›

Khóa luận Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt-Chi nhánh Hải Phòng

pdf 90 trang huongle 2060
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt-Chi nhánh Hải Phòng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfkhoa_luan_giai_phap_nang_cao_hieu_qua_huy_dong_von_tien_gui.pdf

Nội dung text: Khóa luận Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt-Chi nhánh Hải Phòng

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG ISO 9001 : 2008 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Sinh viên : Đàm Thị Thu Hƣơng Giảng viên hƣớng dẫn : Ths. Cao Thị Thu HẢI PHÒNG - 2012
  2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT – CHI NHÁNH HẢI PHÒNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Sinh viên : Đàm Thị Thu Hƣơng Giảng viên hƣớng dẫn : Ths. Cao Thị Thu HẢI PHÒNG – 2012
  3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP Sinh viên: Đàm Thị Thu Hương Mã SV: 121219 Lớp: QT 1202 T Ngành: Tài chính ngân hàng Tên đề tài:Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng.
  4. NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI 1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp - Xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động huy động vốn tiền gửi và hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi tại các ngân hàng thương mại hiện nay. - Phân tích thực trạng hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. - Đưa ra các giải pháp và kiến nghị hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 2. Các số liệu cần thiết để thiết kế, tính toán. - Số liệu thu thập tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. - Bảng báo cáo kết quả kinh doanh - Bảng cân đối kế toán - Báo cáo tài chính 3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp. - Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng
  5. CÁN BỘ HƢỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP Ngƣời hƣớng dẫn thứ nhất: Họ và tên: Cao Thị Thu Học hàm, học vị: Thác sỹ Cơ quan công tác: Trường Đại học Dân Lập Hải Phòng Nội dung hướng dẫn: Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. Ngƣời hƣớng dẫn thứ hai: Họ và tên: Học hàm, học vị: Cơ quan công tác: Nội dung hướng dẫn: Đề tài tốt nghiệp được giao ngày 27 tháng 08 năm 2012 Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày 02 tháng 12 năm 2012 Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN Sinh viên Người hướng dẫn Hải Phòng, ngày tháng năm 2012 Hiệu trƣởng GS.TS.NGƢT Trần Hữu Nghị
  6. PHẦN NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN 1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp: 2. Đánh giá chất lƣợng của khóa luận (so với nội dung yêu cầu đã đề ra trong nhiệm vụ Đ.T. T.N trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu ): 3. Cho điểm của cán bộ hƣớng dẫn (ghi bằng cả số và chữ): Hải Phòng, ngày tháng năm 2012 Cán bộ hƣớng dẫn (Ký và ghi rõ họ tên)
  7. MỤC LỤC Trang Lời mở đầu 1 Chƣơng 1 3 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI VÀ HIỆU QUẢ 3 HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 3 1.1. Huy động vốn tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 3 1.1.1. Ngân hàng thương mại và các hoạt động chủ yếu: 3 1.1.1.1. Khái niệm, vai trò của Ngân hàng thương mại 3 1.1.1.2. Các hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại 6 1.1.2. Nguồn vốn của ngân hàng thương mại 8 1.1.2.1. Khái niệm và vai trò của nguồn vốn ngân hàng thương mại 8 1.1.2.2. Cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng thương mại 8 1.1.3. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng 11 1.1.3.1. Huy động vốn theo loại tiền 12 1.1.3.2. Huy động vốn theo kỳ hạn 12 1.1.3.3. Huy động theo đối tượng huy động vốn: 13 1.2.Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi của NHTM 13 1.2.1 Khái niệm hiệu quả huy động vốn 13 1.2.2. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động huy động vốn 13 1.2.2.1. Chỉ tiêu định lượng 14 1.2.2.2. Chỉ tiêu định tính 14 1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác huy động vốn: 17 1.2.3.1. Nhân tố khách quan 17 1.2.3.2. Nhân tố chủ quan 20 1.3. Sự cần thiết nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng thƣơng mại 24 1.3.1. Đối với ngân hàng thương mại 24 1.3.2. Đối với khách hàng: 25 1.3.3. Đối với nền kinh tế : 26 1.3.4. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi. 26
  8. CHƢƠNG 2: 29 THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ ỀN GỬI TẠI NGÂN HÀNG TMCP NAM VIỆT – CHI NHÁNH HẢI PHÒNG. 29 2.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 29 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển. 29 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng TMCP Nam Việt 29 2.1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng. 29 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng 30 2.1.4. Hoạt động tại Ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 32 33 2.1.4.2. Hoạt động sử dụng vốn. 34 2.1.5. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2009 - 2011 39 2.2. Thực trạng công tác huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng 41 2.2.1. Về quy mô, sự tăng trưởng vốn huy động 41 2.2.2. Cơ cấu nguồn vốn huy động tại Navibank Hải Phòng 43 2.2.2.1. Huy động vốn theo thời gian 43 2.2.2.2. Huy động vốn theo loại tiền 45 2.2.2.3. Huy động theo đối tượng 47 2.2.3. Mối quan hệ giữa huy động vốn và cho vay 49 2.2.3.1. Chi phí và lãi suất huy động vốn 49 2.3. Đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng TMCP Nam Việt - chi nhánh Hải Phòng. 55 2.3.1. Những kết quả đạt được 55 2.3.1.1. Khối lƣợng vốn huy động tăng trƣởng ổn định và hiệu quả 55 2.3.1.2. Ngân hàng đã hiện đại hoá giao dịch ngân hàng: 56 2.3.1.3. Đội ngũ cán bộ nhân viên ngày một lớn mạnh cả về số lƣợng và chất lƣợng 56 2.3.2. Hạn chế 56
  9. 2.3.3. Nguyên nhân 58 2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 58 2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 59 Chƣơng 3 62 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN 62 TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT 62 CHI NHÁNH HẢI PHÒNG 62 3.1. Định hƣớng nâng cao hiệu quả huy động vốn tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng. 62 3.1.1. Định hướng chung của Navibank Hải Phòng 62 3.1.1.1. Cơ hội 62 3.1.1.2. Thách thức 63 3.1.2. Định hướng nâng cao hiệu quả huy động vốn 63 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tại ngân hàng thƣơng mại cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 65 3.2.1. Đa dạng hóa các hình thức huy động vốn 65 3.2.2. Thực hiện hình thức lãi suất linh hoạt 68 3.2.4. Tăng cường đổi mới công nghệ thông tin nâng cao uy tín của ngân hàng 70 3.2.5. Xây dựng chính sách khách hàng hợp lý trong huy động vốn, tăng cường hoạt động marketing cho chi nhánh. 71 3.2.6. Hoàn thiện tiện ích phục vụ cho khách hàng 73 3.3. Kiến nghị 74 3.3.1. Đối với chính phủ, nhà nước 74 3.3.1.1. Tạo môi trƣờng kinh tế vĩ mô ổn định 74 3.3.1.2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật cạnh trạnh 75 3.3.1.3. Đẩy mạnh sự phát triển thanh toán không dùng tiền mặt 75 3.3.2. Đối với ngân hàng nhà nước 75 3.3.2.1. Kiềm chế lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền. 76 3.3.2.2. Tiếp tục điều hành linh hoạt công cụ lãi suất, chính sách tiền tệ 76 3.3.2.3. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm soát hoạt động của các NHTM . 76 3.3.2.4. Thúc đẩy phát triển dịch vụ thanh toán qua ngân hàng. 77
  10. 3.3.3. Đối với Navibank Việt Nam 77 KẾT LUẬN 78
  11. DANH MỤC VIẾT TẮT. NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần NH Ngân hàng Navibank Ngân hàng Nam Việt NHTW Ngân hàng Trung Ương NHNN Ngân hàng Nhà Nước TCKT Tổ chức kinh tế TG Tiền gửi KH Khách hàng DN Doanh nghiệp DPRR Dự phòng rủi ro CL Chênh lệch ST Số tiền
  12. DANH MỤC BẢNG BIỂU HÌNH VẼ A. Danh mục bảng biểu Bảng 2.1: Dư nợ cho vay của Navibank Hải Phòng 35 Bảng 2. 2: Kết cấu dư nợ cho vay theo loại tiền tại Navibank Hải Phòng 36 Bảng 2.3: Cơ cấu dư nợ theo hình thức cho vay tại Navibank Hải Phòng 37 Bảng 2.4: Cơ cấu hoạt động ngân quỹ tại Navibank Hải Phòng 39 Bảng 2.5 : Kết quả hoạt động kinh doanh 40 Bảng 2.6 :Tổng hợp công tác huy động vốn của Navibank Hải Phòng 41 Bảng 2.7: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo thời gian 44 Bảng 2.8: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo loại tiền của Navibank Hải Phòng 46 Bảng 2.9: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo đối tượng 48 Bảng 2.10: Chi phí huy động vốn của Navibank Hải Phòng 50 Bảng 2.11: Chênh lệch lãi suất đầu vào và lãi suất đầu ra của Navibank Hải Phong 51 Bảng 2.12: Vốn huy động và cho vay ngắn hạn 53 Bảng 2.13 : Vốn huy động và cho vay trung dài hạn 54 B. Danh mục hình vẽ Hình 1: Mô hình tổ chức của Navibank Hải Phòng 30 Hình 2: Sự tăng trưởng vốn huy động Navibank qua các năm 33 Hình 3: Tổng dư nợ cho vay của ngân hàng qua các năm 35 Hình 4: Hoạt động ngân quỹ tại Navibank Hải Phòngqua các năm 38 Hình 5: Sự tăng trưởng vốn huy động Navibank Hải Phòng qua các năm 43 Hình 6: Sơ đồ huy động vốn theo thời gian của Navibank Hải Phòng 44 Hình 7: Sơ đồ huy động vốn theo loại tiền của Navibank Hải Phòng 47 Hình 8: Tình hình huy động và cho vay ngắn hạn 53 Hình 9: Tình hình huy động và cho vay vốn trung và dài hạn 54
  13. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Vốn luôn là một trong những yếu tố đầu vào cơ bản trong quá trình hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Để thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội của nhà nước nói chung cũng như các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp nói riêng đều cần phải có vốn. Ngân hàng thương mại với tư cách là một doanh nghiệp, một trung gian tài chính hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ đã góp phần quan trọng trong việc phân phối và điều hòa vốn cho nền kinh tế. Ngân hàng thương mại chính là nơi thu hút lượng vốn nhàn rỗi và tạm thời nhàn rỗi trong xã hội đồng thời cũng chính là nơi cung ứng phần lớn vốn đầu tư cho nền kinh tế. Nhưng để cung cấp đủ vốn đáp ứng nhu cầu thị trường, ngân hàng sẽ phải huy động vốn từ bên ngoài. Vì vậy, các NHTM rất chú trọng đến vấn đề huy động vốn đáp ứng đầy đủ nhu cầu kinh doanh của mình. Có thể nói hoạt động huy động từ các nguồn khác nhau trong xã hội là lẽ sống quan trọng nhất của các Ngân hàng thương mại. Tại Việt Nam việc huy động vốn (khai thác lượng tiền tạm thời nhàn rỗi trong công chúng, hộ gia đình, của các TCKT-XH hay các TCTD khác) của NHTM còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu cũng như đòi hỏi của nền kinh tế, chưa khai thác được nguồn vốn tiềm tàng trong nền kinh tế, nguồn vốn huy động trong thời gian dài cho đầu tư phát triển còn thiếu. Điều đó cho thấy chính sách huy động vốn vẫn còn nhiều tồn tại cần nhanh chóng có biện pháp nâng cao hiệu quả của công tác này. Việc nâng cao hiệu quả huy động vốn hiện nay là rất cần thiết với mỗi NHTM nói chung và với Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng nói riêng. Nhận thức được vấn đề này, sau quá trình thực tập, tìm hiểu về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng được sự giúp đỡ của cán bộ, nhân viên ngân hàng cùng với sự hướng dẫn nhiệt tình của giáo viên hướng dẫn Ths. Cao Thị Thu tôi đã mạnh dạn chọn đề tài:“ Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng” làm chuyên đề tốt nghiệp. 1
  14. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp 2.Mục đích nghiên cứu Xuất phát từ lý luận về huy động vốn của NHTM, chuyên đề sẽ phân tích, đánh giá thực trạng nguồn vốn, hoạt động huy động vốn của NHTM CP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng và đề xuất một số giải pháp hợp lý,có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn của NHTM CP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 3.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tập trung các vấn đề cơ bản về công tác huy động vốn tiền gửi của ngân hàng thương mại. Phân tích, đi sâu nghiên cứu hoạt động huy động vốn của NHTM CP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng trên các khía cạnh: các loại hình, quy mô, cơ cấu, chi phí vốn và sự phù hợp với sử dụng vốn trên cơ sở các số liệu của ngân hàng từ năm 2009 – 2011. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp khoa học: Phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp duy vật lịch sử, phân tích, so sánh và tổng hợp, khái quát hoá và trừu tượng hoá. Sử dụng số liêu thống kê để luận chứng. 5. Nội dung các chƣơng Luận văn bao gồm 3 chương với nội dung cơ bản như sau: Chương 1: Lý luận cơ bản về huy động vốn tiền gửi và hiệu quả huy động vốn tiền gửi của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng về huy động vốn tiền gửi của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng trong thời gian qua. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 2
