Giáo trình môn Nguyên lý kế toán - Chương I: Tổng quan về kế toán

Nội dung text: Giáo trình môn Nguyên lý kế toán - Chương I: Tổng quan về kế toán

1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN
2. Chương 1 TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN Mục tiêu học tập Sau khi nghiên cứu xong chương này bạn có thể trả lời các câu hỏi sau: ‹ Kế toán là gì? ‹ Kế toán có từ bao giờ? ‹ Tại sao phải làm kế toán? ‹ Làm kế toán như thế nào? ‹ Kế toán thực hiện với những đối tượng nào? ‹ Kế toán dựa vào những nguyên tắc, khái niệm cơ sở nào? ‹ . Nội dung học tập ‹ Bản chất kế toán ‹ Đối tượng kế toán ‹ Các nguyên tắc và yêu cầu cơ bản đối với kế toán ‹ Hệ thống phương pháp kế toán 1
3. 1.1. Bản chất kế toán 1.1.1. Lược sử ra đời và phát triển của KT 1.1.2. Các khái niệm và phân loại kế toán 1.1.3. Chức năng, vai trò của kế toán 1.1.1. Lược sử ra đời và phát triển của KT ‹ Trên thế giới • Thời cổ đại • Nửa cuối thế kỷ 13 • Thế kỷ 16 • Năm 1973 • Hiện nay 1.1.1. Lược sử ra đời và phát triển của KT ‹ Nước ta • Giai đoạn 1945-1954 • Giai đoạn 1954-1961 • Giai đoạn 1961-1989 • Giai đoạn 1989-1995 • Giai đoạn từ 1995 đến nay 2
4. 1.1.2. Các khái niệm và phân loại KT ‹ Một số khái niệm kế toán ở các nước trên thế giới • Gene Alle Gohlke, GSTS viện đại học Wisconsin • Theo Robert Anthony, GSTS đại học Harvard • Các GSTS: Jack L. Smith – Robert M. Keith – William L. Stephens đại học South Florida • Theo Ủy ban thực hành kiểm toán quốc tế (IAPC) • Theo Anderson, Needles, Caldwell 1.1.2. Các khái niệm và phân loại KT ‹ Theo Luật Kế toán Việt Nam “Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động.” • Là một hệ thống thông tin • Đo lương thông tin bằng 3 loại thước đo ‹ Hiện vật ‹ Thời gian lao động ‹ Giá trị 1.1.2. Các khái niệm và phân loại KT ‹ Căn cứ vào đối tượng sử dụng thông tin, kế toán được phân thành 2 loại: • Kế toán tài chính: “là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính cho đối tượng có nhu cầu sử dụng thông tin của đơn vị kế toán” • Kế toán quản trị: “là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán.” 3
5. 1.1.3. Chức năng, vai trò của kế toán Chức năng của kế toán Hoạt động Ngườira kinh doanh Quyết định HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN THU THẬP XỬ LÝ THÔNG TIN Ghi chép Phân loại Báo cáo dữ liệu Sắpxếp Truyềntin 1.1.3. Chức năng, vai trò của kế toán Vai trò của Kế toán Hoạt động KD Hoạt động kế toán Nhà quảnlý Ngườicólợi Ngườicólợiích ích trựctiếp gián tiếp Nhà đầutư, Chủ DN Cơ quan thuế Chủ nợ HĐ quảntrị Cơ quan thống kê Hiệntạivà Ban giám đốc Cơ quan hoạch Tương lai định CSkhác Quảntrị viên TÓM LẠI ‹ Kế toán là một khoa học ‹ Kế toán là một nghệ thuật ‹ Kế toán là công cụ của quản trị ‹ Kế toán là một nghề 4
6. 1.2. Đối tượng của kế toán 1.2.1. Ý nghĩa, yêu cầu 1.2.2. Tài sản và nguồn vốn 1.2.3. Sự vận động của tài sản 1.2.1. Ý nghĩa, yêu cầu ‹ Ý nghĩa: • Thông tin và kiểm tra đầy đủ, trung thực, hợp lý Tài sản, Nguồn vốn và sự vận động của chúng • Tổ chức công tác kế toán khoa học, hợp lý ‹ Yêu cầu • Trạng thái tĩnh • Trạng thái vận động 1.2.2. Tài sản và nguồn vốn 1.2.2.1. Tài sản: Là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát và có thể thu được lợi ích kinh tế trong tương lai • Thuộc quyền sở hữu • Quyền kiểm soát lâu dài ‹ Căn cứ thời gian sử dụng, luân chuyển, thu hồi vốn: • Tài sản ngắn hạn • Tài sản dài hạn ‹ Hữu hình ‹ Vô hình 5
7. 1.2.2. Tài sản và nguồn vốn 1.2.2.2. Nguồn vốn: Là nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp ‹ Nợ phải trả • Nợ ngắn hạn • Nợ dài hạn ‹ Nguồn vốn chủ sở hữu • Đầu tư ban đầu • Thặng dư vốn cổ phần • Các quỹ • Lợi nhuận chưa chia • Các khỏan khác 1.2.2. Tài sản và nguồn vốn 1.2.2.3. Mối quan hệ giữa TS và NV TÀI SẢN = NGUỒN VỐN TÀI SẢN = NỢ + NGUỒN VỐN CSH NỢ PHẢI TRẢ = TÀI SẢN - NVCSH NVCSH = TÀI SẢN - NỢ PHẢI TRẢ 1.2.3. Sự vận động của TS và NV ‹ Thay đổi hình thái biểu hiện ‹ Thay đổi lượng giá trị 6
8. 1.3. Các nguyên tắc và yêu cầu cơ bản đối với kế toán ‹ Các nguyên tắc kế toán cơ bản • Cơ sở dồn tích • Hoạt động liên tục • Giá gốc • Phù hợp • Nhất quán • Thận trọng • Trọng yếu 1.3. Các nguyên tắc và yêu cầu cơ bản đối với kế toán ‹ Các yêu cầu cơ bản đối với kế toán • Trung thực • Khách quan • Đầy đủ • Kịp thời • Dễ hiểu • Có thể so sánh được 1.4. Hệ thống các phương pháp KT ‹ Phương pháp chứng từ kế toán ‹ Phương pháp đối ứng tài khỏan ‹ Phương pháp tính giá ‹ Phương pháp tổng hợp – cân đối kế toán 7
9. Chöông 2 HEÄ THOÁNG BAÛNG CAÂN ÑOÁI MUÏC TIEÂU HOÏC TAÄP Sau khi hoïc xong chöông naøy baïn coù theå: „ Naém ñöôïc khaùi quaùt phöông phaùp Toång hôïp – Caân ñoái keá toaùn „ Hieåu ñöôïc baûn chaát, keát caáu, noäi dung cuûa caùc Baûng caân ñoái toång theå „ Bieát ñöôïc söï taùc ñoäng cuûa caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh ñeán Baûng caân ñoái keá toaùn NOÄI DUNG CHÖÔNG 2 1. Khaùùi quaùùt veàà phöông phaùùp Toåång hôïïp – caân ñoáái keáá toaùùn 2. Baûûng caân ñoáái keáá toaùùn 3. Keáát quaûû hoaïït ñoääng kinh doanh 4. Löu chuyeåån tieààn teää 1
10. 1- Khaùi quaùt veà phöông phaùp Toång hôïp – caân ñoái keá toaùn „ Khaùùi nieääm „ YÙÙ nghóa cuûûa phöông phaùùp „ Caùùc Baûûng toåång hôïïp caân ñoáái keáá toaùùn 1.1- Khaùi nieäm „ Toåång hôïïp – caân ñoáái keáá toaùùn laøø phöông phaùùp toåång hôïïp soáá lieääu töø caùùc soåå keáá toaùùn theo caùcù moáái quan heää voáán coùù cuûûa keáá toaùùn nhaèèm cung caááp thoâng tin taøøi chính cho nhöõngõng ngöôøøi ra quyeáát ñònh „ Toåång hôïïp vaøø caân ñoáái laøø hai maëët cuûûa moäät phöông phaùùp coùù moáái quan heää chaëët cheõ vôùùi nhau trong quaùù trình xöû lyùù vaøø cung caááp thoâng tin keáá toaùùn 1.2- YÙ nghóa cuûa phöông phaùp „ Cung caáp moät caùch khaùi quaùt nhaát tình hình taøi saûn, nôï phaûi traû vaø nguoàn voán cuûa chuû sôû höõu cuõng nhö quaù trình vaø keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp maø caùc phöông phaùp khaùc khoâng theå cung caáp ñöôïc „ Nhöõng thoâng tin treân raát caàn cho nhieàu ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau 2
11. 1.3- Caùc Baûng toång hôïp – caân ñoái keá toaùn Baûûng toåång hôïïp caân ñoáái keáá toaùùn laøø hình thöùc bieååu hieään cuûûa phöông phaùùp Toåång hôïïp – caân ñoáái keáá toaùùn; ñöôïïc goïïi laøø caùùc baùùo caùùo keáá toaùùn. Baùùo caùùo keáá toaùùn coùù hai loaïïi: loaïïi göûi ra beân ngoaøøi doanh nghieääp goïïi laøø caùùc baùùo caùùo taøøi chính vaøø loaïïi duøøng trong noääi boää doanh nghieääp. Caên cöù vaøøo nhöõngõng tieâu chí khaùùc nhau, ta coùù theåå phaân caùùc baùùo caùùo keáá toaùùn thaøønh nhöõngõng loaïïi khaùùc nhau. 1.3- Caùc Baûng toång hôïp – caân ñoái keá toaùn (tt) „ Theo noääi dung kinh teáá: – Baûûng toångå hôïpï caân ñoáiá toångå theåå – Baûûng toångå hôïpï caân ñoáiá boää phaänä „ Theo caááp quaûûn lyùù: – Baùùo caùoù caápá treân – Baùùo caùoù noäiä boää „ Theo trình ñoää tieâu chuaåån hoùùa: – Baûûng tieâu chuaånå – Baûûng chuyeân duøngø „ Theo keáát caááu bieååu: – Bieååu keátá caáuá theo chieàuà ngang – Bieååu keátá caáuá theo chieàuà doïcï 2. Baûng caân ñoái keá toaùn „ Baûn chaát vaø muïc ñích „ Keát caáu vaø noäi dung „ Aûnh höôûng cuûa caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh ñeán Baûng caân ñoái keá toaùn 3
