›
›

Giáo trình Bệnh học thủy sản - Phần 1: Đại cương về thủy sản

pdf 138 trang huongle 3040
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Bệnh học thủy sản - Phần 1: Đại cương về thủy sản", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_benh_hoc_thuy_san_phan_1_dai_cuong_ve_thuy_san.pdf

Nội dung text: Giáo trình Bệnh học thủy sản - Phần 1: Đại cương về thủy sản

  1. TRƯỜNG ĐẠIBỘ GIÁOHỌC DỤC NÔNG VÀ ĐÀO NGHIỆP TẠO HÀ NỘI LOGO KHOATRƯỜNG CHĂN ĐẠINUÔI HỌC VÀ NUÔINÔNG TRỒNG NGHIỆP THỦY HÀ NỘI SẢN BỆNH HỌC THỦY SẢN GV. ThS. Trương Đình Hoài Bộ môn Môi trường và Bệnh thủy sản Email: tdhoai@hua.edu.vn; dd: 0984986246
  2. Nội dung và đánh giá Lý thuyết . Phần 1: Đại cương về thủy sản (3-4 tiêt) . Phần 2: Bệnh học thủy sản (26-27 tiết) Thực hành: Trại cá (Trung tâm nghiên cứu cá nước ngọt tương lai) Đánh giá: - 10 % Chuyên cần + Thực hành - 30% Kiểm tra + Tiểu luận - 60 % thi: Trắc nghiệm + câu hỏi ngắn
  3. LOGO PHẦN I ĐẠI CƯƠNG VỀ THỦY SẢN
  4. PHẦN I: ĐẠI CƯƠNG THỦY SẢN 31 Các khái niệm trong NTTS 2 Hình thái giải phẫu Đ VTS và loài phổ biến 3 Ảnh hưởng của CL nước đến sức khỏe ĐVTS 4 Dinh dưỡng thức ăn cho ĐVTS
  5. LOGO I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM TRONG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN
  6. I MỘT SỐ KHÁI NIỆM TRONG NTTS 1.Khái niệm Nuôi trồng Thủy sản Nuôi trồng Thuỷ sản là sự tác động của con người vào ít nhất một giai đoạn trong chu trình sinh trưởng, phát triển của đối tượng nuôi trồng nhằm tăng tỷ lệ sống, tốc độ sinh trưởng để đạt hiệu quả kinh tế cao. 2. Các hình thức nuôi 2.1 Nuôi đơn (Monoculture): vd: Rô phi đơn tính 2.2 Nuôi ghép (Polyculture): Mè, trắm, trôi, chép 2.3 Nuôi kết hợp (Integrated culture) VAC: Cá vịt, cá lợn 2.4 Nuôi luân canh, Nuôi xen canh
  7. Nuôi đơn Nuôi cá rô phi đơn tính
  8. Nuôi ghép Sự phân bố của các loài cá trong thủy vực Nuôi ghép các loài cá trong ao Cá mè trắng Cá trắm cỏ, cá mè hoa, rô phi Cá chép, cá trôi
  9. Hệ thống nuôi kết hợp Cá - Vịt
  10. Hệ thống nuôi kết hợp Cá - Vịt ĐHNN HN
  11. Các vấn đề gặp phải Thả bao nhiêu Vịt là phù hợp/ha? Sán lá đơn chủ: Gyrodactylus - ÔNMT? - Loài cá thả?
  12. Các vấn đề gặp phải Bệnh truyền lây Trùng mỏ neo
  13. Các vấn đề gặp phải Ao nông Vịt nhiều Chuồng Vịt gần ao tiện gây đục nước ao! dụng nhưng dễ gây ÔNMT
  14. Các vấn đề gặp phải Dễ gây lở bờ ÔNMT làm chết cá do lượng phân quá nhiều
  15. Đặc biệt, từ tháng 6/2000 khi Chính Phủ có Nghị định 09/2000/NQ-CP về sự chuyển dịch cơ cấu sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, mô hình sản xuất kết hợp phát triển.
