Giáo trình quản lí công nghiệp (Phần 5) - Lê Văn Hiếu

Nội dung text: Giáo trình quản lí công nghiệp (Phần 5) - Lê Văn Hiếu

1. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN 4. TPM và RCM 4.1 Bҧo trì năng suҩt toàn bӝ. 1- Ba kͿ thu̵t b̷t ÿ̯u b̹ng chͷ T HiӋn nay quҧn lý chҩt lѭӧng toàn bӝ (TQM) ÿang ÿѭӧc các quӕc gia trong khu vӵc ASEAN, trong ÿó có viӋt nam, ÿһc biӋt quan tâm nghiên cӭu áp dөng. Ĉây là mӝt trong 3 kӻ thuұt (ÿӅu bҳt ÿҫu bҵng chӳ T) cӫa ngѭӡi nhұt nhàm cung cҩp các phѭѫng pháp quan trӑng nhҵm nâng cao hiӋu quҧ sҧn xuҩt. Hai kӻ thuұt còn gӑi là TPS (Toyota production system: HӋ thӕng sҧn xuât Toyota), còn gӑi là JIT (just – In – time: ÿúng lúc) và TPM (total productive maintenance: bҧo trì năng suҩt toàn bӝ). Mөc tiêu cӫa TQM là huy ÿӝng con ngѭӡi phát huy sáng kiӃn, cҧi tiӃn thѭӡng xuên chҩt lѭӧng sҧn phҭm, cӫa TPS/JIT là giҧm thӡi gian sҧn xuҩt, giҧm dӵ trӳ vұt tѭ tӗn kho ÿӃn mӭc tӕi thiӇu, còn TPM là nhҵm tăng tӕi ÿa hiӋu suҩt cӫa máy móc, thiӃt bӏ vӟi mӝt hӋ thӕng bҧo trì ÿѭӧc thӵc hiӋn trong suӕt quá trình tӗn tҥi cӫa máy móc thiӃt bӏ. TPM liên quan ÿӃn tҩt cҧ mӑi ngѭӡi, tҩt cҧ câc phòng ban và tҩt cҧ các cҩp. Nhѭ vұy có thӇ hình dung TQM và TPS hѭӟng vӅ phҫn mӅm, còn TPM hѭӟng vӅ phҫn cӭng cӫa hӋ thӕng sҧn xuҩt. TPM bҳt ÿҫu ÿѭӧc triӇn khai ӣ Nhұt Bҧn tӯ năm 1971 và ÿã tҥo ra nhӳng kӃt quҧ mang tính cách mҥng vӅ mһt năng suҩt và chҩt lѭӧng. Ngày nay TPM ÿѭӧc áp dөng phә bíên ӣ nhiӅu nѭӟc phѭѫng tây cNJng nhѭ Châu Á, ÿһc biӋt là ӣ Nhұt Bҧn, Hàn Quӕc và Trung Quӕc. Ba kӻ thuұt ÿѭӧc bҳt ÿҫu bҵng chӳ T ÿѭӧc xem là ba công cө chӫ hiӃu cӫa sҧn xuҩt trình ÿӝ thӃ giӟi (world class manufacturing). 2- S͹ phát tri͇n cͯa TPM Trong nhӳng thұp niên 1950 và 1960 công nghiӋp Nhұt Bҧn ÿã thӵc hiên mӝt chѭѫng trình xây dӵng nhanh chóng các nhà máy và cѫ sӣ sҧn xuҩt ÿҥt năng suҩt cao. Trong khi qua trình này diӉn ra, rõ ràng là năng suҩt chҩt lѭӧng sҧn phҭm trong công nghiӋp chӏu ҧnh hѭӡng rҩt lӟn bӣi tình trҥng ҧnh hѭӣng cӫa các nhà máy và cѫ sӣ sҧn xuҩt. ĈӇ kiӇm soát nhӳng yӃu tӕ này, các kӻ thuұt bҧo trì nhà máy ÿѭӧc nhұp tӯ Hoa KǤ. Trӑng tâm cӫa bҧo trì nhà máy là bҧo trì phòng ngӯa, sau này ÿѭӧc cҧi tiӃn thành mӝt phѭѫng pháp gӑi là Bҧo Trӏ năng suҩt, do công ty General Electric phҩt triӇn nhҵm nâng cao năng suât. Bҧo trì nhà máy, cùng vӟi cӕt lõi cӫa nó là bҧo trì phòng ngӯa, ÿã dүn ÿӃn sӵ hình thành các tә chӭc bҧo trì chuyên sâu, xây dӵng các hӋ thӕng bҧo trì nhà máy và phát triӇn các công nghӋ chuҭn ÿoán. Thông qua các hoҥt ÿӝng nâng cao hiӋu quҧ cӫa công tác bҧo trì, bҧo trì nhà máy ÿã góp phҫn ÿáng kӇ vҧo sӵ phát triӇn cӫa công nghiӋp. TPM là mӝt chѭѫng trình do viӋn bҧo trì nhà máy Nhұt Bҧn (JIPM) ÿӅ suҩt và phát triӇn tӯ năm 1971. Tӯ ÿó ÿӃn nay TPM ÿã có nhӳng tiӃn triӇn vѭӧt bұc, là ÿӝng lӵc chӫ Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 5 Email: langtuh1@gmail.com
2. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN hiӃu thúc ÿҭy sӵ gia tăng năng suҩt và sӵ thành công cӫa công nghiӋp Nhұt Bҧn. JIPM xem TPM là biӋn pháp có hiӋu quҧ nhҩt, chҳc chһn nhҩt ÿӇ sҧn xuҩt ÿҥt trình ÿӝ thӃ giӟi và “JIPM – TPM” ÿã ÿѭӧc tә chӭc tҥi Pais lҫn ÿҫu tiên vào tháng 7/1997 tҥi Atlanta vào tháng 9/1997 tҥi Singapore vào tháng 3/1998. HiӋn nay TPM ÿѭӧc áp dөng vӟi mӝt quy mô ngày càng rӝng rãi trong các lƭnh vӵc nhѭ TPM văn phòng và TPM kӻ thuұt, ÿӗng thӡi giá trӏ cӫa nó cNJng vѭѫn dài ra tӯ bҧo trì ÿӃn quҧn lý. Rõ ràng là ngày nay TPM là mӝt kӻ thuұt lý tѭӣng ÿӇ thúc ÿҭy và ÿҧm bҧo sҧn xuҩt trình ÿӝ thӃ giӟi (Tokutaro Susuki, phó chӫ tӏch viӋn bҧo trì nhà máy Nhұt Bҧn). 3- Ĉ͓nh nghƭa b̫o trì năng sṷt toàn b͡ B̫o trì năng sṷt toàn b͡ÿ˱ͫc ÿ͓nh nghƭa ng̷n g͕n nh˱ sau Bҧo trì năng suҩt ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi tҩt cҧ các nhân viên thông qua các nhóm hoҥt ÿӝng nhӓ. Trong phѭѫng tiӋn này TPM nhìn nhұn rҵng các tình huӕng bҧo trì khác nhau trong mӝt công ty có thӇ cҫn nhiӅu phѭѫng pháp khác biӋt ÿêt thӵc hiӋn có hiӋu quҧ mӝt giҧi pháp, nhӳng giҧi pháp này có thӇ thay ÿәi tӯ máy này ÿӃn máy kia hoһc tӯ nhà máy này ÿӃn nhà máy kia. NhiӅu kӻ thuұt dùng trong TPM không mӟi mҿ gì, cái mӟi là văn hoá Nhұt Bҧn ÿã xâm nhұp vào TPM vӟi sӵ tham gia cӫa toàn bӝ nhân viên và sӵ liên kӃt giӳa nhóm hoҥt ÿӝng nhӓ. Nhӳng ÿóng góp quan trӑng cӫa TPM vҧo lý thuyӃt bҧo trì là nó ÿã phá bӓ rào cҧn hoһc ranh giӟi giӳa bӝ phұn bҧo trì và bӝ phұn sҧn xuҩt trong mӝt công ty. Mӝt tѭ tѭӣng vӅ “chúng tôi tҥo dӵng, các anh dұp ÿә” ÿã bӏ loҥi bӓ hoàn toàn khi TPM ÿѭӧc áp dөng có hiӋu quҧ. ViӋc này ÿã mang lҥi nhӳng lӧi ích khәng lӗ trong sҧn xuҩt và trong công ty cӫa hӑ. Thêm vҧo ÿó vӅ phѭѫng tiӋn cҧi tiӃn liên tөc, TPM ÿã loҥi bӓ sӵ tӵ mãn trong mӝt tә chӭc, thay vào ÿó là mӝt ý thӭc cao vӅ mөc tiêu. Mөc tiêu ÿó là nhӳng cӕ gҳng ÿӇ ÿҥt ÿӃn tình trҥng hѭ hӓng cӫa thiӃt bӏ bҵng không. Vì vұy năng suҩt, chҩt lѭӧng sҧn phҭm và khҧ năng sҳn sàng cӫa thiӃt bӏ ÿҥt tӕi ÿa. * Ĉ͓nh nghƭa ÿ̯y ÿͯ h˯n cͯa b̫o trì năng sṷt toàn b͡ bao g͛m Mөc tiêu tӕi ÿa hoá hiӋu quҧ cӫa thiӃt bӏ sҧn xuҩt vӅ mһt hiӋu suҩt kinh tӃ và khҧ năng sinh lӧi. * ThiӃt lұp mӝt hӋ thӕng bҧo trì sҧn xuҩt xuyên suӕt bao gӗm công tác bҧo trì phòng ngӯa, cҧi thiӋn khҧ năng bҧo trì và bҧo trì phong ngӯa cho toàn bӝ chu kǤ sӕng cӫa mӝt thiӃt bӏ. * Thӵc hiӋn bҧo trì năng suҩt trong công ty bӣi tҩt cҧ các phòng ban tѭѫng ӭng * Sӵ tham gia cӫa tҩt cҧ các thành viên trong công ty tӯ lãnh ÿҥo ÿӃn công nhân tҥi phân xѭӣng trong viӋc áp dөng bҧo trì năng suҩt. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 6 Email: langtuh1@gmail.com
3. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN * Xúc tiӃn bҧo trì năng suҩt thông qua các hoҥt ÿӝng nhóm bҧo trì nhóm tӵ quҧn. * Bҧo trì năng suҩt toàn bӝ là mӝt chiӃn lѭӧc bҧo trì làm nӅn tҧng cho sҧn xuҩt, nâng cao chҩt lѭӧng sҧn phҭm và giҧm chi phí. 4- Tri͇t lý cͯa TPM TPM nhҵm mөc tiêu tҥo gia hӋ thӕng phù hӧp làm cӵc ÿҥi hiӋu suҩt cӫa hӋ thӕng sҧn xuҩt (nâng cao hiӋu suҩt toàn bӝ). TPM hình thành các hӋ thӕng phòng ngӯa nhӳng tӕn thҩt xҭy ra trong sҧn xuҩt và tұp trung vҧo sҧn phҭm cuӕi cùng. Các hӋ thӕng này nhҵm ÿҥt ÿѭӧc “không tai nҥn, không khuyӃt tұt, không hѭ hӓng” trong toàn bӝ chu kǤ hoҥt ÿӝng cӫa hӋ thӕng sҧn xuҩt. TPM ÿѭӧc áp dөng trong toàn bӝ các phòng, ban, bӝ phұn nhѭ thiӃt kӃ, sҧn xuҩt, phát triӇn và hành chính. TPM dӵa trên sӵ tham gia cӫa toàn bӝ các thành viên, tӯ ngѭӡi lãnh ÿҥo cao nhҩt tӟi các nhân viên trӵc tiӃp sҧn xuҩt. TPM ÿҥt ÿѭӧc các tӕn thҩt băng không thông qua hoҥt ÿӝng cӫa các nhóm 5S: Seiri (sàng lӑc); Seiton (sҳp xӃp); Seiso (sҥch sӁ); Seiketsu (săn sóc) Shitsuke (sҹn sàng). 5- ba ý nghƭa cͯa toàn b͡ (T) trong TPM - HiӋu suҩt hoҥt ÿӝng toàn bӝ - HӋ thӕng hoá toàn bӝ - Sӵ tham gia cӫa toàn bӝ các thành viên 6- Nhͷng mͭc tiêu cͯa TPM - Giҧm thӡi gian hѭ hòng máy ÿӃn không, thӡi gian ngӯng sҧn xuҩt lӟn hѫn. - Phát triӇn ÿӝi ngNJ công nhân viӉn thông qua ÿào tҥo, huҩn luyӋn - Cҧi thiӋn tinh thҫn và thái ÿӝ làm viӋc cӫa mӑi ngѭӡi - Giҧm chi phí - Tăng năng suҩt - Cҧi thiӋn chҩt lѭӧng sҧn phҭm - Cҧi thiӋn môi trѭӡng làm viӋc và an toàn lao ÿӝng (sӕ tai nҥn bҵng không) - Tăng lӧi nhuұn - Thoҧ mãn khách hàng. Vì vұy TPM có mӝt mөc tiêu chính là tӕi ÿa hoá hiӋu quҧ sӱ dөng thiӃt bӏ trӑng mӝt công ty và ÿӇ làm ÿiӅu ÿó, trách nhiӋm trӵc tiӃp thuӝc vӅ ngѭѫi sӱ dөng thiӃt bӏ. Trong nӛ lӵc hѭӟng ÿӃn mөc tiêu này, TPM có mӝt công ty và ÿӇ làm ÿiӅu ÿó, trách nhiӋm trӵc tiӃp thuӝc vӅ ngѭӡi sӱ dөng thiӃt bӏ trong nӛ lӵc hѭӟng ÿӃn mөc tiêu này, TPM cung cҩp mӝt giҧi pháp tәng thӇ ÿӕi vӟi các công ty sӱ dөng thiӃt bӏ. Trong thӵc tӃ hiӋn nay trên thӃ giӟi. TPM cung cҩp mӝt giҧi pháp tәng thӇ ÿӕi vӟi các công ty sӱ dөng thiӃt bӏ. Trong thӵc tӃ hiên nay trên thӃ giӟi. TPM ÿѭӧc xem là mӝt trong sӕ nhӳng chiӃn lѭӧc bҧo trì toàn diӋn và tӕt nhҩt. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 7 Email: langtuh1@gmail.com
4. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN Hình 4.1. Mͭc tiêu cͯa TPM 7- M͡t s͙ k͇t qu̫ͱng dͭng cͯa TPM Nhͷng ͱng dͭng cͯa TPM t̩i công ty công nghi͏p Topy (s̫n xṷt bánh xe ô tô) tͳ Qăm 1981 ÿ͇n 1983 - Năng suҩt lao ÿӝng tăng 32% - Sӕ trѭӡng hӧp hӓng máy giҧm 81% - Thӡi gian thay dөng cө giҧm 50% - 70% - Tӹ lӋ sӱ dөng thiӃt bӏ tăng 115 - Chi phí cho phӃ phҭm giҧm 55% - Tӹ lӋ doanh thu tăng 50% B̫ng 4.1. k͇t qu̫ͱng dͭng TPM t̩i công ty Tokai Ruber Industries ChӍ tiêu Giá trӏ (năm) Giá trӏ (năm) Năng suҩt toàn công ty (%) 100 (1981) 123 (1985) Sӕ lҫn hѭ hӓng thӃt bӏ 4100 (1981) 40 (1984) HiӋu suҩt máy toàn bӝ (%) 65,7 (1981) 85,6 (1985) Chi phí tӕn thҩt do phӃ phҭm (%) 100 (1981) 42,7 (1985) Giӡ lao ÿӝng mӛi ÿѫn vӏ sҧn phҭm (%) 100 (1980) 52 (1982) Tӹ lӋ xoay vòng vӕn do tӗn kho (lҫn) 2,2 (1980) 3,4 (1983) Giá trӏ phӃ phҭm (1000 yen) 5500 (1980) 4800 (1984) Sӕ ÿӅ nghӏ cҧi tiӃn trên mӛi công nhân 2 (1977) 22 (19820 Sӕ lҫn thҧo luұn vӅ TPM mӛi tháng 2 (1981) 14 (1984) Năng suҩt lao ÿӝng 100 (1980) 125 (1983) Khҧ năng sҹn sàng hoҥt ÿӝng thiӃt bӏ 72 (1980) 79 (1984) Sӕ lҫn khiӃu nҥi vӅ chҩt lѭӧng mӛi tháng 6 (1980) 1 (1983) 8- M˱ͥi hai b˱ͣc th͹c hi͏n TPM ĈӇ thӵc hiӋn TPM cҫn 12 bѭӟc, ÿѭӧc chia làm bӕn giai ÿoҥn Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 8 Email: langtuh1@gmail.com
5. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN - Giai ÿoҥn chuҭn bӏ - Giai ÿoҥn thӵc hiӋn - Ggiai ÿoҥn giӟi thiӋu - Giai ÿoҥn cӫng cӕ a- Giai ÿo̩n chu̱n b͓: Tӯ 3 ÿӃn 6 tháng, gӗm các bѭӟc: %˱ͣc 1: Lãnh ÿҥo cao nhҩt giӟi thiêu TPM. Bͱoc 2: Ĉào tҥo và giӟi thiӋu TPM. %˱ͣc 3: Hoҥch ÿӏnh các tә chӭc tiӃn hành hoҥch ÿӏnh TPM. %˱ͣc 4: ThiӃt lұp các chính sánh cѫ bҧn và các mөc tiêu cӫa TPM. %˱ͣc 5: Trình bҫy kӃ hoҥch phát triӇn TPM. b- Gai ÿo̩n giͣi thi͏u TPM %˱ͣc 6: Bҳt ÿҫu TPM (hoҥch ÿӏnh và thӵc hiӋn) c- Giai ÿo̩n th͹c hi͏n %˱ͣc 7: Cҧi tiӃn hiӋu suҩt cӫa mӛi thiӃt bӏ trong dây truyӅn sҧn xuҩt. - Xác ÿӏnh công viӋc - Xem xét tình trҥng máy móc - Xem xét mӕi quan hӋ giӳa máy móc, thiӃt bӏ, vұt tѭ và các phѭѫng pháp sҧn xuҩt. - Xem xét tình trҥng ÿánh giá chung - Xác ÿӏnh cө thӇ các vҩn ÿӅ - ĈӅ xuҩt các cҧi tiӃn phù hӧp %˱ͣc 8: Tә chӭc công viӋc bҧo trì. - Chuҭn bӏ - Ĉo lѭѫng, kӇm tra dӵa vào các ngѭyên nhân - ThiӃt lұp tiêu chuҭn làm sҥch và bôi trѫn - KiӇm tra tәng thӇ - KiӇm tra viӋc tӵ quҧn - Ĉҧm bҧo tính ngăn nҳp và gӑn gang - Tӵ quҧn lý hoàn toàn. %˱ͣc 9: Thӵc hiӋn công viӋc bҧo trì có kӃ hoҥch trong bӝ phұn bҧo trì. %˱ͣc 10: Ĉào tҥo ÿӇ nâng cao kӻ năng bҧo trì và vұn hành. %˱ͣc 11: Tә chӭc công viӋc quҧn lý. d- Giai ÿo̩n cͯng c͙ %˱ͣc 12: Thӵc hiӋn hoàn chӍnh TPM ӣ mӭc ÿӝ cao hѫn. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 9 Email: langtuh1@gmail.com
6. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN 4.2. 5S 5S là công cө chӫ lӵc trong quҧn lý chҩt lѭӧng và bҧo trì, là giai ÿoҥn ÿҫu trong quá trình phát triӇn TPM. Nhӳng chӳ S là chӳ ÿҫu cӫa nhӳng tӯ tiӃng nhұt sau ÿây. a, seiri – sàng l͕c Quan sát nѫi làm viӋc hay tҥi máy móc bҥn ÿӭng ÿiӅu khiӇn bҥn sӁ thҩy có nhӳng ÿӗ vұt, tài liӋu không sӱ dөng ÿӃn. Seiri khuên bҥn nên loҥi bӓ nhӳng thӭ không cҫn thiӃt, chӍ giӳ lҥi nhӳng gì cҫn thiӃt cho công viӋc cӫa bҥn. Ĉӕi vӟi nhӳng thiӃt bӏ cNJ nên thanh lý, trong lúc chӡ ÿӧi nên tìm nѫi cҩt giӳ ngoài diӋn tích sҧn xuҩt. Cái lӧi cӫa seiri là giҧi phóng mһt bҵng mà không tӕn tiӅn xây dӵng mӣ rӝng nhà máy, làm tăng sӵ thoáng mát, làm tăng sӵ thoҧ mái cho công nhân, nâng cao tính an toàn trong sҧn xuҩt và tҥo thêm không gian ÿӇ bӕ trí lҥi thiӃt bӏ nѫi lam viӋc hӧp lý. b – Saiton - s̷p x͇p Sau khi các vұt không cҫn thiӃt ÿã loҥi bӓ khӓi nѫi làm viӋc. Cҫn bӕ trí lҥi các dөng cө, gá lҳp, khuôn mүu ÿúng nѫi quy ÿӏnh, thuұn tiӋn cho quá trình làm viӋc ÿӝng thӡi ÿҧm bҧo thҭm mӻ và an toàn. Khi tái bӕ trí các hӗ sѫ, vұt dөng nên theo nguyên tҳc: cái gì cҫn dùng thѭӡng xuyên thì ÿӇ gҫn nѫi sӱ dөng cái gì dùng ít hѫn thì ÿӇ xa hѫn, còn cái gì thӍnh thoҧng mӟi dùng ÿӃn thì ÿӇ xa hѫn nӳa thұm chí ÿem cҩt vҧo chӛ riêng hay ÿem cҩt vào kho. Mӛi ÿӗ vұt có chӛ dành riêng cho nó, ai lҩy sӱ dөng xong phҧi trҧ vӅ ÿúng chӛ cNJ. ÿӇ mӛi ngѭӡi sӱ dөng mà không mҩt thӡi gian tìm kiӃm, bҥn nên có danh mөc các vұt dөng và nѫi lѭu giӳ. Có nhҹ hiӋu gҳn trên hӗ sѫ ӭng vӟi chӛ ÿӇ, trên ÿó có gҳn cùng mӝt nhãn hiӋu. Nhӡ vұy các ÿӗng nghiӋp ÿӅu biӃt cái gì ÿӇ ӣ ÿâu khi cҫn dùng hӑ tӵ tìm lҩy mà không phҧi mҩt thӡi gian ÿӇ hӓi ai. c- Seiso - s̩ch sͅ Ĉӡi sӕng con ngѭӡi ngày càng cҧi thiӋn, thì sӵ sҥch sӁ ngày càng ÿѭӧc coi trӑng. sҥch sӁ thѭӡng ÿi ÿôi vӟi ngăn nҳp. trong sҧn xuҩt và dӏch vө, sҥch sӁ còn có ý nghƭa là chҩt lѭӧng nӳa. Giӳa nѫi làm viӋc sҥch sӁ là bҥn tӵ tҥo ra môi trѭӡng làm viӋc dӉ chӏu cho chính mình. Mӛi ngày dành ra thӡi gian ÿӇ quét dӑn vӋ sinh nѫi làm viӋc, kӃ cҧ bàn ghӃ, máy móc, dөng cө, chính trong khi làm vӋ sinh nѫi làm viӋc ta có thӇ phát hiӋn bu lông bҳt máy ÿã hӓng, dây cu roa sҳp ÿӭt, dҫu bôi trѫn ÿã cҥn . Mà có biӋn pháp ÿӇ phòng không ÿӇ xҭy ra sӵ cӕ không ÿáng có. Tә chӭc mӝt ngày tәng vӋ sinh ít nhҩt mӛi năm mӝt lҫn. Mӑi nhân viên ÿӅu phҧi có kӹ luұt giӳ vӋ sinh và ngăn nҳp nѫi làm viӋc. Nѫi làm viӋc sҥch sӁ ngăn nҳp sӁ tҥo không khí vui tѭѫi phҩn khӣi nѫi tұp thӇ, niӅm tin nѫi khách hàng. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 10 Email: langtuh1@gmail.com
7. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN d- Seiketsu – săn sóc Sau khi thӵc hiӋn 3S ÿҫu tiên bҥn nên tiӃn thêm mӝt bѭӟc nӳa ÿó la Seiketsu nhҵm duy trì nhӳng thành tӵu ÿã qua và ÿӝng viên mӑi ngѭӡi tham gia cҧi tiӃn không ngӯng. Nhӳng gì bҥn ÿã làm và thҩy nó là ÿúng thì nên tiêu chuҭn hoá nó và có nhӳng hình thӭc biӇu hiӋn rõ ràng ÿӇ ai cNJng thҩy ÿѭӧc và noi theo. Nhѭ có bҧng phân công ngѭӡi chӏu trách nhiӋm và khu vӵc làm vӋ sinh hàng ngày, có bҧng chӍ dүn cách bӕ trí dөng cө phòng cháy chӳa cháy, có lӕi chӍ ÿүn lӕi ÿi trong phân xѭӣng và trong nhà máy, Cҫn kiӇm tra và ÿánh giá thѭӡng xuyên thành tích thӵc hiӋn 5S cӫa nhóm, tә sҧn xuҩt và dӏch vө. Mӣ rӝng 5S ra toàn công ty và duy trì nó. e- shisutke - s̽n sàng shisutke là làm các viӋc trên mӝt cách tӵ giác mà không cҫn ai giúp ÿӥ hoһc ra lӋnh. Muӕn thӃ vai trò ngѭӡi lãnh ÿҥo ÿѫn vӏ rҩt quan trӑng. Ĉҫu tiên lãnh ÿҥo phҧi cam kӃt giáo dөc nhân viên và duy trì sӵ quyӃt tâm luôn cҧi tiӃn ÿi lên. Cҫn phҧi tұp cho mӛi ngѭӡi có thói quen thӵc hiӋn 4S mӝt cách tӵ giác. tҥo bҫu không khí lành mҥnh nѫi làm viӋc sao cho mӑi ngѭӡi ÿӅu yêu tә chӭc cӫa mình coi nhѭ là ngôi nhà thӭ hai cӫa mình. 1- Tác dͭng cͯa 5S Nѫi làm viӋc trӣ nên sҥch sӁ và ngăn nҳp hѫn. Các hoҥt ÿӝng ӣ phân xѭӣng và văn phòng dӉ dàng và an toàn hѫn. Mӑi ngѭӡi ÿӅu nhìn thҩy ngay kӃt quҧ. Nhӳng kӃt quҧ trӵc quan này sӁ thúc ÿҭy phát huy nhiӅu sáng kiӃn hѫn. Mӑi ngѭӡi trӣ nên có kӹ luұt và hӗ hӣi hѫn. Cán bӝ nhân viên tӵ hào vӅ nѫi làm viӋc sҥch sӁ và ngăn nҳp cӫa mình. KӃt quҧ tӕt ÿҽp cӫa công ty sӁ ÿem lҥi nhiӅu cѫ hӝi kinh doanh hѫn. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 11 Email: langtuh1@gmail.com
8. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN 2- Nhͷng ho̩t ÿ͡ng 5S Chӫ ÿӅ Các hoҥt ÿӝng ÿiӇn hình 7ә trӭc (SEIRI) - Vҩt bӓ mӑi thӭ không cҫn thiӃt - KiӇm soát các bao bì, nҳp che dӇ - Tә chӭc phân - Xác ÿӏnh các nguyên nhân gây ngăn ngӯa rò rӍ và ÿә tháo. Fҩp và xác ÿӏnh Eөi bҥm và rò rӍ - Làm vӋ sinh nӅn nhà các nguyên nhân 6ҳp xӃp nhà, xѭӣng, văn phòng - Tә chӭc nhà kho - Xӱ lý các khuyӃt tұt và gүy vӥ - Dӑn bӓ bөi bҥm, rác rѭӣi và ba via - Tҭy rӱa các vӃt dҫu mӥ Ngăn nҳp - Mӛi thӭ phҧi có chӛ cӫa nó và - Cái nào vҧo trѭӟc thì ra trѭӟc. (SEITON) ÿѭӧc chӍÿӏnh rõ ràng. - Các bҧng yêu cҫu giӳ gìn trұt tӵ ngăn - Lѭu trӳ theo - Lѭi trӳ và lҩy ra trong vòng 30 Qҳp. chӭc năng và giây - Các bҧng yêu cҫu dӉÿӑc. tránh phҧi tìm - Lұp hӗ sѫ các tiêu chuҭn. - Các ÿѭӡng thҷng và góc vuông. kiӃm các thӭ cҫn - Phân vùng và ÿánh dҩu các vӏ - Sҳp xӃp chӛ theo trӭc năng, cho trұt thiӃt. trí, chӛÿӇÿӗ vұt. Wӵ, chi tiӃt máy, ngăn kӋ dөng cө, thiӃt - Loҥi bӓ nҳp và khoá Eӏ và các thӭ khác. 6ҥch sӁ (SEISO) - Thӵc hành 5S nhanh chóng - Mӛi ngѭӡi ÿӅu là ngѭӡi giӳa nhà - Làm vӋ sinh là - Trách nhiӋm cá nhân - Thӵc hiӋn các kiӇm soát tình trҥng vӋ kiӇm soát và ÿҥt - Làm cho viӋc làm vӋ sinh và sinh. Pӭc ÿӝ sҥch sӁ kiӇm soát dӉ dàng hѫn - Làm vӋ sinh cҧ nhӳng chӛ mà mӑi mong muӕn. - Thúc ÿҭy phong chào sҥch và ngѭӡi không chӫ ý. xanh Tiêu chuҭn hoá - Các dҩu hiӋu hài long - Các loҥi ӕng ÿѭӧc mã hoá theo mҫu (SEIKETSU) - Các vùng nguy hiӇm ÿѭӧc ÿánh - Các nhҹn hiӋu dâu, mӥ. - Quҧn lý theo Gҩu trên các ÿӗng hӗÿo. - Các mҫu cҧnh báo kiӇu dӉ nhìn thҩy - Các nhҹn hiӋu nhiӋt. - Các dҩu hiӋu bình chӳa lӱa. và tiêu chuҭn - Các dҩu hiӋu chӍ phѭѫng hѭӟng - Các ÿҩu hiӋu kiӇm soát. hoá 5S - Các nhҹn hiӋu cӥ dây ÿai. - Các dҩu hiӋu bҧo trì chính xác. - Các dҩu hiӋu chӍ phѭѫng hѭӟng - Các dҩu hiӋu giӟi hҥn mã hoá theo ÿóng mӣ. Pҫu. - Các dҩu hiӋu chӍÿLӋn áp. - Các phím trong ngăn ngӯa tiӃng ӗn và dung ÿӝng. - Làm hӃt sӭc ró ràng và ÿѫn giҧn. - Lӏch thӵc hiӋn 5S .ӹ luұt - Cùng nhau làm vӋ sinh - Thӵc hành hành ÿӝng khi có bҧo (SHITSUKE) - Thӡi gian luyӋn tұp ÿӝng khҭn cҩp. - Hình thành thói - Mang dҫy an toàn - Trách nhiӋm cá nhân quen và mӝt chӛ - Quҧn lý không gian làm viӋc - Thӵc tұp ÿLӋn thoҥi và thông tin liên làm viӋc có kӹ chung Oҥc luұt - Các sә tay 5S - Thҩy là tin Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 12 Email: langtuh1@gmail.com
9. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN 4.3. Bҧo trì tҥp trung ÿӝ tin cұy Bҧo trì tұp trung vào ÿӝ tin cұy có nguӗn gӕc tӯ công nghiӋp hàng không nѫi mà các chѭѫng trình phòng ngӯa hѭ hӓng, ÿҧm bҧo an toàn và khҧ năng sҹn sàng cӫa máy bay kém ÿã hình thành nhu cҫu vӅ mӝt giҧi pháp mӟi ÿӕi vӟi bҧo trì. 1-Ĉ͓nh nghƭa Bҧo trì tұp trung vҧo ÿӝ tin cұy (Relya – Centered Maintenance – RCM) là mӝt giҧi pháp mang tính hӋ thӕng nhҵm ÿánh giá mӝt cách ÿӏnh lѭӧng nhu cҫu ÿӇ thӵc hiӋn hoһc xem xét lҥi các công viӋc và kӃ hoҥch bҧo trì phòng ngӯa. RCM là mӝt quá trình ÿѭӧc sӱ dөng nhҵm xác ÿӏnh các yêu cҫu bҧo trì bҩt kǤ tài tài sҧn vұt lý nào trong nhӳng ÿiӅu kiӋn vұn hành cӫa nó. M͡t ÿ͓nh nghƭa ÿ̯y ÿͯ h˯n RCM