Giáo trình Kế toán-Kiểm toán - Chương 3: Tài khoản và ghi sổ kép - Nguyễn Thị Hồng Hạnh

Nội dung text: Giáo trình Kế toán-Kiểm toán - Chương 3: Tài khoản và ghi sổ kép - Nguyễn Thị Hồng Hạnh

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHAN THIẾT Khoa kế toán - kiểm toán Mục tiêu • Sau khi nghiên cứuxongchương này, bạncó thể: –Giải thích tính chấtvàkếtcấucủa tài khoảnkế toán; CHƯƠNG 3 –Ápdụng nguyên tắcghisổ kép để xác định và ghi nhận ảnh hưởng của các nghiệpvụ kinh tế phát sinh Tài khoản và ghi sổ kép vào các tài khoảnkế toán; – Xác lập và nhận biết mối quan hệ giữa tài khoản tổng hợp và tài khoảnchitiết; –Lập và sử dụng bảng cân đối tài khoản. 2 Nội dung Định nghĩa tài khoản • Tài khoản kế toán • Tài khoản kế toán là việc phân loại đối tượng kế ttáoán để tổ chức phản ảnhhàki và kiểm tra một •Ghi sổ kép cách thường xuyên, liên tục, có hệ thống tình •Vận dụng tài khoản kế toán và ghi sổ kép hình và sự vận động biến đổi của từng đối để ghi nhận nghiệp vụ kinh tế phát sinh tượng. •Thí dụ: – Tài kho ảnTin Tiềnnm mặt – Tài khoản Hàng hóa – Tài khoản Phải trả người bán 3 4 1
2. Kết cấu tài khoản Kết cấu tài khoản • Các thông tin cơ bản • Các thông tin khác –Tìnhtrạng của đốitượng kế toán đầukỳ kế toán – Ngày và số hiệu chứng từ dướidạng số tiền, thường gọilàsố dưđầukỳ. –Diễn giải nội dung nghiệp vụ – Các nghiệpvụ làm đốitượng kế toán gia tăng hay giảm đi, chi tiết theo nội dung giao dịch, ngày – Tài khoản đối ứng tháng và số tiền, thường gọilàsố phát sinh trong kỳ. –Tìnhtrạng của đốitượng kế toán cuốikỳ kế toán dướidạng số tiền, thường gọilàsố dư cuốikỳ. 5 6 Tài khoản Tiền mặt Keát caáu cuûa taøi khoaûn keá toaùn Tháng 01/201x TAØI KHOAÛN: Chứng từ TK Số tiền DIỄN GIẢI đối Chöùng töø Dieãn giaûi TK ñoái Soá tieàn Số Ngàyứng Nợ Có Số Ngày öùng Nôï Coù Số dư ngày 1/1/201x: Soá dö ñaàu kyø: Phaùt sinh trong kyø: Coäng phaùt sinh: Soá dö cuoái kyø: Cộng phát sinh Số dư ngày 31/01/201x 8 2
3. Tài khoản chữ T Kết cấu tài khoản TK Tiền Mặt • Bên Nợ: Cột bên tay trái của TK Nợ Có • Bên Có: Cột bên tay phải của TK Đó là quy ước Tại sao gọi là (dịch từ debit bên Nợ? Bên và credit) Có? 9 10 Phân loại tài khoản Quy tắc ghi Nợ - Có trên TK •TK tài sản •TK Nợ phải trả TS =NPT+= NPT + VCSH •TK Vốn chủ sở hữu Nợ Tài s ảnnCóCó Nợ NguồnnvvốnnCóCó SDĐK SDĐK SPS SPS SPS SPS Tăng Giảm Giảm Tăng SDCK SDCK 11 12 3