  16. Các mô hình nuôi Thủy sản kết hợp phát triển bền vững
  17. Mô hình Lúa – Cá
  18. Mô hình Lúa - Cá
  19. Nuôi tôm càng xanh trong mương vườn Mật độ : 6 – 9 con/m2
  20. Mô hình VAC Năng suất nuôi mô hình VAC dao động 3.819-4.289 kg/ha
  21. Mô hình Lúa – Tôm luân canh Mật độ: 4 – 8 con/m2
  22. Nuôi tôm luân canh với trồng lúa
  23. Mô hình Lúa – Tôm sú luân canh Mật độ : 2 con/m2
  24. 3. Các hệ thống nuôi 3.1 Nuôi quảng canh 3.2 Nuôi quảng canh cải tiến 3.3 Nuôi bán thâm canh 3.4 Nuôi thâm canh (nuôi cao sản)
  25. Nuôi Quảng canh cải tiến
  26. Nuôi Quảng canh cải tiến
  27. Nuôi bán thâm canh
  28. Nuôi cá ao bán thâm canh
  29. Nuôi cá rô phi thâm canh trong lồng
  30. Nuôi cá rô phi thâm canh trong bể ngoài trời
  31. Nuôi cá Rô phi thâm canh trong bể trong nhà
  32. Nuôi cá trê thâm canh trong bể
  33. Ao nuôi tôm thâm canh
  34. 4. Các giai đoạn phát triển của cá 4.1 Cá bột: 2-3 ngày tuổi, chiều dài toàn thân 0,6-0,8cm. Cá vừa tiêu hết noãn hoàng. Thời gian đầu ăn động thực vật nhỏ không phân biệt cá dữ, hiền; cá ăn động vật – thực vật. Sau 10 ngày bắt đầu có sự phân hòa về thức ăn. 4.2 Cá hương: ương từ bột 20-25 ngày, cỡ chân hương đen (2,5-3cm/con), dinh dưỡng hoàn toàn bằng thức ăn ngoài, tốc độ sinh trưởng nhanh, nhu cầu thức ăn lớn, giai đoạn này cần san thưa để tránh hao hụt. 4.3 Cá giống : ương từ bột 45-100 ngày tùy loài(chép: 45 ngày; mè, trôi, trắm 80-100 ngày)
  35. 4.4 Cá thịt (cá thương phẩm) 4.5 Cá bố mẹ: cá dùng trong sinh sản.
  36. Cá bột
  37. Cá hương (cá lóc ương được 12 ngày)
  38. Cá giống
  39. Cá giống
  40. Cá rô đồng thương phẩm
  41. 5. Các giai đoạn phát triển của giápxác (tôm, cua) 5.1 Ấu trùng (Larvae) 5.2 Hậu ấu trùng (Post larvae) 5.3 Tôm, cua giống (tôm cỡ 2-3 hoặc 4-6) 5.4 Tôm, cua thịt (tôm, cua thương phẩm) 5.5 Tôm, cua bố mẹ Ngoài ra còn khái niệm: cua lột, tôm lột, cua gạch, ghẹ gạch, cua chắc
  42. Các giai đoạn phát triển của trứng cua
  43. Ấu trùng Cua con
  44. Tôm càng xanh giống
  45. LOGO II. Hình thái giải phẫu ĐVTS và một số loài nuôi phổ biến
  46. Hình dạng và cấu tạo bên ngoài của cá tôm Cá chép P. monodon
  47. MỘT SỐ LOÀI TÔM CÁ ĐƯỢC NUÔI PHỔ BIẾN 1. Cá chép 1. Tôm Sú 2. Cá mè trắng 2. Tôm he chăn trắng 3. Cá trắm cỏ 4. Cá trôi 5. Cá rô phi 6. Cá quả 7. Cá chim trắng 8. Cá trê 9. Cá tra, cá ba sa 10. Cá giò 11. Cá song (cá mú)
  48. 1. Cá chép Cá chép 2 năm tuổi trong ao nuôi nặng tới 4,6 kg
  49. 2. Cá mè . Trong thủy vực TN: tầng mặt và tầng giữa, . Cá hđ nhanh nhẹn, hay nhảy cao khỏi mặt nước khi có động. . Cá thích sống trong MT nước thoáng, rộng, nơi sâu, hàm lượng oxy cao, . Cá bột: ĐVPD . Sau cá còn ăn thêm tảo phù du. . Cá dài 18 –23 mm, cá ăn tảo nhiều hơn, cá dài 30mm trở lên ăn t. ăn như cá trưởng thành. . Khi trưởng thành cá ăn TVPD là chính, ngoài ra còn ăn thêm ĐVPD và chất hữu cơ lơ lửng. . Trong ao nuôi cá cũng được cho ăn thêm thức ăn khác như: cám mịn, bột hay sữa đậu nành
  50. 3. Cá trôi (Indian carp) Khi còn nhỏ, cá ăn chủ yếu là sinh vật nhỏ lơ lửng trong nước. Khi trưởng thành cá ăn nhiều loại thức ăn khác nhau nhưng chủ yếu là mùn bã hữu cơ lắng Trôi trắng hay Mrigal đọng đáy ao. Cá trôi đen hay Rohu
  51. 4. Cá trắm cỏ . Loài cá lớn nhanh . Năm 1958, nhập cá trắm cỏ từ TQ, đến năm 1967 đã thành công trong việc S2 nhân tạo, cá trắm cỏ trở thành đối tượng nuôi phổ biến, có ý nghĩa cho các tỉnh miền núi và là đối tượng nuôi lồng chính ở phía Bắc. . Cá trưởng thành chủ yếu là ăn TV thượng đẳng
  52. 5. Cá rô phi (Tilapia) . Cá rô phi là loài cá dễ nuôi, cá có k/n thích ứng tốt với sự thay đổi của đk MT, . Cá rô phi thích ứng trong nhiều mô hình nuôi khác nhau, . Tất cả các loài rô phi đều có tính ăn tạp, . T. ăn ưa thích của rô phi là những SVTS lơ lửng trong nước. . Sử dụng t. ăn trực tiếp cung cấp. . Đây là Đ2 rất thuận lợi cho nghề nuôi cá.
