Giáo trình Rối loạn lo âu của sinh viên một số trường sư phạm tại thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung text: Giáo trình Rối loạn lo âu của sinh viên một số trường sư phạm tại thành phố Hồ Chí Minh

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ RỐI LOẠN LO ÂU CỦA SINH VIÊN MỘT SỐ TRƯỜNG SƯ PHẠM TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRẦN THỊ THU MAI*, NGUYỄN NGỌC DUY TÓM TẮT Rối loạn lo âu (RLLA), tên tiếng Anh là Anxiety Disorder, là một trong những rối loạn tâm lí phổ biến, thường gặp ở tuổi vị thành niên trở lên, nữ mắc phải nhiều hơn nam. Phòng ngừa RLLA có ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển tâm lí của sinh viên (SV) nói chung và SV sư phạm - các nhà giáo tương lai nói riêng. Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu mức độ và biểu hiện của RLLA ở SV Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHSP TPHCM) và Cao đẳng Sư phạm Trung ương Thành phố Hồ Chí Minh (CĐSPTW TPHCM). Từ khóa: lo âu, rối loạn lo âu, rối loạn lo âu của sinh viên. ABSTRACT Students' anxiety disorder at pedagogical universities and colleges in Ho Chi Minh City Anxiety Disorder is one of the most popular psychological disorders which mostly happens to 18-year-old women and above than men. The prevention of anxiety disorder has an important meaning in the developmental progress for students in general and pedagogical students, our future teachers, in particular. This article mentions researches of measures and expressions of students' anxiety disorder at Ho Chi Minh City University of Pedagogy and Ho Chi Minh City Central College of Pedagogy. Keywords: anxiety, anxiety disorder, student’s anxiety disorder. 1. Đặt vấn đề về RLLA và biện pháp trị liệu tâm lí Rối loạn lo âu (tên tiếng Anh là RLLA được thực hiện ở mọi lứa tuổi, Anxiety Disorder) là một bệnh lí chỉ sự lo nhưng ở SV sư phạm thì còn ít cả trong sợ quá mức và không kiểm soát được lẫn ngoài nước. trước một tình huống xảy ra, có tính chất RLLA có thể xảy đến với bất cứ ai, vô lí, lặp lại và kéo dài gây ảnh hưởng SV sư phạm – những người nhận lấy sứ nghiêm trọng đến cuộc sống. Đây là một mệnh đưa tri thức đến với các thế hệ trong những rối loạn tâm lí phổ biến, đang trưởng thành trong tương lai cũng thường gặp ở tuổi vị thành niên trở lên, không ngoại lệ. Nghiên cứu đánh giá nữ mắc phải nhiều hơn nam. Nghiên cứu mức độ, biểu hiện RLLA, đặc điểm của * PGS TS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM; Email: tranthumai@gmail.com HVCH, Trường Đại học Sư phạm TPHCM 90
2. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Thị Thị Thu Mai và tgk ___ SV có RLLA ở các trường sư phạm để có xúc gồm 8 câu; sự hỗ trợ đúng thời điểm nhằm nâng cao - Nhóm biểu hiện RLLA về mặt hành sức khỏe thể chất và tinh thần của đội vi gồm 17 câu; ngũ giáo viên trẻ trong tương lai. - Nhóm biểu hiện RLLA về mặt sinh 2. Giải quyết vấn đề lí gồm 11 câu. 2.1. Tổ chức nghiên cứu Đối với các câu hỏi về biểu hiện Chúng tôi tiến hành khảo sát 650 RLLA của SV, cách tính điểm như sau: SV ở 2 trường sư phạm trên địa bàn + Không có: 1 điểm; TPHCM, gồm ĐHSP TPHCM và + Hiếm khi: 2 điểm; CĐSPTW TPHCM bằng hai thang lượng + Thỉnh thoảng: 3 điểm; giá BAI (Beck Anxiety Inventory, 1993) + Thường xuyên : 4 điểm; và SAS (The Zung Self Rating Anxiety + Rất thường xuyên: 5 điểm. Scale, 1971) đã được chỉnh lí trên người Tương ứng với mức đánh giá như sau: Việt Nam và được sử dụng khá phổ biến - + Mức độ không có: ĐTB từ 1,00 tại các bệnh viện tâm thần và trong đến 1,50; nghiên cứu khoa học. Sau đó, chúng tôi - + Mức độ hiếm khi: ĐTB từ 1,51 tiến hành tìm hiểu thực trạng mức độ và đến 2,50; biểu hiện RLLA bằng phiếu khảo sát trên - + Mức độ thỉnh thoảng: ĐTB từ 110 SV (69 SV Trường ĐHSP TPHCM 2,51 đến 3,50; và 41 SV Trường CĐSPTW TPHCM) có - + Mức độ thường xuyên: ĐTB từ RLLA từ nhẹ đến nặng. 3,51 đến 4,50; Phiếu khảo sát chính thức của đề tài - + Mức độ rất thường xuyên : ĐTB tìm hiểu đặc điểm của SV có RLLA về từ 4,51 đến 5,00. học lực, điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia 2.2. Kết quả nghiên cứu đình và mức độ, biểu hiện RLLA bao 2.2.1. Thực trạng chung về mức độ rối gồm 46 câu cho 4 nhóm biểu hiện về loạn lo âu của SV RLLA của SV về các mặt nhận thức, cảm Kết quả đánh giá thực trạng mức độ xúc, hành vi và sinh lí: RLLA của 110 SV Trường ĐHSP - Nhóm biểu hiện RLLA về mặt nhận TPHCM và Trường CĐSPTW TPHCM thức gồm 10 câu; bằng hai thang lượng giá lo âu BAI và - Nhóm biểu hiện RLLA về mặt cảm SAS được mô tả ở bảng 1 như sau: 91
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ Bảng 1. Thực trạng mức độ RLLA của SV sư phạm Mức độ lo âu RLLA Tổng RLLA nhẹ RLLA nặng trung bình SL % SL % SL % SL ĐHSP 21 30,4 35 50,7 13 18,8 69 TPHCM Trường CĐSP TW 19 46,3 17 41,5 5 12,2 41 TPHCM Giới Nam 12 26,7 22 48,9 11 24,4 45 tính Nữ 28 43,1 30 46,2 7 10,8 65 Năm Năm 2 25 34,2 36 49,3 12 16,4 73 học Năm 3 15 40,5 16 43,2 6 16,2 37 Tổng 40 36,4 52 47,3 18 16,4 110 Bảng 1 cho thấy có 36,4% SV có độ RLLA, tỉ lệ SV ở cả hai năm học biểu hiện RLLA ở mức độ nhẹ, có 47,3% tương đương nhau, đều ở mức độ RLLA SV có biểu hiện RLLA ở mức độ trung nặng, khoảng 16%, mức độ RLLA trung bình, số SV có biểu hiện RLLA ở mức độ bình khoảng gần 50%, còn lại là mức độ nặng chiếm 16.4%. RLLA nhẹ. Xét về tiêu chí trường: ở mức độ Như vậy, có thể nói rằng, xét một RLLA nhẹ: Trường ĐHSP TPHCM có cách tổng quát thì không có sự khác biệt 21/69 SV, chiếm khoảng 30%, Trường nhiều về tỉ lệ phần trăm SV có biểu hiện CĐSPTW TPHCM có 19/41 SV, chiếm RLLA giữa các trường sư phạm hay giữa khoảng 46%. Ở mức độ lo âu, trung bình SV các năm với nhau, nếu xét theo tiêu tỉ lệ của SV hai trường sư