Giáo trình Báo cáo Lịch sử báo chí thế giới - Chương 3: Xu hướng báo chí Việt Nam

Nội dung text: Giáo trình Báo cáo Lịch sử báo chí thế giới - Chương 3: Xu hướng báo chí Việt Nam

1. CH NG III – XU H NG BÁO CHÍ VI T NAM 1. nh h ng c a các xu h ng báo chí th gi i t i báo chí Vi t Nam Nn báo chí Vi t Nam ang phát tri n nhanh hòa nh p v i s phát tri n kinh t . Trong vòng 10 n m tr l i ây, báo chí Vi t Nam ã có nhi u thay i ui k p s thay i c a th gi i. Bên c nh các lo i hình báo in, báo truy n hình, phát thanh ã hình thành khá lâu thì lo i hình báo in t cng ã ưc tri n khai m nh m và ây ang h a h n là m t lo i hình phát tri n nhanh t i Vi t Nam trong th i gian t i. Nm trong h th ng báo chí th gi i, báo chí Vi t Nam c ng ch u nh hưng ít nhi u t các xu h ưng trong làng báo qu c t . Trên c ơ s t n d ng nh ng thành t u ti n b c a n n báo chí th gi i, nn báo chí Vi t Nam ã tích c c i m i mình. T nh ng trang báo nghèo nàn v m t thi t k , n nay nh ng trang báo ã ưc ma – két p h ơn, không còn tình tr ng c trang báo ch toàn ch , các y u t h a ã ưc chú tr ng. 2. M t vài xu h ng n i b t c a báo chí Vi t Nam 2.1 Xu h ng th ơ ng m i hóa báo chí bi u hi n rõ r t Cng nh ư t t c các t báo trên th gi i, báo chí Vi t Nam c ng ang ph i v t l n v i cu c u tranh duy trì ngu n thu nh p cho mình. Ngu n thu t doanh thu bán báo ã g n nh ư không còn ý ngh a. Các t báo ang ph i c g ng thu hút qu ng cáo bù l i nhi u kho n chi phí: chi phí phát hành, nhu n bút, l ươ ng cho phóng viên Trong vài n m tr l i ây, ngành qu ng cáo c a Vi t Nam ang phát tri n nhanh chóng, ó c ng là m t c ơ h i báo chí t n d ng. Các t báo l n ra h ng ngày hi n nay u có nh ng trang qu ng cáo riêng bi t, in thêm v i các thông tin h ng ngày
2. Trong l nh v c truy n hình, nh ng ch ươ ng trình mang tính th ươ ng mi c ng phát tri n, d ưi hình th c tài tr cho các ch ươ ng trình, qu ng cáo ã len l i vào công chúng. ài truy n hình Vi t Nam c ng thành l p m t trung tâm qu ng cáo riêng: Tvad chuyên s n xu t các on phim qu ng cáo trên sóng truy n hình. Trên các trang báo in t , m t di n tích l n c a khuôn hình ã ưc nh ưng ch cho các banner, các logo qu ng cáo Quá trình th ươ ng m i hóa báo chí là m t quá trình t t y u t n t i, tuy nhiên v n t ra là ph i th c hi n sao cho n i dung thông tin em n cho công chúng ph i chân th t và không ưc phép ng tin ch vì ti n 2.2 Xu h ng hình thành t p oàn báo chí Tp oàn báo chí là các t p oàn a thông tin, tham gia vào các l nh vc in n, xu t b n, nghe nhìn (phát thanh, truy n hình, vô tuy n, h u tuy n, vi n tin h c ) Th c ch t c a các t p oàn báo chí c ng chính là các t p oàn kinh t , hay nói cách khác là do quá trình v n ng và phát tri n trong môi tr ưng cnh tranh kh c li t, thì các t p oàn nh bao gi c ng có xu h ưng tích t li tr thành các t p oàn l n. Các t p oàn l n y lý do nó hình thành các tp oàn l n b i vì ch có t p oàn l n v i quy mô ho t ng r ng, ngu n lc ho t ng m nh m nó m i có iu ki n t n t i, phát tri n trong môi tr ưng c nh tranh h t s c kh c li t các n n kinh t c a các n ưc TBCN Ph ươ ng Tây. Trên th gi i c ng có m t s t p oàn báo chí n i ti ng nh ư t p oàn Ga-net, New York Time, Washington Post (M ), Sunday Time, Sun, News of the World (Anh) Vi Vi t Nam, t p oàn báo chí là m t mô hình m i, hi n nay, m t s t báo c ng b ưc u ho t ng v i mô hình t p oàn. ó là iu t t y u