  53. Các loại cá rô phi được nuôi phổ biến R«phi v»n O. niloticus R«phi ®en O. mossambicus R«phi xanh O. aureus R«phi ®á
  54. Cá rô phi có thể nuôi trong vùng nước lợ 1. TÊt c¶ c¸c loµi c¸ r«phi ®Òu nu«i ®îc trong MT nưíc ngät 2. Loµi c¸ r«phi ®en vµ r«phi ®á thÝch hîp h¬n ®èi víi MT nu«i níc lî
  55. Cá rô phi có thể được nuôi theo 1. Hçn hîp giíi tÝnh 2. Ьn tÝnh
  56. Nu«i trong ao ®Êt nhá
  57. Nu«i trong ao ®Êt lín
  58. Nu«i trong lång
  59. Nu«i trong bÓ ngoµi trêi
  60. Nu«i trong hÖ thèng nưíc ch¶y
  61. Nu«i trong bÓ trong nhµ
  62. 6. Cá trê (catfish) . Cá trê lai đã trở thành một đối tượng nuôi chủ yếu như Thái Lan, năng suất có thể đạt 105 tấn/ha/năm. . Cá trê gồm nhiều loài ở châu Á và châu Phi. - Ở nước ta đang khai thác và nuôi các loài là cá trê Đen (Clarias focus), - Trê Trắng (Clarias batracus), - Trê vàng (Clarias macrocephalus), - Trê phi (Clarias gariepinus) và
  63. 7. Cá tra, cá basa . Cá tra có tên khoa học là Pangasius hypophthalmus là một loài cá nuôi truyền thống trong ao của nông dân các tỉnh ĐBSCL. Cá tra . Ngoài TN cá sống ở lưu vực sông Cửu long (Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia và Việt Nam). . Là loài ăn tạp. Trong TN, cá ăn được mùn bã hữu cơ, rễ cây thủy sinh, rau quả, tôm tép, cua, côn trùng, ốc và cá. Cá basa
  64. Bè nuôi cá tra
  65. 9. Cá chim trắng . Đây là loài cá ăn tạp . Cá mới được nhập vào VN năm 1998 . Cá chịu rét kém
  66. 10. Cá giò . Một đối tượng nuôi trong lồng biển ở Cát bà, Hạ long, Cửa lò, Khánh Hòa. . C¸ giß lµ loµi c¸ næi, ăn thịt, thức ăn chủ yếu là cua, ghẹ, mực, cá, giáp xác và một số loài đv khác sống ở biển. . Trong MT nuôi có thể ăn t. ăn hỗn hợp.
  67. 11. Cá song (cá mú) . Một đối tượng nuôi biển có giá trị kinh tế cao và đang được nuôi phổ biến . GĐ AT chñ yÕu ăn ĐVPD cì nhá (AT hÇu, hµ, lu©n trïng, copepoda). . Khi lín chóng ăn ®v, gi¸p x¸c, c¸, nhuyÔn thÓ b¬i léi. NÕu thiÕu thøc ăn hay chóng cã thÓ ăn thÞt lÉn nhau. . Trong g® PT cña c¸ song cã sù chuyÓn ®æi giíi tÝnh, khi nhá hÇu hÕt lµ c¸ c¸i, khi ®¹t ®Õn mét träng lîng nµo ®ã thì c¸ c¸i sÏ chuyÓn thµnh c¸ ®ùc.
