Giáo trình nhập môn Tin học (Phần 2)

Nội dung text: Giáo trình nhập môn Tin học (Phần 2)

1. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin CHƯƠNG4. MICROSOFTEXCEL 4.1. GIITHIUMICROSOFTEXCEL MicrosoftExcellàchươngtrìnhxlýbngtínhnm trongb Microsoft OfficecahãngphnmmMicrosoft.Cũngnhưcácchươngtrìnhbngtính Lotus123,QuattroPro ,bngtínhcaExcelvigiaodincũnggm nhiuôñưctobicácdòngvàct.Vicnhpdliuvàlpcôngthc tínhtoántrongExcelcũngcó nhngñim tươngt, tuy nhiên Excel có nhiutínhnăngưuvitvàcógiaodinrtthânthinvingưidùng. Excelcungcpchongưisdngkhánhiugiaodinlàmvic.Excellà chươngtrìnhñutiênchophépngưisdngcóththayñifont,kiuch hayhìnhdngcabngtính,excelcũngñngthigiýchongưisdng nhiucáchxlývnñthôngminhhơn.ðcbitlàkhnăngbiudinñ thcaExcelrttt. 4.1.1. CácthànhphntrongcasExcel Menubar Tool bar Formulabar Vùnglàmvi c Sheettab CácthànhphntrongcasExcelgm: − Titlebar :thanhtiêuñ − Menubar :thanhlnh − Toolbar :thanhcôngc − Formula bar :thanhcôngthc − Sheet tab :chacácsheettrongworkbook 4.1.2. Cutrúccamtworkbook 4.1.2.1. Workbook Mttptinca Excel ñưcgilàmt Workbook vàcóphnphânloi mc ñnh là XLS. Mt Workbook ñưcxem nhưlà mt tàiliugm nhiutranggilàsheet,mtworkbookcótiña255sheet. Trang64/124
2. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 4.1.2.2. Worksheet Mimtsheetlàmtbngtínhgmcáchàngvàct − Hàng (row):có ti ña là 65.536 hàng, ñưc ñánh s th t t 1ñn65.536 − Ct (column): có ti ña là 256 ct, ñưc ñánh s t A, B, Z,AA,AB AZ, IV − Ô (cell ):làgiaocactvàhàng,dliuñưcchatrongcácô,gia cácôcólưiphâncách.NhưvymtSheetgm 65.536(hàng)*256(ct)=16.777.216(ô) Miôcómtñachñưcxácñnhbngtêncactvà stht hàng. − Contrô :làmtkhungnétñôi,ôchacontrôñưcgilàôhin hành. − Vùng (Range Block Array Reference): gm nhiu ô liên tip nhau,mivùngcómtñachñưcgilàñachvùng. ða ch vùngñưcxácñnhbiñachca ô góc trênbên trái và ô góc dưibênphi ,giañachca2ônàylàduhaichm(:). VídC5:F10 − Gridline : Trong bng tính có các ñưng lưi (Gridline) dùng ñ phâncáchgiacácô,cácñưnglưinàyskhôngxuthintrong trangin. Mun bt/ tt Gridline , chn lnh Tools Options View Gridline 4.1.2.3. Cácthaotáctrênsheet − ChnSheetlàmvic:ClickvàotênSheet. − ðitênSheet:D_ClickngaytênSheetcnñitên,sauñónhpvào tênmi. − ChènthêmmtSheet:chnlnhInsert WorkSheet. − XóamtSheet:chnSheetcnxóa,chnlnhEdit DeleteSheet. 4.1.3. Cáckiudliuvàcáchnhp 4.1.3.1. Kiudlius: Khinhpvàosbaogm:0 9,+,,*,/,(,),E,%,$,ngàyvàgithìs theoñúngquyưctrongmôitrưngwindowsthì mcñnhñưccanh lphitrongô . Trang65/124
3. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin ðñtquyñnhvcáchnhpvàhinthstrongWindows:chnlnh Start Settings Control Panel Regional and Language Options numbers a. Dliudngs(Number) + Decimalsymbol:quyưcdu phâncáchphnthpphân + No.ofdigitsafterdecimal:s chsthpphân. + Digits grouping symbol: Du phâncáchhàngngàn + Digits grouping : S s hng trongnhóm + Negative nuber format: ñnh dngsâm. + List separator: quy ưc du phân cách gia các phn t trongdanhsách b. Dliudngngày(Date) ExcelshiudliukiuDatekhitanhpvàoñúngtheosqui ñnhcaWindows,dliuscanhphitrongô.Ngưcli Excel shiulàkiuchui. ðkimtravàthayñiquiñnhkhinhpdliukiuDate cho Windows:chnlnh Start Settings ControlPanel Regional andLanguageOptions Date c. Dliudnggi(Time) ExcelshiudliukiuTimekhita nhpñúngtheoquiñnhcaWindows,mcñnhlàgi:phút:giâyi (hh:mm:ssAM/PM).dliuscanhphitrongô. 4.1.3.2. Dliukiuchui(Text) Dliuchuibaogmkýtchvàs,khinhpthìmcñnhlà canhtráitrongô. 4.1.3.3. Dliukiucôngthc(Formula) Dliu kiucôngthcbt ñubng du=,vidliukiucông thcthìgiátrhinthtrongôlàktqucacôngthcñó,cóthlà mttrs,mtngàytháng,mtgi,mtchuihaymtthôngbáo li. Côngthclàskthpgiacáctoántvàtoánhng. +Cáctoántcóthlà:+,,*,/,&,^,>, =, . +Cáctoánhngcóthlà:hng,hàm,ñachô,ñachvùng 4.1.4. Cácloiñachvàcácthôngbáolithưnggp Trang66/124
4. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 4.1.4.1. Cácloi ña ch: a. ðachtươngñi: làñachmànótñngcpnhttheos thayñicañachôngunkhithchinthaotác copy công thcñbotoànmiquanhtươngñigiacácôtrongcông thc. Quyưc :ðachtươngñicaôcódng Víd: b. ðachtuytñi: làñachmànókhôngthayñikhithchin thaotáccopycôngthc. Quyưc :ðachtuytñicaôcódng $ $ Víd: ðachtuytñi Trongvídtrên,ñachôD1khôngñikhicopycôngthc c. ðachhnhp: làñachmànóchthayñimttronghai thànhphn(hànghocct)khicopycôngthc Quy ưc:ñachhnhpcódng $ gicñnhctkhicopycông thc Víd:$A1 $ Gicñnhhàngkhicopycông thc Víd: Trang67/124
5. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin KhicopycôngthctD3sangF3thìctBkhôngñi>cñnhctB d. Cách chuyn ñi gia các loi ña ch : nhn phím F4 ñ chuyntñachtươngñisangtuytñivàhnhp F4 F4 F4 F4 A1 $A$1 A$1 $A1 A1 4.1.4.2. CácthôngbáolithưnggptrongExcel KhiExcelkhôngtínhñưcmtcôngthcthìchươngtrìnhsbáoli sai, bt ñu bng du #, dưi ñây là danh sách các thông báo li thưnggp Thôngbáoli Nguyênnhân #DIV/0! Trongcôngthccóphéptínhchiacho0 Côngthcthamchiuñnôcógiátrkhôngtìmthy #N/A hocnhphàmthiuñis #NAME? Trongcôngthccótênhàmhoctênôsai Xyrakhixácñnhgiaogia2vùngnhưngvùnggiao #NULL nhaulàrng #NUM! Dliusbsai Xyrakhitrongcôngthccóthamchiuñnmtña #REF! chkhônghpl #VALUE! Trongcôngthccócáctoánhngvàtoántsaikiu 4.2. CÁCTHAOTÁCCƠBN 4.2.1. Xlýtrênkhidliu 4.2.1.1. ðttênchovùng ðthuntinchovicthaotáctrêndliu,tacóthñttênchomt vùngdliuñưcchnnhưsau: − Chnvùngdliucnñttên. − Chnlnh Insert Name Define . − Nhptênvùngvàomc Namesinworkbook . − Click OK hoc Add . 4.2.1.2. Saochépdliutônàysangôkhácvàñindliu −−− SdngchcnăngCopyvàPaste + Chnvùngdliunguncnsaochép. + ChnEdit Copy ;hocnhn Ctrl+C ;hocClickvàonút Copy. Trang68/124
6. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + Dichuyncontrôñnôñutiêncavùngñích. + Chn Edit Paste; hoc nhn Ctrl + V; hoc Click vào nút Paste −−− TñngñindliubngtínhnăngAutoFillvàmenu Insert Fill + SdngtínhnăngAutoFill: Khi Drag ti Fillhandle xungphía dưi hocsangphi, AutoFill stora dãycác giátr tănglên datheomutrongdãyôñãñưcchn. + SdngmenuEdit Fill :Ngoàitínhnăng AutoFill ,còncóth sdnglnh Fill tmenu Edit ñthchinnhngsaochépñơn gin. Cáchthchin: ðttrtiômunsaochépvà Drag ñnnhngômunñin vào. Chn menu Edit Fill , sao ñó chn lnh t menu con Fill thíchhpvihưngmunsaochép( Down,Right,Up,Left ). −−− SdngchcnăngCopyvàPasteSpecial Chc năng Paste Special giúp ngưi dùng có th sao chép mt thành phn nào ñó ca d liu. cáchthchin: + Chndliucnsaochép + ChnEdit copy + Chnvtrícnsaochép + ChnEdit PasteSpecial + Xut hin hp thoi Paste Special.Chnkiusaochép: Formulas: Ch sao chép côngthc. Values:chsaochépgiátr Formats:Chsaochépñnhdng Comments:chsaochépchúthích Validate:Saochépkimtratínhhpldliu Allexceptborders:Saochépttcngoitrñưngvin Columnwidths:Saochépñrngcact Formulasandnumber formats:Saochépcôngthcvà ñnh dngdlius Valuesandnumberformats:Saochépgiátrvàñnhdngd lius Operation: Add, Subtract, Multiply, Divide: Sao chép ñng thithchinphéptoáncng,tr,nhân,chia. Trang69/124
7. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 4.2.2. Thaotáctrênhàngvàct 4.2.2.1. Thêmhàng(Row) + Chncáchàngmàtiñómunchènthêmhàngmivào. + Vàomenu Insert Rows ;hoc R_Click ,chn Insert. 4.2.2.2. Thêmct(Column) + Chncácctmàtiñómunchènthêmctmivào. + VàomenuInsert Columns;hocR_Click,chnInsert. 4.2.2.3. Thêmômi + Chncácôhocñưacontrñnômàtiñómunchèncácô trngvào. + Chn menu Insert Cells; hoc R_Click, chnInsert ,xuthinhpthoisau: Shift cellsright: dliutrongôhinhành bñysangphi Shift cells down: d liu trong ô hin hànhbñyxungdưi Entirerow: chèncdòngmi Entire column chèncctmi 4.2.2.4. Xóahàng,ct,hocô: + Xóahàng/ct : Chncáchàng/ctcnxóa.Chn Edit Delete ; hoc R_Click chn Delete . + Xóa ô : Chn các ô cn xóa. Chn menu Edit Delet, hoc R_Click chn Delete 4.2.2.5. Thayñiñrngcactvàchiucaocahàng + Có th thayñi ñrngcacthoc chiu cao cahàng bng cáchñưachutñnbiêngiatênct/hàngsauñódragchutñ thayñikíchthưc + Dùngmenu Format Row (hoc Column ) Chn Height ñ thay ñi chiu cao ca hàng (hoc chn Width ñthayñiñrngca ct) Chn AutoFit ñtñngñiu chnh kích thưc va vi d liu. 4.2.3. ðnhdngcáchhinthdliu 4.2.3.1. ðnhdngcáchhinthd lius: + Chnvùngdliucnñnhdng. + ChnFormat cells Number Trang70/124
8. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + Dliuskhinhpvàomtôtrênbngtínhphthucvào2 thànhphn:Loi(Category)vàmãñnhdng(Formatcode).Mt s có th hin th theo nhiu loi như Number, Date, Percentage, miloicónhiucáchchnmãñnhdng. + ChnloithhintrongkhungCategory Loi Côngdng Víd ðnhdngsmcñnh,canhphi,gi General 15.7515234 nguyêndngbanñunhưkhinhpvào ðnhdngsviduchmñngcóthh 3.14159 Number trbngcácduphy,schsthpphân tùyý (1,234.57) $12.345 Currency ðnhdngñơnvtint 1234VNð ðnhdngtintñcbitñưcthitkñ $75.50 Accounting canhcáccttheocácduthpphâncagiá trtint. $5.50 ðnhdngngàythángchung,ngàytháng 09/12/2003 Date ñưchinththeomtskiutiêuchun Sep1203 ðnhdnggichung,giñưchinth 2:30PM Time theomtskiutiêuchun 14:30:20 Mtcáchñnhdngmàcácgiátrtrongcác 184% Percentage ôñưcchnñưcnhânvi100vàktqu 24.152% hinthvibiutưng%. Fraction ðnhdngdưidngphâns 1/5 ðnhdangskhoahc,sdngkýhiumũ 1.25E+3 Scientific chocácscóquánhiuchs 2.0E2 Text ðnhdngsnhưvănbn 123 9810123 Special CácdngñcbitZipCode,PhoneNumber 123456 Danhsáchcácdngtiêuchunhoccác Custom 15/06/2007 dngcácdngtùychn Trang71/124
9. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Ngoàiracóthñnhdngnhanhcáchhinthsbngcáchdùng côngctrênthanhcôngcformatting DecreaseDecimal Currency PercenStyle CommaStyle IncreaseDecimal + Currency:ðnhdngkiutint. + PercentStyle:ðnhdngkiuphntrăm + CommaStyle:ðnhdngkiungăncáchphnngàn + IncreaseDecimal:Tăngthêmmtslphnthpphân. + DecreaseDecimal:Gimbtmtslphnthpphân. 4.2.3.2. ðnhdngñơnvtint: ðkimtra,thayñiñnhdngcáchhinthtinttrongmôitrưng Windows, Chn Start Settings Control Panel Regional and LanguageOptions Currency + Currencysymbol:Nhpdngkýhiutint + Positivecurrencyformat:Chnvtríñtkýhiutint 4.2.4. Canhldliutrongô −−− Chnmenu Format/cells/Alignment + TextAlignment:canhlchod liutrongô Horizontal : canh l theo chiu ngang (left/right/center/justified) Vertical: canh l theo chiu ñng(Top/center/Bottom) + Orientation:chnhưngchod liu(nhpsñogócquaytrong ôdegree) + Text Control: ðiu chnh d liu Wraptext :dliutñng xung dòng khi gp l phicaô Shrink to fit : d liu t ñng thu nh kích thưc chovaviô Merge cells :Kthpcácô thành1ô 4.2.5. ðnhdngkýt −−− Chnmenu Format Cells Font: Trang72/124
10. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin chnkiuñnhdng −−− Cóthñnhdngbngcôngcformat 4.2.6. Kkhungchobngtính: −−− ChnmenuFormat Cells Border −−− Preset:Chnkiukkhung None:bkkhung Inside:Klưi Outside:Kñưngvinxungquanh 4.2.7. Tônnchobngtính: −−− ChnmenuFormat Cells Pattern Color:Chnmàu Pattern:chncácmunn −−− CóthtônhanhbngcáchclicknútFillcolortrênthanhcôngcDrawing 4.3. MTSHÀMTRONGEXCEL Hàmdùngñtínhtoánvàtrvmtgiátr,trongôchahàmstrvmt giátr,mtchuikýthocmtthôngbáoli, Excelcómttphpcác hàmrtphongphúvàñưcphânloitheotngnhómphcvchovictính toántrênnhiukiudliuvànhiumcñíchkhácnhau. 4.3.1. Cúphápchungvàcáchsdng 4.3.1.1. Cúphápchung: =TÊNHÀM([Danhsáchñis]) ða s các hàm ca Excel ñu có ñi s nhưng cũng có nhng hàm khôngcóñis.Nuhàmcónhiuñisthìgiacácñisphiñưc phâncáchbngkýhiuphâncách,cáckýhiuphâncáchñưcquyñnh trongControlPanel. 4.3.1.2. Cáchsdng Nucôngthcbtñulàmthàmthìphicódu=(hocdu@,hoc du+)phíatrưc.Nuhàmlàñiscamthàmkhácthìkhôngcn nhpcácdutrên.Có2cáchnhphàm − Cách 1 : nhp trc tip t bàn phím ðt tr chut ti ô mun nhphàm. Nhp du = (hoc du @, hocdu+). Nhp tên hàm cùng các ñi stheoñúngcúpháp. Trang73/124
11. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin NhnEnterñktthúc. − Cách2 :thôngquahpthoiInsertFunction ðttrtiômunnhphàm. ClickchnInsert/FunctionhocShift+F3. ChnnhómhàmtrongdanhsáchFunctioncategory. ChnhàmcnsdngtrongdanhsáchFunctionname. ClickOKñchnhàm. Tuỳtheohàmñưcchn,Excelsmhpthoiktipcho phépnhpcácñis.Tinhànhnhpcácñis. Click OKñktthúc 4.3.2. Cáchàmthôngdng 4.3.2.1. Cáchàmtoánhc(Math) Cúpháp Ýnghĩavàvíd Trvgiátrtuytñicamtsthc. ABS( number ) =ABS(1220) 8 Trvsnguyênlnnhtkhôngvưtquá number . INT( number ) =INT(5.6) 5 =INT(5.6) 6 Trvsdưcaphépchianguyên number cho MOD( number, divisor (number , divisor làcácsnguyên). divisor ) =MOD(5,3) 2 Làmtròntrêntimtsnguyênlgnnht. ODD( number ) =ODD(3.6) 5 =ODD(2.2) 3 PRODUCT( number, Tínhtíchcacácgiátrtrongdanhsáchthams. number2 , ) =PRODUCT(2,6,3,4) 144 Trvmtsngunhiêntrongkhongt0ñn1. RAND() =RAND() Sngunhiên Trang74/124
12. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Làmtròns number viñchínhxácñn num_digits chsthpphân(viquiưc0làlàm ROUND (number, tròntihàngñơnv,1làly1chsthpphân,1 num_digits ) làlàmtròntihàngchc, ). =ROUND(5.13687,2) 5.14 =ROUND(145.13687,2) 100 Tínhcănbc2camtsdương number . SQRT( number ) =SQRT(36) 6 SUM( number1, Tínhtngcacácgiátrtrongdanhsáchthams. number2 , ) =SUM(2,6,8,4) 8 4.3.2.2. Cáchàmthngkê(Statistical) Cúpháp Ýnghĩavàvíd Trvgiátrlnnhtcacácgiátrstrong MAX( number1, danhsáchthams. number2 , ) =MAX(1,2,3,5) 5 Trvgiátrnhnhtcacácgiátrstrong MIN( number1, danhsáchthams. number2 , ) =MIN(1,2,3,5) 1 Trvgiátrtrungbìnhcngcacácstrong AVERAGE( number1, danhsáchthams. number2 , ) =AVERAGE(1,2,3,5) 2.75 COUNT( value1, ðmscác giátrs trongdanhsáchthams. value2 , ) =COUNT(2,“hai”,4,6) 3 ðmscác ôkhôngrng trongdanhsáchtham COUNTA( value1, s. value2 , ) =COUNT(2,“hai”,4,6) 4 ðmscácô rng trongvùng range . COUNTBLANK( range ) =COUNTBLANK(B4:B12) Tínhtngcácôthamãnñiukin. range: vùngmàñiukinsñưcsosánh. criteria: chuimôtñiukin.Víd:"10", ">15"," =6”,F4:F12) ðmcácôthamãnñiukin criteria trong COUNTIF( range , vùng range . criteria ) range: làvùngmàñiukinsñưcsosánh. Trang75/124
13. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin criteria: làchuimôtñiukin.Víd:"10", ">15"," =6”) Trvthhngca number trong ref ,vi order làcáchxphng. RANK( number , ref[ , Nuorder=0hocñưcbquathì ref ñưc order] ) hiulàcóthtgim. Nuorder 2,5 12) TRUE TrvgiátrFALSEnuttcñiukinlà OR( logical1, FALSE. logical2 , ) =OR(2>3,12 3) TRUE =OR(2>3,12 3) FALSE Lyphñnhcagiátr logical . NOT( logical ) =NOT(2>3) TRUE Trvgiátr value_if_true nuñiukin IF( logical_test, logical_test làTRUE,ngưclistrvgiátr value_if_true, value_if_false . value_if_false ) =IF(A1>=5,“ðu”,”Rt”) 4.3.2.4. Cáchàmxlýchui(Text) Cúpháp Ýnghĩavàvíd Chuynchui text thànhchthưng. LOWER( text ) =LOWER(“ðiHcCôngNghipTPHCM”) ñihccôngnghiptphcm Chuynchui text thànhchinhoa. UPPER( text ) =UPPER(“ðiHcCôngNghipTPHCM”) ðIHCCÔNGNGHIPTPHCM ðicáckýtñucamittrongchui text thành chinhoa,cònliñulàchthưng. PROPER( text ) =PROPER(“ðIHCCÔNGNGHIP”) ði HcCôngNghip Trang76/124
14. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Ctbcáckýttrngvôíchtrongchui text . TRIM( text ) =TRIM(“ðiHcCôngNghip”) ðiHc CôngNghip Trvñdàicachui text . LEN( text ) =LEN(“ðIHCCÔNGNGHIP”) 19 Trv num_char kýtbêntráichui text . LEFT( text, =LEFT(“ðIHCCÔNGNGHIP”,7) ðI num_chars ) HC Trv num_char kýtbênphichui text . RIGHT( text, =RIGHT(“ðIHCCÔNGNGHIP”,12) num_chars ) CÔNGNGHIP Trvchuikýtcóñdài num_chars btñut MID( text, vtrí start_num cachui text . start_num, num_chars ) =MID(“ðIHCCÔNGNGHIP”,5,3) HC Chuynchuicódngsthànhtrs. VALUE( text ) =VALUE("123")+2 125 4.3.2.5. Cáchàmngàyvàgi(Date&Time) Cúpháp Ýnghĩavàvíd Trvngàyhinhànhcahthng. TODAY() =TODAY() Trvngàyvàgihinhànhcahthng. NOW() =NOW() Trvgiátrngàytrongthángcabiuthcngày DAY( date ) date . =DAY(("10/08/2008")10 Trvgiátrthángtrongnămcabiuthcngày MONTH( date ) date . =MONTH("10/08/2008") 8 Trvgiátrnămcabiuthcngày date . YEAR( date ) =YEAR(("10/08/2008")2008 Trvsthtngàytrongtuncabiuthc date. WEEKDAY( date ) Giátr1:Sunday,2:Monday, ,7:Saturday. =WEEKDAY(("10/08/2008")1 Trang77/124
15. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Trvgiátrdng Date theoquyñnhcah DATE( year,month, thng. day ) =DATE(2007,08,14) 14/08/2004 =DATE(07,8,14) 14/08/2004 Trvgiátrdng Time . TIME( hour,minute, =TIME(8,25,28) 8:25:28AM second ) =TIME(17,2,46) 5:2:46PM 4.3.2.6. Cáchàmtìmkim(Lookup&Reference) −−− HàmVLOOKUP + Chc năng : Tìm giá tr lookup_value trong ct trái nht ca bng table_array theo chun dò tìm range_lookup, tr v tr tươngngtrongctth col_index_num (nutìmthy). + Cúpháp : VLOOKUP(lookup_value , table _array , col _index _num , range _lookup ) range _lookup =1:Tìmtươngñi,danhsáchcácgiátrdòtìm cabng table_array phispxptheothttăngdn.Nu tìm không thy s tr v giá tr ln nht nhưng nh hơn lookup_value . range_lookup=0:Tìmchínhxác,danhsáchcácgiátrdòtìm ca bng table_array không cn sp xp th t. Nu tìm khôngthystrvli#N/A. Víd: −−− HàmHLOOKUP + Chcnăng :Tìmgiátr lookup_value trongdòngtrêncùngca bng table_array theo chun dò tìm range_lookup, tr v tr tươngngtrongdòngth row_index_num (nutìmthy). + Cúpháp : HLOOKUP( lookup_value , table _array , row _index _num , range _lookup ) Trang78/124
16. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Ý nghĩa ca các ñi s ca hàm hlookup tương t như hàm vlookup Víd −−− HàmMATCH + Chc năng : Hàm tr v v trí ca lookup_value trong mng lookup_array theocáchtìm match_type + Cúpháp : MATCH(lookup_value,lookup_array,match_type ) match_type =1:Tìmtươngñi,danhsáchcácgiátrdòtìm cabng table_array phispxptheothttăngdn.Nu tìmkhôngthystrvvtrícagiátrlnnhtnhưngnh hơn lookup_value match_type =0:Tìmchínhxác,danhsáchcácgiátrdòtìm ca bng table_array không cn sp xp th t. Nu tìm khôngthystrvli#N/A match_type=1:Tìmtươngñi,danhsáchphispxpcác giátrdòtìmcabng table_array theothtgimdn.Nu tìmkhôngthystrvvtrícagiátrnhnhtnhưngln hơn lookup_value Víd: 3 −−− Hàm INDEX + Chc năng : trvgiátrtrongôhàngth row_num ,ctth column_num trongmng array . + Cúpháp: INDEX(array , row _num , column _num ) Víd: Trang79/124
17. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 200 4.3.2.7. Cáchàm thông tin(ISfunction) Cáchàmthôngtindùngñkimtraxemkiucamtgiátrhayca mtôcóthamãnmtñiukinnàoñókhông.Chnghn:ôdliucó philàgiátrskhông?Cóphilàchuikýtkhông? CáchàmthôngtinluôntrvmttronghaigiátrTRUEhocFALSE. Nhưvycáchàmnàycóthñápngñưctrongcáctrưnghpmàcó mtsdliungoiltrongmtbngdliucntínhtoán . − ISERROR (value):trvgiátrTRUEnu value làmtlibt kỳ,ngưclithìtrvgiátrFALSE. − ISNA (value ):trvgiátrTRUEnu value làli#N/A,ngưc lithìtrvgiátrFALSE. − ISNUMBER (value ):trvgiátrTRUEnu value làgiátrs, ngưclithìtrvgiátrFALSE. − ISTEXT (value ):trvgiátrTRUEnu value làmtmtchui, ngưclithìtrv 4.4. THAOTÁCTRÊNCƠSDLIU 4.4.1. Kháinimvcơsdliu Khiqunlýthôngtinvmtñitưng,taphiqunlýcácthuctính liênquanñnñitưngñó,víd,qunlýnhânviênthìcnqunlý thôngtincanhânviênnhưhtên,mãnhânviên,phái,nămsinh,nơi sinh,ñach,mãngch,bc,hs,lương,phcp,chcv, ðólàcác thuctínhphnánhnidungcamtñitưngcnqunlý.Cácthuc tínhñóthưngñưcbiudindưidngcáckiudliukhácnhau(là chui,s,ngàytháng, )vàñưchpnhtthànhmtñơnvthôngtin duynhtgilàmutin( record ).Cácmutincùng“dng”(cùngcu trúc)hplithànhmtcơsdliu. TrongExcel,cơsdliucódngnhưmtdanhsách,vídnhưdanh sáchnhânviên,danhsáchhànghóa, Midanhsáchcóthgmcómt haynhiuct,mictñưcgilàmttrưng( field )cacơsdliu, têncactsñưcgilàtêntrưng. Hàngñutiêntrongdanhsách(cơsdliu)chacáctêntrưngñưc gilà hàngtiêuñ (Headerrow ),cáchàngtiptheomihànglàmt mutin( record )chobitthôngtinvñitưngmàtaqunlý. 4.4.2. Cáchàmcơsdliu Trang80/124
18. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Cáchàmcơsdliumangtínhchtthngkênhng mu tin trong CSDLcótrưngthañiukincavùngtiêuchunñãñưcthitlp trưc. −−− Cúphápchung : =Tênhàm( database,field,criteria ) + database : ña ch vùng CSDL (Chn ña ch tuyt ñi ñ sao chép). + field :ctcntínhtoán, field cóthlàtêntrưng,ñachcaôtên fieldhocsthtcatrưngñó(ctthnhtcavùngCSDL ñãchntínhlà1vàtăngdnsangtrái). + Criteria :ñachvùngñiukin Víd:Tacómtcơsdliunhưsau: Tênhàm Ýnghĩavàvíd Tínhtrungbìnhcngcácgiátrtrongct DAVERAGE( database,field, field cacácmutinthañiukin criteria ) criteria . =DAVERAGE($A$1:$D$8,D1,F1:F2) Tìmtrlnnhttrongct field cacácmu DMAX( database,field,criteria ) tinthañiukin criteria . =DMAX($A$1:$D$8,D1,F1:F2) Tìmtrnhnhttrongct field cacácmu DMIN( database,field,criteria ) tinthañiukin criteria . =DMIN($A$1:$D$8,D1,F1:F2) ðmcácôkiustrongct field cacác DCOUNT( database,field, mutinthañiukin criteria . criteria ) =DCOUNT($A$1:$D$8,D1,F1:F2) ðmcácôkhácrngtrongct field cacác DCOUNTA( database,field, mutinthañiukin criteria . criteria ) =DCOUNTA($A$1:$D$8,D1,F1:F2) 4.4.3. Cáclnhxlýdliu Trang81/124
19. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 4.4.3.1. Tríchlcdliu −−− Lcdliutñng(AutoFilter). + Chc năng : Lnh Data Filters AutoFilter dùng ñ lc các mutinthamãnnhngtiêuchunnàoñótcơsdliuban ñu.Ktquchhinthnhngmutinthañiukincònnhng mutinkhácstmthibche + Cáchthchin ChnvùngCSDLvitiêuñlàmthàng. Chn menu Data Filters AutoFilter , Excel s t ñng xuthincácnútthcnhtênfieldchophépchnñiukin lctươngngvicácfieldñó. Chn ñiu kin lc trong hp lit kê ca tng filed tương ng. All :chohinthttccácmutin. Top10 :chophépchnlclymtsmutincógiátrcao nht (Top) hay thpnht(Bottom). Custom : cho phép ñt các ñiu kin so sánh khác ( >, >=, ) Cáctr:chhinth nhng mu tin ñúngbngtrñó. Nuchnmc Custom thì s xut hin hp thoichophépñtñiukintheotiêuchunkhác. −−− Lcdliunângcao(AdvancedFilter) − Chcnăng :Lnh Data Filter AdvancedFilter dùngñtríchra cácmutintheocácñiukinchñnhtrongvùngñiukinñưc totrưc. − Cáchthchin + Bưc1 :Tovùngñiukinlc.sdngmttronghaicáchsau: Cách1: Sdngtêntrưngñtovùngñiukin : vùngñiu kinscóítnhthaihàng,hàngñuchacáctênfieldñiukin, cáchàngkhácdùngñmôtñiukin. Chncácôtrngtrongbngtínhñlàmvùngñiukin Saochéptênfieldñiukinlàmtiêuñcavùngñiukin. Nhptrctipcácñiukinvàoôdưitêntrưngtươngng. Các ñiukin ghi trêncùng mt hàng là các ñiu kin tha mãn ñng thi (AND), nhng ñiu kin ghi trên các hàng Trang82/124
20. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin khác nhau là nhng ñiu kin tha mãn không ñng thi (OR). Víd: ðitưng ðim A >5 Cách2:Sdngcôngthcñtovùngñiukin: vùngñiu kinscóhaiô,ôtrênchatiêuñnhư:“ñiukin”, hocb trngnhưngphikhácvitêntrưng,ôdưilàcôngthcmôt ñiukin. Chnhaiôtrngtrongbngtínhñlàmvùngtiêuchun. Nhptiêuñôtrêncavùngtiêuchun. Nhpcôngthcvàoôbêndưimôtñiukin,dùngmutin ñutiêntrongcơsdliuññtñiukinsosánh, hàm ANDdùngñlpcácñiukinthamãnñngthi,hàmOR dùngñlpcácñiukinthamãnkhôngñngthi. Víd: + Bưc 2: Vào menu Data Filter AdvancedFilter,xuthinhpthoi gmcáctùychnsau: − Action : +Filterthelist,inplace :ktqu hinthtrctiptrênvùngCSDL. +Copyto another location : kt qu ñưc ñt ti mt v trí khác. − Listrange :chnñachvùngCSDL. − Criteriarange :chnñachvùngtiêuchun. − Copyto :chnñachcaôñutiêntrongvùngktqu(phi chnmc Copytoanotherlocation ). − Unique records only :nucónhiumutingingnhauthì chlyduynhtmtmutinñidin,ngưclithìlyht các mu tin tha ñiu kin ca vùng tiêu chun (dù ging nhau). 4.4.3.2. Spxpdliu Lnh Data Sortdùng ñspxpcáchànghoc các cttrongvùng ñưcchntheothttùychn,tươngngkhoáspxpñưcchñnh, vùngspxpphichn ttccácôcóliênhvinhau. − Cáchthchin : Trang83/124
21. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + Chnvùngdliucnspxp. + Vào menuData Sort,xuthin hpthoinhưhìnhbên − Sort by: Chn các khóa sp xpthnht. − Thenby:chnkhóaspxp thhai,nudliutrongct khóathnhtbtrùng. − Thenby:chnkhóaspxp thba,nudliutrongct khóathhaibtrùng. + Chn kiu sp xp click OK ñthchinspxp Ghichú : − Excelchospxptiñalàbact. − Numunsptheohàngthìchnnútlnh Options cahp thoiSort,sauñóchnmc Sortlefttoright . − Munspxpnhanhtheoctnàoñóthìñttrvàoôbtkỳ cactñóClickchnnútSorttrênthanhcôngcchun. 4.4.3.3. Subtotals − Chcnăng :Thngkêdliutheotngnhómtrongcơsdliu.ví d tínhtngtinlươngtheotngnhómðƠNV. − Cáchthchin:XétCSDL BNGLƯƠNG dưiñây.Vnññtralà cntínhtngtinlươngtheotngnhómðƠNV. + Dùng lnh Data Sort ñ sp xp d liu theoðƠNV,mc ñíchñcácmutincócùngðƠNVthìnmlinknhau. + Chn bngCSDL cntnghpvitiêuñlàmthàng. + Vào menu Data Subtotals ,xuthinhpthoisubtotalvicác tùychnsau: At each changein: chntêntrưngcntnghpnhóm. Trang84/124
22. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Usefunction: chnhàmsdng tínhtoánhaythngkê. Addsubtotalto: Chntêntrưng cha d liu cn thc hin tính toánhaythngkê. Replace current subtotals: Thay thcácdòngtnghpcũñghi dòngtnghpmi. Page breakbetweengroups: To ngttranggiacácnhóm. Summary below data: Thêm dòngtnghpsauminhóm Kt qu: − Làmvicvimànhìnhktqusaukhitnghpnhóm + Click vàocácnút ñchncácmcdliubnmunxem. 1:Chhinthtngchính( GrandTotalOnly ). 2:Hinthtngchínhvàtngph( GrandTotalAnd Subtotal ). 3:Hinthchititttccácmutincùngcáctnghp( All Record ). 4.4.3.4. ChcnăngPivotable − Chc năng :Thngkêdliutheonhiucpñkhácnhauvinhiu hìnhthcñadngtmtbngdliuchính. − Cách thc hin: Trang85/124
23. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + ðttrtrongbngdliu + Chnlnh Data PivotTableand PivotChartReport xut hinhpthoigm3 bưc: Bưc1 : Chn bng d liu munthngkê(Where isthedatathatyouwanttoanalyze). Chnloithngkê(PivotTablehocPivotChart) Next Bưc2 : Xácñnhñachcabngdliu Next,xuthinhpthoi bưc3 Bưc 3: Click nút Layout, xuthinhpthoiLayout Vùngrowvàcolumn schafieldlàmñiu kinthngkê VùngDatachanhngfield sliumunthngkê Drag chut kéo field vào vùng tương ng, click OK quay li ca s bưc 3, ti ñây ta xác ñnh v trí cha bng thng kê, sau ñó click nútfinishñktthúc. 4.4.3.5. ChcnăngConsolidate − Chc năng : thng kê d liu t nhiu bng cơ s d liu ngun nhiutptinkhácnhau. − Cáchthchin : Bưc 1 : to bng thng kê, bng thng kê là mt khung gm row headerhoccolumnheader,hocc hai. Column header: cha tên các field mun thng kê, trongñóctñutiênlàctlàmñiukinthngkê. Trang86/124
24. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Rowheader:chagiátrmunthngkê Bưc2 :ðánhduchnbngthngkê Bưc3 :chnlnhData Consolidate Xuthinhpthoiconsolidate Function:chnphépthngkê. Reference: ña ch ca bng cơ s d liu mun thng kê, clicknútAdd.NucónhiubngdliuthìclicknútAddñ thêmvàokhungallreferences. ClicknútBrowseñchndliutptinkhác. Use labels in: chn column header và row header theo mu cabngthngkê. Createlinkstosourcedata:bngdliuthngkêliênktvi dliu ngunnu mcnàyñưccheck,khidliungun thayñithìdliutrongbngthngkêcũngthayñitheo. Víd:Cóbngdliunhưhình,tacnthngkê tnglươngvàtngph cp chcv cacánbcôngnhânviên. Bngthngk ê Rowheader Lưuý:Khichnñachcabngdliutañánhdutctchagiátr làmrowheader 4.5. TOBIUðTRONGEXCEL Khicntrìnhbàydliucabngtínhñnngưikhácthìvichinth cácskinvàconsdưidngbiuñrtcóýnghĩa. Biuñ cho phépbiudinstươngquancadliutrongbngtínhtrênphương dinñha,binñicáchàng,ctthôngtinthànhnhnghìnhnhcóý nghĩa.Biuñgiúpbnsosánhsliutrongbngtínhmtcáchtrc quan,tránhvicphiñccácsliuchichíttrênbng,tiênñoánñưc spháttrincadliumôttrongbng,làmchobngtrnênsinh ñngvàthuytphchơn. 4.5.1. Cácloibiuñ Có3loibiuñthưnggplàbiuñdngct(Column),dngñưng thng(Line)vàdngbánh(Pie).T3dngnày Excel trinkhaithành 14 loi biu ñ chun (Standard types) và 20 kiu biu ñ tuỳ chn Trang87/124
25. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin (Customizetypes)cóthdùngñbiudinsliutrongbngtínhthành nhiucáchnhìnkhácnhautùytheoyêucucangưidùng. − Cácloibiuñchuntrong Excel vàcôngdngcơbncami loi Biu Loi Chcnăng tưng biuñ Column Sosánhcácloidliuvinhautheochiudc. Bar Sosánhcácloidliuvinhautheochiungang. Line Choxemsthayñidliutrongmtgiaiñon. Pie Sosánhtlcacácthànhphntrongmttngth. XY Môtquanhgiahailoidliuliênquan. (Scatter) Nhnmnhtmquantrngtươngñicacácgiátrqua Area mtgiaiñon. Sosánhcácphnvitngthtrongmthocnhiuphm Doughnut trùdliu(Biuñ Pie cómtlgia). Chracácthayñitrongdliuhoctnsdliutương Rada ñivitâmñim. Tovtcácthayñitronghaibinskhibinsthba Surface (nhưthigian)thayñi,làmtñha3chiu. Buble Hinsángcácchùmgiátr,tươngtnhưñha Scatter . Kthpñha Line vàñha Column .ðưcthitkñc Stock bitñtovtgiácphiu. SdngmthìnhtrñtrìnhbàycácdliuñhaBar Cylinder hayñha Column . 4.5.2. Cácthànhphncabiuñ Chartitle Legend Category(X)axis Value(Y) Trang88/124
26. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − ChartTitle :Tiêuñcabiuñ. − Legend :Chúgii,dùngñmôtdãysliutrongbiuñ. − Category(X)axislabels :VùnggiátrtrêntrcX. − Category(X)axis :TiêuñtrcX. − Value(Y)axis :TiêuñtrcY 4.5.3. Cácbưcdngbiuñ Mtbiuñtrong Excel ñưctoratdliutrongbngtínhhin hành.Vìvytrưckhixâydngbiuñcntodliu Víd: 4.5.3.1. Cáchto − ChnmenuInsert Chart hocclick vàonútChartWizardtrên thanhcôngcchun. Bưc1:(Step1of4ChartType ):chnloibiuñ. Bưc2:(Step2of4ChartSourceData ):Chnvùngdliu. + ThDataRange: DataRange :vùngdliudngbiuñ. Series in : d liu ca tng ñi tưng nm theo hàng (Row )hayct( Column ) + Th Series : vùng d liu tng thànhphntrongbiuñ Series: mi tên trong danh sách xác ñnh mt dãy s liu trong biu ñ. D liu tươngngñưcñnh nghĩa tronghp Name và Values Name: tên cho dãy s liu ca ñi tưng ñưc chn trong danh sách Series, là ñachôtiêuñcadãys liu, nu không có thì hp Name strng,khiñóbnphitnhptênvào. + Chúý:nhngtên( name )nàyslànhãnchochúgii( Legend )ñ xácñnhmidãysliutrongbiuñ. Values:ña chcadãysliucañitưngñưcchntrong danhsáchSeries. Nút Add : Thêmdãysliumi. Trang89/124
27. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Nút Remove : Xóadãysliukhôngdùngtrongbiuñ. Bưc 3(Step3of4ChartOptions ):xácñnhcáctùychnchobiu ñ. + Titles : ðtcáctiêuñchobiuñ. Charttitle:tiêuñbiuñ. Category(X)axis:tiêuñtrcX. Value(Y)axis:tiêuñtrcY. + Axes : Tùychnchocáctrctoñ(X,Y, ). + Gridlines :Tùychnchoñưnglưi + Legend:Tùychnchochúgii + Data Lablethêmhocbcácnhãndliuchocácthànhphn cabiuñ. Bưc 4 (Step4of4ChartLocation): Xácñnhvtríñtbiuñ + As newsheet:Tosheetmichchabiuñ + Asobjectin : Chnsheetñtbiuñ,ClickFinish ñktthúc . 4.5.3.2. Hiuchnhbiuñ Saukhitoxongbiuñ,tacóthhiuchnhbiuñnhưthayñiloi biuñ,vùngdliu,hiuchnhcáctiêuñ, bngcách:Chnbiu ñcnhiuchnh,trongmenuChar,chncácloihiuchnh + ChartType: Chnlikiubiuñ + ChartOptions: Chnlicáctùychn + Location: Chnlivtríchobiuñ + AddData: thêmdãysliumi . 4.5.3.3. ðnhdngbiuñ MenuFormatchophépñnhdngcácthànhphntrongbiuñ. Tùy theoloibiuñ,thànhphntrênbiuñcnñnhdng, Excel scung cpnidungñnhdngphùhp Bngcáchdoubleclicklênñitưngmunñnhdngtrongbiuñ,s xuthincasformatcathànhphntươngng Trang90/124
28. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 4.6. ðNHDNGVÀINNTRONGEXCEL 4.6.1. ðnhdngtrangin(pagesetup) − ChnLnh File PageSetup + Orientation:chnhưngtrangin + Papersize:khgiyin + Margins:ñrngcacácl. + HeaderandFooter:totiêuñ. + Pagenumber:ñánhstrang. + PrintArea:chnvùngdliuin, − ThPage :ñthưngtrang,chnkhgiyin. + Orientation:Chnhưng + Scaling:chntlin. + Paper size :chnkhgiy + First page number:s bt ñucatrangñu − Th Margins : ñt ñ rng ca cácl + Chn ñ rng các l Bottom,Top, Left, Right, Header và Footer − Th Header/ Footer : to tiêu ñuvàcuitrang,ñánhstrang, − ThSheet :Chnvùngdliuin,thitlpcáctùychnchotrangin,th tin, + Printarea:chnvùngdliuin + Printtitles:Lplitiêuñdòngvàtiêuñcttrênmitrangin nucónhiutrang + Rowstorepeatattop:lplitiêuñhàngtrênñumitrangin. + Columnstorepeatatleft:lplitiêuñctbêntráimitrangin. + Print:ñtmtstùychnkhiin. Gridlines: chnincácñưnglưi Blackandwhite :chnchñintrngñen Draftquality :chnchñinnháp Rowandcolumnheadings :chninchshàngvàtênct + Page order : chnthtinkhibngtínhcónhiutrang Down then over : in theo chiu t trên xung dưi, ht các trangsauñómiinphndưbênphi OverthenDown :intheochiuttráisangphihtcáctrang sauñómiintrangsau 4.6.2. PrintpreviewPrint 4.6.2.1. PrintPreview: Trang91/124
29. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Dùngñxemtrưcktquintrênmànhình,nhmkimtravàhiu chnhtrưckhiinñtránhcácsaisót. Ýnghĩacácnútlnh: + Previous: trlitrangtrưctranghinhành + Next: ñntrangktiptranghinhành + Zoom: Phóngto/thunhmànhình . + Print: MhpthoiPrintñthchinin + Setup: MhpthoiPageSetupñthitlpcácthôngstrangin + Margins: ðiuchnhcácl. + Page Break Preview: Khi ñưc chn s quay v bng tính và chuyn sang ch ñ Page break Preview. ch ñ này s có nhng ñưng k tưng trưng cho v trí ngt trang kèm theo nhng dng ch m Page1, Page2, Page3, ñ cho bit vùng ñangxemlàtrangnào . + View/Normal:ðquayvchñbìnhthưng 4.6.2.2. Print Thc hin in bng cách chn File Print hoc t hp phím Ctrl+PhocclicknútPrinttrênthanhcôngc + Printer :chnmáyin + Printrange:Chnvùngin. All:inttccáctrang Pages : chn trang in from to + Printwhat: Selection:inkhiñưc chn Entireworkbook:intt c các sheet trong workbook + Copies :sbnin Collate:kimtrathtin Trang92/124
30. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin CHƯƠNG5. MICROSOFTPOWERPOINT 5.1. GIITHIUMICROSOFTPOWERPOINT PowerPointlàphnmmtrìnhdin(presentation)chuyênnghipcónhiu tiníchgiúpngưisdngtrìnhbày,thuyttrìnhvnñtrnênsinhñng hơn,dsdng,hiuqu.CóthsdngPowerPointñtocáctrìnhdin phcvnhiumcñíchkhácnhau. PowerPointcungcpcáccôngcñtocácminhhachophnthuyttrình trongcáchitho,hingh,seminar,báocáolunvăn, Ngoàiranócũng ñưcsdngphbintrongcôngtácgingdy.Mitrang th hin ni dung,hìnhnh,âmthanh, ñưcgilàmtSlide. 5.1.1. CaschươngtrìnhPowerpoint 5.1.1.1. Khiñng − Start Programs Microsoftoffice MicrosoftPowerpoint. ThanhTaskPane Khungoutline KhungSlide Khungnot e 5.1.1.2. Cácthànhphntrongcas: − Titlebar:thanhtiêuñ,chatêncatrìnhdin(presentation) − Menubar : chacáclnhcachươngtrình − Toolbar : Cha các lnh thưngs dng dưi dngcông c, ngoài cáccôngctươngtnhưcaWord,PowerPointcóthêmthanhto hiungCustomAnimationdùngñtocáchiungchocácñi Trang93/124
31. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin tưngtrongSlide(vănbn,hìnhnh,bngbiu,ñth, )giúpcho Slidethêmsinhñng − Khungslide:Chanidungchínhcatrìnhdin − Khungnotes:Chúthíchcacácñitưngtrongtrìnhdin − Khungtácv(taskpane):bênphimànhìnhchadanhsáchcáctùy chnliênquanñnpresentationhinhành. Cáchbt/ttthanhtaskpane:View TaskPane 5.1.2. Cácthaotáctrêntptin − TptincaPowerPoint cóphnphânloimcñnhlàPPT.Cácthao tácmfile,ñóngfile,lưufiletươngtnhư Word . − Ngoài ra,bncóthchnlưutptinPowerPointdưidng phn phânloilàPPS( PowerPointShow ). 5.1.2.1. CácchñhinthcaPowerPoint PowerPoint có th hin th trình chiu vi nhiu cách khác nhau: Normalview,SlideSorterview,SlideShow,NotesPage.Micách thitkñthchincácnhimvkhácnhautùytheoyêucu. ðchnchñhinth,tachnmenuview chnchñthinth. + Normal View: ch ñ thitkSlide,Khihinth ch ñ này, màn hình ñưc chia thành 3 phn: ca s bên trái hin th tng quan ni dung ca bn trình bày, ca s bên phihinthnidungca Slidehinhành,vàcas ghichúphíabêndưi. + Slide Sorter: Hin th nhiu Slide cùng lúc trên màn hình. Ch ñ này thưng ñưc dùng ñ thay ñivàspxptht các Slide. kiu xem này, ta có th di, chép, xóa các slide, nhưngkhôngthhiu chnh văn bn trong khungslidehoclàmvicvicácñitưngslide.Kiunàycho mtcáinhìntngthvtoànbfilevàthưngñưcdùngkhi cnspxpthtcáctrang. Trang94/124
32. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + NotesPage: DùngñghichúchotngSlide .Loinàychuyên dùngkhichlàmvicvicácghichú + SlideShow: HinthtngSlidechñtoànmànhình.Chñ nàyñưcdùngkhithchinbuithuyttrình.ðthoátkhich ñnàyvàtrvchñtrưcñó,nhnphímESC. 5.1.2.2. Tomtbntrìnhdin TrongPowerPoint,tacóthtomttrìnhdinbngnhiucáchkhác nhau,tuỳtheonidungvàshtrthitkbnyêucu. Trong ca s khi ñng, chn File New, bên phi màn hình xut hin khung tác v (thanh Taskpane). − TotrìnhdinsdngAutoContentWizard: tùychnnàycungcpnhiumuvàýtưng cho các kiu trình bày khác nhau. S dng AutoContent Wizard giúp bn tit kim thi gianvàcungcpshtrthitknunhưbn khôngthtthitk.Tuynhiên,nidungtrình din thưng không phù hp vi mong mun cabn. + Chn menu file new + Trongkhung newPresentationFromAutoContentwizard.Xut hincasAutoContentwizard. + Sauñólàmtheocác bưchưngdnca chươngtrình. − To trình din s dng DesignTemplate + PowerPoint cung cp nhiu mu chun, nhngmunàyñãñưc ñnh dng sn mt s thuctínhnhưmàunn, fontch, PhươngphápnàychophépbnbsungcácSlidevà nidungcariêngmình,nhưngvngiñưckhuônmu nht quán + Chnmenufile new + Trongkhung newPresentation, chn Fromdesigntemplate. + XuthinkhungslideDesign,chnmtmutemplate,nhpni dungchoslide. − Totrìnhdintrng(BlankPresentation): + TùychnBlankPresentationdùngñtoramttrìnhbàykhông cóñnhdngtrưc.Phươngphápnàykhôngcungcpcho bn nhngñnghthitk,màuschocnidungñnhsn.Bnch Trang95/124
33. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin nêntomttrìnhdintrngkhiñãsdngPowerPointtươngñi thànhthovàmuntomtthitktuỳý,thayvìsdngmt trongnhngmuthitkcósn. + Chnmenu file new . + Trongkhung new Presentation. + Chn Blankpresentation. ðthayñilayoutcaSlide,tachnkiulayouttrongPanelcontent layouts,gmmtsloilayoutnhư: + TextLayouts:Bccñtrìnhbàyloivănbn + ContentLayouts:dùngñtrìnhbàycácloinidungnhưtable, hìnhnh,ñth,sơñtchc, + TextandContentLayouts:baogmhailoitrên. + Otherlayout:cácloinidungkhác. 5.2. ðNHDNGSLIDE 5.2.1. ðnhdngvănbn Trong PowerPoint, văn bn ñưc ñt trong các Placeholder hoc các Textbox, ta cũng có th áp dng các ñnh dng cho văn bn ñó như: ñm,nghiêng,gchdưi,tocácmcshocduhoath(Bulletsand Numbering), bng cách dùng hp thoi Font và thanh công c Formatting. 5.2.1.1. ThitlpFontmcñnhchoSlide Chcnăngnàyñưcdùngñthitlpfontchmcñnhhochinhành cacácSlide.Khitoramtbntrìnhbàymibngvicsdngmu thitkchun,cácSlideñãñưcgántrưcchomtFontchnhtñnh. PowerPointchophépñiFontchñótheoýmuncangưidùng. − Cáchthchin : + ChnFormat/ReplaceFont ,xuthinhphithoi: Replace : Font ñng s dng With:ChnFontmi. Click Replace ñthayth . 5.2.2. ChèncácñitưngkhácvàoSlide 5.2.2.1. Chèntable + ChnInsert Table. + Numberofrows:Nhpshàng + Number of columns: Nhp s ct OK 5.2.2.2. Chènbiuñ: Trang96/124
34. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + ChnInsert Chart. + Nuñãcódliutrongexcelthìtacóth thchinimportbngcách: ChnEdit ImportFile Chntptindliu Open Chndliumunimport OK 5.2.2.3. ChènWordArt WordArtdùngñtocáchiunghìnhnhtrêncácnidungtextnhp vào. + ChnInsertTextgroup WordArt + ChnlaiWordartvànhpnidungvàotextboxmihinth 5.2.2.4. Hìnhnh Vicsdnghìnhnhvàofiletrìnhdingiúpchobàitrìnhdintrnên sngñng,ñpvàcóscthuytphchơn. − ThêmhìnhnhtClipArt KhungClipArtchophéptruyxutddàngvàothưvinhìnhnhñi kèmviMicrosoftOffice.ðchènhìnhtClipArt. + ChnInsert Picture ClipArt. + ChnOrganize clip xut hin casFavoritesMicrosoftClip Organizer + ChnhìnhtrongkhungCollectionlist. + Chncopy chuynsangslide clickpaste. − Thêmhìnhnhtmtfilecósn Tacóththêmvàoslidemthìnhnhtfilecósnnhưsau: + ChnInsert Picture Fromfile. 5.2.2.5. Trìnhdinviâmthanh Thêmâmthanhvàocáctrìnhchiugiúpngưinghehiurõthêmthông tincntrìnhbày.Chúngtacóthñưaâmthanhvàoslidedưidngbiu tưng(icon)trênslide,vàkhiclickvàonó,âmthanhsñưcphátra. Hoccóthgánâmanhvàomtñitương(chnhnnhưmthìnhnh) màkhiclickvàoñitưngnày,âmthanhsphátra. − ðưaâmthanhvàoslide + ChnInsert MoviesandSounds SoundfromClipOrganizer hocSoundFromFile. + Chn 1 file âm thanh t danh sách. ð nghe trưc, bm nút Preview/Properties. + Saukhichnmtfileâmthanh,clickvàofileñó.Mthpthoi hinthñhixemâmthanhcóñưctñngphátkhithchin Trang97/124
35. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin trìnhdinslidenày.ChnYeshayNotùytheoyêucucangưi dùng.FileâmthanhshinthdưidngbiutưngtrênSlide. − ðưaVideovàoSlide Vicnhúngfilevideovàoslidetươngtnhưvicnhúngfileâm thanh ChnmenuInsert MoviesandSounds MoviesfromClip Organizer,hocMoviefromFile ,chntptintrongdanhsách 5.2.3. ThayñiSlideSchemes Chcnăngnàygiúpngưidùngcóththayñimàuchocácñitưng trongslidetheocácmuñnhdngmàucósn. − Cáchthchin : + Chn lnh Format Slidedesign + TrongpanelSlideDesignchn ColorSchemes. + ChnmtbmàucósntrongpanelColorScheme + NumunchnmàukhácclickEditcolorshemes. ThStandard :chnsơñmàucósn. ThCustom :thayñimàuchocácñitưng ApplytoAll :ápdngchottccácSlidetrongbntrình din. 5.2.4. SlideMaster SlideMasterlànơiquiñnhttccácñnhdngcacácSlidetrongbn trìnhbày.KhithayñicácthuctínhcaSlideMasterthìnhngthay ñiñóscóhiulcvittccácSlidetrongbntrìnhdin.Khis dngSlideMaster,tacóthtoramtbntrìnhdincótínhnhtquán caovmtñnhdng.ðnhdngcácthuctínhcaSlideMasterging nhưñnhdngmtSlidethôngthưng. 5.2.4.1. ThayñithuctínhcaslideMaster − Cáchchuynsangslidemaster: Trang98/124
36. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + Chn menu View Master Slide Master , xut hin ca s slidemasternhưhình − TitleAreaforAutoLayouts :thayñicácthuctínhchotiêuñ. − ObjectAreaforAutoLayouts :thayñicácthuctínhchodanh sáchñánhduñumc. − Date Area, Footer Area , Number Area ñ thay ñi các thuc tínhchongàygi,tiêuññuvàcuitrang,strang. − Closemasterview trênthanhcôngcMasterñtrvchñ bìnhthưng. − ðnhdngHeadervàFooter Chc năng này dùng ñ thêm ngày gi, tiêu ñ ñu và cui trang,strangchoSlidekhiñang trong ch ñ ñnh dng Slide Master. Cáchthchin: + Chnmenu View Headerand Footer , xut hin hp hi thoi headerandfooternhưhình + Th Slide: thay ñi thuc tính cho các ñi tưng trong ch ñ Slide + ThNotesandHandouts: DateandTime:thêmngàygivàoSlidehocNotesPage. Updateautomatically:tñngcpnhtngàygilúctrình din. Chnñnhdngngàygithpkêth. Fixed:nhpngàygicñnh,ngàyginàyskhôngthay ñi. Slidenumber:ChènsthttrangchoSlide. Pagenumber:ChènsthttrangchoNotesPage. Footer:thêmtiêuñcuitrangchoSlidehocNotesPage. Trang99/124
37. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Header:thêmtiêuñutrangchoNotesPage. ClickApplyñnñnhthayñichoSlidehinhành. ClickApplytoAllñnñnhthayñichottccácSlide. − ðnhdngmàunnchoSlideMaster + Chn Format / Background , xut hinhphithoinhưhình + Chn màu nn hoc s dng các hiu ng cho nn Slide (mu nn, hìnhnh, ). + ClickApplyñnñnhthayñicho Slidehinhành. + ClickApplyto Allñn ñnhthay ñichottccácSlide. − ðnhdngschemeschoSlideMaster Chcnăngnàygiúpngưidùngcóththayñimàucho các ñi tưng trong Slide Master, bng cách chn menu Format Slide ColorScheme vàthchinnhưñivislidebìnhthưng. − ðnhdngchoTitleMaster Title Master cho phépñnhdngcácthuc tínhchoSlide tiêu ñ (Slideñutiêntrongbntrìnhdin).NuñãchnhsaSlideMaster trưc,bnskhôngcnthayñinhiuchoSlidetiêuñ.Bncóth chnFontchlnhơn,hocthêmvàomthìnhnh,bngàygi, tiêuñ,strang, Cáchthchin: + Vàomenu View Master TitleMaster ,xuthincasnhư sau: + Tinhànhthayñithuctínhchocácñitưngnhưvi Slide Master. Trang100/124
38. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 5.2.5. Thaotáctrêncácslide 5.2.5.1. ThêmSlidemi ChcnăngnàychophépthêmSlidemivàobntrìnhdin.Bngcách − Chn menu Insert New Slide hoc Click vào nút new slide trên thanhcôngcStandardhocnhnthpphímCtrl+M. − ChncáchtrìnhbàySlidemitcasSlidelayout. Chúý :CóthtoSlidemigingnhưSlidehinhànhbngcáchvào menu Insert DuplicateSlide . 5.2.5.2. XoábSlide ChcnăngnàydùngñxoábSlidekhôngsdngtrong bn trình din. − Cáchthchin :cóththchintheomttrongcáccáchsau: + ChnmenuEdit DeleteSlide. + HocchnSlidecnxoátrongkhungOutlinehoctrongchñ SlideSorter,rinhnphímDelete. 5.2.5.3. SaochépSlide ChcnăngnàydùngñsaochépSlidetrongbntrìnhdin. − Cáchthchin : + ChnSlidecnsaochéptrongkhungOutlinehoctrongchñ SlideSorter. + ChnmenuEdit CopyhocClickvàonúttrênthanhStandard hocnhnthpphímCtrl+ChocR_Click Copy. + ClickchnvtrídánSlide. + Vào menu Edit Paste hoc Click vào nút trên thanh Standard hocnhnthpphímCtrl+VhocR_Click Paste 5.2.5.4. SpxplicácSlide ChcnăngnàydùngñspxplicácSlidetrongbntrìnhdincho ñúngvitrìnhtnidung. − Cáchthchin : + ChnSlidecnthayñivtrítrongkhungOutlinehoctrongch ñSlideSorter. + Vào menu Edit Cut hoc Click vào nút trên thanh Standard hocnhnthpphímCtrl+X. + ClickchnvtrímichoSlide. + Vào menu Edit Paste hoc Click vào nút trên thanh Standard hocnhnthpphímCtrl+V. Chúý :bncóththchinnhanhbngthaotácDragchutnhưsau: chnSlidecnthayñivtrítrongkhungOutline hoctrongch ñ SlideSorter,dùngchutDragtivtrími. Trang101/124
39. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 5.2.6. Tocáchiunghothình ðphntrìnhdintrnênsinhñng,PowerPointcungcpnhiuhiu nghothìnhñthchincáchotcnhtrênbntrìnhdin.Hotcnh làmtcáchdùngñminhhakháinimvàýtưngmtcáchtrcquan dhiu,hocdùngñnhnmnhthôngquacáchiunggâyschúý. MthotcnhcóthñơnginchlàmtdãycácTextboxñưcchñnh xuthintheomtthttheothigiancangưibáocáo.mcñ phctphơn,tacóthlàmchocácnhchuynñngñdintbncht camtquátrình. Bncũngcóthtùybincáchiunghothìnhcơbntheonhiucách khác nhau như: to liên kt gia các Slide, m mt tp tin ng dng khác,khiñngmtchươngtrìnhngdng,mmttrangWeb, 5.2.6.1. Tohiunghothình Chcnăngnàygiúpngưidùngtohiungchocácñitưngtrong mtSlide.Córtnhiuhiungcóthchnñgánchocácñitưng trongSlide. − Cáchthchin : + Chn ñi tưng mun to hiu ng, có th là Textbox hoc ñi tưngñha. + Vào menu Slide Show Custom Animation. + ClickAddeffect,chnhiung − Cácloihiung: + Entrance: Cách th hin hiu ng khiñitưngbtñuxuthin. + Emphasis: Cáchthhinhiung khiñitưngñãcñnh.Thưngdùngñnhnmnhnidung cnbiudin. + Exit:Cáchthhinhiungñitưngktthúc. 5.2.6.2. Xóahiung − Chnñitưngmunxóa − Click chn hiu ng, chn lnh Remove 5.2.6.3. Hiuchnhthuctínhhiu ng: − Chnñitưngmunhiuchnh. − Clickchnhiung,chnlnheffect Option,thchinhiuchnh. + ThEffect Trang102/124
40. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Sound :chnâmthanhkhicóhiung,mcñnhkhôngcó âmthanh. Animate text : cách các ký t xut hin: hin tt c (All at once), hin tng t (By Word) hay hin tng ký t (By Letter). Afteranimation :hànhñngsaukhihiungktthúc o Color:màucavănbnsaukhihiungktthúc o Don’t Dim: xóa b ht các hiu ng ca mc After animation o Hide After Animation: ñi tưng s n ñi sau khi hiu ngktthúc. o HideonNextMouseClick:ñitưngsbnkhiClick chut. + ThTiming: Start:cho phépchrakhinàothìcácñitưngbtñuxut hin o Onclick:ñitưngxuthinmikhiClickchut. o WithPrevious:trìnhdinñngthiviñitưngtrưc ñó (các ñi tưng ñưc sp xp theo th t gán hiu ng). o After Previous: T ñng trình din sau khi ñi tưng trưcñóñãthchinxong. Direction:Chnhưngbiudincahiung. Speed:Tcñbiudinhiung. + Thtextanimation: GroupText:chnchñtrìnhdincavănbn,tngkýt, tngt, Automaticallyafter:Thitlpthigiantñngtrìnhdinca text 5.2.6.4. TohiungchuyntipgiacácSlide ChcnăngnàydùngñtohiungchuyntipgiacácSlidetrong chñSlideShow. − Cáchthchin : + ChnSlideShow SlideTransition + TrongkhungApplytoSelectedSlides:Chn hiungchuyntipgiacácslide + KhungModifytransition: Speed:Chntcñchuyn Sound:gánâmthanhkhichuyn + Advanceslide:chncáchchuyn Onmouseclick:clickchutñchuyn Automatically after: Chuyn t ñng sau thigianñưcchñnh + ApplytoAll ñnñnhthayñichottccác Slide. Trang103/124
41. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 5.2.7. Thitlphànhñngchomtñitưng Chcnăngnàydùngñgnktmtthaotáccachut vào mt ñi tưngPowerPoint(hpvănbn,ñitưngñho,núthànhñng, ), ñcóthchuynsangmtSlidekhác,mmttptinngdngkhác, khiñngmtchươngtrình ngdng, m mttrang Web, bng cáchClickchuthocñơnginhơnlàchcnñưatrchut“ñi”ngang quañitưngñưcchn. − Cáchthchin: + Chnñitưngmungánhànhñng. + Vào menu Slide Show/ Action Settings + ThMouseClick:Chnhànhñngthi hànhkhiClickchutlênñitưng Hyperlink to :chnSlidehoctp tin liên kt t hp kê th. Khi hành ñng ñưc thi hành, PowerPoint s chuyn ñn Slide hocmtptinnày. Run program : khi ñng mt chương trình ng dng khi hành ñngñưcthihành. Play sound:chnâmthanhkhihànhñngñưcthihành. + ThMouseover :Chnhànhñngkhiñưachutngangquañi tưng 5.2.7.1. Tonúthànhñng Chcnăngnàydùngñgnktmtthaotácvàomtnútlnhcth. Núthànhñnglàmtñitưngñưcxácñnhtrưc,ñưcgánvàomt thaotácthôngquatùychntronghpthoiActionSettingstrên. − Cáchthchin: + Chn Slide Show Action Buttons chn nút lnh tươngng + DragchutñvnútlnhvàoSlide.Khiñósxut hinhphithoi ActionSettings. + Thchinchnhànhñngchonútlnh. 5.3. LÀMVICVICÁCTRÌNHDIN SaukhihoànttvictocácSlidetrongtrìnhdin,bnphiduytlittc nhngthôngtin,hìnhnh,âmthanh, màbnstrìnhbày,ñngthibn phixâydngmtkchbnvvicsdngcáckthutthíchhpñth hinnidungñómtcáchcóhiuqunht. 5.3.1. Thitlptùychnchobuitrìnhdin Trang104/124
42. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − Chn menu SlideShow SetUpShow ,xuthinhpthoiSetUp Show + Show type : cách thc hin trìnhdin. Presented by a speaker (full screen) : cho phép thchin trình din ch ñtoànmànhình. Browsed by an individual (window) : cho phép trình din ch ñ màn hình bình thưng, và t ñiu khin vic trình din ca PowerPoint theo nhu cu riêng. Browsed atakiosk(fullscreen) :chophépthchintrìnhdin chñtoànmànhình,dinramtcáchtñng,vàñưclp ñilpli. + Showoptions: Loop continuously until‘Esc’ :chophéptrìnhdinlpñilp liliêntcñnkhinhnphímEsc,tùychnnàylàmcñnh khisdngchñ Browsedatakiosk . Show without narration : cho phép tt phn thuyt minh ñi kèm. Show without animation :chophépttcáchiung. + ShowSlides:chncácSlidechobuitrìnhdin. All :trình din ttccácSlide. From To :trìnhdinmtnhómSlideliêntc. Customshow :chophépchnphươngántrìnhdinriêng. + AdvancedSlides :cáctùychnnângcao. Manually :chñchuyntrangthcông(nhnphímhoc Click chut ñ qua Slidekhác). Using timings , if present : ch ñ chuyn trang t ñng (sau mt khong thi giannàoñó). 5.3.2. Incáctrangtrìnhdin Chc năng Print dùng ñ in các Slide trong bn trình din ra giy hocphim.Bngcách: − Chn menu File Print hoc clicknútcôngcPrint Trang105/124
43. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + Name :chn máy inmunsdngthplitkê. + Print range :chnvùngin All :inttccácslide. Curentslide :inslidehinhành Selection :incácñitưngñưcchn Customshow :incácSlideñưcchntrongcustomshow Slides :chophépnhpcácSlidemunin. + Copies :sbnin ,mcñnhin1bn. + Printwhat : chncáchin. Handouts :chophépinnhiuSlidetrêncùng1tranggiy Slide perpage:sSlidetrênmttrang Order :thtin. Horizontal:inttráiquaphi Vertical:inttrênxung + Color/grayscale :Chnmàuin Grayscale:intrngñen Trang106/124
44. TRƯNGðIHCCÔNGNGHIPTP/HCM TRUNGTÂMCÔNGNGHTHÔNGTIN o0o PPHHNN33 IINNTTEERRNNEETT
45. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin PHNIII KHAITHÁCINTERNET CHƯƠNG6. INTERNETVÀDCHVWORLDWIDE WEB 6.1. GIITHIUINTERNET HinnaynhucukhaithácthôngtintrênmngInternetngàycàngtăng.Vì vytrongchươngnàysgiithiunhngkháinimcơbnvInternet,các dchvtrênInternetvàcáchsdngtrìnhduytInternetExplorerñkhai thácthôngtintrênInternet. 6.1.1. Internetñãbtñunhưthnào Năm1965,BqucphòngMñãxâydngmththngmngmáytính phcvchovicnghiêncuquâns.Mngnàycótên là ARPAnet, h thngnàyñưcthitkvikhnăngchuñngñưcnhngscnghiêm trngnhưthiêntai,chintranh, màvnhotñngbìnhthưng.ðâychính làtinthâncamngInternetsaunày.Tithiñimnày,chcónhngnhà khoahc,cơquancachínhphMmicóquyntruycpvàohthng ARPAnet. Vàocuinhngnăm1980,hiphikhoahcMñãcónhngnlcñ chophépcácnhàkhoahc,cáctrưngcaoñngvàcáctrưngñihccó ththamgiasdnghthngmngARPAnetñchiasnhngthôngtin, dliukhoahccah.TuynhiênvicsdngInternet lúc ñó rt khó khăn,ñòihingưidùngcóknăngmáytínhcao. MngInternetcóthchdngliñynunhưkhôngcósrañica WorldWideWeb,ñưcphátminhbiTimBernersLeetrongthigianlàm victiCERN(TchcnghiêncunguyêntcaChâuÂuñttiThy Sĩ).ÔngTimñãtìmracáchthcñmáytínhcácvtrí,ñañimkhác nhaucóthhinthnhngvănbncóliênktñncáctptinvănbnkhác. KtqunghiêncucaôngTimñólàngônngñánhdusiêuvănbn HTML(HyperTextMarkupLanguage). 6.1.2. ThôngtingìñưcchophépñưalênInternet Internetlàmtmngdinrngmàtrongñócónhiucánhân,tchc,quc gia cùng tham gia. Thông tin ñưa lên mng Internet cóxutxtnhiu ngunkhácnhau,vàphcvchonhiumcñíchkhác nhau. T nhng thôngtinphcvchogiáodc,yt,qucphòng,dulchchoñnnhng thôngtincóthcóhichocáctchc,cácqucgia,hoccácnnvănhóa. Vìmiqucgiacóhthngpháplýriêngcahvànhnghthngpháp lýnàyñôikhilitráingưcnhaunênthôngtinñưcñưalênmngInternet hunhưkhôngthkimsoátñưc. 6.1.3. NguyênlýhotñngcaInternet Trang107/124
46. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin ðhiunguyênlýhotñngcaInternettheocáchñơnginnht,tacóth hìnhdungthôngtingivànhntcácmáytínhgingnhưvicgithưqua hthngbưuñin.Khimungithư,ngưitathưngñnmttrmbưu ñingnnhtñbthưvàothùng.Tiñâythưcachúngtavàcanhiu ngưikhácnasñưcphânloitheoñachritip tc ñưc gi lên tuyncaohơn.Quitrìnhctiptcnhưthchoñnkhithưcachúngta tiñưcñachcangưinhn. Tươngtnhưvy,khinhnvàgithôngtintrênInternet, thông tin cn phiñưcxácñnhñachduynht.ðachInternetcacáctưliuñưc qunlýbngbñnhvtàinguyênñngdngURL(Uniform Resource Locator).MitrangWebkhiñưcñưalênInternetscóítnhtmtñach URLthamchiuñnnó. 6.2. MTSKHÁINIM 6.2.1. ðachInternet 6.2.1.1. ðachIP(InternetProtocolAddress) KhithamgiavàoInterntet,cácmáytínhgilàcáchost,phimangmt ñachIPdùngñnhndng.ðachIPñưcchialàm4sthpphân giihnt0255,phâncáchnhaubngduchm. Víd:172.16.19.5;172.16.0.3; 6.2.1.2. HthngtênminDNS(DomainNameSystem) ðachIPgmcácsrtkhónhvàkhósdng,cnphixâydng mththngñachInternetkhác,ñóchínhlàhthngtênminDNS, ññttênchocáchosttrênInternet. Víd:www.yahoo.com,www.microsoft.com,www.ctu.edu.vn, Mi hosttrên Internet scó hai loi ña ch: ña chIPvàñachtên minñưcánhxvinhau.Khingưisdngdùngtênmin,nós ñưcchuynñiquañachIPtươngng. Cácphn com , edu hay vn trongñachtênmintrênñưcgilàtên min cp 1 (Firstlevel Domain hay Toplevel Domain). Có hai loi ToplevelDomainchính: − Domainmangtínhtchc: Domain Tchc com(Commercial) Thươngmi edu(Educational) Giáodc gov(Governmental) Nhànưc int(International) Tchcquct mil(Military) Quânñi Trang108/124
47. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin net(Networking) Tàinguyêntrênmng org(Organizational) Cáctchckhác − Domainmangtínhñalý: gm2kýtttñidinchotngqucgia. Domain at au ca de Fr jp uk us vn Quc Áo Úc Canada ðc Pháp Nht Anh M Vit gia Nam 6.2.1.3. MtsthànhphntrênInternet 1) NhàcungcptruycpInternetIAP(InternetAccess Provider) IAPlànhàcungcpdchvñưngtruynñktniviInternet, qunlýcng(gateway)niviquct. IAPVitNam:CôngtydchvtruynsliuVDCthuctng công ty bưu chính vin thông, cơ quan thc hin trc tip là VNN. 2) NhàcungcpdchvInternetISP(InternetService Provider) ISPlànhàcungcpdchvInternetchocáctchcvàcánhân, cònñưcgilàcácISPthươngmi.ISPphithuêñưngtruyn vàcngcamtIAP. ISPthươngmiVitNam:CôngtydchvtruynsliuVDC thuctngcôngtybưuchínhvinthông,CôngtyFPTthucB khoahccôngnghvàmôitrưng, 3) ISPdùngriêng Là nhà cung cp dch v Internet không mang tính cht kinh doanh. ðây là loi hình dch v Internet ca các cơ quan hành chính,cáctrưngñihc,vinnghiêncu, ISPdùngriêngVitNam:mngcaTrungtâmkhoahcvàk thuthtnhân,mngKhoahcgiáodcVARENet. 4) NgưisdngInternet NgưisdngInternetlàngưisdngcácdchv Internet. NhngngưinàyphiñăngkývimtISP,cómttài khon (Account)ñqunlýtruycpvàtínhtoánchiphíphitrcho ISP.KhiñăngkýviISP,ngưisdngcnphibit: − ISPcócungcpñyñcácdchvcaInternetkhông? − ISPñưctruynhpthôngquañưngñinthoiccbhay ñưngdài. Trang109/124
48. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − TcññưngtruyncaISP. − Phươngthcvàchiphíphithanhtoán. 5) TàikhonngưidùngtrênInternet Khi ñăng ký vi mt ISP, ngưi dùng ñưc cung cp mt tài khon.Mitàikhonbaogmtên(Username)vàmtkhuñăng nhp(Password). NgoàivicsdngtàikhondoISPcpñqunlýtruycpvà tínhtoánchiphí,khisdngInternetcóthcónhiutrangWeb yêucubnphicómttàikhonñăngnhpvàomisdng ñưc mt s dch v khác, ñó là tài khon ca ngưi dùng Internet. 6.3. CÁCDCHVTHÔNGDNGTRÊNINTERNET 6.3.1. DchvTelnet(TelephoneInternet) Telnetlàchươngtrìnhcamáytínhniktchươngtrìnhngunvimt máytínhkhácxa.Víd,bncóthsdngTelnetñktnivimt máychmtnơikhácrtxa.Trongtrưnghpnàybncnphicó tênngưisdng(Username)vàmtmã(Password)cũngnhưtênca máyñó,bncũngphicnbitmhthngmáysdnghthng tngquátñâylàUNIX. 6.3.2. Dchvthưñint(MailService) Bncóthgihocnhncácthưñint(ElectronicMailEmail)tbt cmtnơinàoviñiukinlàngưinhnvàngưigiphicómtña ch Email và máy tính sdng có ni mng Internet.Bn ch ralnh nhnMailñãñưclưutrtrongmngphcv,thlàthưñãnmtrong máytínhcabn. 6.3.3. Dchvtinñint(News) Chophéptraoñicácbàibáovàbntinñint(bulletin)xuyênsut Internet. Các bài báo ñưc ñt ti trung tâm cơ s d liu trên sut khônggianInternet.Ngưidùngtruycpvàocơsdliuñóñlyv cácbàibáohcn.ðiunàylàmgimtcnghntrênmngvàloitr viclưutrnhiubnsaokhôngcnthitcamibàibáotrêntngh thngcangưidùng. 6.3.4. Dchvtruyntptin(FTP:FileTransferProtocol) FTPlàmththngchínhyuñchuyntiFilegiacácmáyvitính vàoInternet.Fileñưcchuynticódunglưngrtln.FTPhuht ñưcsdngchovicchuyntinhngdliumangtínhcánhân. Thôngthưng,bnsdùngFPTñchépFiletrênmtmáychtxa vàomáycabn,vicxlýnàygilànpxung(downloading).Tuy nhiên,bncũngcóthchuynFiletmáycabnvàomáychtxa, Trang110/124
49. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin ñiunàygilànplên(uploading).Thêmvàoñó,nucnthit,FTPs chophépbnchépFiletmtmáychtxatimtmáykhác. 6.3.5. DchvWeb(WorldWideWeb–WWW) ðâylàkháinimmàngưidùngInternetquantâmnhiunhthinnay. NgưitavitttlàWWWhaygingngnlàWeb.Weblàmtcông c,hayñúnghơnlàdchvcaInternet. KhácvicácdchvtrưcñâycaInternet,Webchathôngtin bao gmvănbn,hìnhnh,âmthanhvàthmchícvideoñưckthpvi nhau. Web cho phép bn có th thâm nhp vào mi ngõ ngách trên Internet,lànhngñimchadliugilàWebsite.NhcóWeb,nên dùkhôngphilàmtchuyêngia,bnvncóthsdngInternet. PhnmmsdngññnhhưngWebgilàtrìnhduyt Web(Web browser). Hin nay, trình duyt thông dng nht là Netscape ca Sun,tipñólàInternetExplorercaMicrosoft,ngoàiracòncóOpera, MozillaFirefox, 6.4. TRÌNHDUYTWEBINTERNETEXPLORER(IE) 6.4.1. KhiñngvàthoátkhiInternetExplorer 6.4.1.1. KhiñngInternetExplorer Cónhiucáchñkhiñngtrìnhduyt: −ChnStart/ProgramFiles/InternetExplorer −D_ClicklênbiutưngIEtrênmànhìnhnn. −ClickvàobiutưngIEtrênthanhTaskbar. 6.4.1.2. ThoátkhiInternetExplorer: Cóththchintheomttrongcáccáchsau: −ClickvàonútClosetrênthanhtiêuñ. −ChnlnhFile/Close. −NhnthpphímAlt+F4. 6.4.2. CácthànhphntrongmànhìnhInternetExplorer 6.4.2.1. Thanhcôngc: Cácnúttrênthanhcôngcchophépthchincácthaotácnhanhhơn. Chcnăngcacácnúttrênthanhcôngcnhưsau: − Back:trvtrangtrưcñó. − Forward:hinthtrangktip. − Stop:ngưngtitrangWebhinhànhtmáych. − Refresh:tilinidungtrangWebhinhành. − Home:hinthtrangkhiñu,trangnàytñngnpmikhikhi ñngIE. Trang111/124
50. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − Search:chophéptìmkim. − Favorites:danhsáchnhngtrangWebưathích. − Media: np trang Web có cha liên kt ñn nhng tài nguyên v Media. − History:litkêcáctrangñãxemtrưcñó. − Mail:cácchcnăngliênquanñnvicginhnEmail. − Print:Intranghinhành. 6.4.2.2. Thanh ñach Dùngñnhpñachcatrangwebmuntruycp.Thanhñachcũng hinlênñachcatrangWebhinhành.BncóthClickvàohpth xungñchnñachcanhngtrangWebthưngtruycp 6.4.2.3. Thanh trng thái DùngñhinthtintrìnhnptrangWeb.Khitrangwebñangñưc np,nhìnvàothanhchthmàuxanhñbitñưclưngthôngtinñã npñưcsovitngsthôngtincnnp.Khitrang Web ñưc np xong,thanhtrngtháishinch“Done”. 6.4.3. LàmvicvicáctrangWeb 6.4.3.1. LưunidungtrangWeb ChcnăngnàygiúpngưidùngcóthlưunidungcacáctrangWeb trênmáyccb,sauñótacóthxemnidungcacáctrangnàymà khôngcnphicóktniInternet. Cáchthchin: − TruycpñntrangWebcnlưunidung. − ChnFile SaveAs + Savein:chnvtríslưutrangWeb + Filename:nhptênchotrangWeb. + Saveastype:chnñnhdngmunlưu,mcnhiênlàdngtrang Web. + Encoding:chundùngñgiimãnidung. 6.4.3.2. Lưucácñachthưngdùng ChcnăngnàygiúpngưidùnglưuñachcacáctrangWebthưng sdng,bntruycpcáctrangnàynhanhhơnvàcũngkhôngcnthit phinhchínhxácñachcanó. Cáchthchin: − TruycpñntrangWebcnlưuñach. − VàomenuFavorites/AddtoFavorites. − Nhptênchoñachmunlưu>OK 6.4.4. Tìmkimthôngtin Trang112/124
51. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Tìm kim thông tin là hot ñng ph bin ñi vi ngưi s dng Internet. So vi thông tin ñưc lưu tr trên nhng phương tin khác, thôngtinñưclưutrtrênInternetphongphúvàtìmkimddànghơn. Ngoàira,ktqutìmkimñtñưcnhiuhơnsovi vic tìm kim thông tin ñưc lưu tr trên các phương tin khác. ðây là ñim mnh nhưngñôikhicũnglàñimyucaInternetvìkhitìmñưcquánhiu thôngtinliênquanñnthôngtincntìm,taphitnthigianñlcli nhngthôngtinphùhp. Trên Internet có rt nhiu trang Web cung cp các công c tìm kim (searchengine)khácnhau:google,yahoo,microsoft, vinaseek . Mi côngctìmkimcónhngñimmnhvàñimyuriêng.Doñókhi tìmthôngtin,tanênbtñubngcôngcquenthucnht.Nuktqu tìmkimchưatt,tacóththchinlivictìmkimvicôngctìm kimkhác. 6.4.4.1. TìmkimsdngGoogle ðâylàtrangwebtìmkimrtñanăngvàñưcñánhgiálàmnhnht hinnay,trangwebnàycókhnăngtìmkimtrênvàittrangWeb. − NhpñachGoogle.comvàothanhñachcaIE.Khinpxong, trangchcacôngctìmkimGooglehinthnhưsau: − NhpthôngtinmuntìmvàohpvănbnrinhnEnterhocClick vàonútlnh Google Search .Thôngtintìmkimthưnglàcác t khóa(keyword)hocmtcmtñctrưngnht.Vicchntkhóa chínhxácchogiúpchovictìmkimddàng,nhanhchóng. − Chúý: Trang113/124
52. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin + ðtdu“trưctkhóañyêucutìmkimchínhxáccmt cntìm(liênktAND) + Khôngnênnhpvàonhngtkhóacónidungtngquátvìkt qutìmkimsrtnhiu,thôngtinñưctrvskhônggnvi nidungmuntìm. 6.4.4.2. TìmkimnângcaoviGoogle Trongtrưnghpmuncóktqutìmkimgnvithôngtinñangtìm, tasdngchcnăngtìmkimnângcaocaGoogle(AdvancedSearch ). − Findresults:ñtñiukinchoktqutìmkim: − Withallofthewords:ktqutìmkimphibaogmttccáct cntìm − Withtheexactphase:ktqutìmkimphicóchínhxáccmtcn tìm. − Withatleastoneoftheword:ktqutìmkimphicóítnhtmt trongnhngtcntìm − Withouttheword:ktqutìmkimkhôngchanhngtnày Hinthktqutrv:chnsktqutrvthpkêth,mcnhiên strv10ktqunutìmñưct10trangWebtrlên. Ngoàiratacóthñtthêmñiukinvàonhngtùychnkhácnhưngôn ng,thigian,ñnhdng, 6.4.4.3. TìmkimviVinaseek CôngcnàychophéptìmkimthôngtinbngtingVitrthiuqu. Mttrongnhngñimmnhcacôngcnàylànócó kh năng tìm kimthôngtintrongcácvănbnvinhiuchunFontchkhácnhau. NumáytínhcangưidùngkhôngcóbgõtingVit,ngưidùng vncóthgõtingVitbngcáchbtbgõtingVitcacôngcnày. 6.4.4.4. Cáccôngctìmkimkhác Danhsáchcáccôngctìmkimthôngdng: Trang114/124
53. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin −−− www.msn.comtrangWebcahãngMicrosoft. −−− www.yahoo.comtrangWebcahãngYahoo. −−− www.lycos.comtrangWebcahãngLycos. −−− www.alltheweb.comtrangWebcahãngFastSearch 6.5. DCHVTHƯðINT 6.5.1. Giithiu Thưñint(Email)làphươngtinliênlcvôcùngtinlitrongthiñi côngnghthôngtinngàynay.SdngEmailtacóthtraoñithôngtin vibnbè,ñngnghiptrêntoàncu.Ưuñimnibtnhtcavics dngEmaillànhanh,r,milúcminơi. 6.5.2. Nguyênlývnhành MunsdngthưñintthìngưidùngphicómáytínhniktInternet hocniktvàomáychcungcpdchvEmail(MailServer).Ngoàira, ñgihocnhnEmailthìngưisdngphicótàikhonEmailvàdanh sáchñachEmailcangưinhn.KhingưiAgiemailchongưiB,ni dungthưsñưclưutrtimáychemail(emailserver)cahãngcung cpdchvemail.ChduynhtngưiBcóthñăngnhpvàotàikhon camìnhvàñcttcemailgichomình.Nhưvy,chúngtacóththy ưuñimcaemaillàngưigikhôngquantâmñnvicngưinhnñâu: ttcñugiaotiptrctipvimáychemailñtraoñithôngtin. 6.5.3. CutrúcmtEmail ðachEmail(EmailAddress)là1ñnhdanhtrênInternetchophépngưi sdngInternetnhnbitñưcchínhxácngưicnliênh,giaodch,trao ñi thông tin và ra lnh gi các thông ñip, tài liu, hình nh (Email message)tiñnhdanhnày.CutrúcmtñachEmail: @ − Tênmin:têncamáytínhServerlưuvàqunlýñachEmailnày. − Têntàikhon:tênñưcñăngký,ñphânbitvicácñachEmail kháccócùngtênmin. Víd:ttcntt@yahoo.com;email@hui.edu.vn;list@hotmail.com; 6.5.4. Webmail Webmail là h thng cung cp các dch v Email (nhn, gi, lc Email) thôngquamtWebsitenàoñótrênmngInternet.Thôngthưng,ñâylàh thng cungcpña ch Email minphí.ð gi và nhn Email, ngưi s dngInternetsdngtrìnhduytWebtruycpvàoñachWebsitecanhà cungcpdchv,sdngtàikhonemailñãñưccungcpñkimtra EmailvàsdngcácdchvEmailthôngthưngkhác. Trang115/124
54. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin VídvcácnhàcungcpcácdchvEmail: www.vol.vnn.vn ; www.hotmail.com ; www.mail.yahoo.com ; www.webmail.ctu.edu.vn ; www.gmail.google.com , ðñăngkýmttàikhonemailmi:tWebemail(chnhn,ttrang www.mail.yahoo.com),chnmcSignup.Sauñóñincácthôngtinvàobiumu: Sauñó,chnnútCreateMyAccountñtotàikhonemailmi. Trang116/124
55. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Saukhiñãcótàikhonemail,trưckhisdngemailphiñăngnhpttrang webmail. CácemailnhnñưcshinthkhichnmcInbox. ðsonemailmi,chnnútCompose.Nhpnidungemailvicácmcnhưsau: To:ñachemailmthaynhiungưinhn(cáchnhaubngdu;) CC:ñachemailngưiñngthinhnemailnày BCC:ñachemailngưiñngthinhnemailnàynhưngkhônghinthchobit cùngnhnemailvihainhómemailtrên. Subject:tiêuñemail Body:nidungemail. Trang117/124
56. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin ðgifileñínhkèmemail,chnnútAttach.Sauñóchnfilecngiñi. Chúý:saukhisdngemailxong,chúngtaphibmnútsignoutñtránhvicmt tàikhonemail,bovthôngtinriêngtư. 6.6. CHƯƠNGTRÌNHOUTLOOKEXPRESS OutlookExpresslàphnmmqunlýEmailñưccàiñt sn trong các máytínhsdnghñiuhànhWindows.Phnmmnàycungcphuht cáctínhnăngcnthitñngưidùngcóthqunlýEmailmtcáchhiu qu. Outlook Express s giúp giao tip vi email server ñ chuynnhn emailvimtnhiustínhnăngqunlýrttindng. 6.6.1. Khiñng Outlook Express: − Chn menu Start Programs Outlook Express, ca s Oulook Expressxuthinnhưsau: Trang118/124
57. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − Thanhcôngc + CreateMail:sonEmailmi. + Reply:trliEmailñangmchongưigi. + ReplyAll:trliEmailñangmchottccácngưicótrong danhsáchngưinhncaEmailñangm. + Forward:giEmailnhnñưcchonhngngưikhác. + Print:inEmailñangm. + Delete:xóaEmailñãchn. + Send/Recv:gi/nhnEmailmitmáych. + Addresses:mdanhsáchñachEmail. 6.6.2. SdngHotmail MSNHotmaillàhthngEmailsdnggiaodinWeb.ðivih thngnàyngưidùngcóthsdngbtcmáytínhnàocónikt InternetñgivànhnEmail. ðsdngHotmail,ngưidùngphiñăngkýtàikhonvidchv Hotmail.NhpvàoñachcaHotmail: www.hotmail.com ,trangch caHotmailxuthinnhưsau: Trang119/124
58. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin − TotàikhonmitrongHotmail + TtrangchcaHotmail,Clickvàonút NewAccountSignUp . ðincácthôngtincnthit + ðc thathun “ðiukhon s dng”(TermofUse),nhnnútI Agree nu chp nhn các ñiu khonsdng. + Chnthêmmtstùychn(nu mun)vcácbntinminphí, riClickContinue. + Chnthêmmtvàitùychnri nhnContinuetoEmail. 6.6.2.1. Sdngyahoomail ðsdngYahoomail,ngưidùngphiñăngkýtàikhonvidch v Yahoomail. Nhp vào ña ch ca Yahoomail: www. mail .yahoo. com ,trangchcaYahoomailxuthinnhưsau SdngYahoomailcũngtươngtnhưHotmail.Nucósntàikhon, bn có th ñăng nhp ñ s dng trong mc Enter your ID and Password,riClick Signin. Nuchưacótàikhon,bncóthtotài khonbngcáchClickvào SignUpNow ,khiñósxuthin3la chncáchtotàikhon(cóminphíhaykhông).ðsdngdchv mailminphí,bnClickvàotùychn“ Free! ” Sauñóñinthôngtincánhânvàthôngtinvtàikhoncamìnhvào muñăngký.Saukhiñăng kýthànhcông,bncóth s dng tài khonñóññăngnhpvàsdngdchvMailcaYahoo Trang120/124
59. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin CHƯƠNG7. PHLC 7.1. BNGMÃASCIIvi128kýtñutiên Hex 0 1 2 3 4 5 6 7 0 NUL DLE SP 0 @ P ` p 0 16 32 48 64 80 96 112 1 SOH DC1 ! 1 A Q a q 1 17 33 49 65 81 97 113 2 STX DC2 “ 2 B R b r 2 18 34 50 66 82 98 114 3 ♥ DC3 # 3 C S c s 3 19 35 51 67 83 99 115 4 ♦ DC4 $ 4 D T d t 4 20 36 52 68 84 100 116 5 ♣ NAK % 5 E U e u 5 21 37 53 69 85 101 117 6 ♠ SYN & 6 F V f v 6 22 38 54 70 86 102 118 7 BEL ETB ‘ 7 G W g w 7 23 39 55 71 87 103 119 8 BS CAN ( 8 H X h x 8 24 40 56 72 88 104 120 9 HT EM ) 9 I Y I y 9 25 41 57 73 89 105 121 A LF SUB * : J Z j z 10 26 42 58 74 90 106 122 B VT ESC + ; K [ k { 11 27 43 59 75 91 107 123 C FF FS , N ^ n ~ 14 30 46 62 78 94 110 126 F SI US / ? O _ o DEL 15 31 47 63 79 95 111 127 Trang121/124
60. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin 7.2. BNGMÃASCIIvi128kýtktip Hex 8 9 A B C D E F 0 Ç É á ░ └ ╨ α ≡ 128 144 160 176 192 208 224 240 1 ü æ í ▒ ┴ ╤ ß ± 129 145 161 177 193 209 225 241 2 é Æ ó ▓ ┬ ╥ Γ ≥ 130 146 162 178 194 210 226 242 3 â ô ú │ ├ ╙ π ≤ 131 147 163 179 195 211 227 243 4 ä ö ñ ┤ ─ ╘ Σ ⌠ 132 148 164 180 196 212 228 244 5 à ò Ñ ╡ ┼ ╒ σ ⌡ 133 149 165 181 197 213 229 245 6 å û ª ╢ ╞ ╓ ÷ 134 150 166 182 198 214 230 246 7 ç ù º ╖ ╟ ╫ τ ≈ 135 151 167 183 199 215 231 247 8 ê ÿ ¿ ╕ ╚ ╪ Φ ° 136 152 168 184 200 216 232 248 9 ë Ö ⌐ ╣ ╔ ┘ Θ 137 153 169 185 201 217 233 249 A è Ü ¬ ║ ╩ ┌ 138 154 170 186 202 218 234 250 B ï ¢ ½ ╗ ╦ █ δ √ 139 155 171 187 203 219 235 251 C î £ ¼ ╝ ╠ ▄ ∞ ⁿ 140 156 172 188 204 220 236 252 D ì ¥ ¡ ╜ ═ ▌ φ ² 141 157 173 189 205 221 237 253 E Ä ₧ « ╛ ╬ ▐ ε ■ 142 158 174 190 206 222 238 254 F Å ƒ » ┐ ╧ ▀ ∩ 255 143 159 175 191 207 223 239 7.3. BOVDLIUVÀPHÒNGCHNGVIRUS 7.3.1. Bovdliu 7.3.1.1. Giithiu Vicbovdliulàvnñmàttccácngưisdngmáytínhphi quantâm.Dliucamingưidùngcóthkhácnhautcáctptin vănbnñncácchươngtrìnhmáytínhhoccácdliurtquantrng Trang122/124
61. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin nhưtàikhontrongngânhàng,bímtqucgia.Vicbovdliu cũngcónhngmcñkhácnhautùyvàotmquantrngcadliu. Cáctácnhâncóthgâyhiñndliunhưsau: − Hahon,thiêntai,scvphncng,phnmm,Virusmáy tính. − Sphá hoica gián ñip, ca các tin tc, s vôý ca ngưi dùng. 7.3.1.2. Nguyêntcbov Tùythucvàotmquantrngcadliumàtasápdngnhngcách bovkhácnhau,ðivinhngdliuthôngthưngthìcáchbov huhiunhtlàtoracácbnsaocadliu,cácbnsaonàycóth ñưclưutrênñĩamm,ñĩaUSBhocCDROM. 7.3.2. Virusmáytínhvàbinphápphòngchng 7.3.2.1. Virusmáytínhlàgì? Virustinhc(haycòngivirusmáytính)làcácchươngtrìnhñcbit doconngưitorantrongmáytính.Cácchươngtrình này có kh năngbámvàocácchươngtrìnhkhácnhưmtvtthký sinh.Chúng cũngtnhânbnñtntivà lâylan.Docáchthc hot ñng ca chúnggingvirussinhhcnênngưitakhôngngnngiñtchochúng cáitên"Virus"ñyntưngnày. KhimáytínhbnhimVirusthìnócóthcónhng biu hinkhông bìnhthưngnhưkhiñnglâuhơn,khônginñưcvănbnramáyin nhưngnhiukhikhôngcóbiuhinkhácthưngnàoht.Viruscóth làmhnghñiuhành,hngcácphnmm,pháhydliuhayñánh cpthôngtin,passwordcabn 7.3.2.2. CácphươngphápphòngvàditVirus − Nguyên tc chung là không ñưc chy các chương trình không rõ ngun gc. Hãy dùng các chương trình dit virus kim tra các chươngtrìnhnàytrưckhichépvàoñĩacngcamáytính. − ðphòngMacrovirus:hvirusnàylâytrênvănbnvàbngtính caMicrosoft.Vìvy,khinhnmtfileDOChayXLSnào,bnhãy nhkimtrachúngtrưckhimra. − DitVirus:ðpháthinvàditvirus,ngưitavitranhngchương trìnhchngvirus,gilàantivirus.Nunghingmáytínhcamình bvirus,bncóthdùngcácchươngtrìnhnàykimtracácñĩaca máy.Mtñiucnlưuýlànênchyantivirustrongtìnhtrngb nhtt(khiñngmáytñĩammsch)thìvicquét virus mi hiuquvàantoàn,khônggâylantrànvirustrênñĩacng. − CácantivirusngoiñangñưcsdngphbinlàVirusScanca McAfee, Norton Antivirus ca Symantec, Toolkit, Dr. Solomon chúngditvirusngoirthiuqunhưngkhôngditñưcvirusni ña. Trang123/124
62. GiáotrìnhnhpmônTinhc TrungTâmCôngNghThôngTin Vicbovdliuvàphòngchngviruslàvnñchúngtaphiluôn quantâm.ðbovdliucabncóhiuqubncnphiluônghi nhnhngñiusauñây: − Luôntoracácbnsaoñivicácdliuquantrng,vìchương trìnhditVirusluônrasauVirus. − LuônluônquétvirustrêncácñĩaUSBhayñĩamm trưckhi m cáctptinhocchychươngtrìnhtrênñĩañó.CácñĩaCDcũngcó thchacácchươngtrìnhnhimvirus. − Thưngxuyêncpnhtcácchươngtrìnhditvirusvìvirusmicó thphátsinhmingày,chươngtrìnhditviruscũ không th dit ñưcvirusmi. Trang124/124