Giáo trình Sửa chữa điện tử thông dụng - Bài 1: Sử dụng các phương tiện trong sửa chữa

Nội dung text: Giáo trình Sửa chữa điện tử thông dụng - Bài 1: Sử dụng các phương tiện trong sửa chữa

1. Baøi 1 SÖÛ DUÏNG CAÙC PHÖÔNG TIEÄN TRONG SÖÛA CHÖÕA I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU - Sinh vieân laøm quen vôùi caùc phöông tieän, duïïng cuï ñeå söûa chöõa töø cô baûn ñeán caùc loaïi maùy ño, maùy phaùt tín hieäu ñuû loaïi. - Sinh vieân seõ ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà kyõ thuaät thaùo vaø raùp maùy theá naøo ñeå giöõ maùy ñöôïc nhö nguyeân goác (traùnh traày söôùc maùy, moøn raêng oác vit, laøm veä sinh coâng nghieäp cho maùy tröôùc khi ñi vaøo söûa chöõa). II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 1- Duïng cuï caên baûn trong söûa chöõa vaø caùc thao taùc caàn thieát Sinh vieân seõ ñöôïc giôùi thieäu: - Caùc loaïi caây vit (tourne vis) paker, deïp. - Caùc loaïi khoùa luïc giaùc trong vaø ngoaøi coù kích thöôùc khaùc nhau. - Caùc loaïi kìm (caét, keïp). - Duïng cuï huùt chì, moû haøn, giaù ñôõ, nhíp dao, daây truyeàn tín hieäu hình, aâm thanh. Caùc ñaàu noái ñuû côõ (3 ly, 6 ly, 1 ngoõ, 2 ngoõ), daây noái, keïp caù saáu, caây chænh baèng nhöïa, chaát taåy röûa, coï queùt, silicon truyeàn nhieät, v.v. Hình 1.1: Duïng cuï söûa chöõa
2. Baøi 1 SÖÛ DUÏNG CAÙC PHÖÔNG TIEÄN TRONG SÖÛA CHÖÕA I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU - Sinh vieân laøm quen vôùi caùc phöông tieän, duïïng cuï ñeå söûa chöõa töø cô baûn ñeán caùc loaïi maùy ño, maùy phaùt tín hieäu ñuû loaïi. - Sinh vieân seõ ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà kyõ thuaät thaùo vaø raùp maùy theá naøo ñeå giöõ maùy ñöôïc nhö nguyeân goác (traùnh traày söôùc maùy, moøn raêng oác vit, laøm veä sinh coâng nghieäp cho maùy tröôùc khi ñi vaøo söûa chöõa). II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 1- Duïng cuï caên baûn trong söûa chöõa vaø caùc thao taùc caàn thieát Sinh vieân seõ ñöôïc giôùi thieäu: - Caùc loaïi caây vit (tourne vis) paker, deïp. - Caùc loaïi khoùa luïc giaùc trong vaø ngoaøi coù kích thöôùc khaùc nhau. - Caùc loaïi kìm (caét, keïp). - Duïng cuï huùt chì, moû haøn, giaù ñôõ, nhíp dao, daây truyeàn tín hieäu hình, aâm thanh. Caùc ñaàu noái ñuû côõ (3 ly, 6 ly, 1 ngoõ, 2 ngoõ), daây noái, keïp caù saáu, caây chænh baèng nhöïa, chaát taåy röûa, coï queùt, silicon truyeàn nhieät, v.v. Hình 1.1: Duïng cuï söûa chöõa
3. Hình 1.2: Ñaàu noái thieát bò 2- Caùc thieát bò ño cuï theå VOM, Oscilloscope, maùy phaùt soùng sin, vuoâng, raêng cöa, maùy phaùt cao taàng. Hình 1.4: Maùy ño VOM Hình 1.3: Maùy phaùt soùng vaø dao ñoäng kyù 3- Nhöõng löu yù caàn thieát - Caùch ñieän cho ngöôøi. - An toaøn cho thieát bò ño. - An toaøn cho thieát bò caàn söûa chöõa (traùnh laøm hoûng thaân thieát bò). III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP (COÂNG VIEÄC CUÏ THEÅ) 1- Giôùi thieäu phoøng duøng ñeå thöïc taäp söûa chöõa - Ñeøn roïi, tivi daøn traûi, tivi thöïc teá, heä thoáng anten. - Heä thoáng tieáp ñaát cuûa phoøng ñeå traùnh laøm hö hoûng thieát bò.
