Giáo trình môn Kỹ thuật thi công - Lê Khánh Toàn

150 trang huongle 1720

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình môn Kỹ thuật thi công - Lê Khánh Toàn", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

giao_trinh_mon_ky_thuat_thi_cong_le_khanh_toan.pdf

Nội dung text: Giáo trình môn Kỹ thuật thi công - Lê Khánh Toàn

GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 1 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I TR¦êNG §¹I HäC B¸CH KHOA KHOA X¢Y DùNG D¢N DôNG Vµ C¤NG NGHIÖP Bé M¤N THI C¤NG GI¸O TR×NH M¤N HäC Kü THUËT THI C¤NG I (Gi¸o tr×nh dµnh cho chuyªn ngµnh X©y dùng DD & CN) LÃ KHAÏNH TOAÌN L−u hµnh néi bé
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 2 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I MUÛC LUÛC Trang PHÁÖN I. CÄNG TAÏC THI CÄNG ÂÁÚT Chæång I. Khaïi niãûm chung vãö cäng taïc âáút 4 §1.1. Caïc loaûi cäng trçnh vaì cäng taïc âáút 4 §1.2. Nhæîng tênh cháút kyî thuáût cuía âáút vaì sæû aính hæåíng cuía noï âãún kyî thuáût thi cäng âáút 5 §1.3. Phán cáúp âáút 10 Chæång II. Xaïc âënh khäúi læåüng cäng taïc âáút 12 §2.1. Xaïc âënh kêch thæåïc cäng trçnh bàòng âáút vaì phæång phaïp tênh khäúi læåüng cäng taïc âáút 12 §2.2. Tênh toaïn khäúi læåüng cäng taïc âáút theo hçnh khäúi 14 §2.3. Tênh toaïn khäúi læåüng cäng taïc âáút trong san bàòng 18 Chæång III. Cäng taïc chuáøn bë vaì phuûc vuû thi cäng pháön ngáöm cäng trçnh 26 §3.1. Cäng taïc chuáøn bë màût bàòng thi cäng 26 §3.2. Haû mæûc næåïc ngáöm 27 §3.3. Âënh vë cäng trçnh 34 §3.4. Chäúng vaïch âáút häú âaìo 36 Chæång IV. Kyî thuáût thi cäng âáút 40 §4.1. Thi cäng âáút bàòng phæång phaïp thuí cäng 40 §4.2. Thi cäng âaìo âáút bàòng cå giåïi 41 §4.3. Laìm âáút bàòng maïy uíi 48 §4.4. Thi cäng âáút bàòng maïy caûp 52 Chæång V. Thi cäng âàõp âáút 58 §5.1. Thi cäng âàõp âáút 58 §5.2. Thi cäng âáöm âáút 59 Chæång VI. Thi cäng âoïng coüc vaì vaïn cæì 70 §6.1. Caïc loaûi coüc vaì vaïn cæì 70 §6.2. Thiãút bë âoïng coüc vaì vaïn cæì 74 §6.3. Choün buïa âoïng coüc 76 §6.4. Caïc quaï trçnh thi cäng âoïng coüc 77 §6.5. Kyî thuáût âoïng vaïn cæì gäù, vaïn cæì theïp 79 §6.6. Nhæîng tråí ngaûi thæåìng gàûp trong thi cäng âoïng coüc, nguyãn nhán vaì biãûn phaïp khàõc phuûc 80 ChæångVII. Thi cäng näø mçn trong xáy dæûng 83 §7.1. Baín cháút cuía sæû nä ø - caïc loaûi thuäúc näø 83 §7.2. Caïc duûng cuû vaì caïc phæång phaïp gáy näø 84 §7.3. Taïc duûng cuía näø mçn 85
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 3 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Trang §7.4. Tênh toaïn læåüng thuäúc näø 88 §7.5. Caïc phæång phaïp näø mçn 89 PHÁÖN II. CÄNG TAÏC BÃ TÄNG VAÌ BÃ TÄNG CÄÚT THEÏP TOAÌN KHÄÚI Måí âáöu 94 Chæång VIII. Cäng taïc vaïn khuän cäüt chäúng vaì saìn thao taïc 96 §8.1. Muûc âêch - nhæîng yãu cáöu kyî thuáût âäúi våïi vaïn khuän cäüt chäúng vaì saìn thao taïc 96 §8.2. Phán loaûi vaïn khuän 97 §8.3. Vaïn khuän luán læu 99 §8.4. Vaïn khuän di âäüng 105 §8.5. Thiãút kãú vaïn khuän 109 §8.6. Nghiãûm thu vaïn khuän 112 §8.7. Thaïo dåî vaïn khuän 113 Chæång IX. Cäng taïc cäút theïp 114 §9.1. Âàûc âiãøm cäng nghãû vaì phán loaûi theïp trong xáy dæûng 114 §9.2. Gia cæåìng cäút theïp 115 §9.3. Gia cäng nàõn thàóng, âo, càõt, uäún cäút theïp 117 §9.4. Näúi cäút theïp 120 §9.5. Âàût cäút theïp vaìo vaïn khuän 122 §9.6. Nghiãûm thu cäút theïp 123 Chæång X. Cäng taïc bã täng 125 §10.1. Cäng taïc chuáøn bë váût liãûu 125 §10.2. Xaïc âënh thaình pháön cáúp phäúi 125 §10.3. Caïc yãu cáöu âäúi våïi væîa bã täng 126 §10.4. Kyî thuáût vaì caïc phæång phaïp träün bã täng 126 §10.5. Váûn chuyãøn væîa bã täng 128 §10.6. Cäng taïc âäø bã täng 133 §10.7. Maûch ngæìng trong thi cäng bã täng toaìn khäúi 137 §10.8. Âáöm bãtäng 140 §10.9. Baío dæåîng bã täng - sæía chæîa khuyãút táût sau khi âäø bã täng 145 Taìi liãûu tham khaío
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 4 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I PHÁÖN I CÄNG TAÏC THI CÄNG ÂÁÚT CHÆÅNG I. KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ CÄNG TAÏC ÂÁÚT §1.1. CAÏC LOAÛI CÄNG TRÇNH VAÌ CÄNG TAÏC ÂÁÚT 1.1.1. Caïc loaûi cäng trçnh bàòng âáút 1. Theo muûc âêch sæí duûng Theo muûc âêch sæí duûng, cäng trçnh bàòng âáút âæåüc chia thaình 2 loaûi: cäng trçnh bàòng âáút vaì cäng taïc âáút phuûc vuû caïc cäng taïc khaïc. + Cäng trçnh bàòng âáút: Âã, âáûp, kãnh mæång, nãön âæåìng (thæåìng coï khäúi læåüng låïn). + Cäng taïc âáút phuûc vuû caïc cäng taïc khaïc: Häú moïng, raînh âàût âæåìng äúng 2. Theo thåìi gian sæí duûng Theo thåìi gian sæí duûng, cäng trçnh bàòng âáút âæåüc chia thaình 2 loaûi: cäng trçnh sæí duûng láu daìi vaì cäng trçnh sæí duûng ngàõn haûn. + Cäng trçnh sæí duûng láu daìi: nãön âæåìng bäü, nãön âæåìng sàõt, âã, âáûp, kãnh, mæång + Cäng trçnh sæí duûng ngàõn haûn: häú moïng, raînh âàût âæåìng äúng 3. Theo hçnh daûng cäng trçnh Theo hçnh daûng, cäng trçnh bàòng âáút âæåüc chia thaình 2 loaûi: cäng trçnh âáút chaûy daìi vaì cäng trçnh âáút táûp trung. + Loaûi cäng trçnh âáút chaûy daìi: Caïc cäng trçnh chaûy daìi nhæ nãön âæåìng, âã, âáûp, kãnh, mæång + Loaûi cäng trçnh âáút táûp trung: Caïc cäng trçnh âáút daûng táûp trung nhæ häú moïng truû, häú moïng beì, san màût bàòng 1.1.2. Caïc loaûi cäng taïc âáút Trong thi cäng âáút coï caïc loaûi cäng taïc âáút nhæ sau: 1. Âaìo + Âaìo laì haû cao trçnh màût âáút tæû nhiãn xuäúng âãún cao trçnh thiãút kãú. + Âãø thi cäng âaìo âáút ta coï thãø duìng biãûn phaïp âaìo âáút bàòng thuí cäng, âaìo bàòng maïy hay kãút håüp caí hai + Thãø têch âáút âaìo thæåìng âæåüc qui æåïc dáúu dæång (V+) Pháön âáút âaìo V+ V- Pháön âáút âàõp Hçnh 1-1. Qui æåïc dáúu KL âáút âaìo, âàõp
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 5 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 2. Âàõp + Âàõp laì náng cao trçnh màût âáút tæû nhiãn âãún cao trçnh thiãút kãú. Vê duû âàõp âáút båì âã, âàõp nãön âæåìng + Tæång tæû nhæ âaìo, âàõp ta cuîng coï thãø aïp duûng biãûn phaïp âàõp bàòng thuí cäng hay âàõp bàòng cå giåïi. Coï thãø duìng maïy âaìo âãø âaìo âáút vaì âäø træûc tiãúp vaìo nåi cáön âàõp, hay duìng caïc ätä váûn chuyãøn âáút âãún âäø vaìo nåi cáön âàõp, cuîng coï thãø duìng maïy uíi âãø váûn chuyãøn âáút âãø âàõp. + Cäng taïc âàõp âáút cáön phaíi âæåüc thæûc hiãûn xen keî våïi cäng taïc âáöm âáút. + Thãø têch âáút âàõp thæåìng âæåüc qui æåïc mang dáúu ám (V-) 3. San + San laì laìm phàóng mäüt diãûn têch màût âáút, bao gäöm caí âaìo âáút vaì âàõp âáút. Vê duû san màût bàòng cuía mäüt sán ván âäüng hay mäüt khu vui chåi, thãø thao + Dæûa vaìo täøng khäúi læåüng âáút âaìo vaì âáút âàõp cáön cho quaï trçnh san ta coï caïc daûng san màût bàòng nhæ sau: - San màût bàòng theo âiãöu kiãûn cán bàòng âaìo âàõp. Træåìng håüp naìy täøng khäúi læåüng âáút âaìo bàòng täøng khäúi læåüng âáút âàõp ΣV+ = ΣV-. - San màût bàòng theo cao trçnh sau khi san (Ho) cho træåïc. Træåìng håüp naìy coï thãø phaíi láúy båït âáút âi nåi khaïc (ΣV+ > ΣV-) hay phaíi âäø thãm âáút vaìo (ΣV+ < ΣV-). - San màût bàòng sau khi âäø thãm vaìo cäng trçnh hoàûc láúy båït tæì cäng trçnh mäüt khäúi læåüng âáút cho træåïc. 4. Boïc + Boïc laì láúy mäüt låïp âáút (khäng sæí duûng ) trãn màût âáút tæû nhiãn nhæ låïp âáút muìn, âáút ä nhiãùm âi nåi khaïc. Boïc laì âaìo âáút nhæng khäng theo mäüt âäü cao nháút âënh maì phuû thuäüc vaìo âäü daìy cuía låïp âáút láúy âi. 5. Láúp + Láúp laì laìm cho chäø âáút truîng cao bàòng khu væûc xung quanh. Láúp laì âàõp nhæng âäü daìy låïp âáút âàõp phuû thuäüc vaìo cao trçnh cuía màût âáút tæû nhiãn cuía khu væûc xung quanh. 6. Âáöm + Âáöm laì truyãön xuäúng âáút nhæîng taíi troüng coï chu kyì nhàòm eïp âáøy khäng khê, næåïc trong âáút ra ngoaìi, laìm tàng âäü chàût, tàng máût âäü haût trong 1 âån vë thãø têch, taûo ra mäüt kãút cáúu måïi cho âáút . §1.2. NHÆÎNG TÊNH CHÁÚT KYÎ THUÁÛT CUÍA ÂÁÚT VAÌ SÆÛ AÍNH HÆÅÍNG CUÍA NOÏ ÂÃÚN KYÎ THUÁÛT THI CÄNG ÂÁÚT 1.2.1. Khaïi niãûm Âáút laì váût thãø ráút phæïc taûp vãö nhiãöu phæång diãûn, coï ráút nhiãöu tênh cháút (cå, lyï, hoïa ) âaî âæåüc noïi âãún trong Cå hoüc âáút. Trong giåïi haûn chæång trçnh ta chè âãö cáûp âãún mäüt säú tênh cháút cuía âáút aính hæåíng nhiãöu âãún kyî thuáût thi cäng âáút. Nhæîng tênh cháút naìy goüi laì tênh cháút kyî thuáût cuía âáút nhæ : Trong læåüng riãng, Âäü áøm, Âäü däúc tæû nhiãn,
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 6 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Âäü tåi xäúp, Læu täúc cho pheïp 1. Troüng læåüng riãng cuía âáút * Âënh nghéa Troüng læåüng riãng (TLR) laì troüng læåüng cuía mäüt âån vë thãø têch âáút, kyï hiãûu laì γ * Cäng thæïc xaïc âënh G γ = (T/m3, Kg/cm3 ) V G: laì troüng læåüng cuía máùu âáút thê nghiãûm (T, kg ). V: thãø têch cuía máùu âáút thê nghiãûm (m3, cm3 ). * Tênh cháút Troüng læåüng riãng cuía âáút thãø hiãûn sæû âàûc chàõc cuía âáút. Âáút coï TLR caìng låïn thç caìng khoï thi cäng, cäng lao âäüng chi phê âãø thi cäng caìng cao. 2. Âäü áøm cuía âáút * Âënh nghéa Âäü áøm cuía âáút laì tyí lãû pháön tràm (%) cuía troüng læåüng næåïc chæïa trong âáút trãn troüng læåüng haût cuía âáút, kyï hiãûu laì W. * Cäng thæïc xaïc âënh Gnæåïc W = x100 (%) Gkhä G − G Hay W = w khä x100 (%) Gkhä Gnæåïc: laì troüng læåüng næåïc chæïa trong máùu âáút thê nghiãûm. GW: laì troüng læåüng tæû nhiãn cuía máùu âáút thê nghiãûm. Gkhä: laì troüng læåüng khä cuía máùu âáút thê nghiãûm. * Tênh cháút + Âäü áøm aính hæåíng âãún cäng lao âäüng laìm âáút ráút låïn. Âáút æåït quaï hay khä quaï âãöu laìm cho thi cäng khoï khàn . Vê duû: Trong thi cäng âaìo âáút, nãúu âáút khä cæïng quaï thç âãø âaìo âæåüc âáút cáön taïc duûng mäüt læûc âaìo phaíi låïn hån, nãúu âaìo bàòng maïy thç hao phê vãö nhiãn liãûu, thåìi gian tàng lãn, coìn nãúu âaìo bàòng thuí cäng thç nàng suáút âaìo giaím. Træåìng håüp âáút quaï æåït, dæåïi taïc duûng cuía caïc taïc nhán nhæ læûc âaìo âáút, ngæåìi âi laûi laìm cho âáút råìi ra, sæû baïm dênh giæîa caïc haût khäng coìn næîa, nhiãöu loaûi âáút taûo thaình buìn, gáy khoï khàn ráút nhiãöu trong viãûc âaìo cuîng nhæ váûn chuyãøn âáút, vãû sinh âaïy häú moïng + Âäü áøm cuía âáút aính hæåíng ráút låïn âãún cäng taïc thi cäng âáút. Âäúi våïi mäùi loaûi âáút, coï mäüt âäü áøm thêch håüp cho thi cäng âáút. + Càn cæï vaìo âäü áøm ngæåìi ta chia âáút ra ba loaûi: - Âáút khä coï âäü áøm W 30%.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 7 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Theo kinh nghiãûm coï thãø xaïc âënh gáön âuïng traûng thaïi áøm cuía âáút bàòng caïch bäúc âáút lãn tay nàõm chàût laûi räöi buäng ra, nãúu: - Âáút råìi ra laì âáút khä. - Âáút giæî âæåüc hçnh daûng nhæng tay khäng æåït laì âáút áøm (deío). - Âáút dênh bãút vaìo tay hay laìm tay æåït laì âáút æåït. 3. Âäü däúc tæû nhiãn cuía maïi âáút * Âënh nghéa Âäü däúc tæû nhiãn cuía maïi âáút laì goïc låïn nháút cuía maïi âáút khi âaìo hay khi âàõp maì khäng gáy suût låí âáút, kyï hiãûu laì i. Taíi troüng m H m1 H 2 α1 α2 Hçnh 1-2. Âäü däúc tæû nhiãn cuía maïi âáút b) a) Pháön âáút bë suût låí αα α q Màût træåüt c) H G tæû nhiãn Maïi däúc cáön âaìo α B Hçnh 1-3. a) Maïi däúc âáút âäø âäúng b) Pháön âáút gáy suût låí maïi âáút thàóng âæïng c) Tênh toaïn âäü däúc Vê duû: Khi ta âäø mäüt âäúng âáút thç âáút seî chaíy daìi taûo thaình mäüt maïi däúc so våïi
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 8 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I màût âáút nàòm ngang. Cuîng loaûi âáút âoï, ta âäø mäüt âäúng âáút cao hån thç ta cuîng coï mäüt maïi däúc nhæ váûy, ta goüi goïc däúc naìy goüi laì goïc däúc tæû nhiãn cuía maïi âáút. Khi ta âaìo mäüt häú âaìo coï maïi âáút thàóng âæïng, âãún mäüt âäü sáu naìo âoï caïc båì häú seî suût låí, taûo thaình nhæîng båì âáút coï goïc däúc α so våïi màût phàóng nàòm ngang (α m1 hay α2 < α1 - Chiãöu sáu cuía häú âaìo. Caìng âaìo sáu caìng dãù gáy suût låí, vç troüng læåüng låïp âáút åí trãn màût træåtü caìng låïn caìng låïn. + Âäü däúc tæû nhiãn cuía âáút aính hæåíng ráút låïn âãún biãûn phaïp thi cäng âaìo, âàõp âáút. Biãút âæåüc âäü däúc tæû nhiãn cuía âáút ta måïi âãö ra biãûn phaïp thi cäng phuì håüp vaì coï hiãûu quaí vaì an toaìn. + Khi âaìo âáút nhæîng häú taûm thåìi nhæ caïc häú moïng cäng trçnh, caïc raînh âæåìng äúng thç âäü däúc maïi âáút khäng âæåüc låïn hån âäü däúc låïn nháút cho pheïp cuía baíng sau: Âäü däúc cho pheïp (i) Loaûi âáút h = 1,5m h = 3m h = 5m Âáút âàõp 1 : 0,6 1 : 1 1 : 1,25 Âàõp caït 1 : 0,5 1 : 1 1 : 1 Caït pha 1 : 0,75 1 : 0,67 1 : 0,85 Âáút thët 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,75 Âáút seït 1 : 0 1 : 0,25 1 : 0,5 Seït khä 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,5 4. Âäü tåi xäúp
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 9 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I * Âënh nghéa Âäü tåi xäúp laì tênh cháút thay âäøi thãø têch cuía âáút træåïc vaì sau khi âaìo, kyï hiãûu laì ρ. * Cäng thæïc xaïc âënh V − V ρ = O x100(%) VO VO: thãø têch âáút nguyãn thãø. V: thãø têch cuía âáút sau khi âaìo lãn. * Tênh cháút + Coï hai hãû säú tåi xäúp: - Âäü tåi xäúp ban âáöu ρo: laì âäü tåi xäúp cuía âáút maì khi âaìo lãn chæa âáöm neïn. câ Vo − Vng.thãø ρο = Vng.thãø - Âäü tåi xäúp cuäúi cuìng ρe: laì âäü tåi xäúp cuía âáút maì khi âaìo lãn âáút âaî âæåüc âáöm neïn chàût. â V − Vng.thãø ρe = Vng.thãø câ â Trong âoï:V , V , Vng.thä ø laì thãø têch âáút âaìo lãn chæa âáöm, âaî âáöm, nguyãn thäø. + Âáút caìng ràõn chàõc thç âäü tåi xäúp caìng låïn do âoï thi cäng caìng khoï khàn. + Âáút xäúp räùng âäü tåi xäúp nhoí, coï træåìng håüp âäü tåi xäúp coï giaï trë ám. Vê duû: Âáút chæïa quaï nhiãöu næåïc hay khê ( âáút quaï räùng, xäúp) khi âaìo lãn næåïc, khê thoaït hãút ra ngoaìi, caïc haût âáút dëch chuyãøn laûi gáön nhau hån (âäü räùng giaím xuäúng) nãn thãø têch giaím: V V - VO ρ < 0. 5. Læu täúc cho pheïp * Âënh nghéa: Læu täúc cho pheïp laì täúc âäü täúi âa cuía doìng chaíy maì khäng gáy xoïi låí âáút. * Tênh cháút + Âáút coï læu täúc cho pheïp caìng låïn thç khaí nàng chäúng xoïi moìn caìng cao. + Âäúi våïi caïc cäng trçnh bàòng âáút tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi doìng chaíy nhæ âáûp, kãnh, mæång ta cáön phaíi quan tám âãún tênh cháút naìy khi choün âáút âãø thi cäng. Âäúi våïi nãön cäng trçnh cáön quan tám âãún tênh cháút naìy âãø coï caïc biãûn phaïp phoìng chäúng sæû cuäún träi cuía âáút khi coï doìng chaíy chaíy qua. + Muäún chäúng xoïi låí thç læu täúc doìng chaíy khäng âæåüc låïn hån mäüt giaï trë maì taûi âoï caïc hatû âáút bàõt âáöu bë cuäún theo doìng chaíy. Mäùi mäüt loaûi âáút khaïc nhau seî coï mäüt læu täúc cho pheïp khaïc nhau, sau âáy laì læu täúc cho pheïp cuía mäüt säú loaûi âáút: - Âáút caït coï âäü læu täúc cho pheïp vcp = 0,45 - 0,8 (m/s). - Âáút thët chàõc coï âäü læu täúc cho pheïp vcp = 0,8 - 1,8 (m/s).