  15. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Chƣơng 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI VÀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Huy động vốn tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Ngân hàng thương mại và các hoạt động chủ yếu: 1.1.1.1. Khái niệm, vai trò của Ngân hàng thƣơng mại  Khái niệm về ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại là một trong những tổ chức tài chính quan trọng đóng vai trò rất lớn trong việc điều tiết vốn giữa các chủ thể trong nền kinh tế góp phần thúc đẩy phát triển đất nước. Để có thể hiểu rõ hơn về các ngân hàng thương mại trước hết ta đi xem xét khái niệm ngân hàng thương mại: Theo pháp lệnh NH Việt Nam ban hành ngày 23/05/1990 thì ngân hàng thương mại được định nghĩa: “Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi từ khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện các nghiệp vụ chiết khấu và phương tiện thanh toán”. Theo điều 4 Luật các Tổ chức Tín dụng ban hành năm 2010/QH 12 đã nêu:“ Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận ”.  Vai trò của Ngân hàng thƣơng mại Vai trò của Ngân hàng thương mại đối với nền kinh tế ngày càng quan trọng, nó được thể hiện qua các vai trò sau: Thứ nhất: Ngân hàng thương mại là nơi tập trung vốn tạm thời nhàn rỗi trong xã hội sau đó cung cấp cho nền kinh tế khi có nhu cầu bổ sung vốn. Trong xã hội luôn luôn tồn tại tình trạng thừa và thiếu vốn một cách tạm thời. Những cá nhân, tổ chức có tiền nhàn rỗi tạm thời thì muốn bảo quản số tiền một cách an toàn nhất và có hiệu quả nhất. Trong khi đó những cá nhân, tổ chức có nhu cầu về vốn thì muốn vay được những khoản vốn nhằm phục vụ cho hoạt động kinh 3
  16. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp doanh của mình. Chính vì vậy Ngân hàng thương mại là một trung gian tài chính tốt nhất để thực hiện chức năng là cầu nối giữa cung và cầu về vốn. Ngân hàng là một địa chỉ tốt nhất mà những người dư thừa về vốn có thể gửi tiền một cách an toàn và hiệu quả nhất và ngược lại cũng là một nơi sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu về vốn của các cá nhân và doanh nghiệp. Thứ hai: Hoạt động của các Ngân hàng thương mại góp phần tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Ngân hàng thương mại với địa vị là một trung gian tài chính thực hiện chức năng là chiếc cầu nối giữa cung và cầu về vốn trên thị trường tiền tệ đã góp phần đẩy nhanh hoạt động của nền kinh tế, đem lại thuận lợi cho hoạt động của các cá nhân và tổ chức. Những cá nhân và tổ chức đã giảm được các khoản chi phí trong việc tìm kiếm các nguồn vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh, và ngoài ra có thể vân dụng các dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng để đẩy nhanh hoạt động của mình. Việc vay vốn từ ngân hàng của các doanh nghiệp đã thúc đẩy các doanh nghiệp phải có phương án sản xuất tối ưu và có hiệu quả kinh tế thì mới có thể trả lãi và trả vốn cho ngân hàng. Việc lập phương án sản xuất tối ưu do doanh nghiệp lập ra phải qua sự kiểm tra, thẩm định kỹ lưỡng của ngân hàng nhằm hạn chế tới mức thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra. Ngược lại những cá nhân và tổ chức dư thừa về vốn có thể yên tâm đem gửi tiền của mình vào ngân hàng vì ngân hàng là một địa chỉ có thể bảo quản tiền vốn một cách an toàn và hiệu quả tốt nhất. Khách hàng có thể yên tâm về sự an toàn và khả năng sinh lời của đồng vốn và cũng có thể rút tiền của mình bất cứ lúc nào. Có thể lãi suất mà ngân hàng trả cho khách thấp hơn so với việc đầu tư tiền vốn vào những lĩnh vực như: mua cổ phiếu, đầu tư vào kinh doanh nhưng việc gửi tiền vào ngân hàng có hệ số an toàn cao nhất. Thêm vào đó những dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng như: chuyển tiền, thanh toán hộ, các dịch vụ tư vấn sẽ tạo thêm thuận tiện cho khách hàng trong hoạt động kinh doanh của mình. Tất cả những hoạt động của ngân hàng là cơ sở giúp cho việc tăng cường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế nói chung. 4
  17. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Thứ ba: NHTM thông qua những hoạt động của mình góp phần vào việc thực hiện các mục tiêu của chính sách tiền tệ quốc gia. NHTM giúp nhà nước thực hiện mục tiêu như ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát, tạo công ăn việc làm, ổn định lãi suất, ổn định thị trường tài chính, thị trường ngoại hối, ổn định và tăng trưởng kinh tế. Với các công cụ mà NHTW dùng để thực thi chính sách tiền tệ như: Chính sách chiết khấu, chính sách trần lãi suất, tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc bằng các nghiệp vụ thị trường tự do thì các ngân hàng đóng một vai trò quan trọng trong việc thi hành chính sách tiền tệ quốc gia. Các NHTM có thể thay đổi lượng tiền trong lưu thông bằng việc thay đổi lãi suất tín dụng hoặc bằng các nghiệp vụ trên thị trường mở qua đó góp phần chống lạm phát và ổn định sức mua của đồng nội tệ. Thứ tư: NHTM bằng hoạt động của mình đã thực hiện việc phân bổ vốn giữa các vùng qua đó tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế đồng đều giữa các vùng khác nhau trong một quốc gia. Các vùng kinh tế khác nhau thì có sự phát triển khác nhau. Hiện tượng thừa vốn hoặc thiếu vốn một cách tạm thời giữa các vùng diễn ra thường xuyên. Do đó vấn đề đặt ra là làm sao thực hiện tốt nhất hiệu quả huy động của vốn và chính hoạt động điều chuyển vốn trong nội bộ ngân hàng đã thực hiện tốt vấn đề này. Thứ năm: NHTM là cầu nối giữa nền kinh tế các nước và thế giới, tạo điều kiện cho việc hoà nhập của nền kinh tế trong nước với nền kinh tế trong khu vực và nền kinh tế thế giới. Với xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế trong khu vực và nền kinh tế thế giới cùng với chính sách mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế về kinh tế xã hội của các quốc gia trên thế giới thì hoạt động của các NHTM được mở rộng và thúc đẩy cho việc mở rộng hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp trong nước. Với hoạt động rộng khắp của mình, các ngân hàng có khả năng huy động được nguồn vốn từ các cá nhân và các tổ chức nước ngoài góp phần bảo đảm được nguồn vốn cho nền kinh tế trong nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có thể mở rộng hoạt động của họ ra nước ngoài một cách rễ dàng hơn, hiệu quả hơn nhờ hoạt động thanh toán quốc tế, bảo lãnh. 5
  18. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Chính từ sự mở rộng các quan hệ quốc tế mà nền kinh tế trong nước có sự thâm nhập vào thị trường quốc tế và tăng cường khả năng cạnh tranh với các nước khác trên thế giới. Như vậy: NHTM giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế, nó không những đóng vai trò điều tiết, mà còn thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Xã hội ngày càng phát triển thì vai trò của ngân hàng lại càng được chú trọng và không ngừng nâng cao. 1.1.1.2. Các hoạt động cơ bản của ngân hàng thƣơng mại Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hoà, cung cấp vốn cho nền kinh tế. Với sự phát triển kinh tế và công nghệ như hiện nay, hoạt động ngân hàng đã có những bước tiến rất nhanh, đa dạng và phong phú hơn, song ngân hàng vẫn duy trì các nghiệp vụ cơ bản như huy động vốn, sử dụng vốn và các hoạt động dịch vụ của NHTM.  Nghiệp vụ huy động vốn Đây là nghiệp vụ cơ bản, quan trọng nhất, ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của ngân hàng. Vốn được ngân hàng huy động dưới nhiều hình thức khác nhau như huy động dưới hình thức vốn tiền gửi, tiến hành đi vay của NHTW hoặc vay của các tổ chức tín dụng, phát hành giấy tờ có giá cùng với các hoạt động huy động vốn khác như: Nguồn ủy thác, nguồn vốn trong thanh toán và các nguồn khác. Nghiệp vụ huy động vốn của ngân hàng ngày càng mở rộng, tạo uy tín cho ngân hàng ngày càng cao, các ngân hàng chủ động trong hoạt động kinh doanh, mở rộng quan hệ tín dụng với các thành phần kinh tế và các tổ chức dân cư, mang lại lợi nhuận cho ngân hàng. Do đó các NHTM phải căn cứ vào chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước, của địa phương để từ đó đưa ra các loại hình huy động vốn phù hợp nhất là các nguồn vốn trung, dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.  Nghiệp vụ sử dụng vốn của Ngân hàng thương mại Đây là nghiệp vụ trực tiếp mang lại lợi nhuận cho ngân hàng, nghiệp vụ sử dụng vốn của ngân hàng có hiệu quả sẽ nâng cao uy tín của ngân hàng, quyết định năng lực cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường. Do vậy ngân hàng cần phải nghiên cứu và đưa ra chiến lược sử dụng vốn của mình sao cho hợp lý nhất . 6
  19. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Một là: Ngân hàng tiến hành cho vay Cho vay là hoạt động quan trọng nhất của các NHTM. Theo thống kê, nhìn chung thì khoảng 60%- 75% thu nhập của ngân hàng là từ các hoạt động cho vay. Thành công hay thất bại của một ngân hàng tuỳ thuộc chủ yếu vào việc thực hiện kế hoạch tín dụng và thành công của tín dụng xuất phát từ chính sách cho vay của ngân hàng. Các loại cho vay có thể phân loại bằng nhiều cách, bao gồm: mục đích, hình thức bảo đảm, kỳ hạn, nguồn gốc và phương pháp hoàn trả Hai là: Ngân hàng tiến hành đầu tư Đi đôi với sự phát triển của xã hội là sự xuất hiện của hàng loạt những nhu cầu khác nhau. Với tư cách là một chủ thể hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ, đòi hỏi Ngân hàng phải luôn nắm bắt được thông tin, đa dạng các nghiệp vụ để cung cấp đầy đủ kịp thời nguồn vốn cho nền kinh tế. Ngoài hình thức phổ biến là cho vay, ngân hàng còn sử dụng vốn để đầu tư. Có 2 hình thức chủ yếu mà các NHTM có thể tiến hành là: + Đầu tư vào mua bán kinh doanh chứng khoán hoặc đầu tư góp vốn vào các doanh nghiệp, các công ty khác. + Đầu tư vào trang thiết bị tài sản cố định phục vụ cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Ba là: nghiệp vụ ngân quỹ Lợi nhuận luôn là mục tiêu cuối cùng mà các chủ thể khi tham gia tiến hành sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, đằng sau mục tiêu quan trọng đó là hàng loạt các nhân tố cần quan tâm. Một trong những nhân tố đó là tính an toàn. Nghề ngân hàng là một nghề kinh doanh đầy mạo hiểm, trong hoạt động của mình, ngân hàng không thể bỏ qua sự “an toàn”. Vì vậy, ngoài việc cho vay và đầu tư để thu được lợi nhuận, ngân hàng còn phải sử dụng một phần nguồn vốn huy động được để đảm bảo an toàn về khả năng thanh toán và thực hiện các quy định về dự trữ bắt buộc do ngân hàng nhà nước đề ra.  Các hoạt động dịch vụ của NHTM Là trung gian tài chính, ngân hàng có rất nhiều lợi thế. Một trong những lợi thế đó là ngân hàng thay mặt khách hàng thực hiện thanh toán giá trị hàng hoá và dịch vụ. Để thanh toán nhanh chóng, thuận tiện và tiết kiệm chi phí, ngân hàng 7
  20. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp đưa ra cho khách hàng nhiều hình thức thanh toán như thanh toán bằng séc, uỷ nhiệm chi, nhờ thu, các loại thẻ ,cung cấp mạng lưới thanh toán điện tử, kết nối các quỹ và cung cấp tiền giấy khi khách hàng cần. Mặt khác, các ngân hàng thương mại còn tiến hành môi giới, mua, bán chứng khoán cho khách hàng và làm đại lý phát hành chứng khoán cho các công ty. Ngoài ra ngân hàng còn thực hiện các dịch vụ uỷ thác như uỷ thác cho vay, uỷ thác đầu tư, uỷ thác cấp phát, uỷ thác giải ngân và thu hộ Như vậy, các nghiệp vụ trên nếu thực hiện tốt sẽ đảm bảo cho ngân hàng tồn tại và phát triển vững mạnh trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt như hiện nay. Nguồn vốn huy động ảnh hưởng tới quyết định sử dụng vốn, ngược lại nhu cầu sử dụng vốn ảnh hưởng tới quy mô, cơ cấu của nguồn vốn huy động. Các nghiệp vụ trung gian tạo thêm thu nhập cho ngân hàng nhưng mục đích chính là thu hút khách hàng, qua đó tạo điều kiện cho việc huy động và sử dụng vốn có hiệu quả. 1.1.2. Nguồn vốn của ngân hàng thương mại 1.1.2.1. Khái niệm và vai trò của nguồn vốn ngân hàng thƣơng mại Các nhà kinh tế đưa ra định nghĩa về nguồn vốn của NHTM như sau: “Nguồn vốn của ngân hàng thương mại là những giá trị tiền tệ do bản thân Ngân hàng thương mại tạo lập hoặc huy động được, dùng để đầu tư cho vay hoặc thực hiện các hoạt động kinh doanh khác của mình”. Nguồn vốn mà NHTM tạo lập và huy động được đã góp phần quan trọng trong việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp cũng như sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế quốc dân nói chung. Đồng thời cũng chính các hoạt động đó lại là công cụ giúp ngân hàng thúc đẩy các hoạt động khác như cho vay, hoạt động thanh toán mang tính chất quyết định đến sự tồn tại và phát triển hoạt động kinh doanh của chính Ngân hàng. 1.1.2.2. Cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng thƣơng mại a. Vốn chủ sở hữu của NHTM Vốn chủ sở hữu còn được gọi là vốn tự có. Đây là nguồn vốn thuộc quyền sở hữu của NHTM, bao gồm: vốn điều lệ, các quỹ dự trữ và các tài sản nợ khác theo quy định. Vốn tự có chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn của NHTM 8