4. Thí dụ 1: TK Tài sản Tài khoản: Tiền gửi NH (Đvt:1.000đ) Chöùng töø Taøi Soá tieàn Soá dö tieàn gôûi ngaân haøng cuûa DN ngaøy 30/4/2011: Dieãn giaûi khoaûn 86.000.000ñ. Soá Ngaøy ñoái öùng Nôï Coù 1. GB Nôï 381 ngaøy 5/5: Ruùt TGNH veà quyõ tieàn maët: SD ngaøy 1/5/2011 16.000.000ñ. Rút TGNH nhập quỹ 2. GB Coù 024 ngaøy 8/5: Khaùch haøng thanh toaùn baèng Khách hàng trả nợ chuyeån khoaûn: 45.000.000ñ. Bán hàng 3. GB Coù 236 ngaøy 14/5: Thu tieàn baùn haøng baèng chuyeån Thanh toán NB khoaûn: 165.000.000ñ. Trả nợ vay 4. GB Nôï 374 ngaøy 20/5: Chuyeån khoaûn thanh toaùn cho Nộp thuế ngöôøi baùn: 132.000.000ñ Yeâu caàu: phaûn aûnh vaøo TK “Tieàn gôûi ngaân haøng” Coäng phaùt sinh Soá dö 31/5/2011 61.000 13 14 Thí dụ 2: TK Nợ phải trả Soá nôï phaûi traû cho ngöôøi baùn ñeán ngaøy 30/06/2011 laø 56.000.000ñ (trong ñoù, Tài khoản và bảng cân đối kế toán phaûi traû ngöôøi baùn A: 36.000.000 ñ; phaûi traû ngöôøi baùn C: 20.000.000 ñ). Caùc NVKT phaùt sinh trong thaùng 7/2011: 1. Mua 1 TSCÑ höõu hình chöa thanh toaùn cho ngöôøi baùn Y, giaù 100.000.000ñ. TK Taøi saûn TK Nguoàn voán 2. Mua haøng hoaù nhaäp kho chöa thanh toaùn tieàn cho ngöôøi baùn C: 52.000.000ñ. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN 3. Mua vaät lieäu nhaäp kho chöa thanh toaùn tieàn cho ngöôøi baùn B: 12.600.000ñ SDÑK SDÑK 4 - Ruùt tieàn gôûi ngaân haøng: Nguoàn - Thanh toaùn cho ngöôøi baùn A: 20.000.000ñ. Taêng Giaûm Taøi saûn Giaûm Taêng voán - Thanh toatoanùn cho ngöôngöôiøiba banùn C: 60. 000. 000ñ. SDCK - Traû tröôùc tieàn cho ngöôøi baùn D: 25.000.000ñ. SDCK 5 - Vay daøi haïn ngaân haøng ñeå thanh toaùn cho ngöôøi baùn Y moät nöûa soá tieàn mua TSCÑ ôû nghieäp vuï 1. SDCK= SDÑK + PS Nôï- PS Coù SDCK = SDÑK + PS Coù - PS Nôï Yeâu caàu: phaûn aûnh vaøo TK“Phaûi traû cho ngöôøi baùn” 4 15 16 4
5. Hệ quả của kết cấu tài khoản Ghi sổ kép •Giới thiệu TAØÛØI SAÛN = NÔÏ PHAÛÛÛI TRAÛ + VOÁ N CHUÛ ÛÛÕSÔÛ HÖÕU • Nguyên tắc ghi sổ kép •Vận dụng vào tài khoản •Mở rộng phương trình kế toán TOÅNG SOÁ DÖ NÔÏ= TOÅNG SOÁ DÖ COÙ CAÙC TAØI KHOAÛN CAÙC TAØI KHOAÛN 17 18 Nguyên tắc Cơ sở của ghi sổ kép •Mộtnghiệpvụ sẽđượcghiítnhấtvào2 •Mỗi nghiệp vụ kinh tế phát sinh ảnh hưởng đến tài khoản, mộttàikhoản được ghi bên ít nh ấtt2tàikh 2 tài khoản. • Do tính cân đối của phương trình kế toán, tất cả Nợ,mộttàikhoản được ghi bên Có với mọi nghiệp vụ đều quy về 4 loại nghiệp vụ cùng mộtsố tiềnnhư nhau. chính: 1.Tài sản A tăng, tài sản B giảm 2.Nguồnvn vốnnXt X tăng, nguồnvn vốnYgin Y giảm 3.Tài sản A tăng, nguồn vốn X tăng 4.Tài sản A giảm, nguồn vốn X giảm 19 20 5