12. 2.1- Baûn chaát vaø muïc ñích „ Baûûng caân ñoáái keáá toaùùn laøø baùùo caùùo taøøi chính toåång hôïïp, phaûûn aùùnh toåång quaùùt toaønø boää giaùù trò taøøi saûûn hieään coùù vaøø nguoààn hình thaøønh taøøi saûûn ñoùù cuûûa doanh nghieääp taïïi moäät thôøøi ñieååm nhaáát ñònh. „ Ñaëëc ñieååm cuûûa Baûûng caân ñoáái keáá toaùùn: – Noääi dung mang tính toåång hôïïp; – Thoâng tin mang tính thôøøi ñieååm; – Thoâng tin döôùùi hình thöùc giaùù trò. 2.2- Keát caáu vaø noäi dung Keáát caááu Baûûng caân ñoáái keáá toaùùn goààm 2 phaààn: „ Phaàn taøi saûn: Phaûn aùnh giaù trò taøi saûn hieän coù theo keát caáu vaø hình thöùc bieåu hieän, goàm: –A: Taøisaûnngắnhạn –B: Taøisaûndài hạn „ Phaàn nguoàn voán: Phaûn aùnh nguoàn hình thaønh taøi saûn hieän coù cuûa DN taïi thôøi ñieåm baùo caùo. Caùc chæ tieâu nguoàn voán theå hieän traùch nhieäm kinh teá vaø phaùp lyù cuûa DN ñoái vôùi TS ñang quaûn lyù vaø söû duïng ôû DN. Nguoàn voán goàm: – A: Nôï phaûi traû – B: Nguoàn voán chuû sôû höõu 2.2- Keát caáu vaø noäi dung (tt) Baûûng caân ñoáái luoân luoân tuaân thuûû nguyeân taééc caân ñoáái sau: „ Toåång taøøi saûûn = Toåång nguoààn voáán „ Toåång taøøi saûûn = Nôïï phaûûi traûû + Nguoààn voáán CSH „ Nguoààn voáán CSH = Toåång taøøi saûûn – Nôïï phaûûi traûû „ Nôïï phaûûi traûû = Toåång taøøi saûûn – Nguoààn voáán CSH 4
13. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN 31-12-200x TAØI SAÛN MAÕ SOÁ Soá ñaàu naêm Soá cuoái kyø 1234 A- TAØØI SAÛNÛ NGẮN HẠN I- Tieààn II- Caùùc khoaûûn ñaààu tö taøøi chính ngaéén haïïn III- Caùcù khoaûûn phaûûi thu IV- Haøøng toààn kho V- Taøøi saûûn ngắn hạn khaùùc B- TAØIØ SAÛNÛ DÀI HẠN I- Các khỏan phải thu dài hạn II- Taøøi saûûn coáá ñònh III- Bất động sản đầu tư IV- Các khỏan đầu tư tài chính dài hạn V- Tài sản dài hạn khác TOÅNG COÄNG TAØI SAÛN BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN 31-12-200x NGUOÀN VOÁN MAÕ SOÁ Soá ñaàu naêm Soá cuoái kyø 1234 A- NÔÏÏ PHAÛÛI TRAÛÛ I- Nôïï ngaéén haïïn II- Nôïï daøøi haïïn B- VOÁNÁ CHUÛÛ SÔÛÛ HÖÕUÕU I- Vốn chủ sở hữu II- Nguoààn kinh phí và quĩ khác TOÅNG COÄNG NGUOÀN VOÁN 2.3. Aûnh höôûng cuûa caùc NVKT PS ñeán Baûng caân ñoái keá toaùn „ Caùùc loaïïi nghieääp vuïï KTPS „ Aûûnh höôûûng cuûûa caùùc NVKT phaùùt sinh „ Ví duïï minh hoïïa 5
14. 2.3.1- Caùc loaïi NVKT phaùt sinh „ Huy ñoääng voáán töø chuûû sôûû höõuõu „ Huy ñoääng voáán töø chuûû nôïï „ Ñaààu tö voáán baèèng tieààn vaøøo taøøi saûûn „ Söû duïïng taøøi saûûn vaøøo hoaïït ñoääng SXKD „ Tieâu thuïï thaøønh phaååm, haøøng hoùùa hoaëëc dòch vuïï „ Hoaøøn voáán cho chuûû nôïï „ Hoaøøn voáán cho chuûû sôûû höõuõu 2.3.2- Aûnh höôûng cuûa caùc NVKT Caùùc nghieääp vuïï kinh teáá phaùùt sinh taùùc ñoääng ñeáán Baûûng caân ñoáái keáá toaùùn theo caùùc tröôøøng hôïpï sau: „ Taøøi saûûn taêng, Nguoààn voáán taêng „ Taøøi saûûn naøøy taêng, Taøøi saûûn khaùùc giaûûm „ Nguoààn voáán naøøy taêng, nguoààn voáán khaùùc giaûûm „ Taøøi saûûn giaûûm, Nguoààn voáán giaûûm 2.3.3- Ví duï Doanh nghieääp thöông maïïi vöøa môùùi ñöôïïc thaøønh laääp thaùùng 1/2003 coùù 9 nghieääp vuïï kinh teáá phaùùt sinh trong thaùùng nhö sau: 1. Voáán ban ñaààu baèèng tieààn maëët laøø 1 tyûû ñoààng. 2. Môûû taøøi khoaûûn tieààn göûi ngaân haøøng vaøø göûi vaøøo ñoùù 800 trieääu ñoààng. 3. Mua traûû chaääm moäät caên nhaøø trò giaùù 200 trieääu. 4. Vay ngaéén haïïn ngaân haøøng 500 trieääu chuyeåån vaøøo taøøi khoaûûn TG. 5. Nhaääp loâ haøøng trò giaùù 1 tyûû, ñaõ thanh toaùùn qua ngaân haøøng 500 trieääu. 6
15. 2.3.3- Ví duï (tt) 6. Baùùn heáát loâ haøøng ñaõ mua vôùùi giaùù 1,2 tyûû ñoààng cho Coâng ty ABC. Chi phí quaûûn lyùù vaøø baùùn haøøng trong kyøø laøø 20 trieääu, chi baèèng tieààn maëët. Thueáá TTÑB 1% doanh thu. ABC ñaõ thanh toaùùn 1 tyûû ñoààng tieààn maëët. 7. Vay ngaéén haïïn ngaân haøøng traûû nôïï ngöôøøi baùùn 500 trieääu. 8. Mua loâ haøøng môùùi trò giaùù 400 trieääu, thanh toaùùn baèèng tieààn göûi ngaân haøøng. 9. Xuaáát tieààn maëët traûû nôïï ngaân haøøng 500 trieääu. BAÛNG PHAÂN TÍCH CAÙC NGHIEÄP VUÏ KD TAØØI SAÛÛNNGUOÀNN VOÁN Tieàn Tieàn Phaûi TSCÑ Haøng NV Phaûi Thueá Vay Laõi, loã maët göûi thu hoùa CSH traû PN NH +1.000 +1.000 -800 +800 +200 +200 +500 +500 -500 +1.000 +500 -1.000 -1.000 -20 -20 +12 -12 +1.000 +200 +1.200 -500 +500 -400 +400 -500 -500 680 400 200 200 400 1.000 200 12 500 168 BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN 31-1-200X TAØI SAÛN NGUOÀN VOÁN - Tieààn maëët 680 - Vay ngaéén haïïn 500 - Tieààn göûi NH 400 - P. traûû N. baùùn 200 - Phaûûi thu KH 200 - Thueáá PN 12 - Haøøng hoùùa 400 - NV chuûû SH 1.000 - TSCÑ 200 - Laõi 168 Coääng 1.880 Coääng 1.880 7
16. 3. Caân ñoáái DT, CP vaøø KQKD „ Baûûn chaáát vaøø muïïc ñích „ Keáát caááu vaøø noääi dung Baûûng keáát quaûû hoaïït ñoääng kinh doanh „ Ví duïï 3.1. Baûûn chaáát vaøø muïïc ñích „ Laøø baùùo caùùo taøøi chính toåång hôïïp, phaûûn aùùnh toåång quaùùt tình hình vaøø keáát quaûû hoaïït ñoääng saûûn xuaáát kinh doanh, caùùc hoaïït ñoääng khaùùc trong moäät kyøø keáá toaùùn cuûûa doanh nghieääp „ Thoâng tin treân baùùo caùùo naøøy cho pheùùp nhöõngõng ngöôøøi söû duïïng phaân tích tình hình vaøø keáát quaûû kinh doanh, ñaùùnh giaùù khaûû naêng sinh lôïïi trong hieään taïïi vaøø döï baùùo khaûû naêng sinh lôïïi trong töông lai 3.1. Baûûn chaáát vaøø muïïc ñích (tt) „ Ñaëëc ñieååm cuûûa Baùùo caùùo: – Toåång hôïïp – Baèèng tieààn – Thôøøi kyøø 8
17. 3.1. Baûnû chaátá vaøø muïcï ñích (tt) „ Caùùc caân ñoáái chuûû yeááu Doanh thu Doanh Caùc thuaàn veà = thu baùn - khoûan baùn haøng haøng vaø giaûm vaø cung cung caáp tröø caáp dòch dòch vuï vuï 3.1. Baûûn chaáát vaøø muïïc ñích (tt) „ Caùùc caân ñoáái chuûû yeááu Caùc Chieát Giaûm Haøng Thueá XK, khoûan =+khaáu ++giaù baùn bò Thueá TTDB, giaûm thöông haøng traû laïi Thueá GTGT tröø maïi baùn tröïc tieáp Doanh Giaù voán Laõi thu haøng goäp =- thuaàn baùn 3.2. Keáát caááu „ Veàà cô baûûn, baûûng baùùo caùùo keáát quaûû HÑ kinh doanh, bao goààm 3 yeááu toáá chính: – Doanh thu – Chi phí – Lôïïi nhuaään „ Moáái quan heää giöõaõa 3 yeááu toáá naøøy, nhö sau: TOÅNG TOÅNG TOÅNG LÔÏI = DOANH - CHI NHUAÄN THU PHÍ 9
18. 3.3. Caùcù chæ tieâu chuûû yeáuá 1. Doanh thu baùùn haøøng vaøø cung caááp dòch vuïï 2. Caùùc khoûûan giaûûm tröø 3. Doanh thu thuaààn 4. Giaùù voáán haøøng baùùn 5. Lôïïi nhuaään goääp veàà baùùn haøøng vaøø cung caááp dòch vuïï 6. Doanh thu hoaïït ñoääng taøøi chính 7. Chi phí taøøi chính - Trong ñoùù: chi phí laõi vay 8. Chi phí baùùn haøøng 9. Chi phí quaûûn lyùù doanh nghieääp 3.3. Caùùc chæ tieâu chuûû yeááu 10. Lôïïi nhuaään thuaààn töø hoaïït ñoääng kinh doanh 11. Thu nhaääp khaùùc 12. Chi phí khaùùc 13. Lôïïi nhuaään khaùùc 14. Toåång lôïiï nhuaään keáá toaùùn tröôùùc thueáá 15. Chi phí Thueáá TNDN hieään haøønh 16. Chi phí thueáá TNDN hoõan laïïi 17. Lôïïi nhuaään sau thueáá thu nhaäpä doanh nghieääp 18. Laõi cô baûûn treân coåå phieááu 4. Baùùo caùoù löu chuyeånå tieànà teää „ Baûûn chaáát muïïc ñích „ Caân ñoáái chuûû yeááu 10
19. 4.1. Baûûn chaáát vaøø muïïc ñích „ Laøø moäät baùùo caùùo taøøi chính toåång hôïïp phaûûn aùùnh khaùùi quaùùt löu löôïïng tieààn vaøøo, tieààn ra trong moäät kyøø kinh doanh cuûûa doanh nghieääp „ Cho pheùùp ngöôøøi söû duïïng baùùo caùùo phaân tích ñaùùnh giaùù khaûû naêng taïïo ra tieààn cuõng nhö khaûû naêng thanh toaùùn baèèng tieààn cuûûa DN „ Ñaëëc ñieååm: – Toåång hôïïp – Baèèng tieààn – Thôøøi kyøø 4.2. Caân ñoáái chuûû yeááu Tieàn Tieàn Tieàn Tieàn coù thu chi coøn + =+ ñaàu trong trong cuoái kyø kyø kyø kyø 11