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 10 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I - Âáút âaï coï âäü læu täúc cho pheïp vcp = 2,0 - 3,5 (m/s). + Khi thi cäng caïc cäng trçnh gàûp doìng chaíy coï læu täúc låïn hån læu täúc cho pheïp ta phaíi tçm caïch giaím læu täúc doìng chaíy âãø baío vãû cäng trçnh hoàûc khäng cho doìng chaíy taïc duûng træûc tiãúp lãn cäng trçnh (bàòng caïch chia nhoí doìng chaíy, giaím âäü däúc cuía màût âáút, âàõp båì âã, chuyãøn hæåïng doìng chaíy ). §1.3. PHÁN CÁÚP ÂÁÚT 1.3.1. Cáúp âáút + Cáúp âáút laì mæïc phán loaûi dæûa trãn mæïc âäü khoï hay dãù khi thi cäng hay laì mæïc âäü hao phê cäng lao âäüng (thuí cäng hay cå giåïi) nhiãöu hay êt. Cáúp âáút caìng cao caìng khoï thi cäng hay hao phê cäng lao âäüng caìng nhiãöu. + Trong thi cäng viãûc xaïc âënh cáúp âáút laì ráút quan troüng. Mäùi mäüt loaûi cáúp âáút æïng våïi mäüt loaûi duûng cuû hay maïy thi cäng, do âoï viãûc xaïc âënh cáúp aính hæåíng træûc tiãúp âãún nàng suáút thi cäng vaì hiãûu quaí kinh tãú cuía cäng trçnh. 1.3.2. Phán loaûi cáúp âáút 1. Phán loaûi cáúp âáút theo phæång phaïp thi cäng thuí cäng Cáúp âáút Tãn âáút Cäng cuû tiãu chuáøn âãø xaïc âënh - Âáút phuì sa, caït bäöi, âáút hoaìng thäø, Duìng xeíng caíi tiãún âaûp bçnh âáút suût låí thæåìng âaî ngáûp xeíng, hoàûc áún I - Âáút aï seït, aï caït, âáút nguyãn thäø coï maûnh tay xuïc âæåüc. láùn rãù cáy - Âáút caït, âáút muìn coï láùn soíi âaï - Âáút seït, âáút seït pha caït ngáûm næåïc Duìng mai xàõn âæåüc hoàûc duìng nhæng chæa thaình buìn, âáút máöu cuäúc baìn cuäúc âæåüc. mãön, âáút màût sæåìn âäöi coï nhiãöu coí II cáy sim - Âáút màût sæåìn âäöi coï êt soíi, âáút seït pha soíi non - Âáút seït, âáút náu cuäúc ra âæåüc nhiãöu Duìng cuäúc baìn cuäúc chäúi tay, cuûc nhoí, âáút màût âã, màût âæåìng cuî, duìng cuäúc chim to læåîi hoàûc nhoí âáút màût sæåìn âäöi coï láùn soíi âaï læåîi nàûng âãún 2,5kg âãø âaìo. III - Âáút âäöi láùn tæìng låïp soíi âaï, âáút màût âæåìng, âaï dàm hoàûc âæåìng âáút raîi maính saình, gaûch vuûn - Âáút láùn âaï taíng, âáút màût âæåìng nhæûa Duìng cuäúc chim nhoí læåîi nàûng IV hoíng, âáút láùn âaï boüt >2,5kg hoàûc xaì beng, chooìng måïi - Âáút soíi âoí ràõn chàõc âaìo âæåüc
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 11 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 2. Phán loaûi cáúp âáút theo phæång phaïp thi cäng cå giåïi Dæûa vaìo sæïc tiãu hao nàng læûc cuía maïy hoàûc theo nàng suáút cuía maïy âaìo gaìu âån, ta chia thaình bäún cáúp sau: Cáúp âáút Tãn âáút Âáút buìn khäng láùn rãù cáy, âáút träöng troüt, hoaìng thäø coï âäü áøm thiãn I nhiãn. Âáút caït pha seït, âáút caït caïc loaûi, caït láùn soíi cuäüi, caïc loaûi cuäüi coï âæåìng kênh haût 80mm. Âáút seït chàõc nàûng, âáút seït coï láùn nhiãöu soíi cuäüi. Caïc muìn raïc xáy III dæûng âaî kãút dênh. Âáút seït ràõn chàõc. Hoaìng thäø ràõn chàõc. Thaûch cao mãöm. Caïc loaûi âáút IV âaï âaî âæåüc laìm tåi lãn.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 12 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I CHÆÅNG II. XAÏC ÂËNH KHÄÚI LÆÅÜNG CÄNG TAÏC ÂÁÚT §2.1. XAÏC ÂËNH KÊCH THÆÅÏC CÄNG TRÇNH BÀÒNG ÂÁÚT VAÌ PHÆÅNG PHAÏP TÊNH KHÄÚI LÆÅÜNG CÄNG TAÏC ÂÁÚT. 2.1.1. Xaïc âënh kêch thæåïc cäng trçnh bàòng âáút 1. Muûc âêch + Viãûc tênh toaïn khäúi læåüng cäng taïc âáút coï yï nghéa quan troüng trong viãûc thiãút kãú vaì thi cäng caïc cäng trçnh liãn quan âãún cäng taïc âáút. + Vãö màût thiãút kãú, tênh âæåüc khäúi læåüng cäng taïc âáút måïi tênh âæåüc dæû toaïn caïc cäng trçnh liãn quan âãún cäng taïc âáút, tênh âæåüc säú cäng hoàûc säú ca maïy cáön thiãút âãø hoaìn thaình cäng viãûc vaì tênh âæåüc giaï thaình thi cäng. + Vãö màût thi cäng, viãûc xaïc âënh khäúi læåüng cäng taïc âáút âãø biãút âæåüc khäúi læåüng cäng viãûc, tæì âoï xaïc âënh phæång phaïp thi cäng âáút cho phuì håüp. Tæì khäúi læåüng cäng taïc âáút xaïc âënh âæåüc, âån vë thi cäng tiãún haình phán têch læûa choün biãûn phaïp, thiãút bë thi cäng cho phu ì håüp, âaût hiãûu quaí cao nháút. + Cäng trçnh bàòng âáút thæåìng coï kêch thæåïc ráút låïn theo khäng gian nhæ caïc cäng trçnh âã, âáûp, nãön âæåìng, kãnh mæång vç váûy, viãûc xaïc âënh kêch thæåïc nãúu bë sai lãûch seî dáùn âãún kãút quaí tênh toaïn sai khäúi læåüng cäng taïc âáút, laìm aính hæåíng âãún kãút quaí tênh toaïn dæû toaïn cäng trçnh, dáùn âãún sai lãûch trong täø chæïc thi cäng, laìm cho viãûc thi cäng cäng trçnh keïm hiãûu quaí. Do âoï viãûc xaïc âënh kêch thæåïc cäng trçnh bàòng âáút mang mäüt yï nghéa ráút låïn. + Mäùi daûng cäng trçnh bàòng âáút khaïc nhau seî coï caïch xaïc âënh kêch thæåïc khaïc nhau. Sau âáy ta xaïc âënh kêch thæåïc cho hai daûng cäng trçnh bàòng âáút thæåìng gàûp trong thæûc tãú thi cäng laì loaûi cäng trçnh bàòng âáút (nhæ âã, âáûp, nãön âæåìng, kãnh, mæång ) vaì loaiû cäng trçnh phuûc vuû (nhæ caïc häú moïng, raînh âàût âæåìng äúng ). 2. Nguyãn tàõc tênh toaïn + Dæûa vaìo caïc cäng thæïc hçnh hoüc khi cäng trçnh coï daûng khäúi âån giaín roî raìng. + Phán chia cäng trçnh coï hçnh daûng phæïc taûp thaình nhæîng khäúi hçnh hoüc âån giaín vaì aïp duûng caïc cäng a thæïc hçnh hoüc âaî coï. + Khi cäng trçnh coï hçnh daûng quaï phæïc taûp khäng thãø phán chia h m m thaình caïc khäúi hçnh hoüc âån giaín thç tiãún haình phán chia cäng trçnh thaình nhæîng khäúi hçnh hoüc gáön âuïng âãø tênh b toaïn. Hçnh 2-1. Vê duû xaïc âënh kêch 3. Kêch thæåïc caïc cäng trçnh bàòng thæåïc cäng trçnh âáút âáút + Âäúi våïi nhæîng cäng trçnh naìy
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 13 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I thç kêch thæåïc tênh toaïn khäúi læåüng âáút âuïng bàòng âuïng kêch thæåïc cäng trçnh. Vê duû : Âãø tênh toaïn khäúi læåüng âáút cho mäüt con kãnh coï chiãöu daìi laì L vaì tiãút diãûn cuía con kãnh nhæ hçnh 2-1.thç kêch thæåïc duìng âãø tênh khäúi læåüng thi cäng âáút laì: + Chiãöu daìi cuía kãnh laì: L + Tiãút diãûn ngang: laì tiãút diãûn cuía hçnh thang coï âaïy låïn laì a, âaïy beï laì b, chiãöu cao laì h vaì âäü soaíi maïi däúc laì m. 4. Kêch thæåïc nhæîng cäng trçnh phuûc vuû Âäúi våïi nhæîng cäng trçnh duìng âãø phuûc vuû thi cäng nhæîng cäng trçnh khaïc nhæ häú moïng, raînh âàût âæåìng äúng khäúi læåüng cäng taïc âáút phuû thuäüc vaìo biãûn phaïp thi cäng, tênh cháút cuía âáút vaì chiãuö sáu häú âaìo quyãút âënh hãû säú maïi däúc cuía häú âaìo. Nãúu biãûn phaïp thi cäng laì thuí cäng thç kêch thæåïc cuía häú âaìo phaíi láúy låïn hån kêch thæåïc tháût cuía cäng trçnh täúi thiãøu 0,3m - 0.5m vãö mäùi bãn âãø thao taïc trong thi cäng nhæ gheïp vaïn khuän, chäúng âåî vaïn khuän hoàûc khi caïc häú moïng gàûp næåïc c H m h hbtl am btc btc am d b bm a c Hçnh 2-2. Xaïc âënh kêch thæåïc cäng trçnh âáút phuûc vuû thi cäng ngáöm hay thi cäng trong muìa mæa, âãø thoaït næåïc trong häú moïng, ta cáön taûo mäüt raînh xung quanh häú moïng, do âoï kêch thæåïc âaïy häú moïng låïn hån kêch thæåïc cäng trçnh mäüt
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 14 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I khoaíng âuí âãø taûo raînh thoaït næåïc vaì thi cäng. Vê duû : Xaïc âënh kêch thæåïc häú âaìo cho mäüt moïng cäng trçnh coï thæåïc âaïy F = am x bm, chiãöu sáu chän moïng laì h. + Càn cæï vaìo cáúp âáút vaì chiãöu sáu chän moïng h âãø xaïc âënh hãû säú maïi däúc (âäü soaíi) m. + Chiãöu sáu häú âaìo âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc: H = h + hbtl. (2.1) Trong âoï : h: âäü sáu âàût moïng (láúy theo thiãút kãú). hbtl : âäü cao låïp bãtäng loït ( hbtl = 100mm). + Xaïc âënh kêch thæåïc âaïy häú âaìo: a = am + 2btc (2.2) b = bm + 2btc Trong âoï: a, b: chiãöu daìi, chiãöu räüng âaïy häú âaìo. btc: khoaíng caïch thi cäng (btc ≥ 300mm). + Xaïc âënh kêch thæåïc miãûng häú âaìo : c = a + 2mH (2.3) d = b + 2mH Trong âoï: c, d: chiãöu daìi, chiãöu räüng miãûng häú âaìo. Nãúu thi cäng bàòng cå giåïi thç kêch thæåïc cuía häú âaìo c phaíi láúy låïn hån kêch thæåïc V2 V4 tháût cuía cäng trçnh tæì 2 - 5m, tuyì theo loaûi maïy thi cäng. A’ D’ V3 V1 d §2.2. TÊNH TOAÏN KHÄÚI H LÆÅÜNG CÄNG TAÏC ÂÁÚT B’ C’ THEO HÇNH KHÄÚI A 2.2.1. Caïc daûng hçnh khäúi D thæåìng gàûp Caïc cäng trçnh bàòng âáút b coï daûng hçnh khäúi thæåìng gàûp C laì: häú moïng, khäúi âáút âàõp. B a Âãø tênh thãø têch mäüt häú moïng nhæ hçnh veî, ta chia häú Hçnh 2-3. Tênh khäúi læåüng âátú moïng thaình nhæîng hçnh khäúi hçnh khäúi nhoí . Caïch chia nhæ sau: + Ta chia hçnh khäúi thaình nhiãöu hçnh khäúi nhoí, mäùi hçnh khäúi coï hçnh daïng giäúng
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 15 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I våïi caïc khäúi hçnh hoüc âaî coï cäng thæïc tênh cuû thãø.: + Tæì bäún âènh cuía âaïy nhoí A, B, C, D dæûng bäún âæåìng vuäng goïc lãn âaïy låïn càõt âaïy låïn láön læåüt taûi A’, B’, C’, D’. + Qua A, B, C, D vaì A’, B’, C’, D’ ta láön læåüt dæûng bäún màût phàóng thàóng âæïng: (AB,A’B’), (CD,C’D’), (AD,A’D’), (BC, B’C’). Caïc màût phàóng naìy chia hçnh khäúi thaình 9 hçnh khäúi nhoí nhæ hçnh 2-3. Thãø têch cuía khäúi âáút âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc sau : V = V1 + 2V2 + 2V3 +4 V4 (1) Trong âoï : 1 d − b V = a.b.H; V = a( )H 1 2 2 2 1 c − a 1 c − a d − b V = b( )H ; V = ( )( )H 3 2 2 4 3 2 2 Thay caïc giaï trë Vi vaìo (1), qua caïc bæåïc biãún âäøi ta coï : 1 V = H[]ab + ()()a + c b + d + cd (2.4) 6 2.2.2. Tênh khäúi læåüng cäng taïc âáút nhæîng cäng trçnh chaûy daìi 1. Khaïi niãûm Nhæîng cäng trçnh âáút chaûy daìi laì nhæîng F2 h cäng trçnh coï kêch thæåïc thæï ba låïn hån hai 2 kêch thæåïc coìn laûi ráút nhiãöu nhæ nãön âæåìng, âã, âáûp, båì kãnh. Nhæîng cäng trçnh naìy thæåìng coï màût càõt ngang luän thay âäøi theo htb âëa hçnh. Ftb li 2. Phæång phaïp tênh a. Nguyãn tàõc chung + Chia cäng trçnh thaình nhæîng âoaûn h1 F1 nhoí coï thãø têch Vi. Do màût âáút tæû nhiãn khäng bàòng phàóng, nãn chiãöu cao cäng trçnh luän thay âäøi. Vç váûy âãø tênh toaïn khäúi læåüng Hçnh 2-4. Så âäö xaïc âënh khäúi læåüng cäng âáút mäüt caïch chênh xaïc, ta chia cäng trçnh taïc âáút cäng trçnh chaûy daìi thaình nhæîng âoaûn maì chiãöu cao trong mäùi âoaûn âoï thay âäøi khäng âaïng kãø (hçnh 2-4). + Tênh thãø têch trong mäùi âoaûn Vi n + Khäúi læåüng thãø têch âáút cäng trçnh âæåüc tênh theo cäng thæïc : V = ∑ Vi i=1 b. Cäng thæïc tênh toaïn F + F V I = 1 2 l (2.5) i 2 i II Vi = Ftb li (2.6)
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 16 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Trong âoï : F1: Diãûn têch tiãút diãûn màût træåïc F2: Diãûn têch tiãút diãûn màût sau Ftb: Diãûn têch tiãút diãûn trung bçnh laì diãûn têch taûi tiãút diãûn coï chiãöu cao htb h + h h = 1 2 tb 2 li: chiãöu daìi cuía âoaûn cäng trçnh. + Nháûn xeït: Thãø têch thæûc V cuía âoaûn cäng trçnh thæûc tãú: VI > V > VII. Do âoï cäng thæïc (1) vaì (2) chè aïp duûng trong træåìng håüp: li < 50m vaì ⏐h1 - h2⏐≤ 0.5m. + Trong træåìng håüp yãu cáöu âäü chênh xaïc cao hån, coï thãø tênh toaïn theo cäng thæïc cuía Vinkle hoàûc Muazo: - Chiãúu tiãút diãûn beï lãn trãn tiãút diãûn låïn theo pheïp chiãúu song b song våïi truûc cäng trçnh. Khi âoï ta A’ B’ h F h coï: A’ ≡ A; B’ ≡ B; C’ ≡ C; D’ ≡ D’ 3 2 4 C’ D (Hçnh 2-5). - Qua CC’ vaì DD’ láön læåüt dæûng hai màût phàóng α, β vuäng goïc våïi màût phàóng (C’D’EF) F chia cäng trçnh thaình ba khäúi: Khäúi tb ϕ li nàòm giæîa màût phàóng α vaì β coï thãø 3 ϕ4 têch laì V1 vaì hai khäúi choïp coï thãø A b B têch laì Vϕ 1, Vϕ 2. Váûy thãø têch cuía âoaûn cäng h h trçnh laì: 1 2 ϕ ϕ1 D F1 C 2 III Vi = V1 + Vϕ 1 + Vϕ 2 (2.7) F D1 C1 E - Theo (2.5) ta coï: a []F − ()ϕ + ϕ + F V = 1 1 2 2 l 1 2 i Hçnh 2-5. Så âäö xaïc âënh khäúi læåüng cäng taïc Trong âoï: âáút cäng trinh chaûy daìi tênh theo PP Vinkle vaì Muazo F1, F2: Diãûn têch tiãút diãûn hai âáöu âoaûn cäng trçnh. ϕ = S : Diãûn têch tam giaïc FDD . 1 ∆FDD1 1 ϕ = S : Diãûn têch tam giaïc ECC . 2 ∆ECC1 1 li : chiãöu daìi âoaûn cäng trçnh. 1 Thãø têch cuía khäúi choïp D’FDD1: V = ϕ l ϕ1 3 1 i 1 Thãø têch cuía khäúi choïp C’ECC1: V = ϕ l ϕ 2 3 2 i Thay caïc giaï trë vaìo (2.7) ta coï:
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 17 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I [F − (ϕ + ϕ )] + F 1 1 V III = 1 1 2 2 l + ϕ l + ϕ l i 2 i 3 1 i 3 2 i F + F ϕ + ϕ ϕ + ϕ ⇔ V III = 1 2 l − 1 2 l + 1 2 l i 2 i 2 i 3 i F + F 1 ⇔ V III = 1 2 l − ()ϕ + ϕ l (2.8) i 2 i 6 1 2 i Trong træåìng håüp âäü nghiãng cuía âaïy cäng trçnh theo chiãöu ngang khäng låïn, âäü xoaíi cuía hai maïi däúc laì nhæ nhau m1 = m2 = m, ta coï thãø cháúp nháûn ϕ1 = ϕ2 = ϕ. h + h h + h Âàût: h = 1 2 vaì h' = 3 4 2 2 1 ⇒ ϕ = ()h − h' 2 m thay vaìo (4) ta coï: 2 F + F 1 VIII = [ 1 2 − ()h − h' 2 m ]l (2.9) i 2 6 i - Tæång tæû theo (2) tênh theo tiãút diãûn trung bçnh ta coï: V1 = []Ftb − (ϕ3 + ϕ4 ) li thay giaï trë vaìo (2.7) ta coï: ϕ + ϕ V III = F l − ()ϕ + ϕ l + 1 2 l i tb i 3 4 i 3 i (2.10) 1 - Láûp luáûn tæång tæû nhæ trãn ta coï: ϕ = ϕ = ϕ' = ()h − h' 2 m 3 4 2 tb 2 2 1 ⎛ h + h' ⎞ 1 ⎛ h − h' ⎞ 1 2 ⇔ ϕ' = ⎜ − h'⎟ m = ⎜ ⎟ m = ()h − h' m 2 ⎝ 2 ⎠ 2 ⎝ 2 ⎠ 8 - Thay caïc giaï trë vaìo (2.10) ta coï: 1 1 V III = F l − ()h − h' 2 ml + ()h − h' 2 ml i tb i 4 i 3 i 1 ⇔ VIII = [ F + ()h − h' 2 m ]l (2.11) i tb 12 i Cäng thæïc (2.9) vaì (2.11) âæåüc aïp duûng khi li > 50m vaì ⏐h1 - h2⏐> 0.5m. Cäng thæïc (2.9) laì Bi Vi cäng thæïc Vinkle, cäng thæïc (2.11) laì cäng thæïc Muazo. 2.2.3. Tênh khäúi læåüng cäng taïc âáút cho moïng i H bàng, moïng beì 1. Moïng bàng n n Hçnh 2-6. Moïng bàng Vbàng =∑ Vi = ∑ Bi Hi L (2.12) i=1 i=1 2. Moïngbeì Gäöm vä säú moïng bàng
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 18 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I m m n V = VBàng = B H L (2.13) beì ∑ j ∑∑ i i j=1 j==1 i 1 Trong âoï: L, Bi,Hi laì chiãöu daìi, chiãöu räüng vaì chiãöu cao trung bçnh cuía khäúi thæï i (hçnh 2-6 ). §2.3. TÊNH TOAÏN KHÄÚI LÆÅÜNG CÄNG TAÏC ÂÁÚT TRONG SAN BÀÒNG 2.3.1. Caïc træåìng håüp san bàòng Goüi Vo = Vâaìo − Vâàõp . Ta coï caïc træåìng håüp san bàòng: ♦ San bàòng theo qui hoaûch cho træåïc: San theo âäü cao qui hoaûch cho træåïc, træåìng håüp naìy læåüng âáút thi cäng trong màût bàòng coï thãø thay âäøi (Vo ≠ 0), coï thãø âàõp thãm âáút vaìo (Vo 0).Træåìng håüp naìy aïp duûng khi khäúi læåüng san bàòng khäng låïn. ♦ San bàòng tæû cán bàòng âaìo âàõp: Chè san phàóng màût âáút khäng maì cáön theo âäü cao nháút âënh naìo caí, âáút thi cäng trong màût bàòng khäng thay âäøi (Vo = 0, nghéa laì Vâaìo = Vâàõp), khäng âaìo âi cuîng khäng thãm vaìo. Thæåìng aïp duûng khi màût san räüng, khäúi læåüng san låïn. Trçnh tæû tênh toaïn trong caí 2 træåìng håüp giäúng nhau vaì tuán theo caïc bæåïc sau: + Xaïc âënh âäü cao màût âáút sau khi san Ho (âäü cao thiãút kãú cuía màût san). Âäü cao naìy láúy åí tám màût san. + Xaïc âënh âäü cao taûi caïc âiãøm cáön chuï yï trãn màût san (HTK). Khi taûi moüi âiãøm trãn màût san coï cuìng HTK khi âoï HTK = Ho. Khi màût san nghiãng thç: HTK = Ho ± iL Våïi: i laì Âäü däúc màût san, L laì khoaíng caïch tæì tám màût san âãún âiãøm cáön xaïc âënh HTK. + Xaïc âënh âäü cao thi cäng taûi caïc âiãøm trãn màût san (hi). hi = Hi - HTK Våïi: Hi laì cao trçnh tæû nhiãn taûi caïc âiãøm cáön xaïc âënh hi. Hi âæåüc xaïc âënh bàòng pheïp näüi suy âæåìng âäöng mæïc. + Xaïc âënh khäúi læåüng âáút âaìo (V+), âáút âàõp (V-). + Xaïc âënh ranh giåïi âaìo, âàõp. + Xaïc âënh hæåïng vaì khoaíng caïch váûn chuyãøn. 2.3.2. Caïc phæång phaïp tênh khäúi læåüng âáút san bàòng ♦ Phæång phaïp tênh theo maûng ä vuäng. ♦ Phæång phaïp maûng ä tam giaïc. ♦ Phæång phaïp theo tè lãû cao trçnh. 1. Phæång phaïp tênh toaïn khäúi læåüng âáút san bàòng theo maûng ä tam giaïc a.Træåìng håüp aïp duûng Khi âëa hçnh khu væûc san phæïc taûp, âæåìng âäöng mæïc daìy, cong læåün phæïc taûp, âäü
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 19 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I chãnh cao låïn. b.Trçnh tæû tênh toaïn + Trãn baín âäö âëa hçnh màût bàòng khu væûc cáön san coï thãø hiãûn âæåìng âäöng mæïc våïi tyí lãû xaïc âënh, phán chia ä âáút bàòng læåïi ä vuäng våïi caûnh hçnh vuäng a = 30 ÷ 100 meït sao cho bãö màût trong mäùi ä vuäng tæång âäúi bàòng phàóng. Phán chia caïc ä vuäng thaình caïc ä tam giaïc bàòng caïch veî caïc âæåìng cheïo hçnh vuäng sao cho caìng xuäi theo âæåìng âäöng mæïc caìng täút. j + Âaïnh säú thæï tæû cuía táút caí caïc âènh ä tam giaïc, kê hiãûu Hi , trong âoï chè säú i laì säú thæï tæû âènh, chè säú j laì säú âènh ä tam giaïc häüi tuû vaìo âènh thæï i âoï. + Xaïc âënh cao trçnh tæû nhiãn taûi caïc âènh ä tam giaïc (Hi) bàòng phæång phaïp näüi suy âæåìng âäöng mæïc. Duìng thæåïc vaì compa xaïc âënh caïc thäng säú: ∆H, l, x vaì tênh toaïn theo tè lãû cho træåïc (hçnh 2-7). ∆H H = Ha + x (2.14) i l Hb Hb a A Ha H ∆ α a A Ha a x l a x H 2 H 3 1 3 l a a a a Hçnh 2-7. Phán chia maûng ä tam giaïc vaì xaïc âënh cao trçnh tæû nhiãn taûi caïc âènh ä tam giaïc theo PP näüi suy âæåìng âäöng mæïc + Xaïc âënh cao trçnh san bàòng Ho - Træåìng håüp tæû cán bàòng âaìo âàõp: 1.∑∑H1 + 2 H2 + + 8 ∑H8 H = i i i (2.15) o 3n Trong âoï: 1 2 8 ∑ Hi ,∑∑Hi Hi láön læåüt laì täøng giaï trë âäü cao tæû nhiãn cuía âènh thæï i coï 1, 2, ,8 âènh tam giaïc häüi tuû vaìo. n: laì säú ä tam giaïc coï trãn màût bàòng. - Træåìng håüp khäng tæû cán bàòng âaìo âàõp: 1 2 8 1.∑∑Hi + 2 Hi + + 8 ∑Hi 2Vo Ho = ± (2.16) 3n na 2
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 20 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Trong âoï: a laì caûnh hçnh vuäng Vo = Vâaìo - Vâàõp; Vo Láúy dáúu (+) khi Vâaìo > Vâàõp vaì ngæåüc laûi. + Xaïc âënh âäü cao thi cäng cuía caïc âènh ä tam giaïc (hi). hi = Hi - HTK (2.17) hi > 0 khu væûc âaìo. hi 0 Âáy laì ä âáút âaìo. - Nãúu h1, h2, h3 cuìng ám thç Vi 0 laì læåüng âáút thæìa cáön chuyãøn âi, Vi < 0 laì læåüng âáút thiãúu cáön bäø xung vaìo. Xaïc âënh khäúi læåüng âáút ä chuyãøn tiãúp nhæ sau: Goüi h1 laì âènh traïi dáúu våïi hai âènh coìn laûi laì h2 vaì h3, dæûng caïc màût phàóng thàóng âæïng qua hai caûnh chung âènh h1 ( hçnh 2-8). Màût âáút tæû nhiãn x h3 a a α h2 h1 Màût san y Hçnh 2- 8. Ä âáút chuyãøn tiãúp - Thãø têch khäúi choïp tam giaïc: 1 1 V∆ = Sh = xyh sin α 3 1 6 1 2 3 a h1 Sau khi biãún âäøi: V∆ = (2.19) 6()()h1 + h 3 h1 + h 2 - Thãø têch khäúi hçnh nãm coìn laûi: Vnãm = Vi - V∆ (2.20) Trong âoï: h1, h2, h3 dæåïi máùu säú cäng thæïc (2.19) láúy giaï trë tuyãût âäúi vaì nhæ váûy V∆ luän cuìng dáúu våïi h1. Vnãm, Vi, V∆ láúy theo giaï trë âaûi säú. Vnãm luän traïi dáúu våïi V∆.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 21 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Xaïc âënh khäúi læåüng caïc ä maïi däúc: Ä maïi däúc åí biãn cuía khu âáút âæåüc thi cäng âãø traïnh hiãûn tæåüng sáûp maïi âáút (Hçnh 2-9.): mh2 mh1 l1 m h2 m h h1 m 1 m a mh1 Ä loaûi II I Ä loaûi I II l1 a Hçnh 2-9. Ä âáút maïi däúc mh Ä loaûi I: V = ± 1 l (2.21) I 6 1 m h 2 + h 2 Ä loaûi II: V = ± ( 1 2 )a (2.22) II 4 Dáúu VI láúy theo dáúu h1, dáúu VII láúy theo dáúu h1 vaì h2 + Láûp baíng tênh toaïn khäúi læåüng: SäúTT Âäü cao cäng taïc a 2 Khäúi læåüng Vi V∆ (+) (-) T.giaïc h1 h2 h3 6 V V 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 TÄØNG CÄÜNG ΣV+ ΣV- 2. Phæång phaïp tênh toaïn khäúi læåüng âáút san bàòng theo maûng ä vuäng a. Træåìng håüp aïp duûng Khi âëa hçnh khu væûc san âån giaín, âæåìng âäöng mæïc thæa, êt cong læåün phæïc taûp, âäü chãnh cao nhoí. b.Trçnh tæû tênh toaïn + Tiãún haình phán chia læåïi ä vuäng, âaïnh säú thæï tæû caïc âènh ä vuäng, xaïc âënh cao trçnh tæû nhiãn caïc âènh ä vuäng theo caïc nguyãn tàõc vaì phæång phaïp tæång tæû nhæ phæång phaïp maûng ä tam giaïc. + Xaïc âënh cao trçnh san bàòng Ho.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 22 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 1.∑∑H1 + 2 H2 + + 4 ∑H8 H = i i i (2.23) o 4m Trong âoï: 1 2 4 ∑ Hi ,∑∑Hi Hi láön læåüt laì täøng giaï trë âäü cao tæû nhiãn cuía caïc âènh coï 1, 2, ,4 âènh ä vuäng häüi tuû vaìo. m: laì säú ä vuäng coï trãn màût bàòng. + Xaïc âënh khäúi læåüng âáút caïc ä vuäng. a 2 a 2 V = ()h + h + h + h = ()H + H + H + H − 4H (2.24) i 4 1 2 3 3 6 1 2 3 3 o Caïc quaï trçnh tênh toaïn khaïc tæång tæû nhæ phæång phaïp maûng ä tam giaïc. 2.3.3. Xaïc âënh hæåïng vaì cæû li váûn chuyãøn trung bçnh khi san âáút 1. Muûc âêch Xaïc âënh hæåïng vaì cæû li váûn chuyãøn trung bçnh âãø âæa ra caïc biãûn phaïp kyî thuáût vaì täø chæïc thi cäng san âáút sao cho cäng váûn chuyãøn laì nhoí nháút. 2. Phæång phaïp + Hæåïng váûn chuyãøn âáút luän hæåïng tæì vuìng âaìo âãún vuìng âàõp. + Khoaíng caïch váûn chuyãøn trung bçnh âæåüc tênh tæì troüng tám vuìng âaìo âãún troüng tám vuìng âàõp. a. Træåìng håüp âëa hçnh âån giaín Trong træåìng håüp âëa hçnh âån giaín coï thãø sæí duûng phæång phaïp giaíi têch nhæ sau: + Dæûng hãû truûc toüa âäü xoy truìng våïi hai caûnh y cuía ä âáút, chia ä âátú thaình nhæîng ä hçnh hoüc âån giaín (hçnh 2-9.). i i i i Vuìng âaìo + Goüi x âaìo ,yâaìo ,x âàõp ,x âàõp láön læåüt laì caïc toüa âäü troüng tám cuía caïc ä âáút âaìo vaì caïc ä âáút âàõp. + Goüi vi ,vi láön læåüt laì khäúi læåüng cuía caïc âaìo âàõp Vuìng âàõp ä âáút âaìo vaì caïc ä âáút âàõp. i i i i o x + Goüi X âaìo ,Yâaìo ,X ,Y láön læåüt laì caïc toüa âàõp âàõp Hçnh 2-10. âäü troüng tám vuìng âaìo vaì vuìng âàõp. + Xaïc âënh khoaíng caïch váûn chuyãøn trung bçnh: 2 2 L = (X âaìo − X âàõp ) + (Yâaìo − Yâàõp ) (2.25) Trong âoï:
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 23 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I n n i i i i ∑ vâaìox âaìo ∑ vâaìo yâaìo X = i=1 Y = i=1 âaìo n âaìo n i i ∑ vâaìo ∑ vâaìo i=1 i=1 n n i i i i ∑ vâàõpx âàõp ∑ vâàõp yâàõp X = i=1 Y = i=1 âàõp n âàõp n i i ∑ vâàõp ∑ vâàõp i=1 i=1 b. Træåìng håüp âëa hçnh phæïc taûp Trong træåìng håüp âëa hçnh phæïc taûp, khäng thãø xaïc âënh chênh xaïc troüng tám vuìng âaìo vaì vuìng âàõp, coï thãø aïp duûng phæång phaïp biãøu âäö CUTINOV nhæ sau: + Trãn màût bàòng sau khi âaî xaïc âënh khäúi læåüng caïc ä âáút âaìo, âàõp bàòng caïc phæång phaïp âaî biãút vaì ghi træûc tiãúp trãn màût bàòng. Láûp hãû truûc toüa âäü theo caí hai phæång. ÅÍ mäùi phæång, truûc âæïng thãø hiãûn khäúi læåüng âáút san, truûc hoaình thãø hæåïng váûn chuyãøn. + Veî biãøu âäö CUTINOV cho caí hai phæång bàòng caïch cäüng däön khäúi læåüng âáút tæì trãn xuäúng dæåïi, tæì traïi qua phaíi, veî riãng cho âæåìng âaìo vaì âæåìng âàõp (hçnh 2-11). + Biãuø âäö CUTINOV thãø hiãûn: - Khäúi læåüng âáút âaìo, âàõp taûi mäüt âiãøm báút kyì trãn màût san tênh tæì gäúc toüa âäü âaî choün. - Màût bàòng tæû cán bàòng âaìo âàõp, hai âæåìng âaìo vaì âàõp gàûp nhau åí cuäúi biãøu âäö. Khi màût bàòng khäng tæû cán bàòng âaìo âàõp hai âæåìng âaìo vaì âàõp khäng gàûp nhau åí cuäúi biãøu âäö, khoaíng håí cuäúi biãøu âäö chênh laì læåüng âáút seî phaíi âaìo âi hoàûc âàõp thãm vaìo (Vo ≠ 0 ). y L + V HO + y - V W V V+ L V x Wx V- L y L Lx Hçnh 2-11. Biãøu âäö CUTINOP - Pháön diãûn têch giæîa hai âæåìng âaìo âàõp laì cäng váûn chuyãøn âáút.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 24 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I - Âæåìng âaìo nàòm trãn âæåìng âàõp, hæåïng váûn chuyãøn theo phæång âoï truìng våïi chiãöu truûc toaû âäü âaî choün vaì ngæåüc laûi. - Nãúu hai âæåìng âaìo âàõp càõt nhau thç taûi âiãøm càõt theo hæåïng âang xeït âaïnh dáúu ranh giåïi giæîa hai khu væûc tæû cán bàòng âaìo âàõp. Tæì âiãøm càõt doïng thàóng âæïng lãn màût bàòng seî chia màût bàòng ra caïc khu væûc tæû cán bàòng âaìo âàõp (hçnh 2.12.). + Cäng váûn chuyãøn âáút âæåüc xaïc âënh: W = ∑ V.L (2.26) + Khoaíng caïch váûn chuyãøn theo caïc phæång: W W L = x L = y (2.27) x ∑ V y ∑ V y L V- HO II WIIy WIy I V+ V+ V L V x L1y L1 WIx V- L1x V+ Lx L2x - L WIIy V 2 2y L Lx Hçnh 2- 12. Biãøu âäö CUTINOP khi màût san coï nhiãöu khu væûc tæû cán bàòng âaìo âàõp + Khoaíng caïch váûn chuyãøn trung bçnh: 2 2 L = Lx + Ly (2.28) c. Xaïc âënh khoaíng caïch vaì hæåïng váûn chuyãøn cho cäng trçnh chaûy daìi Âäúi våïi caïc cäng trçnh chaûy daìi (nãön âæåìng, âã, âáûp ), khoaíng caïch váûn chuyãøn theo phæång ngang ráút nhoí háöu nhæ khäng âaïng kãø. Hæåïng vaì khoaíng caïch váûn chuyãøn theo phæång doüc coï thãø aïp duûng phæång phaïp CUTINOV nhæ sau: + Chia cäng trçnh thaình nhæîng âoaûn nhoí våïi thãø têch laì Vi. Dæûng màût càõt doüc cuía cäng trçnh (hçnh 2-13), ghi khäúi læåüng Vi træûc tiãúp trãn màût càõt âoï. + Veî biãøu âäö CUTINOV theo phæång chaûy daìi cuía cäng trçnh bàòng caïch cäüng
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 25 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I däön khäúi læåüng tæì traïi qua phaíi (khäng phán biãût khäúi læåüng âáút âaìo hay âáút âàõp). Biãøu âäö væìa veî goüi laì âæåìng têch phán cäng taïc âáút. Tênh cháút cuía biãøu âäö laì: - Biãøu âäö âaût cæûc trë taûi âiãøm ranh giåïi âaìo, âàõp (O1, O2). - Taûi vë trê biãøu âäö càõt truûc ox âaïnh dáúu khu væûc tæû cán bàòng âaìo âàõp (âiãøm B). - Diãûn têch giåïi haûn båíi âæåüng têch phán vaì truûc ox laì cäng váûn chuyãøn âáút. Pháön diãûn têch nàòm trãn truûc ox (W>0) cho biãút hæåïng váûn chuyãøn âáút truìng våïi chiãöu truûc ox vaì ngæåüc laûi. + Khoaíng caïch váûn chuyãøn trong mäùi khu væûc cán bàòng âaìo âàõp âæåüc xaïc âënh: W L = (2.29) vc max ∑ V Trong âoï: Lvc: laì khoaíng caïch váûn chuyãøn trung bçnh trong khu væûc tæû cán bàòng âaìo âàõp. W: Cäng váûn chuyãøn âáút trong khu væûc âang xeït, chênh laì pháön diãûn têch nàòm giæîa âæåìng têch phán vaì truûc ox. max∑V: Giaï trë låïn nháút cuía âäö thë trong khu væûc âang xeït. + + ++ + O1 O2 + OX- - - - maxV+ + W B O X maxV- Hçnh 2-13. Biãøu âäö Cutinov cho cäng trçnh chaûy daìi