6. Cơ sở của ghi sổ kép Hệ quả của ghi sổ kép Taøi saûn B Taøi saûn A Nguoàn voán X Nguoàn voán Y TOTONGÅNG SO Á PHAPHATÙT TOTONGÅNG SO Á PHAPHATÙT XX X X SINH BEÂN NÔÏ = SINH BEÂN COÙ CAÙC TAØI KHOAÛN CAÙC TAØI KHOAÛN (1) Taøi saûn A taêng, taøi saûn B giaûm (2) Ng.voán X taêng, Ng.voán Y giaûm Nguoàn voán X Taøi saûn A Taøi saûn A Nguoàn voán X XX XX (3) Taøi saûn A taêng, Ng.voán X taêng (4) Taøi saûn A giaûm, Ng.voán X giaûm 21 22 Áp dụng vào tài khoản Áp dụng vào tài khoản • Định khoản: Xác định cách ghi chép một nghiệp vụ vào các • Bút toán: Cách gọi khác của định khoản tài kho ản theo nguyên tắc ghi sổ kép. •Thực hiện qua 5 bước: – Bút toán đơngiản: Chỉ liên quan đến2tài 1. Xác định các đối tượng bị ảnh hưởng; khoản 2. Xác định xu hướng biến động của từng đối tượng và số – Bút toán phứctạp: Liên quan đếnhơn2tài tiền; khoản 3. Xác định loại và tính chất của tài khoản liên quan; 4. Lập định khoản kế toán căn cứ vào ảnh hưởng của nghiệp vụ; 5. Sử dụng định khoản để ghi vào tài khoản 23 24 6
7. Áp dụng vào tài khoản Kiểm tra việc ghi sổ kép •Căncứ:cácmối quan hệ cân đối: •Thídụ:Rúttiềngửi ngân hàng về nhậpquỹ tiềnmặt 200 titriệu đồng Tổng SD bên Nợ các TK = Tổng SD bên Có các TK Tổng SPS bên Nợ các TK = Tổng SPS bên Có các TK Nợ TK Tiền gửi ngân hàng 200tr •LậpBảng cân đối tài khoản Có TK tiền mặt 200 tr –Lậpvàocuốimỗikỳ kế toán; – Dùng để đốichiếu, kiểmtrasố liệu ghi chép trên các tài khoảnkế toán; – Phát hiện sai sót thông qua sự mấtcânđối 25 26 BẢNG CÂN ĐỐI TÀI KHOẢN Tháng/quý (ñvt:1.000ñ) Nhận xét Soá Soá dö ñaàu kyø Soá PS trong kyø Soá dö cuoái kyø Teân taøi khoaûn hieäu Nôï Coù Nôï Coù Nôï Coù •Bảng cân đối tài khoản –Thường lập vào cuối mỗi kỳ kế toán, sau khi ghi sổ các nghiệp vụ; – Dùng để đối chiếu, kiểm tra số liệu ghi chép trên các tài khoản kế toán; phát hiện sai sót thông qua sự mất cân đối; – Ngoài ra, bảng này cho thấy một cách khái quát sự thay đổi trong tình hình tài chính và nguyên nhân; –Hạn chế: Không phát hiện sai sót nếu sai sót không TOÅNG COÄNG AABBCC gây mất cân đối 27 28 7
8. Mở rộng phương trình kế toán TK doanh thu, thu nhập • Công dụng: Ghi nhận tạm thời các khoản doanh thu, Tài sản=Nợ phải trả +Vốn chủ sở hữu thu nhập phát sinh, các khoản giảm trừ doanh thu; xác định và kết chuyển DT thuần để xác định kết quả KD vào cuối kỳ. Vốn đầu tư Doanh thu, •Kết cấu: Chi phí của chủ sở hữu Thu nhập • Phát sinh tăng bên Có (ghi nhận DT phát sinh) • Phát si nh gi ảm bên Nợ •Số dư tạm thời bên Có 29 30 Một số TK doanh thu, thu nhập Tài khoản chi phí • TK Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ • Công dụng: Ghi nhậntạmthờicáckhoản chi phí • TK Doanh thu hoạt động tài chính phát sinh; cuốikỳ kết chuyểnchiphíđể xác định kếtquả KD vào cuốikỳ. • TK Thu nhập khác •Kếtcấu: • Phát sinh tăng bên Nợ (ghi nhận CP phát sinh) • Phát sinh giảm bên Có •Số dư tạmthời bên Nợ 31 32 8