3. tn t i trong b i c nh c nh tranh. Báo chí n ưc ta trong 5 n m tr l i ây phát tri n n ng ng v s l ưng và ch t l ưng trên t t c l nh v c báo chí – truy n thông. M c dù, theo nh n nh c a th tr ưng B V n hoá – Thông tin Quý Doãn, “trong s 500 c ơ quan báo chí thì th c ch t ch có kho ng 50 t báo là có th t ch ưc v m t tài chính, còn l i là ngân sách c p, và mi n m con s này lên n h ơn 40 t ng!”, nh ưng tình hình s chuy n i theo h ưng s p x p l i “nh ng tr ưng h p ch ng chéo v tôn ch m c ích, i t ưng ph c v và kiên quy t x lý nh ng t báo sai có nhi u sai ph m và sai ph m liên t c, ch t l ưng kém, c ơ quan ch qu n buông l ng hoàn toàn cho c ơ quan báo chí mu n làm gì thì làm”, “gi m b t s u m i cơ quan báo chí và tng mô hình m t c quan báo chí trong ó có m t vài n ph m theo ki u phát tri n quy t ”. ó là n l c c a c ơ quan ch c n ng nh m kh c ph c tình tr ng m t cân i gi a kh n ng qu n lý và s l ưng c ơ quan báo chí. Ti n s ào Duy Quát, t ng biên t p website ng C ng s n Vi t Nam, Phó Ban t ư t ưng v n hoá trung ươ ng ã ư a ra quan im “g n kinh t v i báo chí báo chí phát tri n” và “Ph i hình thành nh ng t p oàn báo chí t s ng, t phát tri n ch không ch bao c p”. Trong gi i báo chí nhi u ng ưi bàn v v n thành l p t p oàn báo chí Vi t Nam, m t s lãnh o các c ơ quan báo chí c ng ã tuyên b s phát tri n c ơ quan báo chí c a mình thành “T p oàn Báo chí”. M t s t báo TP H Chí Minh c ng ã manh nha ho t ng theo mô hình t p oàn nh ư Saigon Times Group. “Saigon Times Group” là m t trong nh ng t báo c a TP. HCM manh nha mu n tr thành T p oàn báo chí l n m nh trong c n ưc. “Saigon Times Group” là m t c ơ quan ho t ng trong l nh v c báo chí (có hai t ti ng Vi t và hai t ti ng Anh) v i m c tiêu thông tin ch tr ươ ng, chính sách
4. ca nhà nưc nh m góp ph n thúc y công cu c i m i và h i nh p c a t n ưc, thông tin kinh t i ngo i, qu ng bá v n hóa, du l ch, góp ph n ph c v và xây d ng l c l ưng doanh nhân Vi t Nam. “Saigon Times Group” th ưng xuyên t ch c nhi u ch ươ ng trình v n ng xã h i nh m ph c v cho nh h ưng h tr doanh nghi p, xúc ti n u t ư và làm công tác xã h i. Saigon Times Group cng h p tác xu t b n sách kinh t - k thu t, và xu t b n a CD-ROM nh m giúp c gi có th tìm l i tin t c, bài v ã ng trên các t báo c a “Saigon Times Group”. Ngoài ra, t báo Sài Gòn gi i phóng c ng là m t t nh t báo l n có ti ng trong c n ưc. Báo Sài Gòn Gi i Phóng là nh t báo l n c a Vi t Nam, tr c thu c ng b ng C ng s n Vi t Nam Thành ph H Chí Minh, có s l ưng phát hành m i ngày lên t i trên 200.000 b n. S l ưng cán b phóng viên , công nhân viên trên 500 ng ưi. Báo có m t nhà in. Báo Sài Gòn Gi i Phóng hi n có t t c b y n ph m: Nh t báo Sài Gòn Gi i Phóng (phát hành hàng sáng) ti ng Vi t, Nh t báo Sài Gòn Gi i Phóng ti ng Hoa (phát hành hàng sáng), Nh t báo Sài Gòn Gi i Phóng 12 gi (phát hành vào gi tr ưa), Nh t báo Sài Gòn Gi i Phóng Th Thao, Tu n san Sài Gòn Gi i Phóng Th B y, báo ti ng Anh Saigon Guide (phát hành th Hai và th Sáu), báo u t ư Tài chính (phát hành th Hai và th N m). Theo PGS.TS T Ng c T n, Vi n tr ưng Vi n nghiên c u báo chí và tuyên truy n: “Vi c xây d ng và phát tri n các T p oàn báo chí y h u nh ư mt con ưng t t y u ph i d n t i. B i vì t n ưc chúng ta báo chí c ng áp d ng vào n n kinh t th tru ng, t t nhiên là có nh h ưng XHCN. Tuy nhiên là vi c xây d ng các T p oàn báo chí Vi t Nam c ng c n xem xét tt c m i khía c nh v a m b o chúng ta có t p oàn báo chí truy n thông l n m nh, m b o nh ng t p oàn y có s c m nh nh t nh trong vi c tác ng vào i s ng nh t nh trong l nh v c truy n thông và cái