20. Chöông 3 TAØI KHOAÛN VAØ GHI SOÅ KEÙP Muïc tieâu hoïc taäp Sau khi hoïc xong phaàn naøy baïn coù theå: „ Neâu ñöôïc baûn chaát cuûa taøi khoaûn, caùc loaïi taøi khoaûn, quy taéc phaûn aùnh vaøo caùc taøi khoaûn „ Lieät keâ ñöôïc caùc taøi khoûan trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát „ Phaân tích vaø laäp ñònh khoaûn Noäi dung chöông 3 „ Taøiø khoaûnû keáá toaùnù „ Heää thoááng taøiø khoaûûn keáá toaùùn thoángá nhaátá „ Ghi soåå keùpù 1
21. 1. Taøi khoaûn keá toaùn „ Khaùi nieäm „ Keát caáu vaø noäi dung cuûa taøi khoaûn „ Phaân loaïi taøi khoaûn „ Qui taéc phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn 1.1- Khaùi nieäm „ Taøi khoaûn laø moät phöông phaùp phaân loaïi caùc ñoái töôïng keá toaùn ñeå thoâng tin vaø kieåm tra moät caùch thöôøng xuyeân, lieân tuïc, coù heä thoáng tình hình hieän coù vaø söï vaän ñoäng cuûa ñoái töôïng keá toaùn. „ Moät taøi khoaûn thoâng tin vaø kieåm tra moät ñoái töôïng keá toaùn. „ Ñoái töôïng keá toaùn coù nhieàu loaïi, do ñoù taøi khoaûn cuõng coù nhieàu loaïi. „ Taäp hôïp caùc taøi khoaûn söû duïng trong moät doanh nghieäp hay toå chöùc kinh teá ñöôïc goïi laø heä thoáng taøi khoaûn. 1.2- Keát caáu vaø noäi dung „ Keátá caáuá : Chöõõ T vaøø hình coätä „ Noäiä dung 2
22. Taøiø khoaûnû chöõõ T Taøiø khoaûnû chöõõ T Teân taøiø khoaûnû goààm 3 phaààn chính: vaøø Soáá hieääu „ Treân chöõõ T ñeåå ghi teân vaø soá hieäu cuûa teân vaø soá hieäu cuûa Beân nôïï Beân coùù TK „ Beân traùiù chöõõ T laøø beân nôïï cuûaû TK „ Beân phaûiû cuûaû chöõõ T laøø beân coùù cuûaû TK Taøi khoaûn hình coät (Taøi khoaûn soå caùi) SOÅÅ CAÙÙI Naêm: Teân Taøøi khoaûûn Soáá hieääu: . Ngaøy Chöùng töøDIEÃN GIAÛI Trang Soá hieäu Soá phaùt thaùng Soå TK ñoái sinh ghi Soá Ngaøy nhaät öùng Nôï Coù soå kyù 1 2 3 4 5 6 7 8 Noäiä dung cuûûa taøiø khoaûnû „ Soá hieän coù cuûa ñoái töôïng keá toaùn ñaàu kyø „ Soá phaùt sinh taêng trong kyø „ Soá phaùt sinh giaûm trong kyø „ Soá hieän coù cuoái kyø keá toaùn 3
23. 1.3- Phaân loaïiï taøiø khoaûûn „ Phaân loaïiï theo noäiä dung kinh teáá „ Phaân loaïiï theo coâng duïngï vaøø keátá caáuá „ Phaân loaïiï theo moáái quan heää vôùiù caùcù baùùo caùoù taøiø chính Phaân loaïiï TK theo noäiä dung kinh teáá „ Loaïiï taøiø khoaûûn taøiø saûnû „ Loaïiï taøiø khoaûûn nôïï phaûiû traûû „ Loaïiï taøiø khoaûûn nguoààn voáán chuûû sôûû höõuõu „ Loaïiï taøiø khoaûûn doanh thu „ Loaïiï taøiø khoaûûn chi phí Phaân loaïiï theo coâng duïngï vaøø keátá caáuá „ Loaïiï taøiø khoaûûn cô baûnû : – Taøiø khoaûûn taøøi saûûn – Taøiø khoaûûn nôïï phaûûi traûû vaøø nguoààn voáán chuûû sôûû höõuõu – Taøiø khoaûûn hoãn hôïïp „ Loaïiï taøiø khoaûûn ñieààu chænh: – Ñieàuà chænh tröïc tieááp – Ñieàuà chænh giaùùn tieááp „ Loaïiï taøiø khoaûûn nghieäpä vuï:ï – Taøiø khoaûûn phaân phoáái – Taøiø khoaûûn tính giaùù thaøønh – Taøiø khoaûûn so saùùnh 4
24. Phaân loaïiï TK theo moáiá quan heää vôùiù caùcù baùoù caùoù taøiø chính „ Caùcù taøiø khoaûnû ngoaøiø Baûûng caân ñoáiá keáá toaùùn „ Caùcù taøiø khoûanû thuoäcä Baûngû caân ñoáiá keáá toùanù „ Caùcù taøiø khoaûnû thuoäcä Baùoù caùùo keátá quaûû hoaïït ñoääng kinh doanh 1.4- Qui taécé phaûnû aùnhù vaøøo T. khoaûnû „ Qui taécé chung „ Qui taécé phaûûn aùnhù vaøøo töøng loaïiï taøiø khoaûûn Qui taécé chung „ Khi ghi moätä soáá tieààn vaøoø beân traùiù cuûaû TK ñöôïcï goïïi laøø ghi nôïï „ Khi ghi moätä soáá tieààn vaøoø beân phaûiû cuûaû TK goïïi laøø ghi coùù „ Toångå soáá tieààn ghi vaøoø taøiø khoaûnû goïiï laøø soáá phaùtù sinh „ Cheânh leääch giöõaõa hai beân cuûûa TK goïiï laøø soáá dö cuûaû TK „ Neáuá Beân coùù lôùnù hôn beân nôï,ï TK khoaûûn coùù soáá dö beân coù;ù Neáuá beân nôïï lôùùn hôn beân coùù thì taøiø khoaûûn coùù soáá dö nôïï 5
25. Qui taécé phaûûn aùnhù vaøoø töøng loaïiï taøiø khoaûûn „ Loaïiï taøiø khoaûûn taøiø saûnû Beân nôïï Beân coùù -Soáá dö ñaàuà kyøø -Soáá phaùùt sinh taêngïï trong - Soáá phaùùt sinh giaûûm trong kyøø kyøø -Soáá dö cuoáiá kyøø Soáá dö CK = Soáá dö ñaààu kyøø + Soáá PS nôïï – Soáá PS coùù Tröø caùcù TK: ñieààu chænh, vaøø taøøi khoaûûn hoãn hôïïp Qui taécé phaûûn aùnhù vaøoø töøng loaïiï TK (tt) „ Loaïiï taøiø khoaûûn nôïï phaûiû traûû Beân nôïï Beân coùù øø - Soáá dö ñaààu kyøø - Soáá P.sinh giaûûm trong kyøø - Soáá P. sinh taêng trong kyøø øø - Soáá dö cuoáái kyøø Soáá dö CK = Soáá dö ñaààu kyøø + Soáá PS coùù – Soáá PS nôïï Tröø caùcù taøøi khoaûûn hoãn hôïïp Qui taécé phaûûn aùnhù vaøoø töøng loaïiï TK (tt) „ Loaïiï taøiø khoaûûn nguoààn voáán chuûû sôûû höõuõu Beân nôïï Beân coùù øø - Soáá dö ñaààu kyøø - Soáá P.sinh giaûûm trong kyøø - Soáá P. sinh taêng trong kyøø øø - Soáá dö cuoáái kyøø Soáá dö CK = Soáá dö ñaààu kyøø + Soáá PS coùù – Soáá PS nôïï Tröø caùcù taøøi khoaûûn ñieààu chænh, Lôïïi nhuaään chöa phaân phoáiá 6
26. Qui taécé phaûûn aùnhù vaøoø töøng loaïiï TK (tt) „ Loaïiï taøiø khoaûûn chi phí Beân nôïï Beân coùù øø - Soáá P.sinh taêng trong kyøø - Soáá P. sinh giaûûm trong kyøø øø Loaïïi taøiø khoaûnû naøyø khoâng coùù soáá dö cuoáái kyøø Qui taécé phaûûn aùnhù vaøoø töøng loaïiï TK (tt) „ Loaïiï taøiø khoaûûn doanh thu Beân nôïï Beân coùù øø - Soáá P.sinh giaûûm trong kyøø - Soáá P. sinh taêng trong kyøø øø Caùcù taøiø khoaûûn giaûûm doanh thu phaûûn aùùnh ngöôïïc laïïi Loaïïi taøiø khoaûnû naøyø khoâng coùù soáá dö cuoáái kyøø Ví duïï 7
27. 2. Heää thoááng taøøi khoaûûn keáá toaùùn „ Giôùùi thieääu heää thoááng taøiø khoaûnû „ Toùmù taété vaøø phaân loaïiï „ Noäiä dung moätä soáá taøiø khoaûûn „ Taøiø khoaûnû caááp 1 vaøø taøiø khoaûnû caápá 2 2.1- Giôùiù thieäuä heää thoángá taøiø khoaûnû „ Heää thoááng taøiø khoaûûn keáá toaùùn thoángá nhaátá ñöôïcï ban haønhø theo quyeátá ñònh soáá 1141TC/QÑ/CÑKT Ngaøyø 1/11/1995 cuûûa Boää tröôûngû Boää Taøiø Chính „ Heää thoááng TK ñöôïcï söûa ñoåiå , boåå sung theo caùcù vaên baûûn: – Thoâng tö soáá 10TC/CÑKT ngaøøy 20/3/1997 – Thoâng tö 89/2002/TT-BTC ngaøøy 9/10/2002 cuûûa BTC – Caùcù vaên baûûn khaùùc „ Heää thoááng taøiø khoaûûn coùù 10 loaïiï : 2.1- Giôùiù thieääu heää thoááng TK (tt) – Loaïiï 1: TSLÑ – Loaïiï 2: TSCÑ – Loaïiï 3: Nôïï phaûûi traûû – Loaïiï 4: Nguoààn voáán chuûû sôûû höõuõu – Loaïiï 5: Doanh thu – Loaïiï 6: Chi phí SXKD – Loaïiï 7: Thu nhaääp khaùùc – Loaïiï 8: Chi phí khaùùc – Loaïiï 9: Xaùùc ñònh keáát quaûû – Loaïiï 0: TK ngoaøøi baûûng caân ñoáái keáá toaùùn 8
28. 2.1- Giôùiù thieääu heää thoááng TK (tt) „ Caùcù taøiø khoaûnû töø loaïiï 1 ñeáán loaïiï 9 ñöôïïc duøngø ñeåå ghi soåå keùùp; loaïiï TK 0 ñöôïcï duøøng ñeåå ghi ñôn ngoaøiø baûûng „ Heää thoááng coùù 86 taøiø khoaûûn caápá 1. Moãi taøiø khoaûûn coùù teân vaøø soáá hieääu. Soáá hieääu cuûaû taøiø khoaûûn caápá 1 goààm coùù 3 chöõõ soá:á – Chöõõ soáá thöù nhaáát laøø loaïïi taøøi khoaûûn – Chöõõ soáá thöù 2 laøø nhoùùm taøøi khoaûûn cuøøng loaïïi – Chöõõ soáá thöù 3 laøø taøøi khoaûûn caááp 1 „ Caùcù taøiø khoaûnû caápá 2 coùù 4 chöõõ soá,á 3 chöõõ soáá ñaàuà laøø soáá hieääu cuûaû taøiø khoaûnû caápá 1 2.2- Toùmù taéét vaøø phaân loaïiï „ Toùùm taété „ Phaân loaïiï TOÅNGÅ QUAÙTÙ HEÄÄ THOÁNGÁ TK KEÁÁ TOAÙNÙ TAØØI SAÛÛN NGUOÀÀN VOÁÁN Loaïiï 1: TSLÑ Loaïïi 3: Nôïï phaûûi traûû Loaïiï 2: TSCÑ Loaïïi 4: NV chuûû sôûû höõuõu Toångå taøøi saûûn Toåång nguoààn voáán CHI PHÍ THU NHAÄÄP Loaïiï 6: Chi phí SXKD Loaïïi 5: Doanh thu Loaïiï 8: Chi phí khaùùc Loaïïi 7: Thu nhaääp khaùùc Toång chi Toång thu phí Loaïïi 9 nhaäp Xaùùc ñònh KQ 9