là mӝt quá trình ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ xác ÿinh phҧi làm gì ÿӇ ÿҧm bҧo rҵng bҩt kǤ tài sҧn vұt lý nào tiӃp tөc thӵc hiӋn các trӭc năng trong nhӳng ÿiӅu kiӋn vұn hành hiӋn tҥi cӫa nó. 2- Hai thành ph̯n chính cͯa RCM Xác ÿӏnh các nhu cҫu bҧo trì và các công viӋc cҫn thiӃt ÿӇ ÿáp ӭng các nhu cҫu này. Phân tích ÿӝ tin cұy cӫa các bӝ phұn quan trӑng trong hӋ thӕng và tӯ ÿó xác ÿӏnh thӡi gian thӵc hiӋn các công viӋc bҧo trì. Các kӻ thuұt ÿánh giá nhѭ phân tích tác ÿӝng và khҧ năng tӟi hҥn cӫa dҥng hѭ hӓng (FMECA) hoһc phân tích cây sӵ cӕ (FTA) ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ xác ÿӏnh các hѭ hӓng có thӇ ҧnh hѭӣng ÿӃn khҧ năng vұn hành cӫa thiӃt bӏ. Nhӡ vұy có thӇ vҥch ra ÿѭӧc nhӳng công viӋc bҧo trì cҫn thiӃt và phù hӧp. Ngoҧi ra băng cách chia thiӃt bӏ ra thành tӯng nhóm ÿӕi tѭӧng ngѭӡi ta có thӇ xác ÿӏnh nhӳng chi tiӃt cҫn quan tâm ÿӇ có nhӳng hoҥt ÿӝng bҧo trì tѭѫng ӭng. Trong bҧo trì ÿinh kǤ, các khoҧng thӡi gian giӳa nhӳng công viӋc bҧo trì ÿѭӧc xác ÿӏnh nhӡ các dӳ liӋu thӕng kê hѭ hӓng và phân bӕ xác suҩt tѭѫng ӭng. Tuy nhiên trong vài trѭѫng hӧp, thông tin vӅ tình trҥng thӵc tӃ cӫa thiӃt bӏ cҫn ÿѭӧc thu nhұp bҵng nhӳng kӻ thuұt giám sát tình trҥng và nhӡ vұy có thӇ xác ÿӏnh hӧp lý các khoҧng thӡi gian bҧo trì cҫn thiӃt. Bҧo trì tұp trung vҧo ÿӝ tin cұy là mӝt phѭѫng pháp luұn khҧo sát chi phí có hiӋu quҧ trong khi vүn ÿӗng thӡi duy trì ÿѭӧc ÿӝ tin cұy cӫa thiӃt bӏ. Ngoài ra các phân tích ÿѭӧc sӱ dөng trong RCM cung cҩp mӝt phѭѫng tiӋn ÿӇ xác ÿӏnh nhӳng hѭ hӓng do thiӃt kӃ thiӃt bӏ, nhӳng công viӋc bҧo trì ÿӏnh kǤ cҫn thiӃt, các khoҧng thӡi gian hӧp lý cho công viӋc bҧo trì này và loҥi công viӋc bҧo trì nào là phù hӧp. Ngѭӡi ta ÿã công bӕ nhӳng hiӋu quҧ tiӃt kiӋm chi phí ÿáng kӇ do giҧi pháp bҧo trì này mang lҥi nhѭ nӛ lӵc sӱa chӳa tӕi ѭu, an toàn tӕi ÿa và năng suҩt cao. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 13 Email: langtuh1@gmail.com
10. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN 3- Ḇy v̭n ÿ͉ c˯ b̫n cͯa RCM Trѭӟc khi tiӃn hành phân tích bҧo trì bҩt kǤ cѫ cҩu nҧo trong hӋ thӕng, chúng ta cҫn phҧi biӃt cѫ cҩu ÿó là gì và quyӃt ÿӏnh nhӳng bӝ phұn nào cӫa cѫ cҩu phù hӧp theo quy trình RCM. Trong hҫu hӃt mӑi trѭӡng hӧp, cҫn phҧi chuҭn bӏ ghi chép tәng quát vӅ bӝ phұn máy. ĈӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc hӋ thӕng RCM cҫn phҧi xác ÿӏnh ÿѭӧc 7 câu hӓi sau ÿây cho tài sҧn ÿѭӧc chӑn: - Các chӭc năng và tiêu chuҭn hiӋu năng cӫa tài sҧn trong nhӳng ÿiӅu kiӋn vұn hành hiӋn tҥi là gì. - Vì sao tài sҧn không hoàn thành các chӭc năng cӫa nó. - Cҧi gì gây ra hѭ hӓng chӭc năng này? - Cái gì xҭy ra khi hѭ hӓng xuҩt hiӋn? - Hѭ hӓng xҭy ra bҵng cách nào? - Cҫn phҧi làm gì ÿӇ phòng tránh hѭ hӓng? - Nên làm gì trong trѭӡng hӧp không có công viӋc phòng ngӯa thích hӧp? 4- Nhͷng chͱc năng và các tiêu chu̱n hi͏u năng. Các mͭc tiêu b̫o trì Bҩt kǤ tài sҧn nào ÿӅu ÿѭӧc xác ÿӏnh thông qua các chӭc năng cӫa tài ÿó và nhӳng mөc tiêu hiӋu năng