Giáo trình Báo chí và văn hóa Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế - Nguyễn Ánh Hồng

Nội dung text: Giáo trình Báo chí và văn hóa Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế - Nguyễn Ánh Hồng

1. BÁO CHÍ VÀ V ĂN HÓA VI ỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH H ỘI NH ẬP QU ỐC T Ế ∗ TS. Nguy ễn Ánh H ồng ∗∗ 1. Báo chí - lo ại hình ý th ức xã h ội đặ c thù Ho t ng c a báo chí Vi t Nam hi n nay là m t v n có ý ngh a xã h i h t s c l n lao, b i, có vai trò quan tr ng trong phát tri n xã h i. Nó v a là k t qu c a s phát tri n, v a là ng l c và ng th i c ng chính là th ưc o c a trình phát tri n xã h i. Ho t ng c a báo chí nh h ưng r t sâu r ng t i các l nh v c kinh t - chính tr - v n hóa, nh t là trong b i cnh hi n nay. Nhi m v c a báo chí Vi t Nam trong th i i bùng n thông tin và s phát tri n nh ư v bão c a các lo i hình truy n thông k thu t s là làm th nào gi ưc b n s c c áo c a v n hóa dân t c ng th i mang tính nhân lo i ph bi n, hi n i hóa làm giàu thêm cho chính mình b ng tinh hoa v n hóa th gi i trong khi v n nh t quán v i chính mình. Báo chí ưc hi u là n ph m xu t b n và phát hành nh kì phát tri n h u h t các qu c gia trên th gi i. Báo chí ra i và phát tri n do nhu c u khách quan c a xã h i v thông tin giao ti p, nhu c u này xu t hi n ngay trong bu i bình minh c a l ch s loài ng ưi. Xã h i càng phát tri n thì nhu c u này ngày càng tr nên c p thi t. Trình phát tri n kinh t v n hóa xã hi c a m i qu c gia v a là iu ki n quy t nh v a là tác nhân nh h ưng tr c ti p t i ho t ng báo chí, bên c nh ó, ho t ng báo chí c ng ch u nh h ưng c a quan h giao l ưu qu c t v i t ư cách là m t ho t ng thông tin i chúng. Báo chí là m t lo i hình chính tr xã h i c thù b i báo chí là m t trong nh ng h th ng xã h i, n i dung quan tr ng nh t c a báo chí chính là thông tin chính tr . Bác H ã t ng c n d n các nhà báo Vi t Nam là ph i có l p tr ưng chính tr v ng ch c b i cán b báo chí c ng chính là chi n s cách m ng trên m t tr n vn hóa t ư t ưng, cây bút trang gi y là v khí s c bén c a h . Nhi m v c a ng ưi làm báo vô cùng quan tr ng và v vang, và làm tròn nhi m v y, ng ưi làm báo ph i không ng ng tu ∗ Hc vi n Báo chí và Tuyên truy n
2. dưng o c, nâng cao n ng l c, hoàn thi n k n ng nghi p v báo chí Vi t Nam có tính chuyên nghi p, áp ng ưc nh ng nhu c u ngày càng cao c a cu c s ng. Trong l ch s v n hóa c a nhân lo i, báo chí xu t hi n không ng th i các qu c gia. Nh ng t báo u tiên xu t hi n châu Âu mu n h ơn r t nhi u n u so v i nh ng ki t tác v n hc ã xu t hi n t tr ưc Công nguyên, nh ưng báo chí l i phát tri n r t nhanh, m r ng ph m vi thông tin và tr thành công c c l c cho vi c tuyên truy n chính tr , ph bi n tri th c khoa hc k thu t. n cu i th k XX, th gi i ã có hơn 53.000 t báo, hàng ngày phát hành trên 830 tri u b n. Báo chí Vi t Nam xu t hi n mu n h ơn so v i nhi u n ưc trên th gi i. T báo u tiên xu t hi n t i Sài Gòn b ng ti ng Pháp là t Nam Kì Vi ễn Chinh Công Báo do th ng c Pháp Nam Kì cho xu t b n, phát hành m i tu n m t b n. S u tiên ưc phát hành ngày 29/9/1861, n n m 1888, t báo b ình b n. T báo ti ng Vi