›

Giáo trình Qui trình phân tích thiết kế hệ thống

pdf 166 trang huongle 4370
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Qui trình phân tích thiết kế hệ thống", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_qui_trinh_phan_tich_thiet_ke_he_thong.pdf

Nội dung text: Giáo trình Qui trình phân tích thiết kế hệ thống

  1. QUI TRÌNHPHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG LÀ GÌ - Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin là một phương pháp - Mục tiêu của phân tích và thiết kế hệ thống là cải tiến hệ thống cấu trúc. - Yêu cầu: - Có hiểu biết về các mục tiêu, các cấu trúc và các qui trình của tổ chức. - Có kiến thức về làm thế nào để triển khai công nghệ thông tin. - Phần mềm ứng dụng là một hệ thống như Word, Excel, Power Point 1
  2. -Thực hiện theo qui trình công nghệ: Phương pháp; công cụ; kỹ thuật - Phương pháp là dãy cách tiếp cận - Kỹ thuật là các xử lý phải tuân theo để công việc là hiểu được - Công cụ là chương trình máy tính 2
  3. Hoạch định và chọn lựa hệ thống - Cần thiết phải có một hệ thống mới hay phải cải tiến hệ thống hiện có. - Nhóm phát triển được thành lập - Tạo ra một kế hoạch phát triển hệ thống. Phân tích hệ thống: tạo ra bản đặc tả giải pháp thay thế Thiết kế hệ thống: Chuyển bản đặc tả giải pháp thành bản đặc tả logic rồi đặc tả vật lý 4 Thực hiện và vận hành hệ thống: mã hóa, thử chương trình, cài đặt và huấn luyện
  4. CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU VAØ MOÂ HÌNH HOÙA DÖÕ LIEÄU . So saùnh söï tieáp caän giöõa heä taäp tin theo theo loãi cuõ vôùi söï tieáp caän döïa treân cô sôû döõ lieäu hieän ñaïi ñeå giaûi baøi toaùn cuûa doanh nghieäp. . Nhaän ra caùc toàn taïi cô baûn cuûa söï tieáp caän döïa vaøo heä taäp tin theo loái cuõ. . Hieåu ñöôïc caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa cô sôû döõ lieäu quan heä. . Thaáy ñöôïc caùc lôïi ích khi söû duïng cô sôû döõ lieäu quan heä. . Naém ñöôïc caùc böôùc phaân tích, moâ hình hoùa, thieát keá vaø thöïc hieän giaûi phaùp cô sôû döõ lieäu quan heä vôùi vaán ñeà cuûa doanh nghieäp. 5
  5. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN THEO LOÁI CUÕ . Caùc taäp tin ñöôïc xöû lyù baèng caùch duøng ngoân ngöõ theá heä thöù ba nhö COBOL, FORTRAN, PASCAL,BASIC . Caùc öùng duïng khaùc nhau: . thöôøng ñöôïc vieát baèng caùc ngoân ngöõ khaùc nhau. . laøm vieäc vôùi loaïi vaø caáu truùc taäp tin khaùc nhau daønh rieâng cho chuùng. . thöôøng ñöôïc thöïc hieän treân caùc heä maùy tính khaùc nhau. 6
  6. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN THEO LOÁI CUÕ Caùc vaán ñeà cô baûn baét ñaàu töï boäc loä: o Cuøng moät döõ lieäu bò truøng laép. o Döõ lieäu thieáu nhaát quaùn naûy sinh. o Chuyeån ñoåi döõ lieäu giöõa caùc öùng duïng raát khoù khaên HEÄ TAÄP TIN THEO LOÁI CUÕ Coù söï lieân keát chaët cheõ giöõa • caáu truùc logic vaø caáu truùc vaät lyù cuûa taäp tin vaø • chöông trình öùng duïng xöû lyù caùc taäp tin naøy 7
  7. SÖÏ TRUØNG LAÉP DÖÕ LIEÄU Trong heä nguoàn nhaân löïc, coù ít nhaát ba heä con chính: • Phaân heä chi traû tieàn löông. • Phaân heä lyù lòch • Phaân heä quaûn lyù ngöôøi veà höu. Haäu quaû daãn ñeán moät soá vaán ñeà: • Caùc phaân heä thieáu nhaát quaùn. • Toàn taïi khoâng gian löu tröõ dö thöøa. • Thôøi gian baûo trì gia taêng. • Thôøi gian vaø khoâng gian löu phoøng hôø taêng. 8
  8. TIEÁP CAÄN CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU • Cô sôû döõ lieäu laøgì? moät choã chöùa coù toå chöùc caùc taäp tin, caùc maãu tin vaø caùc coät döõ lieäu coù lieân quan. • Ngaøy nay csdl toàn taïi trong nhieàu öùng duïng nhö: – Heä kho vaø kieåm keâ. – Heä ñaët choã maùy bay. – Heä nguoàn nhaân löïc. – Heä dòch vuï coâng coäng nhö phaân phoái nöôùc, ñieän, vaø gas – Heä ñieàu khieån quaù trình cheá taïo vaø saûn xuaát. 9
  9. HEÄ QUAÛN TRÒ CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU phaàn meàm 1 Õ Ö D Û U phaàn meàm Ä Ô 2 E I S ND phaàn meàm L 3 Ô C HQTCSDL 10
  10. CSDL,HEÄ QUAÛN TRÒ CSDL VAØ NGÖÔØI DUØNG Ngöôøi QTCSDL HQTCSDL Ngöôøi duøng cuoái Ngöôøi phaùt trieån öùng duïng 11
  11. CSDL QUAN HE Taäp tin vaät lyù, maãu tin vaø coät Ä va ø HE Ä TA Ä P P TIN THEO LO Taäp tin vaät lyù, maãu tin vaø coät Á I CUÕ 12
  12. CSDL QUAN HEÄ vaø HEÄ TAÄP TIN THEO LOÁI CUÕ . Vaán ñeà 1: Kieán truùc beân trong cuûa heä QTCSDL taùch bieät roõ raøng giöõa: o caáu truùc logic cuûa taát caû taäp tin vaø chöông trình xöû lyù caùc taäp tin naøy vôùi o caáu truùc vaät lyù cuûa csdl vaø nôi löu tröõ nhöõng taäp tin naøy. . Vaán ñeà 2: Dö thöøa döõ lieäu ôû möùc thaáp nhaát. . Vaán ñeà 3: Khaû naêng khai thaùc döõ lieäu cuûa ngöôøi duøng cuoái. 13
  13. DỮ LIỆU TẬP TRUNG HAY PHÂN TÁN • Ngày nay, việc lưu trữ dữ liệu trong cơ sở dữ liệu tập trung không còn thịnh hành • Tiến bộ trong công nghệ mạng máy tính và Hệ QTCSDL tạo ra khả năng phân tán dữ liệu và khai thác các CSDL ở những vị trí vật lý khác nhau. 14
  14. MÔ HÌNH HÓA DỮ LIỆU • Phân tích dữ liệu với phân tích thông tin – Phân tích dữ liệu chỉ tập trung vào một ứng dụng – Phân tích thông tin xem xét các yêu cầu dữ liệu của cả tổ chức. 15
  15. VAÁN ÑEÀ TOÀN KHO VAØ NHAØ CUNG CAÁP Maõ Moâ taû maët haøng Maõ NCC Teân NCC Chi nhaùnh haøng cung caáp 10 Maùy bôm 458 ABC Hardware Bayswater 20 Maùy loïc 325 Clough Mt Lawley 30 Maùy neùn khí 405 Air Supplies Cloverdale 40 Maùy nghieàn 458 ABC Hardware Bayswater 50 Buùa 277 HW Stores Cloverdale 60 Caây vaën 4 goùc 458 ABC Hardware Bayswater 70 Caùi cöa 325 Clough Mt Lawley 16
  16. SỬ DỤNG VÀ PHẠM VI CỦA MÔ HÌNH HOÁ DỮ LIỆU • Mô hình hóa dữ liệu được xem như một phần của giai đoạn phân tích. • Mô hình hóa dữ liệu nhằm tổ chức dữ liệu sao cho: – Dữ liệu có thể dễ dàng khai thác và bảo trì. – Dữ liệu được lưu trữ có sự dư thừa dữ liệu tối thiểu và kiểm soát được. • Cấu trúc dữ liệu có khuynh hướng bền vững trong khi xử lý và chức năng có khuynh hướng thay đổi nhanh 17
  17. MOÂ HÌNH HOÙA DÖÕ LIEÄU VAØ THIEÁT KEÁ CSDL QUAN HEÄ Phaân tích yeâu caàu veà döõ lieäu cuûa öùng Döõ lieäu yeâu caàu duïng ñeå thieát laäp döõ lieäu yeâu caàu Phaân tích- Ñoäc laäp vôùi HQTCSDL Caáu truùc hoùa döõ lieäu ñeå taïo moâ hình döõ lieäu. Moâ hình döõ lieäu Hình aûnh hoùa vieäc trình baøy baèng moâ hình thöïc theå keát hôïp coù boå sung baûng töø ñieån döõ lieäu. Tuyeån choïn caùc quan heä döï tuyeån. Quan heä tuyeån choïn Bieán ñoåi moâ hình thöïc theå keát hôïp Thieát keá csdl logic - thaønh moâ hình quan heä Ñoäc laäp vôùi HQTCSDL Chuaån hoùa quan heä tuyeån choïn ñaït Quan heä chuaån toái thieåu daïng chuaån 3 Thieát keá - CSDL quan heä Baûng trong csdl Quyeát ñònh caáu truùc thöïc cuûa baûng Thieát keá csdl vaät lyù - quan heä ñeå löu tröõ trong csdl quan heä trong moät HQTCSDL cuï theå Baûng coù caøi ñaët caùc Thöïc hieän caøi ñaët ñaày ñuû csdl vaät lyù, Söû duïng caùc hoã trôï cuûa QTCSDL tieán boä cuûa caùc ñaëc tính cuûa HQTCSDL vaø tinh chænh csdl veà thi haønh Hình 1.4 - Caùc böôùc trong thieát keá moâ hình döõ lieäu vaø csdl quan heä 18
  18. GIÔÙI THIEÄU MOÂ HÌNH HOÙA DÖÕ LIEÄU . Nhaän dieän taäp thöïc theå, thuoäc tính vaø moái quan heä töø phaàn ñaëc taû vaán ñeà. . Lieät keâ caùc qui taéc quaûn lyù cuûa vaán ñeà. . Xaây döïng moâ hình ER baèng caùc taäp thöïc theå, thuoäc tính nhaän dieän, thuoäc tính moâ taû vaø moái quan heä. . Xaùc ñònh baûn soá moái quan heä vaø ñöa chuùng vaøo moâ hình ER 19
  19. GIÔÙI THIEÄU MOÂ HÌNH HOÙA DÖÕ LIEÄU . Giaûi moái quan heä nhieàu nhieàu baèng taäp thöïc theå keát hôïp thích hôïp. . Söû duïng moâ hình thöïc theå theå hieän ñeå nhaän ra taäp thöïc theå keát hôïp. . Nhaän bieát caùc kyù hieäu khaùc nhau trong vieäc bieåu dieãn moâ hình ER . Nhaän bieát caùc phaàn töû döõ lieäu caàn ñöôïc löu tröõ trong töø ñieån döõ lieäu hay trong phieáu thöïc theå thuoäc tính 20
  20. GIÔÙI THIEÄU MOÂ HÌNH HOÙA DÖÕ LIEÄU • Phaân tích döõ lieäu chuù yù ñeán: – thieát laäp caùc qui taéc quaûn lyù. – Döõ lieäu caàn cho moâ hình döõ lieäu. • Keát quaû cuûa phaân tích döõ lieäu laø moâ hình ER • Ñoái vôùi caùc öùng duïng lôùn, chuùng ta coù theå duøng coâng cuï moâ hình hoùa ñeå veõ vaø löu tröõ moâ hình ER vaø caùc thoâng tinh hoã trôï khaùc. 21
  21. MOÂ HÌNH THÖÏC THEÅ KEÁT HÔÏP Nhöõng ngöôøi phuï traùch ñaøo taïo cuûa Tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng nuùi Ayers mong muoán taïo laäp moät CSDL veà caùc moân ñaøo taïo cuûa tröôøng (nhö: chöùng chæ leo nuùi, coâng ngheä bay) vaø hoïc vieân ghi danh vaøo nhöõng moân hoïc naøy. Tröôøng cuõng coù qui ñònh laø cuøng moät luùc, hoïc vieân chæ coù theå ghi danh vaøo moät moân hoïc. Hoï chæ quan taâm veà döõ lieäu cuûa ñôït ghi danh hieän taïi. Moät khi hoïc vieân keát thuùc moân hoïc thì nhaø tröôøng seõ khoâng coøn quan taâm ñeán hoï vaø nhöõng hoïc vieân naøy phaûi ñöôïc xoùa khoûi CSDL. Thoâng tin caàn löu tröõ veà moät hoïc vieân bao goàm: maõ hoïc vieân, teân hoïc vieân, ñòa chæ, ngaøy sinh, soá ñieän thoaïi, ngaøy nhaäp hoïc (cuûa hoïc vieân) Thoâng tin veà moân hoïc goàm maõ moân hoïc, teân moân hoïc, thôøi löôïng 22
  22. Phaân tích: •Phaàn ñaëc taû vaán ñeà chöùa ñöïng caùc qui taéc quaûn lyù vaø döõ lieäu yeâu caàu cuûa vaán ñeà. – döõ lieäu cuûa vaán ñeà laø: chi tieát veà hoïc vieân coù maõ hoïc vieân, teân hoïc vieân, ñòa chæ, ngaøy sinh, soá ñieän thoaïi vaø ngaøy nhaäp hoïc chi tieát veà moân hoïc coù maõ moân hoïc, teân moân hoïc vaø thôøi löôïng. – qui taéc quaûn lyù goàm: . Cuøng moät luùc, moät hoïc vieân chæ coù theå ghi danh vaøo moät moân hoïc. . Nhieàu hoïc vieân coù theå ghi danh vaøo moät moân hoïc. . Nhaø tröôøng chæ quan taâm ñeán nhöõng hoïc vieân cuûa moân hoïc hieän taïi 23
  23. •Ñaëc taû vaán ñeà •Phoøng caûnh saùt mong muoán quaûn lyù lyù lòch caù nhaân nhöõng ngöôøi laùi xe vaø baèng laùi cuûa hoï. Moät ngöôøi chæ laáy ñöôïc moät baèng laùi vaø moät baèng laùi chæ thuoäc veà moät ngöôøi. Thoâng tin veà laùi xe maø phoøng caûnh saùt quan taâm laø: maõ ngöôøi laùi xe, teân, ñòa chæ, ngaøy sinh •Thoâng tin veà baèng laùi caàn löu tröõ laø: maõ baèng laùi, loaïi baèng laùi, ngaøy heát haïn •Moâ hình thöïc theå keát hôïp Moãi NGÖÔØI LAÙI XE chæ laáy ñöôïc moät BAÈNG LAÙI Moãi BAÈNG LAÙI chæ thuoäc veà moät NGÖÔØI LAÙI XE 24
  24. VÍ DUÏ VEÀ MOÁI QUAN HEÄ NHIEÀU NHIEÀU Ñaëc taû vaán ñeà Ngöôøi phuï traùch ñaøo taïo Tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng nuùi xanh mong muoán thieát laäp moät csdl veà caùc moân hoïc maø hoï cung caáp (nhö chöùng chæ leo nuùi, cöû nhaân coâng ngheä bay) vaø caùc hoïc vieân ghi danh vaøo caùc moân hoïc naøy. Nhaø tröôøng qui ñònh laø moät hoïc vieân ñöôïc ghi danh hoïc toái ña ba moân hoïc trong cuøng moät luùc. Hoï chæ quan taâm ñeán döõ lieäu cuûa moân hoïc hieän taïi. Moät khi hoïc vieân keát thuùc moân hoïc, hoï seõ khoâng coøn thuoäc dieän quaûn lyù cuûa nhaø tröôøng vaø phaûi ñöôïc xoùa khoûi csdl tröø khi hoïc vieân naøy ghi danh hoïc tieáp moân môùi. Thoâng tin veà moät hoïc vieân goàm: maõ hoïc vieân, teân hoïc vieân, ñòa chæ, ngaøy sinh, soá ñieän thoaïi, ngaøy nhaäp hoïc (cuûa hoïc vieân) Thoâng tin veà moân hoïc goàm: maõ moân hoïc, teân moân hoïc, thôøi löôïng 25
