Giáo trình Các mũi nhọn Công nghệ sinh học hiện nay và các tiếp cận tại Việt Nam - Phạm HÙng Vân

Nội dung text: Giáo trình Các mũi nhọn Công nghệ sinh học hiện nay và các tiếp cận tại Việt Nam - Phạm HÙng Vân

1. Các mũi nhọn Cơng nghệ sinh học hiện nay và các tiếp cận tại Việt Nam
2. Các mũinhọn Cơng nghệ sinh họchiệnnay và các tiếpcậntạiViệtNam Phạm Hùng Vân1 (1)Thành viên chính của ANSORP Thành viên ban tư vấn quốc tế của ARFID Thành viên chánh ban cố vấn khoa học của NAM KHOA Cố vấn vi sinh lâm sàng BV. Nguyễn Tri Phương và BV. An Bình Giảng viên Bô Môn Vi Sinh – Khoa Y - ĐHYD
3. Gen cloning và các ứng dụng trong cuộcsống
4. Để cĩ gen mong muốn Ly trích gen từ bộ gen Bộ gen Gen Tế bào từ cơ quan chức năng Protein Chuyển thể vào tế bào Clone vào Vector sản xuất (vi khuần ) (plasmid )
5. Kỹ thuật Southern blotting để dị được đoạn gen mong muốn Gen nghiên cứu 1 Bộ gene ADN 2 Cắt đoạn nhờ RE 3 Các phân đoạn ADN kích thước khác nhau 4 Tách biệt các phân đoạn bằng điện di 5 Biến tính rồi chuyển sang màng nylon 6 Đoạn dò đánh dấu gắn với chuỗi bổ sung 7 Phát hiện bằng phóng xạ tự ghi, enzyme
6. Dùng PCR để nhân bảngen PCR Tế bào
7. Phải đitừ mRNA nếu là gen cĩ intron
8. TiếpcậntạiViệtNam • Nhiều phịng thí nghiệmtiếpcận cơng nghệ này, vì ¤ Khơng phảilàcơngnghệ khĩ ¤ Khơng địi hỏithiếtbịđắttiền ¤ Là phương tiện cho nhiều nghiên cứu khác • Tuy nhiên chưacĩnơi nào đưarađược sảnphẩmvì: ¤ Thiếuphương hướng áp dụng ¤ Khơng tìm được đầura ¤ Khơng cĩ cơng nghệ sau cloning (scale- up, tinh chế )
9. Cơng nghệ nhân bản động vật
10. Cơng nghệ nhân bản động vật
11. TiếpcậntạiViệtNam Rất ít phịng thí nghiệmtiếpcận cơng nghệ này, dù chỉ là bước đầu ¤ Là cơng nghệ tương đốikhĩ ¤ Địi hỏimộtsố trang bị: kính hiển vi vi thao tác, phịng vơ trùng, phương tiện nuơi cấytế bào với nguồntiếpliệu đều đặn, phương tiện trửđơng ¤ Liên kếtvớikhuchăn nuơi thí nghiệmvà phịng thí nghiệm thú y co chuyên gia siêu âm lấytrứng, chuẩnbị súc vậtmangthainhân bản ¤ Khơng cĩ khoa họcgiađầutàu ¤ Khơng cĩ chươngtrìnhcĩkinhphílớn
12. Cơng nghệ tế bào mầm (Stem cell) Mơ hình tạo và nhân bản Embryonic stem cells
13. Cơng nghệ tế bào mầm (Stem cell) Nguồn để lấy Adult stem cells từ tuỷ xương
14. Cơng nghệ tế bào mầm (Stem cell) với nhiều triểnvọng
15. Stem cell trị tiểu đường
16. Stem cell trị Parkinson
17. Stem cell trị nhồimáucơ tim
18. Stem cell trong gene therapy