t u tiên xu t b n n m 1865 c ng t i Sài Gòn là t Gia Định Báo . T Đại Nam Đồ ng V ăn Nh ật Báo xu t b n n m 1892 B c Kì ưc in b ng ch Nho. K t ó, hàng lo t các báo xu t hi n kh p ba mi n Nam, Trung, B c. T báo cách m ng u tiên c a Vi t Nam là t Thanh Niên do Nguy n Ái Qu c xu t b n t i Qu ng Châu n m 1925, t n n móng cho s ra i c a báo chí cách m ng Vi t Nam. T ó cho n nay, báo chí Vi t Nam ngày càng phát tri n m nh m . Hi n nay c nưc có h ơn 700 c ơ quan báo chí v i h ơn 800 n ph m khác nhau: trên 170 báo, h ơn 500 t p chí các lo i. Hơn 15.000 ng ưi ưc c p th nhà báo, hàng ngàn cán b k s ư làm vi c trong các c ơ quan báo chí, hàng ch c nghìn ng ưi khác là c ng tác viên. c bi t có kho ng 150 báo in t và các trang tin in t c a các c ơ quan báo chí và hàng ngàn trang website c a các c ơ quan, t ch c doanh nghi p ang ho t ng có hi u qu , ưa thông tin n m i mi n c a t nưc. Các lo i hình báo chí c a Vi t Nam u phát tri n v i t c nhanh chóng khi n báo chí tr thành m t ph ươ ng ti n c bi t c a s t ươ ng tác xã h i, có vai trò và s c m nh ngày càng ln trong t t c các l nh v c khác nhau c a i s ng. Quá trình sáng t o m t tác ph m báo chí có liên quan m t thi t n nh ng công vi c c a ng ưi ngh s khi sáng t o m t tác ph m ngh thu t b i tác ph m báo chí chính là s n ph m ca sáng t o v n hóa, nó ch a ng nh ng iu kì di u mà ôi khi không th nh n th c ưc bng lý trí. iu kì di u y làm nên s c h p d n c a báo chí, b i tài n ng và th gi i quan
3. trong quá trình sáng t o m t tác ph m báo chí xu t phát t tài n ng c a ng ưi c m bút, t o nên c tr ưng hình t ưng và tính truy n c m cho tác ph m báo chí. Ng ưi làm báo là ng ưi bi t quan sát, là ng ưi có trí t ưng t ưng sáng t o, có nh ng n ng l c t ư duy, có s tích l y tri th c, có v n hi u bi t v n hóa xã h i sâu r ng. Sáng t o ra tác ph m báo chí là kì công và sau khi tác ph m ưc hoàn thành nó s ưc g i t i c gi nh ư là m t thông ip tác ng n t ư t ưng tình c m con ng ưi. Quá trình sáng t o ó òi h i ph i tuân th nh ng nguyên tc khách quan g n v i c tr ưng m i lo i hình báo chí, g n v i cá tính sáng t o và kh n ng sáng t o c a ch th b i m i ng ưi làm báo u có m t hoàn c nh s ng, m t l nh v c quen thu c, m t phong cách sáng t o riêng. Sáng t o là ho t ng t o ra cái m i, là bi n i di n mo c a th gi i khách quan, nhân hóa th gi i ó nó tr thành s n ph m v n hóa phù h p vi quan ni m th m m , nh n th c c a con ng ưi và nh m h ưng t i ph c v con ng ưi. Lao ng sáng t o trong ho t ng báo chí òi h i ng ưi làm báo ph i luôn luôn t nâng cao v n ki n th c xã h i, luôn có khát v ng v ươ n xa tích l y và m r ng t m hi u bi t, phi có m t nng l c t ư duy s c s o và bi n ch ng bi n quá trình ào t o thành quá trình t ào t o, nm b t quy lu t t nhiên c i t o t nhiên. Báo chí v i t ư cách là s n ph m v n hóa có ch c nng c bi t quan tr ng, nó không ch mang tính nh h ưng xã h i, nó còn th hi n kh n ng nhìn nh n và th m nh i s ng hi n th c xã h i y m t cách bi n ch ng và sâu s c. Báo chí mang n cho ta nh ng thông tin chính tr xã h i v n hoá ã và ang di n ra trên th gi i t ng ngày, t ng gi . Ngh làm báo hôm nay không th khép mình trong