4. 2- Thöïc taäp thaùo raùp maùy caàn tính caån thaän, tæ mæ, chính xaùc - Loùt vaät caùch ñieän vaø choáng traày söôùc maùy caàn söûa chöõa. - Ñöa caùc nuùm chænh baèng nhöïa ra khoûi maùy. - Vaën caùc vit ñeå môû voû maùy, löu yù theo trình töï caùc thieát bò cuûa maùy ñeå khi raùp vaøo traùnh laøm “veânh” voû maùy, khoâng laøm bieán daïng vaø hö hoûng voû maùy. 3- Söû duïng caùc loaïi maùy ño vaø maùy phaùt tín hieäu a) Söû duïng maùy ño VOM ñeå ño linh kieän ñieän töû, ño aùp, doøng: Sinh vieân caàn löu yù ñeán ñoái töôïng caàn ño, taàm ño, laøm theá naøo traùnh sai soá vaø traùnh laøm hö hoûng maùy ño VOM. b) Söû duïng Oscilloscope ñeå quan saùt vaø ño caùc tín hieäu thoâng duïng treân moät soá maïch dao ñoäng ñôn giaûn: Xaùc ñònh daïng soùng, bieân ñoä, taàn soá, möùc DC cuûa tín hieäu. Söû duïng hieäu quaû caùc chöùc naêng cuûa dao ñoäng kyù (Oscilloscope) thoâng qua caùc nuùm chænh treân maët dao ñoäng kyù. Hình 1.5: Dao ñoäng kyù Hình 1.6: Maùy phaùt tín hieäu Hình 1.7: Maùy phaùt tín hieäu Söû duïng maùy phaùt tín hieäu chuaån: Duøng maùy phaùt tín hieäu phaùt ra caùc loaïi tín hieäu sin, vuoâng, raêng cöa: quan saùt vaø ño ñoä lôùn veà bieân ñoä, taàn soá baèng dao ñoäng kyù. 4- An toaøn trong thöïc taäp söûa chöõa - Cho sinh vieân ño tröïc tieáp leân ñieän aùp nguoàn cuûa moät maùy ñang hoaït ñoäng: höôùng daãn caùch ly ñaát, nguoàn, ñaët que ño ñuùng nôi caàn ño, traùnh chaïm que ño qua nôi khaùc, traùnh laøm chaán ñoäng maïnh caùc thieát bò. - An toaøn cho thieát bò ño: trong quaù trình ño caàn chuù yù ñeán ñoái töôïng caàn ño (doøng, aùp ), taàm ño vaø daïng tín hieäu ôû moãi nôi. - An toaøn cho thieát bò caàn söûa chöõa: traùnh laøm noái taét maïch, ñaët thieát bò ôû
5. vò trí thích hôïp trong khi ño, thay theá linh kieän hö hoûng, caàn chuù yù chaát löôïng moái haøn. Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. IV. ÑAÙNH GIAÙ QUA QUAÙ TRÌNH THÖÏC TAÄP TRÖÏC TIEÁP TREÂN THIEÁT BÒ VAØ BAÛNG BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ THEO MAÃU SAU Baûng baùo caùo thöïc taäp baøi 1 Hoï teân: Ngaøy Thaùng Naêm Nhoùm: Maùy phaùt tín hieäu Dao ñoäng kyù Coâng Ghi chuù vieäc Daïng tín Daïng tín Loaïi maùy Taàn soá Bieân ñoä T/div V/div hieäu hieäu Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc.