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 26 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I CHÆÅNG III. CÄNG TAÏC CHUÁØN BË VAÌ PHUÛC VUÛ THI CÄNG PHÁÖN NGÁÖM CÄNG TRÇNH §3.1. CÄNG TAÏC CHUÁØN BË MÀÛT BÀÒNG THI CÄNG Cäng viãûc chuáøn bë âãø thi cäng âáút gäöm: + Giaíi phoïng vaì thu doün màût bàòng. + Tiãu næåïc bãö màût. 3.1.1. Giaíi phoïng màût bàòng Giaíi phoïng màût bàòng bao gäöm caïc viãûc: Âãön buì di dán, chàût cáy, phaï dåî caïc cäng trçnh cuî nãúu coï, di chuyãøn caïc hãû thäúng kyî thuáût (âiãûn næåïc, thäng tin ), mäö maí ra khoíi khu væûc xáy dæûng cäng trçnh, phaï âaï mäö cäi trãn màût bàòng nãúu cáön, xæí lyï thaím thæûc váût tháúp, doün caïc chæåïng ngaûi váût taûo thuáûn tiãûn cho thi cäng. 1. Phaï dåî cäng trçnh cuî + Khi phaï dåî caïc cäng trçnh xáy dæûng cuî phaíi coï thiãút kãú phaï dåî, baío âaím an toaìn vaì táûn thu váût liãûu taïi sæí duûng âæåüc. Thåìi âiãøm phaï dåî phaíi âæåüc tênh toaïn cuû thãø âãø coï thãø táûn duûng caïc cäng trçnh naìy laìm laïn traûi taûm phuûc vuû thi cäng. + Nhæîng cäng trçnh kyî thuáût nhæ âiãûn, næåïc khi thaïo dåî phaíi baío âaím âuïng caïc quy âënh di chuyãøn. 2. Âaïnh caïc buûi ráûm, cáy cäúi + Bàòng phæång phaïp thuí cäng: duìng dao, ræûa, cæa, âãø âaïnh buûi ráûm cáy cäúi. + Bàòng phæång phaïp cå giåïi: duìng maïy uíi, maïy keïo, tåìi âãø phaït hoang buûi ráûm hay âaïnh ngaî cáy cäúi. 3. Di dåìi mäö maí + Phaíi thäng baïo cho ngæåìi coï mäö maí biãút âãø di dåìi. Khi di dåìi phaíi theo âuïng phong tuûc vaì vãû sinh mäi træång.ì 3.1.3. Tiãu næåïc bãö màût cho khu væûc thi cäng 1. YÏ nghéa cuía viãûc tiãu næåïc bãö màût cho khu væûc thi cäng + Næåïc ta nàòm trong vuìng khê háûu nhiãût âåïi coï læåüng mæa trung bçnh hàòng nàm ráút låïn nãn viãûc tiãu næåïc màût vaì haû mæûc næåïc ngáöm cho cäng trçnh xáy dæûng laì viãûc laìm quan troüng khäng thãø thiãúu. + Coï nhæîng cäng trçnh coï âëa âiãøm xáy dæûng nàòm trong vuìng âáút truîng, nãn mäùi khi coï mæa låïn thæåìng bë ngáûp næåïc. Næåïc æï âoüng gáy nhiãöu caín tråí cho viãûc thi cäng âaìo, âàõp âáút. + Tiãu næåïc bãö màût âãø haûn chãú khäng cho næåïc chaíy vaìo häú moïng, giaím båït caïc khoï khàn cho quaï trçnh thi cäng âáút. 2. Caïc phæång phaïp tiãu næåïc màût cäng trçnh + Âãø baío vãû nhæîng cäng trçnh khoií bë næåïc mæa traìn vaìo, ta âaìo nhæîng raînh ngàn næåïc mæa vãö phêa âáút cao vaì chaûy doüc theo caïc cäng trçnh âáút hoàûc âaìo raînh xung quanh cäng træåìng âãø coï thãø tiãu thoaït næåïc mäüt caïch nhanh choïng (hçnh 3-1.). Næåïc chaíy xuäúng raînh thoaït næåïc âæåüc dáùn xuäúng hãû thäúng cäúng thoaït gáön nháút. Kêch thæåïc
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 27 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Khu væûc xáy dæûng cäng trçnh Raînh thoaït næåïc màût Hçnh 3-1. Taûo raînh thoaït næåïc màût raînh ngàn næåïc phuû thuäüc vaìo bãö màût læu væûc vaì âæåüc xaïc âënh theo tênh toaïn. + Âãø tiãu næåïc màût cho caïc häú moïng âaî âaìo xong do gàûp mæa hay do næåïc ngáöm, ta taûo caïc raînh xung quanh häú moïng våïi âäü däúc nháút âënh táûp trung vãö caïc häú thu, räöi âàût maïy båm âãø tiãu næåïc. Âäúi våïi nhæîng häú moïng coï kêch thæåïc låïn thç ta coï thãø bäú trê nhiãöu häú thu gom taûi caïc goïc cuía häú moïng (hçnh 3-2.). 3 i 1 2 1 3 4 2 Hçnh 3-2. Hãû thäúng thoaït næåïc màût cho häú moïng 1. Raînh; 2. Häú ga gom næåïc; 3. ÄÚng båm; 4. Maïy båm §3.2. HAÛ MÆÛC NÆÅÏC NGÁÖM 3.2.1. Muûc âêch Khi âaìo häú moïng hoàûc thi cäng caïc cäng trçnh nàòm sáu trong loìng âáút maì âaïy häú moïng hoàûc cäng trçnh nàòm dæåïi mæûc næåïc ngáöm, næåïc ngáöm chaíy vaìo häú moïng hoàûc cäng trçnh gáy caín tråí cho caïc quaï trçnh thi cäng hoàûc suût låí vaïch âáút Cáön thiãút kãú biãûn phaïp haû mæûc næåïc ngáöm (hçnh 3-3). Haû mæûc næåïc ngáöm laì laìm cho mæïc næåïc ngáöm haû tháúp cuûc bäü åí mäüt vë trê naìo
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 28 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I âoï, bàòng caïc phæång phaïp nhán taûo, âaìo giãúng sáu trong táöng chæïa næåïc vaì haû tháúp mæûc næåïc trong âoï bàòng caïch båm liãn tuûc taûo nãn hçnh phãùu truîng. Mäüt giãúng chè laìm Mæûc næåïc ngáöm Mæûc næåïc ngáöm Häú moïng træåïc khi haû mæûc næåïc ngáöm Häú moïng sau khi haû mæûc næåïc ngáöm Hçnh 3-3. Næåïc ngáöm trong häú moïng vaì haû mæûc næåïc ngáöm khä âæåüc mäüt phaûm vi heûp nháút âënh naìo âáúy, muäún laìm khä mäüt vuìng thç xung quanh khu væûc âáút âoï phaíi laìm hãû thäúng giãúng vaì tæì caïc giãúng næåïc âæåüc båm liãn tuûc. Hiãûn nay âãø haû mæûc næåïc ngáöm coï ba loaûi thiãút bë chuí yãúu : + ÄÚng giãúng loüc våïi båm huït sáu + Thiãút bë kim loüc haû mæïc næåïc näng + Thiãút bë kim loüc haû mæïc næåïc sáu. 3.2.2. Caïc phæång phaïp haû mæûc næåïc ngáöm 1. Phæång phaïp giãúng loüc våïi maïy båm hutï sáu a. Cáúu taûo + Giãúng loüc våïi maïy båm huït sáu: laì bäü thiãút bë gäöm caïc bäü pháûn: äúng giãúng loüc, täø maïy båm âàût trong mäùi giãúng, äúng táûp trung næåïc, traûm båm vaì äúng xaí næåïc. Maïy båm phäø biãún duìng loaûi maïy båm truûc âæïng . + ÄÚng giãúng loüc: laì äúng bàòng theïp coï âæåìng kênh 200 ÷ 450mm, phêa dæåïi coï nhiãöu khe nhoí âãø huït næåïc goüi laì pháön loüc. Pháön loüc coï cáúu taûo nhæ hçnh veî. Chiãöu daìi pháön loüc tuyì theo âëa cháút coï thãø keïo daìi tæì 6 ÷ 15m. + Maïy båm truûc âæïng âæåüc âàût sáu trong äúng giãúng, âãø quay maïy båm laì âäüng cå. Hiãûn nay phäø biãún laì duìng loaûi maïy båm truûc âæïng coï nhoïm baïnh xe cäng taïc âàût åí thán maïy vaì bàõt chàût vaìo truûc âæïng chung våïi äúng huït coï læåïi åí âáöu dæåïi b.Nguyãn lyï Næåïc ngáöm sau khi theo caïc khe nhoí cuía äúng giãúng loüc chaíy vaìo trong äúng seî âæåüc maïy båm truûc âæïng liãn tuûc huït lãn trãn c. Kyî thuáût haû giãúng: + Nãúu âáút thuäüc loaûi caït pha seït hay caït, hay loaûi âáút dãù bë xoïi låí thç aïp duûng biãûn phaïp xoïi bàòng tia næåïc âãø haû äúng. Khi âoï åí âáöu dæåïi äúng làõp thãm mäüt muîi äúng âãø phun ra nhæîng tia næåïc aïp læûc vaì näiú äúng âoï våïi mäüt äúng dáùn næåïc cao aïp (8÷16atm). Næåïc phun ra tæì muîi äúng seî phaï våî kãút cáúu âáút vaì äúng giãúng tæû tuût dáön xuäúng âãún âäü sáu thiãút kãú thç vàûn äúng dáùn næåïc cao aïp ra vaì láúy lãn.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 29 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Khi haû äúng trong âáút láùn soíi, sau khi xoïi næåïc caït láùn soíi seî láúp khoaíng träúng xung quanh äúng, taûo ra maìng loüc tæû nhiãn. + Træåìng håüp âáút thiãúu nhæîng thaình pháön taûo ra maìng loüc tæû nhiãn, muäún laìm tàng bãö màût huït næåïc, tàng khaí nàng laìm viãûc cuía giãúng, ta tæû taûo ra xung quanh giãúng mäüt maìng loüc caït soíi bàòng caïch âäø caïc haût coï âæåìng kênh tæì 3 ÷ 10mm xung quanh äúng giãúng theo mäüt äúng bao. Äúng bao naìy räüng hån äúng giãúng tæì 80 ÷ 100mm. Âäø soíi ngay sau khi haû xong äúng xuäúng âäü sáu quy âënh, räöi båm næåïc aïp læûc nhoí âãø coï thãø dãù daìng ruït äúng bao lãn. + Nãuú âáút ràõn chàõc thç phaíi khoan läù âãø âàût äúng giãúng. Sau khi haû xong äúng giãúng 1 1 2 3 2 ) 4 15m ÷ 6 5 ( 3 ü c ö n lo 6 4 Phá a) b) Hçnh 3-4. Giãúng loüc maïy båm huït sáu a) Cáúu taûo: 1. ÄÚng giãúng; 2. Maïy båm truûc âæïng; 3. Låïp dáy theïp 4. Læåïi loüc; 5. Låïp caït loüc; 6. Thaình giãúng. b) Haû giãúng bàòng phæång phaïp xoïi næåïc 1. ÄÚng giãúng; 2. Pháön loüc; 3. ÄÚng dáùn næåïc cao aïp 4. Muîi äúng thç làõp maïy båm huït sáu vaìo trong äúng giãúng. d. Æu vaì nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp * Æu âiãøm + Hiãûu suáút cao, nàng suáút låïn. + Coï thãø náng næåïc lãn cao (80 ÷ 100m ) nghéa laì coï thãø haû mæûc næåïc ngáöm
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 30 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I xuäúng sáu. + Mäùi giãúng coï thãø haû mæûc næåïc ngáöm âäüc láûp. * Nhæåüc âiãøm + Cäng taïc haû äúng phæïc taûp, täún nhiãöu thåìi gian vaì chi phê cao. + Maïy båm choïng hoíng nãúu næåïc huït lãn coï láùn caït. e. AÏp duûng + Khi haû mæûc næåïc ngáöm xuäúng sáu, maì caïc loaûi thiãút bë khaïc khäng âuí khaí nàng. + Khi âëa cháút phæïc taûp (âáút næït neí, âáút buìn, âáút seït, seït pha caït xen keî våïi nhæîng låïp caït) nhæîng træåìng håüp naìy phaíi âäø nhiãöu loaûi váût liãûu tháúm næåïc xung quanh äúng loüc. + Khi häú moïng räüng, læåüng næåïc tháúm låïn. + Khi thåìi gian laìm viãcû trong häú moïng keïo daìi. 2. Phæång phaïp duìng äúng kim loüc huït näng a. Cáúu taûo(hçnh 3.5) 1 2 ú ng trãn 1. Âoaûn äúng huït, û n ä 2. Khåïp näúi, 2 3. Læåïi loüc, 3 4. Læåïi theïp baío vãû 5. Âoaûn äúng ngoaìi (coï âuûc 10.000 ü c 4 läù), ÷ 6. Âoaûn äúng trong (khäng û n lo 5 âuûc läù), 9.000 Âoa 6 7. Van vaình khuyãn, 1.140 8. Van cáöu, 7 ú i Âoa 9. Loì xo. 9 8 û n cuä Âoa 70 Hçnh 3-5. Cáúu taûo äúng kim loüc Hãû thäúng kim loüc gäöm ba pháön: âoaûn äúng trãn, âoaûn äúng loüc vaì âoaûn cuäúi. + Âoaûn äúng trãn: laì äúng theïp huït dáùn næåïc, âæåüc näúi laûi våïi nhau tæì nhiãöu âoaûn äúng coï âæåìng kênh 50 ÷ 68mm, säú âoaûn äúng naìy tuyì thuäüc âäü sáu cáön âàût âoaûn loüc. Âoaûn äúng trãn âæåüc näúi våïi båm huït hay båm âáøy cao aïp.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 31 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Âoaûn loüc: gäöm hai äúng theïp läöng nhau. - ÄÚng trong: khäng âuûc läù, âæåüc näúi våïi äúng trãn. - ÄÚng ngoaìi: âæåüc âuûc läù vaì coï âæåìng kênh låïn hån âæåìng kênh äúng trong mäüt êt. - Bãn ngoaìi âæåüc cuäún dáy theïp vaì âæåüc bao båíi læåïi loüc. + Âoaûn cuäúi: gäöm coï van vaình khuyãn, van cáöu vaì bäü pháûn xoïi âáút. b. Nguyãn lyï * Haû äúng kim loüc + Âàût thàóng âæïng âãø âáöu kim loüc âuïng vaìo vë trê thiãút kãú. + Duìng buïa goî nheû âãø pháön âáöu càõm vaìo trong âáút. + Cho båm næåïc cao aïp vaìo trong äúng loüc. Dæåïi aïp suáút låïn næåïc âæåüc neïn vaìo trong kim loüc, âáøy van vaình khuyãn âoïng laûi va ì neïn van cáöu måí ra. Næåïc phun ra ngoaìi theo caïc läù ràng nhoün. + Caïc tia næåïc phun ra våïi aïp suáút cao laìm xoïi låí âáút åí âáöu kim loüc, vaì âáøy chuïng lãn màût âáút. Dæåïi troüng læåüng baín thán kim loüc tæì tæì chçm vaìo trong loìng âáút. Âãún âäü sáu thiãút kãú thç dæìng båm næåïc kãút thuïc giai âoaûn haû kim loüc. * Hoaût âäüng huït næåïc ngáöm cuía äúng kim loüc + Cheìn vaìo xung quanh pháön loüc mäüt låïp soíi vaì caït haût to âãø taûo thãm låïp loüc. Cheìn mäüt låïp âáút seït trãn miãûng läù âãø giæî khäng cho khäng khê loüt vaìo trong äúng kim loüc. + Cho båm huït hoaût âäüng, dæåïi taïc duûng cuía chán khäng, van cáöu bë huït âoïng laûi. Næåïc ngáöm åí ngoaìi tháúm qua læåïi loüc vaìo trong äúng ngoaìi âáøy van vaình khuyãn måí ra, chaíy vaìo äúng trong vaì âæåüc huït lãn. * Så âäö bäú trê äúng kim loüc + Så âäö kãút håüp hai táöng haû näng. Hãû thäúng äúng kim loüc coï thãø haû mæûc næåïc ngáöm tæì 4 ÷ 5 m, âãø haû sáu hån ta kãút håüp nhiãöu táöng kim loüc xuäúng tháúp dáön. + Så âäö bäú trê âäúi våïi màût bàòng heûp: Bäú trê mäüt haìng äúng kim loüc chaûy doüc cäng trçnh. + Så âäö bäú trê âäúi våïi màût bàòng räüng: Bäú trê hãû thäúng äúng kim loüc xung quanh häú moïng. + Læu læåüng næåïc cuía hãû thäúng nãúu bäú trê theo chuäùi: (H 2 − h).k.l Q = (3.1) R + Læu læåüng næåïc cuía hãû thäúng nãúu bäú trê theo voìng: 1,36(2H − S).S.K Q = (3.2) F lg R − lg π