9. Kết cấu, mối quan hệ Một số Tài khoản chi phí TS NPT Vốn = + •TK Giá vốn hàng bán Nợ Có Nợ Có Nợ Có + – – + – + • TK Chi phí tài chính • TK Chi phí bán hàng Vốn KD Lợi nhuận chưa PP • TK Chi phí quản lý doanh nghiệp Nợ Có Nợ Có • TK Chi phí khác –+–+ Chi phí Doanh thu Nợ Có Nợ Có + – –+ 33 34 Thí dụ 3: TK doanh thu, chi phí TK Tổng hợp – TK Chi tiết Coù tình hình kinh doanh cuûa moät DN thöông maïi trong thaùng:  TK toång hôïp (TK caáp I): phaûn aûnh toång quaùt caùc ñoái 1. Baùn moät loác haøng A, giaù baùn 100 trñ, baèng giaù voán, thu ngay baèng tieàn töôïng keá toaùn cuøng loaïi, ví duï: maët.  TK TaTaiøi sasanûn coá ñònh höhöuõu hình: phaphanûn aanhûnh tình hình tatangêng, giagiamûm, 2. Baùn 230 kg haøng B, giaù baùn 460 trñ, khaùch haøng chöa thanh toaùn. Giaù hieän coù cuûa toaøn boä TSCÑ höõu hình cuûa DN (goàm nhaø cöûa, voán cuûa soá haøng laø 410 trñ. maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän taûi ) 3. Xuaát baùn 8 thuøng haøng B, giaù voán 160 trñ, baùn vôùi giaù 140 trñ, khaùch  TK Phaûi traû cho ngöôøi baùn: phaûn aûnh tình hình taêng, giaûm, haøng thanh toaùn baèng sec. hieän coù cuûa caùc khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn, khoâng phaân bieät laø 4. Chi phí laõi vay phaûi traû: 2,4 trñ. ngöôøi baùn naøo 5. Chi tieàn maët traû löông nhaân vieân: 12 trñ.  Keá toaùn toång hôïp: 6. LaLaiõi tietienàn gôgôiûi nganganân hahangøng nhaäp vavaoøo soá dö tietienàn gôgôiûi: 0,8 trñ. Söû duïng TK toång hôïp Y/c: - Laäp ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh; - Phaûn aûnh vaøo TK Doanh thu baùn haøng, TK Doanh thu hoaït ñoäng taøi Phaûn aûnh caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc TK toång hôïp theo chính, TK Giaù voán haøng baùn, TK Chi phí taøi chính vaø TK Chi phí kinh quan heä ñoái öùng keá toaùn doanh; Khoâng cung caáp thoâng tin chi tieát, cuï theå - Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh (giaû söû thueá suaát thueá TNDN laø 20%) 35 36 9
10. TK Tổng hợp – TK Chi tiết  TK chi tieát: chi tieát hoaù cho TK toång hôïp  TK cacapáp II, cacapáp III  Soå, theû chi tieát Ví duï:  TK TSCÑ höõu hình coù caùc TK caáp II ñöôïc môû cho töøng nhoùm taøi saûn; moãi ñôn vò TSCÑ ñöôïc môû theû chi tieát rieâng  TK PhaPhaiûi traû cho ngöôngöôiøi babanùn: môû soå chi tietietát ñeå phaphanûn aanhûnh tình hình coâng nôï vaø thanh toaùn ñoái vôùi töøng ngöôøi baùn.  Keá toaùn chi tieát: Söû duïng TK chi tieát Ghi cheùp thoâng tin chi tieát veà töøng ñoái töôïng 37 10