5. quy n l c y góp ph n vào vi c th c hi n ưng l i, chính sách kinh t - xã hi, quân s , qu c phòng, an ninh c a ng, nhà n ưc m t cách th ng l i. Nh ưng m t khác các t p oàn này c ng ph i m b o ưc nó phát tri n tr thành nh ng quy n l c v m t kinh t hay nó to nên quy n l c l n v mt kinh t , t c là nó v n là m t t p oàn kinh t . Chính vì th c n ph i cân nh c các khia c nh m t cách bài b n, có nghiên c u b ưc i c n th n. c bi t trong quá trình xây d ng và phát tri n các t p oàn y thì nên tính toán th c hành m t s b ưc thí nghi m r i sau ó ti n hành m c r ng l n hn”. Ngày 30/9/2005, B V n hoá – Thông tin h p báo v vi c Chính ph ã ban hành Quy t nh 219, phê duy t chi n l ưc phát tri n thông tin n nm 2010, trong ó có vi c ng ý thí im mô hình t p oàn báo chí t i Vi t Nam. Tuy m t s t báo TP.HCM ã manh nha ho t ng theo mô hình này, nh ư Saigon Times Group, song tính n th i im ó, vi c xây dng án và nh ra tiêu chí c th cho mô hình t p oàn báo chí h u nh ư ch ưa có. Li n ngay sau ó, th tr ưng B V n hoá – Thông tin ã tr l i chi ti t trên t VNExpress xoay xung quanh v n thành l p các t p oàn báo chí. V m t th i im, ông Doãn kh ng nh mô hình t p oàn báo chí ang là xu h ưng phát tri n nhi u n ưc trên th gi i, ngay c châu Á, mt khác, vào th i im hi n nay, báo chí Vi t Nam ã có s phát tri n v ưt bc và th c t c ng ang manh nha hình thành các t p oàn báo chí. V mô hình , tr ưc m t, theo chi n l ưc phát tri n thông tin n n m 2010, s th nghi m xây d ng các t h p xu t b n, t p oàn báo chí có các ho t ng kinh doanh, d ch v theo quy nh pháp lu t t o ngu n thu cho ho t ng báo chí. Còn theo phác th o c a ông Doãn, t p oàn ph i có h t
6. nhân là m t c ơ quan báo chí (báo in, truy n hình, phát thanh, Internet), làm ra nhi u n ph m báo chí, bên c nh ó là nh ng ho t ng b tr ph c v phát tri n báo chí, nh ưng không ph i là phép c ng c ơ h c các toà báo. Phác th o này ưc ưa ra sau khi B V n hoá – Thông tin ã có tham kh o m t s mô hình t p oàn báo chí trên th gi i nh ư Thu in, Nh t B n, Trung Qu c ưa ra phác th o này, ông Doãn cho th y “ch ưa có c ơ quan báo chí nào Vi t Nam có y th c l c và c ơ c u thích h p hình thành t p oàn th c s ”. Tuy nhiên, ngay c hai iu c ơ b n nh t là nh ngh a và tiêu chí thành l p t p oàn báo chí Vi t Nam B V n hoá – Thông tin v n ch ưa th ưa ra ưc. Ông Doãn ch có th ưa ra m t nguyên t c “không áp d ng rp khuôn” mô hình c a b t kì n ưc nào do các khác bi t v th ch chính tr , iu ki n kinh t xã h i, dân trí; và g i m thêm m t s v n : Vi t Nam, ch t ch t p oàn có quy n b nhi m T ng Biên T p hay không, các t ch c trong t p oàn s ho t ng nh ư th nào, làm sao gi i ưc các “bài toán” v tính chuyên nghi p trong qu n lý c a các toà so n và trong tác nghi p c a các nhà báo, v iu ki n c ơ s v t ch t c a các t báo, V ho t ng tài chính , ông