  68. 12. Tôm Sú 1. Đ2 của tôm sú Tôm bột (PL.), tôm giống (Juvenile) và tôm gần trưởng thành có tập tính sống gần bờ biển và rừng ngập mặn ven bờ. Tôm sú là loại ăn tạp, thích các động vật sống và di chuyển chậm hơn là xác thối rữa hay mảnh vụn hữu cơ, đặc biệt ưa ăn giáp xác, thực vật dưới nước
  69. 13. Tôm he chân trắng . Tôm chân trắng là loài ăn tạp giống như những loài tôm khác. Song không đòi hỏi thức ăn có hàm lượng đạm cao như tôm sú. . Tôm chân trắng có tốc độ sinh trưởng nhanh, chúng lớn nhanh hơn tôm sú ở tuổi thành niên.
  70. Các giai đoạn ấu trùng tôm . Nauplli: 6 giai đoạn: 36-51 giờ, các Nauplli bơi từng đoạn ngắn rồi nghỉ, lột vỏ 4 lần, mỗi lần khoảng 7 giờ, tự sống bằng noãn hoàng, không cần cho ăn . Zoea: 3 giai đoạn: 105-120 giờ, các Zoea bơi liên tục gần mặt nước, lột vỏ 2 lần, mỗi lần khoảng 36 giờ, ăn thực vất phiêu sinh. . Mysis: 3 giai đoạn : 72 giờ, các Mysis bơi hướng xuống sâu, đuôi đi trước, đầu đi sau. . Postlarvae: giai đoạn gần trưởng thành
  71. 14. MỘT SỐ HẢI SẢN KHÁC
  72. LOGO III. ẢNH HƯỞNG CỦA CHẤT LƯỢNG NƯỚC TỚI SỨC KHỎE ĐVTS
  73. Vai trò của môi trường nước trong NTTS
  74. Chất lượng nước trong NTTS *Tiêu chuẩn chất lượng nước trong NTTS . Đảm bảo đủ hàm lượng ô xy hòa tan . Không chứa các chất gây ô nhiễm . Giàu dinh dưỡng . pH thích hợp và ổn định . Độ mặn thích hợp với đối tượng *Các thông số cơ bản để đánh giá chất lượng nước: . Các yếu tố thủy lý: To, màu, mùi, vị và độ trong . Các yếu tố thủy hóa: Các khí hòa tan, các muối dd, các chất hữu cơ, các ion
  75. Một số yếu tố môi trường quan trọng đến sk ĐVTS Mầu sắc của nước . Nước không màu . Nguyên nhân tạo màu trong nước NTTS: . Các chất hòa tan: muối sắt (nâu), muối đồng (xanh lam nhạt) . Các chất lơ ửng: cát, phù sa, làm màu nước đục. . SV phù du: Tạo lục, khuê (xanh lục), tảo lam (xanh lam), tảo trần (vàng nâu), tảo giáp (nâu hoặc đen). . Các hợp chất mùn bã hữu cơ: màu nước đen và hôi thối. . Màu sắc của nước ao nuôi tốt: Màu xanh nỏn chuối (sự phát triển của tảo lục chiếm ưu thế)
  76. Một số yếu tố môi trường quan trọng đến sk ĐVTS Nhiệt độ của nước . Nguồn cung cấp nhiệt cho nước: ASMT, lòng đất, tỏa nhiệt từ các PƯ trong nước . Quy luật biến thiên To theo ngày, mùa, tầng nước . Khoảng To thích hợp: vùng nhiệt đới 20-30 oC . Ảnh hưởng của To đến sinh trưởng, sinh sản, phát sinh dịch bệnh: Ví dụ: Bênh Nấm, KST, Vi Khuẩn, Cá chết rét????
  77. Hệ thống nâng nhiệt trong bể nuôi
  78. Một số yếu tố môi trường quan trọng đến sk ĐVTS Độ trong . Nước đục do đâu? . Ảnh hưởng của nước quá đục ??? . Ảnh hưởng của nước quá trong ??? . Độ trong nào là phù hợp . Cách đo độ trong . Cách khắc phục khi độ trong không phù hợp với NTTS
  79. Một số yếu tố môi trường quan trọng đến sk ĐVTS pH pH Ảnh hưëng < 4,0 Trùc tiÕp g©y chÕt ®èi víi nhiÒu loµi c¸ 4,0-5,0 C¸ yÕu cã thÓ mÊt muèi tõ trong c¬ thÓ, tæn th¬ng mang. Giảm khả năng sinh sản, sinh trëng kÐm vµ chèng chÞu kÐm víi bÖnh tËn 5,0-6,0 Sức sản xuất của ao kém
  80. Bảng: Ảnh hưëng cña pH kiÒm lªn c¸ pH Ảnh hëng > 11 G©y chÕt ®èi víi hÇu hÕt c¸c loµi c¸ trõ mét sè ao cã hµm lîng « xi hoµ tan cao. 10,0- G©y chÕt ®èi víi nhiÒu loµi c¸ nÕu chóng tiÕp 11,0 xóc trong mét thêi gian dµi. Mét sè loµi yÕu cã thÓ bÞ tæn th¬ng mang, m¾t g©y låi m¾t. 9,0-10,0 Ảnh hëng ®Õn nhiÒu loµi c¸, c¸ yÕu
  81. * Xö lý nưíc a xÝt . Dïng v«i: cung cÊp thªm Ca++ vì can xi cã thÓ b¶o vÖ mang chèng l¹i ¶nh hëng ®éc cña a xÝt; . Dïng muèi: ®Ó trung hoµ axÝt. * Xö lý nưíc kiÒm . ĐÓ xö lý trưêng hîp nµy dïng v«i ®Õn khi nưíc ao ®¹t > 20 mg/l CaCO3. . Dïng a xÝt HCl hoÆc H2SO4 víi mét lưîng chÝnh x¸c.
