Giáo trình Phóng sự truyền hình (Phần 2)

Nội dung text: Giáo trình Phóng sự truyền hình (Phần 2)

1. PHÓNG S TRUY N HÌNH Ph n 2 3, Vai trò và các d ng k ch b n phóng s truy n hình 3.1, Vai trò c a kich b n trong phóng s truy n hình. Phóng s truy n hình ph n ánh cu c s ng b ng hình nh và âm thanh, do camera ghi l i m t cách trung th c toàn b s ki n, s vi c hi n t ưng ã ho c ang di n ra, nh ưng không có ngh a là ng ưi quay phim ghi hình liên t c t u n cu i di n bi n c a s ki n ó. Ngay t u h ã ưc c k ch b n, n m oc ý c a o di n, và ch quay theo nh ng gì ưc c p và liên quan n ni dung c a k ch b n, ch n nh ng chi ti t t nhât ghi hình, tìm nh ng khuôn hình giàu s c bi u t, n i dung t ư t ưng mà tác ph m mu n th hi n. Do v y kch b n óng vai trò h t s c quan tr ng. Kch b n phóng s truy n hình v a là k ch b n v n h c v a là k ch b n o di n trong ó toát lên toàn b n i dung, t ư t ưng ch c a tác ph m. ng th i l i ưa ra các ph ươ ng án th c hi n tác ph m ó. Qua k ch b n, ng ưi quay phim có th hi u ưc ý c a phóng viên n i dung và hình th c th hi n tác ph m. Vai trò c a k ch b n truy n hình ưc xem nh ư m t b n thi t k c a công trình xây d ng nh ưng nó không có tính n nh mà luôn thay i do c tính th i s c a báo chí. Ph n l n các chi ti t trong k ch b n u là nh ng d ki n, d báo c a ng ưi vi t v cái s p x y ra trong t ươ ng lai g n. Nh ưng dù có thay i thì k ch b n v n gi l i c t lõi ch t ư t ưng c a tác ph m. M t k ch b n nghiêm túc s giúp cho phóng viên ch ông, không b lúng túng khi có thay i nào ó trên hi n tr ươ ng. Bi lúc ó, nh ng ng ưi làm phim có th thay i nhanh chóng, phù h p v i iu ki n m i trên c ơ s k ch b n c .
2. Kch b n còn là c n c phóng viên thu th p tài li u, s d ng có hi u qu ti ng ng hi n tr ưng, ch n âm nh c phù h p v i n i dung t ư t ưng c a tác ph m. Xem k ch b n ng ưi phóng viên bi t mình c n thu th p tài li u gì, ph ng vn ai, câu h i th nào. H ơn n a, k ch b n còn cho ta th y c nh nào, chi ti t nào ca s ki n là chính, ph t ó xác nh s l ưng c nh quay và s p x p theo tr t t logic c a v n . K ch b n gi ng nh ư ng ưi nh c tr ưng ch huy c giàn giao h ưng (trong ó nh c công là phóng viên, quay phim), ng ưi ch huy h ưng cho các nh c công c a mình cách ch ơi và dàn giao h ưng chính là tác ph m phóng s hoàn ch nh. 3.2, Các d ng k ch b n trong phóng s truy n hình 3.2.1, K ch b n d ki n Kch b n d ki n ưc áp d ng v i các phóng s truy n hình tr c ti p. Tác gi th ưng s d ng k ch b n d ki n do hi n th c mang tính bi n ng vì không có th i gian dàn d ng chi ti t. V i k ch b n này, nhà làm phim ph i o l n chi ti t d ki n. Trong m t s tr ưng h p ph n ánh ho t ng c a con ng ưi, nhi u khi hi n t ưng m i n y sinh hình nh ph i quay ngay, còn k ch b n l i ph i vi t thành v n sau. K ch b n d ki n ưc xây d ng trên c ơ s tìm hi u th c t , nm b t ưc quá trình di n bi n c a s vi c s x y ra. Lo i k ch b n này yêu c u phóng viên ph i có v n hi u bi t r ng, giàu kinh nghi m, nh y c m v i cu c s ng, có kh n ng phát hi n v n . Vì v y, trong k ch b n d ki n, ng ưi làm phim càng l ưng tr ưc ưc nhi u tình hu ng x y ra càng t t. 3.2.2, K ch b n c ư ng Th ưng ưc s d ng v i nh ng s ki n, v n ph c t p, di n bi n trong m t kho ng không gian và th i gian mang tính bi n ng. Ng ưi làm phim cn tìm hi u th c t cùng v i v n s ng c a mình xây d ng k ch b n c ươ ng, theo ó phóng s truy n hình ưc th c hi n. 3.2.3, K ch b n chi ti t Kch b n chi ti t th ưng ưc s d ng v i nh ng s ki n có di n bi n tươ ng i n nh, i t ưng c n ph n ánh ít có bi n ng. K ch b n chi ti t ưc