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 32 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 5.000 1 ÷ 10.000 4.000 ÷ 8.000 4.000 2 ÷ 3.000 10.000 3 ÷ 2 8.000 3 Hçnh 3-6. Så âäö kãút håüp hai táöng kim loüc haû näng 1. Mæûc næåïc ngáöm træåïc khi haû. 2. Mæûc næåïc ngáöm sau khi haû 3. Hãû thäúng kim loüc a) b) 2 1 3 1 3 2 2 2 3 3 4 1 4 1 1 5 5 Hçnh 3-7. Så âäö bäú trê hãû thäúng äúng kim loüc a) Bäú trê theo voìng kheïp kên; b) Bäú trê theo chuäùi 1. ÄÚng kim loüc; 2. ÄÚng gom næåïc; 3. Maïy båm, 4. Mæûc næåïc ngáöm træåïc khi haû 5. Mæûc næåïc ngáöm sau khi haû.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 33 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 3. Phæång phaïp duìng äúng kim loüc huït sáu a. Cáúu taûo(hçnh 3-8) + ÄÚng kim loüc huït sáu coï cáúu taûo 1 khaïc våïi kim loüc huït näng laì âæåìng kênh to hån, pháön thán äúng vaì pháön loüc daìi hån, trong äúng loüc coï thãm mäüt äúng 2 thæï hai mang miãûng phun nhàòm âæa 3 1: äúng ngoaìi, næåïc lãn cao. Cáúu taûo äúng kim loüc huït 2 : äúng trong, sáu nhæ hçnh 3-8. 4 3 : miãûng phun, b. Nguyãn lyï 4 : khåïp näúi, + Âáöu tiãn haû äúng loüc ngoaìi (äúng 5 : äúng loüc trong, 1), coï pháön loüc vaì pháön chán äúng xuäúng 5 6 : äúng loüc ngoaìi, 7 : van bi. âáút bàòng phæång phaïp xoïi næåïc tæång 6 tæû nhæ khi haû äúng kim loüc huït näng. 7 + Sau âoï thaí vaìo trong äúng (1) 1 äúng nhoí hån (äúng 2) mang miãûng phun Hçnh 3-8. ÄÚng kim loüc huït sáu (3) åí pháön dæåïi. + Maïy båm âáøy næåïc cao apï våïi aïp suáút 7,5 ÷ 8 at vaìo äúng kim loüc, næåïc chaíy 6 1 trong khoaíng träúng giæîa hai 2 äúng (1) vaì (2) räöi âãún 1 : maïy båm, 2 : äúng dáùn næåïc mäöi, miãûng phun. Tia næåïc chaíy 3 : pháön äúng loüc, qua caïc läù nhoí cuía miãûng 4 : pháön thán äúng, phun vaì phun lãn våïi mäüt 7 5 : mæûc næåïc ngáöm, læu täúc ráút låïn, laìm giaím aïp 6 : maïng gom næåïc, suáút khäng khê trong 4 7 : bãø chæïa næåïc. khoaíng khäng gian phêa 5 dæåïi cuía äúng trong, huït theo næåïc ngáöm dæåïi âáút lãn cao. + Häùn håüp næåïc ngáöm vaì næåïc ban âáöu âæåüc huït 3 lãn chaíy vaìo mäüt hãû thäúng äúng dáùn âãún bãø chæïa næåïc. Maïy båm laûi láúy næåïc trong Hçnh 3-9. Så âäö laìm viãûc cuía hãû thäúng äúng kim loüc sáu bãø naìy âãø båm vaìo äúng kim loüc laìm næåïc mäöi. Næåïc thæìa trong bãø seî âæåüc båm dáùn âi nåi khaïc.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 34 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Âäúi våïi nhæîng nåi âáút caït, âáút caït láùn soíi thç khäng cáön âäø maìng loüc xung quanh äúng kim loüc huït sáu. Nhæng khi duìng åí nhæîng nåi âáút seït pha caït, âáút êt tháúm thç phaíi âäø maìng loüc xung quanh äúng. c. Phaûm vi aïp duûng + Duìng âãø haû mæûc næåïc ngáöm xuäúng sáu, khi maì äúng kim loüc huït näng khäng haû âæåüc. + Duìng äúng kim loüc huït sáu coï thãø haû mæûc næåïc ngáöm xuäúng âãún âäü sáu 18m. Tuy nhiãn khäng nãn duìng thiãút bë naìy âãø haû mæûc næåïc ngáöm xuäúng quaï sáu vç phaíi cáön mäüt læåüng næåïc mäöi quaï låïn. + Trong træåìng håüp nguäön næåïc tháúm låïn (trãn 5 lêt/giáy cho mäüt äúng kim loüc) vaì thåìi gian haû mæcû næåïc ngáöm khaï daìi thç nãn aïp duûng phæång phaïp äúng giãúng loüc coï maïy båm huït sáu, vç noï coï hiãûu suáút cao hån phæång phaïp äúng kim loüc huït sáu. §3.3. ÂËNH VË CÄNG TRÇNH 3.3.1. Càõm truûc âënh vë + Tæì coüc mäúc chuáøn, cao trçnh chuáøn (âæåüc bãn måìi tháöu baìn giao), dæûa trãn baín veî thiãút kãú màût bàòng âënh vë, triãøn khai caïc truûc cuía cäng trçnh theo hai phæång bàòng maïy tràõc âaût, thæåïc theïp, nivä, quaí doüi, dáy theïp φ1 (hçnh 3-10). 1 1 2 2 2 1 a) b) 5 5 4 3 300 300 ÷ ÷ 200 200 200 ÷ 300 200 ÷ 300 1 - 1 2 - 2 Hçnh 3-10. Hãû coüc âån âënh vë a) : Coüc gäù, b) : Coüc theïp 1. Âinh âënh vë tim; 2. Raînh âënh vë tim, 3. Coüc gäù 40x40x1000; 4. Coüc theïp φ 20 5. Bãtäng giæî coüc. + Mäùi mäüt truûc âæåüc xaïc âënh båíi hai coüc (hay nhiãöu coüc tuyì theo màût bàòng cäng trçnh). Caïc coüc âënh vë naìy âæåüc bäú trê taûi nhæîng vë trê sao cho dãù nhçn tháúy, khäng aính hæåíng âãún cäng taïc thi cäng vaì âæåüc baío vãû cáøn tháûn trong suäút quaï trçnh thi cäng.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 35 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Caïc coüc âënh vë coï thãø laìm bàòng gäù våïi tiãút diãûn 40x40x100 hay âæåüc laìm bàòng coüc theïp φ20. + Khi càõm truûc âënh vë duìng hãû coüc âån nhæ trãn coï æu âiãøm laì êt gáy caín tråí trong quaï trçnh thi cäng, dãù baío quaín. Tuy nhiãn viãûc duìng hãû coüc âån coï nhæåüc âiãøm laì trong quaï trçnh âënh vë tim truûc cuía cäng trçnh, viãûc âoïng coüc xuäúng âáút (âãø vaûch tim) ráút khoï chênh xaïc, thæåìng nãúu khäng âãø yï khi âoïng xong coüc thç âæåìng tim cuía cäng trçnh khäng coìn nàòm trãn âáöu coüc næîa (vç coüc âaî bë âoïng lãûch). Âãø traïnh hiãûn tæåüng naìy trong quaï trçnh âoïng phaíi thæåìng xuyãn kiãøm tra bàòng maïy kinh vé. + Ngoaìi hãû thäúng coüc âån, ta coìn duìng giaï ngæûa âãø âaïnh dáúu tim, truûc âënh vë (hçnh 3-11). a) 4 3 b) 4 3 1 2 1 2 5 5 Hçnh 3-11. Hãû thäúng giaï ngæûa a) Giaï ngæûa coï vaïn ngang liãn kãút trãn âáöu coüc, b) Giaï ngæûa coï vaïn ngang liãn kãút trãn thán coüc, 1. Coüc; 2. Thanh ngang; 3. Âinh laìm dáúu tim 4. Âinh liãn kãút; 5. Bãtäng giæî chán coüc. Giaï ngæûa âån: Gäöm hai cäüt vaì mäüt táúm vaïn âæåüc baìo nhàôn, thàóng âoïng ngang vaìo phêa sau cäüt, âãø khi càng dáy vaïn khäng bë läi báût khoíi cäüt. Cuîng coï thãø âoïng nàòm vaïn trãn hai âáöu cäüt. Giaï ngæûa keïp: Hãû thäúng goìm nhiãöu giaï ngæûa âån gheïp laûi våïi nhau. Âãø âaïnh dáúu tim truûc cäng trçnh ta duìng chç vaûch trãn vaïn ngang räöi duìng âinh âoïng âãø laìm dáúu vaì duìng âãø càng dáy sau naìy. + Khi duìng giaï ngæûa âãø laìm dáúu mäüt tim, truûc cäng trçnh thç âäü daìi vaïn ngang (khoaíng caïch giæîa hai cäüt) laì l = 0,4 ÷ 0,6m. + Khi duìng giaï ngæûa âãø âaïnh dáúu nhiãöu tim (truûc) cuía cäng trçnh thç chiãöu daìi vaïn ngang phuû thuäüc vaìo khoaíng caïch giæîa hai tim(truûc) biãn. + Hãû thäúng giaï ngæûa khàõc phuûc âæåüc nhæåüc âiãøm cuía coüc âån, viãûc âënh vë cäng trçnh ráút dãù daìng vaì chênh xaïc. Tuy nhiãn nãúu duìng hãû thäúng Gavari låïn (daìi) âãø âënh vë hãút cäng trçnh seî gáy caín tråí trong giao thäng phuûc vuû thi cäng. Chênh vç váûy maì tuyì
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 36 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I theo âëa hçnh maì choün hãû thäúng coüc âån hay hãû thäúng giaï ngæûa hoàûc kãút håüp caí hai sao cho håüp lyï. + Âäúi våïi nhæîng cäng trçnh xáy chen: Trong træåìng håüp naìy màût bàòng thi cäng khäng cho pheïp ta càõm coüc hay giaï ngæûa âãø laìm dáúu tim truûc cäng trçnh åí nhæîng caûnh giaïp våïi cäng trçnh lán cáûn. Do âoï mäúc cäng trçnh âæåüc gæíi træûc tiãúp lãn cäng trçnh lán cáûn. Dáúu mäúc tim, truûc cäng trçnh phaíi âæåüc sån roî raìng taûi vë trê dãù quan saït, dãù baío quaín. Hçnh 3-12. Hãû thäúng giaï ngæûa âãø âënh vë cäng trçnh 1. Màût bàòng cäng trçnh; 2. Giaï ngæûa; 3. Âinh; 4. Dáy càng 3.3.2. Giaïc moïng cäng trçnh + Dæûa vaìo caïc baín veî thiãút kãú moïng, tênh cháút cuía âáút âãø xaïc âënh kêch thæåïc häú âaìo. + Tæì caïc truûc âënh vë triãøn khai caïc caïc âæåìng tim moïng. + Tæì âæåìng tim phaït triãnù ra bäún âènh cuía häú âaìo. + Duìng väi bäüt raíi theo chu vi cuía häú âaìo. + Taûi mäùi häú âaìo, hay nhiãöu häú gáön nhau phaíi coï mäüt cao âäü chuáøn âãø tiãûn kiãøm tra cao trçnh häú moïng. §3.4. CHÄÚNG VAÏCH ÂÁÚT HÄÚ ÂAÌO 3.4.1. Muûc âêch Cáön phaíi chäúng vaïch âáút häú âaìo khi âaìo häú våïi vaïch thàóng âæïng. Viãûc âaìo häú våïi vaïch thàóng âæïng thæåìng gàûp trong nhæîng træåìng håüp sau: + Âaìo theo âäü däúc tæû nhiãn âãø traïnh hiãûn tæåüng suût låí maïi däúc häú âaìo seî laìm tàng khäúi læåüng âaìo cuîng nhæ âàõp dáùn âãún tàng giaï thaình cäng trçnh nãn phaíi âaìo vaïch
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 37 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I thàóng âæïng. + Âëa hçnh khäng cho pheïp âaìo häú coï maïi däúc vç coï nhæîng cäng trçnh xung quanh (thæåìng gàûp trong caïc cäng trçnh xáy chen). + Tuy nhiãn khi âaìo våïi mäüt âäü sáu khäng låïn, âáút coï âäü dênh kãút täút, âáút bë neïn chàût theo thåìi gian ta coï thãø âaìo vaïch thàóng âæïng maì khäng cáön phaíi chäúng vaïch âáút. ÆÏng våïi mäùi loaûi âáút khaïc nhau, chiãöu sáu häú âaìo cho pheïp âaìo âáút thàóng âæïng htâ âæåüc tênh theo cäng thæïc 3.3 hay tra baíng nhæ sau : ⎡ ⎤ 1 ⎢ 2c ⎥ htd = ⎢ − q⎥ (3.3) γ ⎢ ⎛ o ϕ ⎞ ⎥ ⎢k tg⎜45 − ⎟ ⎥ ⎣ ⎝ 2 ⎠ ⎦ Trong âoï: γ (kg/cm3, T/m3): Troüng læåüng riãng cuía âáút. ϕ (âäü): Goïc ma saït trong cuía âáút. c (kg/cm2, T/m2): Læûc dênh âån vë cuía âáút. q (kg, T): taíi troüng âeì lãn màût âáút. k Hãû säú an toaìn: ( k = 1,5 ÷ 2,5). Loaûi âáút htâ (m) - Âáút caït, âáút láùn soíi ≤ 1 - Âáút aï caït, aï seït ≤ 1,25 - Âáút seït, âáút thët ≤ 1,5 - Caïc loaûi âáút ràõn chàõc (âáút thët, âáút seït) ≤ 2 + Khi chiãöu sáu âaìo âáút væåüt quaï caïc quy âënh cho pheïp hoàûc mæûc næåïc ngáöm cao hån âaïy häú âaìo, træåìng håüp naìy nãúu khäng chäúng vaïch âáút thç maïi âáút dãù bë suût låí, gáy khoï khàn trong thi cäng cuîng nhæ gáy nguy hiãøm cho ngæåìi vaì thiãút bë thi cäng. 3.4.2. Caïc biãûn phaïp chäúng vaïch âáút häú âaìo thàóng âæïng (häú âaìo näng) 1. Chäúng vaïch âáút bàòng vaïn ngang a. Chuáøn bë vaì thi cäng + Vaïn táúm gheïp laûi våïi nhau thaình nhæîng maíng coï chiãöu räüng tæì 0,5 ÷ 1m. + Âaìo häú moïng xuäúng sáu tæì 0,5 ÷ 1m tuyì theo tæìng loaûi âáút sao cho vaïch âáút váùn khäng bë saût låí. + Tiãún haình chäúng âåî bàòng caïch eïp saït cacï táúm vaïn song song våïi màût âáút vaìo caïc màût cuía häú âaìo räöi duìng caïc thanh chäúng âæïng âåî åí phêa ngoaìi, duìng caïc thanh neïo (khi màût bàòng phêa trãn räüng raîi), thanh vàng ngang (nãúu häú âaìo heûp) hay thanh chäúng xiãn (nãúu häú daìo räüng) âãø âåî hãû vaïn laït ngang. Táúm vaïn trãn cuìng phaíi âàût cao hån màût âáút mäüt khoaíng 5 ÷ 10cm âãø ngàn khäng cho âáút, âaï trãn màût âáút råi xuäúng häú moïng (hçnh 3-13). + Âäúi våïi thanh chäúng xiãn vaì thanh vàng ngang thæåìng aính hæåíng âãún màût bàòng
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 38 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I thi cäng, thanh neïo chè aïp duûng khi màût bàòng thi cäng räüng raîi âuí chäù âãø liãn kãút thanh neïo våïi vuìng âáút äøn âënh xung quanh. Chäúng xiãn Vaïn laït ngang Hçnh 3-13 Chäúng cheïo häù tråü chäúng âæïng H B≥ tgϕ Thanh giàòng ngang Vàng ngang Coüc chäúng Vaïn laït ngang Coüc neo H Màût træåüt ϕ Vaïn gäù laït ngang Hçnh 3-14. PP neïo gia cäú thaình häú taûo thäng Hçnh 3-15. Chäúng vaïch âáút bàòng vaïn laït thoaïng MB thi cäng âaïy häú âaìo ngang - Häú âaìo heûp + Tiãúp tuûc âaìo sáu tæìng âåüt 0,5 ÷ 1m räöi laûi chäúng âåî vaïch âáút cho âãún âäü sáu thiãút kãú. b. Phaûm vi aïp duûng Khi âaìo häú åí nhæîng loaûi âáút coï âäü kãút dênh nhoí, khäng coï næåïc ngáöm hoàûc coï næåïc ngáöm ráút êt. Chiãöu sáu häú âaìo tæì 2 ÷ 4m. 2. Chäúng vaïch âáút bàòng vaïn laït doüc a. Chuáøn bë vaì thi cäng + Vaïn táúm âæåüc vaït nhoün mäüt âáöu. + Caïc thanh chäúng ngang, neûp âæïng gäúi tæûa. + Duìng vaïn doüc âoïng docü theo chu vi cáön âaìo häú . + Tiãún haình âaìo âáút âãún âäü sáu thiãút kãú. + Duìng neûp ngang liãn kãút caïc táúm vaïn laûi våïi nhau.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 39 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Duìng caïc thanh chäúng âæïng âãø âåî caïc neûp ngang. + Duìng thanh chäúng ngang, thanh neïo hay vàng ngang âåî caïc thanh âæïng û. b. Phaûm vi aïp duûng: Khi âaìo häú åí nhæîng loaûi âáút coï âäü kãút dênh nhoí, råìi raûc, âáút áøm æåït hoàûc âáút chaíy, chiãöu sáu häú âaìo tæì 2 ÷ 4m. H B≥ tgϕ a) b) Thanh giàòng ngang Chäúng xiãn Vaïn laït âæïng Vaïn laït âæïng Neûp ngang H Neûp ngang ϕ Hçnh 3-16. Chäúng vaïch âáút bàòng vaïn laït âæïng a) Duìng chäúng xiãn b) Duìng thanh neïo
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 40 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I CHÆÅNG IV. KYÎ THUÁÛT THI CÄNG ÂÁÚT §4.1. THI CÄNG ÂÁÚT BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP THUÍ CÄNG Thi cäng âáút thuí cäng laì phæång phaïp thi cäng truyãön thäúng. Duûng cuû duìng âãø laìm âáút laì duûng cuû cäø truyãön nhæ xeíng, cuäúc chim, keïo càõt âáút, xaì beng, cuäúc chim v.v Âãø váûn chuyãøn âáút, ngæåìi ta duìng quang gaïnh, xe ruìa, xe boì 4.1.1. Caïc nguyãn tàõc thi cäng 1. Nguyãn tàõc 1 Læûa choün duûng cuû thi cäng thêch håüp tuyì theo tæìng loaûi âáút. Vê duû : Xuïc âáút duìng xeíng vuäng, xeíng cong; Âaìo âáút duìng xeíng troìn, thàóng; Âáút cæïng duìng cuäúc chim, xaì beng; Âáút láùn soíi, âaï duìng chooìng, cuäúc chim; Âáút deío mãöm duìng keïo càõt, mai âaìo. 2. Nguyãn tàõc 2 Phaíi coï biãûn phaïp laìm giaím thiãøu khoï khàn cho thi cäng. Vê duû : Khi thi cäng âaìo âáút maì gàûp âáút quaï cæïng thç ta phaíi laìm mãöm âáút træåïc khi âaìo bàòng caïch tæåïi næåïc hay duìng xaì beng, chooìng, âãø laìm tåi træåïc. Hoàûc khi âang thi cäng thç gàûp tråìi mæa hay gàûp mæûc næåïc ngáöm cao phaíi coï biãûn phaïp tiãu næåïc màût, haû mæûc næåïc ngáöm 3. Nguyãn tàõc 3 Täø chæïc thi cäng håüp lyï. Phaíi phán cäng caïc täø âäüi theo caïc tuyãún laìm viãûc, traïnh táûp trung nhán cäng taûi mäüt vë trê. Täø chæïc váûn chuyãøn phaíi håüp lyï, thäng thæåìng thç hæåïng âaìo âáút vaì hæåïng váûn chuyãøn thàóng goïc våïi nhau hoàûc ngæåüc chiãöu nhau. 4.1.2. Mäüt säú biãûn phaïp thi cäng 1 I 1 I 1 2 2 2 II II 3 3 3 4 III III Hçnh 4-1. Âaìo häú khi coï næåïc ngáöm hay trong tråìi mæa I II III , , : Raînh tiãu næåïc 1, 2, 3, 4 : Thæï tæû låïp âaìo + Nãúu häú âaìo sáu thç chia ra laìm nhiãöu âåüt, chiãöu daìy âaìo âáút cuía mäùi âåüt tæång æïng våïi duûng cuû thi cäng. Coï thãø mäùi âåüt do mäüt täø âaìo, caïc täø âaìo caïch nhau sao cho maïi däúc cuía häú âaìo nhoí hån âäü däúc tæû nhiãn cuía âáút. Täø âaìo âáút cuäúi cuìng âi âãún âáu