  25. Moâ hình thöïc theå theå hieän (EOD) Moân hoïc naøo thoâng duïng nhaát? Nhöõng sinh vieân naøo ghi danh vaøo moân thoâng duïng nhaát? Nhöõng sinh vieân naøo chæ ghi danh vaøo moät moân hoïc? 26
  26. XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH ER Moät vaøi döõ lieäu ghi danh ví duï: teân hoïc vieân Moân ghi danh Ngaøy nhaäp hoïc Matthew Chöùng chæ leo nuùi 10.07.95 Catherine Cöû nhaân coâng ngheä bay 06.02.95 Catherine Chöùng chæ leo nuùi 03.04.95 Catherine Vaên baèng caém hoa 10.07.95 Matthew chæ coù moät ngaøy nhaäp hoïc. Catherine coù ñeán 3 ngaøy nhaäp hoïc. 27
  27. MOÁI QUAN HEÄ NHIEÀU NHIEÀU CHUYEÅN THAØNH 2 MOÁI QUAN HEÄ MOÄT NHIEÀU maõ hoïc vieân maõ moân hoïc HOÏC ghi danh vaøo MOÂN teân hoïc vieân teân moân hoïc VIEÂN ñöôïc ghi danh bôûi HOÏC ñòa chæ thôøi löôïng ngaøy sinh soá ñieän thoaïi ?ngaøy nhaäp hoïc coù PHIEÁU ghi nhaän ñaøo taïo veà HOÏC VIEÂN MOÂN HOÏC thuoäc veà GHI DANH ñöôïc ghi nhaän ñaøo taïo bôûi maõ hoïc vieân maõ hoïc vieân maõ moân hoïc teân hoïc vieân maõ moân hoïc teân moân hoïc ñòa chæ ngaøy nhaäp hoïc thôøi löôïng ngaøy sinh soá ñieän thoaïi Moâ hình ER cuûa vaán ñeà Tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng nuùi xanh 28
  28. CAÙC KYÙ HIEÄU KHAÙC CUÛA MOÂ HÌNH ER Moâ hình ER söû duïng kyù hieäu cuûa Chen’s 29
  29. Moâ hình ER söû duïng kyù hieäu cuûa Chen’s 30
  30. Phieáu thöïc theå thuoäc tính Döï aùn: HEÄ GHI DANH HOÏC VIEÂN Ngaøy:22.02.96 Taäp thöïc theå Teân khaùc Thuoäc tính Teân khaùc HOÏC VIEÂN maõ hoïc vieân teân hoïc vieân ñòa chæ ngaøy sinh soá ñieän thoaïi MOÂN HOÏC maõ moân hoïc teân moân hoïc thôøi löôïng PHIEÁU GHI DANH maõ hoc vieân maõ moân hoïc ngaøy nhaäp hoïc 31
  31. Caùc böôùc trong moâ hình hoùa döõ lieäu 32
  32. Taäp thöïc theå laø gì ? Laø moät ñoái töôïng (söï vaät, söï vieäc) coù thöïc hay tröøu töôïng. Moãi taäp thöïc theå phaûi coù nhieàu thöïc theå. Moãi taäp thöïc theå phaûi coù ít nhaát moät thuoäc tính moâ taû. Moãi taäp thöïc theå phaûi tham gia vaøo ít nhaát moät moái quan heä. Moãi taäp thöïc theå phaûi coù moät thuoäc tính nhaän dieän. Moái quan heä . Moái quan heä toàn taïi giöõa hai taäp thöïc theå dieãn taû noäi dung quan heä giöõa hai taäp thöïc theå. . Baûn soá cuûa moái quan heä laø moät-nhieàu, moät-moät hay nhieàu- nhieàu. . Thuoäc tính laø tính chaát cô baûn, rieâng moâ taû veà taäp thöïc theå. 33
  33. DÖÕ LIEÄU YEÂU CAÀU 1. Nhaän dieän caùc taäp thöïc theå vaø thuoäc tính nhaän dieän . Nhaän dieän caùc taäp thöïc theå . Ghi nhaän teân khaùc trong töø ñieån döõ lieäu hay phieáu thöïc theå thuoäc tính Moãi taäp thöïc theå caàn kieåm tra caùc tính chaát sau: - coù nhieàu thöïc theå khoâng - coù thuoäc tính nhaän dieän khoâng - coù thuoäc tính moâ taû khoâng - coù moái quan heä vôùi taäp theå khaùc khoâng 2. Nhaän dieän moái quan heä giöõa caùc taäp thöïc theå . Thieát laäp moái quan heä giöõa caùc taäp thöïc theå (veõ ñöôøng noái vaø dieãn taû noäi dung moái quan heä theo hai chieàu) . Xaùc ñònh baûn soá moái quan heä . Xaùc ñònh taäp keát hôïp trong moái quan heä nhieàu-nhieàu neáu ñöôïc 3. Gaén thuoäc tính moâ taû vaøo taäp thöïc theå . Gaén moät laàn duy nhaát moãi thuoäc tính vaøo taäp thöïc theå thích hôïp MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU Hình 2.16 - Caùc böôùc vaø coâng vieäc thöïc hieän trong moâ hình hoùa döõ lieäu 34
  34. •Moät nhaø buoân sæ kim khí phía baéc NHW hoaït ñoäng trong laõnh vöïc kho haøng coù chöùc naêng phaân phoái haøng. Coâng ty mua haøng töø caùc nhaø cung caáp khaùc nhau. Löu tröõ veà haøng coù caùc thoâng tin nhö maõ haøng, teân haøng. Coâng ty coù nhu caàu löu tröõ maõ nhaø cung caáp, teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi, vaø soá fax. •Doanh nghieäp phaûi caïnh tranh, neân moät maët haøng ñöôïc laáy töø nhieàu nhaø cung caáp khaùc nhau vaø moãi laàn giao, nhaø cung caáp coù theå giao vôùi soá löôïng toái ña theo qui ñònh cuûa töøng maët haøng cuûa töøng nhaø cung caáp. Haøng ñöôïc ñoùng bao bì. Moãi bao bì coù maõ bao bì vaø kích thöôùc. •Ñoâi khi bao bì laïi quaù nhoû ñeå chöùa taát caû haøng vì theá haøng ñöôïc chöùa treân nhieàu bao bì. Tuy nhieân, khoâng theå coù hai maët haøng cuøng chöùa trong moät bao bì. •Haõy xaây döïng moâ hình ER cho vaán ñeà treân. 35
  35. XAÙC ÑÒNH DÖÕ LIEÄU YEÂU CAÀU nhaø buoân sæ kim khí phía . . nhaø cung caáp baéc, coâng ty, doanh nghieäp maõ nhaø cung caáp  chöùc naêng phân phối hàng teân laõnh vöïc kho haøng   ñòa chæ . haøng, maët haøng soá ñieän thoaïi maõ haøng soá fax moâ taû . bao bì . soá löôïng toái ña maõ bao bì . laàn giao kích thöôùc . qui ñònh 36
  36. • Giôùi thieäu veà töø ñieån döõ lieäu maõ haøng MAËT HAØNG moâ taû ñôn giaù thueá suaát Taäp thöïc theå MAËT HAØNG Teân khaùc Saûn phaåm, haøng Moâ taû Maët haøng laø nhöõng thöù ñöôïc mua vôùi soá löôïng khaùc nhau töø nhaø cung caáp, ñöôïc löu tröõ trong kho vaø baùn cho khaùch haøng. Thuoäc tính maõ haøng Laø moät soá duøng ñeå phaân bieät maët haøng naøy vôùi maët haøng kia. Moâ taû Moâ taû maët haøng goàm qui caùch vaø hình daùng Ñôn giaù Ñôn giaù hieän taïi cuûa maët haøng Thueá suaát Tæ suaát thueá baùn cuûa maët haøng ñöôïc ghi döôùi daïng phaàn traêm 37
  37. BAØI TAÄP 2.1 Tröôøng Cao ñaúng coäng ñoàng nuùi xanh xem xeùt laïi vaán ñeà hoïc vieân/moân hoïc vaø quyeát ñònh ñöa chi tieát veà chuû ñeà vaøo cô sôû döõ lieäu cuûa hoï. Haõy söûa ñoåi moâ hình ER sao cho noù theå hieän ñöôïc caùc qui taéc quaûn lyù sau: a)Moät hoïc vieân coù theå ghi danh hoïc nhieàu chuû ñeà vaø moät chuû ñeà ñöôïc hoïc bôûi nhieàu hoïc vieân. b)Moät moân hoïc bao goàm moät soá chuû ñeà vaø moät chuû ñeà chæ thuoäc veà moät moân hoïc. c)Moät soá chuû ñeà coù tính baét buoäc coøn moät soá coù tính nhieäm yù. d)Ñieåm cuûa hoïc vieân cuûa moãi chuû ñeà cuõng ñöôïc ghi nhaän. 38
  38. BAØI TAÄP 2.2 •HT mua haøng (nhaän dieän bôûi maõ haøng) töø caùc nhaø cung caáp (nhaän dieän bôûi maõ nhaø cung caáp) khaùc nhau. Vieäc giao haøng ñöôïc thöïc hieän theo thoâng leä bình thöôøng vaø soá löôïng cuûa töøng maët haøng trong moãi laàn giao cuûa töøng nhaø cung caáp ñöôïc ghi nhaän. Moät nhaø cung caáp coù theå cung caáp cuøng maët haøng nhöng khoâng cuøng ngaøy. Ñôn giaù cung caáp cuûa moät maët haøng coù theå khaùc nhau trong töøng chuyeán haøng. HT mong muoán ghi nhaän moâ taû maët haøng vaø ñôn giaù cuõng nhö soá löôïng ñaõ ñöôïc cung caáp. Teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi vaø soá fax cuûa nhaø cung caáp cuõng ñöôïc löu vaøo cô sôû döõ lieäu. •Haõy xaây döïng moâ hình ER vaø phieáu thöïc theå thuoäc tính cuûa vaán ñeà. 39
  39. BAØI TAÄP 2.3 Haõy söûa ñoåi baøi taäp 2.1 cho pheùp söï thay ñoåi veà qui taéc quaûn lyù cuûa tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng nuùi xanh sao cho: .Moät chuû ñeà coù theå naèm trong nhieàu moân hoïc. .Moät hoïc vieân coù theå ghi danh vaøo moät chuû ñeà nhieàu laàn (chaúng haïn Maria ruùt khoûi cô khí maùy daàu ôû hoïc kyø 1 naêm 1995 vaø coù keá hoaïch ghi danh laïi trong hoïc kyø 2. John ñaõ rôùt trong kyø thi thöïc haønh ngheà naáu aên thöôïng haïng nhöng ñöôïc pheùp ghi danh laïi vì anh ñaõ ñaït keát quaû toát trong caùc chuû ñeà khaùc). 40
  40. •NOS laø moät nhaø cung caáp ñoà duøng vaên phoøng vaø trang thieát bò vaên phoøng cho caùc toå chöùc doanh nghieäp trong caû nöôùc. Hoï söû duïng ñöôøng böu ñieän ñeå nhaän vaø gôûi ñôn haøng, ca-ta-loâ theo qui ñònh thoâng thöôøng. Coù nhieàu loaïi ca-ta-loâ, chaúng haïn loaïi ca-ta-loâ tuaàn, loaïi ca-ta-loâ thaùng, loaïi ca-ta-loâ quùi. Hoï cuõng coù caùc loaïi ca-ta-loâ chuyeân muïc veà moät soá maët haøng, chaúng haïn: – Loaïi ca-ta-loâ OE chuyeân veà trang thieát bò vaên phoøng. – Loaïi ca-ta-loâ PS chuyeân veà saûn phaåm giaáy vaø ñoà duøng vaên phoøng. – Loaïi ca-ta-loâ CE chuyeân veà trang thieát bò maùy tính vaø caùc phuï kieän. •NOS mong muoán löu tröõ chi tieát veà saûn phaåm maø hoï cung caáp cuï theå maõ haøng, moâ taû, maøu saéc vaø ñôn vò tính. Chuûng loaïi caùc maët haøng trong moãi loaïi ca-ta-loâ thì khaùc nhau töø vaøi traêm cho loaïi ca-ta-loâ tuaàn ñeán vaøi ngaøn cho loaïi ca-ta-loâ quí. Moät saûn phaåm coù theå xuaát hieän treân nhieàu loaïi ca-ta-loâ. •NOS phaùt haønh caùc loaïi ca-ta-loâ theo töøng ñôït xuaát baûn. Moät saûn phaåm chæ xuaát hieän moät laàn treân moät ca-ta-loâ nhöng coù theå coù caùc giaù khaùc nhau treân caùc ñôït xuaát baûn khaùc nhau. Moãi ca- ta-loâ coù moät ngaøy baét ñaàu khuyeán maõi vaø ngaøy keát thuùc khuyeán maõi. Thôøi gian khuyeán maõi cuûa caùc ca-ta-loâ khaùc nhau coù theå truøng leân nhau chaúng haïn: – truøng moät phaàn: ca-ta-loâ tuaàn coù thôøi gian khuyeán maõi truøng moät phaàn vôùi ca-ta-loâ quí. – truøng toaøn boä: ca-ta-loâ CE coù theå coù cuøng thôøi gian khuyeán maõi vôùi ca-ta-loâ tuaàn. •Haõy xaây döïng moâ hình ER cuûa vaán ñeà vaø chuù yù ñeán söï kieän giaù moät maët haøng thì khaùc nhau trong caùc ca-ta-loâ khaùc nhau, trong caùc khoaûng thôøi gian khaùc nhau. 41
  41. Söaû ñoåi baøi taäp 2.4 sao cho NOS coù theå ghi nhaän haøng ñaõ cung caáp cho khaùch haøng. Khi moät khaùch haøng ñaët mua haøng töø NOS thì maõ ca-ta-loâ (nhö OE, PS) vaø ñôït xuaát baûn ñöôïc ghi keøm theo maõ haøng trong ñôn haøng. Ñieàu naøy cho pheùp NOS cung caáp cho khaùch haøng, saûn phaåm coù giaù ñuùng vôùi ca-ta-loâ cuûa khaùch haøng. Moät ñôn haøng coù nhieàu maët haøng vaø moãi maët haøng ñeàu coù soá löôïng ñaët mua. Thoâng tin veà ñôn haøng coù soá ñôn haøng (duy nhaát) ngaøy ñôn haøng . 42
  42. MOÂ HÌNH QUAN HEÄ . Trình baøy caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình quan heä. . Trình baøy söï gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa taäp thöïc theå, quan heä vaø baûng vaø caùc thaønh phaàn caáu taïo. . Moâ taû cuøng caùch duøng khoùa döï tuyeån, khoùa chính, khoùa khaùc, khoùa ngoaïi, khoùa hôïp, khoùa nhaân taïo vaø khoùa phuï. . Nhaän bieát vaø aùp duïng caùc raøng buoäc vaøo moâ hình quan heä. . Moâ taû caùc loaïi raøng buoäc khaùc nhau. . Phaùt bieåu caùc qui taéc bieán ñoåi moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä vaø caùc maãu phieáu lieân quan. 43