3. xây dng tu theo m c n nh c a t ng i t ưng. N u i t ưng ph n ánh có tính n nh cao thì k ch b n chi ti t n t ng c nh quay. Lo i k ch b n này th ưng dùng cho phóng s du l ch, phóng s tài li u, phóng s chân dung. Kch b n chi ti t th ưng ưc vi t sau khi ã kh o sát k , ti p xúc v i b i cnh, nhân v t s ki n c th và nh hình ưc n i dung phóng s . i v i nh ng i t ưng có tính n nh cao, k ch b n chi ti t có th ưa ra t ng v n , chi ti t trong ch ươ ng trình th c hi n m t cách t m , c th , n i dung t ng câu nói, ph ng vn, dài, Các phim phóng s tài li u th ưng c n n nh ng k ch b n chi ti t. Trong phim phóng s du l ch, hình nh là ch o nh m miêu t c nh p thiên nhiên hay nh ng nét truy n th ng v n hoá, l ch s , t n ưc con ng ưi. Nh ng y u t này khá n nh nên c ươ ng phân c nh chi ti t n t ng c nh nh . Và ch c n xem c ươ ng ó, ta c ng có th th y ưc ch xuyên su t mà không c n l i bình. K ch b n phim phóng s “Ai v Kinh B c” ưc phát hôm mùng 1T t Bính Tí là m t ví d . M t b phim trên gi y th c s . Vùng quê Kinh Bc v i nét p c kính c a chùa chi n; nét thôn dã c a m t mi n t êm , trù phú, truy n th ng v n hoá và ng ưi dân n ơi ây hi n lên d n d n qua chuy n du ngo n c a ng ưi ngh s già trong ngày xuân. V i lo i phim nay, l i bình th ưng ưc vi t sau khi ráp n i các c nh quay thành phim hình nh. Tuy nhiên, dù k ch bn phóng s d ng nào thì tr ưc h t ph i là m t k ch b n v n h c b ng hình, ph i rõ ràng các chi ti t, càng ch t ch bao nhiêu thì càng hay b y nhiêu và ph i di n t b ng hình nh ch không ph i b ng nh ng g ch u dòng c u th . Tóm l i, dù d ng k ch b n c ươ ng, chi ti t hay d ki n, tác gi phóng s truy n hình u ph i th c hi n các yêu c u v k ch b n: Tìm ra t ư t ưng ch xác nh nh ng v n c t y u, t o cho phóng s m t s ki n nh t nh các s ki n ó th hi n và phát tri n, tính chân th t khách quan c a s ki n ưc m bo, mô hình k ch b n g i m kh n ng sáng t o cho ng ưi quay phim. 4, Các lo i phóng s truy n hình
4. Phóng s truy n hình là m t th lo i báo chí truy n hình thu c lo i khó. Do v y, khi th c hi n òi h i phóng viên ph i có n ng l c trình nh t nh. Vi c phân chia các lo i phóng s truy n hình có th tu theo hình th c k thu t ho c ni dung ca phóng s truy n hình. Phóng s truy n hình có các lo i sau: phóng s truy n th ng, phóng s h u k Phóng s truy n th ng là lo i phóng s ưc truy n tr c ti p t i ng ưi xem ngay khi s ki n ang di n ra. Vi c thu th ng, x lý thông tin di n ra trong quá trình phát sóng. Phóng viên i theo s ki n. Công vi c quan tr ng nh t i v i phóng viên là khâu chu n b . Quan tr ng là k ch b n, s ng ưi giúp vi c và ph i d tính tr ưc các tình hu ng có th x y ra. Phóng s h u k là d ng phóng s ưc phát i sau khi s ki n ã x y ra. Phóng viên th c hi n d ng phóng s này ph i tuân th theo các b ưc c a quy trình sn xu t m t tác ph m truy n hình. Tính h p lý c a phóng s tu thu c vào b n thân s ki n và cách x lý c a phóng viên. Khi d ng hình phóng s c ng quan tr ng nh ư khi chu n b và ghi hình. Trong phóng s truy n hình, có th c n c vào i t ưng ph n ánh chia các lo i phóng s : - Phóng s s ki n - Phóng s v n - Phóng s chân dung - Phóng s iu tra Phóng s s ki n: là lo i phóng s ưc phát i khi ang x y ra ho c nó ã k t thúc hoàn toàn. Lo i phóng s này có yêu c u là ph i h t s c nóng h i, sinh ng, c p n nh ng s ki n thu hút s chú ý c a nhi u ng ưi. Vi c thu th p và x lý thông tin tu thu c vào n ng l c và cách nhìn nh n c a phóng viên. Ng ưi th c hi n ph i l a ch n các chi ti t làm rõ ch sau khi ã xác nh ưc góc x lý. Nhóm làm phim ph i có m t ngay t i hi n tr ưng khi s ki n x y ra, ây là công vi c quan tr ng nh t trong quá trình th c hi n lo i phóng s này.
