Giáo trình Lịch sử kiến trúc-Ngôn ngữ kiến trúc và một số vấn đề liên quan đến thẩm mỹ kiến trúc

Nội dung text: Giáo trình Lịch sử kiến trúc-Ngôn ngữ kiến trúc và một số vấn đề liên quan đến thẩm mỹ kiến trúc

1. LỊCH SỬ KIẾN TRÚC - NGÔN NGỮ KIẾN TRÚC VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THẨM MỸ KIẾN TRÚC
2. CHÆÅNG 2: NGÄN NGÆÎ KIÃÚN TRUÏCVAÌ MÄÜT SÄÚ VÁÚN ÂÃÖ LIÃN QUAN ÂÃÚN THÁØM MYÎ KIÃÚN TRUÏC 1. Nhæîng thaình pháönhçnhhoüc cuía ngän ngæî kiãúntruïc:
3. 1. Nhæîng thaình pháönhçnhhoüc cuía ngän ngæî kiãúntruïc: 1. Nhæîng thaình pháönhçnhhoüccuía Kiãúntruïcâãúnvåïisæû thuû caímtháømmyî cuía con ngæåìibàòng caïcbiãøuhiãûnhçnhthæïc.Âoï chênh laì sæû täøng håüpcuíacaïc yãúutäú. -Hçnhkhäúihçnhhoüc(caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûn, hçnh khäúi). - Khäng gian vaì thåìigian. -AÏnh saïng ,boïng âäø, maìusàõcvaì cháút liãûu. -Sæû kãúthåüpgiæîa ngän ngæî kiãúntruïcvåïicaïcloaûihçnh nghãû thuáûttaûohçnhkhaïc.
4. 1. Nhæîng thaình pháönhçnhhoüc cuía ngän ngæî kiãúntruïc: 1. Nhæîng thaình pháönhçnhhoüccuía Nhæîng yãúutäú trãn chênh laì caïcthaình pháöncuía ngän ngæî kiãúntruïc. Chuïng ta coï så âäö sau :
5. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûn trong kiãún truïc: Âiãøm : Duìng âãø chè mäütâëaâiãømhay mäüt vë trê trong khäng gian. Âiãøm khäng coï phæång hæåïng nhæng coï tênh táûp trung, âiãøm khäng coï chiãöudaìi, chiãöuräüng, chiãöu sáu
6. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Âiãøm (tiếp theo): Våïitæcaïch laì mäütthaình pháöncåbaíncuíahçnhthaïi kiãúntruïc, mäütâiãømcoïthãø âæåücthãø hiãûndæåïimäüt säú daûng. -Laì âiãømcuäúicuíamäüt âoaûnthàóng.
7. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: -Laì giao nhau cuía 2 âæåìng thàóng. -
8. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: -Laì goc cuíamäütmặt phàóng bị giớihạn.
9. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Âiãøm(tiếp theo): Vã ömàûthçnhaính âiãøm khäng coï khäúilæåüng, troüng læåüng nhæng khi âàûtnoï vaìomäüttræåìng nhçn thç noï âæåüc nháûnthæïc.
10. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: ÅÍ tám cuíamäüt mäi træåìng mäütâiãømäønâënhvaì yãn ténh
11. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Nãúuâàûtlãûch vãö mäüt phêa, chuyãøndëchthçtræåìng nhçn seî tråínãnnàngâäüng vaì taûonãnmäütsæïc càng thë caímgiæîaâiãømvaì træåìng nhçn.
12. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Âiãømråìikhoíivëtrêtroüng tám taûonãnmäütsæïccàng cuíatræåìng nhçn
13. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Mäütâiãøm âæåücxaû aính thanh mäütyãúutäú thàóng âæïng trong khäng gian nhæ mäütcaïicäüt.
14. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Đài tưởng niệm Washington
15. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Đài tưởng niệm Washington
16. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: Ngoaìiranhæîng hçnh khäúi âæåücsinhratæì mäüt âiãømcuîng coï nhæîng âàûctênhthëgiaïccuía âiãøm
17. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc:
18. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: * Tuyãún: Mäütâiãømkeïodaìitaûothaình mäüttuyãún,tuyãún khäng coï chiãöuräüng, chiãöu sáu chè coï chiãöudaìi. Mäüttuyãúncoï khaí nàng biãøudiãùnchiãöu hæåïng,chuyãønâäüng hay sæû phaïttriãøn. Tuyãúnlaì mäütthaình pháön quan troüng trong viãûchçnh thaình báútkyì cáúutruïcthëgiaïcnaìo.
19. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: * Tuyãún (tiếp theo) : Noï coï thãø phuûcvuû âãø : Näúikãút, náng âåî hay bao boüc, chia càõt nhæîng thaình pháön thë giaïckhaïc. -Mätaí caïccaûnh vaì taûo nãn caïcdiãûn, caïcbãö màût. Trong kiãúntruïccoï nhiãöuloaûituyãúnkhaïcnhau : -Âoï coï thãø laì tuyãún ngang : gáy caímgiaïcãm âãöm, cán bàòng, ténh taûi, daìntraíi.
20. 2. Caïcyãúutäú âiãøm, tuyãún, diãûntrong kiãúntruïc: * Tuyãún (tiếp theo) : Noï coï thãø phuûcvuû âãø : -Cuîng coï thãø laì tuyãúnâæïng gáy caím nháûnsæû nàng âäüng âäütkhåíi, hæng pháún, taûothaình dáúuáún,ghi nhåï nhæîng sæû kiãûn. Tuyãún nghiãng gáy caímgiaïcâäüng, càng thàóng ; tàng täúc hoàûcgiaímtäúcdáöndáön.
21. Chæång 4: NGUYÃN LYÏ TÄØ HÅÜP KIÃÚN TRUÏC Nguyãn lyï täø håüpkiãúntruïc(hay lyï thuyãútbäú cuûc) laì lyï thuyãút chung cuíacaïcngaình nghãû thuáût. Nhàòmtaûo nãn veí âeûpchomäüttaïc pháøm nghãû thuáût.
22. Nãúu nhæ loaìi ngæåìi phán chia caïc hoaûtâäüng nghiãn cæïu khoa hoücthaình hai lénh væûc: - Khoa hoüctæû nhiãn : Nhàòmgiaíi thêch nhæîng quy luáûtváûnâäüng cuíatæû nhiãn, khaïm phaï caïc quy luáûtcuíatæû nhiãn nhàòm phuûcvuû sæû phaïttriãøncuíaxaî häüiloaìi ngæåìi. - Khoa hoücxaî häüi : Nhàòm nghiãn cæïucaïcquyluáûtváûnâäüng vaì phaïttriãøncuíaxaî häüiloaìi ngæåìicuîng nhàòm phuûcvuû sæû phaïttriãøn cuíaxaî häüi, cuía con ngæåìi. Thç nghãû thuáût : Nhàòmtaûo nãn veí âeûpcuìng våïimuûcâêchlaì âoïng goïp, thuïcâáøysæû phaïttriãøncuíaxaî häüi.
23. Nghãû thuáûtâãúnvåïi con ngæåìibàòng sæû caímthuû . Nghãû thuáûttaûoracaïctênhiãûu,caïctênhiãûunaìyaính hæåíng âãún con ngæåìi, âæåüc con ngæåìitiãúpnháûn bàòng kinh nghiãûm,bàòng kiãúnthæïc riãng cuíamçnh.
24. Caïiâeûp : âãö cao caïibi, caïihaìi : náng caímxuïcâãúnâènh cao. Nghãû thuáûtâãúnvåïi con ngæåìibàòng sæû caímthuû. Caïiâeûptäöntaûi trong tæû nhiãn. Caïiâeûptäöntaûi trong taïc pháøm nghãû thuáûtâãø âaûtâãún âènh cao cuíacaímxuïc. Caïiâeûplaì mäüt phaûmtruì khaïch quan nhæng âãø caím nháûnnoï cáöncaím quan chuí quan cuía con ngæåìi.
25. Caïiâeûp : âãö cao caïibi, caïihaìi : náng caímxuïcâãúnâènh cao. Nghãû thuáûtâãúnvåïi con ngæåìibàòng sæû caímthuû. Caïiâeûptäöntaûi trong tæû nhiãn. Caïiâeûptäöntaûi trong taïc pháøm nghãû thuáûtâãø âaûtâãún âènh cao cuíacaímxuïc. Caïiâeûplaì mäüt phaûmtruì khaïch quan nhæng âãø caím nháûnnoï cáöncaím quan chuí quan cuía con ngæåìi.