29. Phaân loaïiï caùcù taøiø khoaûnû trong heää thoángá „ Phaân theo noääi dung kinh teáá „ Phaân theo coâng duïngï vaøø keátá caáuá „ Phaân theo moáiá quan heää vôùùi BCTC Phaân loaïiï theo noääi dung kinh teáá „ Loaïiï taøiø khoaûûn taøiø saûnû , bao goààm: – Caùcù taøiø khoaûûn loaïïi 1 – Caùcù taøiø khoaûûn loaïïi 2 „ Loaïiï taøiø khoaûûn nôïï phaûiû traû,û goààm: caùcù taøiø khoaûûn loaïïi 3 „ Loaïiï taøiø khoaûûn nguoààn voáán chuûû sôûû höõuõu, goàmà : caùcù taøiø khoaûûn loaïiï 4 „ Loaïiï taøiø khoaûûn doanh thu vaøø thu nhaääp khaùcù , goààm: caùcù taøiø khoaûûn loaïïi 5, loaïiï 7 „ Loaïiï taøiø khoaûûn chi phí, goààm: caùcù TK loaïïi 6, 8 Phaân theo coâng duïïng vaøø keátá caááu „ Loaïiï taøiø khoaûûn cô baûnû – Caùcù taøiø khoaûûn taøøi saûûn, goààm caùùc taøøi khoaûûn loaïïi 1 vaøø loaïiï 2 tröø caùùc taøøi khoaûûn 129, 139, 159,229, 214 vaøø taøøi khoaûûn 131 – Caùcù taøiø khoaûûn nguoààn voáán, goààm caùùc taøøi khoaûûn loaïïi 3 vaøø loaïïi 4 tröø caùùc taøøi khoaûûn 331, 412, 413 – Loaïiï taøiø khoaûûn hoãn hôïïp, goààm caùùc taøøi khoaûûn 131, 331 „ Loaïiï taøiø khoaûûn ñieààu chænh – Ñieàuà chænh tröïc tieááp: 412, 413 – Ñieàuà chænh giaùùn tieááp: 129, 139, 159, 229, 214, 10
30. Phaân theo coâng duïngï vaøø keátá caáuá (tt) „ Loaïiï taøiø khoaûûn nghieäpä vuïï – Nhoùmù caùùc taøøi khoaûûn taääp hôïïp vaøø phaân phoáái: Caùùc taøiø khoaûûn loaïïi 6 vaøø loaïïi 8 – Nhoùmù caùcù taøøi khoaûûn tính giaùù thaøønh: 241, 154, 631, – Nhoùmù caùùc taøøi khoaûûn so saùùnh: 511, 512, 711, 911, Phaân loaïiï theo moáiá quan heää vôùiù BCTC „ Nhoùùm caùcù taøiø khoaûûn treân baûngû caân ñoáiá keáá toaùnù : bao goààm caùcù taøiø khoaûnû loaïiï 1, 2, 3, 4 „ Nhoùùm caùcù taøiø khoaûûn treân baùoù caùoù keátá quaûû hoaïtï ñoääng kinh doanh: goàmà caùcù taøiø khoaûûn loaïiï 5, 6, 7, 8 2.3. Noäiä dung moätä soáá taøøi khoûanû „ Xem GT töø trang 78-81 11
31. 2.4. Taøiø khoûûan caápá 1 vaøø TK caápá 2 „ TK caápá 1 Laøø coâng cuïï cuûaû keáá toaùùn toåång hôïïp „ TK caápá 2 laøø coâng cuïï ñeåå chi tieátá hoùaù thoâng tin treân taøiø khoûanû caááp 1 „ Quan heää giöõaõa taøiø khoûanû caápá 1 vaøø taøiø khoûûan caápá 2 3. Ghi soåå keùùp „ Khaùiù nieämä „ Phaân tích nghieääp vuïï vaøø laääp ñònh khoaûûn „ Caùcù loaïiï ñònh khoaûûn „ Keátá chuyeåån taøiø khoaûûn 3.1- Khaùiù nieämä Caùcù nghieäpä kinh teáá phaùtù sinh ñeààu lieân quan ñeáán ít nhaátá laøø 2 ñoáiá töôïïng keáá toaùùn trôûû leân. Ví duï:ï 1. Moätä doanh nghieääp chi tieààn maëët ñeåå mua nguyeân vaätä lieäuä 1.000.000ñ. Nghieääp vuïï naøøy lieân quan ñeáná 2 ñoáái töôïïng keáá toaùùn laøø tieààn maëët vaøø nguyeân vaätä lieäuä 2. Doanh nghieääp mua haøøng hoùùa nhaääp kho trò giaùù 500 trieäuä ñoààng, ñaõ thanh toaùùn baèèng tieààn göûi ngaân haøngø 200 trieääu ñoààng 3. Doanh nghieääp vay ngaéén haïïn ngaân haøøng ñeåå mua TSCÑ 300 trieääu vaøø Haøøng hoùùa 100 trieääu 12
32. 3.1- Khaùùi nieääm (tt) 4. Doanh nghieääp mua Haøøng hoùùa 200 trieääu, Coâng cuïï 50 trieäuä ñaõ thanh toaùùn 210 trieääu baèèng tieààn maëët Ñeåå phaûnû aùùnh ñoààng thôøiø söï bieáná ñoääng cuûûa töøng ñoáiá töôïïng keáá toaùnù lieân quan ñeáán nghieääp vuïï kinh teáá phaùtù sinh phaûiû tieáán haøønh ghi soåå keùùp Ghi soåå keùpù laøø phöông phaùùp keáá toaùnù phaûnû aùnhù caùùc nghieäpä vuïï kinh teáá phaùtù sinh theo noäiä dung kinh teáá vaøø theo moáiá quan heää ñoáiá öùng giöõaõa caùùc taøiø khoaûûn 3.2 - Phaân tích nghieäpä vuïï vaøø laäpä ÑK „ Vieäcä xaùcù ñònh soáá tieààn ghi nôï,ï ghi coùù vaøoø caùcù taøiø khoaûûn lieân quan ñeáán nghieäpä vuïï kinh teáá phaùtù sinh goïiï laøø ñònh khoaûûn „ Ñeåå laäpä ñònh khoaûûn (Buùtù toaùùn keùùp) ta tieáná haønhø theo caùùc böôùcù sau: 1. Xaùcù ñònh ñoáái töôïïng keáá toaùùn 2. Phaân loaïïi ñoáái töôïïng keáá toaùùn 3. Xaùcù ñònh soáá tieààn taêng, giaûûm cuûûa töøng ñoáái töôïïng 4. Vaänä duïïng qui taééc phaûûn aùùnh vaøøo taøøi khoaûûn ñeåå laääp ñònh khoaûûn 3.2 - Phaân tích nghieäpä vuïï vaøø laäpä ÑK (tt) „ Theo ví duïï 1 ñaõ cho ôûû treân ta coù:ù 1. Nghieäpä vuïï lieân quan ñeáán 2 ñoáái töôïïng laøø: Tieààn maëët vaøø Nguyeân vaäät lieääu 2. Caûû Tieànà maëët vaøø NVL ñeààu thuoääc loaïïi TK taøøi saûûn 3. Tieànà maëtë giaûûm 1 trieääu, Nguyeân vaäät lieääu taêng leân 1 trieäuä 4. Laäpä ñònh khoaûûn 111 152 1.000.000 1.000.000 13
33. 3.2 - Phaân tích nghieäpä vuïï vaøø laäpä ÑK (tt) „ Hay ta coùù theåå vieáát: Nôïï TK 152 1.000.000 Coùù TK 111 1.000.000 „ Ví duïï 2: Nôïï TK 156 500.000.000 Coùù TK 112 200.000.000 Coùù TK 331 300.000.000 „ Ví duïï 3: Nôïï TK 211 300.000.000 Nôïï TK 156 100.000.000 Coùù TK 311 400.000.000 3.2 - Phaân tích nghieäpä vuïï vaøø laäpä ÑK (tt) „ Ví duïï 4: Nôïï TK 153 50.000.000 Nôïï TK 156 200.000.000 Coùù TK 111 210.000.000 Coùù TK 331 40.000.000 Nguyeân taééc laääp ñònh khoaûûn: (1) Ñònh khoaûûn keùùp phaûûi coùù 2 TK trôûû leân (2) Khi ghi nôïï TK naøøy phaûûi ghi coùù 1 hoaëëc nhieààu TK khaùcù (3) Soáá tieànà ghi nôïï, ghi coùù vaøøo caùùc TK trong moäät ñònh khoaûnû phaûûi baèèng nhau 3.3- Caùùc loaïïi ñònh khoaûûn „ Ñònh khoaûûn ñôn giaûûn: 01 TK ghi nôïï ñoáái öùng vôùùi 01 TK ghi coùù „ Ñònh khoaûûn phöùc taïpï : – 01 TK ghi nôïï ñoáái öùng vôùùi nhieààu TK ghi coùù – Nhieàuà TK ghi nôïï ñoáái öùng vôùùi 01 TK ghi coùù – Nhieàuà TK ghi nôïï ñoáái öùng vôùùi nhieààu TK ghi coùù 14
34. 3.4- Keáát chuyeåån taøøi khoaûûn „ Keátá chuyeåån TK laøø vieäcä chuyeåån soáá tieànà töø TK naøyø sang TK khaùcù theo nguyeân taécé nôïï chuyeåån sang nôï,ï coùù chuyeåån sang coùù „ Keátá chuyeåån taøiø khoaûûn laøø thuûû tuïcï mang tính nghieääp vuïï cuûûa keáá toaùnù thöôøngø ñöôïcï söû duïïng trong caùcù tröôøøng hôïpï sau: – Keátá chuyeåån chi phí ñeåå tính giaùù thaøønh SP – Keátá chuyeåån doanh thu vaøø thu nhaääp khaùùc, keáát chuyeånå giaùù voáán vaøø chi phí thôøøi kyøø ñeåå xaùùc ñònh keátá quaûû KD – Keátá chuyeåån laõi, loã, 15
35. Chöông 4 TÍNH GIAÙ CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG KEÁ TOAÙN Muïc tieâu hoïc taäp Sau khi hoïc xong phaàn naøy baïn coù theå: „ Tính giaù taøi saûn coá ñònh - Tính nguyeân giaù TSCÑ - Tính khaáu hao TSCÑ - Tính giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ „ Tính giaù haøng toàn kho - Tính nhaäp kho -Tínhgiaùxuaátkho „ Tính giaù moät soá ñoái töôïng keá toaùn khaùc Noäi dung chöông 4 „ Muïcï ñích, yùù nghóa, yeâu caàuà „ Nguyeân taécé vaøø caên cöù tính giaùù „ Tính giaùù moätä soáá ñoáiá töôïïng keáá toaùùn 1
36. 1. Muïc ñích, yù nghóa, yeâu caàu 1.1. Muïc ñích, yù nghóa Tính giaù laø moät phöông phaùp keá toaùn söû duïng thöôùc ño tieàn teä ñeå ño löôøng caùc ñoái töôïng keá toaùn theo nhöõng nguyeân taéc nhaát ñònh, nhaèm: „ Toång hôïp taøi saûn, coâng nôï vaø nguoàn voán „ Toång hôïp chi phí ñaàu vaøo „ Toång hôïp keát quaû ñaàu ra „ Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh „ Laøm thuaän tieän cho vieäc phaân tích taøi chính doanh nghieäp 1. Muïc ñích, yù nghóa, yeâu caàu 1.2. Yeâu caàu cuûa vieäc tính giaù „ Chính xaùc „ Thoáng nhaát 2. Nguyeân taéc vaø caên cöù tính giaù „ Caùcù khaùiù nieääm vaøø nguyeân taécé chi phoáiá vieäcä tính giaùù „ Caên cöù tính giaùù 2