5. Sau khi ghi hình, ng ưòi th c hi n c n kh n tr ươ ng làm h u k chuy n nhanh n công chúng. iu c n l ưu ý, phóng s s ki n ưc th c hi n m t cách th ưng xuyên trong các ch ưng trình truy n hình c ng gi ng nh ư tin t c, nó cung cp cho khán gi nh ng thông tin nóng h i, t m , có ánh giá, phân tích và bình lu n c a phóng viên v nh h ưng c a nh ng xu h ưng v n ng c a s ki n Phóng s v n : i t ưng c a lo i phóng s này là nh ng v n s ki n có ý ngh a quan tr ng ưc xã h i quan tâm. Nh ng v n v ch tr ươ ng ưng li c a ng ưc th hi n qua lo i phóng s này giúp qu n chúng hi u rõ h ơn ây là lo i phóng s có tính chính lu n cao. Nh ng v n mà phóng s c p th ưng có n i dung phong phú, ưc th c hi n khi s ki n ho c vài s ki n có cùng tính ch t ã k t thúc, d ư lu n xã h i òi h i có m t s hi u bi t c n k , t m . Lo i phóng s này là m t b c tranh toàn cnh v v n mà nhà báo truy n hình c n c p t i, ví d : v n môi tr ưng, an toàn th c ph m, c i cách hành chính, d ch cúm gia c m, t ng h c phí Có th nói r ng, lo i phóng s v n gi i quy t t t nh ng v n b c xúc d ư lu n ang òi h i ưc xã h i quan tâm, t s phát sinh, xu th v n ng n cách gi i quy t vn ó. Phóng s chân dung: lo i phóng s này th ưng i sâu vào kh c ho hình nh, chân dung m t con ng ưi v i nh ng tính cách, v trí, vai trò khác nhau trong xã h i. Nh ư chân dung m t anh hùng, bác s , m t nhà khoa h c, m t doanh nhân, Phóng s chân dung c ng c p n cu c i c a nh ng ng ưi ho c m t nhóm ng ưi mà vai trò c a h có nh h ưng l n i v i xã h i. c im ngo i hình, tính cách nhân v t, tâm lý, ti u s , nh ng c ng hi n c a nhân v t ho c nhóm nhân v t ưc t p trung chú ý khai thác. Nh ng chi ti t ó ph i chân th c, c th , c s c và có s c g i c m t ng tính thuy t ph c cho ng ưi xem. Phóng s chân dung có th c p n cu c i c a m t con ng ưi nh ưng cng có th c p n kho ng kh c i th ưng c a h .