26. Caïcyãúutäú aính hæåíng âãúnsæû caímthuû cuía con ngæåìi laì : - Trçnh âäü cuía ngæåìicaím nháûn: + Tæïclaì noïiâãúnsæû âaìotaûo + Âãún nàng khiãúubáømsinhvãö nghãû thuáût. + Âãúncaïi “gu”,caïithëhiãúu, såí thêch cuía ngæåìicaím nháûn: yï thêch caï nhán.
27. Caïcyãúutäú aính hæåíng âãúnsæû caímthuû cuía con ngæåìi laì : - Trçnh âäü cuía ngæåìicaím nháûn: + Tæïclaì noïiâãúnsæû âaìotaûo + Âãún nàng khiãúubáømsinhvãö nghãû thuáût. + Âãúncaïi “gu”,caïithëhiãúu, såí thêch cuía ngæåìi caím nháûn: yï thêch caï nhán. + Âãún kinh nghiãûm,vàn hoïa,läúisäúng,truyãön thäúng.
28. Lyï thuyãútbäú cuûccungcáúp phæång tiãûnâãø taûo nãn veí âeûp trong kiãúntruïc. -Laûi cung cáúpcaïch lyï giaíicaïiâeûp. -Coìncungcáúpcaïch tçm hiãøu, sæû caím nháûncaïiâeûp.
29. Caïcquyluáûtbäú cuûcduìng våïicaïiâeûp ngän ngæî → hçnh thaình vàn hoüc(thåvàn) Caïcquyluáûtbäú cuûcduìng âäúivåïicaïiâeûpmaìusàõc → hçnh thaình häüihoüa. Caïcquyluáûtbäú cuûcduìng âäúivåïicaïiâeûp ám thanh → hçnh thaình ám nhaûc. Caïcquyluáûtbäú cuûcduìng âäúivåïicaïiâeûphçnhkhäúi → hçnh thaình taïcpháømâiãukhàõc. Caïcquyluáûtbäú cuûcduìng âäúivåïicaïiâeûp khäng gian → hçnh thaình nghãû thuáûtkiãúntruïc. Váûymuûcâêchcuäúicuìng cuíabäú cuûc :, taûonãn sæû haìihoìa, thäúng nháút trong mäüttaïc pháøm nghãû thuáût.
30. MUÛC ÂÊCH CUÍA LYÏ THUYÃÚT BÄÚ CUÛC Muûcâêchcuíalyï thuyãútbäú cuûclaì nhàòmtaûosæû haìihoìavaì thäúng nháút. Muäúnthãú thç ngæåìi nghãû sé phaíisæí duûng caïc thuí phaïpcuíabäú cuûckiãúntruïc
31. 3. Caïckhaïiniãûmvãö tæång phaín, vi biãún, váönluáûtvaì nhëp âiãûu, chuí yãúu vaì thæï yãúu, troüng âiãøm
32. Quy luáût tæång phaín: Trong caïc ngaình nghãû thuáûtkhaïc quy luáût tæång phaíncuîng âæåücváûnduûng nhiãöu. - Vàn hoüc: taûoracaïcloaûi nhán váût chênh diãûn tæång phaínvåïi phaíndiãûn - Ám nhaûc: Sæí duûng caïchåüp ám thuáûn tæång phaínvåïihåüp ám nghëch. Quy luáût tæång phaíntaûoracaímgiaïc ngaûc nhiãn, thêch thuï báút ngåì nåi ngæåìi xem, nhåì âoï hoü dãù daìng caímnháûnâæåüccaïiâeûp
33. Quy luáût tæång phaín: - Âënh nghéa : laì sæû khaïcbiãût, traïi ngæåücvãö hçnh khäúi, âæåìng neït, maìusàõc. - Tæång phaíntuytaûorasæû khaïcbiãût nhæng cáöntaûora sæû thäúng nháút. - Tæång phaín trong kêch thæåïc, hçnh daïng, chiãöu hæåïng
34. Quy luáût tæång phaín: Nhà trên thác do Frank Lloyd Wright tk
35. Quy luáût tæång phaín: Nhà thờ Ronchamp do Le Corbusier thiếtkế
36. Quy luáût tæång phaín: Nhà thờ Ronchamp do Le Corbusier thiếtkế
37. Quy luáût tæång phaín: Phía sau nhà thờ
38. Quy luáût tæång phaín:
39. Quy luáûtvi biãún: Vi biãúnlaì sæû sai lãûch ráútêtcuíacaïcbäü pháûn trong mäüt cäng trçnh kiãúntruïchoàûcgiæîa cäng trçnh kiãúntruïcâäúivåïicaïcbäü pháûn hoàûcmäi træåìng xung quanh.