v n hoá n i sinh, mà ph i bi n báo chí thành c u n i, ưa v n hoá dân t c lên t m cao nhân lo i, ph i thu vào trang báo c th gi i trong chi u sâu vô t n và chi u r ng vô cùng. Vi t Nam hôm nay ã chính th c b ưc vào ngôi nhà chung kinh t toàn c u, WTO s t o ra nhi u thay i cho ho t ng báo chí Vi t Nam. S v n ng phát tri n c a các l nh v c kinh t , môi tr ưng, khoa h c công ngh s thúc y quá trình giao l ưu ti p bi n v n hoá mà bi u hi n tr ưc tiên là quy mô, ý ngh a c a giao ti p thông qua các ph ươ ng ti n báo chí truy n thông. Quá trình này ang di n ra vô cùng m nh m , nhanh chóng và sôi ng. Tri th c v n hoá c a m i qu c gia tr thành tài s n chung c a c nhân lo i, làm giàu cho nhau b ng s thâm nh p, tái sinh r i l i tr v v i v n hoá dân t c, gõ c a m i tâm h n theo nhi u ph ươ ng th c, ph ươ ng ti n khác nhau.
4. Bên c nh hàng tr m, hàng nghìn bài báo in xu t hi n hàng ngày, hàng gi là sách báo in t , in nh, tivi, h n i m ng Vn hoá c ang b c nh tranh kh c li t b i s hi n di n c a vn hoá máy tính. Con ng ưi ngày càng ưc m r ng t m nh n th c, nâng cao s hi u bi t ca mình. H có quy n l a ch n thông tin theo cách mà h cho là phù h p và h p d n. iu này khi n ng ưi c m bút trong sáng t o báo chí hôm nay ph i t i m i, t nâng cao không b b quên. Trong dòng i sôi ng, muôn màu hôm nay, trang báo ơ n s ơ v i nh ng mô típ quen thu c ch a ng thông tin c n thi t không còn h p d n c gi n a. Báo chí ph i t làm m i mình. Báo chí Vi t Nam ngày càng kh ng nh v th c a mình trên di n àn v n hoá xã h i, di n ph c p ngày càng sâu r ng. Báo Vi t không ch c a ng ưi Vi t mà ã tr thành b n tâm giao c a nhi u b n c trên th gi i, b i ng ưi n ưc ngoài s ng, làm vi c và du hc mi n t di u k Vi t Nam ngày càng nhi u. Vn hoá Vi t v n tr ng tình hi u khách. Còn cách th hi n nào sâu s c h ơn tình c m v i du khách Pháp khi báo chí Vi t Nam dùng tên tác ph m “Ba chàng ng lâm pháo th ” c a A. uyma t tên cho tít báo c a mình? Và không riêng ngưi M có c m giác m n ng khi b t g p trên trang báo ti ng Vi t dòng tên tác ph m “Cu n theo chi u gió”. Ng ưi Vi t Nam m say trong “Mùa thu vàng” c a Lêvitan, ng ưi Nga m m c ưi tin c y khi nh n th y ng n l a t “Trái tim ancô” c a h ang to sáng trên ph c Hà thành Vi t Nam. Báo chí có kh n ng ánh th c trong m i b n c nh ng rung c m sâu xa nh t, nh ng liên t ưng kì thú nh t. Bng cách y, báo chí n i li n nh ng trái tim, n i li n nh ng n n v n hoá khác bi t. Sc m nh c a báo chí khi s d ng in tích v n h c th gi i dưi góc nhìn v n hoá xã h i là s c m nh màu nhi m c a tri t lý hoà h p, hoà bình, tri t lý ngh thu t. Mi in tích không ch g n v i m t mã v n hoá mà nó th c s m ra m t vùng vn hoá, b i kh n ng tái sinh, m r ng tr ưng ngh a d ưi bàn tay tinh t c a ng ưi vi t là vô cùng. Mi trang báo n ch a giá tr v n hoá Vi t, m t v p bình d mà sâu xa. Nó không ch cung c p thông tin, không nh m ơn thu n gi i trí, mà còn góp ph n b i d ưng ngu n nhân lc, ngh a là nâng cao nh n th c cho ng ưi c ngu i vi t, cung c p ki n th c sâu r ng cho bn c xa g n. Cng ng ng ưi Vi t Nam n ưc ngoài c ng luôn ón ch m i trang báo Vi t v i bao khao khát, tin c y s chia.
