, giáo viên nên iu chnh hình thc, nâng cao yêu cu ca trò chi, a thêm nhng vn ng mi, thay i nhp , i hình, Trong quá trình t chc cho tr chi, cn chú ý ng viên nhng tr thiu mnh dn, nhút nhát tham gia hot ng, ng thi cng không tr tham gia quá sc nh hng n sc khe ca tr. — Giáo viên cn hng dn cho tr hc thuc nhng câu th, bài hát trc khi chi. * Ví d t chc trò chi dân gian Trò chi dân gian là nhng trò chi c sáng to, lu truyn t nhiên, rng rãi t th h này sang th h khác, mang m bn sc vn hóa dân gian. Trò chi dân gian không ch tha mãn nhu cu chi ca tr mà còn góp phn hình thành nhân cách ca tr. Trò chi dân gian phn ln là nhng trò chi có li ng dao. c im c bn ca trò chi dân gian là lut chi ca tng trò chi mang tính c l, tm thi. Trong quá trình chi, tu theo trình , vn kinh nghim ca tr, mc ca tng trò chi, giáo viên có th thay i lut chi cho phù hp, hp dn và hng thú. Vì vy, cùng mt trò chi mà mi ln chi có th chi theo cách riêng, không nên bt tr rp khuôn theo mt kiu chi. — Tùy theo ch , iu kin c th và ý thích ca tr, có th gi ý tr chn nhng trò chi dân gian lp k hoch chi và t chc thc hin cho phù hp. Ví d: Ch Th gii ng vt: Mèo bt chut, Mèo và Chim S, Cáo và Th, àn chut con, Cho th n, Gu và ngi th sn, ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 105
46. — Khi hng dn trò chi dân gian, giáo viên cn lu ý n nhim v ca trò chi. Trong các trò chi có li ng dao nhm kt hp luyn phát âm cho tr, giáo viên phi chú ý cho tr phát âm rõ và chính xác. Nhng li ng dao cho xng âm ng lot và nhn mnh vào các nhp (nhp 2 t, 3 t hoc 4 t). — Khi cho tr chi các trò chi có li ng dao, giáo viên c i c li nhiu ln tr thuc. — Tu trình và kh nng ca tr, lut chi, cách chi, chi có th thay i làm cho trò chi thêm hp dn và hng thú. * Ví d t chc trò chi s dng phng tin công ngh hin i (trò chi vi phn mm máy vi tính, trò chi in t) — Giáo viên khai thác và la chn ni dung trò chi qua phn mm vi tính dành cho tr mm non, phù hp vi ni dung ch ang trin khai và ni dung trng tâm ca các lnh vc giáo dc (Ví d: Phn mm giáo dc Edmark — Ngôi nhà sách ca Bailey; Ngôi nhà toán hc ca Millie, ), phát trin ý tng t ngân hàng trò chi cho tr s dng. — Giáo viên gi ý giúp tr s dng các lnh thích hp khám phá s vt, hin tng qua các trò chi mà tr la chn. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 2 Bn hãy ghi li nhng li ích ca ng dng phng pháp dy hc tích cc trong t chc hot ng chi cho tr trong trng mm non. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Phát huy tính tích cc, ch ng, linh hot, sáng to ca tr. 2. Giúp tr phát trin kh nng tìm tòi, khám phá. 3. Kích thích nhu cu, hng thú hot ng. 4. To c hi cho tr tri nghim, vn dng kinh nghim, hiu bit. 5. Phát huy tinh thn t giác, tng tr ln nhau. 106 | MODULE MN 26
47. Nội dung 3 THỰC HÀNH ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀO LẬP KẾ HOẠCH VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ TẠI LỚP MÌNH. TỔ CHỨC DỰ GIỜ ĐỂ TRAO ĐỔI, CHIA SẺ VỚI ĐỒNG NGHIỆP (3 tiết) Hoạt động 1. Thực hành ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào lập kế hoạch tổ chức hoạt động chơi Bn có th vit ra k hoch ng dng phng pháp dy hc tích cc vào t chc trò chi cho tr: — Chi theo k hoch: — Chi t do theo ý thích: Bn hãy i chiu vi nhng thông tin di ây tng thêm hiu bit v vn này. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Trong lập kế hoạch tổ chức hoạt động chơi cần lưu ý cả hai hình thức của hoạt động chơi, đó là: — Chi theo ý thích (cá nhân hoc nhóm, các góc chi trong lp hay ngoài tri). ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 107