Doãn tr ưng ra mô hình c a các t p oàn báo chí n ưc ngoài: t ch v m t tài chính, t trang tr i kinh phí ho t ng, óng góp r t l n cho ngân sách nhà n ưc (ch sau ngành vi n thông), và kh ng nh ch các t báo m nh m i nên thành l p t p oàn. V gi i pháp thúc y s phát tri n xu h ưng hình thành t p oàn báo chí , iu ơn gi n nh t và c ng hi n th c nh t mà Chính ph ngh t i là thành l p m t tr ưng báo chí qu c gia nh m ào t o ngu n nhân l c ch t lưng cao ph c v ho t ng báo chí. Tuy nhiên, iu c n trao i l i ây là: không nên ch ào t o i ng vi t báo ( iu này các tr ưng báo chí ã làm nh ưng hi u qu ch ưa cao), mà phù h p v i tình hình m i, quan tr ng
7. nh t là ph i ào t o i ng ng ưi làm báo và i ng qu n lý báo chí (qu n lý ph i theo k p th c ti n ch không ph i qu n lý không ưc thì c m). Vi t t c s th n tr ng, các câu h i xoay xung quanh “t p oàn báo chí” l n l ưt ưc B V n hoá – Thông tin và nh ng ng ưi có quan tâm t ra và ch l i gi i áp c th t phía các c ơ quan báo chí l n, th và l c trong n ưc . Vi s phát tri n m nh m c a báo chí Vi t Nam hi n nay thì xu hưng thành l p nên các t p oàn báo chí s ti p t c ưc y m nh trong tươ ng lai g n. Vi t Nam hi n nay, tuy m t s c ơ quan báo chí nh n ưc s khuy n khích t phía nhà n ưc, nh ưng kinh nghi m trên th gi i cho th y tính hi u qu c a các t p oàn báo chí ch có th t ưc n u t báo có s phát tri n c n c ơ v th và l c, không nên ch quan, duy ý chí. M t khác, vi c có thành l p ưc t p oàn báo chí hay không còn ph thu c vào kh nng i m i t ư duy và t c ho ch nh chính sách c a nhà n ưc. Nm 2010 không ph i là m t m c quá g n cho s ra i c a các t p oàn báo chí, nh ưng là là m t m c quá g n cho s l n m nh c a các t p oàn này. Tuy nhiên, nhìn l i t c phát tri n c a i s ng báo chí – truy n thông Vi t Nam trong 5 n m qua, có l m c tiêu tr thành t p oàn báo chí quy mô qu c gia không ph i là quá khó th c hi n. 2.3 Xã h i hóa báo chí Vi t Nam a. S phát tri n c a “nhà báo công dân” Blog gi ã quá quen thu c v i gi i tr Vi t Nam, phát tri n và b t u n r cách ây 2 n m, cho n nay blog ã tr thành món n tinh th n ca gi i tr . Vi s phát tri n c a blog mà báo chí c ng tìm thêm ưc m t ngu n thông tin m i cho mình. R t nhi u nhà báo ã ch u khó tìm nh ng tài t các trang blog cá nhân có tin bài cho mình. Nh ng ng ưi tham gia c ng
8. ng o ôi khi có nh ng bài vi t s c x o mà không ph i m t phóng viên, mt nhà báo nào c ng có th th c hi n ưc. Cng gi ng nh ư các qu c gia khác, s phát tri n c a công ngh ã giúp cho mi ng ưi có th hoàn thành m t s n ph m truy n thông m t cách d dàng. Ch c n m t chi c in tho i có th quay phim ưc, m i công dân u tr thành nhà báo. T i Vi t Nam ã có nhi u ch ươ ng trình ti p nh n các clip c a khán gi phát sóng. Ví d nh ư ch ươ ng trình “blog giao thông” ã tn d ng hi u qu nh ng c nh quay c a khán gi làm m i thêm ch ươ ng trình c a mình. Hay nh ư ch ươ ng trình “Clip c a tôi” trên kênh VTV6 chuyên phát các clip do chính các b n tr th c hi n. Bên c nh các trang blog, thì h th ng chia s video tr c tuy n c ng ang phát tri n, n u nh ư trên th gi i có Youtube.com, metacafe.com là nh ng trang chia s clip hàng u thì t i Vi t Nam, clip.vn ang chi m ưu th . V i ưu th là không h n ch th lo i (tr n i dung mà pháp lu t c m) nên m i ng ưi có th