  82. 2. ¤ xy hßa tan ®èi víi NTTS . ¤ xy hßa tan lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt cho c¸ . HÇu hÕt c¸ lÊy « xy tõ nưíc, trõ mét sè c¸ lÊy « xy tõ kh«ng khÝ. . ¤ xy hoµ tan trong nưíc cã ®îc lµ do sù khuyÕch t¸n « xy tõ k2 vµ sù quang hîp cña TVTS. . Qu¸ trình quang hîp t¹o ra lưîng « xy nhiÒu h¬n 5 lÇn do qu¸ trình hÊp thô tõ khÝ quyÓn. . Sù quang hîp cña TVTS ®· g©y ra quy luËt biÕn ®éng ngµy ®ªm cña « xy trong thuû vùc.
  83. 2. ¤ xy hßa tan ®èi víi NTTS . Hµm lưîng « xy thÊp nhÊt vµo lóc s¸ng sím (4-5 giê) vµ ®¹t cao nhÊt vµo kho¶ng 2 giê chiÒu. . Tảo kh«ng chØ lµm giµu d2 trong ao mµ cßn s¶n sinh « xy cho thuû vùc gióp ĐVTS PT tèt vµ khoÎ m¹nh. * Các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng ô xy hòa tan trong nước: . NhiÖt ®é, độ mặn vµ vĩ độ cao (áp suất thấp) « xy hßa tan cµng thÊp. . SVPD du ¶nh hưëng ®Õn sù hßa tan cña « xy (theo ngµy, ®ªm, ĐV hay TV) . Sự hiện diện của các chất khử trùng trong nước . VËt chÊt hữu c¬, sù h« hÊp cña ĐV trong níc
  84. 2. ¤ xy hßa tan ®èi víi NTTS Nhu cÇu « xy hßa tan phô thuéc: . Loµi: loµi c¸ kh¸c nhau thì nhu cÇu « xy kh¸c nhau. . KÝch thưíc: c¸ nhá nhu cÇu «xy cao h¬n c¸ lín (Kg) . Ho¹t ®éng: c¸ HĐ nhu cÇu « xy cao h¬n c¸ nghØ . NhiÖt ®é: To cao nhu cÇu « xy lín . Tiªu hãa: Sau khi ăn c¸ cÇn nhiÒu « xy h¬n. . C¸ bÞ stress nhu cÇu « xy cao h¬n bình thưêng
  85. 2. ¤ xy hßa tan ®èi víi NTTS * Mét sè thêi ®iÓm yªu cÇu « xi hoµ tan cao h¬n bình thưêng . Sau khi cho c¸ ăn: kh«ng nªn cho c¸ ăn vµo cuèi buæi chiÒu hoÆc buæi tèi ®èi víi c¸c ao cã chøa nhiÒu vËt chÊt hữu c¬. . Sau khi bãn ph©n hữu c¬ cho ao: do vËt chÊt hữu c¬ sÏ tiªu hao « xy trong qu¸ trình ph©n gi¶i. . Đèi víi ao nu«i thưêng gi¶m hµm lưîng «xy hoµ tan vµo lóc r¹ng s¸ng. . Khi TVTS tµn lôi do « xy ®ßi hái cho ph©n gi¶i x¸c TVTS. . Tăng To : sinh vËt yªu cÇu thªm « xy hoµ tan h¬n nhng khi To níc tăng nưíc chøa Ýt « xy hoµ tan. H¬n nữa vi khuÈn h« hÊp còng tăng khi tăng To. . Gi¶m tèc ®é dßng ch¶y trong hÖ thèng nu«i th©m canh.