  43. MOÂ HÌNH QUAN HEÄ LAØ GÌ? Moâ hình cô sôû döõ lieäu quan heä hay ñôn giaûn moâ hình quan heä xoay quanh caùc ñieàu cô baûn sau: – Caùc khaùi nieäm taäp thöïc theå, thuoäc tính vaø boä – Ñaïi soá quan heä vaø pheùp tính quan heä. – Raøng buoäc quan heä. Moâ hình quan heä ñöôïc ñeà xuaát vaø phaùt trieån vaøo ñaàu naêm 1970 bôûi E.F.Codd 44
  44. Moâ hình ER Ñaëc taû: RFC laø nhaø buoân sæ thieát bò ñieän vaø ñieän töû. Hoï maõ maët haøng MAËT HAØNG moâ taû baùn nhieàu maët haøng cho ngaønh coâng nghieäp ñieän töû. loaïi haøng Coâng vieäc ñaàu tieân maø Coâng ty mong muoán thöïc hieän tæ suaát thueá baùn ra ñôn giaù sæ laø löu tröõ döõ lieäu haøng hoùa trong moät cô sôû döõ lieäu. Hoï ñôn giaù leû ñaëc bieät quan taâm löu tröõ veà maõ haøng, moâ taû, loaïi haøng, ñôn giaù chuïc tæ suaát thueá baùn ra, ñôn giaù sæ, ñôn giaù leû, ñôn giaù chuïc Moâ hình quan heä MAËT HAØNG (maõ maët haøng, moâ taû, loaïi haøng, tæ suaát thueá baùn ra, ñôn giaù sæ, ñôn giaù leû, ñôn giaù chuïc) Baûng trong HQTCSDL tæ suaát thueá maõ maët haøng moâ taû loaïi haøng ñôn giaù sæ ñôn giaù leû ñôn giaù chuïc baùn ra 1003 tuï ñieän 1000 ufd 22 0.68 1.24 1.08 1007 tuï ñieän 2200 ufd 22 0.83 1.52 1.32 1012 tuï ñieän 3300 ufd 22 1.27 1.69 1.47 3156 ñaàu noái BNC 15 1.16 2.00 1.73 3159 ñaàu noái TNC 15 2.48 4.28 3.71 3258 ñaàu noái N-MALE 15 5.45 9.40 8.15 3259 ñaàu noái N-BNC 15 7.45 11.70 9.95 1773 ñieän trôû 5k6 22 0.04 0.07 0.05 1174 ñieän trôû 6.8 22 0.04 0.07 0.05 6745 trimpot 10k (log) 22 1.26 2.31 2.00 Hình 3.1 - Moâ hình ER, moâ hình quan heä vaø baûng cuûa vaán ñeà RFC 46
  45. Taäp thöïc theå Quan heä maõ moâ taû loaïi thueá ñôn giaù sæ ñôn giaù ñôn giaù Baûng haøng haøng leû chuïc 1003 TUÏ ÑIEÄN 1000ufd 22 0.68 1.24 1.08 1007 TUÏ ÑIEÄN 22 0.83 1.52 1.32 1774 ÑIEÄN TRÔÛ 6k8 22 0.04 0.07 0.05 Moâ hình thöïc theå kh Moâ hình quan heä Baûng trong HQTCSDL taäp thöïc theå quan heä baûng thöïc theå boä doøng hay maãu tin thuoäc tính thuoäc tính coät hay vuøng giaù trò thuoäc tính giaù trò thuoäc tính giaù trò vuøng 47
  46. maõ moâ taû loaïi thueá ñôn giaù sæ ñôn giaù ñôn giaù haøng haøng leû chuïc 1774 ÑIEÄN TRÔÛ 6k8 22 0.04 0.07 0.05 1774 ÑIEÄN TRÔÛ 6k8 22 0.04 0.07 0.05 MAËT HAØNG(maõ haøng,moâ taû,loaïi,thueá,ñôn giaù sæ,ñôn giaù leû,ñôn giaù chuïc) MAËT HAØNG(moâ taû,loaïi,maõ haøng,thueá,ñôn giaù sæ ,ñôn giaù leû,ñôn giaù chuïc ) KYÙ HIEÄU HOÏC VIEÂN(maõ hoïc vieân,teân,ñòa chæ,ngaøy sinh,ñieän thoaïi,ngaøy nhaäp hoïc, maõ moân hoïc) - Teân quan heä ñöôïc ghi baèng chöõ hoa tröôùc ngoaëc troøn vaø taát caû thuoäc tính ñöôïc lieät keâ trong ngoaëc troøn. - Khoùa chính gaïch chaân. - Khoùa ngoaïi vieát nghieâng 48
  47. • KHOÙA • Khoùa hôïp (composite key) Laø khoùa coù treân moät thuoäc tính. • Khoùa chính • Laø khoùa duøng ñeå phaân bieät boä naøy vôùi boä kia trong moät quan heä vaø laø khoùa ñöôïc choïn ñeå thöïc hieän caùc pheùp tính ñaïi soá quan heä. Khi choïn khoùa chính ta phaûi chuù yù caùc tính chaát sau: aùp duïng, duy nhaát, nhoû nhaát, oån ñònh. • Ví duï veà khoùa chính khoâng oån ñònh • WSE baùn leû ñoà ñieän, laø cöûa haøng ñöôïc cung caáp haøng bôûi NSD. Thoûa thuaän giöõa WSE vaø NSD laø WSE phaûi mua toái thieåu 90% haøng cuûa NSD. WSE coù theå mua toái ña 10% haøng cuûa nhöõng nhaø cung öùng ñoäc laäp khaùc. • WSE ñang thieát laäp moät heä maùy tính cho ñieàu haønh vaø xöû lyù ñôn haøng. Heä söû duïng cuøng maõ saûn phaåm vôùi NSD vaø taïo maõ rieâng cho nguoàn haøng mua töø nôi khaùc. 49
  48. • Khoùa ngoaïi ñeå dieãn taû moái quan heä, ngöôøi ta cheùp khoùa chính töø quan heä naøy sang quan heä kia. Trong quan heä nhaän, khoaù ñöôïc cheùp sang goïi laø khoùa ngoaïi HOÏC VIEÂN maõ hv teân hv ñòa chæ ngaøy sinh soá ñieän ngaøy maõ mh thoaïi nhaäp hoïc 91215 Jeny Amoongunya 22.01.64 1234-1234 03.07.95 BBW 92325 Mun chan Alice Springs 23.02.67 1234-1221 16.10.95 ADRC MOÂN HOÏC maõ mh teân moân hoïc thôøi löôïng BBW Cöû nhaân nuoâi chim 24 ADRC Chöùng chæ leo nuùi 12 50
  49. • Khoùa döï tuyeån: ANFD (Lieân hieäp caùc nhaø phaân phoái thöïc phaåm quoác teá) laø moät taäp ñoaøn phuïc vuï khaùch haøng thoâng qua maïng löôùi caùc vaên phoøng buoân baùn caáp quoác gia vaø noù coù treân 150 vaên phoøng nhö vaäy. ANFD quaûn lyù chi tieát xe cuûa caùc vaên phoøng ñaïi dieän baèng quan heä sau: • XE(soá ñaêng boä, qui caùch, hình daùng, maøu saéc, soá söôøn, soá maùy, maõ xe, quoác gia) – soá ñaêng boä, quoác gia – soá söôøn khoùa döï tuyeån khoùa chính – soá maùy – maõ xe 51
  50. candidate key selection criteria comments soá ñaêng boä, quoác gia AÙp duïng Coù vaán ñeà OÅn ñònh Coù vaán ñeà Duy nhaát coù tính duy nhaát Nhoû nhaát coù tính nhoû nhaát soá söôøn AÙp duïng Khoâng coù vaán ñeà OÅn ñònh Khoâng coù vaán ñeà Duy nhaát coù tính duy nhaát Nhoû nhaát coù tính nhoû nhaát soá maùy AÙp duïng Khoâng coù vaán ñeà OÅn ñònh Coù vaán ñeà Duy nhaát coù tính duy nhaát Nhoû nhaát coù tính nhoû nhaát maõ xe AÙp duïng Khoâng coù vaán ñeà OÅn ñònh Khoâng coù vaán ñeà Duy nhaát coù tính duy nhaát Nhoû nhaát coù tính nhoû nhaát 52
  51. Khoùa nhaân taïo: Ñoâi khi vieäc xaùc ñònh khoùa chính khoâng phaûi luùc naøo cuõng thöïc hieän ñöôïc do boán tính chaát raøng buoäc: aùp duïng, oån ñònh, duy nhaát, nhoû nhaát. Trong caùc tröôøng hôïp nhö vaäy, buoäc ta phaûi ñöa vaøo moät thuoäc tính vôùi muïc ñích laøm khoùa chính ñöôïc goïi laø khoùa nhaân taïo. .Khi söû duïng khoùa nhaân taïo ta caàn chuù yù caùc ñieàu sau: Khoâng gaén ngöõ nghóa cuûa vaán ñeà vaøo khoùa. Khoâng duøng laïi giaù trò khoùa ñaõ xoùa cho moät boä giaù trò môùi vì aûnh höôûng ñeán döõ lieäu cuõ. Kieåm tra tröôøng hôïp nhaäp hai boä giaù trò cuûa moät ñoái töôïng. Khoùa phuï Khoùa phuï laø moät thuoäc tính hay moät nhoùm caùc thuoäc tính thöôøng hay ñöôïc söû duïng trong khai thaùc döõ lieäu. 53
  52. Ñaïi soá quan heä vaø pheùp tính quan heä taïo ra moät soá chöùc naêng nhö: . Trích moät soá doøng trong quan heä. . Trích moät soá coät trong quan heä. . Keát noái quan heä thoâng qua khoùa ngoaïi Caùc chöùc naêng naøy ñöôïc theå hieän trong HQTCSDL quan heä qua ngoân ngöõ SQL Ví duï: trích moät soá coät maõ hv maõ mh ñieåm maõ mh 99001 DB 5.0 DB 99002 DS 2.0 DS 99003 NW 8.0 NW 54
  53. Trích moät soá doøng ñieåm >= 5 maõ hv maõ mh ñieåm maõ hv maõ mh ñieåm 99001 DB 5.0 99001 DB 5.0 99002 DS 2.0 99003 NW 8.0 99003 NW 8.0 Keát noái quan heä thoâng qua khoùa ngoaïi maõ hv maõ mh ñieåm maõ mh teân mh 99001 DB 5.0 DB CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU 99002 DS 2.0 DS CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU 99003 NW 8.0 NW MAÏNG MAÙY TÍNH maõ hv maõ mh ñieåm teân mh 99001 DB 5.0 CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU 99002 DS 2.0 CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU 99003 NW 8.0 MAÏNG MAÙY TÍNH 55
  54. • Raøng buoäc quan heä – raøng buoäc khoùa chính (duy nhaát, khoâng roãng , nhoû nhaát) – raøng buoäc khoùa ngoaïi (raøng buoäc tham chieáu) – raøng buoäc kieåu döõ lieäu – raøng buoäc mieàn giaù trò – raøng buoäc do ngöôøi duøng maõ hv maõ mh ñieåm maõ mh teân mh 99001 DB 5.0 DB CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU 99002 DS hai DS CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU 99003 SQL 8.0 NW MAÏNG MAÙY TÍNH 99002 DS 11.0 khoùa chính khoùa mieàn giaù kieåu döõ ngoaïi trò lieäu 56
  55. QUI TAÉC BIEÁN ÑOÅI MOÂ HÌNH ER THAØNH MOÂ HÌNH QUAN HEÄ Khi bieán ñoåi moâ hình ER thaønh caùc moâ hình quan heä ta aùp duïng caùc qui taéc sau: .Moãi taäp thöïc theå trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh moät quan heä. .Moãi thuoäc tính trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh thuoäc tính trong quan heä töông öùng. .Thuoäc tính nhaän dieän trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh khoùa chính trong quan heä töông öùng. .Theå hieän moái quan heä thoâng qua khoùa ngoaïi. 57
  56. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT - MOÄT 58
  57. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT-NHIEÀU 59
  58. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT-NHIEÀU ÑEÁN TAÄP KEÁT HÔÏP 60
  59. MOÁI QUAN HEÄ NHIEÀU-NHIEÀU 61
  60. TOÙM TAÉT QUI TAÉC BIEÁN ÑOÅI DÖÕ LIEÄU YEÂU CAÀU PHAÂN TÍCH MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU QT 1: Moãi taäp thöïc theå trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh moät quan heä QT 2: Moãi thuoäc tính trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh thuoäc tính trong quan heä töông öùng QT 3: Thuoäc tính nhaän dieän trong moâ hình ER ñöôïc chuyeån thaønh khoùa chính trong quan heä töông öùng.Tröôøng hôïp khoùa chính khoâng thoûa 4 tính chaát choïn löïa, thì phaûi choïn khoùa chính khaùc hay ñöa vaøo khoùa nhaân taïo. THIEÁT KEÁ QT 4: Theå hieän moái quan heä thoâng qua khoùa ngoaïi: 1 : 1 Chuyeån khoùa chính töø quan heä 1 sang quan heä 2 hay ngöôïc laïi. 1 :M Chuyeån khoùa chính töø beân moät sang beân nhieàu. M:M Taïo quan heä toaøn khoùa QUAN HEÄ DÖÏ TUYEÅN 62
  61. Baøi taäp chöông 3 • Ñoái vôùi vaán ñeà sau ñaây haõy: • (a) xaây döïng moâ hình ER • (b) ñeà xuaát veà thuoäc tính nhaän dieän vaø thuoäc tính moâ taû moät caùch thích hôïp. • (c) chuyeån moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä vaø cho bieát khoùa chính, khoùa ngoaïi. • (d) keâ theâm caùc giaû ñònh cuûa vaán ñeà. • Moät nhaân vieân coù theå yeâu caàu ñöôïc cung caáp vaät tö töø ngöôøi quaûn lyù. Neáu ngöôøi quaûn lyù ñoàng yù vôùi baûn yeâu caàu thì caùc vaät tö töø baûn yeâu caàu ñöôïc choïn theo nhaø cung caáp ñeå taïo caùc ñôn mua haøng vaø gôûi cho caùc nhaø cung caáp thích hôïp. 63
  62. PHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU VAØ YEÂU CAÀU CHÖÙC NAÊNG - phaân tích döõ lieäu vaø phaân tích heä thoáng thoâng tin. - caùc nguoàn döõ lieäu (phoûng vaán, baûng caâu hoûi, quan saùt, caùc maãu keát xuaát treân maøn hình hay töø maùy in cuûa maùy tính, chöùng töø) cuûa quaù trình phaân tích - phaân tích bieåu maãu. - yeâu caàu chöùc naêng vaø moâ hình döõ lieäu. - Söû duïng phöông phaùp CRUD (taïo môùi, khai thaùc, söûa vaø xoùa) trong quaù trình kieåm tra chöùc naêng. 64
  63. CUNG ÖÙNG VPP QUOÁC GIA ÑÔN HAØNG VAÊN PHOØNG CHÍNH: 1234 Pacific Highway Newtown NSW 2199 ÑT: 8123 1234 Fax: 8123 1235 NGAØY: 15.07.96 SOÁ ÑÔN HAØNG 134277 ÑÖÔÏC ÑAËT BÔÛI: GIAO CHO: Coâng ty: Western Stationery Coâng ty: Western Stationery Ngöôøi ñaët haøng: Tanya Maõ: W123 Ngöôøi nhaän haøng: Carlo Ñòa chæ: 22B St Georges Tce Ñòa chæ: 862 Welshpool Road Thaønh phoá: Perth Bang: WA Thaønh phoá: Kewdale Bang: WA Maõ thö tín: 6000 Soá ÑT: 8321 3214 Maõ thö tính: 6104 Soá ÑT: 8433 1111 Soá lg Maõ haøng Ñvt Maøu saéc Moâ taû Ñôn giaù T tieàn 40 A7211 caùi traéng giaáy A4 5.97 238.80 12 B7123 caùi traéng cuoän giaáy fax 3.65 43.80 1 A7216 taù cuoän baêng keo 20.64 20.64 1 J2312 caùi maøu be tuû 268.95 268.95 1 N0002 hoäp naâu cuoän nô 3.27 3.27 MIEÃN PHÍ GIAO HAØNG CHO ÑH COÙ GIAÙ TRÒ TREÂN $50.00 PHÍ GIAO HAØNG 0.00 TOÅNG COÄNG 575.47 Hoaøn traû saûn phaåm trong voøng 30 ngaøy seõ ñöôïc hoaøn tieàn mua haøng 65
  64. CUNG ÖÙNG VPP QUOÁC GIA ÑÔN HAØNG VAÊN PHOØNG CHÍNH: 1234 Pacific Highway Newtown NSW 2199 ÑT: 8123 1234 Fax: 8123 1235 NGAØY: SOÁ ÑÔN HAØNG ÑÖÔÏC ÑAËT BÔÛI: GIAO CHO: Coâng ty: Coâng ty: Ngöôøi ñaët haøng: Maõ: Ngöôøi nhaän haøng: Ñòa chæ: Ñòa chæ: Thaønh phoá: Bang: Thaønh phoá: Bang: Maõ thö tín: Soá ÑT: Maõ thö tính: Soá ÑT: Soá lg Maõ haøng Ñvt Maøu saéc Moâ taû Ñôn giaù T tieàn MIEÃN PHÍ GIAO HAØNG CHO ÑH COÙ GIAÙ TRÒ TREÂN $50.00 PHÍ GIAO HAØNG TOÅNG COÄNG Hoaøn traû saûn phaåm trong voøng 30 ngaøy seõ ñöôïc hoaøn tieàn mua haøng 66
  65. CUNG ÖÙNG VPP QUOÁC GIA ÑÔN HAØNG VAÊN PHOØNG CHÍNH: 1234 Pacific Highway Newtown NSW 2199 ÑT: 8123 1234 Fax: 8123 1235 NGAØY: 15.07.96 Ñ H SOÁ ÑÔN HAØNG 134277 ÑH ÑÖÔÏC ÑAËT BÔÛI: GIAO CHO: KH ÑH Coâng ty: Western Stationery Coâng ty: Western Stationery Ngöôøi ñaët haøng: Tanya Maõ: W123 Ngöôøi nhaän haøng: Carlo Ñòa chæ: 22B St Georges Tce Ñòa chæ: 862 Welshpool Road Thaønh phoá: Perth Bang: WA Thaønh phoá: Kewdale Bang: WA Maõ thö tín: 6000 Soá ÑT: 8321 3214 Maõ thö tính: 6104 Soá ÑT: 8433 1111 Soá lg Maõ haøng Ñvt Maøu saéc Moâ taû Ñôn giaù T tieàn 40 A7211 caùi traéng giaáy A4 5.97 238.80 12 B7123 caùi traéng cuoän giaáy fax 3.65 43.80 1 A7216 taù cuoän baêng keo 20.64 20.64 1 J2312 caùi maøu be tuû 268.95 268.95 1 N0002 hoäp naâu cuoän nô 3.27 3.27 DÑH MAËËT HAØØNG DĐH TT MIEÃN PHÍ GIAO HAØNG CHO ÑH COÙ GIAÙ TRÒ TREÂN $50.00 ÑH PHÍ GIAO HAØNG 0.00 TT TOÅNG COÄNG 575.4767 Hoaøn traû saûn phaåm trong voøng 30 ngaøy seõ ñöôïc hoaøn tieàn mua haøng
  66. MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU COÙ ÑÖÔÏC TÖØ PHAÂN TÍCH BIEÅU MAÃU ÑÔN HAØNG . 68
  67. YEÂU CAÀU CHÖÙC NAÊNG CUÛA HEÄ THOÁNG ÑÔN HAØNG 1. Theâm ñôn haøng môùi, in ñôn haøng ñaõ coù. 2. Lieät keâ ñôn haøng vaø teân coâng ty ñaët ñôn haøng ñoù. 3. Söûa teân khaùch haøng cuûa moät ñôn haøng 4. Sao löu roài xoùa boû caùc ñôn haøng coù ngaøy ñaët haøng tröôùc moät ngaøy naøo ñoù. 5. In baùo caùo caùc ñôn haøng vaø teân coâng ty ñaët ñôn haøng ñoù theo thöù töï ngaøy ñôn haøng giaûm daàn. 6. Cho hieän maõhaøng, moâ taû cuûa caùc maët haøng cuûa moät khaùch haøng. 69
  68. ÑÔN KHAÙCH HAØNG HAØNG soá ñôn haøng: 134277 ngaøy ñôn haøng: 15.07.96 maõ khaùch haøng: W123 coâng ty nhaän: Western Stationery teân coâng ty: Western Stationery ngöôøi nhaän: Carlo teân khaùch haøng: Tanya ñòa chæ nhaän: 862 Welshpool Road ñòa chæ: 22B St Georges Tce thaønh phoá nhaän: Kewdale thaønh phoá: Perth bang nhaän: WA bang: WA maõ thö tính nhaän: 6104 maõ thö tín: 6000 chi phí giao haøng: 0 soá ñieän thoaïi: 8321 3214 soá ñieän thoaïi nhaän: 8433 1111 maõ khaùch haøng: W123 DOØNG ÑÔN soá ñôn haøng: 134277 134277 134277 134277 134277 HAØNG soá thöù töï: 1 2 3 4 5 maõ haøng: A7211 B7123 A7216 J2312 N0002 soá löôïng: 40 12 1 1 1 ñôn giaù baùn: 5.97 3.65 20.64 268.95 3.27 maõ haøng: A7211 B7123 A7216 J2312 N0002 moâ taû: giaáy A4 fax baêng tuû cuoän nô MAËT ñôn vò tính: caùi caùi taù caùi hoäp HAØNG maøu saéc: traéng traéng . be naâu ñôn giaù hh: 5.97 3.65 20.64 268.95 3.27 70
  69. ÑÔN HAØNG KHAÙCH HAØNG soá ñh ngaøy ñh maõ kh maõ kh teân kh 134277 15.07.96 W123 W123 Carlo 134278 15 07.96 Z123 W125 Chen 134279 16.07.96 W123 Z123 Tanya DOØNG ÑÔN HAØNG soá ñh soá tt maõ hg 134277 1 A7211 MAËT HAØNG 134277 2 B7123 maõ hg moâ taû 134277 3 A7216 A7211 Giaáy A4 134277 4 J2312 B7123 cuoän giaáy fax 134277 5 N0002 A7216 cuoän baêng keo 134278 1 A7216 J2312 Tuû 134278 2 B7123 N0002 cuoän nô 134279 1 J2312 71
  70. VAI TROØ VÒ TRÍ CUÛA TIEÁN TRÌNH KIEÅM TRA YEÂU CAÀU CHÖÙC NAÊNG TRONG CAÙC BÖÔÙC PHAÂN TÍCH THIEÁT KEÁ MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU bieán ñoåi moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä Ta ñang ôû ñaây QUAN HEÄ TUYEÅN CHOÏN söû duïng yeâu caàu chöùc naêng ñeå kieåm tra moâ hình döõ lieäu 72
  71. ÑOÀ GOÃ THUNG LUÕNG ÑÖÔØNG OÁNG Soá hoùa ñôn: 913-A36-01 Ngaøy hoùa ñôn: 11-10-2001 HOÙA ÑÔN BAÙN HAØNG Baùn cho: Maõ khaùch haøng: 1273 Hoï teân: Contemporary Designs Ñòa chæ: 123 Oak Street Thaønh phoá: Keydale Bang:TX Zip:28384 Soá ñieän thoaïi: 8 565 895 Nhaân vieân baùn haøng: Jenny Maõ saûn phaåm Moâ taû Soá löôïng Ñôn giaù Thaønh tieàn M128 Keä saùch 4 200 800 B381 Tuû nhieàu ngaên 2 150 300 B210 Baûng 1 500 500 G200 Gheá 8 400 3200 Coäng: 4800 Giaûm giaù: 5% 240 Toång coäng: 4560 Haõy phaân tích bieåu maãu treân: (a) Xaây döïng moâ hình ER coù ñöa vaøo baûn soá vaø teân moái quan heä theo hai chieàu. (b) Dieãn taû noäi dung moái quan heä giöõa caùc taäp thöïc theå. (c) Chuyeån moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä. (d) Kieåm tra chöùc naêng: 1. theâm moät hoùa ñôn môùi. 2. In moät hoùa ñôn ñaõ coù. 73
  72. TÍNH BAÉT BUOÄC HAY KHOÂNG BAÉT BUOÄC TRONG MOÁI QUAN HEÄ Heát chöông naøy, baïn seõ hieåu ñöôïc tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä. – phaân tích qui taéc quaûn lyù cuûa doanh nghieäp ñeå xaùc ñònh tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä. – moâ hình vaán ñeà cuûa doanh nghieäp baèng moâ hình döõ lieäu coù tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä. – aûnh höôûng cuûa tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä leân moâ hình quan heä. – trình baøy aûnh höôûng cuûa tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä ñoái vôùi raøng buoäc khoùa ngoaïi. – caùc kyù hieäu khaùc nhau trong vieäc dieãn taû tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc trong moái quan heä. 74
  73. Moâ hình ER maõ khaùch haøng KHAÙCH ñaët ÑÔN ÑAËT teân HAØNG ñöôïc ñaët bôûi HAØNG ñòa chæ soá ñôn haøng Qui taéc quaûn lyù laø: ngaøy ñôn haøng Moãi KHAÙCH HAØNG coù theå ñaët moät hay nhieàu ÑÔN ÑAËT HAØNG Moãi ÑÔN ÑAËT HAØNG phaûi ñöôïc ñaët bôûi moät KHAÙCH HAØNG Moät ví duï veà moâ hình thöïc theå theå hieän KHAÙCH HAØNG ÑÔN ÑAËT HAØNG Ace 4WD Supplies 01348 01351 12457 Big Rock Excavation Pty Ltd 26734 26735 HAL Computer Equipment 26737 26739 Outback Tours (Inc) 26742 76
  74. PHIEÁU MOÁI QUAN HEÄ soá ñôn haøng ñöôïc ñaët bôûi maõ khaùch haøng ÑÔN HAØNG KHAÙCH HAØNG ñaët thuoäc veà chöùa soá ñôn haøng maõ haøng DOØNG ÑÔN keâ soá thöù töï MAËT HAØNG HAØNG ñöôïc keâ bôûi Phieáu moái quan heä cuûa moâ hình treân coù daïng sau: Taäp thöïc theå 1 Tính baét buoäc Quan heä Baûn soá Taäp thöïc theå 2 KHAÙCH HAØNG Coù theå Ñaët Khoâng hay nhieàu ÑÔN HAØNG ÑÔN HAØNG Phaûi Ñöôïc ñaët bôûi Moät KHAÙCH HAØNG ÑÔN HAØNG Phaûi chöùa Moät hay nhieàu DOØNG ÑÔN HAØNG DOØNG ÑÔN HAØNG Phaûi Thuoäc veà Moät ÑÔN HAØNG DOØNG ÑÔN HAØNG Phaûi keâ moät HAØNG HAØNG Coù theå Ñöôïc keâ bôûi Khoâng hay nhieàu DOØNG ÑÔN HAØNG 77
  75. TÍNH BAÉT BUOÄC HAY KHOÂNG BAÉT BUOÄC TRONG CAÙC BÖÔÙC PHAÂN TÍCH THIEÁT KEÁ 78
  76. Ví duï- Coâng ty TNHH Daàu khí ngoaøi khôi Coâng ty TNHH Daàu khí Ngoaøi khôi hieän coù caùc döï aùn khoan thaêm doø ñaõ trieån khai vaøo caùc thôøi ñieåm tröôùc ñaây. Moãi döï aùn ñöôïc nhaän dieän thoâng qua maõ döï aùn. Thoâng tin caàn löu tröõ veà döï aùn goàm teân döï aùn, vò trí thaêm doø, kinh phí. Khi ñang trieån khai, döï aùn coù theå coù moät hay nhieàu nhaân vieân tham gia nhöng khi döï aùn chöa trieån khai thì döï aùn khoâng caàn söï tham gia cuûa baát kyø nhaân vieân naøo. Moät nhaân vieân coù theå tham gia vaøo moät döï aùn vaø cuõng coù theå khoâng. Taïi moät thôøi ñieåm, moät nhaân vieân chæ tham gia vaøo moät döï aùn (giaû söû ta chæ quan taâm ñeán döï aùn hieän taïi). Ñoái vôùi moãi nhaân vieân, coâng ty caàn ghi nhôù maõ nhaân vieân, teân nhaân vieân, ngaøy tham gia vaøo döï aùn. 79
  77. maõ döï aùn ñöôïc tham gia bôûi NHAÂN maõ nhaân vieân DÖÏ AÙN teân döï aùn tham gia vaøo VIEÂN teân nhaân vieân vò trí thaêm doø ngaøy tham gia kinh phí Helga Carmen caáp döôõng vaø haäu caàn Carlos thieát keá thieát bò khoan Fritz Mirek coâng trình beä khoan Ted coâng trình ñöôøng oáng Mario Jane chöa tham gia vaøo moái quan heä DÖÏ AÙN(maõ döï aùn, teân döï aùn, vò trí thaêm doø, kinh phí) NHAÂN VIEÂN(maõ nhaân vieân, teân nhaân vieân, ngaøy tham gia, maõ döï aùn) 80
  78. maõ nv teân nv maõ döï aùn 01 Helga 01 Moät giaù trò ñaëc bieät ñöôïc söû duïng ñeå dieãn taû tính 02 Carmen 03 khoâng baét buoäc cuûa moái 03 Carlos 03 quan heä 04 Fritz 00 05 Mirek 03 06 Ted 02 07 Mario 00 08 Jane 02 maõ döï aùn teân döï aùn 00 . 01 caáp döôõng vaø haäu caàn 02 thieát keá thieát bò khoan 03 coâng trình beä khoan 04 coâng trình ñöôøng oáng 81
  79. Ví duï- nhaø vaø hoà bôi •Baïn ñöôïc yeâu caàu phaûi xaây döïng moâ hình döõ lieäu cho vaán ñeà leân danh saùch nhaø ñeå baùn cuûa cô quan moâi giôùi taøi saûn coá ñònh. Ngöôøi moâi giôùi ñaëc bieät quan taâm ñeán nhaø coù hay khoâng coù hoà bôi. Qui taéc quaûn lyù laø: . Moãi NHAØ coù theå coù moät HOÀ BÔI . Moãi HOÀ BÔI phaûi thuoäc veà moät NHAØ •Moâ hình ER cuûa vaán ñeà naøy laø: coù NHAØ HOÀ BÔI thuoäc veà maõ nhaø maõ hoà bôi loaïi nhaø loaïi hoà bôi ñòa chæ chieàu daøi giaù trò Moâ hình quan heä Neáu ta choïn moâ hình NHAØ(maõ nhaø, loaïi nhaø, ñòa chæ, giaù trò) naøy thì chuùng ta khoâng HOÀ BÔI(maõ hoà bôi, loaïi hoà bôi, chieàu daøi, maõ nhaø ) phaûi lo laéng veà giaù trò Hay: ñaëc bieät NHAØ(maõ nhaø, loaïi nhaø, ñòa chæ, giaù trò, maõ hoà bôi) HOÀ BÔI(maõ hoà bôi, loaïi hoà bôi, chieàu daøi) 82
  80. BAØI TAÄP 5.1: FBNA laø haõng haøng khoâng phuïc vuï vaän chuyeån haønh khaùch ñeán 15 ñòa ñieåm khaùc nhau. Moät soá ñòa ñieåm ñöôïc phuïc vuï thöôøng xuyeân coøn moät soá ñöôïc phuïc vuï theo muøa. Moãi chuyeán bay cuûa FBNA ñeàu phaûi bay theo moät tuyeán bay nhaát ñònh. Ngaøy khôûi haønh, giôø khôûi haønh, giôø ñeán cuûa caùc chuyeán bay phaûi ñöôïc ghi nhaän. Thoâng tin veà tuyeán bay coù maõ tuyeán bay, giôø khôûi haønh, thôøi gian bay, nôi bay ñi vaø nôi bay ñeán. Caùc phi coâng coù theå bay treân caùc chuyeán bay khaùc nhau nhöng hieån nhieân ôû moãi thôøi ñieåm chæ coù theå bay treân moät chuyeán bay. Moãi chuyeán bay phaûi coù toái thieåu moät phi coâng nhöng moät phi coâng khoâng phaûi luùc naøo cuõng laøm nhieäm vuï phi coâng chính cuûa chuyeán bay. Hoï teân, ñòa chæ, ñieän thoaïi lieân laïc cuûa phi coâng phaûi ñöôïc löu tröõ. ÔÛ moãi chuyeán bay, chi tieát veà haønh khaùch phaûi ñöôïc ghi nhaän nhö teân, ñòa chæ, ñieän thoaïi lieân laïc vaø troïng löôïng haønh lyù. Haõy thöïc hieän caùc yeâu caàu sau: a)Xaây döïng moâ hình ER. Söû duïng moâ hình thöïc theå theå hieän ôû nôi thích hôïp b)Chuyeån moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä. 83 c)Laäp phieáu moái quan heä.