mong muӕn. C̯n ÿ͓nh l˱ͫng hoá các tiêu chu̱n hi͏u năng Sҧn lѭӧng, chҩt lѭӧng sҧn phҭm, dӏch vө khách hàng, các vҩn ÿӅ môi trѭӡng, chi phí vұn hành và an toàn. Nhͷng h˱ h͗ng chͱc năng Nhӳng hѭ hӓng chӭc năng thӇ hiӋn qua viӋc mӝt tài sҧn không có khҧ năng ÿáp ӭng mӝt tiêu chuҭn hiӋu năng mong muӕn. 5- Nhͷng d̩ng h˱ h͗ng Cҫn xác ÿӏnh nhӳng dҥng hѭ hӓng khác nhau gây ra viӋc không thӵc hiӋn chӭc năng mong muӕn ÿӇ hiӇu ÿѭӧc và tìm cách ngăn ngӯa các nguyên nhân gây ra hѭ hӓng tѭѫng ӭng. 6- Nhͷng h̵u qu̫ cͯa h˱ h͗ng Chia làm bӕn nhóm - Nhӳng hұu quҧ do hѭ hӓng tiӅm ҭn - Nhӳng hұu quҧ vӅ an toàn và môi trѭӡng. - Nhӳng hұu quҧ vӅ vұn hành - Nhӳng hұu quҧ không liên quan ÿӃn vұn hành. 7- Th͹c hi͏n RCM Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 14 Email: langtuh1@gmail.com
11. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN ViӋc kiӇm soát các yêu cҫu bҧo trì bҩt kǤ tài sҧn nào nên ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi nhiӅu nhóm nhӓ bao gӗm ít nhҩt là mӝt ngѭӡi phө trách sҧn xuҩt. nhӳng ngѭӡi này cҫn có kiӃn thӭc tәng quát vӅ tài sҧn ÿѭӧc khҧo sát và ÿào tҥo vӅ RCM. Chuyên viên W˱ v̭n Giám sát tác vͭ Giám sát kͿ thu̵t Nhân viên .Ϳ thu̵t viên Y̵n hành (c˯ khí / ÿL͏n) Chuyên gia bên ngoài (n͇u có) Hình 6.2. C̭u trúc RCM Các chuyên viên t˱ v̭n. Nhóm khҧo sát RCM làm viӋc dѭӟi sӵ hѭӟng dүn cӫa các chuyên viên vӅ RCM có trình ÿӝ cao, thѭӡng gӑi là chuyên viên tѭ vҩn. Nhӳng chuyên viên này là nhӳng nhân vұt quan trӑng nhҩt trong quá trình khҧo sát RCM. Vai trò cӫa hӑ nhҵm ÿҧm bҧo rҵng: - RCM ÿѭӧc áp dөng ÿúng ÿҳn - Các thành viên trong nhóm ÿҥt ÿѭӧc sӵ nhҩt trí cao khi chҧ lӡi các câu hӓi. - Không có các thiӃt bӏ hoһc bӝ phұn quan trӑng nào ÿѭӧc bӓ qua. - Các cuӝc hӑp cӫa nhóm khҧo sát ÿҥt tiӃn bӝ nhanh chóng và hӧp lý - Tҩt cҧ các tài liӋu RCM ÿѭӧc hoàn thành mӝt cách ÿúng ÿҳn. Các ki͋m soát viên Nhӳng ngѭӡi này kiӇm soát kӃt quҧ hoҥt ÿӝng cӫa nhóm khҧo sát và các ÿánh giá vӅ hұu quҧ hѭ hӓng, lӵa chӑn công viӋc. 8- Nhͷng k͇t qu̫ sau khi phân tích HiӇu biӃt nhiӅu hѫn và ÿѭӧc nâng cao vӅ hoҥt ÿӝng cӫa tài sҧn, cùng vӟi hiӇu biӃt vӅ khҧ năng cӫa nó có thӇ hoһc không có thӇ làm ÿѭӧc nhӳng gì. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 15 Email: langtuh1@gmail.com
12. TR˰ͤNG Ĉ̨I H͔C S˰ PH̨M K; THU̴T H˰NG YÊN HiӇu bíêt tӕt hѫn vӅ viӋc tài sҧn có thӅ bӏ hѭ hӓng ra sao cùng vӟi nguӗn gӕc, nguyên nhân cӫa mӛi hѭ hӓng. Lұp ÿѭӧc các danh sách các công viӋc ÿѭӧc quy hoҥch nhҵm ÿҧm bҧo tài sҧn tiӃp tөc vұn hành ӣ mӭc tiêu hao năng lѭӧng mong muӕn. Làm viӋc theo nhóm ÿѭӧc cҧi thiӋn ÿáng kӇ. 9- Lͫi ích khi áp dͭng RCM An toàn hѫn và bҧo vӋ môi trѭӡng làm viӋc tӕt hѫn. HiӋu năng vұn hành (sҧn lѭӧng, chҩt lѭӧng sҧn phҭm và dӏch vө khách hàng) tӕt hѫn. HiӋu quҧ lӟn hѫn (có thӇ giҧm 40% - 70% chi phí bҧo trì ÿӏnh kǤ). Tuәi thӑ cӫa các bӝ phұn ÿҳt tiӅn tăng lên. Các nhân viên làm viӋc tӕt hѫn. Cѫ sӣ dӳ liӋu bҧo trì ÿѭӧc toàn diӋn. Làm viӋc theo nhóm tӕt hѫn. Biên so̩n: Lê Văn Hi͇u 16 Email: langtuh1@gmail.com