  86. Biện pháp khắc phục thiếu ôxy Hệ thống phun mưa
  87. Hệ thống quạt nước
  88. 3. Hîp chÊt ni t¬ + . Trong nưíc ni t¬ tån t¹i díi d¹ng: NH3, NH4 , - - , NO3 , NO 2 N2. . Ni t¬ lµ yÕu tè quan träng trong NTTS nh mét nguån dinh dìng quan träng cho TVTS. . NH3, vµ NO2 lµ ®éc cho SV thñy sinh + - . Trong nưíc NH3 + H2O -> <- NH4 + OH . Ph¶n øng trªn chuyÓn dÞch phô thuéc pH vµ nhiÖt ®é. To vµ pH cµng cao cµng ®éc cho c¸.
  89. Tû lÖ NH3 trong nưíc ë pH vµ nhiÖt ®é kh¸c nhau. NhiÖt ®é (oC) pH 20 32 7,0 0,4 1,0 9,2 38,7 60,4 8,0 3,8 8,8 9,4 50,0 70,7 8,2 5,9 13,2 9,6 61,3 79,3 8,4 9,1 19,5 9,8 71,5 85,8 8,6 13,7 27,7 10,0 79,9 90,6 8,8 20,1 37,8 10,2 86,3 93,8 9,0 28,5 49,0
  90. 3. Hîp chÊt ni t¬ - Amonia . Amoniac sinh ra tõ: - Ph©n gi¶i c¸c hîp chÊt hữu c¬: bãn ph©n, thøc ăn thõa. - ¤ nhiÔm c¸c chÊt th¶i CN, sinh ho¹t - C¸c chÊt th¶i ra trong qu¸ trình nu«i. - T¶o tµn - Khö nitrat . Đé ®éc cña NH3 phô thuéc vµo loµi vµ ĐK cña MT . Đé ®éc cu¶ Amoniac gi¶m khi tăng ®é mÆn vµ tăng « xy hßa tan. Läc sinh häc còng gi¶m NH3.
  91. 3. Hîp chÊt ni t¬ - Amonia * Xö lý c¸c trưêng hîp nưíc chøa hµm lưîng ammonia cao: . Độ ®éc cña ammonia ®èi víi c¸ gi¶m khi tăng ®é mÆn, tăng O2 . Tăng DO b»ng c¸ch sôc khÝ cã xu hưíng lµm gi¶m pH (gi¶m ®éc) vµ cã thÓ thæi tho¸t mét phÇn khÝ NH3 tõ nưíc; . Qu¶n lý tèt ao nu«i: gi÷ tèt tËp ®oµn TVPD sÏ di chuyÓn ammonia tõ nưíc . ĐiÒu chØnh mËt ®é th¶, chÕ ®é d2 vµ n©ng cao dßng ch¶y trong hÖ thèng nu«i th©m canh sÏ gi¶m møc ammonia; . Sö dông ho¸ chÊt ®Ó xö lý như dïng muèi ăn ®Ó lµm gi¶m ®é ®éc cña ammonia, hoÆc cã thÓ dïng Zeolite hoÆc a xÝt HCl ®Ó lµm gi¶m pH; . Dïng läc sinh häc môc ®Ých chuyÓn tõ d¹ng NH3 (®éc) sang d¹ng - NO3 (kh«ng ®éc).
  92. Hệ thống nuôi tuần hoàn Sử dụng hệ thống lọc sinh học
  93. Sulphua hydro (H2S) . H2S ®ưîc s¶n sinh do vi khuÈn yÕm khÝ trong hÖ thèng nu«i cã chøa nhiÒu hîp chÊt hữu c¬. . Quá trình khử các khoáng chất lưu huỳnh . H2S lµ ®éc víi c¸, pH cµng cao ®é ®éc do H2S gi¶m. Nång ®é g©y ®éc cho c¸ 0,002-0,4 mg/l, cã loµi bÞ chÕt khi nång ®é 0,01 mg/l. . Cơ chế: H2S chiếm đoạt ô xy huyết làm con vật chết ngạt, đồng thời tác động lên hệ TK làm con vật bị tê liệt . Xö lý b»ng c¸ch tăng lưîng « xy hßa tan, tăng pH vµ xö lý l¹i ®¸y ao (làm thoáng khí, vét bỏ bùn thối, thay nước sạch )
  94. Một số yếu tố khác . Thuốc bảo vệ thực vật . Vi sinh vật trong nước . Chất lượng nền đáy ao nuôi, cát, bùn
  95. LOGO III. DINH DƯỠNG THỨC ĂN THỦY SẢN
  96. I. Sự giống và khác giữa Dinh dưỡng cho ĐVTS và ĐV ở cạn Một số đặc điểm về d2 ở cá khác so với đv ở cạn 1. Dinh dưỡng protein * Cá có nhu cầu protein cao hơn nhiều so với đv trên cạn do: . Nồng độ axit amin trong máu cá cao hơn đv trên cạn từ 3 – 6 lần. . Khả năng hấp thu chất d2 nói chung, và protein nói riêng của cá tôt hơn đv trên cạn, hiệu quả sử dụng thức ăn cũng cao hơn. . Cá có khả năng chuyển hoá protein thành năng lượng rất tốt.