phạm gần chí giới tính thì có sự khác nhau ở mức tương đương nhau và ở mức độ lo âu độ nhẹ và nặng. Vì thế có thể nói rằng nặng, số lượng SV Trường ĐHSP giới tính có ảnh hưởng đến sự hình thành TPHCM nhiều hơn SV Trường các biểu hiện của RLLA. Khi tìm hiểu CĐSPTW TPHCM gần 3 lần. biểu hiện cụ thể về RLLA, nguyên nhân Xét về tiêu chí giới tính: ở mức độ gây RLLA hay các biện pháp ứng phó thì RLLA nhẹ thì số lượng nữ SV cao gấp 2 cần lưu ý đến phương diện giới tính. lần nam SV; mức độ RLLA trung bình 2.2.2. Đặc điểm của SV có RLLA thì số lượng nữ SV gấp gần 1,5 lần nam Nghiên cứu đặc điểm 110 SV có SV và ở mức độ RLLA nặng thì số lượng RLLA về học lực, điều kiện kinh tế gia nam SV lại nhiều hơn nữ SV 1,5 lần. đình và hoàn cảnh sống hiện tại, kết quả Xét về tiêu chí năm học: ở cả 3 mức được trình bày ở bảng 2 dưới đây: 92
4. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Thị Thị Thu Mai và tgk ___ Bảng 2. Đặc điểm của SV có RLLA Trường CĐSPTW Tổng Tiêu chí ĐHSP TPHCM TPHCM Số lượng % Số lượng % Số lượng % Giỏi 9 13,0 7 17,1 16 14,5 Khá 36 52,2 14 34,1 50 45,5 Học lực Trung bình 20 29,0 18 43,9 38 34,5 Yếu 4 5,8 2 4,9 6 5,5 Tổng 69 100 41 100 110 100 Điều Khá giả 3 4,3 2 4,9 5 4,5 kiện Đủ sống 41 59,4 34 82,9 75 68,2 kinh tế Tạm đủ sống 24 34,8 2 4,9 26 23,6 gia đình Không đủ sống 1 1,4 3 7,3 4 3,6 Tổng 69 100 41 100 110 100 Đang Gia đình 14 20,3 15 36,6 29 26,4 sống Người quen 7 10,1 2 4,9 9 8,2 cùng Ở trọ, kí túc xá 48 69,6 24 58,5 72 65,5 Tổng 69 100 41 100 110 100 Theo bảng 2, có 69 SV có RLLA 2.2.3. Thực trạng biểu hiện RLLA của SV của Trường ĐHSP TPHCM, trong đó Chúng tôi tiến hành tìm hiểu các 65% SV học lực khá giỏi, 95% SV có biểu hiện RLLA của SV sư phạm trên các điều kiện kinh tế gia đình từ tạm đủ sống mặt biểu hiện: nhận thức, cảm xúc, hành đến đủ sống và có khoảng 70% SV đang vi và sinh lí với 5 mức độ đánh giá. Kết ở trọ hoặc kí túc xá; có 41 SV RLLA của quả nghiên cứu các biểu hiện RLLA Trường CĐSPTW TPHCM, trong đó có được phân tích cụ thể ở các phần dưới 21 (51,2%) SV học lực khá giỏi, hơn đây. 85% SV có điều kiện kinh tế gia đình từ 2.2.3.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng đủ sống đến khá giả và 24 (58,5%) SV biểu hiện RLLA của SV xét trên bình diện đang ở trọ và kí túc xá. các mặt biểu hiện Nhìn chung, trong tổng số SV ở cả Trước tiên, chúng tôi phân tích các hai trường sư phạm có sự phân bố khá biểu hiện RLLA của SVSP trên phương tương đồng về đặc điểm học lực và hoàn diện chung của các mặt biểu hiện (xem cảnh sống hiện tại. Riêng về đặc điểm bảng 3). điều kiện kinh tế gia đình thì SV ĐHSP TPHCM còn khó khăn hơn SV CĐSPTW TPHCM. 93