  21. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp đồng thời là điều kiện pháp lý bắt buộc khi thành lập ngân hàng. Do tính chất thường xuyên ổn định của vốn tự có mà ngân hàng có thể sử dụng nó vào các mục đích khác nhau như phục vụ cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng, cho vay cũng như tham gia đầu tư góp vốn liên doanh. Vốn chủ sở hữu hay còn gọi là tài sản đảm bảo mang lại lòng tin với khách hàng hay duy trì khả năng thanh toán trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn. Vốn chủ sở hữu = Tổng tái sản Có – Tổng tài sản Nợ  Các thành phần của vốn chủ sở hữu - Vốn ban đầu: Vốn ban đầu hình thành khi ngân hàng bắt đầu hoạt động với tính chất sở hữu và nguồn hình thành khác nhau. Nếu là ngân hàng tư nhân thì đó là vốn do cá nhân tự bỏ ra; nếu là ngân hàng thuộc sở hữu Nhà nước thì do ngân sách Nhà nước cấp; nếu là ngân hàng cổ phần thì do cổ đông thông qua mua các cổ phần (hoặc cổ phiếu); nếu là ngân hàng liên doanh thì do các bên tham gia liên doanh góp. - Vốn chủ sở hữu hình thành trong quá trình hoạt động: Cổ phần phát hành thêm, ngân sách cấp thêm: Ngân hàng có thể phát hành thêm cổ phần (thường là cổ phần ưu đãi) hoặc xin cấp thêm vốn từ ngân sách để mở rộng quy mô hoạt động, hoặc để chống đỡ rủi ro trong trường hợp cần phải duy trì thị giá của cổ phiếu Nguồn bổ sung từ lợi nhuận: khi hoạt động kinh doanh tạo ra lợi nhuận thì NHTM có thể chuyển một phần lợi nhuận thành nguồn vốn nhằm tái đầu tư. Lượng vốn tích lũy từ thu nhập tùy thuộc theo chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ. - Các quỹ: NHTM có nhiều quỹ khác nhau, mỗi quỹ được sử dụng cho những mục đích nhất định tùy thuộc vào tình hình kinh doanh của ngân hàng đó. Các quỹ này được hình thành từ thu nhập của ngân hàng bao gồm: + Quỹ bổ sung vốn điều lệ: có mục đích tăng số vốn ban đầu. + Quỹ dự phòng bù đắp rủi ro: dùng để dự phòng bù đăp rủi ro trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng nhằm bảo toàn vốn điều lệ. 9
  22. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp + Quỹ phát triển kỹ thuật, quỹ phúc lợi, quỹ khen thưởng b. Vốn huy động Vốn huy động của NHTM bao gồm nội tệ và ngoại tệ được hình thành từ hai bộ phận: vốn huy động tiền gửi và vốn huy động thông qua phát hành giấy tờ có giá. Vốn huy động không phải là nguồn vốn thuộc sở hữu của NHTM, ngân hàng có quyền sử dụng tạm thời nguồn vốn này, nhưng nó lại là yếu tố quan trọng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Vốn huy động của NHTM được xem là những giá trị tiền tệ mà ngân hàng huy động được từ các tổ chức kinh tế và các cá nhân trong xã hội thông qua việc thực hiện các nghiệp vụ huy động vốn và được dùng làm vốn kinh doanh. Ngân hàng chỉ có quyền sử dụng mà không có quyền sở hữu với nguồn vốn này và phải có trách nhiệm hoàn trả đúng hạn cả gốc lẫn lãi khi chủ sở hữu có nhu cầu rút vốn.Vốn này luôn biến động nên ngân hàng không được sử dụng hết mà phải có dự trữ với một tỷ lệ hợp lý để đảm bảo khả năng thanh toán. Đây là nguồn vốn chủ yếu và chiếm tỷ trọng lớn nhất (70-80%) trong tổng nguồn vốn của một NHTM . Các công cụ huy động vốn chủ yếu của ngân hàng bao gồm: - Tiền gửi Tiền gửi tại NHTM gồm có tiền gửi không kỳ hạn và tiền gửi có kỳ hạn. Trong đó: +Tiền gửi không kỳ hạn : là tiền gửi mà người gửi có thể rút ra để sử dụng bất cứ lúc nào và NHTM có trách nhiệm thỏa mãn yêu cầu đó. Do tính linh hoạt cao nên loại tiền gửi này thường được NHTM trả lãi thấp hoặc không được trả lãi. +Tiền gửi có kỳ hạn: là loại tiền gửi có sự thỏa thuận trước giữa khách hàng và NHTM về lãi suất và thời hạn rút tiền. Phần lớn nguồn tiền gửi này có nguồn gốc từ tích lũy và xét về bản chất chúng được gửi với mục đích để hưởng lãi. - Tiền gửi tiết kiệm Về bản chất , tiền gửi tiết kiệm là một bộ phận thu nhập của người lao động chưa sử dụng cho tiêu dùng. Họ gửi vào ngân hàng với mục đích tích lũy tiền một cách an toàn và hưởng lãi trên khoản tiền gửi đó. Trong nền kinh tế thị trường tiền gửi tiết kiệm được phát triển dưới hai hình thức đó là: Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn. 10
  23. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp +Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn là loại tiền gửi mà người gửi có thể rút ra bất cứ lúc nào. +Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn là loại tiền gửi có sự thỏa thuận giữa ngân hàng và người gửi tiền (thường có lãi suất cao hơn tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn). c. Vốn đi vay Trong quá trình kinh doanh của NHTM luôn có tình trạng thừa và thiếu vốn, khi đó các NHTM có thể gửi vào các tổ chức tín dụng khác để hưởng lãi hay đi vay vốn để tận dụng cơ hội kinh doanh hoặc đảm bảo khả năng thanh toán. NHTM có thể vay vốn ở các tổ chức tín dụng khác hoặc vay vốn ở Ngân hàng Trung ương. Ngân hàng Trung Ương cho các NHTM vay vốn ngắn hạn dưới các hình thức như: chiết khấu, tái chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác; cho vay có đảm bảo bằng cầm cố thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác Vốn đi vay của NHTM thường chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng vốn kinh doanh của NHTM, cho nên ngoài tác dụng góp phần gia tăng nguồn vốn, mở rộng kinh doanh, nó còn có ý nghĩa trong việc đảm bảo khả năng thanh toán thường xuyên và nâng cao hiệu suất sử dụng vốn của NHTM. d. Vốn khác NHTM có thể tạo lập vốn cho mình từ nhiều nguồn khác nhau như: Vốn trong thanh toán, Vốn ủy thác đầu tư, tài trợ của chính phủ hoặc của các tổ chức trong và ngoài nước cho các chương trình, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Ngoài ra, NHTM còn làm đại lý bán cổ phiếu, trái phiếu cho các doanh nghiệp, thu hộ lợi tức từ đầu tư chứng khoán cho khách hàng Các nguồn vốn khác của NHTM có thể không nhiều, thời gian sử dụng đôi khi rất ngắn, nhưng là nguồn vốn này của NHTM không phải tốn kém chi phí huy động. Một điểm lợi khác chính là các NHTM có điều kiện phát triển các nghiệp vụ và dịch vụ ngân hàng khác, phục vụ tốt nhất nhu cầu của khách hàng. 1.1.3. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng Tùy theo các tiêu chí, mục đích huy động khác nhau mà có thể phân chia thành các hình thức huy động vốn khác nhau bao gồm huy động vốn theo loại tiền và huy động vốn theo kỳ hạn. 11
  24. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp 1.1.3.1. Huy động vốn theo loại tiền Ngân hàng thương mại có thể huy động vốn bằng các loại tiền khác nhau, có thể chia làm hai loại đó là nội tệ và ngoại tệ. Trong cơ cấu tổng nguồn vốn huy động được của NHTM thì nguồn vốn huy động bằng nội tệ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn huy động (thường chiếm khoảng 75% tổng nguồn vốn huy động ). Ngược lại, huy động vốn bằng ngoại tệ chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn huy động của NHTM. Nguồn nội tệ, ngoại tệ huy động được của NHTM có thể từ các nguồn sau: -Tiền gửi của các tầng lớp dân cư. -Tiền gửi của các tổ chức kinh tế xã hội, tổ chức tín dụng khác. -Đi vay 1.1.3.2. Huy động vốn theo kỳ hạn Hiện nay người ta thường phân chia các khoản tiền gửi theo tiêu thức này để có thể quản lý tốt khoản tiền gửi, tiền lãi, và là cơ sở để ngân hàng xây dựng chiến lược dự trữ vốn phù hợp. - Tiền gửi không kỳ hạn: đây là khoản tiền gửi không có kỳ hạn xác định và người gửi tiền có thể rút ra bất cứ lúc nào do đó lãi suất thường thấp. Do tính chất không ổn định nên ngân hàng chỉ sử dụng một tỷ lệ phần trăm nhất định nào đó của lượng tiền gửi không kỳ hạn huy động được và phải dự tính một cách kỹ lưỡng về sự ổn định tương đối của loại tiền này. Do dó quản lý tiền gửi không kỳ hạn là một phần quan trọng của quản lý dự trữ trong ngân hàng. -Tiền gửi có kỳ hạn: đây là loại tiền gửi có sự thỏa thuận giữa người gửi tiền và ngân hàng về số lượng, kỳ hạn, lái suất của khoản tiền gửi đó. Do có sự rõ ràng về kỳ hạn nên nguồn tiền gửi có kỳ hạn là nguồn tiền có sự ổn định cao và ngân hàng có thể vay với kỳ hạn tương ứng hoặc có thể chuyển đổi một phần tiền gửi ngắn hạn để cho vay trung dài hạn. Cũng chính vì lý do này mà lãi suất của khoản tiền gửi có kỳ hạn thường cao hơn nhiều so với tiền giửi không kỳ hạn. Bởi vì mục đích chính của người gửi tiền vào ngân hàng là nhằm để hưởng lãi. 12
  25. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp 1.1.3.3. Huy động theo đối tƣợng huy động vốn: - Tiền gửi của dân cư: Các tầng lớp dân cư đều có các khoản thu nhập tạm thời chưa sử dụng đến. Trong điều kiện có khả năng tiếp cận với ngân hàng, họ đều có thể gửi tiết kiệm với mục tiêu đảm bảo an toàn và sinh lời đối với các khoản tiết kiệm, đặc biệt là nhu cầu bảo toàn. Nhằm thu hút ngày càng nhiều tiền tiết kiệm, các ngân hàng đều khuyến khích dân cư thay đổi thói quen giữ vàng và tiền mặt tại nhà bằng cách ở rộng mạng lưới huy động, đưa ra các hình thức huy động đa dạng và lãi suất cạnh tranh hấp dẫn - Tiền gửi của các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội: Các doanh nghiệp do yêu cầu của hoạt đông sản xuất kinh doanh nên các đơn vị này thường gửi một khối lượng lớn tiền vào ngân hàng để hưởng tiện ích trong thanh toán. NHTM là một trung gian tài chính, nó quan hệ với các đối tượng này thông qua việc mở tài khoản, nhận tiền gửi của các tổ chức kinh tế và đáp ứng yêu cầu thanh toán của họ. Do có sự đan xen giữa các khoản phải thu và các khoản phải thanh toán nên ngân hàng luôn tồn tại một số dư tiền gửi nhất định, điều này lí giải vì sao ngân hàng huy động được nhiều nguồn vốn nhất trong lĩnh vực này, có chi phí thấp và được sử dụng cho vay không chỉ ngắn hạn mà còn cả trung hạn. Tuy nhiên nguồn này có hạn chế là tính ổn định và độ lớn phụ thuộc vào quy mô, loại hình của doanh nghiệp. 1.2.Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi của NHTM 1.2.1 Khái niệm hiệu quả huy động vốn Nhiệm vụ quan trọng của mỗi NHTM là phải tập trung và thu hút các nguồn vốn để đầu tư cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, các công trình văn hóa, kinh tế xã hội, biến chúng thành những đồng vốn mang lại hiệu quả kinh tế xã hội. Để đạt được những điều đó thì các ngân hàng phải có công tác huy động vốn phù hợp và có hiệu quả. Hiệu quả huy động vốn chính là huy động vốn ổn định, đáp ứng đủ nhu cầu kinh doanh của NHTM 1.2.2. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động huy động vốn Vốn của NHTM khác với nhiều loại hình doanh nghiệp, vốn của chủ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn của doanh nghiệp, vố ồn 13
  26. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp chủ yếu của ngân hàng. NHTM kinh doanh chủ yếu bằng nguồn vốn huy động từ nền kinh tế. Do đó đánh giá hiệu quả huy động vốn là công tác không thể thiếu trong nghiên cứu nguồn vốn của các ngân hàng. 1.2.2.1. Chỉ tiêu định lƣợng Cơ cấu nguồn vốn ảnh hưởng đến cơ cấu tài sản và quyết định chi phí của ngân hàng. Cơ cấu huy động phải phù hợp với cơ cấu sử dụng. Nếu cơ cấu sử dụng không phù hợp không đáp ứng được yêu cầu sử dụng thì sẽ không tối đa được dư nợ tín dụng và đầu tư. Tuy nhiên nếu cơ cấu huy động nhiều mà không sử dụng hết thì ngân hàng sẽ hoạt động không hiệu quả và ngân hàng vẫn phải chịu phần lãi suất huy động dư thừa. Cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng có thể rất khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm khách hàng, chiến lược kinh doanh của từng ngân hàng. Nhìn chung cơ cấu nguồn vốn của một ngân hàng được xem là hợp lý nếu các thành phần của nó đáp ứng được kế hoạch sử dụng vốn với biến động chi phí thấp nhất. 1.2.2.2. Chỉ tiêu định tính a. Mối quan hệ giữa huy động vốn và sử dụng vốn về kỳ hạn Sau khi được huy động, vốn được phân chia vào tài sản của ngân hàng. Các danh mục tài sản của ngân hàng cũng cần được xem xét dưới giác độ cơ cấu thời hạn để xác định sự phù hợp với nguồn vốn. - Trước hết là kỳ hạn danh nghĩa của nguồn. Nguồn huy động thường gắn với kỳ hạn nhất định, được ngân hàng tuyên bố, đó là kỳ hạn danh nghĩa của nguồn. Các kỳ hạn danh nghĩa thường gắn với một mức lãi suất nhất định, theo xu hướng nguồn có kỳ hạn danh nghĩa càng dài, lãi suất càng cao. Kỳ hạn danh nghĩa là một chỉ tiêu phản ánh tính ổn định của nguồn vốn. Kỳ hạn danh nghĩa có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động của ngân hàng. Kỳ hạn là một chỉ tiêu đánh giá nội dung đảm bảo an toàn và sinh lời cho ngân hàng. - Kỳ hạn thực của nguồn. Từ kỳ hạn danh nghĩa, ngân hàng sẽ đưa ra kỳ hạn huy động phù hợp với thị trường. Ngân hàng rất quan tâm tới kỳ hạn thực tế của nguồn tiền bởi kỳ hạn thực tế liên quan chặt chẽ đến kỳ hạn các khoản cho vay và đầu tư. 14