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 41 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I thç cäng viãûc cuîng hoaìn táút, khäng coìn ngæåìi, phæång tiãûn âi laûi laìm phaï våî cáúu truïc cuía âáút. + Khi âaìo âáút åí khu væûc coï næåïc hoàûc trong muìa mæa, âãø âãö phoìng næåïc chaíy traìn trãn màût cäng trçnh, ta cáön taûo raînh sáu thu næåïc vaìo mäüt chäù âãø båm thoaït âi. Raînh thu næåïc luän thæûc hiãûn træåïc mäùi âåüt âaìo. + Khi âaìo âáút gàûp caït chaíy, buìn chaíy ta phaíi laìm häú coï táöng loüc ngæåüc âãø gaûn láúy næåïc trong räöi måïi båm næåïc âi. Khäng âæåüc båm næåïc træûc tiãúp coï caït. Nãúu båm træûc tiãúp næåïc coï caït seî laìm räùng âáút, phaï hoíng cáúu truïc âáút nguyãn åí xung quanh, gáy hæ hongí caïc cäng trçnh lán cáûn. Âäúi våïi häú âaìo räüng, coï buìn chaíy, phaíi laìm haìng coüc chäúng, loït phãn vaì råm âãø ngàn khäng cho caït chaíy xuäúng phêa dæåïi. Nãúu âaìo sáu thç cáön laìm theo daûng báûc thang. 2 1 500 Låïp âáút 1 ÷ 200 3 500 Låïp âáút 2 ÷ 200 Hçnh 4-2. Âaìo âáút nåi coï buìn, caït chaíy 1. Coüc tre (hay coüc gäù); 2. Phãn næïa; 3. Råm §4.2. THI CÄNG ÂAÌO ÂÁÚT BÀÒNG CÅ GIÅÏI 4.2.1. Âaìo âáút bàòng maïy âaìo gaìu thuáûn 1. Caïc thäng säú kyî thuáût (hçnh 4-3) + RI = Rmin: laì baïn kênh nhoí nháút maì maïy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc taûi mäüt vë trê âæïng tæång æïng våïi chiãöu cao âaìo âáút HI. + RII: laì baïn kênh âaìo âáút åí cao trçnh maïy âæïng, chiãöu cao tæång æïng laì HII = 0. + RIII = Rmax: laì baïn kênh âaìo låïn nháút maì maïy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc taûi vë trê âæïng, æïng våïi chiãöu cao âaìo âáút laì HIII. + RIV: laì baïn kênh âaìo tæång æïng våïi chiãöu cao âaìo âáút låïn nháút maì maïy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc taûi cao trçnh âæïng HIV = Hmax. + r1: laì baïn kênh âäø âáút tæång æïng våïi chiãöu cao âäø âáút låïn nháút h1 = hmax maì maïy thæûc hiãûn âæåüc taûi vë trê âæïng. + r2 = rmax: laì baïn kênh âäø âáút låïn nháút maì maïy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc taûi vë trê âæïng, coï chiãöu cao gaìu âäø tæång æïng laì h2.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 42 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Ghi chuï: + Caïc kêch thæåïc âãöu tênh tæì truûc quay cuía maïy âaìo. + Baïn kênh âaìo âáút tênh âãún læåîi dao cuía gaìu âaìo. Baïn kênh âäø âáút tênh âãún troüng tám gaìu. + Chiãöu cao âaìo âáút tênh tæì màût âáút lãn âãún læåîi dao, coìn chiãöu cao âäø âáút tênh âãún âiãøm tháúp nháút cuía âaïy gaìu khi måí nàõp. RIV max 1 = H r IV III H 2 H h I H RI = Rmin r1 RII r2 = rmax RIII = Rmax Hçnh 4-3. Caïc thäng säú kyî thuáût cuía maïy âaìo gaìu thuáûn 2. Caïc kiãøu âaìo cuía maïy âaìo gaìu thuáûn a. Âaìo doüc + Laì caïch âaìo maì maïy âaìo tuáön tæû di chuyãøn doüc theo chiãöu daìi cuía häú âaìo, hæåïng âaìo truìng hoàûc song song våïi truûc tuyãún âaìo. + Âaìo doüc âæåüc aïp duûng cho nhæîng häú âaìo chaûy daìi nhæ kãnh mæång, longì âæåìng. + Coï hai kiãøu âaìo doüc bàòng maïy âaìo gaìu thuáûn: ♦ Âaìo doüc âäø bãn: Xe váûn chuyãøn âáút âæïng ngang våïi maïy âaìo vaì chaûy song song våïi âæåìng di chuyãøn cuía maïy âaìo. AÏp duûng khi khoang âaìo räüng âuí chäù bäú trê xe váûn chuyãøn. + Maïy âaìo vaì ätä váûn chuyãøn coï thãø åí cuìng cao trçnh hoàûc maïy âaìo coï thãø âæïng tháúp hån ätä váûn chuyãøn mäüt êt + Theo caïch âaìo naìy maïy âaìo vaì ätä váûn chuyãøn âáút laìm viãûc dãù daìng. Coï thãø sæí duûng moüi loaûi xe taíi to hay nhoí âãø váûn chuyãøn âáút. 1 + Theo caïch âaìo naìy maïy âaìo chè thæûc hiãnû voìng quay âãø âäø âáút do âoï nàng 4 suáút âaìo tàng. ♦ Âaìo doüc âäø sau: Ätä váûn chuyãøn âáút âæïng åí phêa sau maïy âaìo. + Caïch âaìo naìy aïp duûng khi âaìo nhæîng häú heûp, chè coï mäüt âæåìng cuût dáùn âãún chäù
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 43 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I âaìo, trong häú ätä váûn chuyãøn khoï xoay såí. + Âãø vaìo láúy âáút ätä phaíi chaûy luìi trong khoang. 1 + Âãø âäø âáút âæåüc vaìo trong ätä váûn chuyãøn maïy âaìo phaíi quay cáön voìng quay, 2 nãn thåìi gian âäø âáút tàng dáùn âãún giaím nàng suáút maïy âaìo. Hçnh 4-4. Âaìo doüc âäø bãn Hçnh 4-5. Âaìo doüc âäø sau (Maïy âaìo âæïng tháúp hån ätä váûn chuyãøn) b. Âaìo ngang + Hæåïng âaìo vuäng goïc våïi truûc tiãún cuía maïy. Khi khoang âaìo räüng thç måïi bäú trê âaìo ngang. + Theo caïch âaìo naìy I âæåìng váûn chuyãøn âáút coï thãø 1 ngàõn hån. Chuï yï 1 + Khi chiãöu sáu häú cáön âaìo Hçnh 4-6. Âaìo Ngang låïn hån chiãöu cao âaìo låïn nháút 1 Hmax thç coï thãø chia thaình nhiãöu : hæåïng di chuyãøn cuía ätä váûn chuyãøn âáút, låïp âãø âaìo. I : hæåïng di chuyãøn cuía maïy âaìo. + Trong khoang âaìo, nãúu cao trçnh maïy âaìo tháúp hån cao trçnh xe váûn chuyãøn thç kiãøu âaìo naìy goüi laì âaìo theo báûc, coìn khi maïy âaìo vaì xe váûn chuyãøn âæïng trãn cuìng mäüt cao trçnh thç kiãøu âaìo naìy goüi laì âaìo theo âåüt. + Trong thæûc tãú âãø choün caïch âaìo vaì caïch âäø âáút vaìo phæång tiãûn váûn chuyãøn, ta thæåìng dæûa vaìo bãö räüng cuía khoang âaìo. Sau âáy laì mäüt säú træåìng håüp cuû thãø:
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 44 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I - Khi chiãöu räüng khoang âaìo B < 1,5Rmax ( = 1,5RIII ) thç bäú trê maïy âaìo chaûy doüc âäø sau. Xe váûn chuyãøn âáút âæåüc bäú trê âæïng chãúch sau maïy âaìo, nghéa laì maïy âaìo âæïng gáön mäüt bãn båì häú âaìo, coìn ätä váûn chuyãøn âæïng saït vãö båì bãn kia cuía häú âaìo. - Khi chiãöu räüng häú âaìo B = (1,5 ÷ 1,9)Rmax thç cho maïy âaìo chaûy doüc åí giæîa vaì âäø âáút lãn caïc xe váûn chuyãøn âæïng hai bãn phêa sau. - Nãúu chiãöu räüng häú âaìo B lãn âãún 2,5Rmax thç cho maïy âaìo chaûy räüng thaình hçnh chæî chi (hçnh dêch dàõc), váùn âaìo theo kiãøu âaìo doüc âäø sau. - Khi chiãöu räüng häú âaìo B âãún 3,5Rmax coï thãø cho maïy âaìo ngang häú moïng vaì tiãún dáön lãn theo kiãøu chaûy doüc âäø sau. Nhæîng maïy âaìo loaûi nhoí (dung têch gaìu tæì 0,25 ÷ 0,65m3 ) chaûy chæî chi mäüt caïch dãù daìng. Trong caïc häú âaìo âæåüc måí räüng nhæ váûy, maïy âaìo âäø âáút lãn xe taíi dãø daìng. - Nãúu häú âaìo räüng hån 3,5Rmax thç ban âáöu âaìo mäüt tuyãún theo kiãøu chaûy doüc âäø sau, caïc tuyãún âaìo sau seî thi cäng theo kiãøu âaìo doüc âäø bãn. max R max R 1,9) ÷ B < 1,5 B = (1,5 max max R R B = 3,5 B = 2,5 Hçnh 4-7. Caïc kiãøu âaìo theo bãö räüng häú moïng - Nãúu häú âaìo khaï sáu vaì räüng thç phaíi cho maïy âaìo thaình II I III V 1 nhiãöu báûc. Trong phaûm vi tiãút diãûn IV VI häú âaìo thiãút kãú sao cho säú tuyãún VII VIII âaìo nhoí nháút, sao cho mäüt âæåìng IX X XI 2 váûn chuyãøn âáút phuûc vuû âæåüc caí ba tuyãún âaìo vaì sao cho læåüng âáút Hçnh 4-8. Âaìo häú moïng sáu vaì räüng soït laûi sau khi âaìo laì nhoí nháút. 1 : Caïc khoang âaìo âæåüc âaïnh säú thæï tæû tæì I ÷ XI Muäún giaím læåüng âáút soït åí caïc 2 : Âáút soït laûi sau khi âaìo. maïi däúc, nghéa laì muäún hçnh daûng caïc khoang âaìo gáön giäúng hçnh daûng maïi däúc thiãút kãú nháút, thç chiãöu sáu caïc khoang
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 45 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I âaìo saït maïi däúc phaíi nhoí. 3. Æu nhæåüc âiãøm cuía maïy âaìo gaìu thuáûn a. Æu âiãøm + Maïy âaìo gaìu thuáûn coï tay cáön ngàõn vaì xuïc thuáûn nãn âaìo ráút khoíe coï thãø âaìo âæåüc nhæîng häú âaìo sáu vaì räüng våïi cáúp âáút tæì cáúp I ÷ IV. + Maïy âaìo gaìu thuáûn thêch håüp duìng âãø âäø âáút lãn xe chuyãøn âi. Kãút håüp våïi xe chuyãøn âáút nãn bäú trê quan hãû giæîa dung têch gaìu vaì dung têch thuìng xe håüp lê seî cho nàng suáút cao, traïnh råi vaîi laîng phê. + Nãúu bäú trê khoang âaìo thêch håüp thç maïy âaìo gaìu thuáûn coï nàng suáút cao nháút trong caïc loaûi maïy âaìo mäüt gaìu. b. Nhæåüc âiãøm + Khi âaìo âáút maïy âaìo phaíi âæïng dæåïi khoang âaìo âãø thao taïc, vç váûy maì maïy âaìo gaìu thuáûn chè laìm viãûc täút åí nhæîng häú âaìo khä raïo khäng coï næåïc ngáöm. + Täún cäng vaì chi phê laìm âæåìng cho maïy vaì phæång tiãûn váûn chuyãøn lãn xuäúng khoang âaìo. 4.2.2. Âaìo âáút bàòng maïy âaìo gaìu nghëch 1. Caïc thäng säú kyî thuáût (hçnh 4-9) RI I I H II III max Rmin = H II H RIII RII = Rmax Hçnh 4-9. Caïc thäng säú kyî thuáût cuía maïy âaìo gaìu max + RI: Baïn kênh âäø âáút våïi chiãöu cao tæång æïng laì HI. Mäùi maïy seî coï Râäø . + RII = Rmax: Baïn kênh âaìo âáút låïn nháút våïi chiãöu cao âaìo tæång æïng laì HII = 0. + Rmin: Baïn kênh âaìo âáút nhoí nháút æïng våïi cao trçnh âaìo HII = 0. + HII = Hmax: Chiãöu sáu âaìo âáút låïn nháút maïy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 46 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 2. Caïc kiãøu âaìo cuía maïy âaìo gaìu nghëch a. Âaìo doüc Maïy âæïng trãn båì häú âaìo, dëch chuyãøn luìi theo truûc cuía häú âaìo. b. Âaìo ngang + Maïy âæïng trãn båì häú âaìo, dëch chuyãøn song song våïi truûc häú âaìo. + AÏp duûng âaìo nhæîng häú âaìo coï chiãöu räüng låïn. b) a) Hçnh 4-10. Caïc kiãøu âaìo cuía maïy âaìo gaìu nghëch a) : Âaìo doüc, b) : Âaìo ngang. 3. Æu nhæåüc âiãøm cuía maïy âaìo gaìu nghëch a. Æu âiãøm + Maïy âaìo gaìu nghëch cuîng coï tay cáön ngàõn nãn âaìo ráút khoeí, coï thãø âaìo âæåüc cáúp âáút tæì cáúp I ÷ IV. + Cuîng nhæ maïy âaìo gaìu thuáûn, maïy âaìo gaìu nghëch thêch håüp âãø âaìo vaì âäø âáút lãn xe chuyãøn âi hoàûc âä ø âäúng. + Maïy coï cå cáúu goün nheû nãn thêch håüp âãø âaìo caïc häú âaìo åí nhæîng nåi cháût heûp, caïc häú âaìo coï vaïch thàóng âæïng, thêch håüp âãø thi cäng âaìo häú moïng caïc cäng trçnh dán duûng vaì cäng nghiãûp. + Do âæïng trãn båì häú âaìo âãø thi cäng nãn maïy coï thãø âaìo âæåüc caïc häú âaìo coï næåïc vaì khäng phaíi täún cäng laìm âæåìng lãn xuäúng khoang âaìo cho maïy vaì phæång tiãûn váûn chuyãøn. b. Nhæåüc âiãøm + Khi âaìo âáút maïy âaìo âæïng trãn båì häú âaìo âãø thao taïc, vç váûy cáön quan tám âãún khoaíng caïch tæì meïp maïy âãún meïp häú âaìo âãø âaím baío äøn âënh cho maïy. + Nàng suátú tháúp hån nàng suáút maïy âaìo gaìu thuáûn coï cuìng dung têch gaìu. + Chè thi cäng coï hiãûu quaí våïi nhæîng häú âaìo näng vaì heûp, våïi caïc häú âaìo räüng vaì
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 47 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I sáu, duìng maïy âaìo gaìu nghëch khäng thêch håüp, nàng suáút tháúp. 4.2.3. Âaìo âáút bàòng maïy âaìo gaìu dáy 1. Caïc thäng säú kyî thuáût (hçnh 4-11) RII II A H C1 C ’ I a A I H 1 H B B 1 a RI Hçnh 4-11. Thäng säú kyî thuáût cuía maïy âaìo gaìu dáy. + RI: Baïn kênh quàng gaìu låïn nháút. + RII: Baïn kênh âäø âáút. + HI : chiãöu sáu låïn nháút maì maïy âaìo âæåüc åí vë trê maïy âæïng. a) b) + HII : chiãöu cao âäø âáút låïn nháút. Khi âaìo doüc, maïy dëch chuyãøn tæì C âãún C1 våïi bæåïc dëch chuyãøn laì a thç coï thãø âaìo sáu âãún H’I. 2. Caïc kiãøu âaìo cuía maïy âaìo gaìu dáy + Gaìu dáy coï hai caïch âaìo cå baín laì âaìo doüc vaì âaìo ngang. Hçnh 4-12. Caïc kiãøu âaìo cuía maïy âaìo gaìu dáy a) Âaìo doüc; b) Âaìo ngang. + Khi tiãút diãûn ngang cuía häú âaìo låïn, ta bäú trê caïch âaìo theo nhiãöu raînh. 3. Æu nhæåüc âiãøm cuía maïy âaìo gaìu dáy a. Æu âiãøm + Do coï tay cáön daìi, laûi coï khaí nàng vàng gaìu âi xa nãn thêch håüp cho viãûc thi cäng caïc häú âaìo sáu vaì räüng. Thæåìng æïng duûng âãø thi cäng caïc loaûi moïng sáu, naûo veït
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 48 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I kãnh mæång, loìng säng + Maïy âaìo gaìu dáy coï thãø thi cäng caïc loaûi âáút mãöm, tåïi âáút cáúp II. + Do âæïng trãn båì häú âaìo âãø thi cäng nãn coï thãø thi cäng âæåüc åí nhæîng nåi coï næåïc, khäng täún cäng laìm âæåìng lãn xuäúng khoang âaìo cho maïy vaì phæång tiãûn váûn chuyãøn. + Thêch håüp cho thi cäng âäø âäúng. b. Nhæåüc âiãøm + Khi âaìo âáút maïy âaìo âæïng trãn båì häú âaìo âãø thao taïc, vç váûy cáön quan tám âãún khoaíng caïch tæì meïp maïy âãún meïp häú âaìo âãø âaím baío äøn âënh cho maïy. + Khi phaûm vi âaìo âáút væåüt quaï khaí nàng cuía tay cáön, phaíi thæûc hiãûn quàng gaìu, chu kç cäng taïc tàng, nàng suáút giaím. Chè thæûc hiãûn quàng gaìu khi thæûc sæû cánö thiãút. + Nàng suáút âaìo vaì âäø lãn phæång tiãûn váûn chuyãøn tháúp hån caïc loaûi maïy âaìo gaìu thuáûn vaì gaìu nghëch coï cuìng dung têch gaìu do täún cäng âiãöu khiãøn gaìu âäø âuïng vë trê. 4.2.3. Nàng suáút cuía maïy âaìo mäüt gaìu 1. Nàng suáút lê thuyãút 3600 1 3 N = q K (m ) (4.1) LT S h T ρo Trong âoï: + q (m3): dung têch gaìu. + KS: Hãû säú âáöy våi. + ρo: Hãû säú tåi xäúp ban âáöu cuía âáút. + T (s): Chu kyì âaìo âáút trong mäüt âån vë thåìi gian. T = t1 + t2 + t3 + t4 (s). t1: Thåìi gian âaìo âáút âáöy gaìu ( t1 = const) t2: Thåìi gian quay maïy âãún vë trê âäø. t3: Thåìi gian âäø âáút ( t3 = const). t4: Thåìi gian quay maïy vãö vë trê âaìo måïi. 2. Nàng suáút thæûc tãú cuía maïy âaìo 3 NTT = NLT Z ktg (m /ca) (4.2) Trong âoï: NLT: Nàng suáút lê thuyãút. Z: Säú giåì laìm viãûc trong mäüt ca ( Z = 7÷8 giåì). ktg: Hãû säú sæí duûng thåìi gian ( ktg = 0,8 ÷ 0,85). Nháûn xeït: Âãø náng cao nàng suáút cuía maïy âaìo, vãö màût ké thuáût phaíi giaím chu kç cäng taïc cuía maïy vaì phaíi náng cao hãû säú âáöy våi khi âaìo âáút. Muäún váûy, âoìi hoíi phaíi giaím t2 vaì t4, nghéa laì phaíi bäú trê tuyãún váûn chuyãøn so våïi vë trê âaìo håüp lê. Ngoaìi ra âoìi hoíi ngæåìi âiãöu khiãøn maïy phaíi coï tay nghãö chuyãn män cao, coï kinh nghiãûm vaì kyî thuáût cao. Vãö màût täø chæïc, cáön phaíi náng cao hãû säú táûn duûng thåìi gian Ktg. Âãø náng cao hãû säú Ktg cáön