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ Bảng 3. Thực trạng biểu hiện RLLA của SV trên các mặt biểu hiện STT Mặt biểu hiện Số lượng ĐTB ĐLC Thứ hạng 1 Nhận thức 110 2,85 1,10 4 2 Cảm xúc 110 3,04 1,12 1 3 Hành vi 110 2,90 1,22 3 4 Sinh lí 110 2,92 1,08 2 Bảng 3 cho thấy các biểu hiện CĐSPTW TPHCM): “cứ thấy buồn RLLA của SVSP được biểu hiện rõ rệt buồn, chán chán nhưng chẳng hiểu tại nhất ở mặt cảm xúc, với ĐTB=3,04. Điều sao như vậy, cứ kệ đi rồi sẽ qua”. SV này có thể hiểu là do SV thường thấy các T.T.K (Năm 3, ĐHSP TPHCM) thì nhận biểu hiện về cảm xúc dễ dàng nhận biết thấy: “có nỗi sợ đến rất nhanh, em rất khi có dấu hiệu RLLA, lúc này ngoài hoảng loạn, không biết phải làm gì và biểu hiện ở cảm xúc thì các biểu hiện ở phải mất vài phút em mới nhận ra mình mặt hành vi cũng thường kèm theo các đang sợ người mặc áo trắng ấy”. cảm xúc tiêu cực. Xếp thứ hai là các biểu Như vậy, các biểu hiện RLLA của hiện ở mặt sinh lí, với ĐTB=2,92, xếp SVSP ở các mặt khác nhau có thứ hạng thứ ba là các biểu hiện ở mặt hành vi, với khác nhau nhưng đều ở mức độ thỉnh ĐTB=2,90, và cuối cùng là các biểu hiện thoảng. Các mặt biểu hiện của RLLA ở mặt nhận thức với ĐTB=2,85. Các biểu nhìn chung có ĐTB xấp xỉ nhau. Từng biện ở mặt cảm xúc xếp thứ hạng thấp biểu hiện cụ thể của RLLA của SVSP nhất có thể do SV thường nhận thấy các trên từng mặt biểu hiện sẽ được phân tích biểu hiện cảm xúc, sinh lí và hành vi dễ ở các phần tiếp theo. dàng hơn trước khi nhìn ra vấn đề mình 2.2.3.2. Thực trạng biểu hiện RLLA của đang lo lắng, băn khoăn. Khi được hỏi về SV về mặt nhận thức vấn đề này, SV Đ.D.H. (Năm 2, ĐHSP Dưới đây là kết quả thể hiện các TPHCM) đã chia sẻ là “em thường thấy biểu hiện của RLLA của SV sư phạm ở bất an, lo lắng mà không hiểu tại sao cứ mặt nhận thức (xem bảng 4). phải lo như vậy” hay SV N.Đ.H. (Năm 2, Bảng 4. Thực trạng biểu hiện RLLA của SV về mặt nhận thức ĐLC Thứ STT Các biểu hiện về mặt nhận thức ĐTB hạng 1 Không phán đoán được cách xử lí công việc 3,15 1,07 3 2 Bi quan về bản thân 3,13 1,05 5 3 Muốn tự sát 2,02 1,16 12 4 Muốn giết người 1,82 1,05 13 5 Bất cần 2,47 1,11 11 94
6. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Thị Thị Thu Mai và tgk ___ 6 Không biết phải nghĩ gì và làm gì 2,92 1,12 8 7 Nhận thức dễ bị người khác chi phối 2,97 1,04 6 8 Tưởng tượng trước một điều gì đó sẽ xảy ra 3,15 1,06 3 9 Nhận thức mù quáng về một vấn đề nào đó 2,95 1,23 7 10 Khó tiếp thu kiến thức mới 3,36 1,06 1 11 Biết không tốt nhưng vẫn cứ lo 3,35 1,06 2 12 Quên đi một vấn đề nào đó 2,85 1,15 10 13 Trong đầu trống rỗng 2,92 1,14 8 Tổng 2,85 1,10 Bảng 4 cho thấy trong các biểu hiện không biết giải quyết vấn đề đó như thế RLLA của SVSP thì biểu hiện “khó tiếp nào” (Đ.G.L. Năm 3, ĐHSP TPHCM), thu kiến thức mới” có ĐTB cao nhất, “nó quá sức đối với em” (N.T.K.T. Năm ĐTB=3,36, tiếp theo là “biết không tốt 2, CĐSPTW TPHCM), “em không biết nhưng vẫn cứ lo”, với ĐTB=3,35, thứ ba bắt đầu từ đâu nên thôi kệ nó” (Đ.T.C.T. là “tưởng tượng trước một điều gì đó sẽ Năm 2, ĐHSP TPHCM). Một