19. TiếpcậntạiViệtNam Rất ít phịng thí nghiệmtiếpcận cơng nghệ này, dù chỉ là bước đầu ¤ Là cơng nghệ khĩ ¤ Địi hỏimộtsố trang bị: kính hiển vi vi thao tác, phịng vơ trùng, phương tiện nuơi cấytế bào với nguồntiếpliệu đều đặn, phương tiện trửđơng ¤ Liên kếtvớikhuIVF vớicácbácsĩ siêu âm lấy trứng, bác sĩ thao tác IVF ; Liên kếtvớiBV. Huyếthọc ¤ Khơng cĩ khoa họcgiađầutàu ¤ Khơng cĩ chươngtrìnhcĩkinhphílớn
20. Cơng nghệ DNA therapy
21. TiếpcậntạiViệtNam Chưa cĩ phịng thí nghiệm nào tiếpcận ¤ Chưacĩmối quan tâm ¤ Chưacĩđầuravìthiếucácchẩn đốn phát hiệnbệnh lý liên quan đến gen ¤ Khơng cĩ khoa họcgiađầutàu ¤ Khơng cĩ chươngtrìnhcĩkinhphílớn
22. CATACGTGG CCTTACG mồi GGAATGC CATACGTGG CCTTACG GGAATGC thêm thêm thêm thêm dNTP, DNA dNTP, DNA dNTP, DNA dNTP, DNA polymerase, polymerase, polymerase, polymerase, Cơng nghệ ddATP ddCTP ddGTP ddTTP CGTAAGGCCdA CGTAAGGCCACdG giảitrìnhtự CGTAAGGCCACGTdA CGTAAGGCCACGTATdG CGTAAGGdC CGTAAGGCCACGdT CGTAAGGCdC CGTAAGGCCACGTAdT CGTAAGGCCAdC điện di trên gel CGTAAGGCCACGTATdG CGTAAGGCCACGTAdT CGTAAGGCCACGTdA CGTAAGGCCACGdT CGTAAGGCCACdG Chiều điện di CGTAAGGCCAdC CGTAAGGCCdA CGTAAGGCdC CGTAAGGdC
23. TiếpcậntạiViệtNam Cĩ nhiều phịng thí nghiệmtạicáctrường và việntiếpcận ¤ Ứng dụng trong các nghiên cứucơ bản ¤ Phụcvụ cho các nghiên cứu ứng dụng ¤ Thiếu hay khơng cĩ các ứng dụng hữudụng lâm sàng
24. Cơng nghệ microarray
25. TiếpcậntạiViệtNam Cĩ mộtsố phịng thí nghiệmtạitrường và viện trang bị trọnbộ thiếtbị, nhưng vẫntrùm mền ¤ Kinh phí vận hành cựclớn ¤ Khơng cĩ đầu ra, dù trong nghiên cứucơ bản ¤ Khơng tìm được đầuratrongứng dụng Vẫncĩđầu ra trong nghiên cứuy học, ví dụ nghiên cứuvề ung thư; hay trong ứng dụng nhưứng dụng phát hiệnbệnh lý di truyền, chẩn đốn ung thư.
26. Cơng nghệ chẩn đốn nhanh bằng sắckýmiễndịch Vd: Phát hiện S. pyogenes trong quyệt họng Kháng thể đơn dòng Kháng thể được gắn hạt vàng thể đặc hiệu kháng nguyên Kháng thể đặc hiệu keo và đặc hiệu kháng Carbohydrate C của kháng thể chuột nguyên Carbohydrate C S. pyogenes của S. pyogenes
27. TiếpcậntạiViệtNam • Cĩ mộtsố cơng ty đưarasảnxuất, nhưng đasố chỉ là đĩng gĩi, khơng mang đến cơng nghệ chìa khố vì họ chỉ chú trọng về kinh doanh, khơng chú trọng phát triểnkhoahọckỹ thuật • Vấn đề chínhlàmột nhà máy làm đượccơng nghệ này chỉ tốnthiếtbị 500.000USD, nhưng cơng nghệ nềnlànằm trong tay các nhà khoa họcHànQuốc, Đài Loan, hay Trung Quốc. • Cơng nghệ nền là cơng nghệ gắnhạt vàng thể keo lên kháng thể hay kháng nguyên mà hầunhư chưa cĩ nhà khoa họcViệt Nam nào của chúng ta quan tâm học.