5. in tích v n h c th gi i i vào trang báo Vi t Nam v i nhi u d ng thc, c p và tr ưng ngh a khi n chi u kích trang báo ưc nâng lên, s c h p d n l n h ơn, ch t trí tu sâu sc h ơn. Ch t li u v n h c th gi i s làm giàu thêm v n hoá dân t c, giúp ng ưi làm báo ư a tri th c n v i ng ưi c m t cách ngh thu t và khoa hc, giúp ng ưi c nâng cao v n hoá li s ng c a mình. S d ng in tích v n h c th gi i trong tác ph m báo chí là cách báo chí Vi t Nam nâng mình ngang t m qu c t , là ng l c cho báo chí phát tri n. Bi quá trình qu c t hoá thông tin không ch p nh n vi c báo chí ng ngoài cu c. Vai trò c a báo chí ng thu n v i s phát tri n c a xã h i; xã h i nào thì báo chí y. Mi quan h t ươ ng tác y cho th y ch c n ng nh n th c - giáo d c - th m m c a báo chí Vi t Nam th t l n lao. Công chúng là ch th th m nh ánh giá tác ph m s khám phá, ng sáng t o v i nhà báo. Mi b n c có m t v n v n hoá, m t quan ni m, m t th hi u riêng, in tích v n h c th gi i s ưc tái t o qua màng l c v n hoá c Vi t Nam, tr nên m i m và sâu s c, làm giàu thêm l p ngh a t ưng minh v n có n n v n hoá phát sinh in tích. Nh ng ki t tác v n ch ươ ng x ưa nay luôn ch a ng nh ng tri th c vô cùng quý giá v cu c s ng, có ý ngh a c bi t trong vi c ph n ánh di n m o l ch s v n hoá nhân lo i. Tác ph m v n h c l ưu tr và trao truy n mã v n hoá cho t ươ ng lai thông qua giao ti p b ng truy n thông báo chí. Khi ch t li u vn h c ưc tái t o trong tác ph m báo chí, các giá tr k t tinh ph m ch t nhân tính c a con ng ưi ưc ph bi n, v n hoá dân t c i n g p g v n hoá nhân lo i. Phóng viên báo chí ã tìm v c i ngu n, tìm v kho tàng ưc l c x ưa bi u t sinh ng, thâm thuý iu h mu n nói th i nay. Báo chí ư a ch t li u v n h c th gi i n v i b n c và chính ch t li u vn h c giúp báo chí l i cu c s ng v i ý ngh a trang báo – trang i. Báo chí tìm n v i vn hóa là tìm n v i khuôn vàng th ưc ng c tìm ki m m t s c s ng m i, xây d ng mt n n v n hoá Vi t Nam tiên ti n mà m à b n s c, n n v n hoá trí tu Vi t Nam. 2. Báo chí và quá trình h ội nh ập qu ốc t ế Báo chí là y u t v n hóa ngo i sinh khi v n hóa Vi t Nam c u trúc l i chính mình trong giao l ưu ti p bi n v i v n hóa ph ươ ng Tây. iu này ã m c nhiên t ra m t nhi m v cho i ng nh ng ng ưi làm báo: nâng cao tính chuyên nghi p c a báo chí, ng ưi làm báo không ch ph i có v n v n hóa dân t c sâu s c, mà còn ph i trang b cho mình v n v n hóa xã
6. hi mang tính qu c t thông qua k n ng khai thác và s d ng tri th c v n hóa nhân lo i. Vn này l i càng tr nên c p thi t khi báo chí Vi t Nam b ưc vào th i kì h i nh p qu c t , th gi i ang tr nên “ph ng” b i s bùng n thông tin. Báo chí ph i t n d ng ưc nh ng l i th và v ưt qua rào c n v n hóa trong quá trình h i nh p toàn c u, th c s tr thành ng l c góp ph n thúc y s phát tri n kinh t xã h i theo nh h ưng xã h i ch ngh a. Toàn c u hóa và h i nh p qu c t t báo chí Vi t Nam tr ưc m t nhi m v khó kh n, ó là ph i nâng cao tính chuyên nghi p n u mu n t n t i và phát tri n song song v i s v n hành c a cu c s ng. Vn hóa dân t c và v n hóa th gi i khi tham gia vào lao ng sáng t o báo chí c a ng ưi làm báo, góp ph n nh hình phong cách c a nhà báo. Ng ưi Vi t Nam là công chúng ca báo chí Vi t Nam, h v n có thiên