số SV khác xảy ra” và “không phán đoán được cách lại cho rằng “việc lo âu thái quá là điều xử lí công việc”, với ĐTB=3,15. Thực tế cần thiết cho mọi người, nó giúp cuộc cho thấy khi con người đang phải lo lắng sống an toàn hơn và bản thân em lo lắng điều gì đó thì khó có thể tiếp nhận vấn đề như vậy là không hề sai gì hết” khác cần giải quyết. SV sư phạm khi có Xếp thấp nhất trong các biểu hiện RLLA cũng khó tiếp thu kiến thức mới, RLLA của SVSP là biểu hiện muốn tự sát điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc học và muốn giết người. Hai biểu hiện đều ở tập của SV. Nếu tình trạng này kéo dài và mức độ hiếm khi. Điều này có nghĩa là không có các biện pháp ứng phó thì kết vẫn còn một số ít SV đã có những biểu quả học tập của SV sẽ giảm sút, sức khỏe hiện rất tiêu cực, muốn hủy hoại bản thân tinh thần và thể chất sẽ trở nên đáng lo mình khi họ có RLLA. Đây là số lượng ngại. Biết rằng như thế là không tốt nhỏ nhưng cũng rất đáng để quan tâm nhưng nhiều khi SV vẫn cứ lo lắng, điều nhằm có thể tác động kịp thời, hiệu quả này dẫn đến việc không tìm ra được cách và khoa học để điều chỉnh nhận thức cho xử lí công việc phù hợp, hoặc cứ nghĩ SV. điều không hay sẽ xảy đến với mình. Tóm lại, các biểu hiện RLLA ở mặt Khi SV có RLLA thì họ cũng dễ rơi nhận thức đa số đều ở mức độ thỉnh vào trạng thái không biết phải làm gì hay thoảng (2,50<ĐTB<3,50). Khi SV có bất cần, hoặc nhận thức sai lệch về một nhận thức không tích cực sẽ ảnh hưởng vấn đề nào đó, hoặc sẽ dễ dàng bị người đến khả năng sáng tạo, khó tập trung, mất khác chi phối đến suy nghĩ của mình. SV hứng thú trong học tập, chất lượng học có RLLA đều cho rằng mình thỉnh tập bị giảm sút. Các nhà giáo dục cần thoảng có các biểu hiện trên, cụ thể: “em quan tâm đến nhận thức của SV về 95
7. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ RLLA để có những định hướng, biện SV về mặt cảm xúc pháp tác động, can thiệp thích hợp nhằm Các biểu hiện RLLA của SVSP về giúp SV có sức khỏe tinh thần tốt để có mặt cảm xúc được trình bày cụ thể trong thể học tập tốt hơn. bảng 5 sau đây: 2.2.3.2. Thực trạng biểu hiện RLLA của Bảng 5. Thực trạng biểu hiện RLLA của SVSP về mặt cảm xúc STT Các biểu hiện về mặt cảm xúc ĐTB ĐLC Thứ hạng 1 Dễ nổi nóng 3,38 1,06 2 2 Căng thẳng 3,48 1,13 1 3 Buồn bã 3,14 1,13 4 4 Sợ sệt, lấm la lấm lét 2,72 1,10 6 5 Bối rối 2,92 1,02 5 6 Không cảm xúc 2,67 1,16 8 7 Không thích chỗ đông vui 2,71 1,15 7 8 Dễ bị kích động 3,33 1,20 3 Tổng 3,04 1,12 Bảng 5 cho thấy các biểu hiện chia sẻ: “Ba năm nay bạn bè em ít dần vì RLLA về mặt cảm xúc đều xếp ở mức độ không hiểu sao em hay cau có và nổi thỉnh thoảng (2,50<ĐTB<3,50). giận vì những chuyện không đâu, mỗi khi Biểu hiện “căng thẳng”, với bình tĩnh lại em rất hối hận nhưng không ĐTB=3,48 là biểu hiện có điểm số cao hiểu sao lúc đó dễ nổi nóng như vậy”. nhất