  27. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Kỳ hạn thực tế của nguồn vốn là thời gian mà khoản vốn đó tồn tại liên tục tại một đơn vị ngân hàng. Các nhân tố ảnh hưởng tới kỳ hạn danh nghĩa đề . - Phải có khả năng chuyển hoán kỳ hạn của nguồn. Thông thường các ngân hàng vẫn sử dụng một phần nguồn vốn có thời hạn ngắn để đầu tư vào các tài sản có thời hạn dài hơn nhưng chỉ ở một tỷ lệ nhất định vì nếu lớn hơn nữa tức là sử dụng vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn thì các ngân hàng đến một thời điểm nào đó phải chịu sức ép về khả năng thanh toán vì dư nợ cho vay là một tài sản kém lỏng mà cho vay dài hạn là một loại tài sản kém lỏng nhất . Ngược lại, nếu ngân hàng sử dụng nguồn vốn dài hạn để cho vay ngắn hạn thì sẽ khó đảm bảo chênh lệch lãi suất và không hiệu quả vì nguồn vốn dài hạn có chi phí huy động cao hơn trong khi cho vay ngắn hạn thường thấp hơn lãi suất cho vay trung và dài hạn. . a. Chi phí huy động vốn Thành phần cơ bản của chi phí huy động vốn của các ngân hàng thể hiện ở khoản chi phí trả lãi (trả lãi cho tiền gửi và tiền vay), cùng với khoản chi phí không dưới dạng lãi suất (chi phí phi lãi) mà ngân hàng phải bỏ ra để huy động vốn. Việc tính toán chính xác chi phí huy động vốn được coi là một yếu tố cơ bản để xác định mức lợi nhuận mà Ngân hàng sẽ thu được, và căn cứ vào đó Ngân hàng sẽ định giá cho mỗi sản phẩm dịch vụ của mình. Tổng chi phí Chi phí huy động vốn = Tổng nguồn vốn huy động : - . 15
  28. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp - . . ọng của mỗi NHTM vì mỗi sự thay đổi về nguồn vốn hay lãi suất đều có thể làm thay đổi chi phí trả lãi, từ đó ảnh hưởng đến thu nhập ròng của ngân hàng. b. Quản lý tốt các loại rủi ro liên quan đến huy động vốn - Quản lý rủi ro lãi suất Rủi ro lãi suất phụ thuộc vào sự tương quan giữa độ nhạy cảm lãi suất của việc sử dụng vốn với độ nhạy cảm lãi suất của huy động vốn. Rủi ro này làm thu nhập từ lãi ròng của ngân hàng giảm xuống (chi phí trả lãi > chi phí thu từ lãi). Lãi suất luôn biên động. Những thay đổi khó đoán trước của lãi suất có thể làm tăng khả năng sinh lợi của ngân hàng. Tuỳ thuộc đặc điểm của nguồn vốn và danh mục tài sản thay đổi về lãi suất có thể làm tăng hay giảm thu nhập ròng từ lãi. Vì vậy, song song với việc quản lý rủi ro lãi suất các ngân hàng rất quan tâm đến các cơ hội đầu tư nếu lãi suất biến động theo hướng có lợi. Duy trì sự ổn định thu nhập từ lãi (hạn chế rủi ro lãi suất) có thể thực hiện bằng cách điều chỉnh qui mô tài sản và nguồn vốn nhạy cảm hoặc sử dụng các công cụ ngoại bảng của bảng tổng kết tài sản như hợp đồng tương lai, quyền lựa chọn và hoán đổi lãi suất (Swap). - Tính thanh khoản của nguồn vốn và quản lý rủi ro thanh khoản Tính thanh khoản của nguồn vốn được đo bằng khả năng tìm kiếm nguồn vốn mới với chi phí và thời gian nhỏ nhất. Đối với các ngân hàng phân tích tính thanh khoản của nguồn vốn đang trở thành trọng tâm quản lý nguồn vốn. Nhiều ngân hàng lớn do thực hiện chuyển hoán kỳ hạn nguồn và duy trì tỷ lệ dự trữ thấp, rất quan tâm 16
  29. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp tới khả năng tìm kiếm nguồn vốn mới để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, đặc biệt là các nguồn trong ngắn hạn. Sở dĩ như vậy là vì khả năng rủi ro thanh khoản rất dễ xảy ra. Rủi ro thanh khoản tức là ngân hàng mất khả năng chi trả cho các nguồn huy động từ bên ngoài. Có thể thấy các nguồn dài hạn như tiền gửi tiết kiệm, có kỳ hạn ổn định ít bị rủi ro thanh khoản hơn các nguồn ngắn hạn nhất là tiền gửi thanh toán Để hạn chế, quản lý rủi ro thanh khoản căn cứ vào tính thanh khoản của nguồn tuỳ thuộc rất lớn vào thị trường nợ của mỗi ngân hàng và chính sách tiền tệ được vận hành. Hơn nữa, sự phát triển của các công cụ nợ sẽ cho phép ngân hàng có nhiều cơ hội tiếp xúc với các nguồn, đa dạng hoá nguồn vốn huy động để phân tán rủi ro. Phân tích tính thanh khoản của nguồn vốn bắt đầu từ việc phân tích thị trường nguồn vốn của mỗi ngân hàng để thấy đặc điểm của mỗi nguồn. Có thể thấy ngân hàng cần tập trung phân tích nguồn vay mượn từ NHNN và từ các TCTD khác. Các nguồn này tuy ngắn hạn song có thể có được trong thời gian ngắn, nhằm đáp ứng nhu cầu thành khoản trong ngắn hạn đặc biệt là khi rủi ro thanh khoản xảy ra. Ngoài ra các nguồn mà ngân hàng có ưu thế cũng cần được xét tới. 1.2.3. Những nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả công tác huy động vốn: Nghiệp vụ huy động vốn là một trong những nghiệp vụ kinh doanh truyền thống của các ngân hàng. Nó có ý nghĩa quan trọng với hoạt động của bất cứ NHTM nào vì nó cung cấp vốn cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do đó để nghiệp vụ này mang lại kết quả cao nhất thì bên cạnh việc tìm ra các giải pháp để nâng cao chất lượng huy động vốn, các NHTM cũng phải xem xét tới các nhân tố ảnh hưởng đến công tác huy động vốn, để tìm cách hạn chế chúng. 1.2.3.1. Nhân tố khách quan Những nhân tố khách quan thuộc về môi trường bên ngoài NHTM. Các NHTM chỉ có thể nhận biết và tìm cách hạn chế các tác động tiêu cực của chúng mà không thể thay đổi các nhân tố này được. a. Môi trường kinh tế - xã hội Một nền kinh tế ổn định luôn là điều kiện thuận lợi cho hoạt động của ngân hàng. Nền kinh tế được coi là ổn định khi có các biều hiện: Lạm phát được kiểm 17
  30. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp soát, không có dấu hiệu của khủng hoảng, suy thoái, mức sống của người dân được bảo đảm Khi đó đời sống của người dân ổn định, các hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, nguồn vốn sẽ chảy vào ngân hàng nhiều hơn. Với một nền kinh tế phát triển ổn định, giá cả hàng hóa, dịch vụ cũng như sức mua của đồng tạo được cho người dân cảm giác tin tưởng thì họ mới an tâm gửi tiền vào ngân hàng. Ngược lại, một nền kinh tế suy thoái hay có lạm phát cao thì người dân sẽ có xu hướng giữ tiền mặt hoặc mua vàng hay ngoại tệ manh để cất trữ. Bên cạnh các yếu tố vĩ mô như lạm phát, suy thoái Hoạt động huy động vốn còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố như mật độ dân cư trong địa bàn hoạt động, thu nhập trung bình dân cư, các tổ chức kinh tế trên địa bàn Nếu ngân hàng có địa bàn hoạt động ở khu vực tập trung đông dân cư và các tổ chức kinh tế thì sẽ có khả năng huy động được nhiều vốn hơn là ngân hàng hoạt động ở các địa bàn miền núi hay hải đảo xa xôi. Mức thu nhập của dân cư cũng là tác nhân quyết định đến qui mô của nguồn vốn huy động được, điều này có thể dễ dàng thấy được rằng nếu như người dân có thu nhập tương đối cao, sau khi đã chi trả cho các nhu cầu chi tiêu khác mà vấn còn lại một khoản tiền thì họ mới gửi tiền vào ngân hàng. Thói quen tiêu dùng và tiết kiệm của người dân cũng là một yếu tố cần phải nhắc đến. Việt Nam là một quôc gia mà người dân vẫn quen với việc giao dịch hàng ngày bằng tiền mặt chứ không phải bằng chuyển khoản. Tất nhiên đây một phần là do trình độ khoa học công nghệ của chúng ta chưa đủ để đáp ứng yêu cầu thanh toán qua chuyển khoản, nhưng nhìn chung tâm lý của người dân Việt Nam vẫn là thích tiền mặt hơn là sử dụng các dịch vụ của ngân hàng và điều này cũng làm giảm hiệu quả hoạt động của ngân hàng, nhất là trong lĩnh vực thanh toán. b. Môi trường chính trị và pháp lý Đây là nhân tố có ảnh hưởng quan trọng tới toàn bộ nền kinh tế chứ không phải chỉ riêng ngành ngân hàng. Chính trị và kinh tế là hai phạm trù có sự qua lại tác động ảnh hưởng qua lại rõ rệt. Chính trị ảnh hưởng tới nền kinh tế và các hành động chính trị cũng mang mục đích kinh tế và tạo ra những biến động về chính trị. Bất kỳ một sự thay đổi nào về chính trị cũng có thể tạo ra một tác động lớn đối với nền kinh tế. Tình hình chính trị ổn định tạo ra sự yên tâm và niềm tin cho khách 18
  31. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp hàng. Ngược lại, nếu tình hình chính trị bất ổn định sẽ tạo ra tâm lý hoang mang trong dân cư, việc khách hàng rút tiền ồ ạt hoặc chuyển tiền ra các ngân hàng nước ngoài là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Ngoài các yếu tố chính trị, hoạt động ngân hàng còn chịu sự chi phối của hành lang pháp lý bao gồm thể chể cả trong và ngoài quốc gia (đối với các ngân hàng hoạt động ra ngoài phạm vi biên giới). Vì vậy ngân hàng là một ngành có ảnh hưởng quan trọng đối với cả nền kinh tế, hoạt động của ngân hàng còn mang tính xã hội hóa cao. Chính vì lẽ đó, hoạt động của ngân hàng phải chịu sự quản lý chặt chẽ gắt gao hơn so với các doanh nghiệp khác. Thực tế là ngân hàng phải chịu sự điều chỉnh của rất nhiều chính sách, các quy định của chính phủ , của NHTW; đó là Luật các tổ chúc tín dụng, luật kinh tế, luật dân sự, hàng loạt hệ thống các quy định cụ thể trong từng thời kỳ về lãi suất, dự trữ, hạn mức. Trong sự ràng buộc về luật pháp này thì các yếu tố của nghiệp vụ huy động vốn chắc chắn sẽ bị thay đổi và kết quả làm ảnh đến quy mô và hiệu quả của việc huy động vốn. Bởi khi chính sách của Nhà nước, của NHTW (chính sách tiền tệ, tài chính, lãi suất, tín dụng) thay đổi sẽ ảnh hưởng đến khả năng thu hút vốn cũng như chất lượng nguồn vốn của NHTM. Hệ thống Văn bản pháp quy áp dụng đối với NHTM vừa phát huy được tính tự chủ, thông thoáng nhưng vừa đảm bảo an toàn, ngăn ngừa ngân hàng tham gia vào hoạt động đầu tư mạo hiểm có thể ảnh hưởng đến quyền lợi khách hàng. Pháp luật về ngân hàng thông thoáng sẽ tạo điều kiện cho ngân hàng thực hiện tôt chức năng của mình và kinh doanh hiệu quả. Môi trường pháp lý không rõ ràng minh bạch, nhiều trở ngại cho hoạt động ngân hàng chắc chắn sẽ gây ra khó khăn cho các NHTM trong quá trình hoạt động và tạo ra rào cản gây khó khăn cho các ngân hàng thương mại trong quá trình hoạt động của mình. c. Yếu tố thuộc môi trường kinh tế quốc tế Trong bối cảnh hiện nay, các NHTM chắc chắn sẽ gặp nhiêu khó khăn do ảnh hưởng của sự suy giảm kinh tế thể giới cũng như sự cạnh tranh nhày càng gay gắt trên thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, giá cả trên thị trường cũng không ổn định, các mặt hàng như nông sản, dầu thô đều có những biến động bất thường. Những 19
  32. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp yếu tố trên đã tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của hệ thống ngân hàng trên toàn thế giới. Quá trình toàn cầu hóa kinh tế quốc tế, tự do hóa tài chính tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động HĐV của các ngân hàng. Khi mà ranh giới về kinh tế và tài chính giữa các quôc gia, khu vực dần bị thu hẹp thì chỉ cần một biến động trên toàn thế giới cũng ảnh hưởng dây chuyền đến hoạt động huy động vốn của một quốc gia, một ngân hàng. d. Môi trường thiên nhiên; thiên tai, dịch bệnh, Đây là những thảm họa mà con người không thể tác động tới được mà chỉ có thể dự báo và phong bị trước. Đối với ngân hàng thì công nghệ thông tin, máy móc thiết bị và nguồn nhân lực là yếu tố rất quan trọng, thiên tai xảy ra có thể tàn phá tương đối nặng nề máy móc thiết bị phục vu công tác giao dịch cũng như nguồn nhân lực của ngân hàng. Từ đó, làm đình trệ mọi hoạt động, ảnh hưởng tới kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng đó. e. Thói quen sử dụng các dịch vụ ngân hàng Đây cũng là nhân tố không kém phần quan trọng. Các tổ chức kinh tế cũng như các cá nhân ngoài mục đích hưởng một chút lợi nhuận từ đồng vốn nhàn rỗi của mình, mà có khi còn muốn được hưởng nhiều tiện ích từ các dịch vụ ngân hàng như dịch vụ trong thanh toán, dịch vụ chuyển tiền, dịch vụ thẻ tín dụng, Một khi thói quen sử dụng các dịch vụ ngân hàng của các tổ chức kinh tế và cá nhân ngày càng phát triển thì ngân hàng sẽ càng có nhiều cơ hội trong việc huy động và cho vay. 1.2.3.2. Nhân tố chủ quan a. Chiến lược kinh doanh của ngân hàng. Mỗi ngân hàng đều xây dựng cho mình một chiến lược kinh doanh cụ thể. Chiến lược kinh doanh được xây dựng dựa trên việc ngân hàng xác định vị trí hiện tại của mình trong hệ thống, thấy được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội thách thức đồng thời dự đoán được sự thay đổi của môi trường kinh doanh trong tương lai. Thông qua chiến lược kinh doanh ngân hàng sẽ có thể quyết định thu hẹp hay mở rộng việc huy động vốn về mặt quy mô, có thể thay đổi tỷ lệ các loại nguồn, tăng 20