6. iu quan tr ng trong phóng s chân dung là c n có s sinh ng, không ưc s d ng th pháp nhân cách hoá, in hình hoá c a ngh thu t in nh. Khi th c hi n phóng s chân dung có th có dàn c nh nh ưng ph i d a trên c ơ s c a s th t, ph n ánh nh ng chi ti t có th t, chính xác, khách quan làm b c l tính cách c a i t ưng ph n ánh. Phóng s iu tra: lo i phóng s này ưc th c hi n khi trong xã h i n y sinh nh ng v n , trong ó có nh ng mâu thu n gay g t hay v n ang gây nhi u tranh cãi, nh m lý gi i, phân tích ưa ra nh ng ph ươ ng pháp gi i quy t nh ng mâu thu n ó. Phóng s iu tra th ưng b t u t m t k t qu t t ho c x u. làm rõ nguyên nhân, phóng viên ph i xu ng hi n tr ưng thu th p tài li u t nhi u ngu n khác nhau, t ó có c n c , lý l phân tích và ch ng minh các v n mà mình ư a ra. Trong quá trình th c hi n phóng s iu tra, nhà báo ph i coi ó là v n lươ ng tâm, trách nhi m c a mình. Không ưc ch quan ho c coi ây là nói khoe trí tu , ngôn t , lên gân ho c kh ng nh mình. ây là lo i phóng s khó th c hi n, vì th ph i có nh ng ph ươ ng án v ưt qua các tr ng i trong vi c thu th p tài li u, ph ng v n nhân ch ng c ng nh ư v tâm lý. Phóng s iu tra truy n hình là lo i tác ph m mang l i s c n ng i v i d ư lu n, ng th i là n ơi phóng viên th hi n b n l nh, o c ngh nghi p, trình , nng l c c a mình. 5. Quy trình th c hi n phóng s truy n hình 5.1, L a ch n tài, ch y là b ưc u tiên nh h ưng cho phóng viên ti p c n v n . Vi c la ch n tài, xác nh t ư t ưng ch mang tính ch t khoanh vùng i t ưng ph n nh. Ph m vi ph n ánh c a phóng s truy n hình c ng nh ư b t kì m t th lo i báo chí nào khác là toàn b s ki n trong dòng th i s ch l ưu. Nh ưng không ph i bt c i t ưng nào c a hi n th c c ng tr thành i t ưng ph n ánh c a phóng s truy n hình, ó ph i là nh ng s ki n th i s nóng h i hay nh ng v n t ra
7. trong b i c nh hi n t i c n gi i quy t, ó là nh ng v n b c xúc mà công chúng ang quan tâm Khi l a ch n tài, phóng viên ph i d a vào hai y u t tài có tính th i s ưc xã h i quan tâm và tài ó ph i n m trong k ho ch tuyên truy n c a c ơ quan báo chí trong t ng th i im c th , ví d : v n giá c , tr t t an toàn giao thông, tham nh ng, ho c các s ki n v chính tr , kinh t , v n hoá, xã h i, Ngoài vi c áp ng các y u t trên, nhà báo truy n hình c n xem xét n tính kh thi c a tài bao g m iu ki n th c hi n: c ơ s v t ch t, kinh phí, ph ươ ng ti n k thu t, kh n ng di n t b ng hình nh. Không ph i b t c m t tài nào, phóng viên c ng xông vào. H th ưng ch n nh ng l nh v c h có kh nng hi u bi t và say mê. Có nh ư v y bài phóng s m i có n i dung sâu s c, h p dn và sáng t o trong cách th hi n. Bt c m t hình th c thông tin nào thì b n thân nó c ng th hi n m t khuynh h ưng t ư t ưng nh t inh. H ơn n a phóng s truy n hình còn th hi n ý c a tác gi , có khi c a c ơ quan ch qu n, c a ng và Nhà n ưc. Do v y, vi c xác nh ch và t ư t ưng ưc ti n hành song song v i vi c xác nh tài. Ch là v n ch y u ưc xác nh. N u tài là c m t cánh r ng thì ch là m t cây, m t m m non m i nhú; t ư t ưng là thái , cách ánh giá, nhìn nh n ca tác gi v i i t ưng ưc nói t i trong tác ph m c a mình, là khuynh h ưng và thông ip tác gi mu n g i t i công chúng. Vi c xác nh tài, ch s khoanh vùng và xác nh i t ưng c a phóng s truy n hình, t ó tìm ra t ư t ưng ch , ý ngh a c a s ki n ưc nêu trong phóng s . Tư t ưng, ch là cái ích cu i cùng, có ý ngh a bao trùm n i dung tác ph m phóng s . ng th i nó chi ph i t ng chi ti t, l i bình và con ng ưi trong phóng s . Tư t ưng, ch quy t nh h ưng khai thác và x lý tài li n n u không ưc nh h ưng b i m t t ư t ưng, ch nh t nh thì khi thâm nh p th c t , tr ưc hàng lo t s ki n, hi n t ưng, bi t ch n cái nào làm ch t li u cho phóng