trong các biểu hiện RLLA của SV SV nam N.H.D.M. năm 3 (ĐHSP về mặt cảm xúc. Đây là dấu hiện dễ nhận TPHCM) đã mô tả là: “Đã có lúc em thấy nhất khi người ta lo âu. Có khá muốn đập phá những thứ xung quanh, nhiều SV cho biết họ thường có biểu hiện thậm chí là “đánh, chém” ai đó để thoát này trong cuộc sống hằng ngày ở mức độ khỏi cái cảm giác lo lắng, bồn chồn, bất thường xuyên. Tiếp đến là biểu hiện “dễ an”. nổi nóng” với ĐTB=3,38, “dễ bị kích Buồn bã, bối rối, sợ sệt là các biểu động” với ĐTB=3,33. Vì khi có RLLA, hiện xảy ra ở mức độ thỉnh thoảng. Đây SV cho rằng mình rất dễ nổi nóng hoặc bị cũng là một trong các tiêu chí quan trọng kích động khi gặp phải một vấn đề nào để chẩn đoán RLLA. Tuy có nhiều biểu đó cần giải quyết. SV C.B.H. (Năm 2, hiện khác nhau, nhưng đa số SV có CĐSPTW TPHCM) chia sẻ rằng “mỗi RLLA đều trả lời là: “có biểu hiện của khi lo lắng như vậy em rất bực mình, vì sự buồn bã, mệt mỏi và chán nản. Theo không giải quyết được gì, tâm trạng lại chia sẻ của các em thì có khi sự buồn bã cứ bất an nên em rất khó chịu”. SV đến liền hoặc sau một hai ngày khó chịu, P.N.H.T (Năm 2, ĐHSP TPHCM) còn bức bối mới thấy buồn bã”. SV N.T.A 96
8. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Thị Thị Thu Mai và tgk ___ (Năm 2, ĐHSP TPHCM) nói rằng “em từng cá nhân không giống nhau, tùy thuộc rất chán, cuộc sống không có gì thú vị, vào điều kiện, hoàn cảnh và đặc điểm tâm da mặt em xấu, chắc em bị bệnh gì đó, sinh lí của mỗi người. Các biểu hiện này sức khỏe em yếu lắm, em rất buồn, rất nếu để kéo dài sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực mệt mỏi, mà không phải chỉ sức khỏe đến cuộc sống và quá trình học tập. đâu, nhiều thứ lắm. Nói chung là em thấy 2.2.3.4. Thực trạng biểu hiện RLLA của buồn, chán và sợ chết”. SV về mặt hành vi Tóm lại, các biểu hiện về mặt cảm Khi nghiên cứu các biểu hiện xúc của SVSP đều ở mức độ thỉnh thoảng RLLA của SV về mặt hành vi, chúng tôi khi có RLLA, nhưng mức độ biểu hiện ở thu được kết quả ở bảng 6 dưới đây: Bảng 6. Thực trạng biểu hiện RLLA của SV về mặt hành vi STT Các biểu hiện về mặt hành vi ĐTB ĐLC Thứ hạng 1 Không tập trung 3,53 1,24 1 2 Gây gổ 2,79 2,93 14 3 Làm việc không hết năng suất 3,13 1,04 4 4 Im lặng 2,81 1,22 13 5 Nói không lưu loát 3,1 1,26 5 6 Làm những việc khó hiểu, thái quá 2,76 1,28 16 7 Tự nhốt mình trong nhà 2,38 1,17 21 8 Đi tới đi lui, ngồi không yên 2,63 1,19 17 9 Làm việc bỏ ngang 2,79 1,14 14 10 Hay than vãn 2,55 1,43 18 11 Suy nghĩ liên tục về một việc gì đó 3,06 1,14 7 12 Làm một cái gì đó thật vui 3,02 1,02 8 13 Phản ứng chậm, lờ đờ 2,55 1,00 18 14 Lười làm việc 3,09 1,06 6 15 Ngồi nhìn xa xăm 3,19 1,04 3 16 Gác tay lên trán suy nghĩ 2,91 1,03 10 17 Làm việc hấp tấp 2,91 1,13 10 18 Lao vào một trò chơi nào đó 2,48 1,08 20 19 Đi dạo nơi yên tĩnh 2,85 1,08 12 20 Tìm người tâm sự 3,33 0,99 2 21 Đối mặt, suy nghĩ rồi buông xuôi 2,98 1,19 9 Tổng 2,90 1,22 97
9. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ Bảng 6 cho thấy, SV có RLLA còn có các hành vi tiêu cực như hay than được biểu hiện ở mặt hành vi có mức độ vãn, phản ứng lờ đờ hay hành vi tự nhốt thỉnh thoảng. (2,50<ĐTB<3,50). Các mình trong nhà. Trong trường hợp có biểu hiện SV dễ nhận biết nhất là RLLA, SV có các biểu hiện hành vi như “không tập trung”, với ĐTB=3,53, xếp trên khiến họ rất e ngại tham gia các hoạt ở mức độ thường xuyên. Biểu hiện xếp động tập thể, hoạt động xã hội của nhà thứ hai là “tìm người tâm sự”, tiếp đến trường. Vì thế, các SV có RLLA cần là “ngồi nhìn xa xăm”,“làm việc không được quan tâm để họ mau chóng hòa hết năng suất”. Các biểu hiện này ảnh nhập với các hoạt động tập thể, nơi mà hưởng rất nhiều đến hoạt động học tập SV có thể rèn luyện các kĩ năng nghề của SV. nghiệp cho bản thân mình. SV cho biết khi có RLLA, họ còn 2.2.3.5. Thực trạng biểu hiện RLLA của có nhiều biểu hiện khác về mặt hành vi SV về mặt sinh lí như nói năng không lưu loát, lười làm Các biểu hiện RLLA của SV về mặt việc, hấp tấp, làm việc bỏ ngang hay làm sinh lí được thể hiện cụ thể ở bảng 7 sau những việc khó hiểu. Bên cạnh đó, SV đây: Bảng 7. Thực trạng biểu hiện RLLA của SV về mặt sinh lí STT Các biểu hiện về mặt sinh lí ĐTB ĐLC Thứ hạng 1 Mệt mỏi 3,21 1,38 3 2 Ra mồ hôi 3,23 1,20 2 3 Mặt tái 2,55 1,19 11 4 Mất ngủ 3,1 0,94 5 5 Chân tay run 3,02 1,03 6 6 Buồn ngủ 3,32 1,12 1 7 Cơ thể lạnh dần 2,61 0,95 10 8 Cơ thể bức bối 3,13 1,05 4 9 Ăn uống không ngon 2,62 0,87 9 10 Tim đập nhanh 2,86 1,18 7 11 Người phờ phạc, xanh xao 2,55 1,00 11 12 Đau bụng vô cớ 2,78 1,08 8 Tổng 2,92 1,08 98
10. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Thị Thị Thu Mai và tgk ___ Các biểu hiện về mặt sinh lí xếp thiện và nâng cao chất lượng sức khỏe thứ hai trong các nhóm biểu hiện RLLA thể chất và tinh thần cho SV, góp phần của SVSP. Các biểu hiện này đều có vào việc nâng cao chất lượng học tập cho ĐTB ở mức độ thỉnh thoảng (2,50< SV các trường sư phạm. ĐTB< 3,50). Các biểu hiện: buồn ngủ, 3. Kết luận ra mồ hôi, mệt mỏi là các biểu hiện rõ Kết quả nghiên cứu thực trạng rệt nhất về mặt sinh lí với ĐTB lần lượt RLLA của SV Trường ĐHSP TPHCM và là 3,32; 3,23; 3,21. Trường CĐSPTW TPHCM như sau: SV cho rằng khi có RLLA họ cũng - Khảo sát 650 SV bằng hai thang thường thấy cơ thể bức bối, mất ngủ, lượng giá BAI và SAS, kết quả có 110 chân tay run, tim đập nhanh, mặt tái hay SV có dấu hiệu RLLA từ nhẹ đến nặng, người phờ phạc xanh xao. Các biểu hiện trong đó mức độ trung bình chiếm trên là dấu hiệu rất phổ biến của người có khoảng 50%. RLLA. Khi có vấn đề lo âu vượt quá khả - Về biểu hiện RLLA của SVSP: có năng của cá nhân, họ thường cố gắng, nỗ các mức độ khác nhau nhưng đa phần lực để thích ứng và vượt qua