37. 2.1. Caùcù khaùiù nieääm vaøø nguyeân taécé „ Khaùiù nieämä hoaïtï ñoääng lieân tuïcï „ Nguyeân taécé giaùù phí „ Nguyeân taécé khaùchù quan „ Nguyeân taécé nhaátá quaùnù „ Nguyeân taécé thaänä troïngï 2.2. Caên cöù tính giaù „ Ñoáiá töôïngï tính giaùù „ Chöùng töø keáá toaùùn „ Taøiø khoaûnû keáá toaùùn „ Taäpä hôïpï chi phí vaøø tính giaùù thaøønh „ Yeâu caàuà cuûûa quaûûn lyùù „ Quyeátá ñònh cuûûa Nhaøø nöôùùc 3. Tính giaùù moätä soáá ñoáiá töôïngï keáá toaùnù „ Tính giaù TSCÑ „ Tính giaù haøng toàn kho „ Tính giaù moät soá ñoái töôïng khaùc 3
38. 3.1. Tính giaùù TSCÑ TSCÑ cuûaû doanh nghieääp ñöôïïc tính giaùù theo 3 chæ tieâu: „ Nguyeân giaùù TSCÑ „ Khaááu hao tích luõy „ Giaùù trò coøøn laïiï 3.1.1. Tính nguyeân giaùù TSCÑ „ Nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình „ Nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình „ Nguyeân giaùù TSCÑ thueâ taøiø chính Tính nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình „ 4 tieâu chuaåån: – Chaécé chaéén thu ñöôïïc lôïïi ích kinh teáá trong töông lai töø vieäcä söû duïïng taøøi saûûn ñoùù; – Nguyeân giaùù taøøi saûûn phaûûi ñöôïïc xaùùc ñònh moäät caùùch ñaùngù tin caääy; – Thôøiø gian söû duïïng öôùùc tính treân moäät naêm; – Coùù ñuûû tieâu chuaåån giaùù trò theo qui ñònh hieään haøønh Khi tính nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình phaûûi caên cöù vaøøo nguoààn hình thaøønh taøøi saûûn 4
39. Tính nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình „ TSCÑ höõuõu hình mua saéém Nguyeân Giaù Caùc khoûan Chi phí CP tröôùc giaù =+mua thueá +mua + khi SD Trong ñoù:ù – Giaùù mua laøø giaùù ñaõ loaïïi tröø chieáát khaááu vaøø giaûûm giaù;ù – Caùcù khoûûan thueáá: khoâng bao goààm caùùc khoûûan thueáá ñöôïcï hoøøan laïïi; – Chi phí mua: vaään chuyeåån, boáác xeááp, – CP tröôùùc khi söû duïïng: laéép ñaëët, chaïïy thöû, Tính nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình „ TSCÑ töï xaây döïng hoaëcë töï cheáá Nguyeân Giaù thaønh CP baát CP tröôùc =-+ giaù Thöïc teá Hôïp lyùù Khi SD „ TSCÑ höõuõu hình mua döôùiù hình thöùc trao ñoåiå – Trao ñoååi töông töï: NG taøøi saûûn nhaään veàà baèèng giaùù trò coønø laïïi cuûûa taøøi saûûn ñem ñi trao ñoååi – Trao ñoååi khoâng töông töï: NG taøøi saûûn nhaään veàà laøø giaùù trò hôïïp lyùù cuûûa noùù hoaëëc giaùù trò hôïïp lyùù cuûûa TS ñöa ñi trao ñoååi sau khi ñaõ ñieààu chænh caùùc khoûûan traûû theâm hoaëëc thu veàà Tính nguyeân giaùù TSCÑ höõuõu hình „ TSCÑ höõuõu hình taêng töø caùùc nguoànà khaùcù – Tính theo giaùù hôïïp lyùù ban ñaààu – Tính theo giaùù danh nghóa coääng theâm chi phí tröôùùc khi söû duïïng 5
40. Tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình „ Ñieààu kieänä ghi nhaân TSCÑ voâ hình: – Chaécé chaéén thu ñöôïïc lôïïi ích trong töông lai do taøøi saûnû ñoùù mang laïïi; – Nguyeân giaùù phaûûi ñöôïïc xaùùc ñònh moäät caùùch ñaùùng tin caäyä ; – Thôøiø gian söû duïïng öôùùc tính treân moäät naêm; – Coùù ñuûû tieâu chuaåån giaùù trò theo qui ñònh hieään haøønh. „ Khi tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình phaûiû caên cöù töøng nguoààn nhaäpä . Tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình „ Mua TSCÑ voâ hình rieâng bieätä NG taøiø saûûn coáá ñònh voâ hình rieâng bieäät bao goààm giaùù mua (tröø caùùc khoûûan CK thöông maïïi, giaûûm giaù),ù caùcù khoûûan thueáá (khoâng bao goààm caùùc khoûanû thueáá ñöôïïc hoøøan laïïi) vaøø caùùc chi phí lieân quan tröïc tieááp ñeáán vieääc ñöa taøøi saûûn vaøøo söû duïngï . „ Mua TSCÑ voâ hình töø vieäcä saùpù nhaäpä DN – Giaùù nieâm yeáát taïïi thò tröôøøng hoaïït ñoääng; hoaëëc – Giaùù cuûaû nghieääp vuïï mua baùùn TSCÑ voâ hình töông töï. Tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình „ TSCÑ voâ hình laøø quyeànà söû duïïng ñaátá coùù thôøøi haïnï – Chi phí cho vieäcä nhaään quyeààn söû duïïng ñaáát; hoaëëc – Soáá tieànà traûû khi nhaään quyeààn söû duïïng ñaáát hôïïp phaùpù töø ngöôøøi khaùùc; hoaëëc; – Giaùù trò nhaään voáán goùùp lieân doanh baèèng quyeààn söû duïngï ñaáát. – Tröôøngø hôïïp giaùù trò quyeààn söû duïïng ñaáát ñöôïïc chuyeånå nhöôïïng cuøøng vôùùi mua Nhaøø cöûa, vaäät kieáná truùùc treân ñaáát thì giaùù trò NC, VKT phaûûi tính rieâng vaøø ghi nhaään laøø TSCÑ höõuõu hình. 6
41. Tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình „ TSCÑ voâ hình ñöôïcï Nhaøø nöôùùc caápá hoaëcë ñöôïcï taëëng, bieáuá , goààm: – Giaùù trò hôïïp lyùù ban ñaààu cuûûa TS, vaøø – Chi phí lieân quan tröïc tieááp ñeáán vieääc ñöa taøøi saûûn vaøoø söû duïïng. „ TSCÑ voâ hình mua döôùùi hình thöùc trao ñoåiå – NG baèngè giaùù trò hôïïp lyùù cuûûa TSCÑ voâ hình nhaään veà;à hoaëëc – Giaùù trò hôïïp lyùù cuûûa TSCÑ voâ hình ñöa ñi trao ñoååi sau khi ñieààu chænh caùùc khoaûûn tieààn hoaëëc töông ñöông tieààn nhaään veàà hoaëëc traûû theâm. Tính nguyeân giaùù TSCÑ voâ hình – Tröôøøng hôïïp trao ñoååi töông töï thì NG taøøi saûûn nhaään veàà baèèng giaùù trò coøøn laïïi cuûûa TS ñöa ñi trao ñoååi. „ TSCÑ voâ hình ñöôïïc taïïo ra töø noääi boää DN. NG bao goàmà : – Chi phí NL,VL hoaëëc dòch vuïï ñaõ söû duïïng ñeåå taïïo ra taøøi saûûn; – Tieààn löông, coâng vaøø caùùc khoûûan chi phí khaùùc lieân quan ñeáán vieääc thueâ nhaân vieân tröïc tieááp tham gia vaøøo vieääc taïïo ra taøøi saûûn; – Chi phí saûûn xuaáát chung ñöôïïc phaân boåå; – Chi phí khaùùc lieân quan tröïc tieááp ñeáán vieääc taïïo ra TS Tính nguyeân giaùù taøiø saûnû coáá ñònh thueâ taøiø chính „ NG baèngè giaùù trò hôïpï lyùù cuûaû taøiø saûnû thueâ taïiï thôøøi ñieååm khôûûi ñaàuà thueâ TS; hoaëcë „ Hieään giaùù cuûaû khoûanû thanh toaùnù tieànà thueâ toáiá thieåuå , (neáuá noùù thaápá hôn giaùù trò hôïpï lyùù cuûaû TS); vaøø „ Chi phí phaùtù sinh ban ñaààu lieân quan tröïc tieááp ñeáán hoaïtï ñoääng thueâ taøiø chính. 7
42. 3.1.2. Tính khaááu hao TSCÑ „ Khaááu hao laøø söï phaân boåå moätä caùchù coùù heää thoááng giaùù trò phaûiû khaáuá hao TSCÑ trong suoátá thôøøi gian söû duïïng höõuõu ích cuûaû TS ñoùù „ Phöông phaùpù tính khaááu hao: – Khaáuá hao theo ñöôøøng thaúúng; – Khaáuá hao theo soáá dö giaûûm daààn; – Khaáuá hao theo soáá löôïïng saûûn phaååm. 3.1.3. Tính giaùù trò coønø laïiï cuûaû TSCÑ Giaù trò Nguyeân Khaáu hao coøn laïi =-giaù tích luõy treân soå TSCÑ cuûa TSCÑ keá toaùn Trong ñoù:ù Khaááu hao tích luõy cuûaû TSCÑ laøø soáá coääng doààn khaáuá hao ñaõ trích vaøøo chi phí qua caùcù kyøø kinh doanh ñeáán thôøiø ñieååm xaùcù ñònh 3.2. Tính giaùù haøøng toààn kho „ Tính giaùù nhaäpä kho „ Tính giaùù xuaátá kho „ Döï phoøøng giaûûm giaùù haøngø toààn kho 8
43. 3.2.1. Nhöõngõng vaáná ñeàà chung „ Haøngø toààn kho laøø TSLÑ thuoääc quyeààn sôûû höõuõu cuûaû doanh nghieäpä , goààm: – Haøngø döï tröõõ ñeåå baùùn trong kyøø; – SP, DV ñang trong quaùù trình saûûn xuaáát; – NL, VL; coâng cuïï, DC ñeåå söû duïïng trong quaùù trình saûûn xuaáát kinh doanh hoaëëc cung caááp dòch vuï.ï „ Haøngø toààn kho ñöôïcï tính theo giaùù goácá „ Tính giaùù haøøng toànà kho lieân quan 2 vaáán ñeà:à – Xaùcù ñònh giaùù goáác nhaääp kho – Phaân boåå giaùù goáác cuûûa TS döï tröõõ cho giaùù trò toààn kho cuoáái kyøø vaøø giaùù trò xuaáát kho trong kyøø 3.2.1. Nhöõngõng vaáná ñeàà chung „ Caân ñoáái haøøng toànà kho Toàn Nhaäp Xuaát Toàn ñaàu + trong = trong + cuoái kyø kyø kyø kyø 3.2.2. Tính giaùù goáác nhaäpä kho „ Giaùù goácá haøøng mua ngoaøøi bao goààm: – Giaùù mua; – Caùcù khoûûan thueáá khoâng ñöôïïc hoøøan laïïi; – Chi phí mua. „ Giaùù goácá haøøng töï cheáá bieáán bao goààm: – Chi phí NVL tröïc tieááp; – Chi phí nhaân coâng tröïc tieááp; – Chi phí saûûn xuaáát chung. „ Haøngø nhaään voáná goùùp, voáán caápá – Giaùù hôïïp lyùù cuûûa TS. 9