8. s, bi t l y cái gì làm chính, cái gì làm ph và hi u qu tác ph m là m t m t ư li u vn v t v i hình nh, l i bình t n m n, hi u qu thông tin th p. 5.2, Tìm hi u s ki n Khi s ki n x y ra b t ng thì phóng viên khó có th tìm ưc các thông tin l ưu tr . Nh ưng khi ã có l ưu tr các thông tin v s ki n, s vi c t ươ ng t thì s giúp cho h n m b t s ki n, s vi c hi n t i d dàng h ơn Trong tr ưng h p ưc thông báo v s ki n thì s có th tìm ưc nhi u thông tin t các ngu n khác nhau: qua các báo ài, h p th ư truy n hình, các b ng tư li u, các kho l ưu tr thông tin, là ngu n cung c p các d li u. Phóng viên c n ph i bi t t ươ ng i y v các nhân v t trong s ki n gi i thi u h trong phóng s , nh ưng không nên nói quá nhi u v h . iu quan tr ng là ph i tìm ra ưc quan im c a các nhân v t này. Không ph i nh c l i mà khai thác s ti n tri n, nh ng im m i c a s ki n. Khi th c hi n m t phóng s , phóng viên c ng c n tìm hi u v khung c nh s ki n b ng cách hình dung thông qua các t ư li u (b ng, nh l ưu tr ), n u có iu ki n t t nên kh o sát t i ch . Vi c kh o sát a im, b i c nh cho phép d ki n mt k ch b n tr ưc khi quay phim, d ki n ph ng v n nhân ch ng trong b i c nh th t. Kh o sát a im và b i c nh làm ti t ki m th i gian quay phim, d ki n ưc các c nh xen và các c nh ch ng làm chuy n ý, t o ra tác ph m có s c thuy t ph c. Trong tr ưng h p dùng th pháp v s xu t hi n c a phóng viên trên màn hình thì khi kh o sát a im, b i c nh x y ra s ki n c n t o nên s l ưu loát và s trong sáng c a n i dung c n di n t. 5.3, Quay phim Là quá trình c th hoá k ch b n t i hi n tr ưng v i s l a ch n các c nh quay riêng bi t, song ph i t ươ ng i logic, trình t d a theo nh ng nguyên t c m hc, t o nên b c tranh cu c s ng v a khái quát v a c th , v a chính xác l i sinh ng, in hình. Vi c quay phim phóng s ph i tuân th theo nh ng nguyên t c
9. to hình c a truy n hình. Hai y u t k thu t và ngh thu t óng vai trò quan tr ng trong công tác quay phim. K thu t quay phim ra nh ng nguyên t c l p ghép hình nh ư khi l p ghép các câu v n ph i có m nh , d u ph y, d u ch m. Còn ngh thu t quay phim góp ph n t o nên nh ng hình t ưng gây c m xúc m nh m . Công vi c quay phim c a các tác gi làm phóng s truy n hình ph thu c và nhi u y u t khách quan: không gian, b i c nh, s ki n, di n bi n c a v n . Do v y gi a phóng viên, biên t p và quay phim ph i có s ph i h p n ý, nh p nhàng. M i quan h này c ng bi u hi n tính t p th c a phóng s truy n hình. Trong ó ng ưi biên t p ch u trách nhi m v n i dung t ư t ưng c a tác ph m còn phóng viên quay phim trên c ơ s l nh h i ý c a k ch b n, ng ưi biên t p mà ch n c nh quay, tìm góc th hi n. S sáng to c a phóng viên quay phim ch ưc xây d ng trên c ơ s th c hi n và làm phong phú thêm ý c a ng ưi biên t p. Ng ưi quay phim ph i bi t l a ch n nh ng chi ti t t, mang l ưng thông tin cao, b i vì th m nh c a phóng s truy n hình so v i phóng s báo in và báo nói là nh ng hình nh, âm thanh t trong cu c sng. V nguyên t c c n ph i quay t t c , vi c ch n l c các hình nh tiêu bi u s ưc th c hi n trong quá trình d