  81. TAÄP THÖÏC THEÅ CHA VAØ TAÄP THÖÏC THEÅ CON Ñeán cuoái chöông naøy, ta coù theå: . phaân bieät giöõa taäp thöïc theå chính, taäp thöïc theå keát hôïp vaø taäp thöïc theå phuï thuoäc. . phaân bieät ñaâu laø taäp thöïc theå vaø ñaâu laø thuoäc tính. . phaân lôùp caùc ñoái töôïng thaønh töøng loaïi. . Nhaän dieän vaø phaân loaïi vaán ñeà taäp thöïc theå cha con. . xaùc ñònh thuoäc tính cuûa taäp thöïc theå con. . Moâ hình vaán ñeà thaønh taäp thöïc theå cha con. . Bieán ñoåi vaán ñeà coù taäp thöïc theå cha con thaønh quan heä. . moâ hình taäp thöïc theå con khoûa laáp duøng taäp thöïc theå vai troø. 84
  82. • Taäp thöïc theå keát hôïp thì phuï thuoäc vaøo caû hai taäp thöïc theå taïo thaønh • Taäp thöïc theå phuï thuoäc chæ phuï thuoäc vaøo moät taäp thöïc theû • Taäp thöïc theå chính coù tính ñoäc laäp laãn nhau 85
  83. Ví duï – Haõng haøng khoâng quoác teá • Haõng haøng khoâng quoác teá cung caáp caùc tuyeán bay ñeán nhieàu ñòa ñieåm treân theá giôùi. Caùc tuyeán bay ñöôïc leân lòch cho moät khoaûng thôøi gian nhö töø 1/3/1995 ñeán 31/10/1995. Taát caû caùc tuyeán bay ñeàu coù saân bay ñi vaø ñeán ví duï tuyeán bay coù theå töø saân bay Sydney ñeán saân bay Frankfurt. Moãi tuyeán bay ñeàu coù giôø khôûi haønh vaø giôø ñeán. Giôø khôûi haønh laø giôø khôûi haønh cuûa moät ngaøy cuï theå, ví duï nhö neáu tuyeán bay phuïc vuï theo tuaàn thì giôø khôûi haønh laø cuûa caùc ngaøy 01/03/95, 08/03/95, 15/03/95 • Ta coù moâ hình ER nhö sau: coù TUYEÁN BAY CHUYEÁN BAY thuoäc veà Taäp thöïc theå phuï maõ tuyeán bay thuoäc (ñöôïc nhaän maõ tuyeán bay saân bay khôûi haønh bieát thoâng qua ngaøy khôûi haønh saân bay ñeán thuoäc tính nhaän soá haønh khaùch soá laàn döøng dieän) khoái löôïng haøng kyø khôûi haønh giôø khôûi haønh thöïc giôø khôûi haønh giôø ñeán thöïc Taäp thöïc theå cha (vì coù khoùa thôøi gian bay soá maùy bay giôø ñeán ngoaïi laø moät phaàn cuûa khoùa loaïi maùy bay chính cuûa taäp thöïc theå khaùc) 86
  84. LAØ TAÄP THÖÏC THEÅ HAY THUOÄC TÍNH ? Ví duï – Moät vaên phoøng chính phuû Vaên phoøng chính phuû mong muoán thieát laäp moät cô sôû döõ lieäu veà caùc coâng ty baùn sæ trong coâng ngheä thôøi trang. Nhöõng coâng ty naøy coù caùc cöûa haøng ôû nhieàu thaønh phoá khaùc nhau. Nhöõng nguyeân taéc sau giuùp ta coù choïn löïa thích hôïp: 1. thaønh phoá coù thuoäc tính. 2. moät cöûa haøng coù khaû naêng naèm treân nhieàu thaønh phoá 3. Neáu thaønh phoá coù quan heä vôùi moät vaøi taäp thöïc theå khaùc. 4. coù nhu caàu löu tröõ taát caû caùc thaønh phoá. 5. Neáu boán nguyeân taéc treân khoâng coù nguyeân taéc naøo aùp duïng ñöôïc thì ta moâ hình thaønh phoá nhö moät thuoäc tính cuûa taäp thöïc theå CÖÛA HAØNG. 87
  85. maõ cöûa haøng teân cöûa haøng thaønh phoá daân soá bang A001 ABC Keydale 100.000 WA A002 ABD Sydney 200.000 WI A003 ABE Keydale 100.000 WA maõ cöûa haøng teân cöûa haøng thaønh phoá A001 ABC Keydale, Perth A002 ABD Sydney maõ cöûa haøng teân cöûa haøng thaønh phoá A001 ABC Keydale A002 ABD Sydney ??? ??? Perth 88
  86. CAÙI TOÅNG QUAÙT VAØ CAÙI CHUYEÂN BIEÄT Thuyeàn Thuoäc tính chung: laø Taát caû caùc thuyeàn: chieàu daøi, löïc nöôùc reõ, troïng taûi Thuyeàn buoàm Thuyeàn maùy Thuyeàn cheøo thuyeàn naâng Thuoäc tính rieâng: Thuyeàn buoàm: dieän tích buoàm, soá coät buoàm Thuyeàn maùy: soá löôïng maùy, coâng suaát, loaïi nhieân lieäu Thuyeàn cheøo: soá maùi cheøo, coù ngöôøi ñieàu khieån chính khoâng Thuyeàn naâng: Soá naâng, dieän tích khoaûng hôû. Coâng cuï laø Coâng cuï caàm tay Coâng cuï maùy caùi ñuïc Cöa Cöa voøng caùi baøo khoan nhaán ñuïc traïm troã ñuïc moäng cöa ngang cöa doïc cöa vaùn löng cöa loã moäng cöa moäng 89
  87. Ví duï – Löu tröõ chi tieát veà nhaân vieân Moät coâng ty mong muoán löu tröõ lyù lòch caù nhaân veà nhaân vieân cuûa mình. Coù hai loaïi nhaân vieân: nhaân vieân toaøn thôøi gian vaø nhaân vieân baùn thôøi gian. Chi tieát löu tröõ veà nhaân vieân bao goàm: maõ nhaân vieân (duy nhaát), teân, ñòa chæ, ngaøy sinh, ngaøy vaøo laøm, chöùc vuï. Ñoái vôùi nhaân vieân toaøn thôøi gian, chuùng ta caàn löu tröõ veà: - löông naêm. - thöôûng naêm. Ñoái vôùi nhaân vieân baùn thôøi gian chuùng ta caàn löu tröõ: - ñôn giaù giôø coâng - ñôn giaù giôø laøm theâm. 90
  88. Moâ hình quan heä: NHAÂN VIEÂN(maõ nhaân vieân,teân,ñòa chæ,ngaøy sinh,ngaøy vaøo laøm ,chöùc vuï,loaïi nhaân vieân) NHAÂN VIEÂN TOAØN THÔØI GIAN(maõ nhaân vieân, löông naêm, thöôûng naêm) NHAÂN VIEÂN BAÙN THÔØI GIAN (maõ nhaân vieân,ñôn giaù giôø coâng,ñôn giaù giôø laøm theâm) thaønh phaàn Xe Maùy xe Thaân xe Boä ly hôïp Ñaàu maùy kính chaén gioù gheá mui xe Dóa Cuùt-xi-neâ Boä phaän caân baèng Truïc cam mieáng ñeäm van voøng bi 91
  89. NHAÂN VIEÂN maõ loaïi LOAÏI NHAÂN VIEÂN moâ taû loaïi NHAÂN VIEÂN NHAÂN VIEÂN thuoäc veà TOAØN THÔØI GIAN BAÙN THÔØI GIAN coù maõ nhaân vieân NHAÂN VIEÂN teân nhaân vieân ñòa chæ NHAÂN VIEÂN maõ nhaân vieân ngaøy sinh TOØAN THÔØI GIAN löông naêm ngaøy vaøo laøm thöôûng naêm NHAÂN VIEÂN chöùc vuï NHAÂN VIEÂN maõ nhaân vieân BAÙN THÔØI GIAN ñôn giaù giôø coâng ñôn giaù giôø laøm theâm NHAÂN VIEÂN NHAÂN VIEÂN BAÙN TOAØN THÔØI GIAN THÔØI GIAN loaïi taäp thöïc theå con caàn moâ hình thaønh 1 taäp thöïc theå caùc taäp thöïc theå con phaûi laáp ñaày. caùc taäp thöïc theå con khoâng giao nhau. 92
  90. Taäp thöïc theå con nhieàu caáp maõ taøi saûn TAØI SAÛN moâ taû ngaøy mua TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH maõ taøi saûn giaù trò kích thöôùc heä soá khaáu hao maõ taøi saûn TRANG THIEÁT BÒ nôi saûn xuaát COÂNG CUÏ CAÀM TAY maõ taøi saûn loaïi coâng cuï LOAÏI TRANG THIEÁT BÒ COÂNG CUÏ MAÙY maõ loaïi trang thieát bò maõ taøi saûn teân loaïi trang thieát bò soá seâ ri XE COÙ ÑOÄNG CÔ maõ taøi saûn coâng suaát soá ñaêng boä kieåu daùng troïng taûi soá xi lanh maõ loaïi LOAÏI TAØI SAÛN heä soá khaáu hao teân loaïi loaïi nhieân lieäu 94
  91. Example – Phoøng thöông maïi Phoøng Thöông Maïi. Vaên phoøng chính phuû DOT coù traùch nhieäm theo doõi caùc ñôn vò xuaáp nhaäp khaåu, mong muoán thieát laäp moät csdl theo doõi chi tieát veà caùc coâng ty naøy. Veà moâ hình döõ lieäu, coâng ty nhaäp khaåu vaø coâng ty xuaát khaåu raát gioáng nhau vì chuùng coù nhieàu thuoäc tính chung vaø chi tieát khaùc bieät thì khoâng quan troïng. 95
  92. Moâ hình treân ñöôïc hình thaønh theo caùc qui taéc sau: Teân cuûa taäp thöïc theå dieãn taû vai troø neân coù töø VAI TROØ nhö VAI TROØ NHAÄP KHAÅU, VAI TROØ XUAÁT KHAÅU. Teân, baûn soá vaø tính khoâng baét buoäc cuûa moái quan heä töông öùng ñöôïc dieãn taû nhö hình treân 96
  93. DÖÕ LIEÄU YEÂU CAÀU 1. Nhaän dieän caùc taäp thöïc theå vaø thuoäc tính nhaän dieän 2. Nhaän dieän moái quan heä giöõa caùc taäp thöïc theå 3. Gaén thuoäc tính moâ taû vaøo taäp thöïc theå 4. Theâm tính baét buoäc khoâng baét buoäc vaøo moái quan heä 5. Giaûi quyeát khía caïnh taäp thöïc theå cha vaø con MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU Baïn ñang ôû ñaây 97
  94. BAØI TAÄP 6.1 –Ñoâi khi, maùy bay daân söï ñöôïc pheùp hoaït ñoäng trong caên cöù khoâng quaân. Vieân syõ quan chæ huy caên cöù khoâng quaân phía taây baéc meänh leänh phaûi ghi nhôù taát caû maùy bay daân söï cuõng nhö quaân söï hoaït ñoäng trong caên cöù. Thoâng tin veà naêm saûn xuaát maùy bay phaûi ñöôïc ghi nhaän. –Ñaëc bieät, chi tieát veà phi coâng (hoï teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi), giôø khôûi haønh, giôø keát thuùc phaûi ñöôïc ghi nhôù trong caùc chuyeán bay. Moät phi coâng coù theå laùi treân caùc chuyeán bay khaùc nhau vaø moät chuyeán bay coù theå ñöôïc laùi bôûi moät phi coâng chính vaø moät phi coâng phuï. –Ñoái vôùi maùy bay daân söï, vieân syõ quan chæ huy raát quan taâm ñeán soá löôïng gheá ngoài cuûa maùy bay, coøn ñoái vôùi maùy bay quaân söï hoï laïi quan taâm ñeán troïng taûi cuûa maùy bay. –Maùy bay quaân söï coù theå ñöôïc trang bò nhieàu loaïi vuõ khí khaùc nhau. Moãi loaïi vuõ khí phaûi coù moät teân. Moãi vuõ khí thuoäc moät loïai vuõ khí ñöôïc phaân bieät baèng soá seâ ri vaø coù ghi ngaøy saûn xuaát. Thôøi ñieåm laép ñaët moät vuõ khí treân maùy bay phaûi ñöôïc ghi nhaän. Cuøng moät vuõ khí coù theå ñöôïc laép ñaët cho nhieàu maùy bay ôû caùc thôøi ñieåm khaùc nhau. 98
  95. maõ ngöôøi laùi xe sôû höõu maõ baèng laùi teân NGÖÔØI LAÙI XE BAÈNG LAÙI loaïi baèng laùi ñòa chæ ñöôïc sôû höõu bôûi ngaøy heát haïn ngaøy sinh maõ ngöôøi laùi xe maõ baèng laùi teân loaïi baèng laùi NGÖÔØI LAÙI XE BAÈNG LAÙI ñòa chæ ngaøy heát haïn ngaøy sinh maõ ngöôøi laùi xe maõ baèng laùi teân loaïi baèng laùi ñòa chæ ngaøy heát haïn ngaøy sinh Duøng hai taäp thöïc theå vaø moät moái quan khi: caùc taäp thöïc theå coù tính ñoäc laäp vôùi nhau. baûn soá moái quan heä coù khaû naên thay ñoåi. moät trong hai taäp thöïc theå coù moái quan heä vôùi taäp thöïc theå khaùc. coù nhu caàu nhoùm caùc thuoäc tính thaønh caùc nhoùm rieâng. 99
  96. Caùc taäp thöïc theå coù möùc ñoä quan troïng ñoäc laäp soá phieáu laøm phaùt sinh soá ñôn haøng ngaøy PHIEÁU YEÂU ÑÔN ÑAËT ngaøy phoøng ban CAÀU VAÄT LIEÄU ñöôïc phaùt sinh bôûi MUA HAØNG maõ nhaø cung caáp chaáp thuaän trò giaù toái ña Baûn soá moái quan heä giöõa caùc taäp thöïc theå coù khaû naêng thay ñoåi soá phieáu laøm phaùt sinh soá ñôn haøng ngaøy PHIEÁU YEÂU ÑÔN ÑAËT ngaøy phoøng ban CAÀU VAÄT LIEÄU ñöôïc phaùt sinh bôûi MUA HAØNG maõ nhaø cung caáp chaáp thuaän trò giaù toái ña Caùc taäp thöïc theå coù moái quan heä vôùi taäp thöïc theå khaùc soá phieáu laøm phaùt sinh soá ñôn haøng ngaøy PHIEÁU YEÂU ÑÔN ÑAËT ngaøy phoøng ban CAÀU VAÄT LIEÄU ñöôïc phaùt sinh bôûi MUA HAØNG maõ nhaø cung caáp chaáp thuaän trò giaù toái ña thuoäc veà chöùa soá ñôn haøng DOØNG ÑÔN soá thöù töï HAØNG soá löôïng thueá ñôn giaù 100
  97. Nhieàu moái quan heä giöõa hai taäp thöïc theå Moät coâng ty mong muoán löu tröõ döõ lieäu veà caùc phoøng ban cuûa coâng ty, nhö phaân xöôûng saûn xuaát, phoøng kinh doanh, phoøng keá toaùn, vaø chi tieát veà nhaân vieân. Thoâng tin caàn löu tröõ bao goàm maõ phoøng, teân phoøng, vò trí, maõ nhaân vieân, teân, ñòa chæ. Moãi phoøng coù nhieàu nhaân vieân vaø ñöôïc phuï traùch bôûi moät tröôûng phoøng. Moät tröôøng phoøng chæ phuï traùch moät phoøng. Moãi nhaân vieân chæ thuoäc veà moät phoøng. 101
  98. Moái quan heä loaïi tröø Ví duï – Vaán ñeà loãi phaàn cöùng phaàn meàm: Coâng ty maùy tính mong muoán löu tröõ döõ lieäu veà caùc saûn phaåm phaàn cöùng vaø phaàn meàm maø hoï baùn vaø hoã trôï. Coâng ty caàn ghi nhôù caùc loãi coù theå xaûy ra cho baát kyø saûn phaåm naøo. Moät loãi chæ xaûy ra cho phaàn cöùng hay phaàn meàm nhöng khoâng xaûy ra cho caû hai nhö vaäy nhöõng loãi naøy coù tính loaïi tröø nhau. 102
  99. Ví duï – Moái quan heä ba ngoâi Moät coâng ty mong muoán löu tröõ döõ lieäu veà nhaân vieân vaø caùc kyõ naêng ñöôïc söû duïng trong caùc döï aùn maø hoï ñöôïc phaân coâng tham gia. Caùc thuoäc tính maø coâng ty caàn löu tröõ bao goàm: NHAÂN VIEÂN: maõ nhaân vieân, teân nhaân vieân KYÕ NAÊNG: maõ kyõ naêng, teân kyõ naêng DÖÏ AÙN: maõ döï aùn, teân döï aùn, vò trí, kinh phí. Coâng ty cuõng muoán bieát moät nhaân vieân naøo ñoù coù ngaøy baét ñaàu söû duïng kyõ naêng naøo ñoù vaøo moät DÖÏ AÙN naøo ñoù 103
  100. maõ moân hoïc maõ hoïc vieân PHIEÁU GHI ghi danh vaøo HOÏC VIEÂN MOÂN HOÏC teân moân hoïc teân hoïc vieân DANH ñòa chæ ñöôïc ghi danh bôûi thôøi löôïng ngaøy sinh ? ngaøy nhaäp hoïc soá ñieän thoaïi maõ nhaân vieân thaønh thaïo maõ kyõ naêng teân nhaân vieân NHAÂN VIEÂN KYÕ NAÊNG teân kyõ naêng ngaøy vaøo laøm ñöôïc vaän duïng thaønh thaïo ñ ö g ô øn ïc KYÕ NAÊNG u th d am ÑÖÔÏC DUØNG g ia b ô ûi ûi ? ngaøy baét ñaàu ô b g th øn a u m d ïc g ô i ö a ñ DÖÏ AÙN maõ döï aùn teân döï aùn vò trí thaêm doø kinh phí 104