44. 3.2.3. Tính giaùù goáác xuaáát kho „ Tröôøøng hôïpï DN keáá toaùnù haøøng toànà kho theo phöông phaùùp keâ khai thöôøøng xuyeân „ Tröôøøng hôïpï DN keáá toaùnù haøøng toànà kho theo phöông phaùùp kieååm keâ ñònh kyøø 3.2.3.1. Keâ khai thöôøngø xuyeân „ Trình töï thöïc hieänä : – Xaùcù ñònh soáá löôïïng xuaáát kho – Xaùcù ñònh ñôn giaùù xuaáát kho theo moäät trong caùùc phöông phaùùp: » FIFO » LIFO » Bình quaân gia quyeààn » Giaùù ñích danh – Xaùcù ñònh giaùù trò xuaáát „ Quan heää caân ñoáái ÑK + N-CK X = 3.2.3.1. Keâ khai thöôøngø xuyeân „ Ví duïï Trích yeááu Soáá Ñôn giaùù Thaøønh löôïïng (ñ) tieààn (Ñv) (ñ) 1/1/05 Toààn kho Vaäät tö A 10 100 1.000 2/1/05 Nhaääp vaäät tö A 15 110 1.650 3/1/05 Xuaáát vaäät tö A 12 ? ? 15/1/05 Nhaääp vaäät tö A 20 120 2.400 20/1/05 Xuaáát vaäät tö A 15 ? ? 25/1/05 Nhaääp vaäät tö A 25 124 3.100 31/1/05 Xuaáát vaäät tö A 20 ? ? Toààn cuoáái thaùùng 31/1/05 23 ? ? 10
45. 3.2.3.2. Kieåmå keâ ñònh kyøø „ Trình töï thöïc hieänä : – Xaùcù ñònh soáá löôïïng toààn kho cuoáái kyøø – Xaùcù ñònh ñôn giaùù toààn kho theo moäät trong caùùc phöông phaùùp: » FIFO » LIFO » Bình quaân gia quyeààn » Giaùù ñích danh – Xaùcù ñònh giaùù trò toààn kho sau ñoùù tính giaùù trò xuaáát „ Giaùù trò xuaátá kho caûû kyøø ÑK+XN - CK = 3.2.4. Döï phoøngø giaûmû giaùù haøngø TK „ Khi giaùù thò tröôøngø thaááp hôn giaùù trò ghi soåå cuûaû haøøng toànà kho thì phaûiû laäpä döï phoøngø „ Giaùù trò döï phoøøng ñöôïcï tính vaøoø chi phí saûûn xuaátá kinh doanh trong kyøø 3.3. Tính giaùù moäät soáá ñoáái töôïngï khaùùc „ Tính giaùù caùcù loaïiï chöùng khoùanù „ Ngoaïiï teä,ä vaøngø baïcï , ñaùù quí, „ Nôïï coùù goácá ngoaïiï teää 11
46. Chương 5 CHỨNG TỪ KẾ TOÁN VÀ KIỂM KÊ Mục tiêu học tập Sau khi học xong chương này bạn có thể thực hiện được những việc sau đây: ►Trả lời câu hỏi chứng từ là gì? ►Liệt kê các yếu tố cơ bản của chứng từ. ►Phân loại chứng từ. ►Liệt kê các bước trong qui trình lập và xử lý chứng từ. ►Trả lời câu hỏi kiểm kê là gì? ►Liệt kê các loại kiểm kê ►Liệt kê công việc của kế toán trong kiểm kê Nội dung ►Chứng từ ►Kiểm kê 1
47. 1. Chứng từ kế toán ►Khái niệm ►Các yếu tố cơ bản của chứng từ ►Phân loại chứng từ ►Trình tự luân chuyển chứng từ 1.1. Chứng từ kế toán ►Chứng từ kế toán là những giấy tờ và vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh và đã hòan thành, làm căn cứ cho việc ghi sổ kế toán và phục vụ công tác quản lý ►Tác dụng: ƒ Là cơ sở để ghi nhận đầy đủ các nghiệp vụ vào sổ kế toán. ƒ Là phương tiện truyền đạt mệnh lệnh. ƒ Là căn cứ để thực hiện nhiệm vụ, là bằng chứng về kết quả thi hành lệnh. ƒ Ngăn ngừa các hành vi xâm phạm tài sản của doanh nghiệp 1.1. Chứng từ kế toán (tt) ►Tính pháp lý của chứng từ ƒ Phát hiện những vi phạm về chính sách, chế độ, thể lệ kế toán của Nhà nước; những hành vi tham ô, lãng phí tài sản để ngăn chặn kịp thời. ƒ Chứng từ kế toán là căn cứ pháp lý cho những số liệu ghi trong sổ kế toán và các số liệu thông tin kinh tế của DN. ƒ Chứng từ kế toán là cơ sở để xác định người chịu trách nhiệm vật chất liên quan đến nghiệp vụ kinh tế phát sinh, 2
48. 1.2. Các yếu tố cơ bản của CT ► Tên và số hiệu của chứng từ ► Ngày, tháng, năm lập chứng từ ► Tên, địa chỉ của đơn vị hoặc cá nhân lập chứng từ ► Tên, địa chỉ của đơn vị hoặc cá nhân nhận chứng từ ► Nội dung nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh ► Thông tin về lượng và giá trị liên quan đến nghiệp vụ ► Chữ ký, họ tên của người lập, người duyệt và những người có liên quan đến nghiệp vụ ► Ngoài ra còn một số thông tin khác 1.3. Phân loại chứng từ ►Phân theo nội dung kinh tế ►Phân theo tính cấp bách của chứng từ ►Phân theo trình tự lập chứng từ ►Phân theo phương thức lập chứng từ ►Phân theo địa điểm lập chứng từ ►Phân theo công dụng của chứng từ ►Chứng từ điện tử 1.3.1. Phân theo nội dung kinh tế ►Chỉ tiêu lao động tiền lương ►Chỉ tiêu hàng tồn kho ►Chỉ tiêu bán hàng ►Chỉ tiêu tiền tệ ►Chỉ tiêu tài sản cố định ►Chứng từ khác 3
49. 1.3.2. Theo tính cấp bách của ch. từ ►Chứng từ bình thường ►Chứng từ báo động 1.3.3. Theo trình tự lập ch. từ ►Chứng từ ban đầu ►Chứng từ tổng hợp 1.3.4. Theo phương thức lập ch. từ ►Chứng từ một lần ►Chứng từ nhiều lần 4
50. 1.3.5. Theo địa điểm lập chứng từ ►Chứng từ bên trong ►Chứng từ bên ngoài 1.3.6. Theo công dụng của chứng từ ►Chứng từ mệnh lệnh ►Chứng từ chấp hành ►Chứng từ thủ tục ►Chứng từ liên hợp 1.3.7. Chứng từ điện tử Chứng từ điện tử được coi là chứng từ kế toán khi có các nội dung cơ bản như mục (1.2) và được thể hiện dưới dạng dữ liệu điện tử, được mã hóa và không bị thay đổi trong quá trình truyền qua mạng máy tính hoặc trên vật mang tin như băng từ, đĩa từ, các loại thẻ điện từ 5
51. 1.4. Trình tự luân chuyển ch. từ ►Lập chứng từ ►Kiểm tra chứng từ ►Ghi sổ ►Bảo quản và lưu trữ chứng từ ►Tổ chức luân chuyển chứng từ 1.4.1. Lập chứng từ ►Là việc phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các bản chứng từ theo mẫu qui định ►Theo chế độ hiện hành, mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong DN đều phải lập chứng từ ►Chứng từ điện tử phải in ra giấy và lưu trữ theo qui định ►Chứng từ có nhiều liên của một nghiệp vụ phải có cùng nội dung 1.4.2. Kiểm tra chứng từ ►Kiểm tra tính rõ ràng, trung thực, đầy đủ của các chỉ tiêu phản ánh trên chứng từ ►Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ, hợp lý của nghiệp vụ kinh tế phát sinh ►Kiểm tra tính chính xác của số liệu, thông tin trên chứng từ ►Kiểm tra việc chấp hành qui chế quản lý nội bộ của những người lập, kiểm tra, xét duyệt đối với từng loại nghiệp vụ kinh tế tài chính 6
52. 1.4.3. Ghi sổ kế toán ►Trước khi ghi sổ kế toán cần hòan chỉnh một số nội dung sau: ƒ Ghi giá cho những chứng từ chưa có giá; ƒ Phân loại chứng từ theo từng loại nghiệp vụ, từng thời điểm phát sinh phù hợp với yêu cầu ghi sổ; ƒ Lập định khỏan hoặc chứng từ ghi sổ. ►Ghi sổ kế toán 1.4.4. Bảo quản và lưu trữ chứng từ ►Lưu 12 tháng tại phòng kế toán kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm hoặc kết thúc công việc kế toán. ►Lưu tại kho lưu trữ doanh nghiệp ít nhất 10 năm đối với chứng từ dùng trực tiếp cho việc ghi sổ kế toán và lập BCTC 1.4.5. Tổ chức luân chuyển chứng từ ►Là việc thiết kế và thực hiện một lưu đồ vận động của từng loại chứng từ khi lập cho đến khi đưa vào lưu trữ. ►Khi giao nhận chứng từ cần phải có sổ theo dõi hoặc biên bản giao nhận chứng từ. 7
53. 2. Kiểm kê ►Khái niệm ►Phân loại ►Vai trò của kế toán trong quá trình kiểm kê 8
54. Chương 6 KẾ TOÁN CÁC QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT KINH DOANH CHỦ YẾU TRONG DOANH NGHIỆP Mục tiêu học tập Sau khi học xong chương này bạn có thể mô tả khái niệm, nhiệm vụ, nguyên tắc, phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu đối với: ƒ TSCĐ ƒ Nguyên liệu, vật liệu và công cụ, dụng cụ ƒ Tiền lương và các khỏan trích theo lương ƒ Hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại ƒ Quá trình sản xuất ƒ Quá trình tiêu thụ và xác định kết quả ƒ Quá trình phân phối kết quả Nội dung ►Kế toán các yếu tố cơ bản ►kế toán quá trình sản xuất ►Kế toán quá trình tiêu thụ và xác định kết quả ►kế toán quá trình phân phối kết quả 1