nó. Khi cố biểu hiện ở mức độ thỉnh thoảng, trong gắng quá mức, cơ thể họ sẽ dễ rơi vào đó rõ rệt nhất là các biểu hiện về mặt cảm trạng thái mệt mỏi, ăn uống không ngon, xúc, tiếp đến là các biểu hiện về mặt sinh dễ choáng váng, ngất xỉu, kèm theo đó là lí, các biểu hiện về mặt hành vi, và cuối rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, cáu gắt vô cớ. cùng là các biểu hiện về mặt nhận thức. Như vậy, có thể thấy rằng SVSP có - Xét về tiêu chí giới tính: ở mức độ các biểu hiện về mặt sinh lí đều ở mức độ RLLA nhẹ thì số lượng nữ SV cao gấp 2 thỉnh thoảng và có các tần số xuất hiện lần nam SV, mức độ RLLA trung bình không giống nhau, nhưng những biểu thì số lượng nữ SV gấp gần 1,5 lần nam hiện này nếu không được nhận biết kịp SV, còn ở mức độ RLLA nặng thì số thời để có tác động phù hợp thì sẽ ảnh lượng nam SV lại nhiều hơn nữ SV 1,5 hưởng đến thể chất, sau đó là tinh thần lần. học tập và chất lượng cuộc sống của SV có RLLA cần nhận ra nguyên SVSP. nhân gây RLLA cũng như rất cần được Tóm lại, SVSP có các biểu hiện trang bị các kĩ năng ứng phó với RLLA RLLA ở các mặt nhận thức, cảm xúc, để hóa giải những sang chấn trong cuộc hành vi và sinh lí ở các mức độ khác sống và học tập, có sự lựa chọn và những nhau. Nhìn chung, các biểu hiện này đều quyết định phù hợp đối với những tình xuất hiện ở SV với mức độ thỉnh thoảng. huống gặp phải, tăng sự tự tin trong quá Các nhà giáo dục cần dựa vào những biểu trình hình thành nhân cách giáo viên sao hiện RLLA nêu trên để nhận biết, quan cho phù hợp với xu hướng của xã hội tâm, giúp đỡ đúng thời điểm nhằm cải hiện nay. Ghi chú: Bài viết dựa trên kết quả của đề tài nghiên cứu khoa học cấp Cơ sở: “Rối loạn lo âu của sinh viên các trường sư phạm tại Thành phố Hồ Chí Minh” (Mã số CS.2014.19.13). 99
11. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 11(77) năm 2015 ___ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Huỳnh Hồ Ngọc Anh (2012), Tác động của trị liệu Hành vi - Nhận thức đến học sinh trung học phổ thông có rối loạn lo âu dựa trên định hình trường hợp, Luận văn Thạc sĩ Tâm lí, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội. 2. Trần Thị Thu Mai (chủ nhiệm đề tài) (2014), Rối loạn lo âu của sinh viên các trường sư phạm tại Thành phố Hồ Chí Minh (Mã số CS.2014.19.13), Trường Đại học Sư phạm TPHCM. 3. Vladan Starcevic (2010), Anxiety Disorders in Adults, Oxford University Press, 198 Madison Avenue, New York. 4. Dan J. Stein (2003), Serotonergic neurocircuitry in mood and anxiety disorders, Taylor & Francis, USA, pp.9,18-20. 25 DSM-IV TM (1996), Diagnostic Cristeria American psychiatric Association Washington DC. 5. World health Organization (WHO) (1992), The ICD 10, Geneva. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 05-8-2015; ngày phản biện đánh giá: 08-9-2015; ngày chấp nhận đăng: 12-10-2015) 100