  33. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp hay giảm chi phí huy động. Với tác dụng to lớn như vậy, nếu chiến lược kinh doanh được lựa chọn đúng đắn, các nguồn vốn được khai thác một cách tối đa thì công tác huy động vốn sẽ phát huy được hiệu quả. b . Lãi suất Với tư cách là giá vốn, lãi suất có tác động điều tiết trực tiếp đến hoạt động tín dụng, cho vay và huy động vốn của ngân hàng, tác động đến lợi nhuận khi xem xét kết quả kinh doanh, tính toán lãi suất chênh lệch đầu ra đầu vào. Khi lãi suất thay đổi theo diễn biến quan hệ cung cầu về vốn trên thị trường tiền tệ, phản ánh đúng tín hiệu của thị trường, điều đó khiến ngân hàng phải tìm kiếm, hoạch định mức lãi suất phù hợp cho mình. Trong trường hợp lãi suất biến động do tác động của các yếu tố phi vật chất (yếu tố tâm lí, yếu tố cạnh tranh không lành mạnh ) sẽ có tác động bất lợi đối với hoạt động tín dụng của ngân hàng. Đây là khó khăn đối với các ngân hàng thương mại có quy mô hoạt động nhỏ, vốn tự có và khả năng tài chính thấp. Trong trường hợp đó là viêc tăng lãi suất huy động, tác động hiệu ứng đối với toàn bộ hệ thống, buộc các ngân hàng khác cũng phải tăng lãi suất để giữ khách hàng gửi tiền trong khi đó có thể không thực sự có khó khăn về nguồn vốn. Trong nền kinh tế thị trường, các hiện tượng kinh tế thường có diễn biến, thay đổi nhanh. Lãi suất cũng là yếu tố nhạy cảm và thường xuyên thay đổi, gắn liền với sự thay đổi của quan hệ cung cầu về vốn. Vì vậy, NHTM trong quá trình hoạt động cần có sự theo dõi sát sao sự biến động đó để có những giải pháp ứng phó kịp thời nhằm ổn định tình hình kinh doanh của mình. c.Uy tín của ngân hàng. Có thể gọi đây chính là tài sản vô hình của ngân hàng. Uy tín bao gồm uy tín của ngân hàng trong toàn hệ thống, của các thành viên trong hội đồng quản trị, ban giám đốc. Sự nổi tiếng của ngân hàng là tài sản quý trong công tác huy động vốn vì trong lòng thị trường ngân hàng đã tạo một hình ảnh riêng, khi đó khách hàng sẽ tin tưởng vào ngân hàng, giúp ngân hàngcó khả năng ổn định khối lượng vốn huy động, tiết kiệm chi phí huy động (thực tế khi ngân hàng có tiếng tăm, họ dễ dàng thu hút vốn hơn các ngân hàng khác ngay cả khi lãi suất tiền gửi của ngân hàng đưa ra có thấp hơn). 21
  34. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp d. Chiến lược Marketing ngân hàng. Trong cơ chế thị trường các ngân hàng phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển, tạo ra sự khác biệt, vượt trội hơn hẳn so với các đối thủ cạnh tranh. Trong thực tế, để đạt được điều này không phải là đơn giản vì khi áp dụng marketing vào ngân hàng thường gặp một số khó khăn như: Với xu hướng phát triển kinh tế, nhu cầu của khách hàng ngày càng cao. Các ngân hàng cần phải đổi mới nhanh chóng trang thiết bị, kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ Thông qua công tác marketing ngân hàng cần phải đưa ra các hình thức huy động vốn với thời hạn, giá cả hợp lý, phù hợp với từng giai đoạn phát triển cụ thể để đáp ứng tốt nhất nhu cầu, mong muốn của khách hàng về chất lượng, chủng loại các sản phẩm của ngân hàng. Không những thế, công tác marketing ngân hàng còn phải biết kích thích các nhu cầu của khách hàng nhằm lôi kéo khách hàng về với mình để không ngừng mở rộng thêm các khách hàng mới, ngày càng thu hút được nhiều vốn hơn.Trên cơ sở nghiên cứu thị trường ngân hàng có thể nắm bắt toàn bộ các thông tin về môi trường kinh doanh, về khách hàng, đồng thời xây dựng chiến lược marketing. Dựa trên yếu tố này, các ngân hàng sẽ sử dụng một cách linh hoạt, mềm dẻo các công cụ kỹ thuật của marketing ứng dụng trong hoạt động của ngân hàng để thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng. e. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng : Đây cũng là một trong những nhân tố có ảnh hưởng lớn đến hoạt động huy động vốn của ngân hàng. Hình thức huy động vốn của ngân hàng càng đa dạng, phong phú bao nhiêu thì khả năng thu hút vốn từ nền kinh tế sẽ càng lớn bấy nhiêu. Điều này xuất phát từ sự khác nhau trong nhu cầu tâm lý của các tầng lớp dân cư. Mức độ đa dạng các hình thức càng cao thì càng dễ dàng đáp ứng một cách tối đa nhu cầu của dân cư, vì họ đều tìm thấy cho mình một hình thức gửi tiết kiệm phù hợp mà lại an toàn. Do vậy các NHTM thường cân nhắc rất kỹ trước khi đưa vào áp dụng một hình thức huy động mới. f. Các dịch vụ do ngân hàng cung ứng: Một ngân hàng có dịch vụ tốt, đa dạng hiển nhiên có nhiều lợi thế hơn các ngân hàng có các dịch vụ hạn chế. Trong điều kiện thành phố thiếu bãi đậu xe, 22
  35. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp ngân hàng có bãi đậu xe rộng rãi cũng là một lợi thế, hoặc ngân hàng có quầy giao dịch mặt đường trên các phố chính, có hệ thống rút tiền tự động làm việc ngày đêm có cán bộ giao dịch niềm nở, có trách nhiệm tạo được niềm tin với khách hàng cũng là những lợi thế đáng quan tâm của các NHTM. Khác với cạnh tranh về lãi suất, cạnh tranh về dịch vụ ngân hàng không có giới hạn, do vậy đây là điểm mạnh để các ngân hàng thắng thế trong cạnh tranh. g.Công nghệ ngân hàng Ngân hàng là loại hình kinh doanh đặc biệt trên lĩnh vực tiền tệ, tín dụng. Ngân hàng cũng có vai trò rất lớn trong việc thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển. Vì vậy mà công nghệ ngân hàng cần đi trước một bước, công nghệ ngân hàng liên quan trực tiếp đến các mặt hoạt động như thanh toán, giao dịch, kế toán Trong cạnh tranh các ngân hàng không ngừng đổi mới công nghệ bởi lẽ các dịch vụ ngân hàng sẽ không được đa dạng, đổi mới trừ khi ngân hàng áp dụng những công nghệ ngân hàng tiên tiến. Đối với một ngân hàng có công nghệ tiên tiến thì chất lượng phục vụ thoả mãn nhu cầu của khách hàng sẽ tốt hơn, sẽ huy động được nhiều vốn hơn. h. Đội ngũ cán bộ nhân viên ngân hàng. Khách hàng luôn muốn giao dịch, kinh doanh với một ngân hàng bề thế tiện lợi, các nhân viên dễ mến, lịch sự và có chuyên môn. Mà hoạt động huy động vốn của ngân hàng chính là một hình thức bán hàng trực tiếp. Do đó trình độ nghiệp vụ của cán bộ ngân hàng càng cao , mọi thao tác nghiệp vụ thực hiện nhanh chóng , chính xác, có hiệu quả; thái độ phục vụ, tác phong làm việc của cán bộ ngân hàng tốt , nhiệt tình, cởi mở, tạo thuận lợi cho khách hàng sẽ gây được ấn tượng tốt đối với khách hàng , thu hút được nhiều khách hàng hơn. Thái độ phục vụ của cán bộ ngân hàng đối với khách hàng có ảnh hưởng lớn đến việc huy động vốn cho ngân hàng. Do đó, để thu hút khách hàng gửi tiền, đi đôi với việc trau dồi kiến thức , nghiệp vụ, cán bộ ngân hàng phải thường xuyên chú ý đến thái độ phục vụ của mình sao cho vừa lòng khách hàng. Nguồn nhân lực luôn là yếu tố chủ chốt quyết định đén sự thành bại của hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do đó, trong môi cường làm việc hiện đại cùng sự 23
  36. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp cạnh tranh gay gắt, các ngân hàng càng cần phải chú trọng đến việc sử dụng và đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ cho các cán bộ ngân hàng cuả mình. 1.3. Sự cần thiết nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi tại NHTM. 1.3.1. Đối với ngân hàng thương mại Đối với các NHTM với tư cách là một doanh nghiệp, một chế tài trung gian hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ thì vốn lại đóng vai trò hết sức quan trọng. NHTM là đơn vị chủ yếu cung cấp vốn thu lời, nhưng để cung cấp đủ vốn đáp ứng nhu cầu thị trường thì NHTM sẽ phải huy động tử bên ngoài. Vì vậy các ngân hàng thương mại rất chú trọng đến vấn đề huy động vốn và đáp ứng nhu cầu kinh doanh của mình. * Hiệu quả huy động vốn phản ánh trình độ và khả năng cạnh tranh của Ngân hàng thương mại Huy động vốn được trong dân cư là một thành tích đóng góp cho công tác huy động vốn. Nhưng “bằng hình thức huy động nào, cách thức ra sao” để tốn ít nhất lại là một bài toán khiến các nhà kinh doanh trong lĩnh vực ngân hàng phải trăn trở. Nếu các chi phí để huy động vốn bỏ ra như: tiền thuê địa điểm, tiếp thị, quảng cáo, quà tặng lớn sẽ làm giảm thu nhập của ngân hàng. Ngược lại huy động được vốn với chi phí thấp sẽ tiết kiệm chi phí kinh doanh và tăng thêm lợi nhuận cho ngân hàng. Vì vậy để đẩy mạnh công tác huy động vốn là vấn để có ý nghĩa sống còn đối với các NHTM. * Đảm bảo đủ vốn kinh doanh của ngân hàng. Không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với nền kinh tế đất nước, việc nâng cao hiệu quả HĐV còn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh của NHTM. Nếu hiệu quả huy động vốn thấp thì ngân hàng khó có thể hoạt động kinh doanh tốt do nếu NHTM từ chối các dự án, các hợp đồng tín dụng vì lý do thiếu vốn thì sẽ gây mất lòng tin đối với khách hàng, cũng làm mất đi thói quen giao dịch của khách hàng với ngân hàng, đây là điều bất lợi với ngân hàng. Đảm bảo đủ vốn không chỉ tính đến số lượng mà còn phải tính đến sự cân đối về kỳ hạn nguồn vốn (ngắn, trung, dài hạn), cũng như loại tiền tệ (VND,USD, ) trong khi nhu cầu vốn trung, dài hạn lại rất lớn. Nếu dùng nguồn 24
  37. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp vốn ngắn hạn để mở rộng đàu tư trung dài hạn với tỷ trọng cao (30% trở lên) ngân hàng sẽ có nguy cơ rủi ro, rất dễ dẫn tới mất khả năng thanh toán, làm giảm, thậm chí mất lòng tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng. * Đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng Vốn được tạo ra trong quá trình tích lũy, tiết kiệm của mỗi cá nhân, doanh nghiệp và nhà nước trong nền kinh tế. NHTM là chủ thể chính đáp ứng nhu cầu vốn cho quá trình sản xuất kinn doanh. Bằng số vôn huy động được, NHTM sẽ cung cấp vốn cho mọi hoạt động kinh tế và đáp ứng nhu cầu vốn một cách kịp thời cho quá trình tái sản xuất. Nhờ có vốn các doanh nghiệp có điều kiện mở rộng sán xuất, cải tiến máy móc công nghệ, tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả huy động vốn để đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của xã hội. * Khơi thông dòng chảy của vốn huy động Theo nguyên tắc kinh doanh, có đầu ra cho vốn thì NHTM mới đẩy mạnh được huy động vốn. Nếu vốn huy động bị ứ đọng do không cho vay ra được trong khi vẫn phải trả chi phí đầu vào dẫn đến các ngân hàng phải huy động cầm chừng, do đó ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng cũng như việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. Ngân hàng phải có biện pháp tiếp cận dự án khả thi, tìm kiếm thị trường vốn ổn định để đảm bảo sự hấp thụ vốn của nền kinh tế có hiệu quả và ngày càng mở rộng. 1.3.2. Đối với khách hàng: - Đối với dân cư: Nghiệp vụ huy động vốn đã cung cấp cho mọi người dân các phương thức tiết kiệm tiền hợp lý và an toàn. Nguồn tiền tiết kiệm trong dân cư rất dồi dào, có nhiều điều kiện thuận lợi để ngân hàng sử dụng kinh doanh. Để thu hút được các nguồn vốn này các ngân hàng đã sử dụng nhiều hình thức huy động vốn phong phú và tiện lợi. Điều này giúp người dân dễ dàng lựa chọn một hình thức gửi tiền phù hợp với đặc điểm khoản tiền của mình. Do đó tâm lý người dân luôn mong ngân hàng đưa ra được các hình thức huy động vốn hiệu quả, có lợi cho cả hai bên: vừa ích nước vừa lợi nhà, vừa an toàn tài sản. - Đối với các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp : 25
  38. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Nghiệp vụ huy động vốn đã giúp cho các tổ chức kinh tế, các doanh nghiệp thuận tiện trong thanh toán giao dịch thông qua tài khoản tiền gửi thanh toán. Nếu ngân hàng đẩy mạnh công tác huy động vốn thì sẽ giúp các doanh nghiệp rất nhiều trong hoạt động kinh doanh, làm cho hoạt động của doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế luôn trôi chảy. Hơn nữa, các doanh nghiệp và tổ chức kinh tế đều có quan hệ tín dụng với ngân hàng và huy động vốn có hiệu quả sẽ giúp cho doanh nghiệp có vốn kịp thời bất cứ lúc mà doanh nghiệp cần vốn. Do đó đứng ở góc độ doanh nghiệp thì nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn ở mỗi ngân hàng là cần thiết. 1.3.3. Đối với nền kinh tế : Nghiệp vụ huy động vốn giúp cho các nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội được tập trung về một mối, thuận tiện cho việc phân phối lại chúng, tránh được tình trạng lãng phí nguồn vốn.Với nền kinh tế thì hoạt động huy động vốn là không thể thiếu nhất là khi nền kinh tế có lạm phát, lúc đó huy động vốn là một trong những công cụ để kìm chế lạm phát. Khi nền kinh tế trong giai đoạn phát triển, huy động vốn giúp cho nó phát triển nhịp nhàng, hiệu quả hơn. Vì thế đẩy mạnh công tác huy động vốn ở mỗi NHTM có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế. 1.3.4. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi.  Biện pháp kinh tế Phát triển các hình thức huy động mới: Để đẩy mạnh công tác huy động vốn thì ngoài việc nâng cao chất lượng các hình thức huy động vốn truyền thống, ngân hàng cần chú trọng nghiên cứu, áp dụng phổ biến các sản phẩm, hình thức huy động có mục đích đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng. Vận dụng cơ chế lãi suất linh hoạt: Trong nền kinh tế thị trường, mỗi ngân hàng đều có chiến lược kinh doanh riêng, trong đó chiến lược lãi suất là yếu tố quan trọng trong công tác huy động vốn. Lãi suất là yếu tố tạo phần lớn chi phí và thu nhập của ngân hàng, mọi biến động về lãi suất đều có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Thực hiện lãi suất linh hoạt theo từng đối tượng khách hàng, thực hiện ưu đãi lãi suất với khách hàng có giao dịch thường xuyên hoặc khách hàng có số dư tiền gửi lớn, đi đôi với dịch vụ thu lưu động tận 26
