Khóa luận Hiện trạng và giải pháp phát triển du lịch tại khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà

Nội dung text: Khóa luận Hiện trạng và giải pháp phát triển du lịch tại khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà

1. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ phÇn më ®Çu 1.Lý do chän ®Ò tµi Con ng•êi chóng ta ®· tån t¹i vµ tiÕn ho¸ kh«ng ngõng trªn Tr¸i ®Êt h¬n 2 triÖu n¨m. Víi trÝ tuÖ vµ lao ®éng, loµi ng•êi ®· s¸ng t¹o ra mét nÒn v¨n minh ®éc nhÊt v« nhÞ trong vò trô. Thiªn nhiªn vµ con ng•êi ®· tån t¹i cïng nhau, cïng ®Êu tranh lÉn nhau trong cuéc chiÕn sinh tån qua chiÒu dµi lÞch sö tiÕn ho¸. Hai triÖu n¨m qua thiªn nhiªn ®· bao dung che chë cho loµi ng•êi chóng ta sinh s«i, ph¸t triÓn vµ trë thµnh b¸ chñ mu«n loµi. Con ng•êi víi trÝ tuÖ ph¸t triÓn v•ît bËc so víi c¸c loµi kh¸c trong sinh giíi ®· vµ ®ang thay ®æi Tr¸i ®Êt víi tèc ®é vò b·o. Hai triÖu n¨m tuæi loµi ng•êi ®· biÕn ®æi hoµn toµn hÖ sinh th¸i cña hµnh tinh. §ªm ®ªm nh×n tõ vò trô, tr¸i ®Êt vÉn lung linh ¸nh ®iÖn cña sù sèng v¨n minh. Khi mµ cuéc sèng hèi h¶ cña nÒn c«ng nghiÖp ®ang ph¸t triÓn nh• vò b·o, ®« thÞ ho¸ ngµy cµng t¨ng, m«i tr•êng ®Êt, kh«ng khÝ, n•íc bÞ « nhiÔm nghiªm träng trong khi ®ã cuéc sèng trong x· héi ngµy cµng ®•îc c¶i thiÖn v¨n minh h¬n. C¸c nhu cÇu cña con ng•êi vÒ vËt chÊt, tinh thÇn ngµy cµng cao khi b•íc vµo ng•ìng cöa cña thÕ kû 21. Con ng•êi ngµy cµng ph¶i ý thøc râ rµng h¬n vÒ vai trß, chøc n¨ng vµ tÇm quan träng cña thiªn nhiªn trong cuéc sèng hiÖn ®¹i, sèng th©n thiÖn, t«n träng thiªn nhiªn. §ã còng lµ lý do ®Ó tæ chøc UNESCO lu«n lu«n theo dâi, t×m hiÓu, lùa chän t«n vinh c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, gi¸o dôc c¶ vÒ gi¸ trÞ kinh tÕ cña c¸c c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ó thõa nhËn x©y dùng thµnh nh÷ng khu di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, KDTSQTG vµ ®©y lµ tµi s¶n quý gi¸ cña tõng vïng, tõng ®Þa ph•¬ng tõng quèc gia vµ cña thÕ giíi. T¹i ViÖt Nam, th¸ng 5/2009 KDTSQ Cï lao Chµm vµ Mòi Cµ Mau ®· chÝnh thøc n»m trong hÖ thèng KDTSQTG cña ViÖt Nam vµ thÕ giíi víi quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cña tæ chøc V¨n ho¸ vµ Gi¸o dôc Liªn Hîp Quèc (UNESCO). Nh• vËy, cho ®Õn nay n•íc ta ®· cã 8 KDTSQ tõ Nam ra B¾c. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong thêi kú héi nhËp h•íng tíi t•¬ng lai. Tõ ®ã gãp phÇn SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 1
2. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ x©y dùng, ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr•êng mét c¸ch bÒn v÷ng cho mét ®Êt n•íc ViÖt Nam më réng giao l•u víi b¹n bÌ, hoµ b×nh vµ æn ®Þnh. Thùc vËy, khi ®Õn víi ViÖt Nam lµ ®Õn víi mét ®Êt n•íc ®· ®•îc thiªn nhiªn ban tÆng c¶ mét mµu xanh biªng biÕc cña rõng vµ biÓn, mét ®Êt n•íc ®· ®•îc c¸c nhµ b¶o tån thiªn nhiªn thÕ giíi ca tông vµ c«ng nhËn lµ mét trong 16 quèc gia trªn thÕ giíi cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao[11,8]. §©y lµ niÒm tù hµo kh«ng riªng ai mµ lµ niÒm vinh dù chung cho bÊt cø ai lµ ng•êi ViÖt. §Õn víi KDTSQTG C¸t Bµ lµ ®Õn víi mét vïng rõng nhiÖt ®íi tr¶i réng trªn d·y nói ®¸ v«i ®•îc bao bäc bëi vïng biÓn réng lín, cïng víi c¸c d¹ng rõng ngËp mÆn s×nh lÇy Èm •ít, víi hµng tr¨m hßn ®¶o lín nhá bao quanh. §Õn víi C¸t Bµ kh«ng chØ cã c¸c c¶nh quan hang ®éng hÊp dÉn du kh¸ch mµ ë ®©y cßn cã sù phong phó vÒ ®a d¹ng sinh häc cao. Mçi KDTSQ tån t¹i d•íi hÖ thèng quy ®Þnh cña quèc gia n¬i cã KDTSQ. KDTSQ ®•îc thµnh lËp ngoµi ý nghÜa b¶o tån nguån gen, ®¶m b¶o sù c©n b»ng hÖ sinh th¸i cßn mang chøc n¨ng du lÞch, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho céng ®ång ®Þa ph•¬ng gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¨ng c•êng tiÒm n¨ng kinh tÕ cho khu vùc. Chñ tÞch huyÖn C¸t H¶i ¤ng Ph¹m Xu©n HoÌ kh¼ng ®Þnh “du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña huyÖn, c¸c m« h×nh bÒn v÷ng sÏ ®•îc huyÖn tËp trung •u tiªn ®Çu t• ph¸t triÓn song song víi khai th¸c b¶o tån khu sinh quyÓn”[12,14]. VËy thùc tr¹ng khai th¸c vµ ph¸t triÓn du lÞch t¹i KDTSQTG C¸t Bµ ra sao, nh÷ng g× ®· ®¹t ®•îc nh÷ng g× cßn tån t¹i, gi¶i gi¸p gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i ®ã? XuÊt ph¸t tõ mong muèn lµm râ h¬n kiÕn thøc lý thuyÕt ®· häc, t×m hiÓu vÒ KDTSQ C¸t Bµ, t¸c gi¶ ®· lùa chän ®Ò tµi “HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ” T×m hiÓu vÒ du lÞch C¸t Bµ kh«ng ph¶i lµ ®Ò tµi míi, ®· ®•îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu cïng c¸c nhµ chuyªn m«n t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸. Song víi tiÕp cËn riªng cña m×nh, t¸c gi¶ hy väng th«ng qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu nµy sÏ ®em l¹i mét c¸ch nh×n nhËn míi vÒ nh÷ng gi¸ trÞ cña KDTSQTG C¸t Bµ, ®ång thêi cã thÓ ®Ò xuÊt 1 sè ý t•ëng nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng du lÞch vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trong t•¬ng lai. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 2
3. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Nghiªn cøu qu¸ tr×nh C¸t Bµ ®•îc c«ng nhËn lµ khu DTSQTG vµ nguån tµi nguyªn du lÞch cña KDTSQ C¸t Bµ. - §¸nh gi¸ vÒ ho¹t ®éng du lÞch t¹i khu DTSQTG C¸t Bµ còng nh• c¸c t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch tíi c¶nh quan tµi nguyªn m«i tr•êng x· héi. - §•a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i t¹i KDTSQTG C¸t Bµ. 3. §èi t•îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - Kh«ng gian l·nh thæ nghiªn cøu: Khu vùc quÇn ®¶o C¸t Bµ - N¬i ®•îc c«ng nhËn lµ khu DTSQTG. - Thêi gian nghiªn cøu: §Ò tµi ®•îc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh trong gian 03 th¸ng tõ th¸ng 04 ®Õn th¸ng 07 n¨m 2009. 4. Ph•¬ng ph¸p nghiªn cøu ‟ Ph•¬ng ph¸p thu thËp, tæng hîp vµ xö lý sè liÖu Th«ng tin vÒ c¸c ®èi t•îng nghiªn cøu ®•îc thu thËp t• liÖu tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, ®•îc ph©n lo¹i so s¸nh vµ chän läc kü, ®•îc tËp hîp thµnh nh÷ng d÷ liÖu cã tÝnh hÖ thèng vµ ®¸ng tin cËy. ‟ Ph•¬ng ph¸p ®iÒu tra thùc ®Þa T¸c gi¶ trùc tiÕp ®Õn vµ kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i KDTSQ C¸t Bµ ®Ó câ nh÷ng nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ phôc vô ®Ò tµi. ‟ Ph•¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp, so s¸nh §©y lµ ph•¬ng ph¸p chÝnh ®•îc sö dông ®Ó xö lý t• liÖu sau khi thu thËp c¸c tµi liÖu vµ sè liÖu kh¸c nhau vµ tõ thùc tÕ. ‟ Ph•¬ng ph¸p b¶ng biÓu Trong kho¸ luËn ®· sö dông mét sè c¸c b¶ng biÓu nghiªn cøu. 5. Bè côc kho¸ luËn Kho¸ luËn gåm 97 trang, ngoµi phÇn më ®Çu, phÇn kÕt luËn, phô lôc, tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn ®•îc chia lµm 3 ch•¬ng: Ch•¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò vÒ khu DTSQ TG Ch•¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch khu DTSQTG C¸t Bµ Ch•¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 3
4. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ phÇn néi dung Ch•¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò vÒ khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi 1.1T×m hiÓu vÒ khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi 1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ khu dù tr÷ sinh quyÓn Kh¸i niÖm KDTSQ lần đầu tiªn được MAB đưa ra tại hội nghị khoa học “Sử dụng hợp lý vµ bảo tồn tài nguyªn của Sinh quyển” tổ chức tại Paris vào th¸ng 9/1968 với sự tham gia của 236 đại biểu đến tõ 63 nước và 88 ®¹i diện của c¸c tổ chức liªn chÝnh phủ và phi chÝnh phủ của nhiều ngành khoa học kh¸c nhau cïng c¸c nhà quản lý và ngoại giao. Sau này được gọi là “Hội nghị Sinh quyển” do UNESCO tổ chức với sự ủng hộ tÝch cực của Tổ chức Lương thực, Tổ chức Y tế thế giới, c¸c tổ chức bảo tồn và chương tr×nh sinh học quốc tế thuộc Hội đồng Khoa học Quốc tế (IBP/ICSU). KDTSQ lµ nh÷ng vïng bao gåm c¸c hÖ sinh th¸i trªn c¹n vµ vïng ven biÓn ®•îc thiÕt lËp nh»m ®Èy m¹nh c¸c gi¶i ph¸p b¶o tån vµ sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn ®a d¹ng sinh häc. C¸c KDTSQ ®ãng chøc n¨ng nh­ nh÷ng “ phßng thÝ nghiÖm cuéc sèng” dïng ®Ó thö nghiÖm vµ m« pháng ph­¬ng thøc qu¶n lý ®ång bé tµi nguyªn ®Êt, n•íc vµ ®a d¹ng sinh häc C¸c KDTSQ do ChÝnh phñ c¸c n•íc ®Ò xuÊt vµ ®•îc quèc tÕ c«ng nhËn do Tæ chøc Gi¸o dôc, Khoa häc vµ V¨n ho¸ cña Liªn Hîp Quèc (UNESCO) phª chuÈn trong khu«n khæ Ch•¬ng tr×nh Con ng•êi vµ Sinh quyÓn (MAB). 1.1.2.Chøc n¨ng cña KDTSQ Mçi khu DTSQ cã 3 chøc n¨ng chÝnh hç trî lÉn nhau: + Chøc n¨ng b¶o tån: Nh»m gãp phÇn vµo viÖc b¶o vÖ sinh c¶nh, HST vµ tÝnh ®a d¹ng cña c¸c loµi vµ c¸c nguån gen. + Chøc n¨ng ph¸t triÓn: Nh»m hç trî c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ con ng•êi, ®¶m b¶o sù bÒn v÷ng vÒ mÆt v¨n ho¸ - x· héi vµ sinh th¸i. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 4
5. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ + Chøc n¨ng dÞch vô: Nh»m cung cÊp sù trî gióp cho viÖc tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu, ho¹t ®éng gi¸m s¸t, gi¸o dôc vµ trao ®æi th«ng tin liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò b¶o tån thiªn nhiªn vµ ph¸t triÓn ë møc ®é ®Þa ph•¬ng, quèc gia vµ toµn cÇu.[9,13]. 1.1.3.C¸c ph©n khu cña KDTSQ Về mặt ranh giới địa lý, mỗi kdtsq được phân chia thành 3 phân khu (vùng) chức năng hç trî cho nhau: vïng lâi, vïng ®Öm vµ vïng chuyÓn tiÕp. Trong ®ã, vïng lâi lµ vïng cã hÖ sinh th¸i nguyªn sinh, cã tÝnh ®a dạng sinh học cao và ®ược bảo vệ nghiªm ngặt. Vïng đệm thường bao gồm những sinh cảnh tự nhiªn đ· bị khai th¸c sử dụng (thứ sinh), tiếp gi¸p với vïng lâi, và cã thể cã một số cư d©n địa phương sinh sống và canh t¸c. Vïng chuyển tiếp là nơi cư d©n địa phương sinh sống, canh t¸c, sản xuất và hoạt động du lịch. Một số KDTSQ đồng thời cũng bao gồm cả VQG, vÝ dụ KDTSQ C¸t Bµ.[9,13]. 1.1.4.VÊn ®Ò thµnh lËp KDTSQ a. §iÒu kiÖn thµnh lËp KDTSQ §Ó ®•îc c«ng nhËn lµ KDTSQTG ®Þa ®iÓm ®ã ph¶i ®¶m b¶o ®•îc mét sè tiªu chÝ sau: ‟ DiÖn tÝch khu sinh quyÓn ®ñ lín. ‟ §a d¹ng vÒ hÖ sinh th¸i vµ nguån gen, bao gåm c¶ nh÷ng nguån gen quý hiÕm vµ c¸c hÖ sinh th¸i tiªu biÓu. Kh«ng gian ph©n bè c¸c HST cã ranh giíi tù nhiªn vµ ranh giíi hµnh chÝnh râ rµng víi c¸c hÖ bªn c¹nh nã vµ kh«ng cã c¸c tranh chÊp vÒ qu¶n lý ®Þa chÝnh ë khu vùc. ‟ Vïng ®Öm vµ vïng chuyÓn tiÕp ®ñ lín, cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cã ®ñ c¬ së vµ kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ m©u thuÉn lîi Ých sö dông gi÷a céng ®ång vµ chñ thÓ qu¶n lý. ‟ VÊn ®Ò d©n sè vµ m«i tr•êng ë ®ã ph¶i ®•îc qu¶n lý tèt, ch•a n¶y sinh c¸c bøc xóc. b. Nguån gèc cña viÖc thµnh lËp khu DTSQ N¨m 1968, t¹i “Héi nghÞ Sinh quyÓn” - lµ héi nghÞ liªn ChÝnh phñ ®Çu tiªn do UNESCO tæ chøc nh»m th¶o luËn vÒ sù hµi hoµ gi÷a b¶o tån vµ sö SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 5
6. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ dông tµi nguyªn (còng lµ khëi ®iÓm cña ý t•ëng ph¸t triÓn bÒn v÷ng) ®· ®•a ra ®Ò xuÊt vÒ c¸c KDTSQ. Tõ ®Ò xuÊt nµy, ®Õn n¨m 1970, UNESCO ®· chÝnh thøc khëi x­íng ch­¬ng tr×nh “Con ng•êi vµ Sinh quyÓn” (MAB) nh»m x©y dùng m¹ng l•íi toµn cÇu c¸c KDTSQ trªn hành tinh Tr¸i ®Êt. §ến năm 1992, tại hội nghị Liªn Hîp Quèc về m«i trường và ph¸t triến tổ chức ở thành phố Rio de Janeiro (Braxin), c¸c nhà l·nh đ¹o, c¸c quốc gia trªn thế giới đ· thống nhất tiếp tục duy tr× và ph¸t triển chương tr×nh MAB, và đưa vào trong chương tr×nh nghị sự 21 như là một phần quan trọng của việc thực hiện c«ng ước đa dạng sinh học và c«ng ước thay đổi khÝ hậu. Mục đÝch của việc thành lập c¸c KDTSQ nhằm giải quyết một trong những th¸ch thức lớn nhất mà thế giới chóng ta ngày nay đang phải đối mặt, đã là: Làm thế nào để con người cã thể bảo tồn được tÝnh đa dạng của thực vật, động vật và vi sinh vật - những thành phần tự nhiªn cấu tạo nªn sinh quyển sống của chÝnh chóng ta? Làm thế nào để chóng ta cã thể duy tr× được c¸c HST tự nhiªn bền vững đồng thời đ¸p ứng được c¸c nhu cầu vật chất và thoả m·n c¸c mong muốn của con người trong hoàn cảnh d©n số ngày càng tăng? Làm thế nào dể chóng ta cã thể hài hoà giữa bảo tồn tài nguyªn thiªn nhiªn và sử dụng chóng một c¸ch bền vững? [9,14]. c. Môc ®Ých cña viÖc thµnh lËp KDTSQ Việc x©y dựng KDTSQ là nhằm giải quyết một trong những vấn đề thực tiễn quan trọng nhất mà con người đang đối mặt hiện nay: đã là làm thế nào để cã thể tạo nªn sự c©n bằng giữa bảo tồn đa dạng sinh học, c¸c nguồn tài nguyªn thiªn nhiªn với sự thóc đẩy ph¸t triển kinh tế - x· hội, duy tr× c¸c gi¸ trị văn ho¸ truyền thống đ¸p ứng nhu cầu ngày càng cao của con người. M« h×nh KDTSQ vừa cung cấp cơ sở lý luận vừa là c«ng cụ thực hiện chương tr×nh nghiªn cứu đa quốc gia về t¸c động qua lại giữa con người và sinh SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 6
7. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ quyển. Về mặt phương ph¸p luận và c¸ch tiếp cận cơ bản, KDTSQ là: “Con người là một phần của sinh quyển”, là “C«ng d©n sinh th¸i”. “Sinh quyển” là thuật ngữ đ· trở nªn quen thuộc trong đời sống quốc tế hiện nay, nã được sử dụng rộng r·i. Tại hội nghị Thượng đỉnh Tr¸i đất về M«i trường tổ chức tại Stockholm, Thụy Điển năm 1972, cụm từ “Hội nghị Sinh quyển” thường được nhắc tới khi đ¸nh gi¸ c¸c vấn đề m«i trường một c¸ch bao qu¸t và toàn diện. C¸c nhà khoa học, nhà quản lý nhất trÝ với nhau rằng: việc sử dụng và bảo tồn tài nguyªn thiªn nhiªn phải đi đ«i với ph¸t triển kinh tế n©ng cao mức sống người d©n hơn là đối lập, cần khuyến khÝch những c¸ch tiếp cận nghiªn cứu và quản lý để đạt được mục tiªu này. Vào năm 1969, Ban Tư vấn Khoa học của MAB đ· đề xuất việc thành lập mạng lưới hợp t¸c trªn toàn thế giới, bao gồm cả c¸c VQG, KDTSQ và c¸c h×nh thức bảo tồn kh¸c phục vụ cho c«ng t¸c bảo tồn cũng như đẩy mạnh c¸c c«ng tr×nh nghiªn cứu, gi¸o dục và đào tạo. C¸c chức năng cơ bản của mạng lưới này bao gồm: đãng gãp vào việc bảo tồn đa dạng di truyền, loài, HST và duy tr× đa dạng sinh học (chức năng bảo tồn); tạo điều kiện cho c¸c hoạt động nghiªn cứu và gi¸m s¸t, gi¸o dục và trao đổi th«ng tin giữa c¸c địa phương, quốc gia và quốc tế về bảo tồn và ph¸t triển bền vững (chức năng hỗ trợ); kết hợp chặt chẽ giữa bảo vệ m«i trường và ph¸t triển kinh tế n©ng cao mức sống người d©n và đ©y cũng chÝnh là nh©n tố cơ bản đảm bảo cho sự thành c«ng của c«ng t¸c bảo tồn (chức năng ph¸t triển). Như vậy, KDTSQ sẽ là phßng thÝ nghiệm sống cho việc nghiªn cứu, gi¸o dục, đào tạo và gi¸m s¸t c¸c HST, đem lại lợi Ých cho cộng đồng cư d©n địa phương, quốc gia và quốc tế. 1.1.5. TÇm quan träng cña khu dù tr÷ sinh quyÓn Áp lực từ c¸c hoạt động kinh tế do phải đ¸p ứng nhu cầu ph¸t triển của đất nước, c¸c vấn đề m«i trường đang trở nªn nghiªm trọng đối với c¸c nguồn tài nguyªn, đặc biệt là đất và nước, làm giảm đi nhanh chãng số loài động thực vật, cảnh quan và c¸cHST. Sự suy giảm đã diễn ra rất ®a dạng và sự suy SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 7
8. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ giảm đa dạng sinh học lại đang t¸c động trở lại đối với cuộc sống hàng ngày của người d©n như khan hiếm lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nguyªn liệu cho c«ng nghiệp, x©y dựng Vai trß của đa dạng sinh học trong cuộc sống của con người là kh«ng thể thay thế được nhất là đối với c¸c hoạt động gi¸o dục, nghiªn cứu khoa học. C¸c vïng lâi và vïng đệm của c¸c KDTSQ đang được xem như c¸c phßng thÝ nghiệm sống về đa dạng sinh học cho c¸c vïng địa lý sinh học chÝnh trong nước và quốc tế. C¸c KDTSQ đang gãp một phần quan trọng trong sự c©n bằng sinh th¸i như hạn chế xãi lở, làm cho ®ất ®ai màu mỡ, ®iều hoà khÝ hậu, hoàn thiện c¸c chu tr×nh dinh dưỡng, hạn chế « nhiễm nước và kh«ng khÝ và cßn nhiều chức năng kh¸c nữa. Mỗi KDTSQ là địa điểm lý tưởng cho c¸c đề tài nghiªn cứu về cấu tróc và động th¸i c¸c HST tự nhiªn, đặc biệt là ở c¸c vïng lâi. Là đối tượng cho việc so s¸nh c¸c HST tự nhiªn với c¸c HST bị biến đổi do c¸c t¸c động của con người. C¸c nghiªn cứu này cã thể tiến hành theo dâi trong một thời gian dài trªn cơ sở c¸c trạm gi¸m s¸t cho phÐp c¸c nhà khoa học thấy được những thay đổi theo thời gian cũng như c¸c thay đổi hiện nay đang diễn ra trong nước và quốc tế. Qua đã cã những giải ph¸p thÝch hợp nhằm khắc phục. Việc thành lập c¸c KDTSQ rất cã lợi đối với con người. Người d©n sống trong c¸c KDTSQ vẫn được phÐp duy tr× c¸c hoạt động truyền thống của mình để tạo nguồn thu nhập hàng ngày qua việc sử dụng các biện pháp kỹ thuật bền vững về môi trường và văn hoá. Các biện pháp kỹ thuật và canh tác truyền thống có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc bảo tồn các loài sinh vật bản địa, đó chính là kho lưu trữ nguồn vốn gen di truyền phục vụ cho công tác chọn giống và di sản di truyền cho các thế hệ mai sau. Theo các nhà khoa học, các KDTSQ đang tạo điều kiện dễ dàng cho việc trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ kiến thức về phát triển bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên trên trái đất. Mục đích chính của các KDTSQ là nghiên cứu và tìm ra các giải pháp sử dụng đất giúp cho việc nâng cao mức sống cho người dân mà không gây hại đến môi trường. Các KDTSQ cũng là nơi chia sẻ SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 8
9. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm ở các qui mô quốc gia, khu vực và quốc tế. Đồng thời, các KDTSQ đang tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác trong việc giải quyết các vấn đề quản lý tài nguyên thiên nhiên. Đây là điểm hẹn lý tưởng cho các nhà khoa học, các cán bộ quản lý, các nhà tổ chức, các cá nhân muốn gặp gỡ, trao đổi về các giải pháp trong một cơ chế điều hành thống nhất. Các KDTSQ là những mô hình tốt cần được nhân lên ở nhiều nơi. 1.2. Danh s¸ch c¸c khu dù tr÷ sinh quyÓn t¹i ViÖt Nam 1.2.1.Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ ,2000. KDTSQ này có tên đầy đủ là KDTSQ rừng ngập mặn Cần Giờ, thuộc t.p Hồ Chí Minh (tp.HCM), được UNESCO công nhận vào ngày 21/01/2000, tổng diện tích trên 71 ngàn ha, dân số hơn 57 ngàn người. Cánh rừng này được giới chuyên môn đánh giá là rừng ngập mặn đẹp nhất Đông Nam Á được khôi phục sau khi bị chất độc hóa học hủy diệt gần như toàn bộ trong thời gian chiến tranh. Tên cũ của rừng là rừng cấm Quảng Xuyên - Cần Giờ. KDTSQ Cần Giờ cách tp.HCM 30 - 40km đường chim bay, đây được coi là “lá phổi xanh của thành phố” bởi có chức năng điều hòa không khí, giảm ô nhiễm và hấp thu CO2 do các hoạt động công nghiệp thải ra từ tp.HCM. KDTSQ Cần Giờ có vùng lõi 4.721 ha, vùng đệm hơn 37 ngàn ha. Còn lại là vùng chuyển tiếp có diện tích hơn 29 ngàn ha 1.2.2.Khu dự trữ sinh quyển Cát Tiên,2001 KDTSQ Cát Tiên, thuộc các tỉnh Đồng Nai, Bình phước, Lâm Đồng và Đắc Lắc, được UNESCO công nhận ngày 10/11/2001, tổng diện tích gần 729 ngàn ha. Đây là một khu rừng mưa ẩm nhiệt đới cuối cùng còn sót lại ở miền Nam nước ta, với rất nhiều loài động thực vật quí hiếm đang bị đe dọa tuyệt chủng, đặc biệt là loài tê giác một sừng (Rhinoceros sondaicus). Các HST ở đây cung cấp rất nhiều dịch vụ sinh thái trong đó phải kể đến chức năng điều hòa nước vùng thượng nguồn sông Đồng Nai, cung cấp nước ngọt vào mùa SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 9
10. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ khô và khống chế ngập lụt vào mùa mưa cho cả một vùng rộng lớn Đông Nam bộ, kể cả T.P Hồ Chí Minh. Vùng lõi của KDTSQ có diện tích gần 74 ngàn ha, là vùng lõi của Vườn quốc gia Cát Tiên, vùng đệm có diện tích trên 251 ngàn ha vµ trên 403 ngàn ha vùng chuyển tiếp Đến nay, đa dạng sinh học của Cát Tiên vẫn chưa xác định hết, công việc này vẫn còn đang tiếp tục. Đến nay các nhà khoa học đã công bố 77 loài thú, 318 loài chim, 58 loài bò sát, 28 loài lưỡng cư và 130 loài cá, trong đó nhiều loài có nguy cơ bị tuyệt chủng như voi châu Á (Elephas maximus), tê giác một sừng (Rhinoceros sondaicus), heo rừng (Sus scrofa), bò tót, voọc vá chân đen ( Pygathrix nigripes), vượn đen má hung (Hylobates gabriellae) 1.2.3.Khu dự trữ sinh quyển Châu thổ sông Hồng,2004 Tên chính thức là KDTSQ đất ngập nước ven biển liên tỉnh châu thổ sông Hồng, thuộc 5 huyện Thái Thụy, Tiền Hải (Tỉnh Thái Bình); Giao Thủy, Nghĩa Hưng (Tỉnh Nam Định) và Kim Sơn (Tỉnh Ninh Bình). Khu DTSQ châu thổ sông Hồng được UNESCO công nhận vào ngày 2/12/2004. Tổng diện tích của khu DTSQ này lớn hơn 105 ngàn ha, vùng lõi có diện tích hơn 14 ngàn ha, vùng đệm gần 37 ngàn ha, vùng chuyển tiếp trên 54 ngàn ha, có số dân trên 128 ngàn người. Đây là KDTSQ liên tỉnh bao gồm cả Vườn quốc gia Xuân Thuỷ, khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải và các vùng phụ cận, khu Ramsar Xuân Thuỷ. Đây là khu Ramsar được công nhận vào năm 1989, là khu đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam tính đến thời điểm này. Ramsar là tên Công ước bảo vệ những vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, đặc biệt là nơi cư trú của những loài chim nước, do các nước tham gia ký tại tp. Ramsar, Cộng hoà Hồi giáo Iran. Xuân Thuỷ cũng là khu Ramsar đầu tiên của Đông Nam Á và thứ 50 của thế giới. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 10
11. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ KDTSQ này hiện đang lưu giữ những giá trị đa dạng sinh học phong phú với các loài quý hiếm và có tầm quan trọng quốc tế. Các công trình nghiên cứu đã công bố khoảng 200 loài chim, trong đó có gần 60 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước. Nhiều loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ thế giới như: cò thìa (Platalea minor), mòng bể (Larus ichthyaetus), rẽ mỏ thìa (Tringa orchropus), cò trắng bắc (Egretta eulophotes), Sinh cảnh đặc sắc nơi đây là những cánh rừng ngập mặn rộng hàng ngàn ha, đầm lầy mặn, bãi bồi ven biển và cửa sông. 1.2.4.Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà, 2004 (Xem chi tiÕt ë ch•¬ng II) 1.2.5.Khu dự trữ sinh quyển Kiên Giang, 2006 KDTSQ Kiên Giang có ba vùng lõi thuộc các VQG U Minh Thượng, VQG Phú Quốc, và rừng phòng hộ ven biển Kiên Lương - Kiên Hải. So với 4 KDTSQ được công nhận trước đó, KDTSQ Kiên Giang có phần đa dạng hơn về cảnh quan cũng như HST. Tổng diện tích chính xác của KDTSQ Kiên Giang là 1.118.105 ha, lớn nhất trong số các KDTSQ thế giới tại Việt Nam hiện nay. Về cảnh quan bao gồm các mẫu cảnh quan tiêu biểu và độc đáo là rừng tràm (Melaleuca) trên đất than bùn khu vực U Minh Thượng; khu vực đảo Phú Quốc có nhiều sông suối, các bãi tắm chạy dài dọc bờ biển; khu vực Kiên Lương ‟ Kiªn Hải với hơn 30% diện tích là đồi núi và hải đảo, còn lại là rừng ngập mặn ven biển và rừng tràm ngập nước theo mùa vùng Tứ giác Long Xuyên. KDTSQ Kiên Giang là nơi tập trung nhiều HST rừng nhiệt đới như: HST rừng nguyên sinh và rừng thứ sinh, HST rừng trên núi đá, HST rừng ngập chua phèn, HST rừng ngập mặn, HST rạn san hô - cỏ biển. 1.2.6.Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An, 2007 Đây là KDTSQ lớn nhất Việt Nam, có giá trị về khoa học, môi trường, văn hóa, nhân văn cần được bảo tồn và phát triển. KDTSQ Nghệ An có diện SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 11
12. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ tích 1.303.285ha, thuộc địa bàn 9 huyện: Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Thanh Chương, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong, Tân Kỳ, Anh Sơn. Trong đó VQG Pù Mát làm trung tâm. Nơi đây đang lưu giữ nhiều nguồn gen quý về động, thực vật. VQG Pù Mát có đầy đủ đại diện của 4/5 lớp quần hệ (rừng thưa, rừng kín, cây bụi và cây thảo). Trong số gần 2.500 loài thực vật bậc cao có mặt tại khu vực này, thì có gần 2.000 loài thuộc nhóm chồi trên mặt đất chiếm tỷ lệ 74%, là yếu tố chủ đạo cấu thành nên HST rừng nhiệt đới và á nhiệt đới gió mùa ở Việt Nam. Khu hệ động vật hiện có 130 loài thú lớn, nhỏ, 295 loài chim, 54 loài lưỡng cư và bò sát, 84 loài cá, 39 loài dơi (có những loài chỉ có duy nhất ở Việt Nam và Đông Bắc Thái Lan). Điểm đặc biệt là nơi đây có đặc trưng văn hóa - nhân văn nổi bật của cộng đồng người Thái, với những giá trị bản địa sâu sắc và không thể bỏ qua giá trị cội nguồn của tộc người Ơ Đu có dân số ít nhất trong 54 dân tộc anh em của cộng đồng dân cư Việt Nam. 1.2.7.Khu dù tr÷ sinh quyÓn Cï lao Chµm Ngµy 26/5/2009, Uû ban ®iÒu phèi quèc tÕ ch•¬ng tr×nh Con ng•êi vµ Sinh quyÓn thÕ giíi ®· chÝnh thøc ®•a Cï lao Chµm (Héi An, Qu¶ng Nam) vµ mòi Cµ Mau (Cµ Mau) vµo danh s¸ch KDTSQTG. QuyÕt ®Þnh trªn ®•îc ®•a ra trong ngày thø hai kú häp thứ 21 cña MAB t¹i Jeju (Hàn Quèc). Cï lao Chàm và mòi Cà Mau ®•îc c«ng nhËn víi tÝnh ®Æc h÷u hiÕm cã. Cï lao Chàm là một quần ®¶o gồm 8 đảo lớn nhỏ nằm trªn khu vực biển cã diện tÝch 15 km2 thuộc x· đảo T©n Hiệp (TP Hội An - Quảng Nam), ph©n bè theo h×nh c¸nh cung c¸ch Hội An 19 km. Cï lao Chàm cã trªn 1.500ha rừng tự nhiªn và 6.700ha mặt nước, được đ¸nh gi¸ là nơi cã sự đa dạng sinh học hiếm cã trªn thế giới. Trong đã, đảo lớn nhất là Hßn Lao. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 12
13. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Víi kho¶ng 3.000 d©n sinh sèng, KDTSQ Cï lao Chàm réng gÇn 40.000ha, ®•îc khoanh vïng ®Õn tËn khu ®« thÞ cæ Héi An víi m« h×nh sinh quyÓn - con ng•êi ‟ v¨n hãa. Theo c¸c nhà ®Þa chÊt, Cï lao Chàm là phÇn kÐo dài vÒ phÝa §«ng Nam cña khèi ®¸ granit B¹ch M· - H¶i V©n ‟ S¬n Trà, h×nh thành c¸ch ®©y kho¶ng 230 triÖu n¨m. Kho¶ng 3.000 n¨m tr•íc, Cï lao Chàm ®· cã c• d©n cæ sinh sèng. Trong diÔn tr×nh lịch sö, n¬i ®©y cßn rÊt nhiÒu di tÝch thuéc c¸c hÖ v¨n hãa Sa Huúnh, Champa, §¹i ViÖt chøng minh mèi quan hÖ giao l•u gÜ•a Cï lao Chàm víi c¸c n•íc trong khu vùc và là ®iÓm dừng ch©n cña th•¬ng thuyÒn c¸c n•íc trªn hành tr×nh “Con ®•êng t¬ lôa” trªn biÓn. HiÖn Cï lao Chàm cã 135 loài san h«, trong ®ã cã 6 loài lÇn ®Çu tiªn ®•îc ghi nhËn ë vïng biÓn ViÖt Nam. Theo c¸c nhà khoa häc, Cï lao Chàm cã 947 loài sinh vËt sèng trªn c¸c vïng n•íc quanh ®¶o, trong ®ã cã 178 loài sinh vËt biÓn, h¬n 50 lo¹i c¸, 56 loài th©n mÒm nh• èc, ngäc trai, nhiÒu lo¹i n»m trong s¸ch ®á cña ViÖt Nam. 1.2.8.Khu dù tr÷ sinh quyÓn Mòi Cµ Mau KDTSQ Mòi Cà Mau ®•îc ®Ò cö víi quy m« 371.506 ha víi 3 vïng: Vïng lâi 17.329ha, vïng ®Öm 43.309ha và vïng chuyÓn tiÕp 310.868ha. Vïng Mòi Cà Mau cã 4 ®Æc tr•ng sinh th¸i chÝnh: HÖ thèng diÔn thÕ nguyªn sinh trªn ®Êt b·i båi; hÖ thèng chuyÓn tiÕp c¸c HST ®Æc tr•ng tõ rõng ngËp mÆn sang rõng tràm ngËp n•íc ngät theo mïa; là vïng b·i ®Î và nu«i d•ìng con non c¸c loài thuû h¶i s¶n cho c¶ vïng biÓn réng lín (kÓ c¶ vÞnh Th¸i Lan) và n¬i l•u dÊu tÝch c• d©n ®Çu tiªn cña ng•êi d©n di c• tõ c¸c vïng miÒn kh¸c trong c¶ n•íc. Do nh÷ng ®Æc tr•ng trªn, nªn t¹i vïng ®Êt này cã nhiÒu vïng sinh quyÓn ®éc ®¸o: T¹i VQG §Êt Mòi (huyÖn Ngäc HiÓn) cã 13 loài thó (trong ®ã cã 2 loài n»m trong S¸ch §á thÕ giíi là khØ ®u«i dài Macaca tasciculalis và Cà Khu Truchypithcus Cristatus) và 4 loài cã trong S¸ch §á ViÖt Nam. Ngoài ra cã 74 loài chim thuéc 23 hä; cã 28 loài chim di tró tõ c¸c SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 13
14. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ n¬i trªn thÕ giíi trong ®ã cã nhiÒu loài thuéc lo¹i quý hiÕm. VQG U Minh H¹ (huyÖn U Minh) còng là n¬i b¶o tån than bïn víi quy m« trªn 6.000ha. T¹i ®©y cã 58 loài thuéc 21 hä chim, trong ®ã cã nhiÒu lo¹i quý hiÕm; cã 26 lo¹i thuéc 12 loài bß s¸t trong ®ã cã 7 lo¹i cã trong S¸ch §á ViÖt Nam và 2 lo¹i cã trong S¸ch §á thÕ giíi. N¬i ®©y hiÖn cã 15 lo¹i thó thuéc 9 hä víi 3 loài cã trong S¸ch §á ViÖt Nam và 1 loài cã trong S¸ch §á thÕ giíi. T¹i ®©y cã rõng ngËp mÆn gi¸ trÞ lín nhÊt ViÖt Nam gåm h¬n 100 loài ®éng vËt quý hiÕm. GÇn ®©y nhiÒu loài chim quý ®· xuÊt hiÖn trë l¹i, t¹o thành v•ên chim lín ë mòi Cà Mau, trong ®ã cã nhiÒu loài nh• sen, chàng bÌ và diÖc mãc ®· v¾ng bãng hàng chôc n¨m qua. 1.3.Qu¸ tr×nh c«ng nhËn khu DTSQ C¸t Bµ Tõ n¨m 2002, víi sù hç trî vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña Së du lÞch H¶i Phßng, ba tæ chøc c¬ quan lµ Ph©n viÖn H¶i D•¬ng häc H¶i Phßng (HIO), héi ®éng vËt häc b¶o tån c¸c loµi vµ c¸c quÇn thÓ sinh vËt (ZSCSP), tæ chøc nghiªn cøu khu hÖ ®éng vËt vµ khu hÖ thùc vËt quèc tÕ (FFI) ®· lËp mét b¸o c¸o tr×nh lªn c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ®Ó ®Ò nghÞ xÐt duyÖt quÇn ®¶o C¸t Bµ trë thµnh KDTSQ. §Ò ¸n ®Ò nghÞ c«ng nhËn KDTSQ C¸t Bµ ®•îc thµnh phè x©y dùng tõ n¨m 2002. Lý do cña viÖc x©y dùng ®Ò ¸n nµy ®· ®•îc Së du lÞch thµnh phè nªu ra mét c¸ch cô thÓ mang tÇm chiÕn l•îc vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia C¸t Bµ lµ n¬i cã tiÒm n¨ng ®a d¹ng sinh häc cao (víi 2320 loµi ®éng thùc vËt) VQG C¸t Bµ ®•îc thµnh lËp tõ n¨m 1986 ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc b¶o tån nguån gen quý hiÕm cña khu vùc. Tuy nhiªn nÕu chØ dõng l¹i ë møc ®é vµ ph¹m vi cña VQG th× ch•a t•¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn vµ sinh th¸i cña C¸t Bµ. NÕu C¸t Bµ ®•îc c«ng nhËn lµ KDTSQ th× n¬i ®©y sÏ thùc sù trë thµnh trung t©m b¶o tån nguån gen, c©n b»ng HST vµ trë thµnh mét trung t©m du lÞch lín cña thµnh phè vµ cña vïng. Ngµy 29/5/2002, ®Ò ¸n nµy ®•îc UBND Thµnh phè H¶i Phßng häp th«ng qua. VÊn ®Ò x©y dùng ®Ò ¸n nh»m ®•a KDTSQ C¸t Bµ trë thµnh 1 thµnh viªn cña c¸c KDTSQTG l¹i tiÕp tôc ®•îc ®Æt ra cho c¸c bé ngµnh. NhËn thøc SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 14
15. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ râ nh÷ng tiÒm n¨ng sinh th¸i ®Æc biÖt cña khu dù tr÷ nµy, ®Ò ¸n ®· nhËn ®•îc sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, c¸c nhµ khoa häc trong n•íc vµ quèc tÕ cïng víi ý kiÕn tham gia cña nhiÒu bé ngµnh liªn quan. N¨m 2003, ®Ò ¸n ®•îc bæ sung hoµn chØnh tr×nh Thñ t•íng ChÝnh Phñ th«ng qua ®Ó UNESCO ViÖt Nam vµ MAB ViÖt Nam tr×nh UNESCO thÕ giíi c«ng nhËn. Trong khi ®ã sau mét sè lÇn th¶o luËn, trao ®æi vµ thèng nhÊt ý kiÕn, ngµy 6/4/2004 t¹i H¶i Phßng, Bé n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n chÝnh thøc bµn giao VQG C¸t Bµ cho UBND Thµnh phè H¶i Phßng qu¶n lý theo quyÕt ®Þnh cña thñ t•íng ChÝnh Phñ. §©y lµ c¬ héi tèt ®Ó H¶i Phßng huy ®éng, thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t• ph¸t triÓn v•ên, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ò nghÞ UNESCO công nhËn C¸t Bµ lµ KDTSQTG thuéc hÖ thèng khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam. T¹i kú häp thø 18 cña Héi ®ång quèc tÕ vÒ phèi hîp ch•¬ng tr×nh Con ng•êi vµ Sinh quyÓn(MAB) cña UNESCO ngµy 2/12/2004, quÇn ®¶o C¸t Bµ cña ViÖt Nam lµ 1 trong 19 vÞ trÝ ®Þa h×nh míi thuéc 13 n•íc ®•îc ®•a vµo hÖ thèng dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi cña UNESCO. Víi quyÕt ®Þnh nµy quÇn ®¶o C¸t Bµ lµ KDTSQTG thø 4 cña n•íc ta ®ùoc c«ng nhËn hoµn toàn xøng ®¸ng lµ mét khu b¶o vÖ tù nhiªn nh»m dù tr÷ vèn gen, loµi vµ HST cho toµn bé sinh quyÓn, kÕt hîp ®•îc mét c¸ch hµi hoµ lîi Ých ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi - v¨n ho¸ cña con ng•êi. Nh• vËy ph¶i mÊt 2 n¨m ®Ò ¸n KDTSQ C¸t Bµ míi ®•îc ChÝnh phñ ViÖt Nam phª duyÖt vµ UNESCO chÝnh thøc c«ng nhËn. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 15
16. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ TiÓu kÕt ch•¬ng 1: Tựu chung lại, KDTSQ sÏ lµ phòng thÝ nghiÖm sèng cho viÖc nghiªn cøu, gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ gi¸m s¸t c¸c HST, ®em l¹i lîi Ých céng ®ång cho c• d©n ®Þa ph•¬ng, quèc gia vµ quèc tÕ. Cho ®Õn nay ViÖt Nam cã 8 KDTSQTG. Mçi KDTSQ cña ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc tr•ng vµ gi¸ trÞ riªng. KDTSQ lµ hÖ thèng nh÷ng vïng cã HST trªn c¹n, HST ven biÓn, c¸c HST biÓn hoÆc kÕt hîp cña tÊt c¶ nh÷ng thµnh phÇn ®ã. NÕu nh• CÇn Giê lµ vïng ngËp mÆn cöa s«ng, C¸t Tiªn lµ vïng rõng trªn c¹n, th× C¸t Bµ lµ héi tô ®Çy ®ñ c¶ rõng m•a nhiÖt ®íi trªn ®¶o ®¸ v«i, rõng ngËp mÆn, c¸c r¹n san h«, th¶m rong cña biÓn vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng hang ®éng, tïng ¸ng. Cã thÓ nãi, quÇn ®¶o C¸t Bµ lµ héi tô ®Çy ®ñ c¸c HST tiªu biÓu nhÊt cña ViÖt Nam. Cã 2 lÜnh vùc cã tiÒm n¨ng lín t¹i KDTSQ C¸t Bµ lµ ph¸t triÓn thuû h¶i s¶n vµ du lÞch trong ®ã c«ng t¸c ph¸t triÓn du lÞch mang ý nghÜa x· héi cao, cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi KDTSQ. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy ®Ò ¸n KDTSQ C¸t Bµ ®· ®Ò xuÊt mét ý t•ëng ®•îc giíi chuyªn m«n trong n•íc vµ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao ®ã lµ m« h×nh: Dïng c¸c ho¹t ®éng du lÞch nh• mét ®éng th¸i tÝch cùc trong khai th¸c vµ b¶o vÖ KDTSQ. Do ®ã c¸c ho¹t ®éng du lÞch cÇn ®•îc tÝnh to¸n kü vµ thùc hiÖn bµi b¶n trªn c¬ së ®¸p øng nh÷ng quy ®Þnh nghiªm ngÆt trong c«ng t¸c b¶o tån vµ khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng mµ KDTSQ mang l¹i. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 16
17. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Ch•¬ng 2:HiÖn tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ 2.1.§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn du lÞch thiªn nhiªn cña KDTSQTG C¸t Bµ 2.1.1.VÞ trÝ ®Þa lý vµ ph©n vïng chøc n¨ng Ngµy ®•îc UNESCO c«ng nhËn: 2/12/2004. Sè d©n: 10.673 ng•êi (n¨m 2004) KDTSQTG C¸t Bµ n»m trong kho¶ng to¹ ®é: VÜ ®é b¾c: 20°42’40” - 20°52’45” Kinh ®é ®«ng: 106°54’11” - 107°07’05” To¹ ®é trung t©m lµ: 20°47’42” vÜ ®é b¾c, 107°00’38” kinh ®é ®«ng. KDTSQ C¸t Bµ bao gåm phÇn lín quÇn ®¶o C¸t Bµ, c¸ch néi thµnh H¶i Phßng 45km vÒ phÝa ®«ng, c¸ch thµnh phè H¹ Long 25km vÒ phÝa nam, tæng diÖn tÝch 26.240ha, trong ®ã 17.000ha ®¶o, 92.000ha mÆt n•íc biÓn. KDTSQTG C¸t Bµ chia thµnh 3 khu vùc chÝnh: vïng lâi, vïng ®Öm, vïng chuyÓn tiÕp n»m liÒn kÒ víi nhau rÊt thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý thèng nhÊt, n»m trän vÑn trong mét kh«ng gian cña hßn ®¶o lín nhÊt trong hÖ thèng ®¶o vïng biÓn B¾c bé ViÖt Nam vµ do UBND huyÖn C¸t H¶i qu¶n lý. a.Vïng lâi: §©y lµ vïng kh«ng cã t¸c ®éng cña con ng•êi, trõ c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ gi¸m s¸t, cã thÓ duy tr× mét sè ho¹t ®éng truyÒn thèng cña ng•êi d©n ®Þa ph•¬ng cho phï hîp. NhiÖm vô chÝnh cña vïng lâi lµ b¶o tån HST tù nhiªn cßn t•¬ng ®èi nguyªn vÑn, b¶o tån c¸c nguån gen ®éng, thùc vËt quÝ hiÕm, c¸c loµi ®Æc h÷u cña KDTSQ (kim giao, voäc ®Çu vµng, tu hµi, c¸ heo, chim cao c¸t ); b¶o vÖ c¶nh quan thiªn nhiªn, c¸c di tÝch kh¶o cæ vµ v¨n ho¸ lÞch sö. KDTSQTG C¸t Bµ cã 2 vïng lâi (Coze zone-C) + Vïng lâi 1: n»m ë phÝa ®«ng nam cã diÖn tÝch 6.900 ha, trong ®ã 5.300 ha thuéc phÇn ®¶o, 1.600 ha thuéc phÇn biÓn (C1). SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 17
18. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Vïng lâi 1 lµ phÇn chÝnh cña VQG C¸t Bµ bao gåm: khu rõng nguyªn sinh, rõng ngËp n•íc trªn nói, rõng kim giao, khu vùc c©y gç nhá, c©y bôi vµ d©y leo rËm trªn nói ®¸ v«i thuéc trung t©m C¸t Bµ. Khu vùc cã 40% c¸ thÓ Voäc sinh sèng vµ c¸c HST tïng, ¸ng, r¹n san h« thuéc vïng lâi hiÖn nay cña rõng Quèc gia C¸t Bµ (lo¹i trõ khu hµnh chÝnh VQG, thung lòng vµ lµng ViÖt H¶i). Vïng lâi 1 cã chøc n¨ng lµ khu b¶o tån thiªn nhiªn, ®•îc Nhµ N•íc thµnh lËp ngµy 31 th¸ng 3 n¨m 1986, theo quyÕt ®Þnh sè 76/H§-BT cña Héi §ång Bé tr•ëng nay lµ ChÝnh Phñ n•íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Tr•íc n¨m 1986 khu vùc nµy lµ rõng nói, cã nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt phong phó, lµ n¬i ®a d¹ng HST tiªu biÓu rõng ViÖt Nam. §· cã nh÷ng c«ng tr×nh kh¶o s¸t, nghiªn cøu cña nhiÒu c¬ quan, tæ chøc trong n•íc vµ quèc tÕ. §Õn nay vïng nµy vÉn thùc hiÖn ®•¬c chøc n¨ng chÝnh lµ khu b¶o tån nhiÒu quü gen quý hiÕm, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc. + Vïng lâi 2: N»m ë phÝa T©y ‟ B¾c ®¶o C¸t Bµ víi diÖn tÝch mÆt ®Êt 1.200 ha vµ diÖn tÝch mÆt n•íc 400 ha thuéc ®Þa phËn x· Gia LuËn tiÕp gi¸p víi x· Phï Long. Nã bao gåm b¸n ®¶o Hang C¸i vµ mét sè hßn ®¶o nhá phô cËn (lo¹i trõ thung lòng vµ lµng Gia LuËn). N¬i ®©y lµ khu vùc nói cao, ®Þa h×nh hiÓm trë, ®a d¹ng hÖ sinh häc, Ýt cã sù can thiÖp cña con ng•êi, thuËn tiÖn cho viÖc b¶o vÖ nghiªm ngÆt vµ qu¶n lý, cßn lµ n¬i cã 30% c¸ thÓ voäc hiÖn ®ang c• tró. b.Vïng ®Öm: Lµ vïng tiÕp gi¸p víi vïng lâi, cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, nghiªn cøu, gi¸o dôc vµ gi¶i trÝ nh•ng kh«ng ¶nh h•ëng ®Õn môc ®Ých b¶o tån trong vïng lâi. KDTSQ C¸t Bµ cã 2 vïng ®Öm (Buffer zone ‟ B) +Vïng ®Öm khu trung t©m (Vïng ®Öm ViÖt H¶i) cã diÖn tÝch 141 ha, n»m trong vïng lâi 1, gåm thung lòng vµ lµng XÝnh x· ViÖt H¶i, toµn mÆt ®Êt (B2). +Vïng ®Öm tiÕp gi¸p : bao quanh c¶ hai vïng lâi cã diÖn tÝch 7.600 ha. Trong ®ã cã 4.800 ha phÇn ®¶o vµ 2.800 ha phÇn biÓn (B1). SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 18
19. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ §©y lµ vïng cã chøc n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ t¨ng thu nhËp cho ng•êi d©n, trî gióp cho c«ng t¸c b¶o tån vïng lâi. NhiÖm vô chÝnh cña vïng ®Öm bao gåm: Phôc håi HST rõng t¹i nh÷ng ®iÓm ®· bÞ t¸c ®éng, phôc håi c¸c loµi ®éng thùc vËt b¶n ®Þa. TriÓn khai nghiªn cøu khoa häc c¬ b¶n vµ ¸p dông thùc tÕ phôc vô yªu cÇu b¶o tån. Cung cÊp c¸c dÞch vô nghiªn cøu khoa häc, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc kÕt hîp víi dÞch vô du lÞch sinh th¸i. Phèi hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph•¬ng c¸c tØnh b¹n, ®Æc biÖt lµ Qu¶ng Ninh x©y dùng kÕ ho¹ch tæng thÓ liªn vïng trong qu¶n lý vïng ®Öm cho du lÞch sinh th¸i trong ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng. c.Vïng chuyÓn tiÕp Vïng chuyÓn tiÕp cßn ®•îc gäi lµ vïng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, n¬i céng t¸c cña c¸c nhµ khoa häc, nhµ qu¶n lý vµ ng•êi d©n ®Þa ph•¬ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ, du lÞch, dÞch vô ®i ®«i víi tuyªn truyÒn gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc céng ®ång. KDTSQ C¸t Bµ cã 2 vïng chuyÓn tiÕp (Transition zone ‟ T): . Vïng chuyÓn tiÕp 1 : ë phÝa nam réng 8.700 ha trong ®ã 4.500 ha mÆt ®Êt vµ 4.200 ha diÖn tÝch mÆt n•íc. Nã bao gåm diÖn tÝch cßn l¹i cña c¸c x· Phï Long, HiÒn Hµo, Xu©n §¸m, Tr©n Ch©u vµ vïng biÓn phÝa ®«ng thÞ trÊn C¸t Bµ (Bï N©u, ¸ng Th¶m, C¸t Døa) (T1). . Vïng chuyÓn tiÕp 2 : ë phÝa b¾c (x· Gia LuËn) , cã diÖn tÝch 1.300 ha trong ®ã 1.100 ha mÆt ®Êt vµ 200 ha mÆt n•íc, bao gåm vïng nói phÝa t©y ®Ønh Cao Väng, thung lòng vµ lµng chÝnh x· Gia LuËn (T2). Vïng chuyÓn tiÕp lµ vïng tËp trung ®«ng d©n c• nªn ®Þa ph•¬ng cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®a d¹ng ho¸ nguån thu nhËp cho ng•êi d©n, ®Æc biÖt lµ vïng n«ng th«n nh• nu«i trång thuû SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 19
20. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ s¶n, dÞch vô du lÞch, ®µo t¹o lao ®éng cã tay nghÒ kü thuËt cao ®Ó ph¸t triÓn nghÒ c¸ ®¸nh b¾t xa bê vµ du lÞch, dÞch vô. 2.1.2.Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn a.§Þa h×nh Thiªn nhiªn ®· •u ®·i cho C¸t Bµ mét c¶nh quan ®Ñp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn hÕt søc phong phó ®a d¹ng, võa cã rõng, võa cã biÓn, võa cã c¸c hang ®éng tù nhiªn. §Þa h×nh chñ yÕu ë C¸t Bµ lµ c¸c ®¶o nói ®¸ v«i thÊp vµ bÞ chia c¾t chiÕm h¬n 80% tæng diÖn tÝch ®¶o. HÖ thèng nói ®¸ nµy cã ®é cao trung b×nh tõ 50 ‟ 200m, cao nhÊt lµ ®Ønh Cao Väng 322m, thÊp nhÊt lµ ¸ng T«m (d•íi mÆt n•íc biÓn 10 -30 m). §é dèc s•ên nói trung b×nh lµ 300 m. Theo nghiªn cøu, c¸c d·y nói ®¸ v«i ë C¸t Bµ cã lÞch sö kiÕn t¹o tõ 250 -280 triÖu n¨m. Xen kÏ víi nh÷ng nói ®¸ lµ thung lòng, trong ®ã lín nhÊt lµ thung lòng Trung Trang réng 300 ha. Ngoµi ra cßn cã thung lòng Khe S©u, ViÖt H¶i, HiÒn Hµo, Xu©n §¸m. Qu¸ tr×nh karst x¶y ra m¹nh mÏ ®· t¹o nªn cho quÇn ®¶o C¸t Bµ kiÓu ®Þa h×nh karst. §Æc tr•ng cho d¹ng ®Þa h×nh nµy lµ hÖ thèng c¸c hang ®éng lín, nhá. Trong ®ã cã nhiÒu nhò ®¸, m¨ng ®¸ tuyÖt ®Ñp, h×nh thµnh nªn mét tµi nguyªn tù nhiªn cã gi¸ trÞ, thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch du lÞch tíi tham quan nh• ®éng Trung Trang, ®éng Thiªn Long, ®éng ®¸ hoa Gia LuËn, hang Qu©n Y Ngoµi ra, do ¶nh h•ëng trùc tiÕp cña sãng biÓn vµ chÕ ®é thuû triÒu cöa s«ng nªn vïng ch©n ®¶o phÝa t©y (thuéc x· Phï Long) vµ phÝa t©y nam (thuéc ®Þa phËn x· Xu©n §¸m) cã d¹ng ®Þa h×nh b·i triÒu cao. §ã lµ c¸c b·i bïn víi kiÓu sinh th¸i rõng ngËp mÆn ë C¸i ViÒng, Phï Long. Mét sè b·i ®•îc kiÕn t¹o tõ d¹ng x¸c sinh vËt trªn c¸c m¶ng san h« t¹o nªn c¸c b·i triÒu rÊt s¹ch, ®Ñp nh• b·i §•îng Gianh ë x· Phï Long, thÝch hîp cho ho¹t ®éng du lÞch còng nh• thuËn lîi cho sù sinh tr•ëng cña mét sè loµi h¶i s¶n quÝ nh• tu hµi, ngäc trai, h¶i s©m, bµo ng­, t«m hïm KDTSQ C¸t Bµ cã kh¸ nhiÒu b·i biÓn. Do ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®Þa m¹o lµ vïng nói ®¸ v«i, nguån vËt liÖu t¹o thµnh b·i kh«ng lín (b·i c¸t mini) nh•ng c¸c b·i t¾m ë ®©y kh¸ s¹ch, chÊt l•îng b·i c¸t tèt, ®é trong s¹ch cña n•íc biÓn SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 20
21. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ cao nªn thuËn lîi cho lo¹i h×nh du lÞch t¾m biÓn. Theo thèng kª, ë ®©y cã kho¶ng 139 b·i t¾m mini, tËp trung chñ yÕu ë phÝa ®«ng nam ®¶o C¸t Bµ, thuéc khu vùc vÞnh Lan H¹. C¸c b·i c¸t ®Ñp cã thÓ phôc vô du lÞch lµ b·i C¸t Cß 1, C¸t cß 2, C¸t Cß 3, C¸t Døa, Ba Tr¸i §µo, Bông §Çy, C¸t ¤ng, V¹n Béi C¸c lo¹i h×nh thuû vùc quanh ®¶o C¸t Bµ còng rÊt ®a d¹ng vÒ h×nh th¸i vµ cÊu tróc víi nh÷ng vông vµ ®Çm n•íc mÆn. Bªn c¹nh ®ã, mét d¹ng kh¸ tiªu biÓu vµ ®Æc s¾c ë KDTSQ C¸t Bµ lµ c¸c tïng, ¸ng. Trong tïng, ¸ng th•êng chøa ®ùng nhiÒu d¹ng sinh vËt nh• san h«, th¶m rong biÓn, c¸c loµi ®éng vËt quý hay c¸c sinh vËt c¶nh rÊt hÊp dÉn ®èi víi du lÞch, ®iÓn h×nh nh•: Tïng GÊu, Tïng Vông, Tïng Cao Väng, ¸ng Th¶m, ¸ng VÑm, ¸ng Gia LuËn b KhÝ hËu §¶o C¸t Bµ n»m trong khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa, chÞu ¶nh h•ëng trùc tiÕp cña khÝ hËu ®¹i d•¬ng nªn khÝ hËu cña ®¶o nh×n chung Ýt kh¾c nghiÖt h¬n c¸c vïng ®Êt liÒn cã cïng vÜ ®é. *ChÕ ®é nhiÖt KhÝ hËu ë ®¶o mang tÝnh chÊt cña c¶ 4 mïa trong n¨m trong ®ã cã thÓ chia thµnh 2 mïa chñ ®¹o: ‟ Mïa h¹: nãng Èm l•îng m•a nhiÒu, kÐo dµi tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 9, nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh ngµy æn ®Þnh trªn 25 °C. C¸c th¸ng nãng nhÊt lµ th¸ng 5, 6 vµ th¸ng 7 cã nhiÖt ®é trung b×nh lµ 28 ‟ 29 °C, ngµy nãng nhÊt lªn tíi 32 °C. ‟ Mïa ®«ng: kh«, l¹nh kÐo dµi tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng3 n¨m sau. NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh ngµy d•íi 20 °C. Th¸ng cã nhiÖt ®é thÊp nhÊt lµ th¸ng 1 tõ 16 ‟ 17 °C, ngµy l¹nh nhÊt xuèng tíi 10 °C. NhiÖt ®é trung b×nh c¶ n¨m 23 ‟ 24 °C, kh¸ ®Æc tr•ng cho vïng nhiÖt ®íi. Møc chªnh lÖch nhiÖt ®é gi÷a 2 mïa t•¬ng ®èi lín kho¶ng 11 ‟ 12 °C. Tæng l•îng nhiÖt lµ 8.000 ‟ 8.500 °C/n¨m. *§é Èm ‟ §é Èm kh«ng khÝ trung b×nh c¶ n¨m lµ 86% th¸ng dao ®éng trong kho¶ng 80 ‟ 92 %. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 21
22. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ ‟ §é Èm cao nhÊt vµo th¸ng 4 lµ 91%, thÊp nhÊt lµ th¸ng 1 víi 73%. ‟ L•îng n•íc bèc h¬i hµng n¨m b×nh qu©n lµ 700 mm. *L•îng m•a Nh×n chung, l•îng m•a ë ®¶o C¸t Bµ th•êng Ýt h¬n ë ®Êt liÒn. Hµng n¨m ë ®©y cã kho¶ng 100 ‟ 150 ngµy m•a víi tæng l•îng m•a trung b×nh n¨m tõ 1.700 ‟ 1.800 mm, ®•îc ph©n bè theo 2 mïa. Mïa m•a tõ th¸ng 5 ‟ 10, trung b×nh cã kho¶ng 10 ngµy m•a/th¸ng víi tæng l•îng m•a 1.500 ‟ 1.600 mm, chiÕm 80 ‟ 90 % l•îng m•a c¶ n¨m. Th¸ng m•a nhiÒu nhÊt tËp trung vµo th¸ng 7, 8, 9 do cã nhiÒu ®ît m•a rµo vµ b·o, ¸p thÊp nhiÖt ®íi ho¹t ®éng m¹nh. Mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau, trung b×nh mçi th¸ng cã 8 ‟ 10 ngµy m•a nh•ng chñ yÕu lµ m•a nhá vµ m•a phïn nªn tæng l•îng m•a mïa chØ ®¹t 200 ‟ 250 mm. L•îng m•a thÊp nhÊt vµo c¸c th¸ng 11 vµ 12, trung b×nh ®¹t 20 ‟ 25 mm/th¸ng. *ChÕ ®é n¾ng Tæng sè ngµy n¾ng trong n¨m cña C¸t Bµ lµ 150 ‟ 160 ngµy. Trung b×nh hµng n¨m trong khu vùc cã 1.600 ‟ 1.800 giê n¾ng. Th¸ng cao nhÊt lµ th¸ng 5 vµ th¸ng 7 víi kho¶ng 188 giê/th¸ng. *ChÕ ®é giã Giã ®Êt vµ giã biÓn cã vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu hoµ thêi tiÕt ë n¬i ®©y. Mïa ®«ng, khÝ hËu khu vùc nµy th•êng Êm h¬n vµ mïa hÌ th•êng m¸t h¬n so víi c¸c tØnh n»m s©u trong ®Êt liÒn. ChÕ ®é giã trªn toµn khu vùc chÞu ¶nh h•ëng cña hoµn l•u chung khÝ quyÓn vµ thay ®æi theo mïa. Tèc ®é giã trung b×nh hµng n¨m lµ 2,4 m/s, cao nhÊt vµo th¸ng 7 (3,4 m/s) vµ thÊp nhÊt vµo th¸ng 1 (1,8 m/s). Vµo mïa kh«, h•íng giã chÝnh lµ ®«ng, ®«ng b¾c (hµng n¨m cã kho¶ng 20 ‟ 30 ®ît). Mïa m•a lµ giã mïa ®«ng, ®«ng nam. Tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 8 cã giã t©y nam kÌm theo n¾ng nãng. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 22
23. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Gi«ng xuÊt hiÖn vµo mïa h¹, tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 9 hµng n¨m, trung b×nh cã kho¶ng 87 ngµy gi«ng/n¨m. Trong c¬n gi«ng th•êng kÌm theo giã lèc vµ m•a ®¸, ®«i khi xuÊt hiÖn c¶ hiÖn t•îng vßi rång. M•a b·o xuÊt hiÖn tõ th¸ng 6 ‟ 10, b×nh qu©n cã 2,6 trËn b·o/n¨m. TÇn suÊt cña b·o trong n¨m th•êng ph©n bè kh«ng ®Òu ë c¸c th¸ng, trong ®ã th¸ng 7 ‟ 9 cã tÇn suÊt lín nhÊt ®¹t 35 ‟ 36 %. B·o th•êng kÌm theo m•a lín g©y nªn hiÖn t•îng lôt léi ë c¸c thung, ¸ng cña ®¶o C¸t Bµ. c.§Æc ®iÓm thuû v¨n ‟ Thuû triÒu : Thuû triÒu theo chÕ ®é nhËt triÒu thuÇn nhÊt. Møc triÒu trung b×nh tõ 3,3 ‟ 3,5 m. Møc n•íc cao nhÊt +4,0 m. Møc n•íc thÊp nhÊt +0,5 m. Biªn ®é lín nhÊt lµ 3,9 m. Mïa m•a thuû triÒu lªn cao vµo buæi chiÒu cßn mïa kh« l¹i lªn cao vµo buæi s¸ng. ‟ Nguån n•íc: §¶o C¸t Bµ cã tr÷ l•îng n•íc kh¸ dåi dµo c¶ vÒ nguån n•íc mÆt vµ n•íc ngÇm. + N•íc biÓn: trong, cã ®é mÆn võa ph¶i vµ t•¬ng ®èi æn ®Þnh trong toµn mïa. NhiÖt ®é n•íc biÓn thay ®æi kh¸ lín, phô thuéc vµo nhiÖt ®é khÝ quyÓn. Trong n¨m, n•íc biÓn cã nhiÖt ®é thÊp nhÊt vµo th¸ng 2 (kho¶ng 15 °C) vµ cao nhÊt vµo th¸ng 7 cã thÓ ®¹t tíi 31 °C. NhiÖt ®é n•íc trung b×nh tõ th¸ng 4 ‟ 11 lµ 23 °C, kh¸ phï hîp cho ho¹t ®éng t¾m biÓn vµ lµ ®iÒu kiÖn lý t•ëng cho viÖc nu«i trång mét sè lo¹i h¶i s¶n quý nh­ ngäc trai, bµo ng­, c¸ song + Nguån n•íc ngät: „ Nguån n­íc trªn mÆt: C¸t Bµ lµ ®¶o ®¸ v«i, gÇn nh­ hÖ thèng s«ng suèi trªn ®¶o kh«ng ph¸t triÓn. Nh÷ng dßng ch¶y t¹m thêi chØ xuÊt hiÖn trong c¬n m•a vµ ngõng ngay sau khi m•a.Vµo mïa m•a, n•íc ®äng l¹i ë nh÷ng vïng nhá, thÊm giät trong c¸c hang ®éng. Tuy rÊt Ýt, nh•ng ®©y l¹i lµ nguån n•íc kh¸ th•êng xuyªn cho ®éng vËt trªn ®¶o. Trªn mét sè ®¶o nhá hoÆc ven ®¶o lín C¸t Bµ, n¬i ®øt g·y ch¶y qua, cã xuÊt hiÖn n•íc xuÊt lé víi dung l•îng tõ mét vµi lÝt ®Õn vµi chôc lÝt mét ngµy. Nguån n•íc xuÊt lé lín nhÊt ë suèi Thuång Luång, cã l•u l•îng trung b×nh 5l/s, mïa m•a 7.5l/s vµ mïa kh« ®¹t 2,5l/s. Ngoµi ra cßn suèi Trung Trang, suèi Treo C¬m (khu ®ång cá), suèi SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 23
24. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ TiÒn §øc (ViÖt H¶i). ë ®©y cßn cã Ao Õch lµ mét hå thiªn nhiªn trªn nói ®¸ v«i n»m ngay trung t©m rõng nguyªn sinh. Hå cã diÖn tÝch kho¶ng 3ha, l•îng n•íc quanh n¨m trªn d•íi 35cm. „ Nguån n­íc ngÇm: C¸t Bµ cã c¸c nguån n•íc ngÇm víi tr÷ l•îng kh¸ lín ®•îc khai th¸c tõ c¸c giÕng khoan Liªn X«, giÕng khoan thÞ trÊn C¸t Bµ. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé cña ®oµn ®Þa chÊt thuû v¨n 58 (1992), tr÷ l•îng n•íc ngÇm trªn ®¶o cho phÐp khai th¸c 103.862m3/ngµy ®ªm (tÝnh theo ph•¬ng ph¸p c©n b»ng). Nh• vËy, nÕu ®¸p øng tèt h¬n cho c¸c trang thiÕt bÞ, m¹ng l•íi ®•êng èng, m¸y b¬m ®Ó khai th¸c, ®¶o C¸t Bµ sÏ lu«n cã ®ñ tr÷ l•îng n•íc lín ®Ó cung cÊp cho c¸c ngµnh kinh tÕ, du lÞch - dÞch vô, nghÒ c¸, n«ng nghiÖp còng nh• sinh ho¹t cña ng•êi d©n. „ Nguån n­íc kho¸ng: C¸t Bµ cã nguån n­íc kho¸ng tr÷ l­îng lín nh­ suèi n•íc kho¸ng Thuång Luång (x· Tr©n Ch©u), suèi n•íc kho¸ng nãng ë x· Xu©n §¸m ch¶y quanh n¨m víi nhiÖt ®é n•íc kho¶ng 38°C. Nguån n•íc kho¸ng ngÇm quanh khu vùc thÞ trÊn C¸t Bµ cã kh¶ n¨ng khai th¸c hµng triÖu lÝt mét n¨m. ChÊt l•îng nguån n•íc kho¸ng ë ®©y ®· ®•îc Bé y tÕ kiÓm ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ cao, ®•îc ®•a vµo sö dông lµm nguån n•íc gi¶i kh¸t ®ång thêi còng cã t¸c dông tèt trong viÖc phßng chèng vµ ch÷a mét sè bÖnh tuÇn hoµn, tiªu ho¸, h« hÊp cho con ng•êi. d.Tµi nguyªn sinh vËt Thiªn nhiªn ®· •u ®·i cho KDTSQ C¸t Bµ mét d¹ng ®Þa h×nh ®éc ®¸o vµ còng rÊt hµi hoµ mµ hiÕm n¬i nµo ë n•íc ta cã ®•îc, võa cã rõng võa cã biÓn. Lµ mét quÇn thÓ nói ®¸ v«i ®•îc phñ trªn m×nh mét th¶m thùc vËt rõng ®a d¹ng, phong phó, xung quanh lµ mét vïng biÓn réng lín, C¸t Bµ cßn l•u gi÷ trong m×nh nhiÒu lo¹i ®éng vËt quÝ hiÕm, cã gi¸ trÞ cao. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc, cho ®Õn nay t¹i KDTSQ C¸t Bµ d· thèng kª ®•îc 2.320 loµi ®éng vËt vµ thùc vËt ®ang sinh sèng, bao gåm: SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 24
25. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ B¶ng 1 : Thèng kª sè loµi ®éng thùc vËt ë C¸t Bµ (®Õn n¨m 2008) Tªn loµi Sè l•îng(loµi) Thùc vËt trªn c¹n 741 §éng vËt sèng trong rõng 282 Thùc vËt ngËp mÆn 23 Rong biÓn 75 Thùc vËt phï du 199 §éng vËt phï du 89 §éng vËt ®¸y 538 C¸ biÓn 196 San h« 177 (Nguån : Ban qu¶n lý KDTSQ C¸t Bµ) *HÖ thùc vËt RÊt ®a d¹ng víi trªn 20.000ha rõng, trong ®ã cã 570ha rõng nguyªn sinh. Theo ®iÒu tra, hiÖn nay, khu vùc VQG C¸t Bµ cã 745 loµi thùc vËt bËc cao thuéc 495 chi vµ 149 hä víi nhiÒu loµi c©y quÝ hiÕm nh• kim giao, trai lý, l¸t hoa, ®inh, chß, ®·i, c¸c c©y d•îc liÖu quý (cã kho¶ng 300 loµi) nh• huyÕt gi¸c, l¸ kh«n, ch©n chim, bå c«ng anh, hoa kim ng©n. KiÓu rõng chÝnh cña KDTSQ C¸t Bµ lµ rõng m•a nhiÖt ®íi th•êng xanh ë ®ai thÊp bao gåm phÇn chÝnh cña VQG C¸t Bµ. Ngoµi ra, khu vùc cßn cã mét sè kiÓu rõng phô kh¸c nh•: ‟ Rõng ë c¸c thung, ¸ng vµ ch©n nói ®¸ v«i: cã ba tÇng c©y gç, ®é t¸n che 0,6 ‟ 0,8m vµ Ýt bÞ t¸c ®éng. + TÇng 1 cao trªn 20 m, gåm c¸c loµi c©y: sÊu, g«i nÕp, phay, s¨ng lÎ, lßng mang, re, cµ lå, lim xÑt + TÇng 2 cao trªn 12 m, gåm c¸c loµi c©y: c«m tÇng, chÑo, ng¸t ,bøa + TÇng 3 cao trªn 8m, gåm c¸c c©y gç nhá cña 2 tÇng trªn vµ c¸c c©y gç kh¸c nh­ trau lÜnh, träng ®òa SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 25
26. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ ‟ Rõng trªn c¸c s•ên nói ®¸ v«i: Lo¹i rõng nµy Ýt bÞ t¸c ®éng, ®é t¸n che tõ 0,4 ‟ 0,6 m, tÇng c©y ®¬n gi¶n h¬n víi hai tÇng c©y gç. + TÇng 1 cao tõ 15 ‟ 20 m, gåm c¸c loµi: d©u da xoan, mµu cau ®¶, mä, tr•êng s¸ng, nh·n rõng, x•¬ng c¸. N¬i cã tÇng ®Êt dµy th× cã cä B¾c S¬n cao 20 ‟ 30 m. + TÇng 2 cao d•íi 10 m, gåm c¸c loµi c©y nhá cña tÇng trªn vµ c¸c c©y nh­ m¹ng tÑo, lÌo heo ‟ Rõng trªn ®Ønh vµ sèng nói ®¸ v«i: c©y rõng Ýt, chñ yÕu lµ nh÷ng lo¹i •a ®¸ v«i, Ýt c©y leo. Do th•êng xuyªn chÞu ¶nh h•ëng cña giã m¹nh nªn c¸c c©y gç ë ®©y t¨ng tr•ëng chËm, th•êng cao kh«ng qu¸ 5m vµ chØ cã 1 ‟ 2 tÇng c©y. C¸c loµi chÝnh lµ huyÕt gi¸c, nhä nåi, cä xÎ, ch©n chim nói, xen víi c¸c lo¹i d©y leo vµ c©y bôi nh­ d©y mãng bß, chiªn chiÕn, tróc ®òa ‟ Rõng kim giao: Kim giao lµ lo¹i c©y quÝ hiÕm cña hÖ thùc vËt miÒn B¾c ®•îc ghi trong s¸ch ®á ViÖt Nam. Rõng cã diÖn tÝch kho¶ng 2ha tËp trung ë khu vùc Trung Trang, cã gi¸ trÞ cao trong viÖc b¶o vÖ nguån gen, phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ tham quan du lÞch. ‟ Rõng ngËp mÆn: ph©n bè chñ yÕu ë phÝa b¾c ®¶o C¸t Bµ, trªn ®Þa bµn x· Phï Long (c¸ch trung t©m VQG 20 ‟ 25km) vµ khu vùc C¸i ViÒng. §©y lµ c¸c b·i só vÑt tù nhiªn víi diÖn tÝch kho¶ng 1.175ha trong vïng thuû triÒu lªn xuèng. C¸c loµi thùc vËt chñ yÕu ë ®©y cã ®•íc, cá roi ngùa, bÇn, thÇu dÇu, bµng §©y cßn lµ n¬i sinh sèng cña nhiÒu loµi ®éng vËt thuû sinh vïng biÓn cöa s«ng vµ chim di c•. ‟ Rõng ngËp n•íc ngät trªn nói: Ph¸t triÓn ë khu Ao Õch, n¬i th•êng xuyªn bÞ ngËp n•íc víi diÖn tÝch kho¶ng 3ha. C¸c nhµ chuyªn m«n gäi ®©y lµ rõng ®¬n •u v× chØ cã mét loµi c©y mäc •u thÕ trong toµn khu rõng. Loµi thùc vËt ®Æc tr­ng lµ c©y “vµ n­íc” thuéc hä liÔu cao tõ 8 - 15m ®•êng kÝnh tõ 15 - 20cm, mçi c©y ®Òu cã hÖ rÔ thë rÊt ®éc ®¸o. C¶nh rõng ë ®©y cã thÓ so s¸nh víi rõng ngËp n•íc ngät vµ loµi •u thÕ lµ c©y ®¹i phong tö ë VQG C¸t Tiªn (§ång Nai) hay nh÷ng c¸nh rõng trµm U Minh ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 26
27. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ §©y lµ mét trong nh÷ng kiÓu rõng ®Æc s¾c mµ kh«ng n¬i nµo ë miÒn B¾c n•íc ta cã ®•îc. *HÖ ®éng vËt ‟ §éng vËt trªn c¹n: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu, KDTSQ C¸t Bµ cã 32 loµi thó, 69 loµi chim, 20 loµi bß s¸t vµ l•ìng c• trong ®ã c¸c loµi quý hiÕm nh• khØ vµng, khØ mÆt ®á, khØ ®u«i lîn, voäc quÇn ®ïi, ®Æc biÖt lµ voäc ®Çu tr¾ng - mét loµi ®éng vËt quý hiÕm trªn thÕ giíi hiÖn chØ thÊy duy nhÊt ë ®¶o C¸t Bµ. C¸c loµi chim ®¸ng chó ý ë ®¶o lµ ®a ®a, chim cu xanh, chim cu g¸y, la héi, cèc ®Õ, cuèc, s©m cÇm. Ngoµi ra cßn cã c¸c loµi chim ®Ñp, hãt hay nh• b¸ch thanh, kh­íu, s¬n ca, cao c¸t ‟ §éng vËt biÓn: Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ khoa häc, sinh vËt biÓn ®¶o C¸t Bµ phong phó vµ ®a d¹ng vµo bËc nhÊt ë c¸c vïng ®¶o miÒn B¾c n•íc ta. §©y lµ n¬i l•u gi÷ vµ ph¸t t¸n nhiÒu gen quý, cã nhiÒu loµi ®éng vËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Tæng sè loµi c¸ ph¸t hiÖn ë vïng biÓn ®¶o C¸t Bµ lµ 196 loµi chñ yÕu tËp trung ë Cäc ChÌo, Tïng Giá, C¸t Døa, Tïng Ngãn, Vông Vua, Ba C¸t Dµi, Tïng M©y, ¸ng Th¶m Trong sè nµy cã tíi trªn 30 loµi c¸ kinh tÕ, trªn 70 loµi ®éng vËt ®ang hîp thµnh ng• tr•êng c¸ ®¸y hoÆc c¸ næi C¸t Bµ - Long Ch©u, cã ý nghÜa vÒ thµnh phÈm, xuÊt khÈu, du lÞch ho¨c ph¸t triÓn nguån lîi thuû h¶i s¶n. §Æc s¶n biÓn cña C¸t Bµ cã nhiÒu lo¹i næi tiÕng nh•: tu hµi, phØ, sß huyÕt, ngao, c¸ mùc, t«m hïm, cua biÓn, c¸ song, c¸ chim, c¸ thu Cho ®Õn nay ®· ph¸t hiÖn ®•îc ë vïng biÓn C¸t Bµ 116 loµi ®éng vËt phï du, 78 loµi gi¸p x¸c, 168 loµi th©n mÒm, 193 thuéc líp san h« (chiÕm h¬n 50% tæng sè loµi san h« cña ViÖt Nam), trong ®ã bé san h« cøng (scleractima) lµ 166 loµi, thuéc 49 gièng, 15 hä; 27 loµi cßn l¹i thuéc c¸c bé san h« bß (stolomfera) , san h« mÒm (alcyonaria), san h« rõng (gorgonacea). HÖ thèng c¸c r¹n san h« tËp trung chñ yÕu t¹i vïng biÓn ®«ng nam ®¶o C¸t Bµ, ë c¸c ®¶o ¸ng Th¶m, C¸t Døa, Mòi Hång, Ba Tr¸i §µo, côm ®¶o §Çu Bª ‟ Hang SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 27
28. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Trai, Long Ch©u rÊt cã gi¸ trÞ cho b¶o tån vµ du lÞch sinh th¸i cña H¶i Phßng vµ còng lµ mét trong nh÷ng trung t©m ph¸t t¸n nguån gen vÞnh B¾c Bé. * HÖ sinh th¸i ‟ HST rõng nhiÖt ®íi: lµ hÖ sinh th¸i mang ®Æc tr•ng nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh. §©y lµ n¬i sinh tr•ëng vµ ph¸t triÓn cña 745 loµi thùc vËt bËc cao, bao gåm 145 loµi c©y gç lín, 120 loµi c©y gç nhá, 81 loµi c©y bôi, 50 loµi nöa bôi vµ d©y leo, 237 loµi th©n th¶o ®øng, 56 loµi th©n th¶o leo, 56 loµi quyÕt thùc vËt. ë ®©y cßn cã 200 loµi ®éng vËt trªn c¹n, trong ®ã cã loµi ®éng vËt quý hiÕm ‟ voäc ®Çu tr¾ng. ‟ HST rõng ngËp mÆn: ph¸t triÓn m¹nh ë nh÷ng khu vùc vïng ven biÓn (nhiÒu nhÊt ë phï Long), ®•îc coi lµ mét nguån tµi nguyªn quý gi¸ vïng ven biÓn nhiÖt ®íi nãi chung vµ vïng biÓn C¸t Bµ nãi riªng. HST nµy mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho con ng•êi, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp thøc ¨n, l•u tr÷ c¸c Êu trïng, t«m, c¸ cho c¸c khu vùc n•íc kh«ng qu¸ cao, Ýt sãng, ngËp n•íc. T¹i HST nµy hiÖn ®· x¸c ®Þnh ®•îc 30 loµi thùc vËt ngËp mÆn, trong ®ã chiÕm ­u thÕ lµ c¸c c©y hä duèi xanh, vÑt dµi, trang, só ‟ HST vïng triÒu: bao gåm c¸c b·i triÒu c¸t, b·i triÒu ®¸ vµ b·i triÒu bïn. Trong khu vùc KDTSQ cã kho¶ng 40 b·i c¸t, ph©n bè chñ yÕu ë ®«ng nam ®¶o C¸t Bµ. B·i triÒu bïn tËp trung ë Gia LuËn, Phï Long. B·i triÒu ®¸ chiÕm phÇn lín diÖn tÝch b·i triÒu xung quanh c¸c ®¶o. Sinh vËt chñ yÕu gåm 2 nhãm ®éng vËt ®¸y vµ rong cá biÓn. Trong ®ã 532 loµi ®éng vËt ®¸y cña C¸t Bµ th× cã tíi 433 loµi sèng ë c¸c b·i triÒu. Rong biÓn ë ®©y cã 75 loµi. ‟ HST tïng, ¸ng: c¸c tïng, ¸ng n•íc (lµ d¹ng vùc gièng nh• c¸c hå kÝn n•íc hoÆc gÇn kÝn) lµ mét d¹ng sinh c¶nh rÊt ®Æc s¾c vµ phæ biÕn ph©n bè ë khu vùc C¸t Bµ - H¹ Long. Theo sè liÖu ®· thèng kª ®•îc 62 ¸ng ë khu vùc nµy trong ®ã C¸t Bµ cã 26 ¸ng. ¸ng th•êng cã diÖn tÝch kh«ng lín. Nhá nhÊt lµ ¸ng TrÒ M«i 0,7ha, lín nhÊt lµ ¸ng VÑm 28,8ha. C¸c ¸ng nµy cã nhiÒu h¶i s¶n quý hiÕm vµ cßn gi÷ ®•îc tÝnh nguyªn vÑn cña c¶nh quan. Ng•êi ta cßn nu«i ®•îc ë ®©y c¸c loµi nh• vÑm xanh, sß huyÕt, sß l«ng, c¸ ®èi, sao biÓn vµ ®Æc biÖt lµ ®åi måi. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 28
29. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ ‟ HST r¹n san h«: cã thµnh phÇn ®a d¹ng vµ phong phó. §é s©u phæ biÕn cña c¸c r¹n tõ 4 ‟ 6 m, s©u nhÊt tõ 14 ‟ 18 m. C¸c r¹n san h« vïng biÓn C¸t Bµ tuy kh«ng lín vµ léng lÉy b»ng c¸c r¹n san h« biÓn phÝa nam nh•ng cã nhiÒu kiÓu tiªu biÓu cho kiÓu r¹n ven bê t©y vÞnh B¾c Bé. §©y cßn lµ n¬i b¶o vÖ c¸c c¸ thÓ non, Êu trïng cña rÊt nhiÒu loµi sinh vËt biÓn kh¸c. Vµo nh÷ng khi biÓn lÆng, t¹i c¸c vïng cã r¹n san h« cã thÓ tæ chøc du lÞch sinh th¸i biÓn víi nh÷ng cuéc lÆn biÓn cho du kh¸ch. *Sù ®a d¹ng sinh häc KDTSQ quần đảo C¸t Bà cã nguồn tài nguyªn thiªn nhiªn phong phó bao gồm cả c¸c loài ở cạn cũng như c¸c loài sinh vật biển. Theo kết quả điều tra, C¸t Bà cã 620 loài thực vật bậc cao ph©n bố thuộc 438 chi của 123 họ, điển h×nh là Chi đài (Annamocarya sinensis), Kim giao (Najeia fleuryi), L¸t khối (Ardisia), L¸t hoa (Chukrasia tubularis), Re hương (Cinnamonum pathoroxylon), Thổ phục linh (Smilax glabra), Tróc đũa (Sava japonica), Sến mật (Madluca pasquiern).v.v Rong biển: 8 loài rong được đưa vào S¸ch đỏ để bảo vệ: Rong đai bß (Codium repeus), Rong ruột nho (Caulerpa racemrosa), Rong đ¸ cong (Gelidella acerosa), Rong mơ mềm (Sargassum tenerrimum), Rong chủn dẹp (Gratelonpia livida), Rong thun thót (Catenela nipae), Rong nhót (Dermonema pulvinata), Rong thuốc giun (Caloglossa leprienrri). Động vật đ¸y: 7 loài bao gồm ốc đụn đực (Trochus pyramis), Ốc đụn c¸i (Trochus niloticus), Trai ngọc (Pinctada margannitofera), Bàn mai (Pinna atropurpurea), Con sót (Anomalodiscus squamosa), Vẹm xanh (Mytillus smaragdinus), Mực nang v©n hổ (Stepia tigris). C¸t Bà cã 32 loài thó, 69 loài chim và 20 loài bß s¸t, lưỡng cư. Nhiều loài quý hiếm như voọc đầu vàng, sơn dương, r¸i cá, b¸o, mÌo rừng, cầy hương, sãc đen Đặc biệt voọc đầu vàng (Trachypithecus francoisi polyocephalus) là loài đặc hữu ở C¸t Bà, nªn nã được mang tªn Voọc C¸t Bà. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 29
30. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Nhiều loài chim quý cũng cư tró hoặc di cư đến đ©y như s©m cầm, khướu, chim cu xanh, cu g¸y C¸t Bà cã nhiều loài động vật cã tªn trong s¸ch đỏ Việt Nam và thế giới: - Bậc E: Là những loài đứng trước nguy cơ bị tiªu diệt gồm Đồi mồi (Eretmochelys imbricata), Quản đồng (Carreta olivacea), Rïa da (Dermochelys coreacea), Ác là (Pica pica sericea), Qụa khoang (Corcus torquatus) , Voọc đầu trắng (Presbytis francoisis delacauri). - Bậc V: Những loài cã nguy cơ bị tổn thất gồm 13 loài: Kỳ đà nước (Varanus salvator), Trăn đất (Python molurus), Rắn hổ chóa (Ophiophaus hannab), Đẻn vẩy bụng kh«ng đều (Thaláophina viperina), VÝch (Chelonia mydas), Khỉ mặt đỏ (Macaca aretoides), Khỉ đu«i lợn (Macaca nemestrina), Sơn dương (Capricornis sumatraesis), Hươu sao (Cervus nippon), Hoẵng (Muntiaccus muntijak), Tª tª vàng (Manis pentadactyla), Sãc bụng đỏ (Calloscirus erythraeus castancoventris). - Bậc R: Loài cã vïng ph©n bố hẹp số lượng Ýt gồm 4 loài: Cốc đế (Phalacrocorax carbosinensis), Cß th×a (Platalea monor), Yến nói (Callocalia brevirostris innominata), Mßng biển đen (Larus saudersi). - Bậc T: Loài tương đối an toàn gồm 7 loài: Tắc kÌ (Gecko gecko), Rắn r¸o thường (Ptyas korros), Rắn r¸o n©u (Ptyas mucosus), Rắn cạp nong (Bugarus fasciatus), Rắn hổ mang (Naja naja), Le khoang cổ (Nettapus coronmandelianus), R¸i c¸ thường. §¸nh gi¸ vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn Lµ mét hßn ®¶o lín nhÊt trong sè 1969 hßn ®¶o cña quÇn thÓ ®¶o vÞnh H¹ Long, l¹i n»m c¸ch trung t©m thµnh phè H¶i Phßng, thñ ®« Hµ Néi còng nh• c¸c tØnh l©n cËn kh«ng xa (d•íi 200 km), C¸t Bµ cã vÞ trÝ kh¸ thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®Þa ph•¬ng trong ®ã cã kinh tÕ du lÞch. §Þa h×nh ®a d¹ng, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, c¶nh quan thiªn nhiªn hïng vÜ, th¬ méng víi bèn bÒ nói ®¸ l« x«, trËp trïng Èn hiÖn trong mµu xanh b¹t ngµn cña c¸c c¸nh rõng nguyªn sinh nhiÖt ®íi trªn ®¶o ®¸ v«i, SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 30
31. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ c¸c HST cïng c¸c r¹n san h«, th¶m rong, cá biÓn, hÖ thèng hang ®éng, tïng ¸ng ®Æc thï ®· t¹o cho KDTSQTG C¸t Bµ mét søc hÊp dÉn ®Æc biÖt. §©y lµ c¬ së ®Ó C¸t Bµ cã thÓ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch nh• du lÞch nghØ d•ìng, du lÞch thÓ thao, du lÞch sinh th¸i, du lÞch tham quan th¾ng c¶nh KhÝ hËu C¸t Bµ kh¸ «n hoµ, võa mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa võa chÞu ¶nh h•ëng cña giã mïa ®¹i d•¬ng nªn Ýt kh¾c nghiÖt vµ rÊt thuËn lîi cho ho¹t ®éng du lÞch. B¶ng 2 : ChØ tiªu khÝ hËu sinh häc ®èi víi con ng•êi NhiÖt ®é NhiÖt ®é Biªn ®é n¨m L•îng trung trung b×nh cña nhiÖt ®é H¹ng ý nghÜa m•a n¨m b×nh n¨m th¸ng nãng trung b×nh (mm) (°C) nhÊt (°C) (°C) 1 ThÝch nghi 18-24 24-27 2550 4 RÊt nãng 29-32 32-35 14-19 32 >35 >19 <650 (Nguån: B¸o c¸o tãm t¾t Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam thêi kú 1995 – 2010) So s¸nh víi b¶ng chØ tiªu trªn ta thÊy nhiÖt ®é trung b×nh còng nh• l•îng m•a n¨m cña C¸t Bµ ®Òu thuéc møc thø nhÊt (h¹ng 1) nghÜa lµ rÊt thÝch hîp cho c¸c ho¹t ®éng du lÞch. NhiÖt ®é trung b×nh th¸ng nãng nhÊt cña C¸t Bµ (28 - 29°C) còng n»m trong giíi h¹n kh¸ thÝch nghi víi c¬ thÓ con ng•êi. Theo nghiªn cøu, nhiÖt ®é n•íc biÓn ®iÒu hoµ, thÝch hîp nhÊt ®èi víi kh¸ch du lÞch t¾m biÓn lµ tõ 20 ‟ 25 °C. Nh• vËy cã thÓ thÊy, ®iÒu kiÖn khÝ hËu C¸t Bµ lµ kh¸ lý t•ëng ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch t¾m biÓn cña du kh¸ch. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 31
32. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè thuËn lîi, mét ®Æc ®iÓm thêi tiÕt cã thÓ g©y ra nh÷ng ¶nh h•ëng vµ h¹n chÕ cho ho¹t ®éng du lÞch C¸t Bµ lµ c¸c c¬n gi«ng, b·o th•êng x¶y ra vµo mïa du lÞch (th¸ng 6 ‟ 10). Nguån n•íc ngät trªn ®¶o kh¸ dåi dµo, ®ñ kh¶ n¨ng cung cÊp cho nhu cÇu n•íc sinh ho¹t cña ng•êi d©n, kh¸ch du lÞch còng nh• c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. Nguån n•íc kho¸ng vµ nguån n•íc nãng cã thÓ coi lµ mét ®Æc ©n n÷a cho thiªn nhiªn ®· ban tÆng cho KDTSQ C¸t Bµ, cÇn ®•îc khai th¸c tèt phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng du lÞch. C¸c HST vµ hÖ ®éng thùc vËt ë C¸t Bµ hÕt søc phong phó, ®a d¹ng trong ®ã cã nhiÒu loµi ®Æc h÷u quý hiÕm, ®iÓn h×nh nhÊt lµ voäc ®Çu tr¾ng vµ c¸c loµi thùc vËt nh• kim giao, c©y “vµ n­íc” vµ nh÷ng loµi chØ thÊy xuÊt hiÖn ë C¸t Bµ. So víi c¸c VQG vµ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn kh¸c ë n•íc ta, ®©y thùc sù lµ mét lîi thÕ lín mµ thiªn nhiªn ®· trao tÆng cho C¸t Bµ, cã gi¸ trÞ vÒ b¶o tån nguån gen còng nh• rÊt cã ý nghÜa ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch, cã kh¶ n¨ng thu hót mét l•îng lín kh¸ch du lÞch ®Õn tham quan vµ t×m hiÓu. Tãm l¹i, sù phong phó vÒ chñng lo¹i vµ ph©n bè mét c¸ch kh¸ tËp trung cña c¸c nguån tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn lµ mét lîi thÕ næi bËt cña C¸t Bµ so víi c¸c vïng du lÞch kh¸c trªn trong c¶ n•íc. §©y thùc sù lµ mét ®iÓm dõng ch©n lý t•ëng cho kh¸ch du lÞch trong n•íc vµ b¹n bÌ quèc tÕ. 2.1.3.KDTSQTG C¸t Bµ - nh÷ng gi¸ trÞ cã tÇm quan träng quèc tÕ Thø nhÊt, KDTSQ quÇn ®¶o C¸t Bà lµ l¸ phæi xanh cña thành phè H¶i Phßng và khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c (H¶i Phßng ‟ Qu¶ng Ninh - Hà Néi). Víi sù phong phó vµ ®a d¹ng c¸c loµi sinh vËt, KDTSQ C¸t Bµ cã ®ãng gãp lín trong viÖc tham gia vào chu tr×nh cacbon, gi¶m thiÓu khÝ nhà kÝnh và « nhiÔm kh«ng khÝ. §©y lµ n¬i l•u gi÷ c¸c nguån ®a d¹ng sinh häc bao gåm c¸c loài sinh vËt quý hiÕm, c¸c sinh c¶nh ®a d¹ng trªn c¹n và d•íi biÓn. PhÇn biÓn cña KDTSQ lµ b·i ®Î, n¬i nu«i d•ìng Êu trïng và con non cña c¸c loài thñy h¶i s¶n tr•íc khi ra biÓn sinh sèng. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 32
33. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ KDTSQTG C¸t Bµ còng lµ n¬i con ng•êi tiÕn hành c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi còng nh• c¸c ho¹t ®éng gi¶i trÝ, du lÞch gÇn gòi víi thiªn nhiªn, th©n thiÖn m«i tr•êng. H¬n n÷a, ®©y cßn lµ n¬i gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng, lßng yªu n•íc, yªu thiªn nhiªn, ®¹o ®øc m«i tr•êng, là phßng thÝ nghiÖm sèng cho nghiªn cøu khoa häc và ph¸t minh cña thÕ hÖ trÎ. 2.1.4.C¸c ho¹t ®éng du lÞch cã thÓ tæ chøc t¹i KDTSQTG C¸t Bµ Khi C¸t Bµ ®· ®•îc UNESCO c«ng nhËn lµ KDTSQTG th× nhiÖm vô ®•îc ®Æt lªn hµng ®Çu cho chÝnh quyÒn vµ ng•êi d©n n¬i ®©y lµ viÖc b¶o vÖ m«i tr•êng, b¶o vÖ c¸c HST cïng víi sù ®a d¹ng sinh häc cña nã. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong KDTSQ ph¶i ®¶m b¶o tu©n thñ ®óng c¸c tiªu chÝ vÒ m«i tr•êng, trong ®ã b¶o vÖ vïng lâi ®•îc quan t©m ®Æc biÖt. Thùc tÕ cho thÊy cã hai lÜnh vùc kinh tÕ cã tiÒm n¨ng lín t¹i KDTSQTG C¸t Bµ lµ ph¸t triÓn thuû s¶n vµ du lÞch trong ®ã viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng du lÞch mang ý nghÜa x· héi cao, t¸c ®éng vµ ¶nh h•ëng trùc tiÕp tíi KDTSQ. C¸c hoạt động du lịch tại KDTSQ C¸t Bà: - Nghỉ dưỡng, vui chơi giải trÝ, hoạt động thể thao d· ngoại ở c¸c khu đệm. - Tổ chức du lịch sinh th¸i thăm quan c¸c khu rừng nguyªn sinh, c¸c loài quý hiếm, c¸c cảnh đặc sắc tại trung t©m VQG C¸t Bµ. - Tổ chức c¸c loại h×nh du lịch khoa học chuyªn đề như rừng nguyªn sinh, c¸c hang động nói đ¸ v«i (karst), c¸c HST nhiệt đới tiªu biểu. - Du lịch th¸m hiểm c¸c hang động, leo nói, chÌo thuyền kayak - Thăm c¸c cảnh quan đặc thï, c¸c tïng, ¸ng - Du lịch ngầm và quay phim chụp ảnh dưới nước. - Tắm biển ở c¸c b·i c¸t nhỏ, đẹp. - Tổ chức dịch vụ khoa học, kỹ thuật như: quay phim, chụp ảnh c¸c loài chim, thó, c©y, con quý hiếm, c¸c sinh cảnh đặc sắc.v.v SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 33
34. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ - Thăm quan. trao đổi kinh nghiệm nu«i trång thuỷ sản về quy m« và vị trÝ phï hợp vừa tạo nguồn thực phẩm thuỷ hải sản tại chỗ vừa xuất khẩu trong vïng chuyển tiếp. 2.2.§iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi vµ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i kdtsqtg c¸t bµ 2.2.1.C¬ së h¹ tÇng a.M¹ng l•íi giao th«ng C¸t Bµ lµ mét trong nh÷ng khu du lÞch träng ®iÓm cña miÒn B¾c vµ c¶ n•íc vÒ sinh th¸i rõng vµ biÓn, n»m trong tæng thÓ quy ho¹ch ph¸t triÓn du lÞch cña thµnh phè vµ g¾n víi du lÞch H¹ Long ‟ Qu¶ng Ninh. §Ó ngµnh du lÞch C¸t Bµ thùc sù lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu, quan träng vµ ph¸t triÓn du lÞch KDTSQ C¸t Bµ t•¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, Thµnh phè vµ huyÖn ®¶o ®· kh«ng ngõng ®Çu t•, n©ng cao m¹ng l•íi giao th«ng vËn t¶i c¶ ®•êng bé vµ ®•êng thuû t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ®i l¹i gi÷a C¸t Bµ vµ Thµnh phè dÔ dµng vµ nhanh chãng h¬n. C¸c ph•¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch ë C¸t Bµ chñ yÕu lµ xe « t« vµ tµu thuyÒn du lÞch. *HÖ thèng giao th«ng ®•êng bé Th¸ng 5 ‟ 2002, tuyÕn ®•êng xuyªn ®¶o H¶i Phßng ‟ C¸t H¶i ‟ C¸t Bµ ®· hoµn thµnh vµ ®•a vµo sö dông. §©y lµ tuyÕn ®•êng chñ ®¹o t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ®i l¹i cña du kh¸ch b»ng ph•¬ng tiÖn «t«, xe m¸y nhÊt lµ nh÷ng ngµy cã thêi tiÕt xÊu, sãng to giã lín. Tõ n¨m 2005 ®Õn nay, nhiÒu tuyÕn ®•êng du lÞch quanh ®¶o ®· ®•îc më phôc vô du kh¸ch ®i l¹i t¹o c¶m gi¸c tho¶i m¸i ®ã lµ nh÷ng ®•êng C¸t Bµ - BÕn BÌo qua ®•êng nói xÎ; n©ng cÊp ®•êng trôc thÞ trÊn C¸t Bµ thµnh 2 lµn ®•êng xe ch¹y, cã lÒ ®•êng vµ vØa hÌ v× ®©y lµ tuyÕn ®•êng ®i ra c¸c b·i t¾m C¸t Cß mµ c• d©n trªn ®¶o còng nh• kh¸ch du lÞch tõ nhiÒu n¬i ®Õn th•êng ®i bé d¹o m¸t vµo nh÷ng buæi chiÒu, tèi; ®•êng ra c¸c b·i t¾m ®•îc nèi liÒn quanh co t¹o vÎ hÊp dÉn m¸t mÎ cho kh¸ch, tõ b·i t¾m C¸t Cß I sang b·i t¾m C¸t Cß II b»ng cÇu C¸t Tiªn 1, tõ b·i t¾m C¸t Cß I sang b·i t¾m C¸t §¸ B»ng (C¸t Cß III) b»ng cÇu C¸t Tiªn 2. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 34
35. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ ViÖc më réng ®•êng vµ khu«n viªn khu c¶ng c¸ (tõ chî C¸t Bµ - Chïa §«ng) t¹o ra khung c¶nh tho¸ng m¸t, tho¶i m¸i cho kh¸ch du lÞch. Thªm vµo ®ã, mét viÖc lµm cã ý nghÜa tÝch cùc kh¸c n©ng cao c¬ së h¹ tÇng lµ: th«ng xe kü thuËt ®•êng HiÒn Hµo ‟ VQG C¸t Bµ víi chiÒu dµi h¬n 4km, nÒn ®•êng réng 7,5m, mÆt ®•êng réng 5,5m, kÕt cÊu ®•êng lµ nhùa thÊm nhËp 5,5kg/m3. Tæng gi¸ trÞ ®Çu t• cho dù ¸n lµ 15,5 tû. Tõ n¨m 2008, huyÖn C¸t H¶i quy ®Þnh 3 tuyÕn phè ®i bé t¹i khu trung t©m du lÞch C¸t Bµ. TuyÕn 1: ®•êng Nói Ngäc (®o¹n tõ kh¸ch s¹n Sun & Sea ®Õn n¬i giao c¾t víi ®•êng 1- 4). TuyÕn 2: ®•êng Nói Ngäc (®o¹n tõ Nhµ kh¸ch UBND huyÖn ®Õn n¬i giao c¾t víi ®•êng 1 ‟ 4 ). TuyÕn 3: ®•êng 1 ‟ 4 (®o¹n ®•êng ®«i tõ cæng c¶ng c¸ C¸t Bµ ®Õn C¸t Cß 1 vµ C¸t Cß 2). Quy ®Þnh ®•îc ¸p dông tõ 20 ®Õn 23h hµng ngµy.XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ l•îng kh¸ch ®«ng, nhÊt lµ vµo buæi tèi c¸c ngµy nghØ cuèi tuÇn trong dÞp hÌ, viÖc më tuyÕn phè ®i bé b¶o ®¶m an toµn giao th«ng cho du kh¸ch, ®ång thêi t¹o nÐt míi cho du lÞch C¸t Bµ. N¨m 2009, ®Ó chuÈn bÞ cho lÔ héi kû niÖm 50 n¨m ngµy B¸c Hå vÒ th¨m Lµng C¸, phßng C«ng th•¬ng phèi hîp víi c«ng ty qu¶n lý c«ng tr×nh c«ng céng vµ dÞch vô ®« thÞ san lÊp mÆt b»ng mét sè thöa ®Êt ®Ó lµm b·i ®ç xe t¹m thêi, më réng nót giao th«ng ng· ba c¶ng c¸ C¸t Bµ, söa ch÷a c¸c ®o¹n vØa hÌ, ®­êng giao th«ng bÞ xuèng cÊp HÌ n¨m 2009, C«ng ty TNHH Th•¬ng m¹i Quèc H•ng võa ch¹y thö nghiÖm tuyÕn xe buýt du lÞch (xe ®iÖn) t¹i khu du lịch C¸t Bà cho ®Õn th¸ng 9. C«ng ty mua míi 10 chiÕc xe với tæng trÞ gi¸ trªn 3 tû ®ång. Mçi xe cã søc chë tèi ®a là 10 ng•êi. TuyÕn xe buýt này ho¹t ®éng trong khu trung t©m du lÞch víi tÇn suÊt tõ 5 ®Õn 10 phót/chuyÕn. Víi viÖc më tuyÕn xe buýt du lÞch sÏ t¹o ra sù thuËn tiÖn cho ng•êi d©n và kh¸ch du lÞch khi cã nhu cÇu ®i l¹i, th¨m quan, mua s¾m hoÆc ®Õn c¸c b·i t¾m. Kh«ng chØ là sù thuËn tiÖn trong ®i l¹i, nh÷ng chiÕc xe ®iÖn nhá nh¾n sÏ gãp phÇn làm gi¶m tai n¹n giao th«ng khi gióp ng•êi d©n h¹n chÕ viÖc sö dông ph•¬ng tiÖn c¸ nh©n nh• xe SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 35
36. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ m¸y, võa t¹o ra sù v¨n minh, hiÖn ®¹i cho khu du lịch, ®ång thêi gãp phÇn vào viÖc gÜ• g×n m«i tr•êng cña KDTSQTG C¸t Bà. *HÖ thèng giao th«ng ®•êng thuû Giao th«ng ®•êng thuû ®•îc ph¸t triÓn ®ång bé ®Ó phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ du lÞch cña huyÖn ®¶o còng nh• KDTSQ. TuyÕn ®•êng xuyªn ®¶o H¶i Phßng C¸t Bµ ®•îc chÝnh thøc ®•a vµo sö dông n¨m 2002. TuyÕn ®•êng nµy qua 2 phµ §×nh Vò vµ BÕn Gãt. §©y lµ tuyÕn ®•êng xuyªn ®¶o ®Çu tiªn cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, du kh¸ch cã thÓ lùa chän c¸c c«ng ty vËn t¶i ®Ó ®Õn víi C¸t Bµ. 1, Xe kÕt hîp víi tµu cao tèc 1.1.C«ng ty TNHH vËn t¶i Hoµng Long §Þa chØ:sè 4 Lª Th¸nh T«ng, H¶i Phßng;®•êng 1/4 thÞ trÊn C¸t Bµ 1.2.C«ng ty TNHH vËn t¶i du lÞch C¸t Bµ §Þa chØ: ®•êng 1/4, thÞ trÊn C¸t Bµ 2, Tµu 2.1. HTX vËn t¶i Thèng NhÊt ( tµu Thèng NhÊt ) §Þa chØ: sè 1C ®•êng BÕn BÝnh, H¶i Phßng 2.2. C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ du lÞch H¶i Phßng ( tµu Mekong Hoµng YÕn vµ Hoµng YÕn ‟ T©n H¶i ) §Þa chØ: sè 1 ®•êng BÕn BÝnh, H¶i Phßng 2.3 C«ng ty c«ng nghiÖp tµu thuû vµ x©y dùng Hång Bµng tµu Visdemco) §Þa chØ: sè 6, ®•êng BÕn BÝnh, H¶i Phßng; ®•êng 1/4 ,thÞ trÊn c¸t Bµ. Ngµy 31/3/2009, kh¸nh thµnh bÕn phµ Gia LuËn ‟ TuÇn Ch©u, Qu¶ng Ninh hoµn thµnh ®•a vµo sö dông phôc vô du lÞch cho khu vùc. §Ó t¹o thuËn lîi cho du kh¸ch ®Õn C¸t Bµ, hÖ thèng giao th«ng ®· ®•îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong n¨m qua. Bªn c¹nh më míi c¸c ®iÓm xuÊt ph¸t, C¸t Bµ cßn míi khai tr•¬ng tuyÕn tµu cao tèc §å S¬n ‟ Hßn D¸u ‟ C¸t Bµ. Còng n¨m 2009, c«ng ty TNHH vËn t¶i du lÞch C¸t Bµ võa më thªm tuyÕn vËn t¶i thuû míi, ®•a kh¸ch tõ C¸t Bµ - Gia LuËn ®i Hßn Gai ‟ Qu¶ng Ninh th¨m vÞnh H¹ SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 36
37. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Long vµ ng•îc l¹i. §Ó ®¸p øng nhu cÇu mçi ngµy cã hµng tr¨m l•ît kh¸ch tham gia tuyÕn vËn t¶i míi, c«ng ty th•êng xuyªn t¨ng lªn tõ 3 ®Õn 5 chuyÕn. Cïng víi mét sè ®¬n vÞ tham gia vËn t¶i thuû, tuyÕn tõ néi thµnh H¶i Phßng ra ®¶o C¸t Bµ b»ng tµu thuû, tµu cao tèc cña c¸c h·ng vËn t¶i Hoµng YÕn, Hoµng Long, Thèng NhÊt, më tuyÕn vËn t¶i thuû míi ®i H¹ Long gãp phÇn ph¸t triÓn hîp t¸c, liªn kÕt hiÖu qu¶ h¬n cho tuyÕn du lÞch träng ®iÓm C¸t Bµ - H¹ Long. HiÖn nay ®éi tµu du lÞch vËn chuyÓn kh¸ch tham quan trªn vÞnh cã tæng sè 58 chiÕc, tµu vËn chuyÓn kh¸ch tuyÕn H¶i Phßng ‟ C¸t Bµ lµ 16 chiÕc. Nhê sù n©ng cÊp thªm míi vÒ tµu thuyÒn mµ l•îng kh¸ch du lÞch ®Õn C¸t Bµ ngµy cµng t¨ng nh•: tµu kh¸ch tham quan ë Qu¶ng Ninh chuyÓn kh¸ch tham quan C¸t Bµ cËp t¹i BÕn BÌo n¨m 2008 lµ 2.598 l•ît kh¸ch, Gia LuËn lµ 1.569 l•ît kh¸ch. §éi xe «t« du lÞch cã 35 chiÕc, hµng tr¨m xe g¾n m¸y phôc vô kh¸ch. Ngµnh giao th«ng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc ®Çu t•, mua s¾m ph•¬ng tiÖn vµ n©ng cao chÊt l•îng phôc vô, rót ng¾n thêi gian ®i l¹i cña du kh¸ch. §Æc biÖt s©n bay C¸t Bi më ®•êng bay th¼ng Hång K«ng (Ma Cao) ‟ H¶i Phßng n¨m 2006 ®· thu hót mét l•îng lín kh¸ch du lÞch khu vùc nµy tíi C¸t Bµ trong mçi mïa du lÞch. Theo kÕ ho¹ch, thµnh phè H¶i Phßng sÏ x©y dùng mét c©y cÇu nèi tõ c¶ng §×nh Vò ®Õn huyÖn C¸t H¶i. ChiÕc cÇu nµy sÏ ®•îc nèi víi con ®•êng cao tèc 5B (®•êng cao tèc Hµ Néi ‟ H¶i Phßng) thø 2 nèi tõ cÇu Thanh Tr×, Hµ Néi. V× thÕ, thêi gian ®i tõ Hµ Néi ®Õn C¸t Bµ sÏ ®•îc rót ng¾n l¹i, chØ mÊt kho¶ng chõng ch•a tíi 3h ®ång hå. Tuy nhiªn viÖc s¾p xÕp giê tµu khëi hµnh t¹i c¸c bÕn tµu H¶i Phßng ch•a phï hîp víi ®iÒu kiÖn nghØ vµ tr¶ phßng cña kh¸ch. Gi¸ vÐ tµu kh«ng thèng nhÊt, c¸c ph•¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch tõ H¶i Phßng ‟ C¸t Bµ vµ ng•îc l¹i qu¸ cò. Phµ chë kh¸ch tuyÕn §×nh Vò ‟ Ninh TiÕp ho¹t ®éng ch•a tÝch cùc, tinh thÇn phôc vô ch•a cao, thêi gian ch¹y qu¸ chËm, ch•a kÞp thêi th•êng xuyªn, do vËy t¹o cho kh¸ch cã c¶m gi¸c khã chÞu khi ph¶i chê ®îi SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 37
38. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ l©u. Ch•a lµm tèt c«ng t¸c an toµn giao th«ng, nhÊt lµ c¸c ph•¬ng tiÖn thuû th•êng chë kh¸ch qu¸ sè l•îng ®¨ng kiÓm (nhÊt lµ nh÷ng ngµy cao ®iÓm ë mïa hÌ). §éi ngò phôc vô cßn h¹n chÕ vÒ nghiÖp vô du lÞch vµ ngo¹i ng÷. b.M¹ng l•íi ®iÖn §Çu n¨m 1998, ®•êng d©y ®iÖn 35 KV ®· x©y dùng xong vµ ®•a ®iÖn l•íi quèc gia ®Õn ®¶o C¸t H¶i, thÞ trÊn C¸t Bµ vµ trung t©m VQG . Cho ®Õn nay, m¹ng l•íi ®iÖn còng ®· ®•îc më réng, cÊp ®iÖn cho c¸c x·, ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn cho toµn khu. M¹ng l•íi ®iÖn quèc gia ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ång thêi còng t¹o b•íc ngoÆt míi trong ngµnh du lÞch huyÖn ®¶o. Tuy nhiªn, hÖ thèng ®•êng ®iÖn th•êng xuyªn bÞ qu¸ t¶i nhÊt lµ trong nh÷ng dÞp lÔ héi, th¸ng du lÞch mïa hÌ. V× vËy, huyÖn ®¶o C¸t Bµ ®· cã dù ¸n n©ng cÊp hÖ thèng ®•êng d©y t¶i ®iÖn tõ 35KV lªn 110 KV, hoµn chØnh l•íi ®iÖn h¹ thÕ ®Õn c¸c x· vµ ®iÓm d©n c• ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®iÖn cña ng•êi d©n còng nh• phôc vô c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Ngµy 21/3/2009 C«ng ty TNHH MTV ®iÖn lùc H¶i Phßng ®· khëi c«ng x©y dùng tr¹m biÕn ¸p trung gian C¸t Bµ 1.000kVA ‟ 35/10 kV, tuyÕn ¸p 10kV vµ tr¹m biÕn ¸p ph©n phèi 250 ‟ 10/0,4 kV cÊp ®iÖn cho x· ViÖt H¶i ‟ x· cuèi cïng cña thµnh phè H¶i Phßng ch•a cã ®iÖn l•íi quèc gia. c.HÖ thèng cung cÊp n•íc Nguån n•íc cung cÊp cho sinh ho¹t t¹i thÞ trÊn C¸t Bµ lµ nguån n•íc ngÇm tõ c¸c giÕng khoan vµ c¸c nguån n•íc lé thiªn (hang Thuång Luång, suèi Xu©n §¸m, suèi HiÒn Hµo vµ suèi Khe S©u ). Nh­ng nÕu chØ víi nguån n•íc nµy th× ch•a ®¸p øng ®ñ nhu cÇu l©u dµi cña nh©n d©n trªn ®¶o vµ phôc vô du lÞch. V× thÕ, C¸t Bµ ®· ®•a ra nhiÒu dù ¸n nh•: ®•a n•íc ngät tõ Yªn H•ng (Qu¶ng Ninh) vÒ C¸t H¶i; nhµ m¸y cÊp n•íc ngät cho thÞ trÊn C¸t Bµ vµ x· Gia LuËn, Xu©n §¸m víi c«ng suÊt 5.000m3/ngµy ®ªm. Dù ¸n cÊp n•íc s¹ch t¹i C¸t Bµ nguån ®Çu t• tõ ng©n s¸ch ®· hoµn thµnh n¨m 2008. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 38
39. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ 2.2.2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt C¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch gi÷ vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh, bao gåm hÖ thèng c¸c c¬ së l•u tró, ¨n uèng, c¸c c¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao, c¸c ph•¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ c¸c c¬ së dÞch vô du lÞch kh¸c. a. C¬ së l•u tró Cïng víi nghÒ truyÒn thèng ®¸nh b¾t c¸ cña ng•êi d©n KDTSQTG C¸t Bµ th× du lÞch còng lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh cña n¬i ®©y. §¶ng bé, chÝnh quyÒn huyÖn C¸t H¶i ®· x¸c ®Þnh du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu, quan träng vµ quyÕt t©m x©y dùng C¸t Bµ trë thµnh trung t©m du lÞch lín cña miÒn B¾c vµ c¶ n•íc, do ®ã ngµnh du lÞch cña huyÖn ®· cã b•íc ph¸t triÓn v•ît bËc. Cïng víi sù ®Çu t• cña Nhµ n•íc, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c còng ®Çu t• x©y dùng kh¸ch s¹n, nhµ hµng, c¸c c¬ së dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ, ph•¬ng tiÖn vËn t¶i Nhê ®ã, c¬ së dÞch vô du lÞch cña KDTSQ ®Æc biÖt lµ kh¸ch s¹n, nhµ nghØ ®· cã sù thay ®æi. Tuy nhiªn chñ yÕu lµ ®Çu t• do tù ph¸t nªn c¸c c¬ së cßn thiÕu ®ång bé, thõa c¸c nhµ nghØ nhá, thiÕu c¸c kh¸ch s¹n lín c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. C¬ së h¹ tÇng VQG ®· ®•îc n©ng cÊp. Du kh¸ch cã thÓ nghØ l¹i trong v•ên hoÆc ngoµi thÞ trÊn víi ®Çy ®ñ kh¸ch s¹n, nhµ nghØ. B¶ng 3: Thùc tr¹ng vÒ c¬ së l•u tró du lÞch STT C¸c chØ tiªu N¨m 2008 1 Tæng sè kh¸ch s¹n nhµ nghØ 107 1.1 Kh¸ch s¹n 4 sao 02 1.2 Kh¸ch s¹n 3 sao (theo thiÕt kÕ) 03 1.3 Kh¸ch s¹n 2 sao 08 1.4 Kh¸ch s¹n 1 sao 13 2 Tæng sè phßng nghØ 1.996 3 Tæng sè gi•êng nghØ 3.765 (Nguån: Sè liÖu thèng kª huyÖn C¸t H¶i) SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 39
40. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ MÊy n¨m gÇn ®©y ®•îc sù quan t©m cña thµnh phè, mét sè kh¸ch s¹n lín ®•îc x©y dùng ®¹t tiªu chuÈn kh¸ch s¹n hiÖn ®¹i. TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2008 toµn ®¶o cã 107 c¬ së l•u tró trong ®ã cã 2 resort 4 SAO víi 226 buång, 3 kh¸ch s¹n 3 sao víi 268 buång; 8 kh¸ch s¹n 2 sao víi 309 buång; 13 kh¸ch s¹n 1 sao víi 318 buång ®· ®•îc chÝnh thøc xÕp h¹ng, sè cßn l¹i lµ c¸c nhµ nghØ vµ kh¸ch s¹n ch•a xÕp h¹ng. Mét sè kh¸ch s¹n tiªu biÓu nh•: Holiday view cña Vinaconex, Sunrise resort cña c«ng ty TNHH Tr•êng B×nh Minh cã nhiÒu dÞch vô bæ sung. MÆc dï c¸c c¬ së l•u tró thuéc KDTSQ C¸t Bµ ®ñ tiªu chuÈn ®ãn kh¸ch, nh•ng sè l•îng kh¸ch s¹n, phßng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ cßn h¹n chÕ. Theo nh• b¸o c¸o cña Phßng du lÞch huyÖn C¸t H¶i th× sè l•îng kh¸ch s¹n t¨ng võa ®ñ cho kh¸ch ®Õn th¨m KDTSQ C¸t Bµ. Tuy nhiªn, nh÷ng ngµy cao ®iÓm sè l•îng phßng vÉn kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu phßng nghØ cña kh¸ch ®Õn C¸t Bµ (Nguån: UBND huþªn C¸t H¶i). PhÇn lín c¸c kh¸ch s¹n, nhµ nghØ chó träng viÖc bæ sung trang thiÕt bÞ, n©ng cÊp c¬ së l•u tró nh»m t¨ng chÊt l•îng phßng vµ qua ®ã t¨ng søc c¹nh tranh. Tuy nhiªn cßn cã mét sè nhµ nghØ, nhµ d©n kinh doanh dÞch vô l•u tró cßn thiÕu vÒ trang thiÕt bÞ, yÕu kÐm vÒ chÊt l•îng phôc vô lµm ¶nh h•ëng tíi uy tÝn cña khu du lÞch. §Æc biÖt phÇn lín c¸c c¬ së l•u tró ch•a cã ®Çu t• tho¶ ®¸ng cho hÖ thèng thu gom, xö lý chÊt th¶i. PhÇn lín n•íc th¶i ®•îc th¶i trùc tiÕp ra tù nhiªn hoÆc chØ qua bÓ tù thÊm. §©y lµ t¸c ®éng ®¸ng kÓ cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr•êng C¸t Bµ. b.C¬ së ¨n uèng Bªn c¹nh dÞch vô l•u tró th× dÞch vô ¨n uèng còng lµ mét yÕu tè h×nh thµnh nªn viÖc hÊp dÉn kh¸ch ®Õn víi KDTSQ C¸t Bµ. C¸c c¬ së phôc vô ¨n uèng rÊt ®a d¹ng, hÇu hÕt c¸c kh¸ch s¹n, nhµ nghØ ®Òu cã c¬ së phôc vô ¨n uèng, c¸c nhµ hµng, qu¸n ¨n ®· cã thÓ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch, tuy nhiªn diÖn tÝch nhá hÑp vµ kh«ng cã phßng phôc vô riªng theo yªu cÇu cña du kh¸ch. Ngoµi dÞch vô ¨n uèng trong c¸c kh¸ch s¹n ë C¸t Bµ cßn cã 37 nhµ hµng lu«n s½n sµng phôc vô kh¸ch du lÞch vµ nh©n d©n ®Þa ph•¬ng víi c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n nh• t«m hïm, cua, ghÑ, tu hµi, mùc vµ ®Æc s¶n rõng nh­ SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 40
41. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ thá, dª HÖ thèng c¸c c¬ së ¨n uèng tËp trung däc thÞ trÊn. HiÖn nay ngoµi sè kh¸ch s¹n, nhµ hµng cã dÞch vô ¨n uèng th× cã mét sè dÞch vô bÌ næi ë tr•íc cöa vÞnh, khu vùc BÕn BÌo (8 nhµ hµng næi) vµ dÞch vô ¨n uèng ngay trªn c¸c tµu tham quan vÞnh. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, C¸t Bµ cã mét sè nhµ hµng chuyªn phôc vô kh¸ch n•íc ngoµi víi c¸c mãn ¨n truyÒn thèng ViÖt Nam, mãn ¨n ¢u, ®· ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu cña kh¸ch. C¸c dÞch vô nµy còng ®•îc du kh¸ch yªu thÝch, dÞch vô ngµy cµng ®•îc ®Çu t• khang trang, hiÖn ®¹i. ChÊt l•îng phôc vô ngµy mét tiÕn bé ®· dÇn ®¸p øng ®•îc nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn dÞch vô ¨n uèng còng ch•a cã ®•îc nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó h¹n chÕ t¸c ®éng ®Æc biÖt lµ chÊt th¶i ®èi víi m«i tr•êng, mét sè c¬ së vÉn cßn lµm ¨n thiÕu chÊt l•îng kh«ng lÊy ®•îc c¶m t×nh cña kh¸ch. c.Ph•¬ng tiÖn vËn chuyÓn Ph•¬ng tiÖn vËn chuyÓn cña C¸t Bµ kh¸ ®a d¹ng. §•êng bé cã «t«, xe m¸y. §•êng biÓn cã tµu cao tèc, tµu c¸nh ngÇm, tµu th•êng. L•îng kh¸ch tõ 100 ‟ 300 kh¸ch víi thêi gian chØ kho¶ng 45 phót ‟ 1 giê. Ngoµi ra cßn cã nhiÒu tµu gç chë kh¸ch ®i tham quan du lÞch. ChÊt l•îng cña c¸c tµu chë kh¸ch tr•íc ®©y cßn kÐm, tiÕng næ lín nh•ng ®Õn nay ®· cã 35 «t« chuyªn dïng, 48 tµu du lÞch trang bÞ hiÖn ®¹i h¬n rÊt nhiÒu nh»m t¹o sù lùa chän phong phó h¬n cho kh¸ch. Tuy nhiªn ®éi ngò nghiÖp vô cßn kÐm nhÊt lµ vÊn ®Ò ngo¹i ng÷ dïng trong giao tiÕp. d.C¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ N¨m 2006 Khu c«ng viªn ¸ng ¤ng Nïng ®•îc ®•a vµo ho¹t ®éng, hoµn thµnh x©y dùng ®µi phun n•íc nh¹c mµu t¹i khu c«ng viªn c¶ng du lÞch. Ngµy cµng cã nhiÒu c¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ ho¹t ®éng thu hót nhiÒu du kh¸ch. DÞch vô bæ sung lµ yÕu tè quan träng ®Ó kh¸ch du lÞch l•u l¹i dµi ngµy vµ chi tiªu nhiÒu h¬n cho ®iÓm du lÞch. C¸c dÞch vô bæ sung trong kh¸ch s¹n nh­ giÆt lµ, t¾m h¬i, xoa bãp ngoµi ®­êng phè cã sµn nh¶y, phßng karaoke. Cat Bµ island resost and spa lµ mét ®Þa chØ nghØ d•ìng kÕt hîp vui ch¬i gi¶i trÝ hiÖn ®¹i. MÆc dï C¸t Bµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ch•¬ng tr×nh du lÞch nh•: thÓ SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 41
42. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ thao tr­ît v¸n, lÆn biÓn, leo nói nh­ng trªn thùc tÕ ch­a cã c¬ së nµo ®Çu t­ x©y dùng tÇm cì. §©y lµ mét thiÖt thßi lín. Th¸ng 2/ 2009, UBND thµnh phè H¶i Phßng phª duyÖt dù ¸n ®Çu t• x©y dùng s©n golf 18 lç t¹i x· Xu©n §¸m. HiÖn t¹i nhµ ®Çu t• ®ang ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng. Sau khi s©n golf nµy kh¸nh thµnh, nã sÏ lµm thay ®æi thªm diÖn m¹o du lÞch n¬i ®©y. e.Th«ng tin liªn l¹c Cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ, m¹ng l•íi th«ng tin liªn l¹c ë C¸t Bµ ngµy cµng hiÖn ®¹i ho¸ ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c cña khu vùc huyÖn ®¶o rÊt cã tiÒm n¨ng du lÞch ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. HiÖn nay m¹ng l•íi th«ng tin liªn l¹c cña huyÖn n»m trong khu vùc ®· ®•îc phñ sãng toµn quèc còng nh• quèc tÕ. M¹ng l•íi ®•êng d©y th«ng tin liªn l¹c ®•îc trang bÞ tèt, sè l•îng sö dông ®iÖn tho¹i ngµy mét t¨ng, cã kho¶ng 68 m¸y ®iÖn tho¹i/ 100 hé d©n. ë nhiÒu n¬i wifi ch¼ng cã g× lµ míi. Nh•ng khi wifi ®•îc phñ sãng miÔn phÝ t¹i trung t©m khu du lÞch C¸t Bµ (mïa du lÞch n¨m 2009), th× ®ã lµ c¬ héi ®Ó du lÞch ®Æt thªm dÊu Ên. g.M¹ng l•íi c¸c c•¶ hµng kinh doanh dÞch vô kh¸c Song song víi sù gia t¨ng c¸c kh¸ch s¹n, nhµ nghØ, nhµ hµng trªn huyÖn ®¶o C¸t Bµ lµ m¹ng l•íi c¸c cöa hµng kinh doanh phôc vô du lÞch kh¸c còng t¨ng theo nh• c¸c cöa hµng cho thuª ®å nh• ph•¬ng tiÖn ®i l¹i, ®å t¾m, c¸c cöa hµng b¸n ®å l­u niÖm däc ®­êng khu c«ng viªn, c¸c hiÖu chôp ¶nh Ngoµi ra trªn ®¶o cßn cã mét khu chî cã diÖn tÝch 3.100m2. §©y lµ n¬i th«ng th•¬ng bu«n b¸n cña c• d©n vµ kh¸ch du lÞch khi muèn tham quan, mua s¾m. 2.2.3. Kinh tÕ C¸t Bµ HuyÖn ®¶o C¸t Bµ ®•îc x¸c lËp trªn c¬ së s¸t nhËp hai huyÖn C¸t H¶i vµ C¸t Bµ, lÊy thÞ trÊn C¸t Bµ lµm trung t©m. HuyÖn C¸t H¶i cã diÖn tÝch kho¶ng 350 km2, d©n sè 27,3 ngh×n ng•êi, lµ huyÖn ®¶o cã vÞ trÝ tiÒn tiªu vÒ phÝa biÓn kh«ng chØ cña thµnh phè H¶i Phßng mµ c¶ cña ®ång b»ng B¾c bé, lµ khu vùc cã nguån kinh tÕ biÓn phong phó, lµ trung t©m dÞch vô nghÒ c¸ lín SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 42
43. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ cña vÞnh B¾c bé. C¸t H¶i n»m s¸t 2 ng• tr•êng lín (Long Ch©u vµ B¹ch Long VÜ), tr÷ l•îng h¶i s¶n lín cã thÓ cho ®¸nh b¾t hµng chôc ngµn tÊn/n¨m. C¸t Bµ l¹i cã nhiÒu vông nhá, kÝn giã rÊt thuËn tiÖn cho tµu thuyÒn tró ngô khi thêi tiÕt bÊt th•êng. Tõ l©u nh©n d©n c¸c miÒn ®· chän C¸t Bµ lµ n¬i héi tô cña nghÒ c¸ vïng Duyªn H¶i B¾c bé. C¸t H¶i thu hót kho¶ng 5.000 ®Õn 6.000 ng•êi tõ c¸c tØnh ven biÓn ®Õn lao ®éng khai th¸c thuû s¶n t¹i ®Þa ph•¬ng (chñ yÕu tËp trung t¹i thÞ trÊn C¸t Bµ). C¸t H¶i cã nhiÒu b·i triÒu tho¶i, dµi nhiÒu vông kÝn giã, víi kho¶ng 10.000 ha cã thÓ khoanh vïng nu«i trång thuû s¶n t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. PhÇn lín nh÷ng ng•êi d©n ë ®©y sèng b»ng nghÒ n«ng, nghÒ nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n. NghÒ muèi lµ nghÒ cæ truyÒn tõ ngµn ®êi nay ë ®¶o C¸t H¶i. §Æc biÖt ng•êi d©n ë ®©y cã nghÒ lµm n•íc m¾m næi tiÕng th¬m ngon vµ giµu chÊt ®¹m ®•îc du kh¸ch trong vµ ngoµi n•íc •a thÝch. 2.2.4. ChÝnh s¸ch kinh tÕ vµ lao ®éng a.ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ du lÞch *.C¸c ho¹t ®éng ®Çu t• vµ khai th¸c du lÞch. Ho¹t ®éng ®Çu t• vµ khai th¸c du lÞch: ‟ §Çu t• c¬ së h¹ tÇng b»ng vèn ng©n s¸ch Trung •¬ng: Chñ ®Çu t• lµ Së du lÞch thµnh phè H¶i Phßng. C¸c dù ¸n ®· ®•îc hoµn thµnh n¨m 2005 lµ x©y dùng tuyÕn ®•êng du lÞch Gia LuËn ‟ VQG ‟ thÞ trÊn C¸t Bµ. X©y dùng khu xö lý n•íc th¶i vµ n¹o vÐt vÞnh Tïng Dinh. Dù ¸n hoµn thµnh n¨m 2006 lµ x©y dùng hÖ thèng cÊp n•íc s¹ch C¸t Bµ. C¸c dù ¸n ®· ®•a vµo ho¹t ®éng gåm: Khu vui ch¬i gi¶i trÝ, nhµ nghØ C¸t Cß 3 do c«ng ty TNHH Tr•êng B×nh Minh lµm chñ ®Çu t•, kh¸ch s¹n Holiday View, dù ¸n c«ng viªn n•íc C¸t Bµ, C¸c dù ¸n ®ang x©y dùng gåm dù ¸n Khu ®« thÞ C¸i Gi¸ víi tæng diÖn tÝch h¬n 171 ha, tæng vèn ®Çu t• dù kiÕn 600 triÖu USD, thêi gian 8 - 10 n¨m. Dù ¸n lµng du lÞch ¸ng Khe Tïng. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 43
44. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ C¸c dù ¸n ch•a triÓn khai: Kh¸ch s¹n Hïng Long, khu du lÞch sinh th¸i Gia LuËn, khu du lÞch sinh th¸i vµ nu«i trång thuû s¶n do c«ng ty cæ phÇn ¸nh D•¬ng lµm chñ ®Çu t•. C¸c dù ¸n ®ang kªu gäi ®Çu t•: + CÇu hoÆc ®•êng ngÇm §×nh Vò ‟ C¸t H¶i ‟ C¸t Bµ + B¶o tån vµ n©ng cÊp KDTSQ C¸t Bµ (vèn ®Çu t• 15.000.000 USD nh»m ®Çu t• ph¸t triÓn KDTSQ quÇn ®¶o C¸t Bµ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i kÕt hîp víi b¶o tån KDTSQ) + C«ng viªn vµ b¶o tµng n•íc C¸t Bµ + Tæ hîp du lÞch vïng Lan H¹ (40.000.000 USD) + Dù ¸n kinh doanh vËn t¶i kh¸ch du lÞch tuyÕn Gia LuËn (C¸t Bµ) ‟ TuÇn Ch©u (H¹ Long) , vèn : 15.000.000USD + Khu nghØ d•ìng, kh¸ch s¹n cao cÊp t¹i Phï Long ‟ Xu©n §¸m (40.000.000 USD) + Ph¸t triÓn du lÞch C¸t Bµ nh»m x©y dùng c¶ng du lÞch, c¸c ®éi tµu du lÞch, x©y dùng c¸c khu nghØ d•ìng vµ c¸c c¬ së phôc vô kh¸c. ‟ Ho¹t ®éng khai th¸c biÓn, ®¶o: Vïng biÓn KDTSQ C¸t Bµ cã HST ®Æc s¾c, nguån gen phong phó víi nhiÒu h¶i s¶n cã gi¸ trÞ lµ ng• tr•êng quan träng cña vÞnh B¾c Bé. C¸c r¹n san h« nhiÒu mµu s¾c phï hîp x©y dùng khu b¶o tån kÕt hîp tham quan khu du lÞch ngÇm, n•íc biÓn trong xanh thuËn tiÖn cho viÖc t¾m biÓn. Cho ®Õn nay, c¸c b·i t¾m C¸t Cß I, II, III míi chØ cã Ýt c¬ së dÞch vô, ch•a ®•îc quy ho¹ch cô thÓ, søc chøa mçi b·i t¾m chØ kho¶ng 500 kh¸ch v× thÕ th•êng g©y qu¸ t¶i vµo mïa hÌ. ViÖc ®¶m b¶o an toµn cßn kÐm vµ c¸c dÞch vô ch•a t•¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. C¸c b·i trªn hßn ®¶o ®· ®•îc ®Çu t• khai th¸c phôc vô du lÞch vµ cã søc hÊp dÉn m¹nh ®èi víi du kh¸ch. Ngoµi ra, C¸t Bµ cßn cã mét sè vÞnh ®Ñp kú thó do thiªn nhiªn ban tÆng nh• vÞnh Lan H¹, c¸c b·i biÓn nhá ë c¸c ®¶o, c¸c r¹n san h« ngÇm ph¸t triÓn rÊt ®Ñp. SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 44
45. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ B¶ng 4 :C¸c ®iÓm du lÞch do ®Þa ph•¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp ®ang tËp trung khai th¸c §¬n vÞ tt §iÓm du lÞch qu¶n lý 1 -§éng Thiªn Long UBND x· 2 -Rõng ngËp mÆn Phï Long Phï Long 3 -Lµng Phï Long 4 -§iÓm du lÞch sinh th¸i lµng Gia LuËn UBND x· Gia 5 -§éng Hoa C•¬ng LuËn 6 -Hang §¸ Tr¾ng cã di cèt tª gi¸c 7 -§Òn HiÒn Hµo 8 -Di chØ kh¶o cæ B·i BÕn UBND x· 9 -Mét sè hang ®éng ë HiÒn Hµo HiÒn Hµo 10 -Du lÞch sinh th¸i lµng HiÒn Hµo 11 -Du lÞch céng ®ång x· Xu©n §¸m 12 -§åi C¸nh Ph•îng vµ b·i C¸t §ån UBND x· 13 -B·i Roi,®éng R¸ng,hang Bôt,hang B¸ng,hang Xu«i Xu©n §¸m 14 -¸ng C¶,¸ng Hong,s¶n vËt cæ cña lµng cæ Xu©n §¸m 15 -Suèi n•íc nãng 16 -Hang Tr©n Ch©u UBND x· 17 -Lµng Liªn Minh(gµ Liªn Minh, dª nói) Tr©n Ch©u 18 -Leo nói ë Tr©n Ch©u 19 -Du lÞch céng ®ång x· ViÖt H¶i UBND x· 20 -§Ønh H¶i Qu©n,¸ng Vßng,lµng chµi ViÖt H¶i ViÖt H¶i 21 -Hang TiÒn §øc 22 -Khu du lÞch sinh th¸i ®¶o C¸t ¤ng Bµ Hoµ Trung t©m du 23 -B·i t¾m C¸t Cß I, II lÞch Hïng V•¬ng Cty TNHH 24 -B·i t¾m C¸t Cß III Tr•êng B×nh Minh -Khu di chØ C¸i BÌo, vÞnh Tïng Dinh, ¸ng V¶, ¸ng UBND thÞ 25 Th¬m trÊn C¸t Bµ ( Nguån: Phßng du lÞch – Th•¬ng m¹i C¸t H¶i ) SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 45
46. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Míi ®©y Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¬ quan khoa häc liªn quan ®· ®Ò xuÊt x©y dùng KDTSQTG C¸t Bµ thµnh c«ng viªn ®Þa chÊt quèc tÕ (geopark) ®Çu tiªn cña ViÖt Nam. Đề cập đến quyết t©m của Hải Phßng trong việc gi÷ g×n, bảo tồn và ph¸t huy c¸c tiềm năng, lợi thế của KDTSQ C¸t Bà, «ng Nguyễn Văn Thành - Phã chủ tịch thường trực UBND TP, Trưởng ban quản lý KDTSQ thế giới C¸t Bà cho biết: Cïng với việc rà so¸t quy hoạch VQG C¸t Bà, gắn quy hoạch bảo tồn và ph¸t triển KDTSQ với quy hoạch tổng thể ph¸t triển kinh tế - x· hội huyện C¸t Hải đến 2020, thành phố đang tăng cường hợp t¸c với c¸c tổ chức quốc tế, c¸c cơ quan khoa học trong và ngoài nước, c¸c ban quản lý c¸c di sản và KDTSQ thế giới trong việc nghiªn cứu, tuyªn truyền, bảo vệ, bảo tồn và ph¸t triển KDTSQ C¸t Bà. Đồng thời, thành phố tập trung chỉ đạo Ban quản lý KDTSQ C¸t Bà và huyện C¸t Hải x©y dựng c¸c m« h×nh kinh tế chất lượng cao gắn với việc ph¸t triển du lịch bền vững với việc bảo vệ m«i trường biển, khai th¸c n«ng ‟ l©m nghiệp gắn với t¸i sinh và ph¸t triển rừng. Hàng loạt c¸c m« h×nh ph¸t triển kinh tế chất lượng cao, bền vững bước đầu đ· ph¸t huy hiệu quả như: c¸c dự ¸n trồng rừng tại vïng đệm và vïng chuyển tiếp; dự ¸n trồng cam Gia Luận; c¸c m« h×nh sản xuất rau an toàn, trồng tre măng, trồng c©y dược liệu, khai th¸c nhựa th«ng, chuyển dịch cơ cấu c©y trồng và vật nu«i tại c¸c vïng đệm; x©y dựng m« h×nh thử nghiệm làng kinh tế - sinh th¸i tại 2 x· Xu©n иm và Việt Hải. C¸c m« h×nh kinh tế này hàng năm cung cấp cho khu du lịch C¸t Bà khoảng 40 tấn cam, 400 tấn rau c¸c loại, 12.500 tấn mật ong (nh·n hiệu mật ong hoa rừng C¸t Bà), 8.000 con lợn, 5.000 con dª, 25.000 con gà (sản lượng thịt đạt 600 tấn / năm). Riªng khai th¸c nhựa th«ng khoảng 121ha đ· cho sản lượng 300 tấn nhựa mỗi năm, với gi¸ trị ước đạt 1,6 - 2 tỷ đồng. ¤ng Nguyễn Văn Thành khẳng định: KDTSQ quần đảo C¸t Bà cã đầy đủ c¸c điều kiện để x©y dựng c«ng viªn địa chất quốc tế cũng như x©y dựng M« h×nh học tập v× sự ph¸t triển bền vững. C¸t Bà thực sự cã tiềm năng ph¸t triển c«ng viªn địa chất tầm quốc tế, c¸c cấp cã thẩm quyền sớm đưa ra SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 46
47. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ được lộ tr×nh cụ thể, x©y dựng khung ph¸p lý cần thiết, h×nh thành một quy hoạch tổng thể sử dụng bền vững tài nguyªn địa chất cho quần đảo C¸t Bà. *Qu¶ng b¸ xóc tiÕn du lÞch Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch ®· cã nh÷ng b•íc tiÕn lín. Phßng du lÞch ‟ Th•¬ng m¹i huyÖn C¸t H¶i ®· tham m•u cho UBND huyÖn tæ chøc thµnh c«ng lÔ héi nghÒ c¸, khai tr•¬ng du lÞch C¸t Bµ, kû niÖm ngµy B¸c Hå vÒ th¨m lµng c¸, ngµy truyÒn thèng Thuû s¶n ViÖt Nam hµng n¨m, c¸c héi chî qu¶ng c¸o Phèi hîp x©y dùng c¸c bé phim phãng sù giíi thiÖu du lÞch C¸t Bµ, giíi thiÖu KDTSQ tr×nh chiÕu lªn truyÒn h×nh, c¸c triÓn l·m quèc tÕ trong vµ ngoµi n•íc. S¸ng 3/11/2007, tr•ëng ban qu¶n lý KDTSQ C¸t Bµ tiÕp ®oµn phãng viªn, kü thuËt viªn cña §µi truyÒn h×nh quèc tÕ T©y Ban Nha ®Õn H¶i Phßng lµm phim vÒ KDTSQTG quÇn ®¶o C¸t Bµ. §©y lµ 1 trong 6 phim vÒ 6 KDTSQ næi bËt nhÊt thÕ giíi, ®•îc ph¸t t¹i Héi nghÞ toµn cÇu vÒ c¸c KDTSQTG t¹i thñ ®« Ma-®rÝt cña T©y Ban Nha vµo th¸ng 2/2008. Hoµn thµnh website www.catba.com.vn giíi thiÖu vÒ du lÞch huyÖn C¸t H¶i. Thµnh lËp Trung t©m h•íng dÉn vµ ph¸t triÓn du lÞch C¸t H¶i (30/5/2006) ®Ó tuyªn truyÒn, h•íng dÉn, qu¶ng b¸ du lÞch. Th¸ng 4/2009, VQG C¸t Bµ phèi hîp víi Phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o huyÖn C¸t H¶i võa tæ chøc héi nghÞ tuyªn truyÒn vÒ b¶o tån vµ ph¸t triÓn KDTSQTG quÇn ®¶o C¸t Bµ cho c¸c ®ång chÝ lµ hiÖu tr•ëng, hiÖu phã, c¸n bé, gi¸o viªn c¸c tr•êng häc trªn ®Þa bµn huyÖn C¸t H¶i. Trong thêi gian qua huyÖn C¸t H¶i, Ban qu¶n lý VQG C¸t Bµ ®· th•êng xuyªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng nh»m n©ng cao nhËn thøc cña céng ®ång vÒ c¸c gi¸ trÞ cña KDTSQ, thóc ®Èy c¸c ch•¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña ®Þa ph•¬ng trªn c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn b¶o tån vµ ph¸t triÓn khu dù tr÷. *C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n•íc vÒ du lÞch Phßng du lÞch ‟ Th•¬ng m¹i huyÖn C¸t H¶i ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p gãp phÇn b¶o tån vµ ph¸t triÓn du lÞch, ®Èy m¹nh c«ng t¸c ph¸t triÓn du lÞch bÒn SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 47
48. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ v÷ng. VÝ dô nh•: KÕt hîp víi Tæ chøc b¶o tån ®éng thùc vËt Quèc tÕ (FFI) thùc hiÖn ch•¬ng tr×nh vÒ ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång t¹i x· ViÖt H¶i, lËp Ban qu¶n lý du lÞch ViÖt H¶i. §­îc sù gióp ®ì cña mét sè tæ chøc phi chÝnh phñ nh­: FFI, CRP Phßng Du lÞch ‟ Th•¬ng m¹i ®· phèi kÕt hîp víi HiÖp héi du lÞch, Trung t©m h•íng dÉn vµ ph¸t triÓn du lÞch huyÖn tæ chøc mét sè líp båi d•ìng, n©ng cao nghiÖp vô du lÞch nh­: LÔ t©n, h­íng dÉn, buång bµn nÊu ¨n cho hµng chôc ®èi t­îng lµ nh©n viªn c¸c kh¸ch s¹n, nhµ hµng trong khu vùc. KÕt hîp víi c¸c Tæ chøc b¶o tån Quèc tÕ thùc hiÖn dù ¸n B¶o tån voäc C¸t Bµ, triÓn khai ch•¬ng tr×nh ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng. Tham m•u cho Së du lÞch H¶i Phßng lµm tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh mét sè nhµ hµng, kh¸ch s¹n ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, c«ng t¸c an toµn, b¶o vÖ m«i tr•êng vµ tµi nguyªn, ban hµnh quy chÕ niªm yÕt gi¸, x©y dùng c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. Thèng nhÊt víi Së du lÞch Qu¶ng Ninh më tuyÕn du lÞch biÓn C¸t Bµ- TuÇn Ch©u. *Qu¶n lý KDTSQ quÇn ®¶o C¸t Bµ Ban qu¶n lý KDTSQ C¸t Bµ ®•îc thµnh lËp lµm nhiÖm vô (kiªm nhiÖm) ®iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ban ngµnh, chÝnh quyÒn ®Þa ph•¬ng vÒ b¶o tån vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ®Þa bµn. C¬ cÊu qu¶n lý KDTSQTG C¸t Bµ SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 48
49. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ Tr•ëng ban PCT UBND Thµnh phè Phã ban G§ Së G§ Së Du G§ Së CT UBND N«ng ngiÖp lÞch Thuû s¶n C¸t H¶i C¸c uû viªn lµ ®¹i diÖn PG§ c¸c Së, G§ VQG vµ ph©n viÖn h¶i d•¬ng häc Tæ truëng TTK Phã G§ Së N«ng nghiÖp Tæ phã T.P Trång trät PCT UBND - L©m nghiÖp h.C¸t H¶i C¸c tæ viªn lµ ®¹i diÖn c¸c phßng cña Së thuû s¶n, Së n«ng nghiÖp, VQG C¸t Bµ Vïng lâi KDTSQ bao gåm vïng lâi VQG C¸t Bµ vµ khu b¶o tån Voäc ®•îc qu¶n lý theo c¸c v¨n b¶n ph¸p quy trong hÖ thèng rõng ®Æc dông cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, theo QuyÕt ®Þnh sè 237 ‟ CT ngµy 01/08/1991 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr•ëng phª duyÖt VQG C¸t Bµ, thµnh phè H¶i Phßng. HiÖn nay, VQG n»m d•íi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña UBND T.P H¶i Phßng. Vïng ®Öm vµ vïng chuyÓn tiÕp thuéc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp cña SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 49
50. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ UBND huyÖn C¸t H¶i chØ ®¹o UBND c¸c x· phèi hîp víi c¸c l©m tr•êng quèc doanh, c¸c së vµ chi côc kiÓm l©m phèi hîp thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô theo QuyÕt ®Þnh 08/2001/Q§-TTg trong ®ã quy ®Þnh viÖc thµnh lËp vïng ®Öm nh»m môc ®Ých hç trî cho c«ng t¸c b¶o tån, qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng ®Æc dông. Th¸ng 2/2008, t¹i ®¹i héi toµn cÇu c¸c KDTSQTG lÇn thø 3 cña ch•¬ng tr×nh MAB t¹i Man-®rit, UNESCO ®· c«ng nhËn Ban qu¶n lý KDTSQTG C¸t Bµ lµm tèt nhÊt thÕ giíi víi viÖc so¹n th¶o quy chÕ ho¹t ®éng cô thÓ. b.Nguån nh©n lùc MÊy n¨m gÇn ®©y sè l•îng lao ®éng t¨ng nhanh. N¨m 2003 tæng sè lao ®éng trùc tiÕp lµ 500 ng•êi, n¨m 2008 ®¹t 1800 ng•êi. ChÊt l•îng chuyªn m«n còng t¨ng lªn rÊt nhanh, nh•ng nh×n chung vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. Sè l•îng vµ chÊt l•îng cña ®éi ngò lao ®éng ®ãng vai trß lín trong viÖc n©ng cao chÊt l•îng c¸c dÞch vô du lÞch. Lao ®éng trong ngµnh bao gåm lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp. Lao ®éng trùc tiÕp lµ lao ®éng trong c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n, c«ng ty l÷ hµnh h•íng dÉn vµ c¸c c¬ së dÞch vô kh¸c. Lao ®éng gi¸n tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng du lÞch. Sè lao ®éng trùc tiÕp trong c¸c ®¬n vÞ phôc vô du lÞch ®· ®•îc cÊp ®¨ng ký kinh doanh trªn ®Þa bµn b×nh qu©n trªn mét phßng kh¸ch s¹n lµ 0,4 ng•êi vµo lo¹i thÊp. Tæng lao ®éng chuyªn m«n nghiÖp vô vÒ du lÞch lµ 26,4% vµ hÇu hÕt lµ lao ®éng míi ®•îc ®µo t¹o båi d•ìng, lao déng cã tr×nh ®é trung - ®¹i häc du lÞch chØ chiÕm 1,2% tæng sè lao ®éng. Nh• vËy tr×nh ®é lao ®éng nh×n chung cßn thÊp, ®ã còng lµ do phÇn lín c¸c c¬ së kinh doanh cßn mang tÝnh t• nh©n, quy m« vµ vèn ®Çu t• cã h¹n. Nh©n lùc cña KDTSQ ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng hµnh chÝnh, b¶o vÖ, gi¸m s¸t, vµ hç trî nghiªn cøu khoa häc mét c¸ch thuËn lîi. Sè nh©n viªn lµm viÖc t¹i KDTSQ tr•íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn sè lao ®éng cña VQG C¸t Bµ ho¹t ®éng trong ph¹m vi VQG C¸t Bµ gåm 60 nh©n viªn kiÓm l©m, 21 nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, c¸c céng t¸c viªn 8 ng•êi gåm c¸c ngµnh chøc n¨ng cña Trung •¬ng vµ thµnh phè, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n•íc. Nh• SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 50
51. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ vËy sè nh©n viªn bao gåm c¶ nh©n viªn céng t¸c (lµm viÖc ngoµi giê) lµm viÖc cho KDTSQ lµ 125 - 150 ng•êi. o Sè l•îng nh©n viªn hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ qu¶n lý tµi nguyªn: Tæng sè: 60 ng•êi, th•êng xuyªn: 41 ‟ 45 ng•êi, céng t¸c: 20 ng•êi. o Sè l•îng nh©n viªn nghiªn cøu cña ViÖt Nam (quèc gia): Th•êng xuyªn: 2 ng•êi, céng t¸c:4 ng•êi. o Sè l•îng nh©n viªn hç trî kü thuËt: th•êng xuyªn: 2 ng•êi, céng t¸c: 4 ng•êi. c.Nguån tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch hµng n¨m cho KDTSQ C¸t Bµ Nguån vèn ®èi víi c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chung cho KDTSQ ®•îc huy ®éng tõ nh÷ng nguån d•íi ®©y: ‟ Vèn ng©n s¸ch cña ChÝnh phñ ViÖt Nam ®Çu t• cho ho¹t ®éng b¶o tån VQG C¸t Bµ lµ 2 tû ®ång ViÖt Nam/n¨m. ‟ Vèn ng©n s¸ch ChÝnh phñ ViÖt Nam ®Çu t• cho ch•¬ng tr×nh ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng du lÞch n¨m 2001 lµ 33 tû ®ång, n¨m 2002 kho¶ng trªn 100 tû, tõ n¨m 2005 b×nh qu©n mçi n¨m 50 tû ®ång ViÖt Nam. ‟ Vèn ch•¬ng tr×nh biÓn ®«ng h¶i ®¶o cña ChÝnh phñ ViÖt Nam b×nh qu©n mçi n¨m 20 tû ®ång ViÖt Nam (bao gåm cho c¶ vïng phô cËn cña KDTSQ). ‟ Nguån thu ChÝnh phñ ®Ó l¹i cho khu vùc C¸t Bµ t¸i ®Çu t• tõ 5 ‟ 10 tû ®ång ViÖt Nam/ n¨m. ‟ Vèn ng©n s¸ch thµnh phè H¶i Phßng ®Çu t• cho c«ng t¸c y tÕ, gi¸o dôc, v¨n ho¸ x· héi 2 tû ®ång ViÖt Nam/n¨m. ‟ Nguån vèn hç trî cña c¸c tæ chøc trong n•íc vµ quèc tÕ 2 tû ®ång ViÖt Nam/n¨m. 60% tõ Liªn Hîp Quèc, 20% tõ tæ chøc vïng, 20% tõ quèc gia vµ c¸c vïng ngoµi KDTSQ C¸t Bµ. S¸ng 12/5/2009, Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam phèi hîp víi UBND thµnh phè H¶i Phßng, Héi ®ång ph¸t triÓn bÒn v÷ng thµnh phè, tËp ®oµn thÐp ViÖt ‟ NhËt tæ chøc lÔ ra m¾t Quü ph¸t triÓn bÒn v÷ng KDTSQTG quÇn ®¶o C¸t Bµ thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ký tho¶ thuËn hîp SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 51
52. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ t¸c gi÷a Uû ban Con ng•êi vµ Sinh quyÓn ViÖt Nam( MAB) víi tËp ®oµn thÐp ViÖt ‟ NhËt. Quü ph¸t triÓn bÒn v÷ng KDTSQTG C¸t Bµ ®•îc thµnh lËp dùa trªn ®Ò nghÞ cña Uû Ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam, Uû ban quèc gia Con nguêi vµ sinh quyÓn ViÖt Nam nh»m t¹o mét nguån tµi chÝnh ®ãng gãp tù nguyÖn cña c¸c doanh nghiÖp, hiÖp héi, c¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi thµnh phè H¶i Phßng lµm ®éng lùc ®Ò xuÊt ý t•ëng, c¸c s¸ng kiÕn, c¸c m« h×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng phôc vô cho sù ph¸t triÓn kich tÕ x· héi vµ b¶o vÖ thiªn nhiªn t¹i khu sinh quyÓn C¸t Bµ nãi riªng vµ thµnh phè H¶i Phßng nãi chung.Theo ®ã, ®©y lµ gi¶i th•ëng hµng n¨m cho c¸c tËp thÓ vµ c¸ nh©n cã s¸ng kiÕn ph¸t triÓn KDTSQ C¸t Bµ vµ thµnh phè H¶i Phßng. Sè tiÒn ban ®Çu khi thµnh lËp quü lµ 1 tû ®ång. 2.2.5.Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n a.C¸c di tÝch lÞch sö C¸t Bµ lµ mét trong nh÷ng n¬i cã nhiÒu di chØ kh¶o cæ cã gi¸ trÞ lÞch sö thuéc nÒn v¨n ho¸ H¹ Long ‟ nÒn v¨n ho¸ cã tõ buæi ®Çu dùng n•íc cña «ng cha ta. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ ®iÒu tra ban ®Çu, c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· ph¸t hiÖn ë ®©y h¬n 70 di chØ kh¶o cæ thuéc c¸c nÒn v¨n ho¸ S¬n Vi, Soi Nhô c¸ch ®©y tõ 2.500 ‟ 4.000 n¨m. Hä ®· t×m thÊy ë d•íi líp dÊt s©u c¸c c«ng cô b»ng ®¸ ghÌ, ®Ïo, c¸c lo¹i chµy ®¸ h×nh th¸p, bµn nghiÒn ®¸, ®å gèm th« s¬, bÕp ®un víi dÊu vÕt than tro ë líp ®Êt n«ng phÝa trªn lµ nh÷ng c«ng cô ®å ®¸ ®· ®•îc mµi toµn thÓ, c¸c ®å b»ng gèm , ®å trang søc ®•îc chÕ t¸c tiÕn bé, hoa v¨n ®Ñp vµ tinh vi h¬n. Nh÷ng di chØ nµy xuÊt hiÖn ë nhiÒu vÞ trÝ nh• di chØ Xu©n §¸m, Ao Õch, HiÒn Hµo trong ®ã tiªu biÓu nhÊt lµ khu di chØ C¸i BÌo. §©y lµ di chØ ®•îc hai nhµ khoa häc ng•êi Ph¸p ph¸t hiÖn vµo n¨m 1938, tõng ®•îc khai quËt vµo c¸c n¨m 1972, 1973, 1981 vµ ®· t×m thÊy 479 hiÖn vËt cã gi¸ trÞ vÒ c• d©n C¸i BÌo sèng c¸ch ®©y kho¶ng 6.500 ‟ 4.000 n¨m. Bªn c¹nh ®ã, C¸t Bµ cßn l•u gi÷ nhiÒu c«ng tr×nh v¨n ho¸ víi kiÕn tróc ®éc ®¸o nh• miÕu C¸c Bµ ë thÞ trÊn C¸t Bµ, ®×nh Hoµng Ch©u víi nÐt nghÖ thuËt ch¹m kh¾c kh¸ tinh tÕ vµo thêi Lý (thÕ kû XI), miÕu V¨n ChÊn víi kiÕn SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 52
53. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch t¹i khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi C¸t Bµ tróc léng lÉy ®•îc x©y dùng vµo thÕ kû XV (thêi Lª). Mét c«ng tr×nh cæ cã quy m« kiÕn tróc t•¬ng ®èi lín, cã gi¸ trÞ lÞch sö cao lµ thµnh cæ nhµ M¹c n»m ë x· Xu©n §¸m. b.LÔ héi C¸c lµng x· trªn ®¶o n»m s¸t biÓn tiÖn cho nghÒ nghiÖp ®¸nh b¾t. Lµng x· C¸t Bµ n»m ë thung lòng cã thÓ nh×n ra biÓn, n¬i cã dßng n•íc ngät quanh n¨m, trªn bÕn, d•íi thuyÒn. ChÝnh ë n¬i ®Çu sãng ngän giã, víi søc sèng, tinh thÇn lao ®éng s¸ng t¹o, ng•êi d©n ë ®©y ®· ®Ó l¹i nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®éc ®¸o. Mang ®Æc tr•ng lµ mét h¶i ®¶o, nghÒ ®¸nh c¸ lµ nghÒ cæ truyÒn cña nh©n d©n n¬i ®©y cho nªn c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ lÔ héi, tÝn ng•ìng d©n gian cña C¸t Bµ lu«n g¾n liÒn víi biÓn. DiÔn ra sím nhÊt trong n¨m lµ lÔ héi xuèng biÓn ®•îc tæ chøc ë nhiÒu lµng chµi tõ mïng 4 - 6 th¸ng giªng (©m lÞch) tÕ thuû thÇn, long v•¬ng cÇu mong mét n¨m lµm ¨n thuËn lîi, ®•îc mïa c¸, Êm no, h¹nh phóc, ng•êi ®i biÓn “thuËn buåm xu«i giã”. LÔ héi ®Æc s¾c víi cuéc thi ®¸nh b¾t c¸ s«i næi cña ng• d©n trong lµng. LÔ héi cÇu mïa 21 th¸ng giªng hµng n¨m cña thÞ trÊn C¸t H¶i vµo dÞp ®Çu xu©n, ®Þa ®iÓm ë miÕu C¸c L¸i gÇn s¸t biÓn. §©y lµ héi cña nghÒ c¸ khu vùc §«n L•¬ng (C¸t H¶i). Héi cã chÌo b¬i ®ua thuyÒn nan (nay sö dông thuyÒn rång) ®•îc coi lµ lÔ héi lín nhÊt cña khu vùc §«n L•¬ng ®•îc thÞ trÊn ®øng ra tæ chøc vµ huyÖn tµi trî. LÔ héi b¾t nguån tõ lµng Gia léc x•a cã tôc lÖ ngµy 21 th¸ng giªng d©n lµng më héi ®ua thuyÒn hay cßn gäi lµ ngµy c¸c l¸i, cÇu cho m•a thuËn giã hoµ mïa mµng béi thu ®Ó ®êi sèng ng• d©n trªn ®¶o Êm no, h¹nh phóc. LÔ héi ®×nh lµng x· Hoµng Ch©u (C¸t H¶i) vµo th¸ng 10, 11, 12 th¸ng 6 ©m lÞch hµng n¨m, nh©n d©n më lÔ héi d©ng h•¬ng vµ xa m· (kÐo xe ngùa thê) trong s©n ®×nh lµng nh»m ghi nhí c«ng ¬n c¸c bËc tiÒn nh©n ®· cã c«ng x©y dùng lµng x·. HiÖn trong héi cã tæ chøc c¸c ho¹t ®éng thÓ thao, v¨n nghÖ trong ®ã ®éc ®¸o nhÊt lµ kÐo ngùa gç (xa m·). SV Ng« ThÞ Thuú – Líp VH902 53