  97. I. Sự giống và khác giữa Dinh dưỡng cho ĐVTS và ĐV ở cạn . Khả năng sử dung Hydrat Carbon của cá kém hơn nên cá đòi hỏi nhiều protein hơn để đáp ứng nhu cầu năng lượng. . Các loài cá khác nhau thì nhu cầu protein cũng khác nhau và trong cùng một loài cá thi cá nhỏ có nhu cầu protein cao hơn cá lớn. . Nhu cầu protein của cá ăn thịt cao hơn cá ăn tạp và ăn cỏ.
  98. I. Sự giống và khác giữa Dinh dưỡng cho ĐVTS và ĐV ở cạn 2. Về dinh dưỡng năng lượng * Cá có nhu cầu năng lượng ít hơn đv trên cạn . Cá tiêu tốn ít năng lượng cho quá trình vận động, do sống trong MT nước và cấu tạo cơ thể phù hợp. . Cá không mất năng lượng để tạo urê và axit uric, sản phẩm thừa thải ra ngoài mà không tiêu tốn năng lượng. . Khả năng sử dung Hydrat Cacbon của cá rất kém do cấu tạo ống tiêu hoá ngắn, thiếu một số enzim tiêu hoá, hơn nữa cá lại không có tuyến nước bọt, dạ dày yếu, ít răng 3. Dinh dưỡng khoáng . Cá có khả năng hấp thụ một số chất khoáng trực tiếp từ môi trường, không qua đường tiêu hoá.
  99. II. Thức ăn cho ĐVTS A. Thức ăn tự nhiên B. Thức ăn nhân tạo
  100. A. Thức ăn tự nhiên cho ĐVTS 1. Định nghĩa . TATN của ĐVTS bao gồm các nhóm SV ở nước sống cùng ĐVTS. . Phần lớn các SV làm thức ăn cho ĐVTS có đời sống gắn chặt với nước: VK ở nước, tảo, các đvpd, các đv đáy. . Một số ít SV là thức ăn của ĐVTS sống ở nước một thời gian. . Đời sống của các sv làm thức ăn gắn chặt với nước nên có liên quan đến thành phần và số lượng loài theo tính chất của thuỷ vực.
  101. *Dựa vào tính ăn chia các loài cá nuôi: . Cá hiền (d2 chủ yếu bằng tv và đv không xương sống ở nước) . Cá dữ (ăn các loài cá khác). . Theo nơi sống của các sv t. ăn TN: cá ăn nổi và cá ăn đáy. . Phân chia chỉ là tương đối
  102. 2. Các loại thức ăn tự nhiên và ý nghĩa của chúng 2.1 Tảo . Tảo là nhóm sv t. ăn cực kỳ quan trọng. . Nguồn chủ yếu tạo ra các vật chất hữu cơ trong các vực nước. . Tảo có kt nhỏ nhưng khi chúng PT mạnh thì nước sẽ có màu đặc trưng của các loài tảo đó. . Phần lớn tảo sống trôi nổi, chúng còn được gọi là TVPD. . Tảo có vai trò đb quan trọng trong các vực nước, chúng là những sv chủ yếu thải ra oxi do QTQH để chuyển các chất vô cơ trong nước thành các chất HC của cơ thể.
  103. HÌnh ¶nh vÒ nu«i sinh khèi t¶o
  104. 2.2 Động vật không xương sống ở nước . Các đv không xs ở nước có hai dạng: - Dạng chuyên sống trôi nổi trong nước (ĐVPD) - Dạng chuyên sống ở đáy các vực nước (ĐVĐ). . Là những sv t. ăn có giá trị, giàu chất d2 và vitamin cho ĐVTS. . Các chất d2 chủ yếu (đạm, mỡ, đường) với lượng tốt nhất cho ĐVTS. . Là thành phần t. ăn bắt buộc có giá trị nhất của ĐVTS, hoàn toàn không thể thay thế chúng bằng t. ăn nhân tạo.
  105. H×NH ¶nh vÒ nu«i lu©n trïng
  106. HÌnh ¶nh vÒ bÓ Ư¬ng nu«i CoPepoda
  107. 2.3 Mùn bã hữu cơ . Sự hình thành mùn bã HC trong vực nước. . Lượng mùn bã HC tập trung nhiều ở ven bờ. . Mùn bã hữu là một phức hệ sống. . Phần cơ bản là một giá thể (có thể là vô cơ hay hữu cơ). Nhờ k/n hấp phụ trên bề mặt giá thể mà tạo ra một lớp màng chất HC. Màng này là MT tốt cho VK, ĐV nguyên sinh, luân trùng và tảo.