40. Vi biãún(coìngoüilaì sàõcthaïi - nuance) coìnlaì sæû chuyãønbiãúndáöndáön, sæû khaïcbiãût nhau ráútêt cuíacaïcthaình pháönkiãúntruïc. Viãûcváûnduûng quy luáûtvi biãúncoï taïcduûng keïo caïcbäü pháûncuíacängtrçnhkiãúntruïclaûigáön våïi nhau âãø taûo nãn sæû thäúng nháút.
41. Quy luáûtvi biãún: Nhàthờ Sagrada Familia do Antonie Gaudi tk
42. Quy luáûtvi biãún:
43. Quy luáûtvi biãún: Đấutrường Colosseum
44. Quy luáûtvi biãún: Tháp Effeil
45. 4. Cán bàòng vaì äøn âënh, tyí lãû vaì tyí xçch: 4.1.Quy luáût cán bàòng vaì äønâënh: Táútcaí moüiváûttäöntaûi âæåüc trong thiãn nhiãn âãöuphaíi phuì håüpvåïi quy luáûttroüng læåüng, phaíicoï mäütthãú âæïng cán bàòng vaì äøn âënh.
46. Trong kiãúntruïcsæû cán bàòng vaì äønâënhthãø hiãûntrãnmàût bàòng, màûtâæïng vaì hçnh khäúi thäng qua mäúi liãn hãû näüi taûigiæîacaïcthaình pháöncuía cäng trçnh, giæîa cäng trçnh våïi mäi træåìng xung quanh. Sæû cán bàòng vaì äønâënhgàõnboï máûtthiãútvåïikhaïi nhiãûm âäúixæïng, phi âäúixæïng vaì phaínâäúixæïng.
47. - Âäúixæïng truûc: Khi truûcâäúixæïng âi qua tâm thç ta seî coï mäütsæû cán bàòngcuíacaïi cán. Nhæ váûyhiãûu quaí cuía pheïpâäúi xæïng laì ta coï âæåücsæû cán bàòng vaì äøn âënh. Âáy laì sæû cán bàòng ténh.
48. - Âäúixæïng truûc: - Hagia Sophia ở Istambun
49. - Âäúixæïng truûc: - Hagia Sophia ở Istambun
50. - Âäúixæïng truûc và đốixứng tâm: -Biệtthự Rotonda
51. Trong kiãúntruïcâäúixæïng laì sæû làûpâilàûplaûicaïcthaình pháöngiäúng nhau qua mäüttruûc(âäúivåïiâäúixæïng truûc) hoàûc qua mäüttám(âäúixæïng tám). Âáy laì quy luáût thæåìng âæåücduìng trong täø håüp, bäú cuûcvaì sàõpxãúp caïchçnhkhäúikhänggiancuía cäng trçnh. Âäúixæïng truûcdáùnâãúnmàûtbàòng maính vaì daìi, phaïttriãøn theo chiãöu ngang hoàûctheochiãöu sáu ; âäúixæïng tám dáùnâãúnmàûtbàòng kiãøutáûp trung xung quanh mäüt trung tám naìoâoï (vê duûc : sán trong, hoàûcmäütgian giæîaräüng låïn).
52. Khai niãûmâäúixæïng gàõnliãönvåïisæû xuáúthiãûntruûctäø håüp trong kiãúntruïc. Truûctäø håüpcoï thãú thàóng, cong hay gaîykhuïc. Truûctäø håüp ngoaìiviãûcdáùnâãúnsæû cán bàòng vaì äøn âënh, coìncoï taïcduûng nháúnmaûnh caïcthaình pháönchuí yãúu, âënh hæåïng táöm nhçn vaì âiãöukiãûnlæu tuyãún.
53. Pheïpâäúixæïng dãù taûocaímgiaïccánbàòng vaì äønâënhvaì væîng chaîi, taûo ra tênh quy luáûtcaovaì sæû thäúng nháút trong cäng trçnh kiãúntruïc. Vç váûy âáy laì biãûn phaïp thêch håüpchocaïc cäng trçnh âoìihoíi tênh uy nghiãm, trang troüng, bãö thãú nhæ caïc cå quan haình phaïp, láûp phaïp, caïctruû såí cå quan, caïc cäng trçnh tæåíng niãûm.