  39. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp nơi khách hàng. Việc điều hành lãi suất linh hoạt, hợp lý sẽ làm tăng sự thu hút đối với khách hàng gửi tiền vì ngân hàng đã đảm bảo được lợi ích lâu dài cho người gửi tiền.  Biện pháp kỹ thuật Hoàn thiện công nghệ hiện đại hoá ngân hàng: ngân hàng phải không ngừng hoàn thiện cơ sở vật chất, các trang thiết bị và áp dụng các công nghệ mới vào hoạt động ngân hàng . Kỹ thuật công nghệ ngân hàng sẽ hỗ trợ đắc lực cho các NHTM trong việc nâng cao chất lượng nghiệp vụ, dịch vụ kinh doanh từ đó tạo ra sức cạnh tranh cao trong nền kinh tế thị trường, đồng thời công nghệ ngân hàng hiện đại còn tạo điều kiện cho các ngân hàng thực hiện đa dạng hoá các nghiệp vụ . Thường xuyên đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ: Hoạt động quản lý kinh doanh và chiến lược khách hàng sẽ không thể thành công nếu Ngân hàng không thường xuyên đào tạo có chất lượng đội ngũ cán bộ công nhân viên của mình. Công tác đào tạo phải thực hiện ở nhiều cấp độ khác nhau tuỳ chức năng hiện tại và qui hoạch tương lai. Nhưng dù ở lĩnh vực nghiệp vụ nào cũng cần quán triệt sâu sắc tinh thần tận tuỵ, chu đáo với sự nghiệp của đơn vị. Mọi thành viên cần hiểu rõ khách hàng luôn là người bạn đồng hành của Ngân hàng, cần hiểu nhu cầu và mong muốn của họ từ đó mới thực hiện thành công chiến lược khách hàng vì đây là chiến lược phải được duy trì thường xuyên và lâu dài.  Biện pháp tâm lý Xây dựng chính sách thu hút và chăm sóc khách hàng hiệu quả: Khi tiến hành đa dạng hóa các sản phẩm huy động vốn, NHTM cần phải đồng thời xây dựng chính sách thu hút và chăm sóc khách hàng hiệu quả. Đây là một công việc có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của chiếc lược huy động vốn, có tác dụng lâu dài đối với hoạt động huy động vốn của NHTM. Đẩy mạnh công tác marketing, phát triển mạng lưới thu hút khách hàng gửi tiền: các NHTM nên tuyền truyền, quảng cáo rộng rãi về các dịch vụ ngân hàng, các hình thức và chính sách huy động vốn, thu hút tiền gửi trên các phương tiện thông tin đại chúng (truyền hình, đài phát thanh, thời báo, tạp chí ) với các thông tin cần thiết kèm theo như: lãi suất, kỳ hạn Bên cạnh đó, các ngân hàng cần chú trọng tới công tác phát triển mạng lưới, mở thêm phòng giao dịch, nâng cấp chức 27
  40. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp năng nhiệm vụ và cơ sở vật chất, phương tiện làm việc cho các phòng giao dịch, qua đó tạo vị thế, lòng tin của khách hàng. Nâng cao khả năng chăm sóc khách hàng của các cán bộ. Trong giao dịch cần phải có thái độ cởi mở, nhiệt tình chu đáo, kỹ năng xử lý nghiệp vụ nhanh chóng, chính xác, khả năng tư vấn và biết lắng nghe ý kiến khách hàng. Tóm lại, qua cơ sở lý luận chung về công tác huy động vốn tiền gửi và hiệu quả huy động vốn tiền gửi của các Ngân hàng Thương mại được trình bày ở trên đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tầm quan trọng, vị trí và sự cần thiết phải nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác huy động vốn không chỉ với bản thân ngân hàng mà còn với các tổ chức kinh tế, dân cư và toàn xã hội. Mọi hình thức huy động vốn đều có những mặt ưu điểm và hạn chế nhất định, người điều hành ngân hàng phải biết tính toán tìm kiếm hình thức huy động hợp lý nhằm đáp ứng mục tiêu huy động vốn tốt nhất, nhiều nhất nguồn vốn an toàn với giá rẻ nhất 28
  41. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp CHƢƠNG 2: NGÂN HÀNG TMCP NAM VIỆT – CHI NHÁNH HẢI PHÒNG. 2.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển. 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng TMCP Nam Việt Ngân hàng TMCP Nam Việt trước đây có tên gọi là Ngân hàng TMCP nông thôn Sông Kiên, là Ngân hàng TMCP được thành lập vào ngày 18 tháng 9 năm 1995 với mức vốn điều lệ: 1.000.000.000.000 đồng ( một ngàn tỷ VND). Ngân hàng còn nắm quyền kiểm soát toàn bộ Công ty con là Công ty TNHH Quản lý nợ và Khai thác Tài sản Nam Việt Ngân hàng, được thành lập ngày 19/12/2006 với tỷ lệ góp vốn của Ngân hàng là 100%, với mức vốn điều lệ là 50.000.000.000 đồng. Trụ sở chính của ngân hàng đặt tại: 343 Phạm Ngũ Lão, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Tên viết tắt: Navibank, địa chỉ website: Trải qua hơn 16 năm hoạt động, ngân hàng TMCP Nam Việt – Navibank đã khẳng định được vị trí của mình trên thị trường tài chính tiền tệ Việt Nam thể hiện qua sự tăng trưởng ổn định, an toàn và hiệu quả trong hoạt động. 2.1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng. Ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng (Navibank Hải Phòng) Chi nhánh Hải Phòng được thành lập vào ngày 6/1/2007. Địa chỉ chi nhánh Navibank Hải Phòng : 326 - 328 Tô Hiệu, Phường Hồ Nam, Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng. Sau 05 năm có mặt tại Hải Phòng, Navibank Hải Phòng đã đạt tổng tài sản gần 1.000 tỷ đồng, mạng lưới giao dịch rộng khắp, cùng một danh mục sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng, phong phú, hiện đại và sự tín nhiệm của gần 10.000 khách hàng cá nhân và tổ chức. 29
  42. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng Trong cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Nam Việt- Chi nhánh Hải Phòng, Giám đốc là người điều hành trực tiếp mọi hoạt động của Chi nhánh với sự giúp đỡ của Phó giám đốc, dưới ban giám đốc chi nhánh có là các phòng ban chức năng. Hiện nay Navibank Hải Phòng có tổng số cán bộ công nhân viên là hơn 120 cán bộ. Trong đó, cán bộ công nhân viên có trình độ đại học và tương đương chiếm 82%, có trình độ trung cấp là 12% người, có trình độ sơ cấp là 6%. Sau đây là mô hình cơ cấu tổ chức tại chi nhánh: Giám đốc Phó giám đốc Khối quan hệ Khối tổng hợp Khối tác nghiệp Khối hỗ trợ kĩ khách hàng thuật Phòng phân tích Phòng dịch vụ Phòng quan tín dụng khách hàng cá nhân Phòng hành hệ khách chính – nhân sự hàng cá nhân Phòng tài chính Phòng dịch vụ kế toán khách hàng tổ chức Phòng công nghệ Phòng quan thông tin hệ khách hàng doanh Phòng kiểm soát Phòng xử lý bộ nghiệp nội bộ chứng từ Phòng ngân quỹ NVB NVB NVB NVB NVB NVB NVB Hải Hoàng Ngô Hải Hồng Thủy Lê An Văn Quyền Phòng Bàng Nguyên Chân Thụ Hình 1: Mô hình tổ chức của Navibank Hải Phòng ( Nguồn tổng hợp từ báo cáo nhân sự Navibank Hải Phòng) Cơ cấu tổ chức là một nhân tố hết sức quan trọng, tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do đó, bên cạnh việc tập trung thực hiện có hiệu quả các chiến lược kinh doanh ngân hàng cũng hết sức quan tâm đến công tác 30
  43. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp tổ chức cán bộ tạo điều kiện thu gọn bộ máy cán bộ, giảm thiểu chi phí quản lý góp phần thực hiện kế hoạch của ngân hàng Trong đó, chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận là:  Ban giám đốc Giám đốc - Điều hành chung – chỉ đạo toàn diện hoạt động kinh doanh của chi nhánh, trực tiếp phụ trách Phòng quan hệ khách hàng, Phòng tổ chức hành chính – nhân sự. Phụ trách công tác phát triển mạng lưới, công tác vốn và tài sản của chi nhánh. Phó giám đốc - Thay mặt giám đốc điều hành các công việc trong trường hợp giám đốc đi vắng từ 01 ngày trở lên. Giúp giám đốc chi nhánh trong công tác quản trị điều hành, kịp thời báo cáo phát sinh bất thường tại chi nhánh. - Trực tiếp phụ trách Phòng dịch vụ khách hàng, phòng kế toán. Phụ trách và điều hành công tác báo cáo định kỳ, đột xuất với ngân hàng nhà nước. - Thực hiện công tác đối nội trong nội bộ chi nhánh, các quan hệ liên quan đến chính quyền và các ban ngành tại địa phương.  Khối quan hệ khách hàng Phòng Quan hệ khách hàng cá nhân và doanh nghiệp có chức năng: - Đóng vai trò bộ phận tiếp thị bán hàng trực tiếp - Thiết lập quan hệ với khách hàng - Khai thác quan hệ với khách hàng -Phát triển quan hệ với khách hàng  Khối tổng hợp Đóng vai trò bộ phận tham mưu, có chức năng lập kế hoạch kinh doanh, triển khai các chính sách tiếp thị; tham mưu ch ban lãnh đạo trong việc ra các quyêt định về tín dụng; quản lý về tài chính, quản lý về tài chính, quản lý rủi ro, và kiểm soát nội bộ các hoạt động của Sở giao dịch, chi nhánh, đơn vị sự nghiệp.  Khối tác nghiệp Huy động vốn bằng nội, ngoại tệ theo các sản phẩm huy động hiện có của Navibank cho khách hàng dân cư, doanh nghiệp, tổ chức. 31
  44. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp - Cung cấp dịch vụ mở, quản lý tài khoản, thanh toán trong nước. - Cung cấp các dịch vụ ngoại hối. - Phát hành thẻ và đại lý chấp nhận thẻ tại địa bàn của chi nhánh. - Đầu mối tiếp thị trực tiếp của khách hàng trên địa bàn cho chi nhánh.  Khối hỗ trợ kỹ thuật Thực hiện công tác tổ chức cán bộ và đào tạo tại Chi nhánh theo đúng chủ trương chính sách của Nhà nước và quy định của Navibank Hải Phòng. Thực hiện công tác quản trị và văn phòng phục vụ hoạt động kinh doanh của Chi nhánh, thực hiện công tác bảo vệ, an ninh an toàn của Chi nhánh. 2.1.3. Các hoạt động nghiệp vụ đang có tại ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. Chi nhánh Hải Phòng là một trong những chi nhánh hết sức quan trọng của ngân hàng TMCP Nam Việt vì Hải Phòng là một trong những thành phố trực thuộc trung ương, tập trung đông dân cư và có nền kinh tế phát triển. Sau 5 năm thành lập tại Hải Phòng, chi nhánh tập trung vào thực hiện các nghiệp vụ sau: - Huy động vốn ngắn hạn, trung hạn, dài hạn dưới các hình thức có kỳ hạn, không kỳ hạn. - Cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn các tổ chức kinh tế và cá nhân. - Tiếp nhận vốn đầu tư và phát triển. - Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác. - Làm dịch vụ thanh toán giữa các khách hàng - Thực hiện kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc và thanh toán quốc tế, huy động vốn từ nước ngoài. - Các dịch vụ Ngân hàng khác: dịch vụ thanh toán, dịch vụ thẻ, dịch vụ bảo lành, dịch vụ kinh doanh ngoại hối 2.1.4. Hoạt động tại Ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh Hải Phòng. Trong những gần đây, nền kinh tế nước ta phải đối mặt với rất nhiều khó khăn thử thách. Đó là do ảnh hưởng tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực, sự suy giảm tốc độ tăng trưởng và phát triển nền kinh tế Mỹ và đặc biệt là cuộc khủng hoảng nợ công Châu Âu thời gian qua. Cùng với đó, xu hướng hội nhập kinh tế khu vực và thế giới đồng thời với việc Việt Nam gia nhập WTO đã 32
  45. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp tạo ra những cơ hội và thách thức không nhỏ đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đặc biệt trong năm 2011 với việc lạm phát trong nước ngày càng có xu hướng gia tăng đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, với sự nỗ lực và quyết tâm cao độ của Hội đồng quản trị, ban điều hành và toàn thể nhân viên, chi nhánh ngân hàng đã đang từng bước khắc phục những khó khăn, gây dựng được lòng tin nơi khách hàng, nâng cao uy tín trên thị trường. Với một hướng đi đúng đắn, liên tục trong những năm gần đây NH TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng đã có những chuyển biến tích cực trong nhiều hoạt động như hoạt động huy động vốn, hoạt động sử dụng vốn Sau đây là tình hình hoạt động cụ thể tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng – . chi nhánh 1.004.629 triệu đồng. 1,200,000 1,000,000 1,004,629 800,000 600,000 960,082 400,000 640,585 200,000 0 Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 Hình 2: Sự tăng trƣởng vốn huy động Navibank qua các năm. ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) 33
  46. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Qua hình 2 cho thấy tình hình huy động vốn từ tiền gửi của Navibank Hải Phòng trong 3 năm qua đã tăng đáng kể từ 640.585 triệu đồng năm 2009 đã tăng lên 1.004.629 triệu đồng vào năm 2011, tăng 364.044 triệu đồng tương đương 56,83% với các hình thức sản phẩm huy động vốn đa dạng, phong phú đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng. Chính vì vậy lượng vốn huy động trong ngày càng tăng giúp chi nhánh giảm huy động vốn trên thị trường liên ngân hàng. Điều này cho thấy uy tín của chi nhánh ngày càng tăng lên. Đạt được kết quả này là sự cố gắng lớn của tập thể cán bộ ngân hàng. Tốc độ tăng 2011 thấp hơn so với năm 2010 có thể do tình hình kinh tế cả nước năm 2011 gặp khá nhiều khó khăn. Năm 2011 đối mặt với một loạt khó khăn và thách thức: lạm phát tăng trở lại, kinh tế vĩ mô có nhiều bất ổn, lãi suất tăng cao, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh do tín dụng thu hẹp, tỷ giá có những thời điểm biến động phức tạp gây khó khăn cho ngân hàng trong công tác huy động vốn. Hiện nay công tác quản lý tiền gửi cũng được Navibank Hải Phòng thực hiện thường xuyên, nghiêm túc tại các phòng giao dịch thông qua công tác kiểm tra của các phòng ban chuyên môn nghiệp vụ. Qua đó đã khắc phục những sai sót, đảm bảo an toàn tuyệt đối nguồn tiền gửi của dân cư và các chứng từ quan trọng giúp nâng cao uy tín của ngân hàng với khách hàng. 2.1.4.2. Hoạt động sử dụng vốn. Hoạt động sử dụng vốn là hoạt động hết sức quan trọng đối với mỗi ngân hàng thương mại, nó là hoạt động sinh lợi chủ yếu của các ngân hàng do đó, nếu biết cách sử dụng vốn một cách hợp lý thì sẽ giúp các NHTM nâng cao được hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình. Nhận biết được tầm quan trọng của hoạt động sử dụng vốn, trong những năm vừa qua Navibank Hải Phòng đã rất quan tâm, chú trọng đến hoạt động này.  Hoạt động cho vay tại ngân hàng. Cho vay trong hoạt động của các ngân hàng thương mại là một quá trình tạo lợi nhuận cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Với chức năng đi vay để cho vay nên các ngân hàng nói chung cũng Navibank Hải Phòng nói riêng phải tìm mọi cách để thu hút khách hàng như: đầu tư, phát triển các yếu tố nhằm nâng cao chất lượng của công tác tín dụng, đảm bảo kinh doanh có hiệu quả và an toàn 34