55. 1. Kế toán các yếu tố cơ bản ►TSCĐ ►Công cụ, dụng cụ và Nguyên liệu, vật liệu ►Tiền lương và các khỏan trích theo lương ►Hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại 1.1. Kế toán TSCĐ 1.1.1. Khái niệm 1.1.2. Nhiệm vụ kế toán TSCĐ 1.1.3. Một số qui định về kế toán TSCĐ 1.2.4. Tài khỏan sử dụng 1.2.5. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu 1.1.4. Tài khỏan sử dụng ►TK “Tài sản cố định hữu hình” – 211 ►TK “Tài sản cố định vô hình” – 213 ►Kết cấu của 2 tài khỏan này như sau: ƒ Bên Nợ: ghi tăng nguyên giá TSCĐ ƒ Bên Có: ghi giảm nguyên giá TSCĐ ƒ Số dư nợ: phản ánh nguyên giá TSCĐ hiện có vào cuối kỳ kế toán ►TK “Hao mòn TSCĐ” – 214 ƒ Bên Nợ: ghi giảm giá trị hao mòn TSCĐ ƒ Bên Có: ghi tăng giá trị hao mòn TSCĐ ƒ Số dư có: giá trị hao mòn TSCĐ hiện có cuối kỳ 2
56. 1.1.5. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu ►Kế toán tăng nguyên giá TSCĐ ►Kế toán giảm nguyên giá TSCĐ ►Kế toán khấu hao TSCĐ 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ ►Mua sắm Nợ TK 211 “ghi theo nguyên giá” hoặc Nợ TK 213 “ghi theo nguyên giá” Nợ TK 133 “Thuế GTGT được khấu trừ” (nếu có) Có các TK 111, 112, 331, ►Mua TSCĐ theo phương thức trả chậm Nợ TK 211/213 (Ghi theo giá mua trả ngay) Nợ TK 133 (Thuế GTGT được khấu trừ nếu có) Nợ TK 242 (Phần lãi trả chậm) Có TK 331 (Tông giá thanh toán) 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) Định kỳ thanh toán tiền cho người bán, ghi: Nợ TK 331 Có TK 111/112 Đồng thời phân bổ chi phí lãi trả chậm vào chi phí hoạt động tài chính, ghi: Nợ TK 635 Có TK 242 ►TSCĐ được biếu, tặng, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 711 3
57. 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) CP liên quan trực tiếp đến TSCĐ được biếu, tặng, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 111/112/331/ ►TSCĐ xây dựng mới, khi công trình hòan thành, ghi: Nợ TK 211 Có TK 241 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►Trường hợp TSCĐ vô hình hình thành theo quá trình ƒ Tập hợp chi phí đầu tư, ghi: Nợ TK 241 Có các TK 111/112/ ƒ Kết thúc quá trình đầu tư, tính giá, ghi: Nợ TK 213 Có TK 241 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►TSCĐ được cấp hoặc nhận vốn góp, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 411 ►TSCĐ tự chế ƒ Xuất kho, ghi: Nợ TK 632 Có TK 155/154 ƒ Ghi tăng TSCĐ: Nợ TK 211 Có TK 512 (Theo giá thành thực tế) 4
58. 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►TSCĐ trao đổi tương tự, ghi: Nợ 211/213 (ghi theo GTCL của TS đưa đi trao đổi) Nợ 214 (hao mòn của TSCĐ đưa đi trao đổi) Có 211/213 (nguyên giá TSCĐ đưa đi trao đổi) 1.2. KT công cụ, dụng cụ và NVL ►Các khái niệm ►Nhiệm vụ của kế toán ►Một số qui định ►Tài khỏan sử dụng ►Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu 1.2.1. Các khái niệm ►Công cụ, dụng cụ là những tư liệu lao động không có đủ những tiêu chuẩn về giá trị và thời gian sử dụng qui định đối với TSCĐ. ►Theo qui định hiện hành những tư liệu lao động sau đây không phân biệt tiêu chuẩn về giá trị và thời gian sử dụng vẫn kế toán là công cụ, dụng cụ: ƒ Lán trại, đà giáo, công cụ dùng trong XDCB, dụng cụ gá lắp chuyên dùng cho sản xuất. ƒ Các loại bao bì dùng trong thu mua, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa ƒ Dụng cụ, đồ nghề bằng sành sứ, thủy tinh ƒ Dụng cụ BHLĐ 5
59. 1.2.1. Các khái niệm ►NVL là những đối tượng lao động dùng trong sản xuất chế biến của doanh nghiệp, gồm: ƒ Nguyên, vật liệu chính ƒ Vật liệu phụ ƒ Nhiên liệu ƒ Phụ tùng thay thế ƒ Vật liệu và thiết bị trong XDCB 1.2.2. Nhiệm vụ của kế toán ► Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu về tình hình nhập, xuất, tồn kho ► Hướng dẫn, kiểm tra các bộ phận có liên quan thực hiện việc ghi chép ban đầu, sổ kế toán cần thiết theo đúng chế độ, đúng phương pháp ► Xác định giá trị tiêu hao để phân bổ vào các đối tượng chịu chi phí có liên quan ► KT việc chấp hành chế độ bảo quản, N-X-T; chấp hành định mức dự trữ, định mức tiêu hao, phát hiện và đề xuất biện pháp xử lý kịp thời các khỏan thừa, thiếu vật tư, ► Tham gia kiểm kê, đánh giá lại khi cần 1.2.3. QĐ về kế toán CC, DC và NVL ► KT công cụ, dụng cụ và NVL phải phản ánh theo giá gốc ► Để tính giá gốc xuất kho có thể áp dụng một trong các phương pháp: FIFO, LIFO, bình quân và đích danh ► Kế toán chi tiết phải thực hiện theo từng kho, hoặc từng nơi sử dụng, từng loại, từng nhóm, từng thứ, công cụ, dụng cụ và nguyên liệu, vật liệu ► Trường hợp giá trị công cụ, dụng cụ xuất dùng có giá trị lớn, phục vụ nhiều kỳ kinh doanh thì có thể áp dụng phương pháp phân bổ dần hoặc trích trước vào chi phí SXKD 6
60. 1.2.4. Tài khỏan sử dụng ►Tài khỏan 152 “Nguyên liệu, vật liệu” ƒ Bên nợ: giá gốc của nguyên liệu, vật liệu nhập kho; giá trị NL, VL thừa phát hiện trong kiểm kê; Kết chuyển giá gốc tồn kho cuối kỳ khi kế toán NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Bên có: giá gốc của nguyên liệu, vật liệu xuất kho; giá trị NVL thiếu phát hiện trong kiểm kê; CK thương mại được hưởng; Giá gốc NVL trả lại người cung cấp; Kết chuyển tồn kho đầu kỳ nếu kế toán NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Số dư nợ: Giá gốc của NVL tồn kho. 1.2.4. Tài khỏan sử dụng (tt) ►TK 153 “Công cụ, dụng cụ” ƒ Bên nợ: Giá gốc công cụ, dụng cụ nhập kho; Thừa phát hiện trong kiểm kê; Kết chuyển tồn kho cuối kỳ nếu kế toán CC, DC theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Bên có: Giá gốc CC, DC xuất kho; thiếu phát hiện trong kiểm kê; CK được hưởng; giảm giá hoặc trả lại người bán; kết chuyển tồn kho đầu kỳ nếu kế toán CC, DC theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Số dư nợ: Giá gốc công cụ, dụng cụ tồn kho 1.2.5. P.pháp k.toán một số NV ch.yếu ►Phương pháp kê khai thường xuyên ►Phương pháp kiểm kê định kỳ 7
61. 1.2.5.1. PP kê khai thường xuyên ►Mua ngoài nhập kho Nợ TK 152/153 Nợ TK 133 Có các TK 111/112/331/ ►CK, giảm giá hoặc trả lại người bán Nợ TK 331 Có TK 152/153 ►Xuất NVL cho SXKD Nợ TK 621 Nợ các TK 627/641/642/ Có TK 152 1.2.5.1. PP kê khai thường xuyên (tt) ►Xuất CC, DC giá trị nhỏ Nợ các TK 627/641/642/ Có TK 153 ►Xuất CC, DC giá trị lớn cho SXKD Nợ TK 142 Có TK 153 ►Xuất thiếu chờ xử lý Nợ TK 138 Có TK 152/153 1.2.5.2. PP kiểm kê định kỳ ►Kết chuyển tồn kho đầu kỳ Nợ TK 611 Có TK 152/153 ►Mua trong kỳ Nợ TK 611 Nợ TK 133 Có các TK 111/ 112/ 331/ 8
62. 1.3. Kế toán tiền lương và các khỏan trích theo lương ►Khái niệm ►Nhiệm vụ của kế toán ►Tài khỏan sử dụng ►Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu 1.3.1. Khái niệm ►Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của một bộ phận sản phẩm xã hội mà người lao động được sử dụng để tái sản xuất sức lao động ►CP tiền lương là số tiền doanh nghiệp phải trả cho những người lao động tham gia vào quá trình SXKD, gồm: lương chính, lương phụ và các khỏan phụ cấp được tính vào lương ►BHXH ►BHYT ►Kinh phí công đòan 1.3.2. Nhiệm vụ của kế toán ►Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu về số lao động, thời gian lao động và kết quả lao động. Tính các khỏan phải trả, phải nộp cho người lao động. Phân bổ chi phí tiền lương và các khỏan trích theo lương vào các đối tượng chịu chi phí có liên quan ►Hướng dẫn, kiểm tra các cá nhân, bộ phận có liên quan thực hiện chế độ ghi chép ban đầu, ghi sổ kế toán, ►Lập báo cáo về lao động và tiền lương 9
63. 1.3.3. Tài khỏan sử dụng ►TK 334 – Thanh toán với CNV ƒ Bên Nợ ►Các khỏan khấu trừ lương ►Số tiền đã thanh toán cho CNV ƒ Bên Có ►Tiền lương phải trả cho CNV ►Tiền thưởng phải trả cho CNV ►Bảo hiểm xã hội trả thay lương ƒ Số dư có: ►Số tiền DN còn nợ CNV 1.3.3. Tài khỏan sử dụng (tt) ►TK 338 - Phải trả, phải nộp khác ƒ Bên Nợ: các khỏan đã trả, đã nộp ƒ Bên Có: các khỏan phải trả, phải nộp ƒ Số dư có: các khỏan còn phải trả, phải nộp cuối kỳ 1.3.4. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu ►Tính lương, công phải trả cho CNV, ghi: Nợ TK 241 – XDCB dở dang Nợ TK 622 – CP nhân công trực tiếp Nợ TK 627 – CP sản xuất chung Nợ TK 641 – CP bán hàng Nợ TK 642 – CP quản lý doanh nghiệp Có TK 334 - Phải trả công nhân viên 10