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 49 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I phaíi bäú trê khoang âaìo, âæåìng di chuyãøn cuía maïy, cuía phæång tiãûn váûn chuyãøn cho phuì håüp. §4.3. LAÌM ÂÁÚT BÀÒNG MAÏY UÍI 4.3.1. Âàûc âiãøm-phán loaûi + Maïy uíi laì loaûi maïy laìm âáút coï thãø laìm viãûc âäüc láûp hay kãút håüp våïi nhæîng maïy khaïc. Laì loaûi maïy væìa âaìo væìa váûn chuyãøn. + Duìng maïy uíi âãø âaìo häú, raînh våïi chiãöu sáu khäng quaï låïn, thêch håüp våïi nhæîng häú âaìo näng vaì räüng, daìi. + Coï thãø duìng maïy uíi âãø âàõp nãön âáút våïi chiãöu cao cáön âàõp tæì 1 ÷ 1,5m . + Sæí duûng maïy uíi âãø san láúp màût bàòng, boïc caïc låïp âáút khäng sæí duûng. + Âaìo gäúc, phaï âaï, laìm maïy keïo hoàûc âãø hä ù tråü læûc âáøy cho maïy caûp hoàûc caïc loaûi maïy khaïc, sæía chæîa âæåìng + Khoaíng caïch váûn chuyãøn thêch håüp cuía maïy uíi tæì 25 ÷ 100m, håüp lê nháút trong khoaíng 50m. Hçnh 4-13. Traûng thaïi cuía ben maïy uíi + Caïc loaûi maïy uíi thäng duûng hiãûn nay: DT75, T130, T140, D7 ben uíi âæåüc âiãöu khiãøn bàòng thuyí læûc. Ben uíi coï thãø náng lãn haû xuäúng, thay âäøi goïc nghiãng so våïi màût phàóng san uíi hoàûc thay âäøi goïc nghiãng so våïi truûc doüc maïy (hçnh 4-13). 4.3.2. Caïc så âäö váûn haình 1. Så âäö âi thàóng vãö luìi (hçnh 4-14) + Maïy uíi chaûy thàóng âãø âaìo Maïy âaìo âáút âi thàóng âáút váûn chuyãøn âãún nåi âäø sau âoï Maïy âi luìi khäng âaìo âátú tråí vãö vë trê âaìo bàòng caïch chaûy giáût luìi. + Khi âaìo vaì Hçnh 4-14. Så âäö âi thàóng vãö luìi váûn chuyãøn trong khoaíng 10 ÷ 50m âãø âäø hay láúp caïc häú, vuîng sáu thç nãn aïp duûng så âäö naìy. Hay noïi caïch khaïc: aïp duûng så âäö naìy khi khoaíng caïch âaìo vaì váûn chuyãøn khäng låïn, Hçnh 4-15. Så âäö âi thàóng vãö quay yãu cáöu táûp trung âáút vãö mäüt phêa cuía cäng trçnh. 2. Så âäö âi thàóng vãö quay (hçnh 4-15)
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 50 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Maïy uíi chaûy thàóng âãø âaìo vaì váûn chuyãøn âáút âãún nåi âäø sau âoï quay âáöu laûi tiãúp tuûc uíi vãö hæåïng ban âáöu. + AÏp duûng khi tiãún haình san uíi màût bàòng, khi khoaíng caïch âaìo vaì váûn chuyãøn låïn, æïng duûng âãø âaìo vaì váûn Quay ngang chuyãøn âáút vãö mäüt hoàûc caí hai phêa cuía âäø âáút cäng trçnh. Læåüt âi âaìo âátú 3. Så âäö âaìo thàóng âäø bãn (hçnh 4- 16) + Maïy uíi âáút chaûy doüc âãún nåi âäø Nåi âäø âáút âáút räöi quay sang bãn âãø âäø âáút. Sau âoï chaûy giáût luìi hoàûc quay âáöu tråí vãö. Hçnh 4-16. Så âäö âaìo âäø bãn 4. Så âäö âaìo báûc (hçnh 4-17) Maïy uíi âáút, váûn chuyãøn âãún nåi âäø räöi giáût luiì vãö nåi âaìo måïi, cæï thãú âáút âæåüc âaìo thaình tæìng báûc. Så âäö naìy thêch håüp khi thi cäng åí nhæîng màût bàòng räüng. 5. Så âäö säú taïm (hçnh 4-18) + Maïy uíi âaìo, váûn chuyãøn âáút âãún nåi âäø (hay âàõp) theo läü trçnh hçnh säú taïm. Theo caïch âaìo naìy maïy uíi chè tiãún khängluìi. + Så âäö naìy thêch håüp khi âæåìng váûn chuyãøn låïn hån 50m vaì nåi âàõp (hay âäø) giæîa hai nåi âaìo hay ngæåüc laûi. Hçnh 4-17. Så âäö âaìo báûc Hçnh 4-18. Så âäö säú taïm 4.3.3. Nàng suáút cuía maïy uíi 1. Nàng suáút lê thuyãút 3600 3 NLT = .q.Ki .Kr (m / h) (4.3) TCK
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 51 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Trong âoï : + 3600: hãû säú quy âäøi giåì thaình giáy. + Ki: Hãû säú táûn duûng âäü däúc. + Kr:Hãû säú råi vaîi. + TCK: Chu kç cäng taïc lâ lvc lâ + lvc TCK = + + + to (s) vâ vvc vo + lâ, lvc (m): quaîng âæåìng âaìo âáút, váûn chuyãøn âáút. + vâ, vvc (m/s): váûn täúc khi maïy âaìo vaì khi maïy váûn chuyãøn âáút. + vo (m/s): váûn täúc khi maïy chaûy luìi. + to (s): thåìi gian quay, caìi säú, náng haû baìn gaût. + q (m3): Thãø têch âäúng âáút træåïc ben uíi. H2 q = L K (m3) 2 â + L (m): Chiãöu daìi ben uíi. + H(m): Chiãöu cao âäúng âáút træåïc ben uíi. + Kâ: Hãû säú kãø âãún hçnh daûng cuía âäúng âáút træåïc ben uíi. 2. Nàng suáút thæûc tãú cuía maïy âaìo 3 NTT = NLT Z ktg (m /ca) (4.4) Trong âoï: + NKT: nàng suáút lê thuyãút. + Z: säú giåì laìm viãûc trong mäüt ca ( Z=7÷8 giåì) + ktg: hãû säú sæí duûng thåìi gian ( kt = 0,8 ÷ 0,85). 4.3.4. Caïc biãûn phaïp tàng nàng suáút cuía maïy uíi 1. Choün så âäö di chuyãøn håüp lê. 2. Giaím caín læûc. 400÷600 + Låüi duûng âëa hçnh cho maïy âi xuäúng däúc khi uíi. 1.000 + Choün chiãöu daìy låïp âáút càõt håüp lê. ÷ + Trong nhiãöu træåìng håüp phaíi laìm 600 tåi, laìm áøm âáút. 3. Haûn chãú sæû råi vaîi cuía âáút ra ngoaìi ben uíi a. Biãûn phaïp âaìo raînh (hçnh 4-19) Cho maïy âaìo thaình tæìng raînh liãön nhau, mäùi raînh coï chiãöu räüng bàòng chiãöu räüng cuía ben uíi, sáu 0,6÷1m, caïch nhau tæì o 0,4÷0,6m. Sau âoï cho maïy chaûy nghiãng 30 khoaíng 30úo våïi raînh væìa uíi âãø gaût näút pháön Hçnh 4-19. Biãûn phaïp âaìo kiãøu raînh
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 52 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I båì coìn soït laûi. Biãûn phaïp naìy laìm giaím læåüng âáút råi vaîi nhæng laìm tàng caín læûc taïc duûng lãn maïy trong quaï trçnh uíi. b. Biãûn phaïp gheïp maïy (hçnh 4-20) Gheïp hai hay nhiãöu maïy chaûy song song våïi nhau (âi ngang nhau hoàûc so le nhau), caïch nhau nhæîng khoaíng tæì 30÷50cm. AÏp duûng biãûn phaïp naìy khi màût bàòng thi cäng räüng raîi vaì nàng læûc thi cäng cuía âån vë thi cäng cho pheïp sæí duûng nhiãöu maïy. Tuy nhiãn khi quaîng âæåìng váûn chuyãøn quaï daìi thç biãûn phaïp naìy cuîng khäng 300÷500 300÷500 thæûc sæû hiãûu quaí vç khi âoï âáút váùn råi vaîi nhiãöu ra khoíi ben uíi. c. UÍi däön âäúng (hçnh 4-21) Khi quaîng âæåìng uíi vaì váûn chuyãøn âátú quaï daìi, khäng thãø chaûy maïy uíi mäüt læåüt vç khi âoï âáút seî råi vaîi ra ngoaìi ben a) b) uíi, hiãûu quaí khäng cao.Khi âoï cho maïy uíi däön âäúng theo tæìng âoaûn, sau âoï tiãúp Hçnh 4-20. Biãûn phaïp gheïp maïy a) Gheïp song song tuûc uíi caïc âäúng âi. Khoaíng caïch uíi hiãûu b) Gheïp so le quaí cuía maïy uíi laì tæì 30÷60m tuyì thuäüc tæìng loaûi maïy uíi. 30÷60m 30÷60m 30÷60m 30÷60m Hçnh 4-21. Biãûn phaïp uíi âäúng d. Làõp thãm hai caïnh vaìo ben uíi Làõp thãm hai caïnh vaìo hai bãn ben uíi âãø tàng læåüng chæïa træåïc ben uíi. §4.4. THI CÄNG ÂÁÚT BÀÒNG MAÏY CAÛP 4.4.1. Âàûc âiãøm-phán loaûi 1. Âàûc âiãøm + Maïy caûp hay coìn âæåüc goüi laì maïy xuïc chuyãøn laì loaûi maïy laìm âáút cå baín, noï coï thãø âaìo, váûn chuyãøn, raíi âáút vaì san phàóng âëa hçnh trong quaï trçnh laìm viãûc. + Coï thãø sæí duûng âaìo häú moïng khi chiãöu sáu häú moïng khäng låïn nhæng chaûy daìi
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 53 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I theo tuyãún. + Maïy coï thãø laìm viãûc tåïi loaûi âáút cáúp III, tuy nhiãn khi âáút quaï cæïng nãn laìm áøm, laìm tåi hoàûc häù tråü læûc âáøy cho maïy. + Maïy caûp khäng leo âæåüc nhæîng däúc låïn, nãn chè âaìo âæåüc nhæîng häú näng. Hoaût âäüng keïm nàng suáút åí nhæîng nåi coï âëa hçnh máúp mä (∆h >± 0,5 ÷ 0,6m ), âáút láùn âaï to, cáy cäúi hoàûc âáút quaï dênh. + Caïc loaûi maïy caûp thæåìng coï dung têch thuìng caûp tæì 1,5÷25m3, træåìng håüp âàûc biãût, dung têch cuía maïy coï thãø coìn låïn hån nhiãöu. Âãø sæí duûng coï hiãûu quaí maïy caûp, ngoaìi viãûc phuû thuäüc vaìo âëa hçnh, màût bàòng cuîng nhæ täøng khäúi læåüng âaìo hoàûc âàõp, cáön læûa choün maïy caûp coï dung têch thuìng phuì håüp våïi chiãöu daìi quaîng âæåìng váûn chuyãøn: 3 + Âäúi våïi Lt/b = 300m -> dung têch thuìng caûp: q = 3m 3 + Âäúi våïi Lt/b = 400m-500m -> dung têch thuìng caûp: q = 6-8m 3 + Âäúi våïi Lt/b ≥ 500m -> dung têch thuìng caûp: q > 10m Cæû li hoaût âäüng hiãûu quaí cuía maïy caûp tæì 500m÷5000m. 2. Phán loaûi maïy caûp a. Theo dung têch thuìng caûp + Loaûi nhoí, coï dung têch thuìng caûp tæì 1.5÷4m3. + Loaûi trung bçnh, coï dung têch thuìng caûp tæì 5÷12m3. + Loaûi låïn, coï dung têch thuìng caûp tæì 15÷18m3. b. Theo khaí nàng di chuyãøn + Tæû haình + Baïn tæû haình. + Loaûi coï rå mooc keïo theo c. Theo caïch thæïc náng haû thuìng caûp Âiãöu khiãøn bàòng thuyí læûc, âiãöu khiãøn bàòng caïp. Hçnh 4-21. Maïy caûp tæû haình 4.4.2. Kyî thuáût thi cäng âáút bàòng maïy caûp
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 54 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 1. Caïc giai âoaûn laìm viãûc cuía maïy caûp Quaï trçnh laìm viãûc cuía maïy caûp traíi qua 4 giai âoaûn: + Giai âoaûn càõt âáút têch âáöy thuìng: læåîi dao thuìng caûp càõm sáu xuäúng âáút tæì 0.12m âãún 0.32m tuyì thuäüc âáút ràõn hay mãöm vaì khaí nàng cuía maïy. Maïy di chuyãøn cháûm. + Giai âoaûn váûn chuyãøn âáút: Maïy caûp váûn chuyãøn âáút tåïi vë trê âäø. Giai âoaûn naìy maïy di chuyãøn nhanh hån nhiãöu so våïi giai âoaûn càõt âáút. + Giai âoaûn dåî taíi: Maïy caûp âäø âáút hoàûc raíi âáút, maïy âi giáût luìi. + Giai âoaûn quay vãö vë trê âaìo: Maïy di chuyãøn vãö vë trê âaìo våïi váûn täúc nhanh. Chiãöu daìi quaîng âæåìng caûp âáút âáöy thuìng: q Lâaìo = Ksρ o (m) (4.5) bh1 Trong âoï: q(m3)-dung têch thuìng cap; b(m)-chiãöu räüng læåîi dao thuìng caûp; h1(m)-chiãöu daìy låïp âáút càõt; Ks-hãû säú chæïa cho theo baíng tra phuû thuäüc vaìo loaûi âáút; ρo-hãû säú tåi xäúp ban âáöu. Chiãöu daìi âoaûn âæåìng raíi âáút: q Lâäø = Ks (m) (4.6) bh2 Trong âoï: h2(m)-chiãöu daìy låïp âáút raíi. 2. Hçnh daïng nhaït càõt vaì så âäö di chuyãøn cuía maïy caûp a. Hçnh daïng nhaït càõt l3 1 h3 l2 2 h2 l1 3 h1 Hçnh 4-22. Caïc hçnh daïng nhaït càõt cuía maïy caûp 1. Càõt theo hçnh tam giaïc; 2. Càõt theo hçnh ràng cæa; 3. Càõt theo hçnh thang Tuyì theo âäü dênh vaì tênh cháút cuía âáút, ta coï caïc hçnh daïng nhaït càõt nhæ hçnh 4-22. Ta coï: h1>h2>h3; l1<l2<l3
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 55 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Viãûc càõt âáút theo caïc hçnh daïng nhaït càõt nhæ trãn coìn tuyì thuäüc vaìo tay nghãö 3 4 3 4 a) b) 1 2 1 2 Hçnh 4-23. Så âäö di chuyãøn a) Hçnh elêp; b) Så âäö di chuyãøn hçnh bçnh haình cuîng nhæ kinh nghiãûm cuía ngæåìi váûn haình maïy. b. Caïc så âäö di chuyãøn b1. Så âäö hçnh elêp (hçnh 4-23) Laì så âäö voìng kên, nhæåüc âiãøm cuía så âäö naìy laì trong suäút quaï trçnh laìm viãûc maïy chè chuyãøn hæåïng theo mäüt phæång vaì lãn däúc âäüt ngäüt khi âaìo âáút âáöy thuìng vaì di chuyãøn âãø âäø âáút. Âãø giaím âäü däúc khi váûn chuyãøn âáút coï thãø bäú trê cho maïy chaûy theo så âäö hçnh elip lãûch (så âäö hçnh bçnh haình-hçnh 4-23). Våïi så âäö naìy âæåìng lãn xuäúng seî khäng thàóng goïc våïi truûc cuía kãnh âaìo nãn traïnh âæåüc sæû lãn däúc quaï cao coï haûi cho maïy. b2. Så âäö hçnh säú taïm (hçnh 4-24) 3 3 4 4 1 1 2 2 Hçnh 4-24. Så âäö di chuyãøn hçnh säú taïm 1. Caûp âáút; 2. Váûn chuyãøn; 3. Raíi âáút; 4. Tråí vãö vë trê âaìo Laì så âäö kãút håüp cuía 2 så âäö hçnh elêp hoàûc elêp nghiãng aïp duûng khi diãûn têch màût bàòng räüng raîi, khäúi læåüng âaìo âàõp låïn. Mäüt chu kyì laìm viãûc theo så âäö naìy gäöm hai láön caûp âáút vaì hai láön âäø âáút. Khi maïy hoaût âäüng theo så âäö naìy, voìng quay luän Hçnh 4-25. Så âäö di chuyãøn hçnh dêc dàõc