ng b ng. Ng ưi quay phim có k thu t ghi l i hình nh và ng ưi biên t p ph i bi t ưc các k thu t ó. C n quay phim làm vi c c l p trên c ơ s có s bàn b c t tr ưc. Biên t p viên và quay phim ph i cùng bi t hình nh ã ch ưa, n u ch ưa ph i quay thêm cái gì. Trong khi ghi hình ph i bi t các cú pháp v hình nh. C n có m t vài c nh m ra hay khép l i ch , gi ng nh ư câu u và câu cu i c a m t bài báo. Trong khi d ng phim, nh ng c nh trái tr c, nh ng cái nhìn và khi i tưng quay ra kh i khuôn hình ph i theo nh ng quy t c nghiêm ng t có th dng ưc. 5.4, D ng phim S d ng ngh thu t Montage i v i phóng s truy n hình không ch ơn thu n là vi c chon m t on hay rút ng n nh ng hình nh ã thu ưc mà ây là
10. vi c t ch c l i, s p x p l i các hình nh em l i tính h p lý và n i dung nh m giúp ng ưi xem d hi u. - Phim phóng s truy n hình cho phép s d ng h u h t nh ng th pháp Montage c a hình nh. Nó giúp phóng s truyên hình ghép n i các phim r i r c thành m t ch nh th , theo ý k t c u c a tác gi . Montage liên k t các hình nh, âm thanh, l i bình, ph ng v n, chúng là nh ng thành ph n bi t l p nhau. Montage có m t s lo i c ơ b n sau: - Montage logic: là d ng các c nh phim n i ti p nhau theo logic trong ó s d ng các th pháp nh ư: n i liên t c, m d n, ch ng d n, - Montage ý: là s liên k t gi a các c nh phim n y ra ý m i, hình t ưng mi. N u các c nh quay này tách r i nhau thì ý s d ng ó không th t n t i. Ph ươ ng pháp này th ưng s d ng trong các phóng s tài li u ngh thu t. 5.6, H u k dàn d ng Hu k là khâu cu i cùng c a vi c hoàn thành phim phóng s truy n hình. Sau khi quay nháp t ư li u, ng ưi làm phim ph i ti n hành khâu dàn d ng, h u k. Các ph ưng ti n k thu t h u k không nh ng cho phép x lý nhanh, chính xác mà còn cho phép t o hình nh, s d ng máy tính s n xu t các ch ươ ng trình, ch y u s d ng b n ch , hình hi u. Bàn d ng hi n i cho phép th c hi n hàng tr m k s o khác nhau. Nh ng k x o y cho phép t o hi u qu c bi t trong phóng s . M i phim phóng s là k t qu sáng t o c a tác gi b ng k thu t tinh xo. Ph ươ ng pháp Montage trong h u k ưc s d ng b trí s p x p hình nh theo tr t t th i gian và b c c c a tác ph m. khâu hâu k , biên t p viên bng ph ươ ng pháp Montage ki m tra l i t t c các khâu, hoàn thi n tác ph m phóng s c a mình. Có tr ưng h p giai on h u k n u s d ng bàn tr n c bi t có th phát tr c ti p. Nh ư v y, h u k ã ưc rút ng n th i gian m t cách t i a. 5.7, Vi t l i bình
11. Li bình là nh ng l i gi i thích nh ng gì phóng viên ưc ch ng ki n mà thông tin trên hình nh không chuy n t i ưc. Phóng viên c l i bình này là t t nh t Ngay t câu u tiên, l i bình c a phóng s ph i thu hút ưc s chú ý ca khán gi xem truy n hình, gây s ng c nhiên cho h và t o cho h ý mu n theo dõi ti p. Trong câu u tiên, quan im x ký trong phóng s ph i ưc xác nh ngay ó là s khen ng i hay phê phán ph i ưc b c l . Nó ph i ch a ng nh ng thông tin m i nh t, m nh nh t, b t ng nh t và ph i mô t ưc không khí ca s ki n. Bút pháp c a l i bình: nói chung c ng gi ng nh ư tin t c, phóng s c n nh ng câu ngn, ơn gi n, có m t m nh , câu ng n làm ng ưi xem d ti p nh n, d hi u. T ng s d ng trong phóng s ph i c th thêm s ng ng, nên dùng các t ng n, ơn gi n, nên chú ý các v n khi vi t l i bình cho phóng s : - Theo úng quan im ã xác nh - Chú ý c p n các ý quan tr ng c a ch (các t ng , s li u, l i trích d n c a nhân v t) - S d ng các t d