  47. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp vốn. Trong những năm vừa qua, do diễn biến phức tạp của nền kinh tế trong nước, hoạt động cho vay của chi nhánh ngân hàng cũng có nhiều biến động: Bảng 2.1: Dƣ nợ cho vay của Navibank Hải Phòng (Đơn vị tính: triệu đồng) 2009 2010 2011 Chỉ tiêu 2010-2009 2011-2010 ST ST ST ST % ST % Dƣ nợ 643.846 934.306 290.460 45,11 871.151 (63.155) (6,76) (Nguồn:Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) 1,000,000 800,000 600,000 Dƣ nợ 400,000 triệu đồng triệu 200,000 0 2009 2010 2011 Hình 3: Tổng dƣ nợ cho vay của ngân hàng qua các năm. (Nguồn : Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) Trước bối cảnh nền kinh tế Việt Nam còn đang gặp khó khăn do ảnh hưởng của sự suy thoái kinh tế Mỹ và cuộc khủng hoảng nợ công Châu Âu. Xu hướng toàn cầu hóa ngày càng mở rộng, vấn đề cạnh tranh càng căng thẳng hơn sau khi Việt Nam gia nhập vào WTO đã tác động rất lớn đến hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Qua biểu đồ trên thấy hoạt động cho vay của ngân hàng trong các năm vừa qua có sự biến động liên tục, từ năm 2009 đến năm 2010 dư nợ cho vay của ngân hàng từ 643.846 triệu đồng tăng lên 934.306 triệu đồng tương ứng với tỷ lệ tăng là 45,11%. Sở dĩ dư nợ cho vay tăng như vậy là do Chính phủ đưa ra các gói kích cầu nhằm khuyến khích nền kinh tế, tận dụng được 35
  48. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp cơ hội đó, ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng đã có những quyết định đúng đắn trong chiến lược kinh doanh của mình như giảm lãi suất cho vay, cung cấp các sản phẩm tín dụng đa dạng nhiều ưu đãi để thu hút ngày càng nhiều khách hàng. Từ năm 2010 đến năm 2011 dư nợ cho vay của ngân hàng bị giảm xuống từ 934.306 triệu đồng trong năm 2010 xuống còn 871.151 triệu đồng trong năm 2011. Mặc dù đến năm 2011,doanh số cho vay của ngân hàng có giảm xuống tuy nhiên lượng giảm này không đáng kể khi lạm phát tăng cao, diễn biến phức tạp về mặt bằng lãi suất cùng với sự tăng trưởng nóng của một số kênh đầu tư nhưng rủi ro cao như vàng, ngoại tệ, bất động sản Để hiểu rõ hơn hoạt động cho vay tại ngân hàng, xem xét bảng kết cấu dư nợ cho vay theo loại tiền tại ngân hàng: Bảng 2. 2: Kết cấu dƣ nợ cho vay theo loại tiền tại Navibank Hải Phòng. (Đơn vị: triệu đồng) 31/12/2009 31/12/2010 31/12/2011 Chỉ tiêu Số dƣ % Số dƣ % Số dƣ % 1.Nội tệ 589.248 91.52 821.722 87,95 742.308 85,21 2.Ngoại tệ quy đổi 54.598 8.48 112.584 12.05 128.843 14,79 Tổng dƣ nợ cho vay 643.846 100 934.306 100 871.151 100 ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) Xem xét bảng kết cấu trên ta thấy, tỷ trọng dư nợ cho vay tại ngân hàng chủ yếu là các khoản cho vay nội tệ, năm 2009 dư nợ cho vay nội tệ tại ngân hàng chiếm 91.52%, năm 2010 là 87,95% và năm 2011 là 85,21%. Ngân hàng tập trung chủ yếu cho vay nội tệ là do khi cho vay ngoại tệ, ngân hàng không những phải đối phó với những rủi ro thông thường mà còn phải đối phó với rủi ro tỷ giá hối đoái, đặc biệt là trong giai đoạn khủng hoảng tài chính và nợ công hiện nay. Hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng chủ yếu xuất phát từ 2 hoạt động cho vay chính, đó là: cho vay các tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước và cho vay bằng vốn tài trợ, ủy thác đầu tư. 36
  49. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Bảng 2.3: Cơ cấu dƣ nợ theo hình thức cho vay tại Navibank Hải Phòng. (Đơn vị: triệu đồng) 31/12/2009 31/12/2010 31/12/2011 Chỉ tiêu Số dƣ % Số dƣ % Số dƣ % 1.Cho vay tổ chức kinh tế, 643.846 100 915.106 97,95 855.011 98,15 cá nhân trong nước 2.Cho vay bằng vốn tài trợ, 0 19.200 2.05 16.140 1,85 ủy thác đầu tư. Tổng dƣ nợ cho vay 643.846 100 934.306 100 871.151 100 ( Nguồn:Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) Qua bảng cơ cấu dư nợ cho vay tại Navibank Hải Phòng, hoạt động cho vay của ngân hàng chủ yếu là từ cho vay các tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước, các khoản cho vay này chiếm một tỷ trọng rất lớn trong cơ cấu dư nợ cho vay của ngân hàng. Chi nhánh mới được thành lập nên việc ngân hàng quan tâm trước tiên đó là cho khách hàng trong nước biết đến thương hiệu của ngân hàng do đó trong những năm vừa qua chi nhánh rất chú trọng đến việc cho vay tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước. Hơn nữa, với diễn biến phức tạp của nền kinh tế hiện nay cùng với sự xuất hiện của các ngân hàng nước ngoài làm cho sự cạnh tranh giữa các ngân hàng trở nên gay gắt thì Navibank Hải Phòng nên tập trung vào các hoạt động truyền thống như cho vay tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước. Để giảm thiểu rủi ro, ngân hàng nên mở rộng ra các hoạt động khác để đa dạng hóa danh mục cho vay của ngân hàng, thu hút nhiều khách hàng hơn không chỉ khách hàng trong nước mà cả khách hàng nước ngoài. Trong cơ cấu dư nợ cho vay của ngân hàng còn có hoạt động cho vay bằng vốn tài trợ, ủy thác đầu tư, hoạt động này chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu cho vay của ngân hàng do hoạt động cho vay bằng vốn tài trợ, ủy thác đầu tư là hoạt động mới tại ngân hàng, hoạt động cho vay chủ yếu tại ngân hàng vẫn là cho vay tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước. 37
  50. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Tình hình hoạt động tín dụng tại Navibank Hải Phòng thường xuyên biến động qua các năm 2009, 2010 và 2011. Năm 2010 có thể nói là năm thành công của ngân hàng trong việc mở rộng quy mô hoạt động tín dụng, đến năm 2011 tuy dư nợ cho vay có bị giảm nhưng lượng giảm không phải là quá lớn.  Hoạt động ngân quỹ tại ngân hàng. Để có thể tạo niềm tin cho khách hàng đến gửi tiền, nâng cao uy tín ngân hàng thì một trong những nhân tố rất quan trọng mà mỗi ngân hàng thương mại đều phải quan tâm đó là đảm bảo khả năng thanh toán. Vì vậy, nguồn vốn mà các ngân hàng thương mại huy động được bên cạnh việc cho vay và đầu tư để thu lại được lợi nhuận thì ngân hàng phải giữ lại một phần để dự trữ nhằm đảm bảo khả năng thanh toán cho khách hàng và thực hiện các quy định dự trữ bắt buộc do ngân hàng trung ương đề ra. Với mục đích đảm bảo khả năng thanh toán thường xuyên, các NHTM nói chung và Navibank Hải Phòng nói riêng luôn dự trữ một khoản tiền dưới dạng: tiền mặt tại quỹ của ngân hàng, tiền gửi tại ngân hàng nhà nước và tiền gửi tại các tổ chức tín dụng khác. 20,000 15,000 10,000 Ngân triệu đồng triệu 5,000 quỹ 0 2009 2010 2011 Hình 4: Hoạt động ngân quỹ tại Navibank Hải Phòngqua các năm ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) Qua hình 4 trên ta thấy, ngân hàng đang ngày càng tăng các khoản tiền dự trữ, nếu như năm 2009 tổng lượng tiền dự trữ chỉ có 7.852 triệu đồng thì đến năm 2010 đã tăng lên là 10.655 triệu đồng và đến năm 2011 đã là 15.852 38
  51. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp triệu đồng, năm 2010 so với năm 2009 đã tăng lên 35,70% còn năm 2011 so với năm 2010 thì đã tăng lên là 48,78 %. Nhận thấy ngân hàng ngày càng quan tâm hơn đến việc đảm bảo khả năng thanh toán nhằm nâng cao hơn nữa uy tín cho ngân hàng, hơn nữa trong 3 năm vừa qua lượng vốn mà ngân hàng huy động được cũng ngày càng tăng lên do đó ngân hàng cũng phải tăng lương tiền dự trữ tương ứng. Bảng 2.4: Cơ cấu hoạt động ngân quỹ tại Navibank Hải Phòng. (Đơn vị: triệu đồng) 31/12/2009 31/12/2010 31/12/2011 Chỉ tiêu Số dƣ % Số dƣ % Số dƣ % Hoạt động ngân quỹ 7.852 100 10.655 100 15.852 100 1.Tiền mặt, chứng từ có giá trị. 5.345 68,07 7.014 65,83 9.721 61,32 2.Tiền gửi tại NHNN. 1.651 21,03 3.046 28,59 2.433 15,35 3.Tiền gửi tại các TCTD khác. 856 10,90 595 5,58 3.698 23,33 ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng ) Bảng số liệu trên đã cho thấy rõ cơ cấu các khoản tiền dự trữ của ngân hàng, trong các khoản tiền dự trữ đó thì tiền mặt, chứng từ có giá trị là khoản dự trữ chiếm tỷ trọng lớn nhất, với các khoản tiền gửi tại ngân hàng nhà nước thì 2 năm 2009 và 2010 đều chiếm tỷ trọng đứng thứ 2 nhưng đến năm 2011 thì khoản này lại chiếm tỷ trọng thấp nhất nguyên nhân có thể là do năm 2011 Ngân hàng Trung Ương giảm lượng tiền dự trữ bắt buộc đối với các NHTM nên các ngân hàng có xu hướng giảm tiền gửi ở ngân hàng nhà nước để đầu tư vào các hoạt động khác mang lại lợi nhuận cao hơn. 2.1.5. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2009 - 2011 Năm 2011 là năm có nhiều biến động kinh tế thế giới cũng như trong nước mà đặc biệt là tỷ lệ lạm phát ngày càng cao. Tuy nhiên được coi là một huyết mạch trong lưu thông tiền tệ thì các NHTM nói chung và NHTMCP Nam Việt - chi nhánh Hải Phòng nói riêng phải gánh vác nhiệm vụ hết sức khó khăn. Chi nhánh 39
  52. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp phải vừa cố gắng đáp ứng nhu cầu khách hàng trong tình hình mới vừa phải khắc phục nhứng tồn đọng cũ.Trước những khó khăn thử thách đó, ý thức được những mặt yếu, Navibank Hải Phòng luôn đề ra những phương hướng kinh doanh tích cực vừa bám sát những nhiệm vụ đề ra, vừa nâng cao hiệu quả kinh doanh. Dưới đây là bảng kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Nam Việt - Chi nhánh Hải Phòng giai đoạn 2009 – 2011: Bảng 2.5 : Kết quả hoạt động kinh doanh (Đơn vị tính: triệu đồng) Chênh lệch Chênh lệch Năm Năm Năm 2010/2009 2011/2010 Chỉ tiêu 2009 2010 2011 Giá trị Tỷ lệ Giá trị Tỷ lệ +/- % +/- % Tổng thu nhập 75.762 117.021 168.865 41.259 54,46 51.884 44,30 Trong đó: Thu lãi cho 74.766 115.053 167.738 40.287 53,88 52.685 45,79 vay Tỷ lệ giữa thu lãi cho vay và tổng thu nhập 98,69 98,32 99,33 (%) Tổng chi phí 68.303 107.573 163.955 39.270 57,49 56.382 52,41 LN thuần từ HĐKD 7.459 9.448 4.910 1.989 26,67 (4.538) (48,03) trƣớc chi phí DPRR Chi phí DPRR 1.813 8.258 3.820 6.445 355,49 (4.438) (53,74) Tổng LN trƣớc thuế 5.646 1.190 1.090 (4.456) (78,92) (100) (8,4) (Nguồn: Báo cáo kinh Navibank Hải Phòng) Qua bảng 2.5 cho thấy, lợi nhuận thuần từ HĐKD trước chi phí DPRR của Navibank Hải Phòng năm 2011 là thấp nhất. Nếu như năm 2009 chi nhánh thu được 7.459 triệu đồng thì đến năm 2010 thu được 9.448 triệu đồng, đã tăng 1.989 triệu đồng tương ứng với tỷ lệ tăng là 26,67%. Nhưng sang đến năm 2011 lợi nhuận thuần từ HĐKD trước chi phí DPRR chỉ đạt 4.910 triệu đồng, giảm 4.583 triệu đồng tương đương với tỷ lệ giảm là 48,03%. 40
  53. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Lợi nhuận đạt được chủ yếu từ hoạt động tín dụng đem lại và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng lợi nhuận, cụ thể: Năm 2009 thu lãi vay chiếm 98,69% tổng thu nhập, năm 2010 thu lãi cho vay chiếm 98,32% tổng thu nhập, năm 2011 thu nhập từ hoạt động tín dụng tăng chiếm tỷ trọng 99,23% tổng thu nhập, còn lại là thu từ hoạt động dịch vụ. Điều này cho thấy ngoài đầu tư cho hoạt động tín dụng, ngân hàng còn mở rộng phát triển các hoạt động dịch vụ khác, giúp cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng ngày càng đa dạng và phong phú. Tổng chi phí năm 2011 có cao hơn so với năm 2010 tuy nhiên bù lại chi phí DPRR tín dụng mà chi nhánh phải bỏ ra cho năm 2011 lại ít hơn rất nhiều so với năm 2010. Nếu như năm 2010 chi nhánh phải bỏ ra 8.258 triệu đồng cho khoản chi phí này thì đến năm 2011 chi nhánh chỉ phải bỏ ra 3.820 triệu đồng đã giảm đi 4.438 triệu đồng tương ứng với tỷ lệ giảm là 53,74%. Điều này rất có ý nghĩa đối với chi nhánh, nó chứng tỏ rằng hoạt động tín dụng của chi nhánh đang thực hiên rất có hiệu quả, đã giảm đi rất nhiều các khoản nợ có vấn đề mà Ngân hàng phải sử dụng DPRR tín dụng để bù đắp. Năm 2010 Ngân hàng thu được lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cao hơn năm 2011 nhưng chi phí phải bỏ ra cho các khoản DPRR tín dụng là rất lớn nên kết quả tổng lợi nhuận trước thuế năm 2010 ngân hàng thu được cũng không lớn, chỉ đạt được 1.190 triệu đồng, lớn hơn năm 2011 là 100 triệu đồng. Ngược lại, tuy năm 2011 lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh mà chi nhánh thu được thấp hơn nhưng các khoản chi phí DPRR mà Ngân hàng phải bỏ ra là rất ít nên năm 2011chi nhánh đã thu được một khoản lợi nhuận trước thuế là 1.090 triệu đồng. Điều này cho ta thấy ngân hàng đã đưa ra các chính sách hợp lý và thích hợp để hoạt động có hiệu quả hơn. 2.2. Thực trạng công tác huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng TMCP Nam Việt – chi nhánh Hải Phòng 2.2.1. Về quy mô, sự tăng trưởng vốn huy động Navibank Hải Phòng đã có những thành tựu đáng kể trong công tác huy động vốn của mình, quy mô huy động vốn luôn ở mức cao thể hiện qua bảng sau: 41