  101. Moâ hình ER maõ nhaân vieân maõ kyõ naêng NHAÂN VIEÂN KYÕ NAÊNG teân nhaân vieân maõ nhaân vieân teân kyõ naêng ngaøy vaøo laøm th maõ kyõ naêng uo eà äc c v ve maõ döï aùn oä à thu ngaøy baét ñaàu söû duïng co ù KYÕ NAÊNG ø ÑÖÔÏC DUØNG la duøng ñöôc duøng bôûi maõ döï aùn DÖÏ AÙN teân döï aùn vò trí thaêm doø kinh phí Moâ hình quan heä NHAÂN VIEÂN(maõ nhaân vieân, teân nhaân vieân, ngaøy vaøo laøm) KYÕ NAÊNG(maõ kyõ naêng, teân kyõ naêng) DÖÏ AÙN(maõ döï aùn, teân döï aùn, vò trí thaêm doø, kinh phí) KYÕ NAÊNG ÑÖÔÏC DUØNG(maõ nhaân vieân, maõ kyõ naêng, maõ döï aùn, ngaøy baét ñaàu söû duïng) 105
  102. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT NGOÂI Baûn soá moái quan heä moät - nhieàu •Moät coâng ty hieän löu tröõ chi tieát veà NHAÂN VIEÂN nhö: maõ nhaân vieân, teân nhaân vieân, ñòa chæ, Coâng ty cuõng löu tröõ chi tieát veà ngöôøi quaûn lyù nghóa laø ai laø ngöôøi quaûn lyù. Ñieàu quan troïng cuûa vaán ñeà laø ngöôøi quaûn lyù cuõng laø nhaân vieân, vaø nhaân vieân thì chòu söï quaûn lyù cuûa nhaân vieân khaùc. •Qui taéc quaûn lyù laø: •Moãi NHAÂN VIEÂN coù theå quaûn lyù moät hay nhieàu nhaân vieân khaùc •Moãi NHAÂN VIEÂN coù theå chòu söï quaûn lyù bôûi moät nhaân vieân khaùc. 106
  103. NHAÂN VIEÂN maõ nv teân nv maõ nv quaûn lyù 000 . 000 101 Mike 000 217 Colette 101 318 Tony 217 525 Vicky 217 107
  104. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT NGOÂI Baûn soá moái quan heä moät – moät •Tröôøng Coäng ñoàng Chu toaøn ñöa ra moät keá hoaïch coá vaán môùi cho caùc giaùo vieân cuûa hoï vaø löu tröõ döõ lieäu veà keá hoaïch naøy trong moät csdl. Keá hoaïch lieân quan ñeán caùc giaùo vieân nhieàu kinh nghieäm. Caùc giaùo vieân naøy seõ coá vaán cho giaùo vieân môùi. YÙ töôûng laø hoã trôï giaùo vieân môùi trong giaûng daïy, soaïn baøi giaûng, •Ñeå giaûm nheï khoái löôïng coâng vieäc, giaùo vieân kinh nghieäm coù theå coá vaán cho moät giaùo vieân môùi vaø moät giaùo vieân môùi phaûi coù moät coá vaán. 108
  105. MOÁI QUAN HEÄ MOÄT NGOÂI Baûn soá moái keát noái nhieàu – nhieàu •Coâng ty TNHH Buillem vaø Sellem thieát keá, xaây döïng vaø laép ñaët caùc giaøn khoan daàu ngoaøi khôi. Giaøn khoan ñöôïc taïo thaønh töø caùc ñôn theå coù kích thöôùc 6m x 3.6m x 3.6m vaø coù troïng löôïng töø 10 ñeán 25 taán. Ñieàu naøy cho pheùp •Giaûm chi phí xaây döïng cho moät giaøn khoan ngoaøi khôi. •Deã daøng vaän chuyeån ñeán caùc caàu taøu baèng ñöôøng ray. •Deã daøng vaän chuyeån ñeán giaøn khoan ngoaøi khôi baèng saø lan. •Caùc ñôn theå ñöôïc raùp laïi taïi moû daàu ñeå taïo neân caùc boä phaän nhö beä khoan, ñaàu khoan, thieát bò khoan. Ñeán löôït moãi ñôn theå ñöôïc caáu taïo töø caùc thaønh phaàn ñôn leû nhö ñöôøng oáng, van, moâ tô, baûng ñieàu khieån v.v Ta coù qui taéc quaûn lyù sau: •Phaàn ñôn leû laø thaønh phaàn khoâng theå chia nhoû hôn nöõa. •Ñôn theå ñöôïc taïo töø caùc phaàn ñôn leû nhöng noù chöa phaûi laø saûn phaåm cuoái cuøng. •Boä phaän (beä khoan, thieát bò khoan) ñöôïc taïo töø caùc ñôn theå hay caùc phaàn ñôn leû •Phaàn hoaøn chænh ñöôïc taïo töø caùc ñôn theå hay boä phaän. •Moät loaïi ñôn theå ñöôïc duøng trong caùc boä phaän khaùc nhau. •Buildem and Sellem muoán thöïc hieän moät csdl ñeå löu tröõ thoâng tin veà caùc phaàn (phaàn ñôn leû, ñôn theå, boä phaän, phaàn hoaøn chænh) treân bao goàm: Maõ phaàn, moâ taû, löôïng toàn, löôïng söû duïng. Nhö vaäy moái quan heä giöõa caùc phaàn laø nhö sau: •Moãi PHAÀN coù theå ñöôïc söû duïng ñeå taïo neân moät hay nhieàu PHAÀN. •Moãi PHAÀN coù theå ñöôïc taïo neân töø moät hay nhieàu PHAÀN. 109
  106. traïm tieáp nhaän beä taùc vuï ngoaøi khôi (01) (02) ñöôøng oáng ñôn theå thieát bò treân khoâng chuyeån ñoåi khöû muoái (03) (04) (05) van oáng van oáng ñoäng cô van quaït tuï ñieän (300 mm) (300 mm) (450 mm) (450 mm) (10 Kw) giaûm aùp (2 kw) (12) (06) (07) (08) (09) (10) (11) (13) PHAÀN KEÁT HÔÏP maõ phaàn söû duïng maõ phaàn taïo neân löôïng söû duïng 06 04 5 07 04 10 08 04 10 09 04 3 04 01 2 03 01 100 110
  107. Moâ hình ER phaàn söû duïng phaàn taïo neân ñöôïc söû duïng ñeå taïo neân PHAÀN PHAÀN PHAÀN ñöôïc taïo neân töø maõ phaàn maõ phaàn maõ phaàn moâ taû moâ taû moâ taû löôïng toàn Moâ hình quan heä PHAÀN(maõ phaàn, moâ taû, löôïng toàn) PHAÀN KEÁT HÔÏP(maõ phaàn söû duïng, maõ phaàn taïo neân) laø thaønh phaàn söû duïng cuûa noùi taïo neân PHAÀN PHAÀN KEÁT HÔÏP PHAÀN dieãn taû söû duïng töø laø thaønh phaàn taïo neân cuûa maõ phaàn söû duïng coù nghóa phaàn X maõ phaàn taïo neân laø moät thaønh phaàn löôïng söû duïng taïo neân phaàn Y hay phaàn Y coù moät thaønh phaàn taïo töø laø thaønh phaàn söû duïng cuûa phaàn x dieãn taû söû duïng töø PHAÀN PHAÀN KEÁT HÔÏP laø thaønh phaàn taïo neân cuûa noùi taïo neân PHAÀN(maõ phaàn, moâ taû, löôïng toàn) PHAÀN KEÁT HÔÏP(maõ phaàn söû duïng, maõ phaàn taïo neân, löôïng söû duïng ) 111
  108. maõ dòch vuï maõ toå chöùc teân dòch vuï teân toå chöùc DÒCH VUÏ TOÅ CHÖÙC maõ dòch vuï DÒCH VUÏ maõ toå chöùc PHUÏC VUÏ maõ vò trí ngaøy baét ñaàu phuïc vuï VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ maõ vò trí teân vuøng 112
  109. •Doanh nghieäp Taân Thaønh laø moät doanh nghieäp saûn xuaát haøng may maëc, coù moät soá phoøng ban (phoøng kyõ thuaät, phoøng haønh chaùnh, ) vaø nhieàu chuyeàn saûn xuaát (chuyeàn 1, chuyeàn 2, ). •Doanh nghieäp coù nhieàu nhaân vieân, nhaân vieân giaùn tieáp vaø nhaân vieân tröïc tieáp (coøn goïi laø coâng nhaân). Thoâng tin veà moät nhaân vieân goàm coù: maõ nhaân vieân, hoï teân, ngaøy sinh, ñòa chæ, ngaøy vaøo laøm. Moãi nhaân vieân giaùn tieáp coù moät ñôn giaù ngaøy coâng. Löông nhaân vieân giaùn tieáp baèng soá ngaøy coâng nhaân vôùi ñôn giaù ngaøy coâng. Ñoái vôùi coâng nhaân, doanh nghieäp raát quan taâm ñeán vaên baèng, chöùng chæ lieân quan ñeán ngheà may maø coâng nhaân ñaït ñöôïc. Moãi nhaân vieân giaùn tieáp/coâng nhaân phaûi chòu söï quaûn lyù cuûa moät phoøng ban/chuyeàn. • Doanh nghieäp saûn xuaát nhieàu loaïi saûn phaåm (aùo, quaàn, noùn, gioû ). Moãi saûn phaåm ñöôïc hoaøn thaønh qua moät soá coâng ñoaïn (caét, may, uûi, ). Teân vaø ñôn giaù moãi coâng ñoaïn phuï thuoäc vaøo töøng saûn phaåm. •Moãi chuyeàn hoaøn thaønh caùc saûn phaåm theo töøng ñôït giao haøng. Moãi ñôït giao haøng chæ giao haøng ñeå hoaøn thaønh moät saûn phaåm vaø giao cho moät chuyeàn vôùi caùc thoâng tin ngaøy giao, soá löôïng saûn phaåm hoaøn thaønh. Caùc ñôït giao haøng coù theå giao hoaøn thaønh cuøng saûn phaåm nhöng khoâng cuøng ngaøy. Moãi chuyeàn phaûi thöïc hieän ñôït giao haøng töø coâng ñoaïn ñaàu ñeán coâng ñoaïn cuoái ñeå hoaøn thaønh saûn phaåm. Ñôn giaù coâng ñoaïn ñöôïc duøng ñeå tính löông traû cho ngöôøi saûn xuaát. •Trong quaù trình thöïc hieän ñôït giao haøng, moät coâng nhaân coù theå laøm ôû nhieàu coâng ñoaïn khaùc nhau trong moät chuyeàn. Trong moãi coâng ñoaïn coù nhieàu coâng nhaân tham gia laøm vieäc. Moãi coâng nhaân laøm vieäc trong moät coâng ñoaïn seõ ñöôïc chaám coâng theo soá löôïng hoaøn thaønh. Haøng ngaøy, keá toaùn phaûi nhaäp baûng chaám coâng do caùc ban ñieàu haønh caùc chuyeàn gôûi veà. Baûng chaám coâng cho bieát soá löôïng töøng coâng ñoaïn cuûa töøng ñôït giao haøng maø coâng nhaân thöïc hieän trong ngaøy. •Haøng thaùng, doanh nghieäp traû löông cho coâng nhaân 2 kyø: kyø öùng vaø kyø cuoái thaùng. Möùc löông öùng ñöôïc nhaân vieân keá toaùn xaùc ñònh (baèng moät nöûa möùc thu nhaäp haøng thaùng). Kyø öùng ñöôïc phaùt vaøo ngaøy 20 moãi thaùng. •Cuoái thaùng, keá toaùn phaûi tính vaø laäp baûng löông theo töøng phoøng ban, töøng chuyeàn (ñeå phaùt). 113
  110. maõ nhaân vieân maõ loaïi LÖÔNG LOẠI NHAÂN thaùng naêm Teân loaïi ÖÙNG VIEÂN möùc öùng coù thuoäc veà ER diagram maõ nhaân vieân maõ nhaân vieân NHAÂN VIEÂN COÂNG hoï teân thaùng naêm GIAÙN TIEÁP ngaøy sinh soá ngaøy coâng ñòa chæ ngaøy vaøo laøm maõ phoøng ban PHOØNG NHAÂN VIEÂN maõ nhaân vieân teân phoøng ban BAN GIAÙN TIEÁP ñôn giaù coâng maõ nhaân vieân maõ chuyeàn COÂNG CHUYEÀN vaên baèng teân chuyeàn NHAÂN giao cho thuoäc veà nhaän coù maõ chuyeàn ñöôïc thöïc hieän maõ chuyeàn ÑÔÏT GIAO COÂNG COÂNG maõ saûn phaåm maõ saûn phaåm HAØNG ÑOAÏN ngaøy giao laø coâng coâng ñoaïn cuûa ngaøy giao löôïng saûn phaåm thöù coâng ñoaïn ñöôïc keâ ñöôïc keâ bôûi maõ nhaân vieân ngaøy coâng soá löôïng hoaøn thaønh giao hoaøn thaønh keâ maõ saûn phaåm maõ saûn phaåm COÂNG SAÛN PHAÅM thöù coâng ñoaïn teân saûn phaåm ÑOAÏN teân coâng ñoaïn ñôn giaù coâng ñoaïn 114
  111. DUØNG TAÄP THÖÏC THEÅ PHUÏ THUOÄC MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU LÒCH SÖÛ Coâng ty WMC saûn xuaát caùc saûn phaåm noäi trôï vaø saûn phaåm ñieän cho caùc thò tröôøng noäi ñòa vaø nöôùc ngoaøi. WMC mong muoán löu tröõ döõ lieäu veà saûn phaåm maø hoï saûn xuaát vaø baùn. Thoâng tin caàn löu tröõ bao goàm: maõ saûn phaåm, moâ taû, ñôn giaù voán vaø ñôn giaù baùn. ÑÔN GIAÙ BAÙN maõ saûn phaåm ngaøy aùp duïng ñôn giaù baùn 001 11/05/1994 1200 001 20/05/1994 1500 001 01/06/1994 1400 002 10/05/1994 500 115
  112. DUØNG TAÄP KEÁT HÔÏP ÑEÅ MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU LÒCH SÖÛ WMC mong muoán löu tröõ taát caû VÒ TRÍ LAØM VIEÄC trong coâng ty vaø nhaân vieân ñöôïc phaân coâng vaøo caùc VÒ TRÍ naøy. Qui taéc quaûn lyù laø: Moãi NHAÂN VIEÂN phaûi naém giöõ moät hay nhieàu VÒ TRÍ LAØM VIEÄC Moãi VÒ TRÍ LAØM VIEÄC coù theå ñöôïc naém giöõ bôûi moät NHAÂN VIEÂN Neáu ta quan taâm ñeán khía caïnh thôøi gian thì qui taéc quaûn lyù moãi VÒ TRÍ LAØM VIEÄC coù theå ñöôïc naém giöõ bôûi moät hay nhieàu NHAÂN VIEÂN naém giöõ VÒ TRÍ NHAÂN VIEÂN ñöôïc naém giöõ bôûi LAØM VIEÄC maõ nhaân vieân maõ vò trí teân nhaân vieân moâ taû ñòa chæ caáp ñoä möùc löông hieän taïi naém giöõ VÒ TRÍ LAØM thuoäc veà VÒ TRÍ NHAÂN VIEÂN ñöôïc naém giöõ bôûi VIEÄC ÑAÕ QUA laø LAØM VIEÄC maõ nhaân vieân maõ nhaân vieân maõ vò trí teân nhaân vieân maõ vò trí moâ taû ñòa chæ ngaøy baét ñaàu caáp ñoä möùc löông hieän taïi ngaøy keát thuùc 116
  113. Ví duï WMC hoaït ñoäng trong laõnh vöïc thieát bò. Coâng ty caàn löu tröõ danh saùch caùc thieát bò vaø ngöôøi chòu traùch nhieäm veà caùc thieát bò naøy. Qui taéc quaûn lyù laø: Moãi NHAÂN VIEÂN coù theå chòu traùch nhieäm veà moät hay nhieàu THIEÁT BÒ Moãi THIEÁT BÒ phaûi ñöôïc chòu traùch nhieäm bôûi moät NHAÂN VIEÂN Sau moät thôøi gian, ngöôøi quaûn lyù laïi quyeát ñònh moät ngaøy laøm hai ca. Nhö vaäy moãi thieát bò ñöôïc chòu traùch nhieäm bôûi moät hay nhieàu nhaân vieân. Qui taéc quaûn lyù thay ñoåi keùo theo söï thay ñoåi cuûa moâ hình. 117
  114. •BAØI TAÄP 8.1 •IPH chuyeân cho thueâ caùc loại thieát bò nhö: thieát bò chuyeån taûi CT-10, thieát bò naïp taûi NT-1, thieát bò phaân loaïi PL-3, maùy phaùt ñieän diesel P-500, maùy uûi F-5. •Ứng với mỗi loại thiết bị coù thể coù nhieàu thieá bò. IPH mong muoán thieát laäp moät cô sôû döõ lieäu löu giöõ taát caû thieát bò cho thueâ cuûa mình. Caùc thieát bò coù caùc chi tieát nhö soá Seâ-ri (duy nhaát), teân thieát bò, caáu taïo, kieåu daùng, troïng löôïng, ñôn giaù cho thueâ (theo giôø), ñôn giaù giaûm (theo ngaøy) cho caùc thieát bò coù soá giôø thueâ töø 8 giôø trôû leân trong moät ngaøy, ñôn giaù giaûm (theo tuaàn) cho caùc thieát bò coù soá ngaøy thueâ trong tuaàn töø 5 ngaøy trôû leân, ngaøy mua vaø toång soá giôø hoaït ñoäng. •Khi thieát bò trôû neân cuõ thì caùc ñôn giaù coù theå khaùc so vôùi luùc thieát bò coøn môùi. •Cô sôû döõ lieäu cuõng phaûi löu tröõ taát caû khaùch haøng cuûa doanh nghieäp. Chi tieát khaùch haøng bao goàm maõ khaùch haøng, hoï teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi. •Khaùch haøng ñieän thoaïi vaø yeâu caàu thueâ möôùn thieát bò. Tröïc ñieän thoaïi ñieàn taát caû chi tieát thueâ vaøo hôïp ñoàng thueâ. Thoâng tin treân hôïp ñoàng coù soá hôïp ñoàng (duy nhaát), ngaøy hôïp ñoàng, caùc thoâng tin chi tieát veà khaùch haøng, vaø moät danh saùch caùc thieát bò thueâ. Thoâng tin treân danh saùch goàm: chi tieát veà thieát bò thueâ, ngaøy baét ñaàu thueâ, ngaøy keát thuùc, soá giôø thueâ trong ngaøy, nôi giao thieát bò. Nôi giao thieát bò laø thoâng tin khoâng coù giaù trò veà maët toång hôïp, thoáng keâ maø chæ duøng ñeå hieän nôi giao treân hôïp ñoàng. 1.Haõy xaây döïng moâ hình ER 2.Chuyeån moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä. 118