hi u, vi t s b ng ch và ch n khái ni m ơn gi n, dùng s % nên di n t b ng t , ví d : 35% thì nên dùng là ba m ươ i l m %; ho c s n m, tháng. - Ch nên vi t trên m t m t gi y, tránh t y xoá. - c to bài vi t t o c ơ h i s a ch a l i bài vi t. - Nên trau chu t câu u và câu cu i. 6. Phân bi t phóng s truy n hình v i m t s th lo i khác. 6.1, Phân bi t Phóng s truy n hình v i Tin truy n hình. Phóng s truy n hình và tin truy n hình là nh ng th lo i ưc s d ng th ưng xuyên trên các ch ươ ng trình truy n hình. Xen k gi a các ch ươ ng trình th i s c a các ài truy n hình là nh ng phóng s v nh ng s ki n x y ra hàng ngày, hàng gi , th m chí hàng phút trên th gi i. ng v m t th i l ưng m t phóng s s ki n không nhi u h ơn m t tin là bao nhiêu. Trong ch ươ ng trình ài
12. truy n hình Vi t Nam, tin không qúa m t phút, các ài truy n hình ph ươ ng Tây giao ng t 30 n 40 giây còn các phóng s ít khi v ưt qua 3 phút, th m có phóng s ch 1 phút r ưi. Gi a tin và phóng s truy n hình có s khác bi t nhau nh ư: - Tin truy n hình thông báo s ki n hi n t ưng m t cách ng n g n nh t. Nó thông báo s ki n th i im còn phóng s truy n hình ph n ánh s ki n trong quá trình di n bi n c a nó. Tin truy n hình ch c n tr l i 5 câu h i c tr ng c a th lo i tin là : Ai? Cái gì? Khi nào? âu? Nh ư th nào? Phóng s truy n hình ngoài vi c làm rõ nh ng v n chính là ph n c t lõi c a phóng s , là im khác bi t r t n i b t c a nó v i th lo i tin. - Tin truy n hình s d ng gi ng v n tr n thu t gi n d và h t s c khách quan. Phóng s truy n hình s d ng v n tr n thu t nh ưng mang dáng d p v n h c, ưc phép th hi n cái tôi nhân ch ng c a tác gi . Ngôn ng c a phóng s truy n hình c ng a d ng h ơn nhi u (có bút pháp sinh ng). - Tin truy n hình th ưng ưa v m t (ho c m t vài s ki n), còn phóng s truy n hình ph n ánh m t chu i các s ki n, hi n t ưng x y ra trong quá trình phát sinh, phát tri n c a cu c s ng. Chính vì ni dung thông tin khác nhau d n n th i lưng t i a c a hai th lo i này c ng khác nhau. Tin th ưng không qúa m t phút, còn Phóng s t i thi u c ng 4 phút tr lên. - Tin truy n hình ph n ánh t t c các hi n t ưng s ki n x y ra trong cu c sng khách quan, có ý ngh a chính tr – xã h i nh t nh. Còn trong phóng s truy n hình không ph i s ki n có ý ngh a chính tr – xã h i nào c ng tr thành phóng s truy n hình mà ch có nh ng v n òi h i ph i lý gi i thì nó m i ưc ph n ánh b ng th lo i Phóng s . Tóm l i, iu khác bi t c ơ b n nh t gi a Phóng s truy n hình và Tin truy n hình nói riêng, tin báo chí nói chung là tin ch ưa các s ki n, s vi c ã xy ra, ít khi có l i bình. Ng ưc lai, Phóng s truy n hình nói riêng và phóng s báo chí nói chung có l i bình, có cái tôi th m nh, bình ph m v s ki n, s vi c
13. ó. Vì th , trong Phóng s th ưng s d ng các nghi p v làm báo nh ư : ph ng vn, to àm, ghi chép, bình lu n, nh m ph c v cho m c ích sáng t o. 6.2, Phân bi t Phóng s truy n hình v i Phim tài li u Phóng s truy n hình c ng nh ư Phim tài li u truy n hình u s d ng ngôn ng t ng h p là hình nh và âm thanh, chúng cùng h ưng t i m t m c ích nh t nh. Tuy nhiên, có th phân bi t gi a Phóng s truy n hình v i Phim tài li u truy n hình nh ng im sau: Tính th i s : Phóng s truy n hình là m t th lo i báo chí truy n hình, do vy yêu c u hàng u c a nó là l ưng thông tin th i s m i m . Trong Phóng s truy n hình thông tin s ki n th ưng chi m nhi u h ơn thông tin th