48. ây là hình thc tr t khi xng, t la chn trò chi và tham gia các hot ng tùy ý thích, t nh ra cách thc tin hành và bit kim soát quá trình chi da vào kinh nghim ca tr. Nu lp c thit k các khu vc chi, tr s t chn khu vc chi, tham gia vào trò chi tr hng thú. — Giáo viên óng vai trò quan sát, khuyn khích hot ng ca tr bng cách to iu kin cho tr chi (cung cp dùng — chi, dành thi gian tr chi), t ra nhng câu hi gi m hng dn tr, khen ngi, ng viên tr và tip cn cá nhân khi cn thit. Hình thc chi này phát trin kh nng t lc và t tin tr. — Chi theo k hoch giáo dc (cá nhân hoc nhóm, trong lp hay ngoài tri) Ni dung chi da trên k hoch giáo dc phù hp ch trong chng trình giáo dc. Giáo viên cn c vào k hoch giáo dc t chc môi trng hot ng b trí không gian, thi gian thích hp, gi m ni dung chi hng tr t la chn ch chi, chi, bn chi theo ý thích, a ra ý tng chi phù hp vi ni dung giáo dc và ch ang trin khai. Hai hình thc chi nêu trên u thc hin ni dung giáo dc theo hng tích hp và cung cp c hi cho tr “chi mà hc”, "chi mà thc hành”, qua ó, tr hc c các k nng và kin thc cn thit theo k hoch ca chng trình. 2. Lập kế hoạch và tổ chức hoạt động chơi trong chế độ sinh hoạt — Thi im ón, tr tr: T chc cho tr chi vi chi theo ý thích hoc có th chi mt s trò chi dân gian. — T chc chi và hot ng các khu vc: Trong thi gian này có th t chc trò chi óng vai, trò chi lp ghép, xây dng hoc tr có th chi theo ý thích. — Hot ng ngoài tri: Ch yu cho tr chi trò chi vn ng vi các thit b chi ngoài tri, chi trò chi v giao thông ng b, trò chi dân gian, chi vi nguyên vt liu thiên nhiên, cát, nc, hoc tr có th chi theo ý thích. — Bui chiu: Sau khi tr ng tra dy, nên t chc nhng trò chi vn ng nhm làm cho tr tnh táo. Sau ó cho tr chi các trò chi hc tp, hoc tr có th chi theo ý thích, Cng có th t chc hng dn mt s trò chi nhm chun b ni dung s dy tr ngày hôm sau. 108 | MODULE MN 26
49. Hoạt động 2. Tổ chức thực hành một hoạt động chơi của trẻ tại lớp mình. Đồng nghiệp dự giờ và trao đổi, chia sẻ THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Chun b dùng, chi và t chc môi trng hot ng cho tr (nh ã nêu trên). 2. T chc hot ng chi cho tr m bo các nguyên tc và nhng vic giáo viên cn làm trong ng dng phng pháp dy hc tích cc vào t chc hot ng vui chi cho tr. ĐÁNH GIÁ CHUNG Bn hãy tr li các câu hi sau ây: Câu hi 1. Bây gi bn có th nói gì v hot ng chi ca tr em? Bn ã thay i suy ngh v hot ng chi ca tr em nh th nào? Câu hi 2. Bn hãy nêu s khác bit gia t chc hot ng vui chi cho tr trong trng mm non có ng dng phng pháp dy hc tích cc và t chc hot ng vui chi cho tr trong trng mm non không ng dng phng pháp dy hc tích cc. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1. Trn Th Ngc Trâm (Ch biên), Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt, Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc Mm non — Nhà tr (3 — 36 tháng), Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2009. 2. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (Ch biên), Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc Mm non Mu giáo Bé (3 — 4 tui), Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2009. 3. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (ch biên), Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc Mm non Mu giáo Nh (4 — 5 tui), Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2009. 4. Trn Th Ngc Trâm, Lê Thu Hng, Lê Th Ánh Tuyt (Ch biên), Hng dn t chc thc hin Chng trình Giáo dc Mm non Mu giáo Ln (5 — 6 tui), Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2009. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI | 109
50. 5. Nguyn Ánh Tuyt (Ch biên), inh Vn Vang, Nguyn Th Hòa, T chc hng dn tr mu giáo chi , Trng i hc S phm Hà Ni, 1996. 6. Nguyn Ánh Tuyt, Trò chi tr em , Nhà xut bn Ph n, Hà Ni, 2000. 7. Trn Th Ngc Trâm, Trò chi phát trin t duy cho tr 3 — 6 tui , 2010 . 8. Xamarucôva P.G, Trò chi tr em (Ngi dch: Phm Th Phúc), S Giáo dc và ào to Thành ph H Chí Minh, 1986. TIẾNG ANH 1. Mina Swaminathan, Play activities for young children , 73 Lodi Estate, New Delhi 110003. 2. Penny Tasoni, Karen Hucker, Planning play and the early years , Heinemann Educational Publishers, printed and bound in Great Britain by The Bath press, 2000. 3. Van Hoorn Judith, Play at the center of the curriculum , by Macmillan Publishing Company, 1993. 110 | MODULE MN 26