h ưng t ư duy giàu màu s c hình t ưng, tr ng thái t ư duy thiên v hình t ưng hóa y là c ơ s cho m i quan h t ươ ng tác m t thi t gi a v n hóa và báo chí. Sáng t o báo chí c ng chính là sáng t o v n hóa, mà m i ho t ng sáng t o cua con ng ưi u tuân theo m t quy lu t chung, ó là quy lu t c a cái p. Cho nên tác ph m báo chí mu n thành công là ph i mang h ơi th s s ng, là ph i nói úng nói hay, là ph i ph n ánh hi n th c cu c s ng không ch trên bình di n hi n th i, mà còn chú tr ng chi u sâu a di n a tng. Vn hóa ã em n cho báo chí ngu n n i l c và s c m nh báo chí hoàn thành s mnh l ch s c a mình, t h th ng tài b t t n n c m t kho tàng in tích vô giá v i bao nhiêu tri th c c a nhân lo i x ưa và nay. Tri th c v n hóa ưc khai thác và v n d ng trong t t c các thành ph n c a tác ph m báo chí, có th là t vi c t tên tác ph m b ng thành ng t c ng , b ng ca dao - nh ưng sáng t o k t tinh trí tu và tình c m c a nhân dân. Khi hóa thân vào tác ph m báo chí, nh ng sáng t o y ho c ưc s d ng y nguyên ho c tái t o l i nó khi n bài báo v a quen thu c v a m i m h p d n, thu hút s chú ý c a công chúng. Chúng l n sâu vào ngòi bút c a phóng viên, hóa thân trong sa pô, trong rut tit, trong n i dung bài báo. ôi khi tên tác gi tác ph m, tên nhân v t v n h c tr thành tên g i c a m t tác ph m báo chí, ôi khi in tích in c v n ch ươ ng v n giàu giá tr bi u c m, giàu hình nh sinh ng ưc s d ng kt thúc tác ph m, tác ng tâm lý i v i ng ưi c s t hi u qu r t cao. Bi u t ưng là hình nh t ưng tr ưng, là s d ng m t hình t ưng nào ó nh ư m t d u hi u nh m di n t m t ý ngh a mang tính tr u t ưng. Khi nh ng bi u t ưng này hóa thân vào
7. trang báo, dòng tin khô khan s tr nên m m m i, tác ng không ch vào trí não con ng ưi, mà con kh ơi g i và ánh th c nh ng rung ng sâu xa, nh ng khát vng cao p. Sc m nh ca bi u t ưng khi y s l n h ơn m i l i truy n l nh, nó s liên k t nh ng trái tim cho con ng ưi s ng th t ng ưi h ơn. Bi u t ưng ưc hi u là hình nh ưc tái hi n, ưc hình dung l i vi nh ng thu c tính n i b t c a s v t hi n t ưng, g n v i m t môi tr ưng v n hoá c th , mang giá tr tinh th n. Tác ph m báo chí là s n ph m v n hóa mà v n hoá là th gi i th hai, th gi i do ho t ng sáng t o c a con ng ưi tác ng vào t nhiên mà sinh thành. Vn là ch ý ngh a c a bi u t ưng s phát sinh trong ng c nh, trong môi tr ưng v n hoá m i, mà vn hoá l i v a n nh v a phát tri n. Mt bi u t ưng t trong ng c nh này có m t ý ngh a nh t nh, nh ưng khi ng c nh v n hoá thay i thì ý ngh a c a bi u t ưng v n hoá không còn ưc gi nguyên. Cho nên s d ng bi u t ưng òi h i nh n th c và kh n ng huy ng v n vn hóa xã h i c a m i ng ưi c m bút, khi ó bi u t ưng v n hóa s tr thành th ưc o n ng lc sáng t o c a nhà báo. Bi u t ưng v n hoá ưc s d ng v i ch c n ng thay th , thay cho nh ng câu tr l i bng nh ng bi u t ưng v n hoá làm phong phú thêm cho khám phá nh n th c. Bi u t ưng vn hoá ng th i th c hi n ch c n ng giao ti p nh m giúp con ng ưi liên k t l i v i nhau, giúp con ng ưi hoà ng v i môi tr ưng xã h i, bi u th ưc nh ng giá tr ã tr thành chu n mc v n hoá c a c ng ng. Trên trang báo Vi t Nam, hình nh “Trái tim ancô” c ng mang giá tr v n hóa linh thiêng nh ư vai trò c a nó trong i s ng tinh