  108. B. Thức ăn nhân tạo Thức ăn do con người tạo ra và được đưa thêm vào thủy vực làm thức ăn cho ĐVTS gồm: . Thức ăn bổ sung: cám gạo, ngô . Thức ăn hỗn hợp tự chế: thường trộn từ 2 hay nhiều nguyên liệu trở lên, thường không đảm bảo đầy đủ dd, nhưng giá thành hạ. . Thức ăn công nghiệp: Thường cân đối khẩu phần, chất lượng đảm bảo, nhưng giá thành cao: thức ăn viên nổi, thức ăn viên chìm (Thức ăn hỗn hợp dạng viên) . Thức ăn xanh: bèo tấm, bèo dâu, rau, cỏ
  109. Chất lượng thức ăn tươi sống
  110. Chất lượng cá tươi làm thức ăn Trung bình Kém
  111. B. Thức ăn hỗn hợp (tiếp) 1. Nguyên lý sử dụng thức ăn nhân tạo . Các loại thức ăn nhân tạo phải được sử dụng theo nguyên lý sau: . Phải phù hợp với cơ quan bắt mồi và bộ máy TH của chúng . Phải thích hợp với To MT và lứa tuổi PT của cá. . T. ăn không nên dùng đơn lẻ, mà phải dùng phối hợp. Tuỳ loại, có sơ chế hoặc gia công để nâng cao giá trị d2 và hiệu quả k.tế. . Sử dụng tiết kiệm, cho ăn vừa đủ, cho ăn ở nơi quy định, đúng giờ, đảm bảo số lượng và chất lượng t.ăn.
  112. B. Thức ăn hỗn hợp (tiếp) 2. Đặc điểm ưu việt . Cân đối các thành phần dinh dưỡng, đảm bảo đáp ứng được cho nhu cầu dinh dưỡng của cá. . Đáp ứng được những yêu cầu khác nhau của cá ở các giai đoạn phát triển khác nhau. . Có thể có những biện pháp xử lý đặc biệt. Nhằm nâng cao được giá trị d2.
  113. B. Thức ăn hỗn hợp (tiếp) 2. Đặc điểm ưu việt (tiếp) . Dễ vận chuyển và bảo quản được lâu. . Dễ áp dụng cơ giới hoá. . Ưu điểm trong nuôi cá thâm canh, nuôi cá công nghiệp. . Hạn chế mầm bệnh . Dễ trộn thêm thuốc, các chất hóc môn sinh trưởng, các hoóc môn điều khiển giới tính
  114. B. Thức ăn nhân tạo (tiếp) 3. Kỹ thuật cho ăn đúng được thể hiện ở những điểm sau đây: - Cá lớn nhanh - Cá ít bệnh - Cá ăn hết thức ăn - Nước ao không bị nhiễm bẩn, màu nước và mùi vị không có những biến đổi lớn.
  115. B. Thức ăn hỗn hợp (tiếp) 4. Sử dụng hợp lý thức ăn hỗn hợp . Chọn địa điểm cho cá ăn . Có sàn cho cá ăn . Thời gian cho cá ăn và số lần cho cá ăn . Lượng thức ăn hàng ngày
  116. 1. Làm sao chúng ta biết cá, tôm đói để cho ăn? 2. Làm sao biết cá, tôm ăn hết hay còn? 3. Thức ăn cho ăn có tốt hay không?
  117. Hệ thống cho ăn tự động Cho cá ăn bằng máy tự động
  118. Cho cá ăn bằng máy tự động
  119. B. Thức ăn hỗn hợp (tiếp) 5. Ưu và nhược điểm 5.1 Thức ăn viên nổi: nhẹ, chậm tan, dễ quản lý (biết lượng thức ăn cá ăn hết hay còn), ít ô nhiễm MT, rất thích hợp với các loài cá ăn nổi. Còn cá ăn chìm (cá ăn tầng đáy?) . Công nghệ chế biến phức tạp (làm tăng giá thành) 5.2 Thức ăn viên chìm: công nghệ chế biến đơn giản hơn, giá thành hạ hơn, rất thích hợp với cá ăn đáy. Cá ăn nổi? . Khó quản lý thức ăn, dễ bị ô nhiễm MT.
  120. Thức ăn cho cá
  121. Thức ăn cá hồi 4 mm Thức ăn cá hồi 6 mm
  122. Xin Cảm ơn