th a s c sáng t o và chia s cho m i ng ưi. Mc dù v n ch ưa ưc th a nh n v vai trò c a mình, nh ưng các “nhà báo công dân” c ng ã góp ph n t o nên m t ngu n thông tin a chi u v các s ki n. Trong t ươ ng lai xu h ưng này s v n còn ti p t c phát tri n, b. Xã h i hóa truy n hình Xã h i hóa (XHH) truy n hình (TH) manh nha t i Vi t Nam t g n ch c n m tr ưc. Hai n m tr l i ây ã cho nh ng k t qu áng m ng và hi n ang tr thành v n th i s nh t trong làng TH c n ưc. M c dù v y, cho n nay XHH TH v n ch ưa t ưc k t qu nh ư mong i. Khi chuy n i t n n kinh t t p trung sang n n kinh t th tr ưng, nưc ta th a nh n s t n t i c a nhi u thành ph n kinh t . C ng t ó, nhi u lnh v c không còn bó h p trong s ho ch nh c a Nhà n ưc mà ưc phát tri n theo quy lu t cung – c u. Càng ngày chúng ta càng th a nh n tính úng
9. n c a s chuy n i y. Cùng v i quá trình này, khái ni m XHH không còn xa l . Nó ã ưc hi u là “làm cho mang tính xã h i” hay “huy ng toàn xã h i tham gia”. Cng mang ngh a này, XHH TH chính là " s tham gia vào quá trình sn xu t ch ư ng trình t bên ngoài ngành TH ". iu ó có ngh a là trong các khâu s n xu t, hình thành tác ph m c a m t ch ươ ng trình TH, có s tham gia c a m t ho c nhi u ơn v , c ơ quan không thu c nhà ài. nh ngh a này ã ưc ông Tr n ng Tu n - Phó T ng giám c th ưng tr c ài TH Vi t Nam kh ng nh t i Liên hoan truy n hình toàn qu c l n th 25 (Nha Trang – Khánh Hòa). "B n ch t c a xã h i hoá không ph i là vì ti n, mà là vi c lôi kéo nhi u n v , t ch c tham gia vào quá trình s n xu t ch ư ng trình, nh m gi m t i cho nhà ài c ng nh ư t o ra hi u qu t t nh t cho các ch ư ng trình truy n hình. Và nó s thu hút c s quan tâm và ng h c a công chúng ". - Tr n ng Tu n (Phó TG th ưng tr c VTV) Mang n i hàm ó, khái ni m XHH TH ã hàm ch a trong nó c m c tiêu xây d ng m t n n TH hi n i nh phát huy t i a các ngu n l c c a xã hi. ây c ng là con ưng vi c s n xu t các ch ươ ng trình TH i theo hưng chuyên môn hóa, ch t l ưng và n ng su t cao h ơn. Nh n nh tính úng n c a h ưng i này, ch tr ươ ng xã h i hóa truy n hình ưc Nhà n ưc ta hoàn toàn khuy n khích. Th m chí, nh m y nhanh quá trình xã h i hóa, ài truy n hình Vi t Nam ã ưc giao nhi m v là ơ n v ch ch t th c hi n nhi m v này. ưc quan tâm và t o iu ki n n th , nh ưng XHH TH n nay v n ch ưa t ti n nh ư l ra ph i có ưc. Không ph i b ng d ưng mà XHH TH tr thành ch ưc bàn n t i hai liên hoan TH Toàn qu c liên ti p (2006 và 2007). Nh ng ng ưi làm TH h n c ng ã ý th c ưc s h p d n
10. ca v n khi quy t nh t ch c các h i th o m r ng trong khuôn kh c a ngày h i TH l n nh t c n ưc. iu này ch ng t v n XHH TH ang r t ưc quan tâm. Và th c t th m chí còn “nóng” h ơn h t ưng. Rt nhiu giám c các công ty truy n thông và c nh ng ng ưi ang có ý nh tham gia s n xu t ch ươ ng trình TH ã bay t Hà N i vào TP. H Chí Minh tham d h i th o. Không khí sôi ng, s quan tâm và s l ưng các câu h i xung quanh vi c XHH TH ã khi n nhà báo T Bích Loan (lúc ó là Phó tr ưng ban Th thao Gi i trí – Thông tin, Kinh t - ài THVN) ph i ng c nhiên: “ Không ng không khí s n xu t t ngoài ài l i sôi ng n th !”