6. Baøi 2 PHAÂN TÍCH SÔ ÑOÀ MAÏCH ÑIEÄN TÖÛ I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU Trong söûa chöõa caàn phaûi hieåu roõ nguyeân lyù vaän haønh maïch beân trong laãn beân ngoaøi cuûa moãi thieát bò (caáu truùc cuûa thieát bò), töø ñoù, thoâng qua kieán thöùc lyù thuyeát vaø phaân tích sô ñoà maïch, seõ ñònh ñöôïc nôi hö hoûng khi thieát bò coù söï coá. Muïc ñích laø ñöa sô ñoà maïch veà sô ñoà khoái. II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP - Sinh vieân ñaõ ñöôïc hoïc caùc maïch rôøi ôû phaàn lyù thuyeát (maïch khueách ñaïi, maïch dao ñoäng, maïch troän soùng, maïch taùch soùng, v.v ). - Moät maùy naøo ñoù thöïc teá chæ laø keát hôïp giöõa caùc maïch laïi vôùi nhau. Ví duï: Ampli: laø öùng duïng cuûa maïch khueách ñaïi. Maùy radio: boä ampli + maïch khueách ñaïi ñieän töø + motor + baêng töø. Tivi: laø toaøn boä radio + nhieàu maïch khaùc. Sinh vieân seõ thöïc taäp taùch töøng phaàn sô ñoà maïch vaø ñöa thaønh töøng khoái trong sô ñoà khoái, töø sô ñoà khoái seõ hieän roõ caùch vaän haønh maïch cuûa maùy. Ñaây laø thao taùc raát caàn thieát trong söûa chöõa. 1- Sô ñoà maïch chi tieát cuûa moät maùy Thöïc taäp ñöa caùc chi tieát vaøo khoái goàm: nguoàn cung caáp cho khoái, ngoõ nhaäp tín hieäu vaøo khoái, ngoõ xuaát tín hieäu ra khoái, caùc phaân cöïc khaùc cuûa khoái. Khoái 1 Nhaäp 1 Xuaát 1 Khoái 2 Xuaát 2 Nhaäp 2 Caùc phaân cöïc khaùc Nguoàn cung caáp
7. 2- Tìm söï lieân laïc giöõa caùc khoái Baèng ñöôøng tín hieäu ta seõ xeùt ngoõ xuaát tín hieäu cuûa khoái naøy ñi vaøo ngoõ nhaäp tín hieäu cuûa khoái khaùc, cöù theá tieáp tuïc ñeå tìm söï lieân laïc cuûa caùc khoái. 3- Keát hôïp giöõa kieán thöùc lyù thuyeát vaø sô ñoà khoái cuûa maùy caàn söûa Muïc ñích böôùc naøy laø caàn goïi ñuùng teân cuûa caùc khoái trong maùy caàn söûa thay vì chæ goïi laø khoái 1, 2, 3 Ví duï: Sô ñoà maïch moät thieát bò ñôn giaûn nhöng chöa bieát maùy gì ? Böôùc 1 Loa Nhaäp Xuaát Khoái 1 Khoái 2 Khoái 3 Khoái 4 Böôùc 2 Lieân laïc Loa Nhaäp Khoái 1 Khoái 2 Khoái 3 Khoái 4 Böôùc 3 Ante n Loa Khueách ñaïi Khueách Taùch Khueách cao taàn vaø ñaïi trung soùng aâm ñaïi aâm troän soùng taàn taàn taàn Sau khi qua böôùc 1, 2, ôû böôùc 3 ñaõ goïi ñuùng teân töøng khoái, vaän duïng kieán thöùc lyù thuyeát maïch vaø sô ñoà khoái ñaõ taùch coù theå keát luaän ñöôïc ñaây laø maùy radio.
8. Hình 2.1: Sô ñoà chi tieát cuûa moät maùy caàn phaân tích
9. Hình 2.2 Sau khi phaân tích vaø keát luaän ñaây laø sô ñoà moät maùy phaùt tín hieäu. III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP - Sinh vieân nhaän sô ñoà maïch cuûa maùy: JVC C1490, SONY 1984, PANA COLOR, ñöôïc ñaùnh soá 1, 2, 3, - Thöïc taäp taùch sô ñoà maïch sang sô ñoà khoái: thöïc hieän caùc thao taùc treân 1 sô ñoà cuï theå. - Tìm hieåu veà IC ñieàu khieån, IC giaûi maõ. - An toaøn trong thöïc taäp. Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy.
10. Hình 2.3: Sô ñoà khoái cuûa moät maùy, yeâu caàu phaân tích vaø keát luaän IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ Maãu baùo caùo thöïc taäp
11. Baûng baùo caùo thöïc taäp baøi 2 Hoï teân: Ngaøy thaùng naêm Nhoùm: Coâng vieäc Loaïi maùy soá: 1. Teân khoái Teân khoái Teân IC Teân IC Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc.