  54. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Bảng 2.6 :Tổng hợp công tác huy động vốn của Navibank Hải Phòng (Đơn vị: triệu đồng) 2009 2010 2011 Chỉ tiêu 2010-2009 2011-2010 ST % ST % ST % ST % ST % Tổng nguồn vốn 735.621 100 1.010.570 100 274.949 37,38 1.012.976 100 2.406 0,24 Tổng huy động vốn 640.585 87,08 960.084 95 319.499 49,88 1.004.629 99,18 44.545 4,64 Theo đối tƣợng 640.585 100 960.084 100 319.499 49,88 1.004.629 100 44.545 4,64 Tiền gửi TCKT 9.160 1,43 14.209 1,48 5.049 55,12 14.266 1,42 57 0,4 Tiền gửi dân cư 631.425 98,57 945.875 98,52 314.450 49,8 990.363 98,58 44.488 4,7 Theo loại tiền 640.585 100 960.084 100 319.499 49,88 1.004.629 100 44.545 4,64 Nội tệ 528.290 82,47 853.035 88,85 324.745 61,47 845.596 84,17 (7.439) (0,87) Ngoại tệ 112.295 17,53 107.049 11,15 (5.246) (4,7) 159.033 15,83 51.984 48,56 Theo thời hạn 640.585 100 960.084 100 319.499 49,88 1.004.629 100 44.545 4,64 Không kỳ hạn 184.937 28,87 307.995 32,08 123.058 43,11 300.384 29,9 (7.611) (2,47) Có kỳ hạn 455.648 71,13 652.089 67,92 196.441 66,54 704.245 70,1 52.156 8,0 (Nguồn số liệu: Phòng kế toán Navibank Hải Phòng cung cấp) 42
  55. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp 1,500,000 1,000,000 500,000 0 Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 Hình 5: Sự tăng trƣởng vốn huy động Navibank Hải Phòng qua các năm. ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) Qua bảng và biểu đồ trên cho ta thấy trong 3 năm qua nguồn vốn huy động không ngừng biến động tăng. Năm 2010, tổng nguồn vốn huy động đạt 960.084 triệu đồng, tăng 319.449 triệu đồng so với năm 2009 tương đương với tỷ lệ tăng là 49,88%. Năm 2011, tổng NVHĐ đạt 1.004.629 triệu đồng, tăng 44.545 triệu đồng so với năm 2010, với tỷ lệ tăng là 4,64%. Tỷ lệ tăng vốn huy động năm 2011 thấp hơn nhiều so với năm 2010 là do nền kinh tế nước ta năm 2011 gặp rất nhiều khó khăn: lạm phát tăng cao, nhiều doanh nghiệp và cá nhân phá sản, thị trường bất động sản đóng băng dẫn đến huy động vốn của toàn ngành ngân hàng nói chung và Navibank nói riêng gặp không ít kho khăn. Kết quả này có được là do chi nhánh đã làm tốt công tác HĐV, chính sách khách hàng mềm dẻo, phong cách phục vụ khách hàng tốt nên đã thu hút được khối lượng khách hàng gửi tiền. Mặt khác, Navibank Hải Phòng đã tiến hành hiện đại hoá ngân hàng, đưa công nghệ thông tin hiện đại vào hoạt động. Đối với những khách hàng có nguồn vốn lớn, Ngân hàng đã sử dụng khéo léo các hình thức ưu đãi trong vận động khách hàng để đảm bảo hài hoà lợi ích cả hai bên trong quan hệ gửi và nhận vốn. Sử dụng những cán bộ có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp tốt, khéo léo trong giao tiếp để làm công tác huy động vốn. 2.2.2. Cơ cấu nguồn vốn huy động tại Navibank Hải Phòng 2.2.2.1. Huy động vốn theo thời gian Nếu như phân tích huy động vốn theo loại tiền cho chúng ta biết được sự tăng trưởng huy động vốn của đồng nội tệ, ngoại tệ và cơ cấu loại tiền huy động từ đó đưa ra giải pháp huy động vốn tốt thì khi phân tích huy động vốn theo kỳ hạn sẽ giúp đưa ra các giải pháp sử dụng vốn hiệu quả nhất. 43
  56. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Cơ cấu vốn huy động phân loại theo thời gian huy động vốn tại chi nhánh chia thành vốn huy động có kỳ hạn, vốn huy động không kỳ hạn, trong đó vốn huy động có kỳ hạn lại được chia thành loại có kỳ hạn dưới 12 tháng và loại có kỳ hạn trên12 tháng. Cơ cấu này được thể hiện qua bảng sau: Bảng 2.7: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo thời gian (Đơn vị : triệu đồng) 2009 2010 2011 Chỉ tiêu ST % ST % 2010-2009 ST % 2011-2010 Tổng huy 640.585 100 960.084 100 319.499 1.004.629 100 44.545 động vốn Vốn có kỳ 455.648 71,13 652.089 67,92 196.441 704.245 70,10 52.156 hạn Kỳ hạn 12 169.435 26,45 241.269 25,13 71.834 242.819 24,17 1.550 tháng Vốn không 184.937 28,87 307.995 32,08 123.058 300.384 29,9 (7.611) kỳ hạn (Nguồn: Báo cáo huy động vốn qua các năm của Navibank Hải Phòng) 500,000 TG không kỳ 400,000 hạn 300,000 TG dưới 12 tháng 200,000 TG trên 12 100,000 tháng 0 2009 2011 2012 Hình 6: Sơ đồ huy động vốn theo thời gian của Navibank Hải Phòng (Nguồn: Báo cáo huy động vốn qua các năm của Navibank Hải Phòng) Qua bảng cơ cấu nguồn vốn huy động theo thời gian cho thấy vốn không kỳ hạn chiếm tỷ trọng tương đối lớn trong tổng nguồn vốn huy động được của 44
  57. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Navibank Hải Phòng. Huy động vốn không kỳ hạn năm 2009 của chi nhánh là 184.937 triệu đồng, chiếm 28,87% tổng nguồn vốn. Đặc biệt sang năm 2010 vốn không kỳ hạn của chi nhánh tăng đáng kể đạt 307.995 triệu đồng tương đương tăng 66,54% so với năm 2009. Đánh giá bước tiến bộ của chi nhánh trong huy động vốn đặc biệt là huy động vốn không kỳ hạn. Năm 2011 huy động vốn không kỳ hạn của chi nhánh chỉ đạt 300.384 triệu đồng, giảm 2,47% so với năm 2010. Huy động vốn không kỳ hạn của chi nhánh luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn huy động. Vốn không kỳ hạn là nguồn vốn tuy có biến động lớn nhưng lại mất chi phí rất thấp nên nếu huy động được nguồn vốn này lớn sẽ tạo điều kiện cho chi nhánh phát triển. Huy động vốn kỳ hạn dưới 12 tháng (ngắn hạn): nguồn vốn này thường chiểm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn huy động của chi nhánh. Năm 2009 huy động vốn ngắn hạn của chi nhánh đạt 286.213 triệu đồng. Năm 2011 huy động vốn ngắn hạn của chi nhánh đạt 461.426 triệu đồng, tăng 12,32% so với năm 2010. Nhìn chung huy động vốn ngắn hạn của chi nhánh có xu hướng tăng dần qua các năm. Điều này có được là do chi nhánh bước đầu thực hiện đa dạng hóa kỳ hạn gửi và các hình thức trả lãi phong phú nên đã thu hút được lượng tiền gửi rất lớn của khách hàng. Huy động vốn kỳ hạn trên 12 tháng (trung và dài hạn): qua bảng trên cho thấy huy động vốn trung và dài hạn cũng chiếm một tỷ trọng tương đối lớn trong tổng nguồn vốn của chi nhánh. Năm 2009 huy động vốn trung và dài hạn của chi nhánh là 169.435 triệu đồng. Năm 2011 huy động vốn trung và dài hạn của chi nhánh đạt 242.819 triệu đồng, tăng 0,64% so với năm 2010 trong khi đó năm 2010 là 241.269 triệu đồng. Nhìn chung huy động vốn trung và dài hạn thường có chi phí lớn nhưng lại ổn định giúp chi nhánh có được kế hoạch sử dụng vốn lâu dài. 2.2.2.2. Huy động vốn theo loại tiền Như đã trình bày ở chương 1 có nhiều cách phân loại các hình thức huy động vốn khác nhau tùy thuộc theo các tiêu chí và mục đích khác nhau. Huy động vốn theo loại tiền là một tiêu thức chính để các NHTM nói chung và Navibank Hải Phòng nói riêng dễ phân chia và đánh giá được tình hình huy động vốn tiền đồng và ngoại tệ của mình từ đó đưa ra chính sách huy động vốn phù hợp với từng loại tiền. 45
  58. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Tại Navibank Hải Phòng thì huy động vốn bằng nội tệ chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng nguồn vốn huy động được. Và thực tế trong những năm gần đây tỉ trọng huy động vốn bằng nội tệ luôn chiếm trên 80% tổng nguồn vốn huy động . Bảng 2.8: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo loại tiền của Navibank Hải Phòng (Đơn vị: triệu đồng) 2009 2010 2011 Chỉ tiêu 2010-2009 2011-2010 ST ST ST ST % ST % Nội tệ (VND) 528.290 853.035 324.745 61,47 845.596 (7.439) (0,87) Ngoại tệ quy đổi 112.295 107.049 (5.246) (4,7) 159.033 51.984 48,56 (Nguồn: Báo cáo huy động vốn qua các năm của Navibank Hải Phòng) Qua bảng 2.8 trên cho thấy huy động vốn bằng đồng VND của Navibank Hải Phòng năm 2009 chỉ đạt 528.290 triệu đồng thì sang năm 2010 đã tăng 324.745 triệu đồng đạt 853.035 triệu đồng. Sang năm 2011 tổng huy động vốn bằng nội tệ của Navibank Hải Phòng đạt 845.596 triệu đồng giảm 7.439 triệu đồng so với năm 2010. Nguồn vốn huy động vốn bằng ngoại tệ cũng rất quan trọng đối với Navibank Hải Phòng. Trong giai đoạn 2009 – 2011 cho thấy huy động vốn bằng ngoại tệ của Navibank Hải Phòng có sự tăng lên về khối lượng. Tuy nhiên tỷ trọng của của nguồn vốn huy động bằng ngoại tệ trong tổng nguồn vốn chưa cao. Do đó, ngân hàng cần quan tâm và có những biện pháp thực tế để tăng nguồn huy động này như điều chỉnh khung lãi suất ngoại tệ hợp lý, hoàn thiện và nâng cao các dịch vụ thu hút đồng ngoại tệ: dịch vụ kiều hối, tài trợ các hoạt động xuất nhập khẩu, kinh doanh mua bán ngoại tệ thì sẽ đưa lại nguồn lợi nhuận cho ngân hàng. Năm 2009 huy động vốn ngoại tệ quy đổi của chi nhánh đạt 112.295 triệu đồng chiếm 17,53% trong tổng nguồn vốn huy động. Tuy nhiên đến năm 2010 huy động vốn ngoại tệ quy đổi của chi nhánh chỉ chiếm 11,15% tổng huy động vốn, đạt 107.049 triệu đồng giảm 5.246 triệu đồng so với năm 2009. Nguyên nhân là do năm 2010 xảy ra khủng hoảng kinh tế toàn cầu do đó lãi suất huy động bằng ngoại tệ (USD) giảm cùng với tâm lý hoang mang nên người dân đã chuyển một phần tiền gửi tiết kiệm ngoại tệ sang tiền gửi VND hoặc mua vàng để cất trữ, đó cũng là một 46
  59. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp nguyên nhân khiến cho huy động vốn bằng ngoại tệ của chi nhánh giảm nhưng huy động vốn nội tệ lại tăng lên đáng kể. Mặc dù vậy thì sang năm 2011 huy động vốn bằng ngoại tệ của chi nhánh đã có bước thay đổi đáng kể. Huy động vốn bằng ngoại tệ quy đổi của chi nhánh đạt 159.033 triệu đồng tăng so với năm 2010 là 51.984 triệu đồng tương đương tăng 48,56%. Có được kết quả trên là do sang năm 2011 nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế trong nước nói riêng đã và đang dần phục hồi. Cùng với đó chi nhánh cũng quan tâm hơn đến khách hàng gửi tiền qua việc thực hiện nhiều chương trình khuyến mại thu hút khách hàng. Nhìn chung qua bảng 2.8 cho ta thấy huy động vốn Navibank Hải Phòng tăng qua các năm. Tỷ lệ huy động vốn bằng đồng mội tệ thường chiếm trên 80% tổng nguồn vốn huy động được là một cơ cấu vốn tương đối phù hợp, giúp chi nhánh chủ động trong việc cho vay đối với từng loại tiền đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Điều đó có thể thấy rõ qua hình 8 dưới đây: 1,200,000 1,000,000 800,000 Ngoại tệ 600,000 Nội tệ 400,000 triệu đồng triệu 200,000 0 2009 2010 2011 Hình 7: Sơ đồ huy động vốn theo loại tiền của Navibank Hải Phòng ( Nguồn: Trích báo cáo tổng hợp Navibank Hải Phòng) 2.2.2.3. Huy động theo đối tƣợng Đối với nghiệp vụ huy động vốn, việc xác định một cách chính xác, đầy đủ và trọng tâm các nguồn hình thành nên nguồn vốn là vô cùng quan trọng. Việc phân loại nguồn vốn huy động theo đối tượng giúp cho các NHTM có những kế hoạch thúc đẩy khách hàng doanh nghiệp hay cá nhân, để phục vụ tốt cho công tác 47
  60. Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp huy động vốn. Xác định được rõ điều này sẽ giúp cho các ngân hàng điều tiết được lượng vốn, hoạch định các chính sách huy động vốn, cho vay, đầu tư thu lại lợi nhuận cho ngân hàng. Nguồn vốn huy động theo đối tượng của Navibank Hải Phòng được thể hiện qua bảng dưới đây: Bảng 2.9: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo đối tƣợng (Đơn vị : triệu đồng) 2009 2010 2011 Chỉ tiêu 2010-2009 2011-2010 ST ST ST ST % ST % Tổng nguồn 640.585 960.084 319.499 49,89 1.004.629 44.545 4,64 vốn huy động TG TCKT 9.160 14.209 5.049 55,12 14.266 57 0,4 TG dân cư 631.425 945.875 314.450 49,8 990.363 44.488 4,7 (Nguồn: Báo cáo huy động vốn qua các năm của Navibank Hải Phòng) Nguồn vốn huy động từ dân cư bao gồm tiền gửi tiết kiệm và phát hành giấy tờ có giá. Trong đó, chủ yếu là tiền gửi tiết kiệm của dân cư. Nguồn vốn huy động này được coi là công cụ huy động vốn truyền thống của các NHTM, thường chiếm tỷ trọng lớn và khá ổn định trong tổng nguồn vốn. Là một ngân hàng có uy tín và truyền thống trong hoạt động huy động vốn, Navibank Hải Phòng luôn đảm bảo phục vụ khách hàng với mức lãi suất hấp dẫn nhất. Năm 2009 nguồn vốn huy động từ dân cư đạt 631.425 triệu đồng, năm 2010 nguồn vốn huy động từ dân cư đạt 945.875 triệu đồng, chiếm 98,52 % tổng nguồn vốn, tăng 314.450 triệu đồng (tương ứng với tỷ lệ tăng 49,8%) so với năm 2009. Sang năm 2011 huy động vốn tăng thêm 44.488 triệu đồng so với năm 2010 đạt 990.363 triệu đồng. Nguồn vốn huy động từ tổ chức luôn chiếm phần ít hơn nguồn vốn huy động từ dân cư, cao nhất là năm 2010: tỷ lệ huy động vốn từ tổ chức chiếm 1,48% tổng nguồn vốn huy động, tỷ lệ trên thấp nhất vào năm 2011: là 1,42% . Bên cạnh đó, sự tăng trưởng tiền huy động từ tổ chức mỗi năm không đều, năm 2010 tăng 55,12% 48