th n c a v n hóa Nga. Ng ưi làm báo m ưn hình nh nhân v t ã tr thành bi u t ưng v n hóa không ph i là sao chép mt phiên b n, mà là khám phá linh h n cu c s ng b ng quy n n ng c a ngh s ngôn t trong ho t ng sáng t o báo chí. Nu coi v n hoá là m t quan h thì ó là m i quan h gi a th gi i bi u t ưng và th gi i th c t i. Quan h y bi u hi n thành m t ki u l a ch n riêng c a m t cá nhân, m t t c ng ưi so v i m t cá nhân khác, m t t c ng ưi khác. S l a ch n y làm nên b n s c c a m i n n v n hoá. Hi u nh ư v y thì m t n n v n hoá luôn mang trong nó các h th ng bi u t ưng v a có tính n nh t ươ ng i v a luôn bi n i. Bi u t ưng v n hoá ph i ưc xem xét trong m i liên h ph bi n và s v n ng phát tri n. Khi i vào tác ph m báo chí, bi u t ưng v n hoá l i
8. phát sinh m t i s ng riêng, b i s n ph m ca ho t ng sáng t o tác ph m báo chí v a tuân theo chu n m c c a quy lu t xã h i, v a là d u n cá tính sáng t o c áo t do. Tác ph m báo chí vì th là k t qu c a s h p nh t gi a cá nhân và c ng ng, gi a khách th và ch th , gi a vô th c và ý th c. Nu coi v n hoá c a m t dân t c s n sinh ra các bi u t ưng g c thì khi bi u t ưng này ưc sinh thành trong v n hoá ngh thu t, nó ã có quá trình d ch chuy n bi n i. Bi u t ưng ngh thu t là nh ng hình nh, nh ng tín hi u, nh ng s c màu trong tác ph m ngh thu t có tính khái quát và ph bi n, có kh n ng g i ra hình nh khác, c tr ưng khác v i i t ưng bi u hi n. Bi u t ưng trong tác ph m ngh thu t ưc nuôi d ưng b ng t ư duy th m m và n ng l c sáng t o c a ngh s mà th ưc o t ư duy và n ng l c sáng t o y mi ng ưi m i khác nhau. Có th trong m t môi tr ưng v n hoá nh ưng ý ngh a c a bi u t ưng trong ti p nh n c a m i ng ưi, m i nhóm ng ưi v i t ư cách là ch th sáng t o v a ng nh t va khác bi t. ó là b i bi u t ưng trong th gi i ngh thu t ph i v a c áo khác bi t v a th ng nh t và ph bi n, nó ưc s d ng nh ư m t n d mang tính quy ưc. Bi u t ưng nh ư là m t ơn v c ơ b n c a v n hoá. Giá tr c a bi u t ưng ưc xác nh nm trong chính s chuy n v ưt t cái c th sang tr u t ưng, cái ã bi t sang cái ch ưa bi t, cái t ưng minh sang cái hàm n. Bi u t ưng ưc sáng t o d a vào n ng l c t ưng tr ưng hoá ca con ng ưi theo cách dùng hình nh này bày t ý ngh a kia nh m nh n th c và khám phá m t giá tr nào ó theo qui ưc b t thành vn, nh ưng chính qui ưc ó l i qui nh m i hành vi ng x và giáo ti p c a con ng ưi, ng th i liên k t h thành m t c ng ng riêng bi t b i m t c m quan v n hoá ng nh t. Vi ng ưi Vi t Nam thì Qu c t giám là bi u t ưng thiêng liêng c a truy n th ng ngàn n m v n hi n, tôn tr ng hi n tài là nguyên khí qu c gia. H Gươ m là n ơi quy tâm c a muôn tri u con tim b i lòng yêu n ưc, b i tinh th n qu t kh i qu t cưng, h G ươ m là n ơi l ng h n núi sông ngàn n m. Truy n thuy t v cha R ng m Tiên có kh n ng truyn l nh kì di u, b i ó là c i ngu n huy t th ng. Mi bi u t ưng ưc hi u nh ư là hình nh t ưng tr ưng ưc c c ng ng ch p nh n và ng thu n v hàm ngh a, ưc s dng trong m t không gian r ng và th i gian dài. Các giá tr , các chu n m c ưc k t tinh trong lòng các bi u t ưng chính là y u t c t lõi làm nên b n s c v n hoá c a c ng ng dân tc, nh h ưng cho s tìm ki m ho c l a ch n quan h ng x c a con ng ưi v i t nhiên và xã h i.