12. Baøi 3 KIEÅM TRA VAØ SÖÛA CHÖÕA THIEÁT BÒ HÖ COÙ SÔ ÑOÀ MAÏCH I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU - Thöïc taäp caùc thao taùc tröôùc, trong vaø sau khi söûa chöõa phaûi raát caån thaän vaø chính xaùc. - Thöïc taäp xaùc ñònh linh kieän cuï theå treân maùy so vôùi kyù hieäu treân sô ñoà maïch vaø ngöôïc laïi. - Xaùc ñònh ñöôïc caùc thoâng soá cuûa moãi ñieåm treân sô ñoà maïch. II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 1- Maùy coù sô ñoà maïch, ñöa veà sô ñoà khoái ñeå hieåu caùch vaän haønh (baøi 2). Baøi naøy laø öùng duïng cuûa noäi dung haøn laép, xuaát phaùt töø nhu caàu maùy moùc thieát bò söû duïng laâu ngaøy coù theå hö hoûng 2- Moãi ñieåm treân sô ñoà maïch thöôøng coù ghi caùc thoâng soá caàn thieát, khi maùy hö thì caùc thoâng soá taïi ñieåm naøy seõ bieán ñoåi raát lôùn, töø ñoù, nhôø vaøo caùc loaïi maùy ño, sinh vieân seõ xaùc ñònh cuï theå thoâng soá sai vaø suy luaän ra nôi hö cuûa maùy ñeå söûa chöõa. Moät ñieåm treân sô ñoà maïch Bieân ñoä Taàn soá Volt DC Volt AC Tín hieäu Daïng soùng Pha
13. Hình 3.1: Moät thieát bò baát kyø caàn söûa chöõa 3- Cung caáp kieán thöùc veà phaân cöïc caùc loaïi baùn daãn: BJT, FET, SCR, IC 4- Caùc böôùc treân seõ giuùp sinh vieân nhaïy beùn trong ñoái chieáu thuaän nghòch
14. vaø giuùp phaûn xaï chính xaùc trong söûa chöõa. 5- Giôiù thieäu moät soá phöông tieän duïng cuï: VOM, Oscilloscope vaø caùc loaïi maùy ño khaùc. 6- Giôùi thieäu caùch phaân vuøng trong sô ñoà ñeå tìm linh kieän: - Teân 201, 221, 301 - Ñoái chieáu coät vaø haøng treân sô ñoà maïch. - Duøng muõi teân ñeå chæ töø ñaâu ñeán ñaâu: 7- Baûo döôõng, baûo quaûn thieát bò: - Maùy ño. - Maùy duøng söûa chöõa. - Sô ñoà maùy. 8- An toaøn trong lao ñoäng: - Söû duïng vaät duïng caùch ñieän ñeå traùnh ñieän giaät. - Tieáp caän maùy khoâng coù caùc thao taùc dö thöøa. - An toaøn cho phoøng chaùy. III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP CHO SINH VIEÂN - Chuaån bò veä sinh coâng nghieäp. - Moãi sinh vieân ñöôïc nhaän moät sô ñoà maùy, moät maùy ño VOM vaø Oscilloscope. Hình 3.2: Baûng maïch IN cuï theå
15. Hình 3.3: Sô ñoà nguyeân lyù cuûa moät maùy baát kyø duøng ñeå söûa chöõa
16. - Söû duïng VOM ño ñeå ñoái chieáu thuaän nghòch, coù theå ño nguoäi hoaëc ño noùng. - Cho maùy hoaït ñoäng vaø ño caùc thoâng soá (AC, DC, tín hieäu) taïi moãi ñieåm theo quy ñònh. - Choïn moät ñieåm chung (mass) cho maïch trong maùy, sau ñoù chæ duøng moät que ño caùc nôi caàn ño. Löu yù: Caùc ñieåm ño neáu khoâng ñuùng quy ñònh coù theå laøm hö maùy, nghieâng maïch troáng traûi ñeå ño, traùnh laøm chaïm 2 ñieåm gaàn nhau treân maïch in, traùnh laøm ngaõ board, khoâng vaën (chænh) baát cöù nuùt naøo khi chöa coù yù kieán cuûa thaày höôùng daãn. - Sau khi thöïc taäp, ñoùng maùy laïi, traùnh laøm hö voû maùy vì ñöa vaøo khoâng ñuùng khôùp. Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ Xeùt quaù trình thao taùc trong luùc thöïc taäp vaø baûng baùo caùo theo maãu: Baûng baùo caùo baøi 3 Hoï teân: Ngaøy thaùng naêm Nhoùm : Vò trí ño trong Vò trí cuï theå Coâng vieäc Loaïi maùy Model Keát quaû sô ñoà maïch trong maïch 1 2 Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc.