54. Tuy nhiãn nãúulaûmduûng dãù laìm khäng gian bë khä cæïng, goì boï, giaí taûo do phaíi luän luän coï caïcthaình pháön cäng trçnh âäúixæïng qua mäüttruûc, trong khi cäng nàng sæí duûng cuîng nhæ âëa hçnh cuía cäng trçnh âa daûng, phong phuï.
55. Thuí phaïp phi âäúixæïng : Trong træåìng håüpâäúixæïng ngæåìitadãù nháûnrasæû cán bàòng váùnâaût âæåücnãúutadåìitruûc (hoàûc tám) khäng âäúixæïng âãúnvëtrêcánbàòng cuíatäø håüp.
56. Trong toaïnhoüctacoï : a1 ≠ a2 a1 P2 Nãúu P1a1 = P2 a2 coï sæû cán bàòng. Sæû cán bàòng naìylaì cán bàòng âäüng.
57. Trong kiãúntruïctatháúyâäúivåïicaïcmàûtbàòng, màûtâæïng, hçnh khäúi coï thãø khäng âäúixæïng nhæng caímgiaïccánbàòng vaì haìihoìa váùnâaût âæåücnãúutatäø chæïcmäüttruûc(hoàûctám) âäúixæïng aïo chia cäng trçnh thaình caïcthaình pháöncoï sæû cán bàòng vãö diãûn têch, thaình pháönmàûtâæïng, màûtbàòng vaì hçnh khäúi. Thuí phaïp naìyâoìihoíisæû nhaûycaím, linh caímcuía ngæåìithiãútkãú kiãúntruïc. .
58. Thuí phaïpphi âäúixæïng phuì håüpvåïinhæîng cäng trçnh coï chæïc nàng phæïctaûp, cho mäüttäø chæïc cäng trçnh coï thãø thêch æïng täút våïinhucáöusæí duûng, mang laûimäütsàõcthaïi vui tæåi, nheû nhaìng, phoïng khoaïng
59. ÄØnâënh: Khaïiniãûmäønâënhgàõnliãönvåïisæû cán bàòng, âiãöunaìycoï nghéa cäng trçnh phaíi phuì håüpvåïicaïc quy luáûttroüng læåüng, khäng taûocaímgiaïc chäng chãnh, hoang mang cho ngæåìixem. Âãø âaût âæåücsæû äønâënhcaïc cäng trçnh phaíituánthuí caïc quy luáûtcuíatæû nhiãn nhæ trãn nhoí, dæåïi to, trãn nheû, dæåïinàûng nhæ hçnh thæïckyì vé cuíacaïckimtæû thaïpAi Cáûp.
60. 3.2. Quy luáûtvãö tyí lãû vaì tyí xêch , hãû thäúng Modulor: * Quy luáûttyí lãû vaì tyí xêch : laì mäüt trong nhæîng quy luáût quan troüng âãøâaûtâãúnhiãûu quaí thäúng nháútvaìhoaìn chènh ,biãúnhoïa vaì haìihoìa.
61. Tyí lãû trong toaïnhoüclaì sæû so saïnh giæîacaïcâaûilæåüng : Coìntyí lãû trong kiãúntruïclaì mäúi tæång quan vãö læåüng giæîacaïcbäü pháûncuía cäng trçnh, hoàûcgiæîacängtrçnhvåïicaïc khäng gian xung quanh.
62. -Tyí lãû säúhoüc: laì tyí lãû dæûatrãnmäúi tæång quan giæîacaïcâaûi læåüng, coìn âæåücgoüilaì tyí lãû mäâun. -Tyí lãû hçnh hoüc: Laì tyí lãû dæûatrãnmäúi tæång quan vä tyí giæîa caïcâaûilæåüng. Tyí lãû naìycoìn âæåücgoüilaìtyí lãû lyï tæåíng, âoïlaì tyí lãû cuíamäüthçnhchæî nháûtmaì caïccaûnh quan hãû våïi nhau theo tyí säú: a/b = b/ (a+b) Âáy laì mäüttyí lãû maì thãúgiåïisinhváûtâaî âaût âæåüc trong quaïtrçnh tiãúnhoïaâáúu tranh sinh täön,våïityí lãû naìycaïcsinhváût chè phaíi duìngmäütlæåüng váûtliãûuêtnháút ,nhæng khaínàng chëu læûclaûi täútnháút.