. ón u xu h ưng XHH, các công ty truy n thông ra i ngày càng nhi u. H m nh dn trong u t ư, n ng ng trong c ơ c u và ho t ng, nên quan tâm n XHH TH là ươ ng nhiên. Không ch i m t cách th ng, nhi u ơn v n gõ c a nhà ài chào bán ch ươ ng trình, ng ký s n xu t, nh n m i tài tr áng ti c là chính các nhà ài – nh ng ng ưi gi vai trò qu n lý l i ang r ơi vào th b ng. Không có ngh a là không th làm gì tr ưc s ch ng c a các công ty s n xu t t ư nhân ang ngày càng chuyên nghi p. Mà s b ng c a các nhà ài th hi n ch , trong vai trò ng ưi t ch c th c hi n nh ưng h không ư a ra ưc nh ng ph ươ ng th c h p tác phù h p khuy n khích c hai. M i ài m t ki u, v n ti p nh n s tham gia c a các ơn v bên ngoài, nh ưng cách th c h p tác c a h ang khi n các ơn v ngoài ài m t m i. Ch tr ươ ng c a Nhà n ưc là t ch c các ơn v ngoài ài tham gia vào quá trình s n xu t chuyên môn hóa n n TH và gi m t i cho các ài tr ưc s c ép t ng th i l ưng phát sóng, vì m c tiêu cu i cùng là ph c v khán gi t t h ơn. Nh ưng trên th c t , các nhà ài ch ưa khai thác ưc s c mnh c a i quân ngày càng ông o và luôn trong t ư th s n sàng này.
11. Ng ưc l i, s ch n ch , b ng c a h ang làm n y sinh hàng lo t v n trong công tác qu n lý và quy ho ch TH, làm gi m hi u q a c a m t ch tr ươ ng hoàn toàn tích c c.
12. CH NG IV – K T LU N Báo chí là m t kênh thông tin quan tr ng, h ng ngày, h ng gi cung cp thông tin cho công chúng. Là m t ng ưi óng vai trò em n cái m i cho công chúng, báo chí luôn ph i t hoàn thi n mình phát tri n. T bu i u ra i cho n nay, báo chí tr i qua nhi u xu h ưng khác nhau phát tri n. M t xu h ưng c qua i thì m t xu h ưng khác, m i h ơn, ti n b h ơn li hình thành. Trong giai on toàn c u hóa thông tin ngày nay, v khí quan tr ng nh t chính là thông tin, ki m soát và t n d ng hi u qu c a thông tin thì qu c gia ó s t o d ng ưc ch ng cho mình trên tr ưng qu c t . Qúa trình th ươ ng m i hóa báo chí và hình thành các t p oàn báo chí vn ti p t c phát tri n. Báo chí ngày nay s ng nh ngu n thu t qu ng cáo. Bên c nh ó, các c ơ quan báo chí á t i m i và bi n mình thành nh ư m t tp oàn kinh t , không ch ho t ng trong l nh v c báo chí mà còn l n sân sang các hình th c kinh doanh khác. Xu h ưng th ươ ng m i hóa báo chí còn t ra thách th c i v i ng ưi làm báo ó là: làm th nào không b ng ti n chi ph i tin t c nh ưng xem ra v n này r t nan gi i. Vi s phát tri n c a khoa h c công ngh , các t báo ã bi n c ơ quan báo chí c a mình thành m t t báo a ph ươ ng ti n. M t t báo in gi không ơ n thu n ch khai thác m i m ng báo in n a mà ã phát tri n các website i kèm. Trên ó không ch ng các bài báo ã in trên báo in mà còn c p nh t nh ng tin m i, ng t i clip hay các ch ươ ng trình phát thanh online. Thông tin d ưi nhi u hình th c s giúp cho khán gi có nhi u l a ch n cho mình. Báo chí công dân phát tri n v a góp ph n a d ng thông tin v a c nh tranh v i báo chí chính th ng. Cái nhìn khách quan c a khán gi s t o ra ưc nhi u chi ti t hay, không b ép bu c và l thu c vào s c ép nào. Tuy nhiên nó c ng òi h i m i ng ưi c n ph i có con m t tinh t ưng không b nh h ưng b i nh ng thông tin thi u chính xác, ho c vì m ưu riêng.
13. Nn báo chí Vi t Nam ang t ng b ưc h i nh p vào n n báo chí th gi i. Mc dù còn nhi u y u kém nh ưng báo chí Vi t Nam ã t ưc nh ng bưc i áng k . V i vi c ang tìm ra nh ng b ưc i thích h p phát tri n, trong t ươ ng lai báo chí Vi t Nam s t o l p ưc v th cho mình.