  115. Ngöôøi ñieàu khieån baùn ñaáu gía thaønh phoá nhaän toå chöùc ñaáu giaù veà maùy moùc, ñoà goã, ñoà ñieän, vaät duïng cöûa haøng, xe ñoäng cô, caùc moùn ñoà coå vaø linh tinh khaùc. Haøng ñöôïc baùn ñaáu giaù trong caùc buoåi ñaáu giaù. Ngöôøi baùn cung caáp haøng theo töøng ñôït, ngöôøi naøy seõ ñöôïc caáp moät maõ taøi khoaûn. Hoï teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi ngöôøi baùn phaûi ñöôïc ghi nhaän. Ai ñoù muoán trôû thaønh thaønh vieân cuûa buoåi baùn ñaáu giaù phaûi traû moät khoaûn kyù quyõ toái thieåu ñeå nhaän moät theû thaønh vieân. Trong moät buoåi ñaáu giaù, moãi theû thaønh vieân coù moät maõ taøi khoaûn duy nhaát. Treân theû coù caùc thoâng tin hoï teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi cuûa ngöôøi mua theû. Ngöôøi baùn coù theå ñaêng kyù baùn nhieàu moùn haøng. Moãi moùn haøng coù maõ moùn haøng vaø moâ taû moùn haøng. Haøng ñöôïc baùn ñaáu giaù theo loâ. Phaàn lôùn caùc loâ chæ coù moät moùn haøng, nhöng vaãn coù loâ coù nhieàu moùn haøng. Ngöôøi mua coù theå ñaët giaù mua cho nhieàu loâ. Caùc loâ haøng ñöôïc baùn cho ngöôøi coù giaù mua cao nhaát. Ngöôøi ñieàu khieån buoåi ñaáu giaù coù moät danh saùch caùc loâ haøng ñöôïc baùn ñaáu giaù keøm theo giaù khôûi ñieåm cuûa töøng loâ haøng. Khi ngöôøi ñieàu khieån tuyeân boá ngöôøi thaéng cuoäc trong vieäc traû giaù loâ haøng thì maõ taøi khoaûn, soá tieàn cöôïc mua vaø soá loâ haøng ñöôïc ghi nhaän. Khi moät loâ haøng khoâng coù ngöôøi mua thì soá tieàn cöôïc mua ñöôïc ghi baèng soá khoâng. Ñoái vôùi vaán ñeà naøy, haõy: 1/ Xaây döïng moâ hình ER. 2/ Chuyeån moâ hình ER thaønh moâ hình quan heä. 119
  116. Moâ hình hoùa töø treân xuoáng döôùi – Caùc khaùi nieäm ñöôïc duøng ñeå moâ hình taäp thöïc theå, moái quan heä, thuoäc tính – Xaây döïng moâ hình ER – Xaây döïng moâ hình quan heä – Chuaån hoùa caùc quan heä – Caøi ñaët caùc baûng trong HQTCSDL Moâ hình hoùa töø döôùi leân – Xaùc ñònh caùc thuoäc tính lieân quan ñeán vaán ñeà. – Taïo moät quan heä coù taát caû caùc thuoâc tính cuûa vaán ñeà. – Chuaån hoùa quan heä khoâng chuaån ñeå taïo moâ hình quan heä. Phuï thuoäc haøm Thuoäc tính Y trong quan heä phuï thuoäc haøm vaøo thuoäc tính X (hay X1, X2, ) cuûa cuøng quan heä, neáu öùng vôùi giaù trò cuûa X chæ coù 1 giaù trò cuûa Y. Kyù hieäu: X->Y hay X1,X2->Y 121
  117. maõ hv -> teân hv Phuï thuoäc ñaày ñuû maõ hv teân hv Thuoäc tính Y phuï thuoäc haøm ñaày ñuû vaøo thuoäc tính X (X1, X2, ), neáu noù phuï thuoäc haøm vaøo X 123001 Jenny Chan vaø khoâng phuï thuoäc haøm vaøo moät phaàn cuûa X. 123122 Paul Falconer-West 234555 John Smith Phuï thuoäc haøm ñaày ñuû 234567 Hamish McDavitt 348142 John Smith 543890 Glenda Solomon 674967 Deirdre takiewicz maõ hv maõ mh ngaøy nhaäp hoïc 771155 John Smith Khoâng phuï thuoäc haøm ñaày ñuû 961122 Michael Cahill maõ hv teân hv ngaøy sinh 122
  118. COÂNG TY KIM KHÍ ÑAI OÁC VAØ BUØ LON Maõ cöûa haøng: M515 Teân cöûa haøng: Cöûa haøng kim khí maët nam maõ moâ taû haøng maõ Teân NCC Ñòa chæ NCC Löôïng Ñôn giaù Thaønh haøng NCC toàn tieàn 3241 Buø lon 2 cm 34513 Acme Bolt Co 45 Hay Street 123 0.50 61.50 3541 OÁc 5 cm 34513 Acme Bolt Co 45 Hay Street 546 0.70 382.20 4325 Voøng ñeäm 30 mm 57913 Washer Co 7 Blacktown Road 567 0.12 68.04 5678 Ñai oác 8mm 34513 Acme Bolt Co 45 Hay Street 342 0.17 58.14 1478 Ñinh oác 40 mm 00972 Best Fasteners 281 Pilbara Way 1267 0.09 114.03 4327 Voøng ñeäm 40 mm 57913 Washer Co 7 Blacktown Road 165 0.15 24.75 708.66 Moãi nhaø cc cung caáp nhieàu maët haøng, nhöng moãi maët haøng ñöôïc cung caáp bôûi moät nhaø cc Moãi maët haøng ñöôïc löu tröõ ôû nhieàu cöûa haøng. Löôïng toàn laø soá toàn cuûa moät maët haøng trong moät cöûa haøng. Ñôn giaù cuûa moät maët haøng laø ñôn giaù chung cho taát caû caùc cöûa haøng Maõ cöûa haøng, maõ haøng, maõ nhaø cc laø thuoäc tính nhaän dieän cuûa cöûa haøng, haøng, nhaø cung 123caáp
  119. •Chuyeån taát caû thuoäc tính vaøo moät quan heä: •CÖÛA HAØNG (maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng, maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, löôïng toàn, ñôn giaù, thaønh tieàn, toång coäng) •Loaïi boû caùc thuoäc tính toång hôïp •CÖÛA HAØNG (maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng, maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, löôïng toàn, ñôn giaù) •Xaùc ñònh khoùa chính •CÖÛA HAØNG (maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng, maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, löôïng toàn, ñôn giaù) •Chuyeån thuoäc tính laëp laïi vaøo quan heä rieâng •CÖÛA HAØNG(maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng) •TOÀN KHO (maõ cöûa haøng, maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, löôïng toàn, ñôn giaù) •chuyeån thuoäc tính phuï thuoäc vaøo moät phaàn khoùa vaøo quan heä rieâng. Ñònh nghóa: •Moät quan heä R ôû daïng chuaån 2 neáu noù ôû daïng chuaån 1 vaø moïi thuoäc tính khoâng khoùa phuï thuoäc haøm ñaày ñuû vaøo khoùa quan heä (khoâng phuï thuoäc vaøo moät phaàn khoaù quan heä) 125
  120. Thuộc tính lặp lại (Thuộc tính đa giá trị) Mã ch Tên ch Mã hàng Mô tả Mã NCC Tên ncc Địa chỉ Lg tồn Đ.giá M515 Chkkmn 3241 Bù lon 2cm 34513 Acme Bolt Co 45 123 0.50 M515 Chkkmn 3541 Ốc 5 cm 34513 Acme Bolt Co 45 546 0.70 M515 Chkkmn 4325 Vòng 57913 Washer Co 7 567 0.12 M515 Chkkmn 5678 Đai ốc 34513 Acme Bolt Co 45 342 0.17 M515 Chkkmn 1478 Đinh ốc 00972 Best Fasteners 281 1267 0.09 M515 Chkkmn 4327 Vòng 57913 Washer Co 7 165 24.75 M516 Chkkmb 3241 Bù lon 2cm 34513 Acme Bolt Co 45 20 0.50 M516 Chkkmb 4325 Vòng 57913 Washer Co 7 30 0.12 M516 Chkkmb 1478 Đinh ốc 00972 Best Fasteners 281 60 0.09 M517 Chkkmt 3541 Ốc 5 cm 34513 Acme Bolt Co 45 100 0.70 126
  121. (maõ cöûa maõ moâ taû maõ nhaø teân nhaø ñòa chæ nhaø löông TOÀN KHO ñôn giaù) haøng, haøng, haøng, cung caáp, cung caáp, cung caáp toàn CÖÛA HAØNG(maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng) TOÀN KHO (maõ cöûa haøng, maõ haøng, löôïng toàn) MAËT HAØNG (maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, ñôn giaù) Daïng chuaån 3 (3NF) Ñònh nghóa: Moät quan heä R ôû daïng chuaån 3 neáu noù ôû daïng chuaån 2 vaø khoâng coù söï phuï thuoäc haøm giöõa caùc thuoäc tính khoâng khoùa. CÖÛA HAØNG(maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng) TOÀN KHO (maõ cöûa haøng, maõ haøng, löôïng toàn) MAËT HAØNG (maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, ñôn giaù) NHAØ CUNG CAÁP (maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ) 127
  122. CÖÛA HAØNG (maõ cöûa haøng, teân cöûa haøng, maõ haøng, moâ taû maët haøng, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ, löôïng toàn, ñôn giaù) coù taäp phuï thuoäc haøm: F = {maõ cöûa haøng teân cöûa haøng; maõ cöûa haøng, maõ haøng löôïng toàn; maõ haøng moâ taû maët haøng, ñôn giaù, maõ nhaø cung caáp, teân nhaø cung caáp, ñòa chæ; maõ nhaø cung caáp teân nhaø cung caáp, ñòa chæ } TN = {maõ cöûa haøng, maõ haøng} TG = {maõ nhaø cung caáp} X laø taäp con cuûa taäp TG: i + Sieâu khoùa Khoùa X­i TNXi (TNXi)  maõ cöûa haøng, Q+ maõ cöûa haøng, maõ cöûa haøng, maõ haøng maõ haøng maõ haøng maõ nhaø cung caáp maõ cöûa haøng, Q+ maõ cöûa haøng, maõ haøng, maõ haøng, maõ nhaø cung caáp maõ nhaø cung caáp 128
  123. CÖÛA HAØNG HAØNG NHAØ CUNG CAÁP maõ cöûa haøng maõ haøng maõ nhaø cung caáp CÖÛA HAØNG HAØNG NHAØ CUNG CAÁP maõ cöûa haøng maõ haøng maõ nhaø cung caáp maõ cöûa haøng coù maõ cöûa haøng teân cöûa haøng CÖÛA HAØNG TOÀN KHO maõ haøng thuoäc veà löôïng toàn coù keâ toàn maõ nhaø cung caáp cung caáp maõ haøng teân nhaø cung caáp NHAØ CUNG CAÁP MAËT HAØNG moâ taû maët haøng ñòa chæ ñöôïc cung caáp bôûi ñôn giaù 130
  124. Quan heä vaø baûng •Baûng coù theå khaùc so vôùi quan heä ñaït chuaån •Chuùng ta coù theå phoái hôïp nhieàu quan heä vaøo moät baûng hay taùch moät quan heä thaønh nhieàu baûng Thuoäc tính vaø vuøng Teân vuøng, moâ taû, loaïi döõ lieäu vaø kích thöôùc •Teân vuøng phaûi duy nhaát trong moät baûng •Moâ taû vuøng laø thoâng tin trong töø ñieån döõ lieäu •Loaïi döõ lieäu laø soá, tieàn teä, vaên baûn Tính baét buoäc hay khoâng baét buoäc cuûa moät vuøng •Baét buoäc: maê khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ •Khoâng baét buoäc: soá ñieän thoaïi, soá fax 132
  125. Khoùa chính vaø khoùa ngoaïi – Phaàn lôùn caùc HQTCSDL ñeàu coù cô cheá caøi ñaët khoùa chính vaø khoùa ngoaïi – Khoùa ngoaïi ñöôïc caøi ñaët thoâng qua moái quan heä. Mieàn giaù trò vaø giaù trò maëc nhieân – Caùc heä QTCSDL hieän ñaïi cho pheùp dieãn taû ñieàu kieän raøng buoäc vaø giaù trò maëc nhieân cuûa vuøng. Chæ muïc – Tìm kieám nhanh – Hieäu quaû trong khai thaùc nhieàu baûng. – Nhieàu thöù töï saép xeáp trong moät baûng. – Ngaên ngöøa truøng laép giaù trò – Saép xeáp nhieàu caáp. Phaù vôõ daïng chuaån Ñeå naêng cao hieäu quaû khai thaùc, ta coù theå theâm caùc thuoäc tính dö thöøa nhö thaønh tieàn, toång coäng Moät soá ví duï veà phaù vôõ daïng chuaån nhö sau: 133
  126. Ví duï 1 veà phaù vôõ daïng chuaån soá ñôn haøng ñöôïc ñaët bôûi maõ khaùch haøng ÑÔN HAØNG KHAÙCH HAØNG toång coäng ñaët thuoäc veà chöùa soá ñôn haøng maõ haøng DOØNG ÑÔN keâ soá thöù töï MAËT HAØNG HAØNG ñöôïc keâ bôûi thaønh tieàn 134
  127. Ví duï 2 veà phaù vôõ daïng chuaån Ví duï 3 veà phaù vôõ daïng chuaån 135
  128. Doanh nghieäp Hoaøng Minh laø moät doanh nghieäp thöông maïi, chuyeân mua baùn caùc loaïi haøng hoùa. Doanh nghieäp coù nhieàu vaên phoøng ñaïi dieän baùn haøng ôû khaép caùc tænh, thaønh phoá treân phaïm vi caû nöôùc. Moãi tænh, thaønh phoá ñöôïc nhaän dieän baèng maõ tænh-thaønh phoá vaø coù thuoâc tính teân tænh-thaønh phoá, soá daân. Thoâng tin veà moät vaên phoøng goàm coù: maõ vaên phoøng (duy nhaát), teân vaên phoøng, ñòa chæ, ñieän thoaïi lieân laïc vaø tænh, thaønh phoá nôi ñaët vaên phoøng. Doanh nghieäp coù nhieàu nhaân vieân baùn haøng. Thoâng tin veà moät nhaân vieân goàm coù: maõ nhaân vieân (duy nhaát), hoï teân, ngaøy sinh, ñòa chæ. Nhaân vieân chæ ñöôïc pheùp laøm vieäc ôû moät vaên phoøng ñaïi dieän. Doanh nghieäp kinh doanh nhieàu haøng hoùa, thoâng tin veà moät haøng hoùa goàm: maõ haøng (duy nhaát), teân haøng, ñôn vò tính, ñôn giaù baùn, soá löôïng toái thieåu phaûi toàn kho, tæ suaát thueá giaù trò gia taêng. Doanh nghieäp coù nhieàu khaùch haøng. Thoâng tin veà moät khaùch haøng goàm coù: maõ khaùch haøng, hoï teân, ñòa chæ, vaø thaønh phoá nôi khaùch haøng cö nguï. Moãi giao dòch mua baùn ñöôïc tieán haønh seõ coù moät hoùa ñôn baùn haøng do moät nhaân vieân ñaïi dieän baùn haøng laäp. Treân hoùa ñôn coù caùc thoâng tin: teân vaên phoøng, soá hoùa ñôn (duøng ñeå phaân bieät hoùa ñôn naøy vôùi hoùa ñôn kia), ngaøy hoùa ñôn, hoï teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch haøng vaø moät danh saùch caùc maët haøng coù cuøng tæ suaát thueá GTGT (xem maãu). Moät laàn mua, khaùch coù theå mua nhieàu loaïi haøng coù soá löôïng khaùc nhau vaø tæ suaát thueá giaù trò gia taêng khaùc nhau (nhö 5%, 10%, 1%). Nhaân vieân baùn haøng coù nhieäm vuï gom caùc maët haøng cuøng tæ suaát thueá vaøo moät hoùa ñôn. Nhö vaäy moät laàn mua khaùch coù theå coù nhieàu hoùa ñôn vôùi caùc tæ suaát thueá khaùc nhau. Taát caû hoùa ñôn cuûa caùc vaên phoøng phaûi ñöôïc gôûi veà vaên phoøng chính ñeå thoáng keâ doanh thu. 136