28. Cơng Gây trên miễn c huột d Cấy pha loãng liên tiếp để dòng hóa ịch được từng clone tế bào sản xuất KT ngh ệ Tế kháng ung b kháng ào thư s t ản hể hóa xuất b ị th Hoà với ểđ (dùng TB K.tủy nhập Lấy lách TB. sx PEG) ơ c chuột huột n KT d ịng để Nghiền sản tách xuất thể các q ua luới kháng tế b ào
29. Sản xuất KTĐD bằng công nghệ gen
30. Sản xuất KTĐD bằng công nghệ gen Đoạn gen chĩu trách nhiệm SX kháng thể Chuyển gen vào TB Cấy thể tích lớn
31. TiếpcậntạiViệtNam • Ứng dụng rất nhiều, vì hổ trợ cho nhiều cơng nghệ khác đặcbiệt trong lĩnh vực chẩn đốn • Chưa cĩ phịng thí nghiệm nào tiếpcậnvà triểnkhaitrọnvẹn cơng nghệ này vì địi hỏi: súc vật haploid, điềukiệngiữ tế bào, tiếp liệu đều đặn cho dịng hố và sàng lọcvới kinh phí lớn
32. Cơng nghệ sinh học nano
33. Mộtsốứng dụng • DNA sensor dùng trong phát hiện nucleic acid đích “lab on Chip”, như chip phát hiện H5N1 (Mỹ) • Bioplex (Biorad) dùng trong phát hiệnvà định lượng các hormone, các cutokine, interleukine và mở cửa cho người ứng dụng vào các lĩnh vựckhác • Biochip để tạo trí thơng minh nhân tạo.
34. BIOPLEX - Mộttiếpcận rấtcĩtriểnvọng tạiViệtNam
35. Cơng nghệ PCR phát hiệnbệnh ADN đích 4 1 Biến tính (94o C) 1 2 2 Bắt cặp (55-65o C) 3 3 Kéo dài (72o C) n
36. www.nk-biotek.com.vn GMP/GLP
37. Cuối 11/2004, tổ chứcchứng nhận RWTUV Asia Pacific là thành viên tập đồn TUV Nord cơng nhận đạttiêu chuẩnhệ thống quảnlýchấtlượng theo tiêu chuẩn quốctế ISO 9001:2000.
38. Vừa được tổ chức đánh giá NQA Thượng hải và UKAS của Vương quốc Anh công nhận đạttiêu chuẩnWHO GMP-GLP
39. PCR - 6A ƒ AFFORDABLE ƒ APPROPRIATE ƒ AVAILABLE ƒ ACCESSIBLE ƒ ACCEPTABLE ƒ ADVANCE APPROACH
40. Các nơi đã cĩ PTN PCR và dùng kit củaNam Khoa 1. MEDIC 12. Bệnh việnC ĐàNẵng 2. Bệnh việnNhiĐồng 1 13. Bệnh ViệnVạnHạnh 3. Bệnh viện 175 14. Bộ mơn Vi Sinh, Khoa Y, 4. Bệnh việnHồnMỹ ĐạiHọcY DượcTP. HCM 5. Bệnh viện Long An 15. Khoa Vi Sinh, BV. CRẫy 6. Bệnh việnTừ Dũ 16. Bệnh viện Trung Ương 7. PTN tư nhân của BS. Huế Dũng tại Long Xuyên 17. BV Đại Học Y Khoa Huế 8. PTN tư nhân củaDS. 18. Viện Vệ Sinh Dịch Tễ HN Hải, Cà Mau 19. Viện Lao và bệnh phổi HN 9. PTN tư nhân củaCN 20. Bệnh Viện Nhi Thụy Điển Tình 22. Học viện Quân Y 10. Bệnh viện Đa Khoa Đà Nẵng 23. Đơn vị dịch vụ ĐH Y Dược 24. ViệnDaLiễu, HN
41. Cơng nghệ lấydấu vân tay DNA (DNA finger printing)
42. TiếpcậntạiViệtNam • Viện Khoa HọcHìnhSự củaBộ Cơng An • Phịng thí nghiệm sinh hố củaBộ NộiVụ • Phịng Thí NghiệmSinhHọcGS. LêĐình Lương • Viện Cơng Nghệ Sinh HọcViệtNam
43. “Knowing is not enough, we must apply Willing is not enough, we must do” Goethe