9. Vn hóa chính là kho tàng tri th c c a nhân lo i, là s n ph m sáng t o c a con ng ưi tuân theo quy lu t giá tr . Bi v y quá trình nh n th c v vai trò c a v n hóa i v i ho t ng th c ti n c a ng ưi làm báo, ng ưi làm báo ph i có nh ng n ng l c then ch t, c ơ b n nh t. ó là n ng l c thu th p, phân tích, ch n lc và x lý thông tin, ánh giá v các thông tin trên m i ph ươ ng di n r i truy n bá m t cách có hi u qu nh ng thông tin ó liên k t và tác ng t i ng ưi khác nh m chia s thông tin, gi i quy t các v n t ra. Ph i có n ng l c cm th v n hóa ngh thu t thì m i có n ng l c ch n l c và k th a nh ng tinh hoa v n hóa ngh thu t k t tinh trong kho tàng v n hóa th gi i. T ó ng ưi làm báo s sáng t o ra nh ng giá tr m i, ưa nh ng tri th c khai thác và th m nh ưc vào trong lao ng sáng t o c a ngh báo. Làm báo trong th i k h i nh p, giao l ưu v n hóa toàn c u hôm nay không th không chú ý t i m i quan h t ươ ng tác bi n ch ng gi a v n hóa và báo chí và v n nâng cao tính v n hóa c a i ng ng ưi làm báo áp ng yêu c u c a chính cu c s ng b i không gian báo chi Vi t Nam ã v ươ n xa, v ươ n r ng kh p hoàn c u. Bn c là công chúng ti p nh n c ng ngày càng có yêu c u cao h ơn v ch t l ưng và tính chuyên nghi p c a báo chí. S bùng n thông tin ã th i vào i s ng báo chí Vi t Nam m t lu ng sinh khí, báo chí Vi t Nam không ch có m i quan h m t thi t v i v n hóa Vi t Nam mà còn có quan h tr c ti p và sâu rng v i v n hóa th gi i. i h i i bi u toàn qu c c a ng l n th 11 ã xác nh m t trong nh ng nhi m v quan tr ng c a n ưc ta trong t ươ ng lai là ch m lo phát tri n v n hóa, trong ó chú tr ng t i v n v n hóa báo chí : “T p trung ào t o b i d ưng i ng ho t ng báo chí, xu t b n v ng vàng v chính tr , t ư t ưng, nghi p v và có n ng l c áp ng t t yêu c u c a th i k m i i m i, t ng c ưng vi c gi i thi u, truy n bá v n hóa, v n h c, ngh thu t, t n ưc, con ng ưi Vi t Nam v i th gi i. M r ng, nâng cao ch t l ưng, hi u qu ho t ng thông tin i ngo i, h p tác qu c t trong l nh v c v n hóa, báo chí, xu t b n. Xây d ng m t s trung tâm v n hóa Vi t Nam n ưc ngoài và trung tâm d ch thu t, qu ng bá vn hóa Vi t Nam ra n ưc ngoài.” 1. 1 V n ki n H i bi u toàn qu c l n th 11- Nxb. Chính tr qu c gia- Hà N i 2011- trang 226