64. 1.3.4. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu (tt) ►Hàng tháng trích BHXH, BHYT, KPCĐ, ghi: Nợ TK 241 – XDCB dở dang Nợ TK 622 – CP nhân công trực tiếp Nợ TK 627 – CP sản xuất chung Nợ TK 641 – CP bán hàng Nợ TK 642 – CP quản lý doanh nghiệp Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác 1.3.4. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu (tt) ►Tiền thưởng và BHXH trả thay lương, ghi: Nợ TK 431 - Quỹ khen thưởng, phúc lợi Nợ TK 338 - Phải trả, phải nộp khác Có TK 334 - Phải trả công nhân viên ►Các khỏan khấu trừ lương, ghi: Nợ TK 334 - Phải trả công nhân viên Có các TK 338/138/141/333 ►Trả lương, ghi: Nợ TK 334 - Phải trả công nhân viên Có các TK 111/112/ 1.4. kế toán hàng hóa ►Khái niệm ►Nhiệm vụ ►Một số qui định ►TK sử dụng ►Phương pháp kế toán 11
65. 1.4.1. Khái niệm 12
66. Chương 7 SỔ KẾ TOÁN KỸ THUẬT GHI SỔ KẾ TOÁN Nội dung ►Sổ kế toán ►Hình thức sổ kế toán ►Kỹ thuật ghi sổ, sửa sổ kế toán 1. Sổ kế toán 1
67. 1.1. Kế toán TSCĐ 1.1.1. Khái niệm 1.1.2. Nhiệm vụ kế toán TSCĐ 1.1.3. Một số qui định về kế toán TSCĐ 1.2.4. Tài khỏan sử dụng 1.2.5. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu 1.1.4. Tài khỏan sử dụng ►TK “Tài sản cố định hựu hình” – 211 ►TK “Tài sản cố định vô hình” – 213 ►Kết cấu của 2 tài khỏan này như sau: ƒ Bên Nợ: ghi tăng nguyên giá TSCĐ ƒ Bên Có: ghi giảm nguyên giá TSCĐ ƒ Số dư nợ: phản ánh nguyên giá TSCĐ hiện có vào cuối kỳ kế toán ►TK “Hao mòn TSCĐ” – 214 ƒ Bên Nợ: ghi giảm giá trị hao mòn TSCĐ ƒ Bên Có: ghi tăng giá trị hao mòn TSCĐ ƒ Số dư có: giá trị hao mòn TSCĐ hiện có cuối kỳ 1.1.5. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu ►Kế toán tăng nguyên giá TSCĐ ►Kế toán giảm nguyên giá TSCĐ ►Kế toán khấu hao TSCĐ 2
68. 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ ►Mua sắm Nợ TK 211 “ghi theo nguyên giá” hoặc Nợ TK 213 “ghi theo nguyên giá” Nợ TK 133 “Thuế GTGT được khấu trừ” (nếu có) Có các TK 111, 112, 331, ►Mua TSCĐ theo phương thức trả chậm Nợ TK 211/213 (Ghi theo giá mua trả ngay) Nợ TK 133 (Thuế GTGT được khấu trừ nếu có) Nợ TK 242 (Phần lãi trả chậm) Có TK 331 (Tông giá thanh toán) 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) Định kỳ thanh toán tiền cho người bán, ghi: Nợ TK 331 Có TK 111/112 Đồng thời phân bổ chi phí lãi trả chậm vào chi phí hoạt động tài chính, ghi: Nợ TK 635 Có TK 242 ►TSCĐ được biếu, tặng, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 711 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) CP liên quan trực tiếp đến TSCĐ được biếu, tặng, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 111/112/331/ ►TSCĐ xây dựng mới, khi công trình hòan thành, ghi: Nợ TK 211 Có TK 241 3
69. 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►Trường hợp TSCĐ vô hình hình thành theo quá trình ƒ Tập hợp chi phí đầu tư, ghi: Nợ TK 241 Có các TK 111/112/ ƒ Kế thúc quá trình đầu tư, tính giá, ghi: Nợ TK 213 Có TK 241 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►TSCĐ được cấp hoặc nhận vốn góp, ghi: Nợ TK 211/213 Có TK 411 ►TSCĐ tự chế ƒ Xuất kho, ghi: Nợ TK 632 Có TK 155/154 ƒ Ghi tăng TSCĐ: Nợ TK 211 Có TK 512 (Theo giá thành thực tế) 1.1.5.1. Kế toán tăng TSCĐ (tt) ►TSCĐ trao đổi tương tự, ghi: Nợ 211/213 (ghi theo GTCL của TS đưa đi trao đổi) Nợ 214 (hao mòn của TSCĐ đưa đi trao đổi) Có 211/213 (nguyên giá TSCĐ đưa đi trao đổi) 4
70. 1.2. KT công cụ, dụng cụ và NVL ►Các khái niệm ►Nhiệm vụ của kế toán ►Một số qui định ►Tài khỏan sử dụng ►Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu 1.2.1. Các khái niệm ►Công cụ, dụng cụ là những tư liệu lao động không có đủ những tiêu chuẩn về giá trị và thời gian sử dụng qui định đối với TSCĐ. ►Theo qui định hiện hành những tư liệu lao động sau đây không phân biệt tiêu chuẩn về giá trị và thời gian sử dụng vẫn kế toán là công cụ, dụng cụ: ƒ Lán trại, đà giáo, công cụ dùng trong XDCB, dụng cụ gá lắp chuyên dùng cho sản xuất. ƒ Các loại bao bì dùng trong thu mua, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa ƒ Dụng cụ, đồ nghề bằng sành sứ, thủy tinh ƒ Dụng cụ BHLĐ 1.2.1. Các khái niệm ►NVL là những đối tượng lao động dùng trong sản xuất chế biến của doanh nghiệp, gồm: ƒ Nguyên, vật liệu chính ƒ Vật liệu phụ ƒ Nhiên liệu ƒ Phụ tùng thay thế ƒ Vật liệu và thiết bị trong XDCB 5
71. 1.2.2. Nhiệm vụ của kế toán ► Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu về tình hình nhập, xuất, tồn kho ► Hướng dẫn, kiểm tra các bộ phận có liên quan thực hiện việc ghi chép ban đầu, sổ kế toán cần thiết theo đúng chế độ, đúng phương pháp ► Xác định giá trị tiêu hao để phân bổ vào các đối tượng chịu chi phí có liên quan ► KT việc chấp hành chế độ bảo quản, N-X-T; chấp hành định mức dự trữ, định mức tiêu hao, phát hiện và đề xuất biện pháp xử lý kịp thời các khỏan thừa, thiếu vật tư, ► Tham gia kiểm kê, đánh giá lại khi cần 1.2.3. QĐ về kế toán CC, DC và NVL ► KT công cụ, dụng cụ và NVL phải phản ánh theo giá gốc ► Để tính giá gốc xuất kho có thể áp dụng một trong các phương pháp: FIFO, LIFO, bình quân và đích danh ► Kế toán chi tiết phải thực hiện theo từng kho, hoặc từng nơi sử dụng, từng loại, từng nhóm, từng thứ, công cụ, dụng cụ và nguyên liệu, vật liệu ► Trường hợp giá trị công cụ, dụng cụ xuất dùng có giá trị lớn, phục vụ nhiều kỳ kinh doanh thì có thể áp dụng phương pháp phân bổ dần hoặc trích trước vào chi phí SXKD 1.2.4. Tài khỏan sử dụng ►Tài khỏan 152 “Nguyên liệu, vật liệu” ƒ Bên nợ: giá gốc của nguyên liệu, vật liệu nhập kho; giá trị NL, VL thừa phát hiện trong kiểm kê; Kết chuyển giá gốc tồn kho cuối kỳ khi kế toán NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Bên có: giá gốc của nguyên liệu, vật liệu xuất kho; giá trị NVL thiếu phát hiện trong kiểm kê; CK thương mại được hưởng; Giá gốc NVL trả lại người cung cấp; Kết chuyển tồn kho đầu kỳ nếu kế toán NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Số dư nợ: Giá gốc của NVL tồn kho. 6
72. 1.2.4. Tài khỏan sử dụng (tt) ►TK 153 “Công cụ, dụng cụ” ƒ Bên nợ: Giá gốc công cụ, dụng cụ nhập kho; Thừa phát hiện trong kiểm kê; Kết chuyển tồn kho cuối kỳ nếu kế toán CC, DC theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Bên có: Giá gốc CC, DC xuất kho; thiếu phát hiện trong kiểm kê; CK được hưởng; giảm giá hoặc trả lại người bán; kết chuyển tồn kho đầu kỳ nếu kế toán CC, DC theo phương pháp kiểm kê định kỳ. ƒ Số dư nợ: Giá gốc công cụ, dụng cụ tồn kho 1.2.5. P.pháp k.toán một số NV ch.yếu ►Phương pháp kê khai thường xuyên ►Phương pháp kiểm kê định kỳ 1.2.5.1. PP kê khai thường xuyên ►Mua ngoài nhập kho Nợ TK 152/153 Nợ TK 133 Có các TK 111/112/331/ ►CK, giảm giá hoặc trả lại người bán Nợ TK 331 Có TK 152/153 ►Xuất NVL cho SXKD Nợ TK 621 Nợ các TK 627/641/642/ Có TK 152 7
73. 1.2.5.1. PP kê khai thường xuyên (tt) ►Xuất CC, DC giá trị nhỏ Nợ các TK 627/641/642/ Có TK 153 ►Xuất CC, DC giá trị lớn co SXKD Nợ TK 142 Có TK 153 ►Xuất thiếu chờ xử lý Nợ TK 138 Có TK 152/153 1.2.5.1. PP kiểm kê định kỳ ►Kết chuyển tồn kho đầu kỳ Nợ TK 611 Có TK 152/153 ►Mua trong kỳ Nợ TK 611 Nợ TK 133 Có các TK 111/ 112/ 331/ 8