  129. Vaên phoøng baùn haøng Tp Caàn Thô HOÙA ÑÔN BAÙN HAØNG Soá: 001256 Ngaøy: 10/01/2001 Hoï teân khaùch haøng: Phaïm Ngoïc Lan Ñòa chæ: 54 Lyù Chính Thaéng Dieãn giaûi: Baùn leû cho khaùch STT Teân haøng hoùa Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù Thaønh tieàn 1 Söõa taém Dove Chai 30 21.000 630.000 2 Daàu goäi LifeBuoy Chai 20 15.000 300.000 Coäng: 930.000 Thueá (10%): 93.000 Toång coäng: 1.023.000 137
  130. SÔ ÑOÀ DFD THAØNH PHAÀN KYÙ HIEÄU VÍ DUÏ 1.0 Xöû lyù Caäp nhaät thoâng tin sinh vieân Doøng döõ lieäu Thoâng tin sinh vieân Kho döõ lieäu D1 Danh saùch sinh vieân Taùc nhaân ngoaøi Sinh vieân 138
  131. Khách hàng Mã khách hàng Tên khách hàng+ Ngày Đơn hàng Địa chỉ+ đơn hàng D2 Khaùch haøng Mã hàng + Số điện thoại số lượng 1.1 1.2 Mã khách Kiểm tra mã hàng mới Thêm khách khách hàng hàng Mã khách Mã khách hàng hàng D1 Maët haøng D3 Ñôn haøng D4 Doøng ñôn haøng 1.3 1.4 Tạo số đơn Số đơn hàng nhập chi tiết hàng đơn hàng Đơn Khách hàng hàng Số Mã hàng Số Số lượng đơn hàng hay enter đơn hàng 1.4.3 1.4.1 1.4.2 D2 Khaùch haøng Tìm mô tả, đvt, Mã hàng+ Tính stt, Tạo đơn enter đơn giá của đơn giá thành tiền, D3 Ñôn haøng hàng mặt hàng tổng cộng D1 Maët haøng 140 D4 Doøng ñôn haøng
  132. D1 Danh saùch 1 PHAÂN RAÕ SÔ ÑOÀ DFD Doøng döõ lieäu 3 1 2 Taùc nhaân 1 Doøng döõ lieäu 1 Doøng döõ lieäu 2 Xöû lyù 1 Xöû lyù 2 Doøng döõ lieäu 1 Doøng döõ lieäu 3 1.1 1.2 Doøng döõ lieäu 4 D2 Danh saùch 2 Doøng döõ lieäu 5 Xöû lyù 1.1 Xöû lyù 1.2 Doøng döõ lieäu 5 1.3 Xöû lyù 1.3 Doøng döõ lieäu 2 141
  133. BẢNG SỰ KIỆN SÖÏ KIEÄN KÍCH HOAÏT NGUOÀN HOAÏT ÑOÄNG KEÁT XUAÁT ÑÍCH PHAÙT SINH ÑEÁN Phaùt sinh caäp nhaät - Thoâng tin maët Boä phaän Caäp nhaät maët maët haøng haøng quaûn lyù haøng Phaùt sinh caäp nhaät - Thoâng tin Khaùch haøng Caäp nhaát khaùch khaùch haøng khaùch haøng haøng B/caùo trò giaù haøng -Thaùng baùo caùo Boä phaän In baùo caùo trò Baûng baùo Boä phaän baùn trong thaùng trò giaù haøng baùn quaûn lyù giaù haøng baùn caùo haøng quaûn lyù baùn Phaùt sinh caäp nhaät -Thoâng tin ñôn Khaùch haøng Caäp nhaät ñôn Khaùch haøng Ñôn haøng ñôn haøng haøng haøng 142
  134. SÔ ÑOÀ MOÂI TRÖÔØNG Xöû lyù 1: Caäp nhaät maët haøng Teân Form Thuoäc tính Giaù trò frmCapNhatMatHang Record Source Select maHang, moTa, donViTinh, mauSac, donGiaHienHanh From matHang Teân control Teân thuoäc tính Giaù trò tbxMaHang Control Source maHang tbxMoTa Control Source moTa tbxDonViTinh Control Source donViTinh tbxMauSac Control Source mauSac donGiaHienHanh Control Source donGiaHienHanh 143
  135. SƠ ĐỒ CẤP 0 CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ ĐƠN HÀNG 3 Thông tin về Cập nhật khách hàng khách hàng D2 Khaùch haøng Đơn hàng 1 Khaùch haøng D3 Ñôn haøng Thông tin về Thêm Đơn hàng khách hàng+ D4 Doøng ñôn haøng hàng mua 2 D1 Maët haøng BOÄ PHAÄN Thoâng tin Caäp nhaät QUAÛN LYÙ maët haøng maët haøng D3 Ñôn haøng 4 Chỉ tiêu D4 Doøng ñôn haøng Tạo báo cáo trị báo cáo giá hàng bán Báo cáo trị giá hàng báng 144
  136. D7 Ñôït giao haøng D2 Coâng nhaân D1 Nhaân vieân D4 Chuyeàn 4.1 4.2 Ñôït giao D8 Saûn phaåm Kieåm tra ñôït haøng hôïp leä Kieåm tra giao haøng coâng nhaân Ñôït giao haøng Soá löôïng khoâng hôïp leä hoøan thaønh Coâng nhaân coâng nhaân khoâng hôïp leä hôïp leä Coâng nhaân Coâng ñoïan khoâng hôïp leä D10 Coâng ñoïan D6 Coâng coâng ñoïan 4.4 4.3 coâng ñoïan Caäp nhaät soá hôïp leä Kieåm tra löôïng coâng ñoïan 145
  137. Xöû lyù 4.1 – Kieåm tra ñôït giao haøng GET doøng döõ lieäu [Soá löôïng hoøan thaønh] töø taùc nhaân [Coâng nhaân] DO WHILE [Ñôït giao haøng] chöa ñeán cuoái taäp tin IF [Soá löôïng hoøan thaønh].[maõ chuyeàn] = [Ñôït giao haøng].[maõ chuyeàn] AND [Soá löôïng hoøan thaønh].[maõ saûn phaåm] = [Ñôït giao haøng].[maõ saûn phaåm] AND [Soá löôïng hoøan thaønh].[ngaøy giao] = [Ñôït giao haøng].[ngaøy giao] OUTPUT ddl [Ñôït giao haøng hôïp leä] RETURN ENDIF READ maãu tin keá cuûa kho döõ lieäu [Ñôït giao haøng] ENDDO OUTPUT doøng döõ lieäu [Ñôït giao haøng khoâng hôïp leä] RETURN 146
  138. Soá tieàn nôï ñaït giôùi haïn Y Y Y Y N N N N Ñieàu kieän Khaùch haøng coù quaù trình chi traû toát Y Y N N Y Y N N Soá tieàn mua treân 200 ñoàng Y N Y N Y N Y N Cho pheùp nôï x x x x Haønh ñoäng Töø choái cho nôï x x x Tham khaûo yù kieán ngöôøi quaûn lyù x Soá tieàn mua Töø choái cho nôï treân 200 ñoàng Khaùch haøng coù quaù trình chi traû toát Soá tieàn mua Tham khaûo yù kieán döôùi 200 ñoàng ngöôøi quaûn lyù Soá tieàn nôï ñaït giôùi haïn Khaùch haøng coù Töø choái cho nôï quaù trình chi traû toài Soá tieàn nôï chöa Cho pheùp nôï tôùi giôùi haïn 147
  139. Thaønh phaàn xöû lyù Thieát bò löu tröõ Ngaõ quyeát ñònh giöõa hai Ñieåm khôûi ñaàu hay Döõ lieäu döõ lieäu hay nhieàu loái trong sô ñoà keát thuùc thuaät giaûi Maøn hình hieån giaáy in thò döõ lieäu Xöû lyù thuû coâng 148
  140. MAÃU MOÂ TAÛ PHAÀN TÖÛ DÖÕ LIEÄU Maõ nhaän dieän Teân Maõ khaùch haøng Teân khaùc Moâ taû Laø thuoäc tính nhaän dieän khaùch haøng ñaõ vaø ñang giao dòch mua haøng cuûa coâng ty trong khoûang 5 naêm gaàn ñaây Tính chaát Chieàu daøi: 6 Chöõ Ñònh daïng nhaäp: 000000 Soá chöõ Ñònh daïng xuaát: Ngaøy Giaù trò maëc nhieân:  Soá  Lieân tuïc Rôøi raïc  Nhaäp Tính toùan Ñieàu kieän raøng buoäc Lieân tuïc Rôøi raïc Giaù trò dieãn giaûi Giaù trò lôùn nhaát: 999999 Giaù trò beù nhaát: 000000 149
  141. MAÃU MOÂ TAÛ CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU Ñôn haøng = soá ñôn haøng + ngaøy ñôn haøng + maõ khaùch haøng + hoï teân khaùch haøng + ñòa chæ khaùch haøng + soá ñieän thoïai + (thueá suaát ) + toång giaù trò ñôn haøng + {chi tieát ñôn haøng} hoï teân khaùch haøng hoï + (teân loùt) + teân chi tieát ñôn haøng soá thöù töï + maõ haøng + moâ taû + ñôn vò tính + soá löôïng ñaët + ñôn giaù + thaønh tieàn 150
  142. MAÃU MOÂ TAÛ DOØNG DÖÕ LIEÄU Maõ nhaän dieän: Teân: Thoâng tin Ñôn haøng Moâ taû: Chöùa thoâng tin khaùch ñaët haøng vaø ñöôïc duøng ñeå caäp nhaät kho döõ lieäu khaùch haøng, maët haøng, ñôn haøng vaø doøng ñôn haøng Nguoàn: Taùc nhaân khaùch haøng Ñích: OÂ xöû lyù Caäp nhaät ñôn haøng Loïai doøng döõ lieäu: Taäp tin  Maønh hình Baùo bieåu Bieåu maãu Khaùc Caáu truùc döõ lieäu: Ñôn haøng Taàn suaát: 100/ngaøy Ghi chuù: Thoâng tin ñôn haøng coù theå gôûi ñeán phoøng xöû lyù ñôn haøng baèng ñöôøng thö tín, qua maùy Fax, ñieän thoïai. 151
  143. MAÃU MOÂ TAÛ KHO DÖÕ LIEÄU Maõ nhaän dieän D1 Teân Khaùch haøng Teân khaùc Moâ taû Chöùa moãi maãu tin cho moät khaùch haøng Tính chaát Loïai taäp tin  Maùy tính Thuû coâng Daïng taäp tin  Cô sôû döõ lieäu Chæ muïc Tuaàn töï Tröïc tieáp Kích thöôùc maãu tin (kyù töï) : 200 Kích thöôùc khoái: 4,000 Soá löôïng maãu tin: möùc cao 46,000 möùc bình quaân: 42,000 Toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm: 6% Teân taäp tin döõ lieäu: KhachHang.MST Teân baûn so: CustMast Caáu truùc döõ lieäu: Maãu tin khaùch haøng Khoùa chính: Maõ khaùch haøng Khoùa phuï: Hoï teân khaùch haøng Ghi chuù: 152
  144. Thoâng tin quyeát ñònh 1 CHI TIEÁT ÑIEÀU ñieàu chuyeån D2 Thoâng tin chi tieát CHUYEÅN Kieåm tra vaø KEÁ TOAÙN TSCÑ nhaäp döõ lieäu cuûa quyeát ñònh QUYEÁT ÑÒNH D1 Thoâng tin loãi ñieàu chuyeån Thoâng tin quyeát ñònh ÑIEÀU CHUYEÅN SÔ ÑOÀ DFD DFD CAÁP 0 NHAÄP MÔÙI QUYEÁT ÑÒNH ÑIEÀU CHUYEÅN Thoâng tin quyeát ñònh 1.1 CHI TIEÁT ÑIEÀU ñieàu chuyeån Thoâng tin chi tieát D2 CHUYEÅN KEÁ TOAÙN TSCÑ ngaøy quyeát ñònh Nhaäp döõ lieäu cuûa quyeát ñònh ñieàu chuyeån QUYEÁT ÑÒNH ngaøy ñieàu chuyeån Thoâng tin quyeát ñònh D1 ÑIEÀU CHUYEÅN 1.3 soá quyeát ñònh “Ngaøy ñieàu chuyeån khoâng hôïp leä ” Kieåm tra ngaøy ñieàu chuyeån 1.2 “Soá quyeát ñònh ñaõ coù” Kieåm tra soá soá quyeát ñònh cuõ quyeát ñònh SÔ ÑOÀ DFD CAÁP 1 NHAÄP MÔÙI QUYEÁT ÑÒNH ÑIEÀU CHUYEÅN 153
  145. Coâng coâng nhaân = maChuyen + maSanPham+ ngayGiao + thuCongDoan + maNhanVien + ngayCong + soLuongHoanThanh 154
  146. D7 Ñôït giao haøng D2 Coâng nhaân D1 Nhaân vieân D4 Chuyeàn 4.1 4.2 Ñôït giao D8 Saûn phaåm Kieåm tra ñôït haøng hôïp leä Kieåm tra giao haøng coâng nhaân Ñôït giao haøng Soá löôïng khoâng hôïp leä hoøan thaønh Coâng nhaân coâng nhaân khoâng hôïp leä hôïp leä Coâng nhaân Coâng ñoïan khoâng hôïp leä D10 Coâng ñoïan D6 Coâng coâng ñoïan 4.4 4.3 coâng ñoïan Caäp nhaät soá hôïp leä Kieåm tra löôïng coâng ñoïan 155
  147. Xöû lyù 2: Caäp nhaät tænh thaønh phoá Teân Form Thuoäc tính Giaù trò frmTinhThanhPho Record Source SELECT maTinh, tenTinh, soDan FROM tinhThanhPhoTbl Teân control Teân thuoäc tính Giaù trò maTinh Input Mask L000;;_ Control Source maTinh tenTinh Control Source tenTinh Format > SoDan Control Source soDan Format 0 156
  148. MAÃU MOÂ TAÛ CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU maãu tin tænh thaønh phoá = maõ tænh + teân tænh + soá daân MAÃU MOÂ TAÛ PHAÀN TÖÛ DÖÕ LIEÄU Maõ nhaän dieän Teân Maõ tænh Teân khaùc Moâ taû Laø thuoäc tính nhaän dieän tænh vôùi kyù töï ñaàu laø kyù töï ñaàu cuûa teân tænh thaønh phoá chaúng haïn H001: Thaønh phoá HCM, C001: Tænh Caàn Thô Tính chaát Chieàu daøi: 4  Chöõ Ñònh daïng nhaäp: L000 Soá chöõ Ñònh daïng xuaát: Ngaøy Giaù trò maëc nhieân: Soá  Lieân tuïc Rôøi raïc  Nhaäp Tính toùan Ñieàu kieän raøng buoäc Lieân tuïc Rôøi raïc Giaù trò dieãn giaûi Giaù trò lôùn nhaát: 999 Giaù trò beù nhaát: 000 157
  149. Xöû lyù 1: Caäp nhaät khaùch haøng Teân Form Thuoäc tính Giaù trò frmKhachHang Record Source SELECT maKhachHang, hoTenKhachHang, diaChiKhachHang FROM khachHangTbl INNER JOIN tinhThanhPhoTbl ON khachHangTbl.maTinh = tinhThanhPhoTbl.maTinh Teân control Teân thuoäc tính Giaù trò maKhachHang Input Mask LLL00;;_ Control Source maKhachHang hoTenKhachHang Control Source hoTenKhachHang Format > diaChiKhachHang Control Source diaChiKhachHang 158
  150. ñöôïc ghi ghi danh vaøo danh bôûi ñ ö ô ï c d a ï y b ô û i d a ï y 160
  151. maõ loïai LOÏAI teân loïai PHIEÁU thuoäc veà coù PHIEÁU NHAÄP XUAÁT soá phieáu ngaøy maõ ncc NHAØ CUNG PHIEÁU soá phieáu teân ncc chöùng töø keøm theo CAÁP NHAÄP chöùa ñòa chæ ncc CHI TIEÁT soá phieáu soá thöù töï ñöôïc chöùa trong NHAÄP XUAÁT soá löôïng soá phieáu ñôn giaù maõ thieát bò PHIEÁU THIEÁT BÒ lyù do xuaát ñöôïc keâ bôûi teân thieát bò XUAÁT ñöôïc keâ bôûi maõ nhoùm keâ nhaäp hay xuaát töø teân nhoùm maõ kho coù maõ vaät tö teân kho KHO NHOÙM VAÄT TÖ teân vaät tö ñòa chæ qui caùch thuoäc veà soá ñieän thoïai ñôn vò161 tính toàn toái thieåu
  152. KHAÙCH HAØNG ñöôïc thöïc hieän bôûi saùng taùc BAØI HAÙT ñc saùng taùc bôûi TAÙC GIAÛ keâ ñc ñaïo dieãn bôûi thöïc hieän NGHEÄ NHAÂN ÑAÏO DIEÃN ñc keâ bôûi laø ca só cuûa GIAO DÒCH THUEÂ CA SÓ DOØNG CUÛA ALBUM keâ thuoäc veà DIEÃN VIEÂN ALBUM BOÄ VÔÛ coù ñc dieãn bôûi TÖÏA ÑEÀ ALBUM laø töïa ñeà cuûa laø ñaïo dieãn cuûa BOÄ VÔÛ thuoäc veà THEÅ LOAÏI BOÄ coù dieãn NHAÂN VAÄT VÔÛ laø taùc giaû cuûa sx HAÕNG SAÛN XUAÁT ñc sx bôûi chöùa coù noäi dung cuûa coù keâ ñöôïc chöùa trong CHI TIEÁT THUEÂ BAÊNG ÑÓA ñöôïc keâ bôûi coù thuoäc veà thuoäc veà NÖÔÙC SAÛN XUAÁT LOAÏI 164
  153. Moâ hình ER maõ nv maõ px maõ nvl PHAÂN NGUYEÂN hoï teân nv NHAÂN VIEÂN teân px moâ taû nvl ngaøy sinh XÖÔÛNG VAÄT LIEÄU ñöôïc chòu traùch nhieäm bôûi ñöôïc gôûi ñeán keâ ñöôïc keâ bôûi maõ nvl NVL SÖÛ maõ cv DUÏNG chòu traùch nhieäm soá löôïng söû duïng tieáp nhaän söû duïng soá ñôn haøng laøm phaùt sinh soá yeâu caàu BAÛN YEÂU ngaøy ñôn haøng ÑÔN HAØNG ngaøy baét ñaàu CAÀU dieãn giaûi ñöôïc phaùt sinh töø ngaøy keát thuùc giaù trò ñôn haøng duøng ñeå xöû lyù ñöôïc xöû lyù bôûi maõ cv ñöôïc duøng trong giaù trò cv COÂNG VIEÄC 166