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 56 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I thay âäøi nãn laìm cho ngæåìi laïi âåî moíi mãût vaì maïy cuîng âåî bë moìn lãûch vãö mäüt phêa. b3. Så âäö zêch zàõc (hçnh 4-25) Caïc maïy caûp näúi âuäi nhau chaûy doüc cäng trçnh, væìa âaìo væìa âäø âáút. AÏp duûng så âäö naìy trong nhæîng cäng trçnh âáút chaûy daìi. b4. Så âäö hçnh con thoi(hçnh 4-26) Mäüt chu kç âaìo âáút theo så âäö naìy gäöm hai láön âaìo âáút vaì hai láön âäø âáút. AÏp dung så âäö naìy khi boïc låïp thæûc váût trãn nãön cäng trçnh âãm âäø âi nåi khaïc hayâaìo âáút trãn màût kãnh, häú moïng räüng. Ngoaìi nhæîng så âäö nãu trãn, do yãu cáöu tênh cháút cäng viãûc coï thãø aïp duûng så âäö säú tam kãút håüp våïi så âäö dêch dàõc hoàûc så âäö säú taïm deût. Hçnh 4-26. Så âäö di chuyãøn hçnh con thoi 4.4.3. Nàng suáút cuía maïy caûp 1. Nàng suáút lê thuyãút 3600 N = qK ρ (m / h) (4.7) lt T s o Trong âoï : 3600: Hãû säú quy âäøi giåì thaình giáy. q (m3): Dung têch thuìng chæïa. KS: Hãû säú âáöy våi. ρo: Hãû säú tåi xäúpban âáöu cuía âáút. T (s): Chu kyì laìm viãûc l1 l2 l3 l 4 TCK = + + + + t o (s) v1 v 2 v 3 v 4 11, l2, l3, l4 (m): Quaîng âæåìng caûp âáút, váûn chuyãøn, raíi âáút, quay vãö vë trê. v1, v2, v3, v4 (m/s): Váûn täúc tæång æïng khi maïy caûp âáút, váûn chuyãøn, raíi âáút, quay vãö vë trê âaìo. to: Thåìi gian thao taïc quay maïy, náng, haû gaìu, sang säú (s). 2. Nàng suáút thæûc tãú 3 Ntt = Nlt .Z .Ktg (m /ca) (4.8)
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 57 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I Trong âoï: NKT: Nàng suáút kyî thuáût. Z: Säú giåì laìm viãûc trong mäüt ca ( Z=7÷8h). Ktg: Hãû säú sæí duûng thåìi gian ( Kt = 0,8 ÷ 0,85). 4.4.4. Caïc biãûn phaïp tàng nàng suáút cuía maïy caûp 1. Giaím caín læûc nãön âáút taïc duûng lãn maïy âãø laìm tàng täúc âäü di chuyãøn khi càõt âáút, nhæ váûy seî giaím chu kç cäng taïc, bàòng caïch: + Låüi duûng âëa hçnh cho maïy âi xuäúng däúc. + Laìm áøm, laìm tåi âáút khi âáút quaï khä vaì cæïng. + Häù tråü læûc âáøy cho maïy caûp. + Choün så âäö càõt âáút håüp lê âãø laìm giaím caín læûc. 2. Cho maïy laìm viãûc våïi hâaìo låïn nháút coï thãø: nhæ váûy âoaûn âæåìng âaìo âáút seî giaím, chu kç cäng taïc giaím, nàng suáút tàng. 3. Læûa choün så âäö di chuyãøn håüp lê 4. Choün maïy caûp coï dung têch thuìng chæïa phaíi phuì håüp våïi âoaûn âæåìng váûn chuyãøn: Váûn chuyãøn xa thç duìng maïy coï dung têch låïn vaì ngæåüc laûi. Maïy keïo coï cäng suáút låïn coï thãø keïo cuìng luïc nhiãöu thuìng caûp. 5. Thæåìng xuyãn sæía chæîa âæåìng di chuyãøn cuía maïy: âãø tàng váûn täúc di chuyãøn, giaím chu kç cäng taïc. Ngoaìi ra, muäún tàng nàng suáút maïy caûp, cáön tàng hãû säú táûn duûng thåìi gian vaì tàng täúi âa säú giåì laìm viãûc trong ca.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 58 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I CHÆÅNG V. THI CÄNG ÂÀÕP VAÌ ÂÁÖM ÂÁÚT §5.1. THI CÄNG ÂÀÕP ÂÁÚT 5.1.1 Nhæîng yãu cáöu vãö âàõp âáút + Âáút duìng âãø âàõp phaíi âaím baío âæåüc cæåìng âäü vaì äøn âënh láu daìi vaì âäü luïn nhoí nháút cho cäng trçnh. + Caïc loaûi âáút thæåìng âæåüc duìng âãø âàõp: âáút seït, aï seït, aï caït, âáút caït. + Khäng nãn duìng caïc loaûi âáút sau âãø âàõp: - Âáút phuì sa, âáút buìn, âáút muìn vç caïc âáút naìy khäng chëu læûc keïm. - Âáút thët, âáút seït æåït vç khoï thoaït næåïc. - Âáút tháúm næåïc màûn vç luän luän áøm æåït. - Âáút chæïa nhiãöu rãù cáy, råm raïc vç mäüt thåìi gian sau seî bë muûc naït, âáút bë räùng, chëu læûc keïm. 5.1.2. Kyî thuáût âàpõ âáút + Boïc låïp thaím thæûc váût, chàût cáy, âaïnh rãù + Phaíi tiãu næåïc màût, veït saûch buìn. + Âaïnh såìm bãö màût nãúu âäü däúc màût bàòng cáön âàõp laì nhoí. + Khi màût bàòng cáön âàõp coï âäü däúc låïn ( i > 0,2 ) træåïc khi âàõp, âãø traïnh hiãûn tæåüng tuût âáút ta phaíi taûo báûc thang våïi bãö räüng báûc tæì 2-4m. + Khi âáút duìng âãø âàõp khäng âäöng nháút thç ta phaíi âàõp riãng theo tæìng låïp vaì phaíi âaím baío thoaït âæåüc næåïc trong khäúi âàõp. + Âáút khoï thoaït næåïc âæåüc âàõp åí dæåïi, coìn âáút dãù thoaït næåïc âæåüc âàõp åí trãn. a) i 1 i b) 1 mao ii h > 2 1 2 h 2 1 c) i i 2 1 ii 2 Hçnh 5-1. Caïc caïch âàõp âáút a) Låïp âáút khoï thoaït næåïc åí dæåïi b) Låïp âáút khoï thoaït næåïc åí trãn c ) Âàõp mäüt loaûi âáút khoï thoaït næåïc. 1. Låïp âáút dãù thoaït næåïc; 2. Låïp âáút khoï thoaït næåïc i. Âäü däúc (i = 0,04 ÷ 0,1); h1. Chiãöu cao cuía låïp âáút thæï 1.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 59 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Låïp dãù thoaït næåïc nàòm dæåïi g/cm3 låïp khäng thoaït næåïc thç âäü daìy cuía låïp thoaït næåïc phaíi låïn hån âäü daìy 2.4 mao dáùn. 2.2 îng thÓ tÝch + Khi âàõp mäüt loaûi âáút khoï − 2 1.8 thoaït næåïc thç ta nãn âàõp xen keî vaìi Khèi l 1.6 låïp moíng âáút dãù thoaït næåïc âãø quaï 1.4 trçnh thoaït næåïc trong âáút âàõp âæåüc 1.2 dãù daìng hån. n + Chiãöu daìy tæìng låïp âáút âàõp 01 23 4 6 phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu khi âáöm Sè lÇn ®Çm nÐn H×nh 5-2. Quan hÖ gi÷a sè lÇn ®Çm neïn. Chiãöu daìy låïp âáút âàõp vaì säú læåüt âáöm neïn phaíi phuì håüp våïi loaûi maïy âáöm sæí duûng. Coï thãø xaïc âënh g/cm3 5 lÇn caïc thäng säú nãu trãn thäng qua caïc biãuø âäö quan hãû giæîa säú láön âáöm vaì 2.4 7 lÇn khäúi læåüng thãø têch âáút sau khi âáöm tÝch thÓ îng − 2 (hçnh 5-2) hay biãøu âäö quan hãû säú láön âáöm-chiãöu daìy låïp raíi-khäúi Khèi l 1.6 3 lÇn læåüng thãø têch (hçnh 5-3). Caïc biãøu 1.2 âäö nãu trãn seî âæåüc veî thäng qua thê nghiãûm. + Khäng nãn raíi âáút quaï daìy 0 200 300 400 hoàûc quaï moíng so våïi baïn kênh taïc ChiÒu dµy líp r¶i (mm) duûng cuía loaûi âáöm sæí duûng. Nãúu raíi H×nh 5-3. Quan hÖ gi÷a sè lÇn ®Çm, quaï daìy, caïc låïp âáút phêa dæåïi chiÒu dµy líp r¶i vµ khèi l−îng thÓ tÝch khäng nháûn âæåüc taíi troüng âáöm seî khäng âæåüc âáöm neïn täút. Nãúu raíi quaï moíng, âáöm nhiãöu læåüt cáúu truïc âáút coï thãø bë phaï hoaûi. §5.2. THI CÄNG ÂÁÖM ÂÁÚT 5.2.1. Baín cháút cuía âáöm âáút 1. Âënh nghéa Âáöm laì truyãön xuäúng âáút nhæîng taíi troüng våïi chu kyì däön dáûp lãn mäüt vë trê âãø eïp âáøy khäng khê, næåïc trong âáút ra ngoaìi, laìm tàng âäü chàût, tàng máût âäü haût trong mäüt âån vë thãø têch, taûo ra mäüt kãút cáúu måïi cho âáút coï cæåìng âäü tàng vaì biãún daûng giaím khi chëu taíi troüng so våïi âáút træåïc khi âáöm neïn. Hiãûu quaí cuía cäng taïc âáöm hay sæû biãún daûng deío hay sæû thay âäøi thãø têch cuía âáút, phuû thuäüc vaìo loaûi âáút, thaình pháön haût, âäü áøm cuía âáút khi âáöm vaì caïc thäng säú cuía taíi troüng âáöm.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 60 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I 2. Caïc thäng säú cuía taíi troüng âáöm aính hæåíng âãún hiãûu quaí cäng taïc âáöm Caïc thäng säú cuía taíi troüng âáöm laì: Trë säú taíi troüng, täúc âäü âáöm, thåìi gian âáöm, táön säú âáöm. Trë säú cuía caïc tham säú taíi troüng theo thæûc nghiãûm khi âáöm nhæîng âáút coï âäü áøm thêch håüp âæåüc cho trong baíng sau: ÆÏng suáút cæûc âaûi Thåìi gian chëu Phæång phaïp âáöm (kg/cm2) æïng suáút cuía âáút (giáy) Âáöm làn (âáöm làn nhàôn màût) 7 ÷ 12 0,04 ÷ 0,25 Âáöm chaìy 5 ÷18 0,008 ÷ 0.011 Âáöm rung 0,3 ÷0,9 0,01 ÷ 0,03 + Biãún daûng cuía âáút xaíy ra cháûm hån æïng suáút tàng trong âáút, cho nãn nãúu täúc âäü thay âäøi æïng suáút nhanh thç biãún daûng täøng cäüng seî nhoí hån khi täúc âäü thay âäøi æïng suáút cháûm. Vç váûy nãn âáöm våïi täúc âäü cháûm. + Khäng nãn duìng taíi troüng âáöm quaï låïn, vç khi âoï æïng suáút låïn nháút phaït sinh trong âáút âáöm væåüt quaï cæåìng âäü cæûc haûn cuía âáút, kãút cáúu âáút bë phaï hoaûi, âáút seî máút sæïc chëu taíi. Caïc trë säú cæåìng âäü cæûc haûn σâ khi âáöm nhæîng âáút coï âäü áøm thêch håüp âæåüc cho åí baíng sau: 2 Cæåìng âäü cæûc haûn σâ kg/cm Loaûi âáút Âáöm chaìy Âáöm làn (Φâáöm = 70 ÷100cm ) + Âáút êt dênh (âáút caït pha seït nheû) 5 ÷ 7 6 ÷ 8 + Âáút dênh trung bçnh (âáút caït pha seït nàûng, 7 ÷ 10 8 ÷ 11 âáút seït pha caït nheû) + Âáút khaï dênh (âáút seït pha caït chàõc ) 10 ÷ 14 11 ÷ 16 + Âáút ráút dênh 14 ÷ 18 16 ÷ 20 + Khäng nãn duìng âáöm quaï nheû âãø âáöm âáút vç khi âoï æïng suáút phaït sinh trong âáút quaï nhoí, täún nhiãöu cäng âáöm, hån næîa, khi âoï chiãöu daìy låïp âáút âæåüc âáöm cuîng giaím. + Taíi troüng âáöm âæåüc tênh toaïn, læûa choün sao cho æïng suáút âáöm thêch håüp sinh ra trong âáút laì: σmax = (0,8 ÷ 0,9) σâ σmax : æïng suáút âáöm låïn nháút trãn màût. σâ : cæåìng âäü cæûc haûn cuía âáút. + Âäúi våïi mäüt loaûi âáút cuû thãø, thåìi gian âáöm âáút caìng láu thç âáút caìng âàûc chàõc. Tuy nhiãn khi âáút âaî âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu maì váùn tiãúp tuûc âáöm thç khäng nhæîng täún cäng âáöm maì cå cáúu nãön âáút coìn bë phaï hoaûi theo thåìi gian âáöm. 3. Sæû aính hæåíng cuía âäü áøm âãún hiãûu quaí âáöm âáút + Âäü áøm hay læåüng næåïc chæïa trong âáút laì nhán täú quan troüng nháút aính hæåíng træûc tiãúp âãún hiãûu quaí âáöm neïn.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 61 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I + Våïi âáút khä (âäü áøm trong âáút tháúp): næåïc trong âáút chè laì mäüt maìng áøm, caïc haût âáút liãn kãút våïi nhau bàòng læûc phán tæí låïn, ma saït cuía caïc haût låïn, do âoï âãø dáöm loaûi âáút naìy phaíi täún nhiãöu cäng âãø laìm dëch chuyãøn caïc haût âáút. + Våïi âáút æåït, quaï æåït (âäü áøm trong âáút låïn): næåïc trong âáút quaï thæìa, chiãúm âáöy caïc läø räùng, luïc naìy aïp læûc âáöm khäng træûc tiãúp taïc duûng lãn caïc haût âáút maì taïc duûng lãn haût næåïc, sinh ra caïc aïp læûc phuû laìm giaím hiãûu quaí cuía âáöm. Do âoï viãûc âáöm neïn khoï âaût âãnú âäü chàût thiãút kãú vaì täún ráút nhiãöu cäng âáöm, ngoaìi ra næåïc quaï nhiãöu cuîng caín tråí vaì gáy khoï khàn cho viãûc thi cäng âáöm. + Nãúu âáút âuí áøm, læåüng næåïc trong âáút báy giåì âoïng vai troì bäi trån caïc haût âáút, laìm giaím ma saït giæîa caïc haût âáút, do âoï viãûc âáöm neïn tråí nãn dãù daìng hån. Mäùi loaûi âáút coï mäüt âäü áøm thêch håüp laì âäü áøm maì khi âáöm bàòng mäüt loaûi maïy âáöm nháút âënh våïi mäüt chiãöu daìy âáöm neïn nháút âënh naìo âoï thç âáút seî âaût âæåüc âäü chàût theo thiãút kãú maì täún êt cäng âáöm nháút (Wo). + Mäüt säú loaûi âáút coï âäü áøm thêch håüp trong nhæîng giåïi haûn sau: - Âáút caït haût to Wo = 8 ÷ 10%. - Âáút caït haût nhoí vaì âáút caït pha seït Wo = 12 ÷15%. - Âáút seït pha caït xäúp Wo = 15 ÷ 18%. - Âáút seït pha caït chàõc vaì âáút seït Wo = 18 ÷ 25%. Khi tiãún haình âáöm âáút cáön tiãún haình xaïc âënh âäü áøm thêch håüp âãø âaím baío hiãûu quaí täút nháút cho cäng taïc âáöm. 4. AÍnh hæåíng cuía loaûi âáút âãún hiãûu quaí cäng taïc âáöm + Âáút dênh: Thaình pháön haût chæïa nhiãöu haût mën, diãûn têch tiãúp xuïc giæîa caïc haût låïn, do âoï näüi ma saït trong âáút låïn, khi âáöm næåïc khoï thoaït ra ngoaìi, täún nhiãöu cäng âáöm âãø âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu. + Âáút råìi (âáút khäng dênh hoàûc êt dênh): Thaình pháön haût chæïa nhiãöu haût låïn, diãûn têch tiãúp xuïc giæîa caïc haût nhoí, do âoï näüi ma saït trong âáút nhoí, khi âáöm næåcï dãù daìng thoaït ra ngoaìi, täún êt cäng âáöm âãø âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu. 5. AÍnh hæåíng cuía thaình pháön haût âãún hiãûu quaí cäng taïc âáöm + Âáút haût nhoí: Caïc haût âáút coï kêch thæåïc nhoí nãn diãûn têch tiãúp xuïc giæîa caïc haût låïn, täún nhiãöu cäng âãø âáöm âáút âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu. + Âáút haût to: Caïc haût âáút coï kêch thæåïc låïn nãn diãûn têch tiãúp xuïc giæîa caïc haût nhoí, täún êt cäng âãø âáöm âáút âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu. + Âáút coï thaình pháön haût khäng âäöng âãöu: Våïi loaûi âáút naìy, thæûc nghiãûm cho tháúy täún êt cäng âáöm nháút âãø âaût âæåüc âäü âàûc chàõc theo yãu cáöu. Cuìng caïc yãúu täú âáöm nhæ nhau, dung troüng khä cuía âáút sau cuìng thåìi gian vaì âiãöu kiãûn âáöm nhæ nhau tàng theo thæï tæû: âáút haût nhoí - âáút haût thä - âáút coï thaình pháön haût khäng âäöng âãöu. 5.2.2 Thi cäng âáöm âáút 1. Âáöm âáút bàòng thuí cäng Thæåìng sæí duûng caïc loaûi âáöm gäù, âáöm gang hoàûc theïp, âáöm bã täng.
GIAÏO TRÇNH MÄN HOÜC 62 KYÎ THUÁÛT THI CÄNG I a. Âáöm laìm bàng gäù (hçnh 5-4) + Loaûi âáöm gäù 2 ngæåìi âáöm coï troüng læåüng tæì 20 ÷ 25kg, bàòng gäù täút coï âæåìng kênh màût âaïy âáöm 0,25 ÷ 0.3m, thán âáöm cao khoaíng 50 ÷60cm, coï 4 tay cáöm cao 60cm hoàûc 4 dáy keïo. b) 600 600 ÷ a) 500 300 ÷ 350 250 ÷ 300 c) 1.200 ÷ 1.000 700 ÷ 600 100 250 ÷ 300 150 Hçnh 5-4. Caïc loaûi âáöm gäù Hçnh 5-5. Âáöm gang a), b) Âáöm hai ngæåìi âáöm; c) :Âáöm bäún ngæåìi âáöm. + Loaûi âáöm gäù 4 ngæåìi âáöm coï troüng læåüng tæì 60 ÷ 70kg, bàòng gäù täút, thán âáöm cao khoaíng 60 ÷ 70cm, âæåìng kênh màût âaïy 0,3 ÷ 0,35cm, coï 4 caïn ngang gàõn vaìo thán âáöm. b. Âáöm laìm bàòng gang (hçnh 5-5) + Coï troüng læåüng tæì 5 ÷ 8 kg, + Duìng cho mäüt ngæåìi âáöm. + Âæåüc sæí duûng khi âáöm åí caïc goïc nhaì, caïc khe nhoí maì caïc loaiû âáöm låïn khäng âáöm âæåüc. c. Âáöm bã täng Âæåüc âuïc bàòng bã täng coï âæåìng kênh 0,35÷0,4m cao 0,4 ÷ 0,6m, nàûng 70 ÷ 140kg, coï 4 thanh ngang duìng cho 4 ÷ 8 ngæåìi âáöm.