m m . Trong khi ó Phim tài li u truy n hình v i tài ph n ánh r ng, i vào chi u sâu t ư tưng, vì th nó mang m tính th m m và nhân v n. Th i gian ch o c a Phóng s truy n hình th ưng th i hi n t i, còn Phim tài li u truy n hình th ưng khai thác nh ng v n trong quá kh có tính ch t t ư li u. Chi ti t: Phóng s truy n hình th ưng i vào nh ng chi ti t và s li u c th , còn Phim tài li u truy n hình th ưng i vào nh ng chi ti t khái quát. Vì th l i bình trong Phóng s truy n hình không i xa s ki n và bám sát vào s ki n ph n ánh, trong khi ó Phim tài li u truy n hình l i có xu h ưng khái quát và hình tưng hoá. Hình nh: trong Phóng s truy n hình, cái quan tr ng nh t là nh ng hình nh th i s t giá, là kh n ng n m b t th i cu c nóng h i, còn Phim tài li u truy n hình l i t p trung vào nh ng hình nh h ưng t i hình t ưng hoá c a cu c sng, mang chi u sâu t ư t ưng và tính nhân v n sâu s c. S ki n: Phóng s truy n hình th ưng ch là s ph n ánh s ki n m t cách y và chi ti t, trong khi Phim tài li u có th là s ki n, nh ưng th ưng là nh m vào nh ng v n có tính khái quát. Li bình: Phóng s truy n hình tuy là m t th lo i mang tính v n h c, song mc ích và i t ưng ph n ánh c a nó v n là thông tin s ki n. Còn Phim tài li u truy n hình t p trung vào các v n có tính ngh thu t và tính nhân v n. Hi n
14. th c trong Phim tài li u truy n hình m c ích nh m nâng lên t m hình t ưng, iu mà ng ưi làm Phim tài li u mu n t t i chính là thông ip – t ng sâu a ngh a ca hi n th c khách quan. Chính vì s khác bit này, l i bình trong phim tài li u óng vai trò h t s c quan tr ng, nh m c t cánh cho hình nh, còn l i bình c a phóng s truy n hình luôn bám sát và b sung cho nh ng gì mà hình nh ch ưa nói ưc. 6.3, Phân bi t Phóng s truyên hình vi T ưng thu t truyn hình Phóng s truy n hình và t ưng thu t truy n hình là hai th lo i t ươ ng i gi ng nhau n u xét v n i dung ph n ánh. Chúng cùng th hi n hi n th c cu c sng khách quan, song l i thu c hai nhóm khác nhau. Phóng s truy n hình là th lo i thu c nhóm chính lu n ngh thu t, trong ó s d ng bút pháp nh ư: t - bình – thu t và vai trò “cái tôi” phóng viên xu t hi n tr ưc ng kính. Còn t ưng thu t là th lo i báo chí thu c nhóm tin thông t n. Do ó có nh ng im khác nhau: Tưng thu t ch ph n ánh di n bin c a s ki n, hi n t ưng. Còn phóng s truy n hình th ưng ưa ra nhi u s ki n, s vi c xoay quanh m t ch . T ưng thu t th ưng t p trung tr l i các câu h i: Ai? Cái gì? âu? Khi nào? T i sao và nh ư th nào? Còn phóng s truy n hình không nh ng ch tr l i các câu h i trên mà còn ph i lý gi i nguyên nhân s ki n, bi n pháp gi i quy t. Phóng s truy n hình ch xu t hi n trong nh ng hoàn c nh có v n c n ph i lý gi i. Còn t ưng thu t dùng thông tin tr c ti p t i công chúng nh ng s ki n hi n t ưng có ý ngh a chính tr xã h i l n, ưc ông o công chúng quan tâm. KT LU N Phóng s truy n hình là m t th m nh c a báo chí truy n hình, trong ó n i dung ph n ánh là nh ng cái t ươ i m i, nóng h i, sinh ng t cu c s ng. th c hi n m t phóng s hay, sinh ng c n r t nhi u các y u t trong ó y u t c ơ b n là ng ưi phóng viên- nhà báo phóng s truy n hình. có m t phóng s hay, áp ng yêu c u v tính th i s và tho mãn nhu c u thông tin c a công chúng, nh ng ng ưi làm báo truy n hình còn ph i ph n u nhi u h ơn n a c v n ng l c, tay ngh và ph m ch t x ng áng v i ng ưi làm báo truy n hình trong th i i thông tin hi n nay.