17. Hình 1.2: Ñaàu noái thieát bò 2- Caùc thieát bò ño cuï theå VOM, Oscilloscope, maùy phaùt soùng sin, vuoâng, raêng cöa, maùy phaùt cao taàng. Hình 1.4: Maùy ño VOM Hình 1.3: Maùy phaùt soùng vaø dao ñoäng kyù 3- Nhöõng löu yù caàn thieát - Caùch ñieän cho ngöôøi. - An toaøn cho thieát bò ño. - An toaøn cho thieát bò caàn söûa chöõa (traùnh laøm hoûng thaân thieát bò). III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP (COÂNG VIEÄC CUÏ THEÅ) 1- Giôùi thieäu phoøng duøng ñeå thöïc taäp söûa chöõa - Ñeøn roïi, tivi daøn traûi, tivi thöïc teá, heä thoáng anten. - Heä thoáng tieáp ñaát cuûa phoøng ñeå traùnh laøm hö hoûng thieát bò.
18. 2- Thöïc taäp thaùo raùp maùy caàn tính caån thaän, tæ mæ, chính xaùc - Loùt vaät caùch ñieän vaø choáng traày söôùc maùy caàn söûa chöõa. - Ñöa caùc nuùm chænh baèng nhöïa ra khoûi maùy. - Vaën caùc vit ñeå môû voû maùy, löu yù theo trình töï caùc thieát bò cuûa maùy ñeå khi raùp vaøo traùnh laøm “veânh” voû maùy, khoâng laøm bieán daïng vaø hö hoûng voû maùy. 3- Söû duïng caùc loaïi maùy ño vaø maùy phaùt tín hieäu a) Söû duïng maùy ño VOM ñeå ño linh kieän ñieän töû, ño aùp, doøng: Sinh vieân caàn löu yù ñeán ñoái töôïng caàn ño, taàm ño, laøm theá naøo traùnh sai soá vaø traùnh laøm hö hoûng maùy ño VOM. b) Söû duïng Oscilloscope ñeå quan saùt vaø ño caùc tín hieäu thoâng duïng treân moät soá maïch dao ñoäng ñôn giaûn: Xaùc ñònh daïng soùng, bieân ñoä, taàn soá, möùc DC cuûa tín hieäu. Söû duïng hieäu quaû caùc chöùc naêng cuûa dao ñoäng kyù (Oscilloscope) thoâng qua caùc nuùm chænh treân maët dao ñoäng kyù. Hình 1.5: Dao ñoäng kyù Hình 1.6: Maùy phaùt tín hieäu Hình 1.7: Maùy phaùt tín hieäu Söû duïng maùy phaùt tín hieäu chuaån: Duøng maùy phaùt tín hieäu phaùt ra caùc loaïi tín hieäu sin, vuoâng, raêng cöa: quan saùt vaø ño ñoä lôùn veà bieân ñoä, taàn soá baèng dao ñoäng kyù. 4- An toaøn trong thöïc taäp söûa chöõa - Cho sinh vieân ño tröïc tieáp leân ñieän aùp nguoàn cuûa moät maùy ñang hoaït ñoäng: höôùng daãn caùch ly ñaát, nguoàn, ñaët que ño ñuùng nôi caàn ño, traùnh chaïm que ño qua nôi khaùc, traùnh laøm chaán ñoäng maïnh caùc thieát bò. - An toaøn cho thieát bò ño: trong quaù trình ño caàn chuù yù ñeán ñoái töôïng caàn ño (doøng, aùp ), taàm ño vaø daïng tín hieäu ôû moãi nôi. - An toaøn cho thieát bò caàn söûa chöõa: traùnh laøm noái taét maïch, ñaët thieát bò ôû
19. vò trí thích hôïp trong khi ño, thay theá linh kieän hö hoûng, caàn chuù yù chaát löôïng moái haøn. Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. IV. ÑAÙNH GIAÙ QUA QUAÙ TRÌNH THÖÏC TAÄP TRÖÏC TIEÁP TREÂN THIEÁT BÒ VAØ BAÛNG BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ THEO MAÃU SAU Baûng baùo caùo thöïc taäp baøi 1 Hoï teân: Ngaøy Thaùng Naêm Nhoùm: Maùy phaùt tín hieäu Dao ñoäng kyù Coâng Ghi chuù vieäc Daïng tín Daïng tín Loaïi maùy Taàn soá Bieân ñoä T/div V/div hieäu hieäu Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc.