Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại xí nghiệp bao bì Hùng Vương - Lê Nguyên Nhung

96 trang huongle 1770

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại xí nghiệp bao bì Hùng Vương - Lê Nguyên Nhung", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

khoa_luan_thuc_trang_va_mot_so_giai_phap_nham_nang_cao_hieu.pdf

Nội dung text: Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại xí nghiệp bao bì Hùng Vương - Lê Nguyên Nhung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG ISO 9001 : 2008 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH: QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP Sinh viên : Lê Nguyên Nhung Giảng viên hướng dẫn: Ths. Cao Thị Thu HẢI PHÒNG - 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI XÍ NGHIỆP BAO BÌ HÙNG VƢƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY NGÀNH: QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP Sinh viên : Lê Nguyên Nhung Giảng viên hƣớng dẫn:Ths. Cao Thị Thu HẢI PHÒNG - 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP Sinh viên: Lê Nguyên Nhung Mã SV:110228 Lớp: QT1101N Ngành: Quản trị doanh nghiệp Tên đề tài: Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp bao bì Hùng Vương.
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI 1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp ( về lý luận, thực tiễn, các số liệu cần tính toán và các bản vẽ). 2. Các số liệu cần thiết để thiết kế, tính toán. 3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp.
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP Ngƣời hƣớng dẫn thứ nhất: Họ và tên: Học hàm, học vị: Cơ quan công tác: Nội dung hướng dẫn: Ngƣời hƣớng dẫn thứ hai: Họ và tên: Học hàm, học vị: Cơ quan công tác: Nội dung hướng dẫn: Đề tài tốt nghiệp được giao ngày 11 tháng 04 năm 2011 Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày 16 tháng 07 năm 2011 Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN Sinh viên Người hướng dẫn Hải Phòng, ngày tháng năm 2011 Hiệu trƣởng GS.TS.NGƢT Trần Hữu Nghị PHẦN NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp: 2. Đánh giá chất lƣợng của khóa luận (so với nội dung yêu cầu đã đề ra trong nhiệm vụ Đ.T. T.N trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu ): 3. Cho điểm của cán bộ hƣớng dẫn (ghi bằng cả số và chữ): Hải Phòng, ngày tháng năm 2011 Cán bộ hƣớng dẫn (họ tên và chữ ký)
MỤC LỤC DANH SÁCH CÁC KÝ TỰ VIẾT TẮT SỬ DỤNG: 2 LỜI MỞ ĐẦU 3 Phần 1: Lý luận chung về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. 4 1. Vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. 4 1.1. Khái niệm. 4 1.2. Vai trò. 5 1.3. Phân loại vốn. 6 1.3.1. Phân loại vốn theo nguồn hình thành. 6 1.3.1.1. Vốn chủ sở hữu. 6 1.3.1.2. Vốn huy động của doanh nghiệp. 6 1.3.2. Phân loại vốn theo hình thức chu chuyển. 6 2. Khái quát chung về vốn lƣu động. 7 2.1. Khái niệm vốn lƣu động. 7 2.2. Đặc điểm vốn lƣu động. 8 2.3. Vai trò của vốn lƣu động. 9 2.4. Phân loại vốn lƣu động. 10 2.4.1. Phân loại theo vai trò VLĐ trong quá trình sản xuất kinh doanh. 10 2.4.1.1. Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất. 10 2.4.1.3. Vốn lưu động trong khâu lưu thông. 11 2.4.2. Phân loại vốn lƣu động theo hình thái biểu hiện. 11 2.4.2.1. Vốn vật tư, hàng hóa. 11 2.4.2.3. Các khoản phải thu. 11 2.4.2.4. Vốn lưu động khác. 12 2.4.3. Phân loại theo quan hệ sở hữu về vốn. 12 2.4.3.1. Vốn chủ sở hữu. 12 2.4.3.2. Các khoản nợ. 13 2.4.4. Phân loại theo thời gian huy động vốn và sử dụng vốn. 13 2.4.4.1. Nguồn vốn lưu động thường xuyên. 13 2.4.4.2. Nguồn vốn lưu động tạm thời. 13 3. Kết cấu vốn lƣu động. 13 3.1. Khái niệm. 13 3.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến kết cấu vốn lƣu động. 14
3.2.1. Nhân tố về sản xuất 14 3.2.2. Nhân tố về cung ứng tiêu thụ 14 3.2.3. Nhân tố về mặt thanh toán. 15 4. Hiệu quả và nâng cao hiệu quả vốn lƣu động 15 4.1. Hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 15 4.2. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 16 4.2.1. Các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 16 4.2.1.1. Tốc độ luân chuyển vốn lưu động. 16 4.2.1.2. Hàm lượng vốn lưu động. 17 4.2.2. Các chỉ số phản ánh cơ cấu nguồn vốn và tài sản. 17 4.2.2.1. Cơ cấu tài sản 17 4.2.2.2. Cơ cấu nguồn vốn 18 4.2.3. Các chỉ số về hoạt động VLĐ. 18 4.2.3.1. Vòng quay tiền. 18 4.2.3.2. Vòng quay các khoản phải thu. 18 4.2.3.3. Kỳ thu tiền bình quân. 18 4.2.3.4. Vòng quay hàng tồn kho. 18 4.2.3.5. Thời gian một vòng quay hàng tồn kho 19 4.2.4. Nhóm hệ số khả năng thanh toán. 19 4.2.4.1. Hệ số khả năng thanh toán tổng quát 19 4.2.4.2. Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn: 19 4.2.4.3. Khả năng thanh toán nhanh: 19 4.2.4.4. Tỷ suất thanh toán tức thời: 20 4.2.4.5. Hệ số nợ phải trả và nợ phải thu. 20 4.2.4.6. Hệ số thanh toán lãi vay. 20 5. Nội dung quản trị vốn lƣu động. 20 5.1. Quản trị vốn bằng tiền. 20 5.1.1. Xác định mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý. 21 5.1.2. Dự đoán các nguồn xuất, nhập vốn tiền mặt. 21 5.1.3. Quản lý sử dụng các khoản thu chi vốn tiền mặt. 22 5.2. Quản trị các khoản phải thu. 22 5.2.1. Tầm quan trọng của quản lý khoản phải thu. 22 5.2.2. Các biện pháp chủ yếu quản lý khoản phải thu. 23 5.2.2.1. Xác định chính sách bán chịu (chính sách tín dụng thương mại) với khách hàng. 23
5.2.2.2. Phân tích các khách hàng, xác định đối tượng bán chịu. 23 5.2.2.3. Xác định điều kiện thanh toán. 24 5.2.2.4. Thường xuyên kiểm soát nợ phải thu: 24 5.2.2.5. Áp dụng các biện pháp thích hợp thu hồi nợ vag bảo toàn vốn. 25 5.3. Quản trị hàng tồn kho. 25 5.3.1. Tầm quan trọng của quản lý vốn về hàng tồn kho và các yếu tố ảnh hƣởng mức dự trữ hàng tồn kho. 25 5.3.1.1. Tầm quan trọng về việc quản lý hàng tồn kho: 25 5.3.1.2. Những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến mức dự trữ hàng tồn kho: 26 5.3.2. Các chi phí liên quan đến dự trữ hàng tồn kho: 26 5.3.2.1. Chi phí đặt hàng: Bao gồm các chi phí giao dịch,chi phí vận chuyển và chi phí giao nhận hàng theo hợp đồng. 26 5.3.2.2. Chi phí lưu trữ (chi phí tồn trữ) 27 5.3.2.3. Chi phí thiệt hại khi không có hàng. 27 5.4. Quản trị vốn lƣu động khác. 27 6. Một số biện pháp tăng cƣờng quản lý và nâng cao hiệu quả tổ chức quản lý và sử dụng vốn lƣu động. 28 6.1. Những nhân tố ảnh hƣởng tới việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động 28 6.1.1. Những nhân tố ảnh hƣởng tới việc quản lý vốn lƣu động. 28 6.1.1.1. Vốn chủ sở hữu: 28 6.1.1.2. Nợ phải trả: 28 6.1.2. Những nhân tố ảnh hƣởng tới nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 29 6.1.2.1. Nhân tố chủ quan 29 6.1.2.2. Nhân tố khách quan 29 6.2. Một số biện pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động . 30 6.2.1. Xác định chính xác số nhu cầu VLĐ 30 6.2.2. Lựa chọn hình thức thu hút VLĐ. 31 6.2.3. Tổ chức tốt quá trình sản xuất và đẩy mạnh công tác tiêu thụ sản phẩm. 31 6.2.4. Tăng cƣờng bồi dƣỡng nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý, nhất là đội ngũ quản lý tài chính. 31 Phần 2: Phân tích thực trạng sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp bao bì Hùng Vương. 32
1.1. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của xí nghiệp. 32 1.1.1. Một số thông tin cơ bản. 32 1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển. 32 1.2. Ngành nghề kinh doanh của xí nghiệp. 33 1.3. Cơ cấu tổ chức và quản lý của xí nghiệp. 34 1.3.1. Cơ cấu tổ chức: 34 1.3.2. Đặc điểm cơ cấu tổ chức 34 1.3.3. Sơ lƣợc chức năng từng phòng ban. 35 1.4. Tình hình nhân sự của xí nghiệp. 36 1.4.1. Về lao động. 36 1.4.2. Đào tạo, tuyển dụng. 37 1.4.3. Chính sách tiền lƣơng, tiền thƣởng. 38 1.5. Tình hình sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. 38 1.5.1. Cơ sở vật chất, máy móc trang thiết bị, quy trình kỹ thuật của xí nghiệp. 38 1.5.1.1. Cơ sở vật chất: 38 1.5.2. Sản phẩm. 42 1.5.3. Thị trường. 43 1.5.4. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 44 1.6. Những thuận lợi và khó khăn của xí nghiệp bao bì Hùng Vƣơng. 46 1.6.1. Thuận lợi: 46 1.6.2. Khó khăn: 46 2. Phân tích thực trạng quản lý và sử dụng vốn lƣu động của xí nghiệp bao bì Hùng Vƣơng. 47 2.1. Phân tích khái quát về cơ cấu tài sản và nguồn vốn của xí nghiệp. 47 2.2. Cơ cấu vốn lƣu động. 48 2.4. Nội dung quản trị vốn lƣu động tại xí nghiệp. 54 2.4.1. Quản trị vốn bằng tiền. 54 2.4.3. Quản trị hàng tồn kho. 58 2.4.4. Quản trị vốn lưu động khác. 61 2.5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 61 2.5.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả VLĐ 61 2.6. Đánh giá chung về tình hình quản lý và sử dụng vốn lƣu động tại xí nghiệp bao bì Hùng Vƣơng. 66 2.6.1 Kết quả đạt được: 66
Phần 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp bao bì Hùng Vương. 68 1. Phƣơng hƣớng hoạt động của xí nghiệp trong thời gian tới. 68 1.1. Phƣơng hƣớng hoạt động. 68 1.2. Những chỉ tiêu cần đạt đƣợc. 68 2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 69 2.1. Giải pháp 1: Xác định nhu cầu vốn lƣu động 69 2.1.1. Cơ sở của giải pháp 69 2.1.2. Mục đích của giải pháp. 70 2.1.3. Nội dung giải pháp. 70 2.1.4. Dự kiến kết quả đạt đƣợc 72 2.2. Giải pháp 2: Giảm khoản phải thu khách hàng 73 2.2.1. Căn cứ thực hiện giải pháp 73 2.2.2. Mục đích giải pháp 73 2.2.3. Nội dung thực hiện giải pháp 73 2.2.4. Dự tính kết quả đạt được. 76 2.3. Giải pháp 3: Đào tạo và bồi dƣỡng nhằm nâng cao trình độ cán bộ công nhân viên. 77 2.3.1. Cơ sở giải pháp: 77 2.3.2. Mục đích giải pháp: 77 2.3.3. Nội dung giải pháp: 77 2.3.4. Kết quả dự kiến đạt được: 79 2.4.1. Giảm lượng tồn kho nguyên vật liệu và công cụ, dụng cụ. 80 2.4.2. Giảm chi phí sản xuất dở dang 81 2.4.3. Giảm thành phẩm tồn kho 83 KẾT LUẬN 84 Danh sách một số tài liệu tham khảo Error! Bookmark not defined.
Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 1
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương DANH SÁCH CÁC KÝ TỰ VIẾT TẮT SỬ DỤNG: - VLĐ: Vốn lưu động. - TSLĐ: Tài sản lưu động. - TSNH: Tài sản ngắn hạn. - TSCĐ: Tài sản cố định. - HTK: Hàng tồn kho. - KPT: Khoản phải thu. - CSH: Chủ sở hữu. - LNTT : Lợi nhuận trước thuế - TT(%): Tỷ trọng. - Trđ: Triệu đồng. - +/- : Chênh lệch tương đối. - % : Chênh lệch tuyệt đối. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 2
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương LỜI MỞ ĐẦU Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển không ngừng, từng bước hội nhập vào nền kinh tế khu vực và nền kinh tế thế giới. Dưới sự quản lý của Nhà nước, các doanh nghiệp có nhiều cơ hội mới nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức lớn đối với các doanh nghiệp. Trong nền kinh tế nhiều thành phần như hiện nay, các doanh nghiệp đều là các tác nhân thúc đẩy nề kinh tế phát triển. Các ngành sản xuất kinh doanh đang từng bước trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Hầu hết các loại sản phẩm sản xuất ra không thể không có bao bì để đóng gói. Bao bì gồm có nhiều loại khác nhau, mỗi loại có tính năng và tác dụng riêng. Vì vậy ngành sản xuất bao bì nói chung và sản xuất bao bì carton nói riêng là ngành không thể thiếu được trong tiến trình phát triển kinh tế của đất nước. Xí nghiệp bao bì Hùng Vương trực thuộc Công ty cổ phần bao bì Việt Nam, có địa điểm sản xuất đặt tại Hải Phòng. Là một trong những thành phố lớn của cả nước, một trung tâm kinh tế lớn của khu vực Đông Bắc, tập trung nhiều khu công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, sản xuất nhiều ngành hàng, đa dạng nhiều loại sản phẩm. Chọn ngành sản xuất bao bì là nhiệm vụ sản xuất chính của xí nghiệp và là một quyết định hết sức đúng đắn của cán bộ lãnh đạo nói riêng, của tập thể cán bộ công nhân viên xí nghiệp nói chung. Là một doanh nghiệp tồn tại và phát triển hơn 10 năm trong nề kinh tế thị trường nhiều thành phần, xí nghiệp bao bì Hùng Vương luôn khẳng định được vị thế của mình trong lĩnh vực sản xuất bao bì. Sau một thời gian thực tập tại xí nghiệp, được đi sâu tìm hiểu hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp, em đã nhận thức được sự quan trọng của các vấn đề tài chính trong xí nghiệp. Vì vậy em quyết định chọn đề tài “ Thực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp bao bì Hùng vương” làm đề tài khóa luận. Mục đích là để thực hành những kiến thức đã học vào vận dụng thực tế, qua đó em xin đưa ra một số ý kiến, giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng nguồn vốn lưu động tại xí nghiệp. Kết cấu bài khóa luận gồm 3 phần: Phần I: Một số nét khái quát về xí nghiệp bao bì Hùng Vương. Phần II: Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp bao bì Hùng Vương. Phần III. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại xí nghiệp bao bì Hùng Vương. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 3
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Phần 1: Lý luận chung về vốn lƣu động và hiệu quả sử dụng vốn lƣu động của doanh nghiệp. 1. Vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.1. Khái niệm. Vốn đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung luôn có một vai trò hết sức quan trọng. Từ trước tới nay, tùy theo từng hoàn cảnh kinh tế, vốn được hiểu và quan niệm theo từng góc độ khác nhau. Theo quan điểm của Mác thì: vốn (tư bản) không phải là vật, là tư liệu sản xuất, không phải là phạm trù vĩnh viễn. Tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lột lao động làm thuê. Để tiến hành sản xuất, nhà tư bản ứng tiền ra mua tư liệu sản xuất và sức lao động, nghĩa là tạo ra các yếu tố của quá trình snr xuất. Các yếu tố này có vai trò khác nhau trong việc tạo ra giá trị thặng dư. Mác chia tư bản thành tư bản bất biến và tư bản khả biến. Tư bản bất biến là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thức tư liệu sản xuất( máy móc, thiết bị, nhà xưởng, ) mà giá trị của nó được chuyển nguyên vẹn vào sản phẩm. Còn tư bản khả biến là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thức lao động, trong quá trình sản xuất thay đổi về lượng, tăng lên do hàng hóa tăng. Định nghĩa về vốn của Mác có tầm khái quát lớn vì nó bao hàm đầy đủ bản chất và vai trò của vốn. Bản chất của vốn là giá trị, mặc dù nó được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau: tài sản cố định, nguyên vật liệu, tiền công Tuy nhiên, do hạn chế về trình độ phát triển của nền kinh tế, Mác chỉ bó hẹp khái niệm về vốn trong khu vực sản suất vật chất và cho rằng chỉ có quá trình sản xuất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế. P.A.Samuelson, đại diện tiêu biểu của học thuyết tăng trưởng kinh tế hiện đại, coi đất đai và lao động là các yếu tố ban đầu sơ khai, còn vốn và hàng hoá chỉ là kết quả của sản xuất. Vốn bao gồm các loại hàng hoá lâu bền được sản xuất ra và được sử dụng như các đầu vào hữu ích trong quá trình sản xuất sau đó. Một số hàng hoá vốn có thể tồn tại trong vài năm, trong khi đó một số khác có thể tồn tại trong một thế kỷ hoặc lâu hơn. Đặc điểm cơ bản nhất của hàng hoá vốn thể hiện ở chỗ chúng vừa là sản phẩm đầu ra vừa là yếu tố đầu vào trong sản xuất. Về bản chất vốn là phương pháp sản xuất gián tiếp tốn thời gian. David Begg, trong cuốn “Kinh tế học” ông đã đưa ra hai định nghĩa về vốn là: Vốn hiện vật và vốn tài chính cùa doanh nghiệp. Vốn hiện vật là dự trữ các Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 4
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương hàng hoá đã sản xuất ra để sản xuất các hàng hoá khác. Vốn tài chính là các giấy tờ có giá và tiền mặt của doanh nghiệp. Nhìn chung, cả Samuelson và Begg đều có một quan điểm chung thống nhất cơ bản là các vốn là một đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, quan điểm này cho thấy vốn vẫn bị đồng nhất với tài sản của doanh. Thực chất, vốn kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản của doanh nghiệp huy động vào quá trình sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời. Như vậy, doanh nghiệp dù hoạt động trong bất cứ lĩnh vực nào cũng cần có một lượng vốn nhất định. Trong nền kinh tế thị trường, vốn là điều kiện tiên quyết, có ý nghĩa quyết định tới mọi khâu trong quá trình sản xuất kinh doanh.Vốn kinh doanh là điều kiện để duy trì sản xuất, đổi mới thiết bị công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng việc làm và thu nhập cho người lao động. Từ đó, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường, mở rộng xuất khẩu, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. 1.2. Vai trò. Vốn là một phạm trù kinh tế, là điều kiện tiên quyết cho bất cứ doanh nghiệp, ngành nghề kinh tế kỹ thuật, dịch vụ nào trong nền kinh tế. Để tiến hành hoạt động kinh doanh được, doanh nghiệp cần phải nắm giữ một lượng vốn nhất định nào đó. Số vốn này thể hiện giá trị toàn bộ tài sản và các nguồn lực của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh. Vì vậy vốn kinh doanh có vai trò quyết định trong việc thành lập, hoạt động và phát triển của doanh nghiệp. Cụ thể: - Vốn kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại có vai trò quyết định trong việc thành lập, hoạt động, phát triển của từng loại hình doanh nghiệp theo luật định. - Vốn đóng vai trò quyết định mở rộng đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, đổi mới quy trình công nghệ, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, góp phần tăng năng suất lao động và giảm giá thành chi phí của doanh nghiệp. - Vốn là một nguồn lực quan trọng để phát huy tài năng của ban lãnh đạo doanh nghiệp, nó là một điều kiện thực hiện các chiến lược, sách lược kinh doanh, nó cũng là “dầu nhớt” bôi trên cho cỗ máy kinh tế vận động. - Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là yếu tố về giá trị. Như vậy, doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ nhu vầu về vốn kinh doanh sẽ giúp cho doanh nghiệp chủ động về tài chính, mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo sức cạnh tranh. Còn ngược lại, Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 5
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương nếu vốn không được bảo tồn và tăng lên trong mỗi chu kỳ kinh doanh thì vốn đã bị thiệt hại, đó là hiện tượng mất vốn. Sự thiệt hại lớn dẫn đến doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, sẽ làm cho doanh nghiệp bị phá sản, tức là vốn kinh doanh đã bị sử dụng một cách lãng phí, không có hiệu quả. 1.3. Phân loại vốn. 1.3.1. Phân loại vốn theo nguồn hình thành. 1.3.1.1. Vốn chủ sở hữu. Vốn chủ sở hữu là số vốn của các chủ sở hữu, các nhà đầu tư góp vốn liên doanh, liên kết thông qua đó doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán. Do vậy, vốn chủ sở hữu không phải là một khoản nợ. 1.3.1.2. Vốn huy động của doanh nghiệp. Ngoài các hình thức của vốn chủ sở hữu thì doanh nghiệp còn một loại vốn mà vai trò của nó khá quan trọng, đặc biệt trong nền kinh tế thị trường, đó là vốn huy động. Để đạt được một số vốn cần thiết cho một dự án hay một nhu cầu thiết yếu của doanh nghiệp mà đòi hỏi trong một thời gian ngắn nhất mà doanh nghiệp không đủ số vốn còn lại trong doanh nghiệp thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự liên doanh liên kết, phát hành trái phiếu hay huy động các nguồn vốn khác dưới hình thức vay nợ hay các hình thức khác như: - Vốn vay - Vốn liên doanh, liên kết - Vốn tín dụng thương mại - Vốn tín dụng thuê mua. 1.3.2. Phân loại vốn theo hình thức chu chuyển. Trong quá trình sản xuất và tái sản xuất, vốn vận động một cách liên tục. Nó biểu hiện bằng những hình thái vật chất khác nhau, từ tiền mặt đến tư liệu lao động, hàng hoá dự trữ Sự khác nhau về mặt vật chất này tạo ra đặc điểm chu chuyển vốn, theo đó người ta phân chia vốn thành hai loại là vốn cố định và vốn lưu động. 1.3.2.1. Vốn cố định. Là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định, hay nói cách khác: Vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn sản xuất biểu hiện dưới giá trị ban đầu để đầu tư vào các tài sản cố định nhằm phục vụ cho hoạt động được kinh doanh, mà đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần vào giá trị của sản phẩm qua nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 6
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương hết thời gian sử dụng. Bộ phận vốn cố định trở về tay người sở hữu (chủ doanh nghiệp) dưới hình thái tiền tệ sau khi tiêu thụ sản phẩm hay dịch vụ hàng hoá của mình. 1.3.2.2. Vốn lưu động. Vốn lưu động là một bộ phận của vốn sản xuất được biểu hiện bằng số tiền ứng trước về tài sản lưu động nhằm đảm bảo cho quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp được tiến hành một cách thường xuyên liên tục, nó được chuyển toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm cà được thu hồi sau khi thu được tiền bán sản phẩm. Việc nghiên cứu các phương pháp phân loại vốn cho thấy mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm khác nhau, từ đó doanh nghiệp có các giải pháp huy động và sử dụng vốn phù hợp, có hiệu quả. 2. Khái quát chung về vốn lƣu động. 2.1. Khái niệm vốn lƣu động. Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động và vốn lưu thông. Đó là số vốn doanh nghiệp đầu tư để dự trữ vật tư, để chi phí cho quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, chi phí cho hoạt động quản lý trong doanh nghiệp. Hoàn toàn khách quan không như vốn cố định, vốn lưu động tham gia hoàn toàn vào quá trình sản xuất kinh doanh, chuyển qua nhiều hình thái giá trị khác nhau như tiền tệ, đối tượng lao động, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm và trở lại hình thái tiền tệ ban đầu sau khi tiêu thụ sản phẩm. Như vậy VLĐ chu chuyển nhanh hơn vốn cố định, quá trình vận động của vốn lưu động thể hiện dưới hai hình thái: - Hình thái hiện vật: đó là toàn bộ nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm. - Hình thái giá trị: Là toàn bộ giá trị bằng tiền của nguyên vật liệu, bán thành phẩm, thành phẩm, giá trị tăng thêm do sử dụng lao động sống trong quá trình sản xuất và những chi phí bằng tiền trong lĩnh vực lưu thông. Sự lưu thông về mặt hiện vật và giá trị của vốn lưu động ở các doanh nghiệp sản xuất có thể biểu diễn bằng công thức chung: T - H - SX - H ' - T ' Trong đó : T' = T + T Sự vận động của VLĐ trải qua các giai đoạn và chuyển hoá từ hình thái ban đầu là tiền tệ sang hình thái vật tư hàng hoá và cuối cùng quay trở lại hình thái tiền tệ gọi là sự tuần hoàn của VLĐ. Quá trình này diễn ra liên tục và lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ nên còn gọi quá trình chu chuyển của VLĐ. Sau mỗi chu kỳ sản Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 7
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương xuất, VLĐ hoàn thành một vòng luân chuyển. Do quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra một cách thường xuyên, liên tục nên VLĐ cũng vận động không ngừng tạo ra sự chu chuyển vốn và tại mọi thời điểmVLĐ có thể cùng tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, cả trong sản xuất và lưu thông hàng hoá. Từ những phân tích ở trên ra có thể rút ra : VLĐ của doanh nghiệp là số tiền ứng ra để hình thành nên TSLĐ của doanh nghiệp, đảm bảo cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra một cách thường xuyên, liên tục và trong quá trình chu chuyển, giá trị của VLĐđược chuyển dịch toàn bộ một lần và hoàn thành một vòng tuần hoàn sau mỗi chu kỳ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. 2.2. Đặc điểm vốn lƣu động. - Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền của phần tài sản lưu động nhằm đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên liên tục. Vốn lưu động chuyển toàn bộ giá trị của chúng vào giá trị hàng hoá và thông qua lưu thông toàn bộ giá trị của chúng được hoàn lại một lần sau một chu kì sản xuất kinh doanh. - Vốn lưu động khi được đầu tư vào quá trình sản xuất kinh doanh sẽ luân chuyển không ngừng và mang nhiều hình thái khác nhau. Vòng luân chuyển của vốn lưu động được thể hiện qua sơ đồ tổng quát sau. Sơ đồ :Vòng luân chuyển của vốn lưu động + Vốn lưu động bằng tiền ban đầu, ở dạng tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các khoản tương đương tiền + Khi doanh nghiệp sử dụng tiền để mua sắm nguyên, vật liệu, phụ tùng thay thế, bán thành phẩm đầu vào Vốn bằng tiền chuyển sang vốn vật chất. Vốn vật chất này khi tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm sẽ biểu hiện tiếp tục ở dạng vốn vật chất dưới hình thức: sản phẩm đang chế tạo, thành phẩm + Khi thành phẩm được tiêu thụ, vốn vật chất trở về hình thái vốn bằng tiền ban đầu kết thúc một vòng luân chuyển vốn lưu động và bắt đầu vòng luân chuyển mới Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 8
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Quá trình trên được diễn ra liên tục và thường xuyên lập lại theo chu kì và được gọi là quá trình tuần hoàn và chu chuyển của vốn lưu động. Trong thực tế, quá trình vận động của vốn lưu động diễn biến phức tạp hơn nhiều bởi vì ngoài các giai đoạn cơ bản như trên, vốn lưu động có khi còn phải chuyển hoá qua một hoặc nhiều giai đoạn trung gian như: công nợ phải thu của người mua vật tư hàng hoá chưa trả tiền, công nợ phải trả của người bán đã nhận tiền nhưng chưa giao hàng, các khoản tiền tạm ứng cho công nhân viên chưa được thanh toán, các khoản vốn phải thu khác - Trong quá trình vận động, các giá trị của vốn lưu động có thể được biểu hiện qua các chỉ tiêu kinh tế khác nhau. + Khi vốn lưu động được đầu tư vào chu kì sản xuất kinh doanh, giá trị của vốn lưu động được biểu hiện qua chi phí biến đổi (như chi phí nguyên vật liệu, chi phí cho lao động trực tiếp, chi phí thuê ngoài chế biến, hoa hồng bán hàng ) + Khi vốn lưu động được hoàn lại, một phần giá trị vốn lưu động được biểu hiện qua doanh thu bán hàng sau mỗi chu kì sản xuất kinh doanh. Quá trình vận động của vốn lưu động là một chu kỳ khép kín từ hình thái này sang hình thái khác rồi trở về hình thái ban đầu với giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. Chu kỳ vận động của vốn lưu động là cơ sở đánh giá khả năng thanh toán và hiệu quả sản xuất kinh doanh của, hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Điều khác biệt lớn nhất giữa vốn lưu động và vốn cố định là: vốn cố định chuyển dần giá trị của nó vào sản phẩm thông qua mức khấu hao, còn vốn lưu động chuyển toàn bộ giá trị của nó vào giá trị sản phẩm theo chu kỳ sản xuất, kinh doanh. 2.3. Vai trò của vốn lƣu động. Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, vai trò của vốn lưu động ngày càng được đề cao đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn lưu động là nguồn tài chính chủ yếu nhằm đảm bảo nhu cầu đầu tư, phát triển của doanh nghiệp. Vấn đề là ở chỗ người quản lý phải định mức chính xác nhu cầu vốn, cân nhắc lựa chọn các phương án đầu tư có hiệu quả cao. Việc đảm bảo, tổ chức, sử dụng vốn lưu động một cách tiết kiệm hiệu quả được coi là điều kiện tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Trước những đòi hỏi hết sức khắt khe của nền kinh tế thị trường đòi hỏi người quản lý phải sử dụng vốn lưu động một cách tiết kiệm, hiệu quả, một mặt Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 9
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương phải bảo toàn được vốn, mặt khác phải sử dụng các biện pháp tăng nhanh vòng quay vốn, nâng cao khả năng sinh lời của vốn. Vốn lưu động có vai trò đòn bẩy kích thích và điều tiết sản xuất kinh doanh. Trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vốn lưu động là một yếu tố không thể thiếu được và cóảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Bởi vậy để hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành bình thường, mỗi doanh nghiệp cần phải xác định nhu cầu về vốn lưu động phù hợp với tính chất và qui mô sản xuất kinh doanh. Vai trò trên đây của vốn lưu động sẽ trở nên tích cực, có tác dụng kích thích sản xuất khi người quản lý biết sử dụng một cách hợp lý nguồn vốn lưu động. Ngược lại, nó cũng có thể trở nên tiêu cực, kìm hãm sản xuất khi người quản lý sai lầm trong việc sử dụng vốn lưu động. Tóm lại, với vai trò đặc biệt quan trọng của vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng trong hoạt động kinh doanh, việc nghiên cứu vốn và hiệu quả sử dụng của vốn trong doanh nghiệp làđiều thực sự cần thiết. 2.4. Phân loại vốn lƣu động. 2.4.1. Phân loại theo vai trò VLĐ trong quá trình sản xuất kinh doanh. 2.4.1.1. Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất. - Vốn nguyên vật liệu chính là tiền biểu hiện giá trị các loại vật tư dự trữ cho sản xuất. Khi tham dự vào sản xuất nó hợp thành thực thể chủ yếu của sản phẩm. - Vốn nguyên vật liệu phụ là giá trị những loại vật tư dự trữ dùng cho sản xuất, giúp cho việc hình thành sản phẩm nhưng không hợp thành thực thể chủ yếu của sản phẩm. - Vốn nhiên liệu là giá trị những loại nhiên liệu dự trữ dùng cho sản xuất. - Vốn phụ tùng thay thế bao gồm những phụ tùng dự trữ để thay thế mỗi khi sửa chữa tài sản cố định. - Vốn công cụ lao động nhỏ là giá trị những tư liệu lao động có giá trị thấp, thời gian sử dụng ngắn, không đủ tiêu chuẩn là tài sản cố định. 2.4.1.2. Vốn lưu động trong khâu sản xuất. - Vốn vật liệu đang chế tạo là những sản phẩm dở dang đang trong quá trình sản xuất, xây dựng - Vốn bán thành phẩm tự chế là những sản phẩm dở dang nhưng khác với sản phẩm chế tạo ở chỗ nó đã hoàn thành một hay nhiều giai đoạn chế biến nhất định. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 10
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Vốn về phí tổn đợi phân bổ là những phí tổn chi ra trong kỳ nhưng có tác dụng cho nhiều kỳ sản xuất vì thế chưa tính hết vào giá thành trong kỳ mà sẽ tính dần vào giá thành các kỳ sau. 2.4.1.3. Vốn lưu động trong khâu lưu thông. - Vốn thành phẩm là biểu hiện bằng tiền của số thành phẩm nhập kho và chuẩn bị cho công tác tiêu thụ. - Vốn tiền tệ bao gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng mà trong quá trình luân chuyển vốn lưu động thường xuyên có bộ phận tồn tại dưới hình thái này. - Vốn trong thanh toán là những khoản phải thu, tạm ứng phát sinh trong quá trình mua bán vật tư, hàng hoá hoặc thanh toán nội bộ. Theo cách phân loại này có thể thấy vốn nằm trong quá trình dự trữ và vốn nằm trong quá trình lưu thông không tham gia trực tiếp vào sản xuất. Do đó trong quản lý và sử dụng vốn lưu động phải hết sức hạn chế khối lượng vật liệu cũng như thành phẩm tồn kho. Đối với vốn nằm trong quá trình trực tiếp sản xuất phải chú ý tăng khối lượng sản phẩm đang chế tạo với mức hợp lý vì số vốn này trực tiếp tham gia vào việc tạo nên giá trị mới. 2.4.2. Phân loại vốn lƣu động theo hình thái biểu hiện. 2.4.2.1. Vốn vật tư, hàng hóa. Là các khoản vốn lưu động có hình thái biểu hiện bằng hiện vật cụ thể như nguyên, nhiên, vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm, 2.4.2.2. Vốn bằng tiền. Bao gồm tiền mặt hiện có trong két, tiền gửi ngân hàng và các khoản tiền đang chuyển. Nó được sử dụng để đáp ứng nhu cầu thanh toán ngay lập tức của doanh nghiệp. Tiền bản thân nó là loại tài sản không sinh lãi. Do vậy, trong công tác quản lý tiền thì việc tối thiểu hoá lượng tiền phải giữ là mục tiêu quan trọng nhất. Tuy nhiên, việc giữ tiền trong kinh doanh cũng hết sức cần thiết bởi những lý do sau: - Giữ đủ tiền mặt giúp doanh nghiệp tận dụng được những cơ hội trong kinh doanh, chủ động trong các hoạt động thanh toán chi trả. - Khi mua hàng hoá dịch vụ, nếu có đủ tiền mặt, công ty có thể được hưởng lợi thế chiết khấu. - Khi có đủ tiền mặt doanh nghiệp có thể đối phó với những tình huống khẩn cấp như hỏa hoạn, đình công 2.4.2.3. Các khoản phải thu. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 11
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Đây là một trong những bộ phận quan trọng của vốn lưu động. Khi doanh nghiệp bán hàng hoá của mình cho doanh nghiệp khác, thông thường người mua sẽ không trả tiền ngay lúc giao hàng. Các hoá đơn chưa được trả tiền này thể hiện quan hệ tín dụng thương mại và chúng tạo nên những khoản phải thu khách hàng. Các khoản phải thu khách hàng có tính “lỏng” ở mức trung bình, thường được chuyển thành tiền trong từ 30-60 ngày. Tuy nhiên cũng có những trường hợp rủi ro do khách hàng không trả tiền. Do vậy khi xem xét thực hiện chính sách tín dụng thương mại, doanh nghiệp nên cân nhắc kỹ. Ngoài ra còn có một số khoản phải thu khác như thu nội bộ, tiền ứng trước cho người bán, tiền thế chấp 2.4.2.4. Vốn lưu động khác. Đây là những khoản tồn tại của vốn lưu động mà người ta khó có thể phân loại chúng vào một nhóm nào đó. Nó bao gồm: tạm ứng, chi phí trả trước chi phí chờ kết chuyển, tài sản thiếu chờ xử lý, các khoản ký quỹ, ký cược Tạm ứng là những khoản tiền doanh nghiệp giao cho cán bộ công nhân viên nhận tạm để thực hiện nhiệm vụ nào đó cho doanh nghiệp. Chi phí trả trước là những khoản chi phí thực tế đã phát sinh nhưng chưa tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và sẽ được kết chuyển sau này. Dựa vào cách phân loại này, doanh nghiệp có cơ sở để thanh toán, kiểm tra kết cấu tối ưu của vốn lưu động, từ đó có những quyết định để tận dụng số vốn lưu động đã bỏ ra. 2.4.3. Phân loại theo quan hệ sở hữu về vốn. Tài sản lưu động sẽ được tài trợ bởi hai nguồn vốn đó là vốn chủ sở hữu và các khoản nợ. Trong đó, các khoản nợ tài trợ cơ bản cho nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp. Còn nguồn vốn chủ sở hữu chỉ tài trợ một phần cho nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp mà thôi. Bởi vì nguồn vốn chủ sở hữu tài trợ cơ bản cho tài sản cố định. 2.4.3.1. Vốn chủ sở hữu. Là số vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có đầy đủ các quyền chiếm hữu, sử dụng, chi phối và định đoạt. Tùy theo loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau mà vốn chủ sở hữu có nội dung cụ thể riêng như: Vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước; vốn do chủ doanh nghiệp tư nhân bỏ ra; vốn góp cổ phần trong công ty cổ phần; vốn góp từ các thành viện trong doanh nghiệp liên doanh; vốn tự bổ sung từ lợi nhuận doanh nghiệp, Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 12
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương 2.4.3.2. Các khoản nợ. Là các khoản được hình thành từ vốn cay các ngân hàng thương mại hoặc các tổ chức tài chính khác; vốn vay thông qua phát hành trái phiếu; các khoản nợ khách hàng chưa thanh toán. Doanh nghiệp chỉ có quyền sử dụng các khoản nợ này trong một thời hạn nhất định. Cách phân loại này cho thấy kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp được hình thành bằng vốn của bản thân doanh nghiệphay từ các khoản nợ. Từ đó có các quyết định trong huy động và quản lý, sử dụng vốn lưu động hợp lý hơn, đảm bảo an ninh tài chính trong sử dụng vốn của doanh nghiệp. 2.4.4. Phân loại theo thời gian huy động vốn và sử dụng vốn. 2.4.4.1. Nguồn vốn lưu động thường xuyên. Nguồn vốn lưu động thường xuyên (hay còn gọi là vốn lưu động ròng) là nguồn vốn định có tính chất dài hạn để hình thành hay tài trợ cho tài sản lưu động thường xuyên cần thiết trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (có thể là một phần hay toàn bộ tài sản lưu động thường xuyên tùy thuộc vào chiến lược tài chính của doanh nghiệp) Nguồn vốn lưu động thường xuyên của doanh nghiệp tại một thời điểm có thể xác định như sau: Nguồn VLĐ thường xuyên = Tài sản lưu động – Nợ ngắn hạn 2.4.4.2. Nguồn vốn lưu động tạm thời. Là các nguồn vốn có tính chất ngắn hạn (dưới một năm) doanhh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng các yêu cầu có tính chất tạm thời phát sinh trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn thường bao gồm vay ngắn hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng, các nợ ngắn hạn khác. Việc phân loại này giúp cho người quản lý xem xét huy động các nguồn vốn phù hợp với thời gian sử dụng của các yếu tố cần thiết cho quá trình kinh doanh. 3. Kết cấu vốn lƣu động. 3.1. Khái niệm. Kết cấu vốn lưu động là quan hệ tỷ lệ giữa các loại vốn lưu động cá biệt trong tổng số vốn lưu động, từ đó giúp ta phát hiện ra những sai sót, bất hợp lý trong cơ cấu mà điều chỉnh bổ sung kịp thời. Kết cấu vốn lưu động của các doanh nghiệp khác nhau thì khác nhau. Vì vậy việc phân tích kết cấu vốn lưu động cũng không giống nhau. Theo các tiêu thức phân loại khác nhau sẽ giúp cho các doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 13
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương riêng về vốn lưu động mà mình đang quản lý và sử dụng. Từ đó, xác định đúng các trọng điểm và biện pháp quản lý có hiệu quả phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp. Mặt khác thông qua việc thay đổi kết cấu vốn lưu động của mỗi doanh nghiệp trong nhuwngc thời kỳ khác nhau có thể thấy được những biến đổi tích cực hoặc hạn chế về mặt chất lượng trong công tác quản lý, sử dụng vốn lưu động của từng doanh nghiệp. 3.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến kết cấu vốn lƣu động. 3.2.1. Nhân tố về sản xuất Gồm các nhân tố qui mô sản xuất, tính chất sản xuất, trình độ sản xuất, qui trình công nghệ, độ phức tạp của sản phẩm khác nhau thì tỷ trọng vốn lưu động ở các khâu dự trữ - sản xuất - lưu thông cũng khác nhau. Cụ thể: - Chu kỳ sản phẩm có ảnh hưởng rất lớn đến tỷ trọng vốn sản phẩm dở dang. Nếu chu kỳ sản phẩm càng dài thì lượng vốn ứng ra cho sản phẩm dở dang càng lớn và ngược lại. - Đặc điểm của quy trình công nghệ và của sản phẩm. Nếu sản phẩm càng phức tạp thì lượng vốn ứng ra sẽ cao hơn. - Đặc điểm tổ chức sản xuất có ảnh hưởng đến sự khác nhau về tỷ trọng VLĐ bỏ vào khâu dự trữ và khâu sản xuất. Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất đồng bộ, phối hợp được khâu cung cấp và sản xuất một cách hợp lý sẽ giảm bớt được một lượng dự trữ vật tư sản phẩm dở dang. 3.2.2. Nhân tố về cung ứng tiêu thụ - Trong sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp thường cần rất nhiều vật tư, hàng hoá và do nhiều đơn vị cung cấp khác nhau. Nếu khoảng cách giữa doanh nghiệp với đơn vị cung ứng vật tư càng xa thì việc dự trữ vật tư càng lớn và ngược lại. - Trong điều kiện tiêu thụ sản phẩm cũng có ảnh hưởng nhất định đến kết cấu vốn lưu động. Khối lượng tiêu thụ sản phẩm mỗi lần nhiều hay ít, khoảng cách giữa doanh nghiệp với đơn vị mua hàng dài hay ngắn đều trực tiếp ảnh hưởng đến kết cấu vốn lưu động. - Điều kiện và phương tiện giao thông vận tải cũng có sự ảnh hưởng đến vốn vật tư, thành phẩm dự trữ. Nếu như thuận lợi thì dự trữ ít và ngược lại. - Khả năng cung cấp của thị trường : Nếu là loại vật tư khan hiếm thì cần phải dự trữ nhiều và ngược lại. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 14
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Hợp đồng cung cấp hoặc hợp đồng về tiêu thụ sản phẩm : Tuỳ thuộc vào kỳ hạn cung cấp và giao hàng, số lượng vật tư nhập và xuất, nếu việc cung cấp thường xuyên thì dự trữ ít hơn. 3.2.3. Nhân tố về mặt thanh toán. Sử dụng thể thức thanh toán khác nhau thì vốn chiếm dụng trong quá trình thanh toán cũng khác nhau. - Phương thức thanh toán hợp lý, giải quyết thanh toán kịp thời thì sẽ làm giảm tỷ trọng vốn phải thu. - Tình hình quản lý khoản phải thu của doanh nghiệp và việc chấp hành kỷ luật thanh toán của khách hàng sẽ ảnh hưởng đến vốn phải thu. Nếu vốn phải thu lớn thì khả năng tái sản xuất của doanh nghiệp sẽ khó khăn dẫn đến tình trạng khả năng trả nợ của doanh nghiệp sẽ kém. Ngoài các nhân tố kể trên, kết cấu VLĐ còn chịu ảnh hưởng bởi tính chất thời vụ của sản xuất, trình độ tổ chức và quản lý 4. Hiệu quả và nâng cao hiệu quả vốn lƣu động. 4.1. Hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. Trong điều kiện hiện nay, để tông tại và phát triển hoạt động SXKD của mình, các doanh nghiệp phải đạt được hiệu quả, điều này phục thuộc rất lớn vào việc tổ chức quản lý và sử dụng nói chung và VLĐ nói riêng. Hiệu quả sử dụng VLĐ là một phạm trù kinh tế phản ánh quá trình sử dụng các tài sản lưu động, nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp sao cho đảm bảo mang lại kết quả SXKD là cao nhất với chi phí sử dụng vốn là thấp nhất. Để đem lại hiệu quả cao trong SXKD đòi hỏi các doanh nghiệp phải sử dụng có hiệu quả các yếu tố của quá trình SXKD trong đó có VLĐ. Hiệu quả sử dụng VLĐ là những đại lượng phản ánh mỗi quan hệ so sánh giữa các chỉ tiêu kết quả kinh doanh với chỉ tiêu VLĐ của doanh nghiệp. Việc nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ là điều kiện cơ bản để có một nguồn VLĐ mạnh, có thể đảm bảo cho quá trình SXKD đượct tiến hành bình thường, mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư cải tiến công nghệ, kỹ thuật trong kinh doanh và quản lý kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Phân tích hiệu quả sử dụng VLĐ nhằm mục đích nhận thức và đánh giá tình hình biến động tăng giảm của các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng VLĐ, qua đó tìm hiểu, Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 15
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương phân tích những nguyên nhân làm tăng, giảm. Từ đó đưa ra các biện pháp quản lý, sử dụng VLĐ thích hợp cho doanh nghiệp,đem lại hiệu quả cao trong SXKD. 4.2. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 4.2.1. Các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 4.2.1.1. Tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Tốc độ luân chuyển vốn lưu động có thể đo bằng hai chỉ tiêu là vòng quay vốn lưu động và kỳ luân chuyển vốn lưu động. - Vòng quay vốn lưu động. Vòng quay vốn lưu động là chỉ tiêu phản ánh số vòng mà vốn lưu động quay được trong một thời kỳ nhất định, thường là một năm. Doanh thu thuần Vòng quay vốn lưu động = Vốn lưu động bình quân trong kỳ Đây là một chỉ tiêu phản ánh chất lượng tổng hợp phản ánh hiệu quả chung của doanh nghiệp trong việc quản lý và sử dụng vốn lưu động trong mối quan hệ so sánh giữa kết quả sản xuất kinh doanh (doanh thu thuần) và số vốn lưu động bình quân (VLĐBQ) năm được tính như sau: VLĐ đầu năm + VLĐ cuối năm VLĐBQ năm = 2 Chỉ tiêu này cho chúng ta biết số vốn lưu động quay được mấy vòng trong một chu kỳ kinh doanh. Về phương diện hiệu quả sử dụng vốn lưu động chỉ tiêu này càng cao càng tốt. Điều đó có nghĩa là vòng quay vốn lưu động càng nhiều cho thấy doanh nghiệp cần it vốn lưu động cần thiết cho kinh doanh, do đó có thể làm giảm vốn lưu động đi vay nếu doanh nghiệp phải đi vay vốn lưu động để tiến hành sản xuất kinh doanh. Ý nghĩa của việc tăng nhanh vòng quay vốn lưu động mà vẫn đảm bảo được mức luân chuyển hàng hoá như cũ thì chỉ cần với một mức vốn lưu động thấp hơn hoặc với mức vốn lưu động như cũ thì đảm bảo luân chuyển được một khối lượng hàng hoá lớn hơn. - Chỉ tiêu thời gian luân chuyển vốn lưu động. Số ngày quy ước trong kỳ phân tích Thời gian luân chuyển vốn = Vòng quay vốn lưu động trong kỳ Thường lấy thời gian của kỳ phân tích là một năm hay 360 ngày. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 16
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Chỉ tiêu này cho biết độ dài của vòng quay vốn lưu động, tức là số ngày cần thiết của một vòng quay vốn lưu động. Chỉ tiêu này có ý nghĩa ngược với chỉ tiêu vòng quay vốn lưu động có nghĩa là số ngày luân chuyển vốn lưu động mà càng ngắn chứng tỏ vốn lưu động được luân chuyển ngày càng nhiều trong kỳ phân tích, chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng vốn lưu động hiệu quả. Về mặt bản chất chỉ tiêu này phản ánh sự phát triển của trình độ kinh doanh, của công tác quản lý, của kế hoạch và tình hình tài chính của doanh nghiệp. Vòng quay vốn lưu động có sự gia tăng đột biến chứng tỏ hàng hoá doanh nghiệp đang sản xuất, kinh doanh có sức tiêu thụ mạnh, doanh thu cao dẫn đến phần lợi nhuận tương ứng cũng tăn mạnh. Nếu không hoàn thành một chu kỳ luân chuyển có nghĩa là vốn lưu động còn ứ đọng ở một khâu nào đó, cần tìm biện pháp khai thông kịp thời. 4.2.1.2. Hàm lượng vốn lưu động. Còn gọi là mức đảm nhiệm vốn lưu động, là số vốn lưu động cần có để đạt một đồng doanh thu thuần về tiêu thụ sản phẩm. Vốn lưu động bình quân Hàm lượng vốn lưu động = Doanh thu thuần Chỉ tiêu này phản ánh để có một đồng doanh thu cần bao nhiêu vốn lưu động. 4.2.1.3. Hệ số sinh lợi vốn lưu động. Tổng lợi nhuận sau thuế Hệ số sinh lợi VLĐ = Vốn lưu động bình quân Chỉ tiêu này còn được gọi là doanh lợi vốn lưu động, nó phản ánh khả năng sinh lời của vốn lưu động. Chỉ tiêu này được xây dựng trên cơ sở lợi nhuận của doanh nghiệp, chỉ tiêu này càng cao cho biết doanh nghiệp đã sử dụng vốn lưu động có hiệu quả, ngược lại chỉ tiêu này thấp có nghĩa là lợi nhuận trên một đồng vốn là nhỏ. Doanh nghiệp được đánh giá là sử dụng vốn lưu động kém hiệu quả hay không là chỉ tiêu này phản ánh một phần. 4.2.2. Các chỉ số phản ánh cơ cấu nguồn vốn và tài sản. 4.2.2.1. Cơ cấu tài sản Đây là một dạng tỷ số phản ánh khi doanh nghiệp sử dụng bình quân một đồng vốn kinh doanh thì dành ra bao nhiêu để hình thành tài sản lưu động, còn bao nhiêu để hình thành tài sản cố định. Hai tỷ suất sau đây phản ánh việc bố trí cơ cấu tài sản của doanh nghiệp. TSCĐ và đầu tư dài hạn Tỷ suất đầu tư vào TSDH= Tổng tài sản Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 17
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương TSLĐ và đầu tư ngắn hạn Tỷ suất đầu tư vào TSNH= Tổng tài sản 4.2.2.2. Cơ cấu nguồn vốn Cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp thể hiện qua các chỉ tiêu chủ yếu sau: Tổng số nợ Vốn CSH Hệ số nợ = Hệ số VCSH = Tổng nguồn vốn Tổng nguồn vốn Hệ số nợ/ hệ số vốn chủ sở hữu phản ánh nợ/ vốn chủ chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài ra cơ cấu nguồn vốn còn được phản ánh qua hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu. Tổng số nợ Hệ số nợ trên vốn CSH = Vốn chủ sở hữu 4.2.3. Các chỉ số về hoạt động VLĐ. 4.2.3.1. Vòng quay tiền. Doanh thu Vòng quay tiền = Tiền và các khoản tương đương tiền bình quân Vòng quay tiền mặt phản ánh một đồng tiền tạo được mấy đồng doanh thu trong kì nghiên cứu hay nó quay được bao nhiêu vòng. Chỉ số này nói lên hiệu quả sử dụng tiền của doanh nghiệp, nó càng cao thì chứng tỏ doanh nghiệp đang sử dụng có hiệu quả tài sản này. 4.2.3.2. Vòng quay các khoản phải thu. Doanh thu thuần Vòng quay các khoản phải thu = Số dư bình quân các khoản phải thu Vòng quay các khoản phải thu: hệ số phản ánh tốc độ thay đổi các khoản thu thành tiền mặt của các doanh nghiệp. Vòng quay càng lớn chứng tỏ tốc độ thu hồi các khoản thu tốt vì doanh nghiệp không phải đầu tư nhiều vào các khoản phải thu. 4.2.3.3. Kỳ thu tiền bình quân. Kỳ thu tiền bình quân: phản ánh số ngày cần thiết để thu hồi các khoản phải thu. Vòng quay các khoản phải thu càng lớn thì chỉ tiêu này càng nhỏ và ngược lại. Chỉ tiêu này được xác định theo công thức 360 Kỳ thu tiền bình quân = Vòng quay các khoản phải thu 4.2.3.4. Vòng quay hàng tồn kho. Chỉ tiêu phản ánh số lần mà hàng hoá tồn kho bình quân luân chuyển trong kỳ. Số vòng hàng tồn kho càng cao việc kinh doanh được đánh giá càng tốt, bởi lẽ doanh nghiệp chỉ cần đầu tư cho hàng tồn kho thấp nhưng vẫn đạt được doanh số cao. Số vòng quay hàng tồn kho được xác định theo công thức: Giá vốn hàng bán Vòng quay hàng tồn kho = Hàng tồn kho bình quân Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 18
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương 4.2.3.5. Thời gian một vòng quay hàng tồn kho 360 Thời gian 1 vòng quay HTK= Số vòng quay HTK Phản ánh số ngày trung bình của một vòng quay hàng tồn kho. 4.2.4. Nhóm hệ số khả năng thanh toán. 4.2.4.1. Hệ số khả năng thanh toán tổng quát Tổng tài sản Hệ số thanh toán tổng quát = Nợ phải trả Hệ số khả năng thanh toán tổng quát là mối quan hệ giữa tổng tài sản mà hiện nay doanh nghiệp đang quản lý, sử dụng với tổng số nợ phải trả. Nếu hệ số này dần tới 0 là báo hiệu sự phá sản của doanh nghiệp, nguồn vốn chủ sở hữu bị mất hầu như toàn bộ, tổng số tài sản hiện có ( tài sản lưu động, tài sản cố định) không đủ trả số nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán. 4.2.4.2. Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn: Hệ số đánh giá khả năng thanh toán nợ ngắn hạn là mối quan hệ giữa TSNH và các khoản nợ ngắn hạn. Hệ số thanh toán nợ ngắn hạn thể hiện mức độ đảm bảo của TSLĐ với nợ ngắn hạn. Nợ ngắn hạn là các khoản nợ phải thanh toán trong kỳ, do đó doanh nghiệp phải dùng tài sản thực có của mình để thanh toán bằng cách chuyển đổi một bộ phận tài sản thành tiền.Trong tổng số tài sản mà hiện doanh nghiệp đang quản lý, sử dụng và sở hữu, chỉ có TSLĐ là trong kỳ có khả năng chuyển đổi thành tiền. Do đó, được xác định theo công thức: Tổng tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn = Tổng nợ ngắn hạn Hệ số cho thấy khả năng đáp ứng các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp là cao hay thấp, nếu chỉ tiêu này xấp xỉ bằng 1 thì doanh nghiệp có dư khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn và tình hình tài chính của doanh nghiệp là bình thường hoặc khả quan. 4.2.4.3. Khả năng thanh toán nhanh: TSLĐ trước khi mang đi thanh toán cho chủ nợ đều phải chuyển đổi thành tiền. Trong tài sản lưu động có vật tư, hàng hóa chưa thể chuyển đổi ngay thành tiền, do đó khả năng thanh toán là kém nhất. Vì vậy hệ số thanh toán nhanh là thước đo về khả năng trả nợ ngay, không dựa vào việc phải bán các vật tư, hàng hóa, và xác định theo công thức: Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 19
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Tổng TSLĐ - HTK Khả năng thanh toán nhanh = Tổng nợ ngắn hạn 4.2.4.4. Tỷ suất thanh toán tức thời: Tổng số vốn bằng tiền Tỷ suất thanh toán tức thời = Tổng số nợ ngắn hạn - Nếu tỉ suất lớn hơn 0.5 thì tình hình thanh toán tương đối khả quan. - Nếu tỉ suất nhỏ hơn 0.5 thì doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong thanh toán công nợ và do đó có thể phải bán gấp hàng hoá, sản phẩm để trả nợ vì không dư tiền thanh toán. 4.2.4.5. Hệ số nợ phải trả và nợ phải thu. Bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng có khoản vốn bị khách hàng chiếm dụng và lại phải đi chiếm dụng của doanh nghiệp khác. So sánh phần đi chiếm dụng và phần bị chiếm dụng sẽ cho biết thêm về tình hình công nợ của doanh nghiệp Phần vốn đi chiếm dụng Hệ số nợ phải trả, nợ phải thu = Phần vốn bị chiếm dụng 4.2.4.6. Hệ số thanh toán lãi vay. Lãi vay phải trả là một khoản chi phí cố định, nguồn để trả lãi vay là lợi nhuận gộp của cả 3 loại hoạt động (hoạt động kinh doanh thông thường, hoạt động tài chính và bất thường) sau khi đã trừ đi chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp. So sánh giữa nguồn để trả lãi với lãi vay phải trả sẽ cho chúng ta biết doanh nghiệp đã sẵn sàng trả tiền lãi vay tới mức độ nào. Lợi nhuận trước thuế và lãi vay Hệ số thanh toán lãi vay = Lãi vay phải trả Hệ số này cho ta biết được số vốn đi vay đã sử dụng tốt tới mức độ nào và đem lại một khoản lợi nhuận là bao nhiêu, có đủ bù đắp lãi vay phải trả không? 5. Nội dung quản trị vốn lƣu động. Là một trong hai thành phần của vốn sản xuất, vốn lưu động bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn, các khoản phải thu, phải trả, hàng hóa tồn kho và tài sản lưu động khác. Vốn lưu động đóng một vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, muốn tồn tại và phát triển được thì nhiệm vụ của các doanh nghiệp là phải sử dụng vốn lưu động sao cho có hiệu quả nhất. 5.1. Quản trị vốn bằng tiền. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 20
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Tiền mặt tại quỹ, tiền đang chuyển và tiền gửi ngân hàng, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn là một bộ phận quan trọng cấu thành vốn bằng tiền của doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp luôn có nhu cầu dự trữ vốn tiền mặt ở một quy mô nhất định. Nhu cầu dự trữ vốn bằng tiền trong các doanh nghiệp thường là để đáp ứng yêu cầu giao dịch hàng ngày như mua sắm hàng hóa, vật liệu, thanh toán các chi phí cần thiết. Ngoài ra còn xuất phát từ nhu cầu dự phòng để ứng phó với những nhu cầu vốn bất thường chưa dự đoán được và động lực trong việc dự trữ tiền mặt để sẵn sàng sử dụng khi xuất hiện các cơ hội kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận cao.Việc duy trì một mức dự trữ vốn tiền mặt đủ lớn còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp có cơ hội thu được chiết khấu trên hàng mua trả đúng kỳ hạn, làm tăng hệ số khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp. Quy mô vốn tiền mặt là kết quả thực hiện nhiều quyết định kinh doanh trong các thời kỳ trước, song việc quản trị vốn tiền mặt không phải là một công việc thụ động. Nhiệm vụ quản trị vốn tiền mặt do đó không phải chỉ đảm bảo cho doanh nghiệp có đủ lượng vốn tiền mặt cần thiết để đáp ứng kịp thời các nhu cầu thanh toán mà quan trọng hơn là tối ưu hóa số vốn tiền mặt hiện có, giảm tối đa các rủi ro về lãi suất hoặc tỷ giá hối đoái và tối ưu hóa việc đi vay ngắn hạn hoặc đầu tư kiếm lời. 5.1.1. Xác định mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý. Mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý cần được xác định sao cho doanh nghiệp có thể tránh được các rủi ro do không có khả năng thanh toán ngay, phải gia hạn thanh toán nên bị phạt hoặc phải trả lãi cao hơn, không làm mất khả năng mua chịu của nhà cung cấp, tận dụng các cơ hội kinh doanh có lợi nhuận cao cho doanh nghiệp. 5.1.2. Dự đoán các nguồn xuất, nhập vốn tiền mặt. Dự đoán ngân quỹ là tập hợp các dự kiến về nguồn và sử dụng ngân quỹ. Ngân quỹ hàng năm được lập phải vừa tổng quát, vừa chi tiết. Dự đoán các luồng nhập ngân quỹ bao gồm luồng thu nhập từ kết quả kinh doanh; từ kết quả hoạt động tài chính; luồng đi vay và các luồng tăng vốn khác. Trong các luồng nhập ngân quỹ kể trên, luồng nhập từ kết quả kinh doanh là quan trọng nhất. Nó được dự đoán dựa trên cơ sở các khoản doanh thu bằng tiền dự kiến trong kỳ. Dự đoán các luồng xuất ngân quỹ thường bao gồm các khoản chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh như mua sắm, trả lương, các khoản chi cho hoạt động Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 21
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương đầu tư theo kế hoạch của doanh nghiệp; các khoản chi trả tiền lãi phải chia, nộp thuế và các khoản chi khác. Trên cơ sở so sánh các luồng nhập và xuất ngân quỹ, doanh nghiệp có thể thấy được mức dư hay thâm hụt ngân quỹ. Từ đó thực hiện các biện pháp cân bằng thu chi ngân quỹ như tăng tốc độ thu hồi các khoản nợ phải thu, đồng thời giảm tốc độ xuất quỹ nếu có thể thực hiện được hoặc khéo léo sử dụng các khoản nợ đang trong quá trình thanh toán. Doanh nghiệp cũng có thể huy đọng các khoản vay của ngân hàng. Ngược lại khi luồng nhập ngân quỹ lớn hơn nguồn xuất ngân quỹ thù doanh nghiệp có thể sử dụng phần dư ngân quỹ để thực hiện các khoản đầu tư trong thời hạn cho phép để nâng cao hiệu quả sử dụng số vốn tạm thời nhàn rỗi của mình. 5.1.3. Quản lý sử dụng các khoản thu chi vốn tiền mặt. Hoạt động thu chi vốn tiền mặt của doanh nghiệp diễn ra hàng ngày, hàng giờ; hơn nữa vốn tiền mặt là một loại tài sản đặc biệt có khả năng thánh toán cao, dễ dàng chuyển hóa sang các hình thức tài sản khác, vì vậy doanh nghiệp phải có biện pháp quản lý, sử dụng vốn bằng tiền một cách chặt chẽ để tránh bị mất mát, lợi dụng. Các biện pháp quản lý có thể là: Thứ nhất, mọi khoản thu chi vốn tiền mặt của doanh nghiệp đều phải thực hiện thông qua quỹ, không được thu chi ngoài quỹ, tự thu tự chi. Thứ hai, phải có sự phân định trách nhiệm rõ ràng trong quản lý vốn tiền mặt, nhất là giữa thủ quỹ và kế toán quỹ; phải có biện pháp quản lý bảo đảm an toàn kho quỹ. Thứ ba, doanh nghiệp phải xây dựng các quy chế thu chi bằng tiền mặt để áo dụng cho từng trường hợp thu chi. Thông thường các khoản thu chi không lớn thì có thể sử dụng tiền mặt, còn các khoản thu chi lớn cần sử dụng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Quản lý chặt chẽ các khoản tạm ứng tiền mặt, cần xác định rõ đối tượng tạm ứng, mức tạm ứng và thời hạn thanh toán tạm ứng để thu hồi kịp thời. 5.2. Quản trị các khoản phải thu. 5.2.1. Tầm quan trọng của quản lý khoản phải thu. Quản lý các khoản phải thu từ khách hàng là một vấn đề quan trọng và phức tạp trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp. Bởi vì: Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 22
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Khoản phải thu từ khách hàng thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn lưu động của các doanh nghiệp. Việc quản lý khoản phải từ khách hàng liên quan chặt chẽ với tiêu thụ sản phẩm. Khi doanh nghiệp mở rộng việc bán chịu hàng hóa cho khách hàng sẽ làm cho nợ phải thu tăng. Tuy vậy, doanh nghiệp có thể tăng được thị phần từ đó gia tăng được doanh thu bán hàng và lợi nhuận. Mặt khác, quản lý khoản phải thu liên quan chặt chẽ đến việc tổ chức và bảo toàn vốn lưu động của doanh nghiệp. Việc tằn khoản phải thu từ khách hàng kéo theo các khoản chi phí quản lý nợ, chi phí thu hồi nợ, chi phí trả lãi tiền vay để đáp ứng nhu cầu vốn lưu động thiếu do vốn của doanh nghiệp bị khách hàng chiếm dụng. Tăng khoản phải thu làm tăng rủi do đối với doanh nghiệp dẫn đến tình trạng nợ quá hạn khó đòi hoặc không thu hồi được do khách hàng vỡ nợ, gây mất vốn của doanh nghiệp. 5.2.2. Các biện pháp chủ yếu quản lý khoản phải thu. Để quản lý khoản phải thu từ khách hàng, doanh nghiệp cần chú ý một số biện pháp sau: 5.2.2.1. Xác định chính sách bán chịu (chính sách tín dụng thương mại) với khách hàng. Nợ phải thu từ khách hàng của doanh nghiệp chủ yếu phụ thuộc vào khối lượng hàng hóa, dịch vụ bán chịu cho khách hàng và thời hạn bán chịu. Vì vậy, để quản lý khoản phải thu trước hết cần xem xét, đánh giá các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến chính sách bán chịu của doanh nghiệp như: - Mục tiêu mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng doanh thu và tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. - Tính chất thời vụ trong sản xuất và tiêu thụ của một số sản phẩm (thời hạn bán chịu rất ngắn trong các ngành thực phẩm tươi sống và kỳ thu tiền bình quân rất cao trong các ngành kiến trúc, sản xuất cơ giới và ở những doanh nghiệp lớn, ) - Tình trạng cạnh tranh: cần xem xét tình hình bán chịu của các đối thủ cạnh tranh để có đối sách bán chịu thích hợp và có lợi. - Tình trạng tài chính của doanh nghiệp: không thể mở rộng việc bán chịu cho khách hàng khi doanh nghiệp đã có nợ phải thu ở mức cao và có sự thiếu hụt lớn vốn bằng tiền trong cân đối thu chi bằng tiền. 5.2.2.2. Phân tích các khách hàng, xác định đối tượng bán chịu. Công việc chính yếu trong việc hình thành chính sách tín dụng thương mại cần xác định là bán chịu cho ai. Do vậy, để thẩm định độ rủi ro cần có sự phân tích, Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 23
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương đánh giá khả năng trả nợ và uy tín của khách hàng, nhất là với những khách hàng tiềm năng. Trên cơ sở đó quyết định hình thức hợp đồng (trên tài khoản mua bán chịu, lệnh phiếu, hối phiếu, ). 5.2.2.3. Xác định điều kiện thanh toán. Doanh nghiệp phải quyết định thời hạn bán chịu ( thời hạn thanh toán) và tỷ kệ chiết khấu thanh toán. - Thời hạn thanh toán: là độ dài thời gian kể từ ngày người bán giao hàng cho người mua đến ngày người mua trả tiền. Thời hạn thanh toán dài hay ngắn tùy thuộc vào tính chất lâu bền hay mau hỏng của sản phẩm. Tài khoản của khách hàng, uy tín của khách hàng với doanh nghiệp và đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp. - Chiết khấu thanh toán: là phần giảm trừ một số tiền nhất định cho người mua khi người mua trả tiền trước thời hạn thanh toán đã thỏa thuận. Chiết khấu thanh toán được xác định bằng một tỷ lệ phần trăm tính theo doanh số mua hàng ghi trên hóa đơn. Việc tăng tỷ lệ chiết khấu thanh toán sẽ thúc đẩy khách hàng thanh toán sớm trước hạn vag thu hút thêm được khách hàng mới làm doanh thu, giảm chi phí thu hồi nợ nhưng sẽ là giảm số tiền thực thu. Vì vậy, doanh nghiệp cần cân nhắc khi xác định tỷ lệ chiết khấu. Thiết lập một hạn mức tín dụng hợp lý. Quản lý nợ phải thu là nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Vì vậy nên chấp nhận đơn xin cấp tín dụng của khách hàng nếu có cơ hội trở thành khách hàng thường xuyên và đáng tin cậy của doanh nghiệp. Trong trường hợp khách hàng có uy tín thấp hoặc đáng nghi ngờ, doanh nghiệp cần ấn định một hạn mức tín dụng hạn chế để tránh rủi ro. 5.2.2.4. Thường xuyên kiểm soát nợ phải thu: - Mở sổ theo dõi chi tiết nợ phải thu và tình hình thanh toán với khách hàng. Thường xuyên kiểm soát để nắm vững tình hình nợ phải thu và tình hình thu hồi nợ. Cần thường xuyên xem xét đánh giá tình hình nợ phải thu, dự đoán nợ phải thu từ khách hàng theo công thức sau: Npt = Sd x Kpt . Trong đó: Npt: Nợ phải thu dự kiến trong kỳ (năm) Sd : Doanh thu bán hàng tính theo giá thanh toán bình quân 1 ngày trong năm. Kpt : Kỳ thu tiền bình quân trong năm. Để tránh tình trạng mở rộng việc bán chịu quá mức, cần xác định giới hạn bán chịu qua hệ số nợ phải thu. Công thức xác định như sau: Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 24
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Nợ phải thu từ khách hàng Hệ số nợ phải thu = Doanh số hàng bán ra Thường xuyên theo dõi và phân tích cơ cấu nợ phải thu theo thời gian. Xác định trọng tâm quản lý nợ phải thu để có biện pháp quản lý chặt chẽ. 5.2.2.5. Áp dụng các biện pháp thích hợp thu hồi nợ vag bảo toàn vốn. - Chuẩn bị sẵn sàng các chứng từ cần thiết đối với các khoản nợ sắp đến kỳ hạn thanh toán. Thực hiện kịp thời các thủ tục thanh toán. Nhắc nhở, đôn đốc khách hàng thanh toán các khoản nợ đến hạn. - Thực hiện các biện pháp kịp thời thu hồi các khoản nợ đến hạn. - Chủ động áp dụng các biện pháp tích cực và thích hợp thu hồi các khoản nợ quá hạn. Cần xác định rõ các nguyên nhân dẫn đến nợ quá hạn để có biện pháp thu hồi thích hợp. Có thể chia nợ quá hạn thành các giai đoạn để có biện pháp thu hồi phù hợp. - Trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi để chủ động bảo toàn vốn lưu động. 5.3. Quản trị hàng tồn kho. 5.3.1. Tầm quan trọng của quản lý vốn về hàng tồn kho và các yếu tố ảnh hƣởng mức dự trữ hàng tồn kho. 5.3.1.1. Tầm quan trọng về việc quản lý hàng tồn kho: - Vốn về hàng tồn kho chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn lưu động của doanh nghiệp. - Việc duy trì một lượng vốn về hàng tồn kho thích hợp sẽ mang lại cho doanh nghiệp sự thuận lợi trong hoạt động kinh doanh: tránh được việc phải trả giá cao hơn cho việc đặt hàng nhiều lần với số lượng nhỏ và những rủi ro trong việc chậm trễ hoặc ngừng trệ sản xuất do thiếu vật tư hay những thiệt hại do không đáp ứng đơn đặt hàng của khách hàng. - Việc đầu tư vốn vào dự trữ hàng tồn kho hợp lý giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng ứ đọng vật tư, hàng hóa. Từ đó góp phần đẩy nhanh tốc độ chu chuyển vốn lưu động, giúp doanh nghiệp thực hiện tốt nguyên tắc tiết kiệm, sử dụng có hiệu quả các phương tiện sản xuất và nhân lực. - Dự trữ hàng tồn kho hợp lý có vai trò như một tấm đệm an toàn giữa các giai đoạn khác nhau trong chu kỳ kinh doanh. Về quản lý vốn về hàng tồn kho ảnh hưởng và tác động mạnh mẽ đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Vấn đề quan Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 25
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương trọng đặt ra trong quản lý vốn về hàng tồn kho là kiểm soát đầu tư và tồn kho, nhằm đạt được những mục tiêu chủ yếu sau: - Tổ chức khoa học, hợp lý việc dự trữ đảm bảo cho quá trình kinh doanh diễn ra liên tục, tránh mọi sự gián đoạn do việc dự trữ gây ra. - Giảm tới mức thấp nhất có thể được số vốn cần thiết cho việc dự trữ. Để đạt được các mục tiêu quản lý trên, cần nắm vững đặc điểm của từng ngành kinh doanh ảnh hưởng đến mỗi loại hàng tồn kho và các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến mức dự trữ hàng tồn kho để đưa ra các cách thức quản lý thích hợp đối với từng loại dự trữ. 5.3.1.2. Những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến mức dự trữ hàng tồn kho: - Đối với mức tồn kho dự trữ nguyên vật liệu, công cụ, phụ thuộc vào: quy mô sản xuất, khả năng sẵn sàng cung ứng của thị trường; giá cả các loại vật tư được cung ứng; khoảng cách giữa doanh nghiệp và nhà cung ứng; hình thái xuất nhập, - Đối với mức tồn kho sản phẩm dở dang, các yếu tố ảnh hưởng gồm: đặc điểm và các yêu cầu kỹ thuật, công nghệ trong quá trình chế tạo sản phẩm; thời gian hoàn thành sản phẩm; trình độ tổ chức quá trình sảnh xuất; sự lâu bên hay dễ hư hao của sản phẩm, - Đối với mức tồn kho thành phẩm, hàng hóa thường chịu ảnh hưởng của các yếu tố: khối lượng sản phẩm tiêu thụ; sự phối hợp giữa khâu sản xuất và tiêu thụ; khả năng xâm nhập hay mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp, Để quản lý tốt vốn về hàng tồn kho phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp như: bộ phận cung ứng vật tư, bộ phận sản xuất, bộ phận marketing, bộ phận quản lý tài chính, 5.3.2. Các chi phí liên quan đến dự trữ hàng tồn kho: 5.3.2.1. Chi phí đặt hàng: Bao gồm các chi phí giao dịch,chi phí vận chuyển và chi phí giao nhận hàng theo hợp đồng. Tùy theo nguồn cung ứng từ bên ngoài doanh nghiệp hay cung ứng trong nội bộ doanh nghiệp mà chi phí đặt hàng cũng có sự khác nhau. Trên thực tế, chi phí cho mỗi đơn đặt hàng thường bao gồm các chi phí cố định và chi phí biến đổi. Tuy nhiên, trong các mô hình quản lý vốn về hàng tồn kho đơn giản thường giả định chi phí cho mỗi lần đặt hàng là cố định và độc lập với số đơn vị hàng đặt mua. Chi phí đặt hàng được tính bằng đơn vị tiền tệ cho mỗi lần đặt hàng. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 26
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương 5.3.2.2. Chi phí lưu trữ (chi phí tồn trữ) Chi phí lưu trữ là những chi phí liên quan đến việc thục hiện dự trữ hàng tồn kho trong một khoảng thời gian xác định trước. Chi phí lưu trữ bao gồm: chi phí lưu kho và chi phí bảo quản; chi phí hư hỏng và chi phí thiệt hại do hàng tồn kho bị lỗi thời, giảm giá, biến chất; chi phí bảo hiểm; chi phí cơ hồi vì số vốn lưu giữ đầu tư vào hàng tồn kho; chi phí trả lãi tiền vay để mua vật tư, Chi phí lưu trữ được tính bằng đơn vị tiền tệ trên mỗi đơn vị hàng lưu kho hoặc tính bằng tỷ lệ phần trăm trên giá trị hàng lưu kho trong một thời kỳ. Chi phí lưu trữ cũng bao gồm: chi phí biến đổi và chi phí cố định, gần như tất cả các chi phí lưu giữ biến động tỷ lệ theo mức độ hàng tồn kho, chỉ có chi phí thuê kho hoặc khấu hao các thiết bị hoạt động trong kho là tương đối cố định trong thời gian ngắn. Vì vậy chi phí lưu kho được xem như là một chi phí biến đổi trên mỗi đơn vị hàng tồn kho. 5.3.2.3. Chi phí thiệt hại khi không có hàng. Chi phí thiệt hại do hàng tồn kho hết xảy ra bất cứ khi nào doanh nghiệp không có khả năng giao hàng bởi nhu cầu hàng lớn hơn số lượng hàng dự trữ trong kho. Chi phí thiệt hại bao gồm: Chi phí đặt hàng khẩn cấp, chi phí thiệt hại do ngừng trệ sản xuất, lợi nhuận bị mất do hết thành phẩm dự trữ để bán cho khách hàng Tuy nhiên, để đơn giản hóa chúng ta sẽ không tính đến chi phí này trong phân tích chi phí liên quan đến dự trữ hàng tồn kho. 5.4. Quản trị vốn lƣu động khác. Tài sản lưu động khác bao gồm: các khoản tạm ứng, chi phí trả trước, cầm cố, ký cược, ký quỹ ngắn hạn Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, theo yêu cầu của bên đối tác khi vay vốn, thuê mượn tài sản hoặc mua bán đấu thầu làm đại lý, doanh nghiệ phải tiến hàng cầm cố, ký cược, ký quỹ. Cầm cố là bên có nghĩa vụ ( doanh nghiệp) giao một động sản thuộc sở hữu của phía mình hoặc một quyền tài sản được phép giao dịch cho bên có quyền (phía đối tác) để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ hay thỏa thuận. Ký cược (đặt cược) là việc bên thuê tài sản theo yêu cầu của bên cho thuê động sản phải đặt cược một số tiền hoặc kim khí quý, đá quý hay các vật có giá trị khác nhằm ràng buộc và nâng cao trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng tìa sản Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 27
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương đi thuê và hoàn trả tài sản đúng thời gian quy định với người đi thuê. Trường hợp bên thuê khồng trả lại tài sản thì tài sản ký cược thuộc về bên cho thuê. Ký quỹ là việc bên có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải gửi trước một số tiền, kim khí quý, đá quý hoặc các giấy tờ khác có giá trị được bằng tiền vào tài khoản phong tỏa tại ngân hàng. Số tiền ký quỹ sẽ ràng buộc bên ký quỹ phải thực hiện cam kết, hợp đồng, đồng thời người yêu cầu ký quỹ yên tâm khi giao hàng hay nhận hàng theo những điều đã ký kết. Trong trường hợp bên ký quỹ không tôn trọng hợp đồng sẽ bị phạt và trừ vào tiền đã ký quỹ. Bên có quyền được ngân hàng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra sau khi trừ chi phí dịch vụ ngân hàng. Vốn lưu động tông tại dưới nhiều hình thái khác nhau. Do vậy để sử dụng vốn lưu động có hiệu quả thì cần phải quản trị tốt vốn lưu động ở từng khâu, từng giai đoạn trong sản xuất, lưu thông. 6. Một số biện pháp tăng cƣờng quản lý và nâng cao hiệu quả tổ chức quản lý và sử dụng vốn lƣu động. 6.1. Những nhân tố ảnh hƣởng tới việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. 6.1.1. Những nhân tố ảnh hƣởng tới việc quản lý vốn lƣu động. Nguồn VLĐ của doanh nghiệp bao gồm nguồn vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Do đó việc tổ chức quản lý vốn lưu động chịu ảnh hưởng của hai nguồn này. 6.1.1.1. Vốn chủ sở hữu: Là số VLĐ thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có đầy đủ quyền chiếm hữu, chi phối và định đoạt. Nguồn này có lợi thế rất lớn vì doanh nghiệp được quyền chủ động sử dụng một cách linh hoạt và không chịu chi phí sử dụng vốn. Vì thế, nếu doanh nghiệp tổ chức khai thác triệt để nguồn vốn này sẽ vừa tạo được một lượng vốn cung ứng cho nhu cầu sản xuất kinh doanh, lại vừa giảm được một khoản chi phí sử dụng vốn không cần thiết do phải đi vay từ bên ngoài, đồng thời nâng cao được hiệu quả đồng vốn hiện có. 6.1.1.2. Nợ phải trả: Là các khoản VLĐ được hình thành từ vốn vay các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính khác, vốn vay thông qua phát hành trái phiếu, các khoản nợ khách hàng chưa thanh toán. Trong nền kinh tế thị trường, ngoài vốn chủ sở hữu doanh nghiệp còn huy động các khoản nợ phải trả để đáp ứng nhu cầu vốn lưu động của mình. Việc huy động các khoản nợ phải trả không những đáp ứng kịp Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 28
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương thời VLĐ cho sản xuất kinh doanh mà còn tạo cho doanh nghiệp một cơ cấu vốn linh hoạt. Tuy nhiên, việc cân nhắc lựa chọn hình thức thu hút VLĐ tích cực lại là nhân tố quyết định trực tiếp đến hiệu quả của công tác tổ chức VLĐ. Nếu doanh nghiệp xác định chính xác nhu cầu VLĐ, lựa chọn phương án đầu tư vốn có hiệu quảm tìm được nguồn tài trợ thích ứng sẽ đem lại thành công cho doanh nghiệp, ngược lại thì vay nợ sẽ trở thành gánh nặng rủi ro đối với doanh nghiệp. 6.1.2. Những nhân tố ảnh hƣởng tới nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động. Vốn lưu động được vận động chuyển hóa không ngừng. Trong quá trình vận động đó, vốn lưu động chịu tác động bởi nhiều nhân tố làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. 6.1.2.1. Nhân tố chủ quan - Do trình độ quản lý: trình độ quản lý của doanh nghiệp mà yếu kém sẽ dẫn đến thất thoát vật tư hàng hóa trong quá trình mua sắm, dự trữ, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, dẫn đến sử dụng lãng phí VLĐ, hiệu quả sử dụng vốn sẽ thấp. - Xác định nhu cầu VLĐ: do xác định nhu cầu VLĐ thiếu chính xác dẫn đến tình trạng thừa hoặc thiếu vốn trong sản xuất kinh doanh, điều này ảnh hưởng không tốt đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp xác định nhu cầu vốn lưu động quá cao sẽ không khuyến khích doanh nghiệp khai thác các khả năng tiềm tàng tìm mọi biện pháp cải tiến hoạt động sản xuất kinh doanh để nâng cao hiệu quả VLĐ; gây nên tình trạng ứ đọng vật tư hàng hóa; vốn chậm luân chuyển và pháp sinh các chi phí không cần thiết làm tăng giá thành sản phẩm. Ngược lại, nếu doanh nghiệp xác định nhu cầu VLĐ quá thấp sẽ gây khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nghiệp thiếu vốn sẽ không đảm bảo sản xuất liên tục gây ra những thiệt hại do ngừng sản xuất, không có khả năng thanh toán và thực hiện hợp đồng đã ký kết với khách hàng. - Việc lựa chọn phương án đầu tư: là một nhân tố cơ bản ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sử dụng VLĐ của doanh nghiệp.Nếu doanh nghiệp sản xuất ra những sản phẩm dịch vụ chất lượng cao, mẫu mã phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, đồng thời giá thành hạ thì doanh nghiệp thực hiện được quá trình tiêu thụ nhanh, tăng vòng quay của vốn lưu động, nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ và ngược lại. 6.1.2.2. Nhân tố khách quan - Tốc độ tăng trưởng nền kinh tế: Do tác động của nền kinh tế tăng trưởng chậm nên sức mua của thị trường giảm sút. Điều này ảnh hưởng đến tình hinhd tiêu thụ của doanh nghiệp, sản phẩm của doanh nghiệp khó tiêu thụ hơn, doanh thu Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 29
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương sẽ ít hơn, lợi nhuận giảm sút và như thế sẽ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng. - Tác động của khoa học kỹ thuật:nên sẽ là giảm giá trị tài sản, vật tư, vì vậy, nếu doanh nghiệp không bắt kịp điều này để điều chỉnh kịp thời giá trị của sản phẩm thì hàng hóa bán ra sẽ thiếu tính cạnh tranh làm giảm hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng. - Rủi ro: do những rủi ro bất thường trong quá trình sản xuất kinh doanh mà các doanh nghiệp thường gặp phải trong điều kiện kinh doanh cơ chế thị trường có nhiều thành phần kinh tế tham gia cùng cạnh tranh với nhau. Ngoài ra các doanh nghiệp còn gặp phải các rủi ro như do thiên tai gây ra như hỏa hoạn, lũ lụt, mà doanh nghiệp khó có thể lường trước được. - Ngoài ra, do chính sách vĩ mô của Nhà nước có sự thay đổi về chính sách, chế độ, hệ thống pháp luật, thuế, cũng tác động đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. 6.2. Một số biện pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động . Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp nhà nước cũng như mọi doanh nghiệp khác đều bình đẳng trước pháp luật, phải đối mặt với cạnh tranh, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, tự chủ về vốn. Do đó, việc nâng cao sử dụng vốn sản xuất kinh doanh nói chung và vốn lưu động nói riêng là vấn đề quan trọng và cần thiết. Để sử dụng VLĐ có hiệu quả, các doanh nghiệp cần phải thực hiện tốt một số biện pháp sau: 6.2.1. Xác định chính xác số nhu cầu VLĐ Xác định chính xác nhu cầu VLĐ cần thiết cho hoạt động sản xuât kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó đưa ra các kế hoạch tổ chức huy động VLĐ đáp ứng cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh được thuận lợi, đồng thời tránh tình trạng ứ đọng vốn, thúc đẩy VLĐ luân chuyển nhanh nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Xác định đúng đắn nhu cầu VLĐ thường xuyên, cần thiết đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành liên tục, tiết kiệm và có hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên nhu cầu VLĐ của doanh nghiệp là một đại lượng không cố định và chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố như: - Quy mô SXKD trong từng thời kỳ. - Sự phát triển của giá cả các vật tư, hàng hóa mà doanh nghiệp sử dụng sản xuất. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 30
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Chính sách, chế độ về lao động và tiền lương của người lao động trong doanh nghiệp. - Trình độ tổ chức, quản lý sử dụng VLĐ của doanh nghiệp tron quá trình dự trữ sản xuất, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ, giảm thấp tương đối nhu cầu VLĐ không cần thiết doanh nghiệp cần tìm các biện pháp phù hợp tác động đến các nhân tố ảnh hưởng trên sao cho có hiệu quả nhất. 6.2.2. Lựa chọn hình thức thu hút VLĐ. Tích cực tổ chức khai thác triệt để các nguồn VLĐ bên trong doanh nghiệp, vừa đáp ứng kịp thời vốn cho nhu cầu VLĐ tối thiểu cần thiết một cách chủ động, vừa giảm được một khoản chi phí sử dụng vốn cho doanh nghiệp. Tránh tình trạng vốn tồn tại dưới hình thái tài sản không cần sử dụng, vật tư hàng hoa kém phẩm chất mà doanh nghiệp phải đi vay để duy trì sản xuất với lãi suất cao, chịu sự giám sát của chủ nợ làm giảm hiệu quả SXKD. Khi quyết định đầu tư, doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ thị trường tiêu thụ, tình hình cung ứng nguyên vật liệu, quy trình công nghệ, áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp để rút ngắn chu kỳ sản xuất. 6.2.3. Tổ chức tốt quá trình sản xuất và đẩy mạnh công tác tiêu thụ sản phẩm. Doanh nghiệp cần phải phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận sản xuất, không ngừng nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành, tiết kiệm được nguyên vật liệu. Mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng cường công tác tiếp thị, marketing, thông tin quảng cáo giới thiệu sản phẩm, tăng khối lượng sản phẩm tiêu thụ, hạn chế tối đa sản phẩm tồn kho, tăng nhanh vòng quay của vốn 6.2.4. Tăng cƣờng bồi dƣỡng nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý, nhất là đội ngũ quản lý tài chính. Để đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có hiệu quả cao, sử dụng vốn hợp lý, tiết kiệm thì bên cạnh những điều kiện về công nghệ, máy móc thiết bị, thị trường còn phải kể đến một vấn đề quan trọng là trình độ nghiệp vụ, sự nhạy bén, năng động của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý tài chính. Trên đây là một số biện pháp chủ yếu có tính định hướng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của các doanh nghiệp. Trong thực tế, do các doanh nghiệp thuộc các ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh khác nhau nên mỗi doanh nghiệp cần phải căn cứ vào những giải pháp chung để từ đó đề ra những biện pháp cụ thể, có tính khả thi cao nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của các doanh nghiệp Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 31
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Phần 2: Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại xí nghiệp bao bì Hùng Vƣơng. 1. Khái quát chung về xí nghiệp bao bì Hùng Vƣơng. 1.1. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của xí nghiệp. 1.1.1. Một số thông tin cơ bản. - Công ty cổ phần Bao bì Việt Nam: VIETNAM PACKAGING CORPORATION Trụ sở chính: Số 31 phố Hàng Thùng, phường Lý Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Công ty cổ phần bao bì Việt Nam được thành lập từ năm 1976 với tên gọi công ty bao bì Xuất khẩu – trực thuộc Bộ Thương Mại. Năm 1989, công ty đổi tên thành công ty Xuất nhập khẩu và Kỹ thuật Bao bì - PACKEXPORT. Tháng 4 năm 2005 công ty chuyển thành công ty cổ phần bao bì Việt Nam - VPC. Khẩu hiệu " Hợp tác - Phát triển cùng hội nhập", Công ty bao bì Việt Nam - VPC luôn hướng tới mục tiêu phát triển dài hạn, ổn định, trên cơ sở tôn trọng quyền lợi của doanh nghiệp, của khách hàng và của cả cộng đồng. - Xí nghiệp bao bì Hùng Vương (chi nhánh tại Hải Phòng) + Tên đầy đủ: Xí nghiệp bao bì Hùng Vương + Tên giao dịch: Hung Vuong Packaging Factory. + Địa điểm: Số 525,km7, phường Hùng Vương, Hồng Bàng, Hải Phòng. + Điện thoại: 031- 850665/ 850083/ 798656 + Fax: 031- 850241 + Email: baobihungvuong@hn.vnn.vn + Giám đốc xí nghiệp : Lê Hồng Văn + Mã số thuế: 0100107349004 + Giấy CNĐKKD số: 0213001458 do phòng Đăng ký kinh doanh - Sở KH&ĐT Thành phố Hải Phòng cấp ngày 10/05/2005. + Trụ sở đơn vị chủ quản: Số 31 phố Hàng Thùng, phường Lý Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội. 1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển. Xí nghiệp bao bì Hùng Vương ban đầu thuộc về chi nhánh số 105 Điện Biên Phủ, Hải Phòng, trực thuộc công ty bao bì Xuất khẩu. Thời điểm đó, chức năng chủ yếu của xí nghiệp là nơi kinh doanh vật tư sản xuất bao bì, là kho chung chuyển vật tư hàng hóa từ cảng về tổng công ty và các nơi khác. Sau một thời gian Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 32
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương nhận thức được lợi thế về quy mô, địa điểm và thời cơ thị trường, được sự đồng ý của lãnh đạo cấp trên tới tháng 5.1994, xí nghiệp bắt đầu quá trình chạy thử nghiệm xưởng sản xuất carton đầu tiên. Nhận thấy có lãi, tháng 10.1994 chính thức hình thành với tên gọi Xí nghiệp sản xuất Bao bì Hùng Vương - trực thuộc công ty Xuất nhập khẩu và Kỹ thuật Bao bì.( đã hoàn toàn tách riêng với chi nhánh số 105 Điện Biên Phủ, Hải Phòng). Lúc này xí nghiệp hoạt động chỉ có khoảng hơn 50 người . Cuối năm 1998- đầu năm 1999: Do yếu kém trong khâu quản lý về người và vật tư, một phần do máy móc thiết bị sản xuất bị lỗi thời nên doanh thu của xí nghiệp giảm mạnh. Ngày 19.1.1999 xí nghiệp bị sát nhập trở lại chi nhánh số 105 Điện Biên Phủ, Hải Phòng. Tháng 6.1999 Tổng công ty cử chuyên viên xuống xí nghiệp giúp tháo gỡ khó khăn, vực dậy sản xuất cho xí nghiệp. Sau 3 tháng, xí nghiệp dần dần được hồi phục. Ngày 9.6.2003: Xí nghiệp lại chính thức là chi nhánh của tổng công ty với tên gọi: Xí nghiệp bao bì Hải Phòng. Ngày 5.5.2005: Đổi tên thành xí nghiệp bao bì Hùng Vương, là chi nhánh trực thuộc công ty cổ phần bao bì Việt Nam. Hiện tại, diện tích đất xí nghiệp được cấp sử dụng là 16.342m2 bao gồm 01 dãy nhà 2 tầng để quản lý, 01 kho lớn chứa vật tư, 03 xưởng chính để sản xuất và 02 dãy nhà cấp 4 khác. Xí nghiệp có 01 dây truyền sản xuất là Dàn sóng được nhập mới hoàn toàn từ Trung Quốc năm 2005, 01 máy in Offset 16 màu nhập tháng 7.2010. Bên cạnh đó xí nghiệp còn nhập ngoại các loại máy in Flexo, Offset 6 màu, máy lằn, chặt, bế, Tổng nguồn nhân sự hiện tại đã gấp gần 5 lần so với những ngày đầu, lên tới 186 người. Trong quá trình phát triển xí nghiệp, cùng với sự cố gắng của lãnh đạo và toàn thể công nhân viên, xí nghiệp đã đạt được một số giải thưởng, cũng như chứng nhận về: Hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008 và danh hiệu đơn vị lao động tiên tiến. 1.2. Ngành nghề kinh doanh của xí nghiệp. - Sản xuất, gia công sản xuất kinh doanh nhập khẩu và nhận ủy thác xuất nhập khẩu bao bì, vật tư, nguyên vật liệu, máy móc phục vụ sản xuất bao bì, các sản phẩm bao bì, các sản phẩm hàng hóa khác và hàng tiêu dùng thuộc danh mục ngành nghề, hàng hóa pháp luật không cấm. - In nhãn hiệu bao bì, in bao bì và các ấn phẩm khác theo quy định của pháp luật về hoạt động in. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 33
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Kinh doanh dịch vụ bao bì hàng hóa cho khách hàng. - Kinh doanh giao nhận vận tải hàng hóa. - Đại lý mua bán, ký gửi hàng hóa. - Đầu tư, xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, kho tang, nhà ở, trung tâm thương mại. - Kinh doanh bất động sản. - Cho thuê văn phòng, nhà xưởng, kho bãi, trung tâm thương mại. (Ngành nghề đăng ký thay đổi lần 1 ngày 7.7.2005) 1.3. Cơ cấu tổ chức và quản lý của xí nghiệp. 1.3.1. Cơ cấu tổ chức: Tổng số công nhân viên của xí nghiệp tính tới thời điểm hiện giờ là 186 người, trong đó bộ phận lãnh đạo và quản lý là 31 người và 155 người còn lại thuộc bộ phận trực tiếp sản xuất. Sơ đồ cơ cấu tổ chức được thể hiện sau đây: Giám đốc Ban thư ký ISO Phó giám đốc và thanh tra P. P. P. Kỹ P. Kế P. TC - P. Kế Kinh QLSX thuật hoạch HC toán doanh TH Xưởng 1 Xưởng 2 Xưởng 3 Đường trực tuyến : Đường chức năng : (Nguồn: phòng Tổ chức – Hành chính xí nghiệp) 1.3.2. Đặc điểm cơ cấu tổ chức Kiểu cơ cấu tổ chức của Xí nghiệp bao bì Hùng Vương là kiểu tổ chức trực tuyến – chức năng. Đây là kiểu cơ cấu tổ chức được áp dụng rộng rãi và phổ biến Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 34
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương cho nhiều doanh nghiệp. Các phòng chức năng có nhiệm vụ tham mưu giúp việc, theo dõi, nghiên cứu đề xuất, tư vấn cho cấp trên tực tuyến nhưng lại không có quyền giao mệnh lệnh cho các bộ phận sản xuất. Các xưởng chỉ nhận mệnh lệnh sản xuất từ lãnh đạo cấp trên, các ý kiến của những phòng ban quản lý chỉ mang tính tư vấn nghiệp vụ. Ưu điểm của kiểu cơ cấu tổ chức này là có thể giúp cho xí nghiệp tránh sự chồng chéo, mâu thuẫn nhau trong công việc, nhưng nhược điểm của nó có thể mang lại là đòi hỏi cấp lãnh đạo của xí nghiệp phải có trình độ bao quát tổng thể, tỉnh táo điều hành trong công việc. 1.3.3. Sơ lƣợc chức năng từng phòng ban. Theo bộ ISO 9001:2008 có quy định chức năng, nhiệm vụ từng phòng ban như sau: - Phòng giám đốc: Điều hành chung, chỉ đạo toàn diện hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. Xem xét, phê duyệt các tài liệu quan trọng của xí nghiệp. - Phòng phó giám đốc: Thay mặt giám đốc điều hành các công việc thường ngày khi giám đốc đi vắng hoặc theo ủy quyền. Giúp giám đốc chi nhánh trong công tác quản trị điều hành các lĩnh vực được phân công, kịp thời báo cáo phát sinh bất thường tại chi nhánh. Trực tiếp phụ trách các vấn đề liên quan tới sản xuất, kinh doanh của xí nghiệp. - Phòng kế hoạch tổng hợp: Tiếp nhận đơn hàng, lập kế hoạch sản xuất, đảm bảo tiến độ các đơn hàng, báo cáo doanh số theo ngày cho giám đốc. Nhận và phản hồi thông tin khách hàng, tổng hợp và đảm bảo thông suốt thông tin nội bộ. Kiểm tra lệnh sản xuất hàng ngày. Đôn đốc các xưởng thực hiện kế hoạch. Xây dựng kế hoạch sản xuất tháng, quý, 6 tháng, năm dựa trên kế hoạch của phòng kinh doanh và tình hình sản xuất kinh doanh năm trước. - Phòng kinh doanh: Xây dựng KH kinh doanh. Lên phương án giá bán báo cáo ban GĐ, đàm phán với khách hàng, lập hợp đồng tính toán hiệu quả đơn hàng.Nhận kế hoách và chủ động tìm nguồn cấp vật tư sản xuất kinh doanh. Phụ trách chính về công nợ. Giải quyết khiếu nại của khách hàng. Xem xét các yêu cầu liên quan đến sản phẩm. - Phòng kỹ thuật: Tư vấn kỹ thuật sản phẩm cho khách hàng, thiết kế mẫu. Phối hợp với phòng quản lý chất lượng hướng dẫn công nhân sản xuất và phương thức kiểm tra kỹ thuật sản phẩm trên mỗi công đoạn. Quản lý chất lượng chung toàn xí nghiệp. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 35
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Phòng kế toán: Kiểm kê tài sản theo quy định.Thực hiện các nghiệp vụ về tài chính kế toán.Theo dõi các số liệu về kết quả sản xuất kinh doanh. Quản lý bộ phận kho trong công tác xuất nhập hàng hóa, lưu kho, ghi chép sổ sách. - Phòng tổ chức - hành chính: Tuyển dụng, kế hoạch đào tạo, BHXH, chế độ chính sách cho cán bộ công nhân viên. Kiểm soát tài liệu, hồ sơ. Thanh tra về an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp, phòng cháy chữa cháy. Hành chính, hậu cần, văn thư. - Phòng quản lý sản xuất: Triển khai sản xuất theo lịch sản xuất của phòng kế hoạch tổng hợp. Xây dựng quy trình sản xuất sản phẩm, kế hoạch kiểm soát chất lượng, số lượng sản phẩm trên mọi đơn hàng. Theo dõi và đôn đốc thực hiện, cung cấp thông tin về tiến độ sản xuất tới các phòng liên quan. Tổ chức giao hàng theo tiến độ - Ban thư ký ISO và thanh tra: Đảm bảo các quá trình của hệ thống được thực hiện và duy trì. 1.4. Tình hình nhân sự của xí nghiệp. 1.4.1. Về lao động. Người lao động đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tạo ra của cải vật chất, kết tinh của quá trình ấy tạo ra sản phẩm. Cũng chính vì thế thị trường lao động với doanh nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ. Thị trường là nơi cung cấp nguồn lao động cho doanh nghiệp,và ngược lại thì doanh nghiệp lại là nơi tạo công ăn việc làm, giải quyết các vấn đề thất nghiệp cho người lao động. Với dân số thành phố gần 2 triệu người, thị trường lao động của Hải Phòng càng trở lên phong phú cho các doanh nghiệp trên địa bàn nói chung và cho xí nghiệp bao bì Hùng Vương nói riêng. Xét riêng tại xí nghiệp, do phần lớn công việc có sự hỗ trợ của máy móc, thiết bị công nghệ nên số lượng lao động của xí nghiệp tương đối ổn định, chênh lệch về công nhân viên giữa các năm gần đây hầu như không đáng kể. Tính tới năm 201, số công nhân viên tại xí nghiệp là 186 người, trong đó 95% là người nội tỉnh, 5% còn lại là người các tỉnh lân cận như Thái Bình, Nam Định. Về cơ cấu lao động của xí nghiệp tính tới thời điểm cuối năm 2010, số lao động gián tiếp chiếm 16,7% tương ứng với 31 người và 83,3% tương ứng 155 người còn lại là số lao động trực tiếp tham gia lao động sản xuất. Về trình độ các cán bộ công nhân viên trong xí nghiệp, ta xét bảng số liệu dưới đây: Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 36
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương Bảng 2.1. Bảng trình độ cán bộ công nhân viên tại xí nghiệp. Chỉ tiêu Số lƣợng (ngƣời) Tỷ lệ(%) Trình độ đại học 15 8,1% Trình độ cao đẳng 10 5,3% Trình độ trung cấp 9 4,9% Công nhân kỹ thuật 136 73,1% Lao động phổ thông 16 8,6% Tổng 186 100% (Nguồn phòng TC-HC xí nghiệp) Đối với cán bộ quản lý, nhân viên gián tiếp sản xuất trình độ học vấn ở mức độ trung cấp trở lên, đều là những cá nhân có kinh nghiệm chuyên môn theo từng lĩnh vực quản lý. Đối công nhân trực tiếp tham gia sản xuất đa phần là công nhân kỹ thuật, mỗi cá nhân tham gia một công đoạn nhất định trong quá trình tạo ra sản phẩm. Độ tuổi trung bình của công viên của xí nghiệp bao bì Hùng Vương tương đối trẻ, tầm từ 26 đến 33 tuổi. Vì vậy rất phù hợp với tính chất công việc cần tới sức trẻ nhanh nhẹn, tiếp thu tốt những cái mới góp phần giảm thiểu sản phẩm hư hỏng trong quá trình lao động. 1.4.2. Đào tạo, tuyển dụng. - Đào tạo: Đào tạo là vấn đề khó có thể thiếu trong bất kỳ doanh nghiệp nào trong thời buổi kinh tế thị trường như hiện nay. Nhận thức được vai trò nguồn nhân lực là yếu tố quyết định thành công của xì nghiệp nên công tác đào tạo nâng cao trình độ tay nghề, chuyên môn của cán bộ công nhân viên được xí nghiệp lưu tâm hàng đầu. Một số hoạt động đào tạo xí nghiệp đã và đang thực hiện: + Tất cả lao động phổ thông khi tuyển dụng vào làm việc trên dây chuyền sản xuất đều được xí nghiệp tổ chức đào tạo tay nghề từ 1 đến 3 tháng tùy theo công việc đảm nhận. + Đối với tất cả lao động có nhu cầu tự học tập để nâng cao trình độ (đại học, cao đẳng, ) xí nghiệp tạo điều kiện theo khả năng của xí nghiệp. - Tuyển dụng: Xí nghiệp bao bì Hùng Vương tuyển dụng nhân sự căn cứ vào kế hoạch sản xuất để cân đối giữa nguồn lao động cần và có, từ đó xác định có tuyển dụng hay không. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 37
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Về phương pháp tuyển dụng: phòng TC-HC đưa ra các tiêu chí thích hợp cho vị trí cần tuyển dụng, thông báo tuyển dụng được đăng lên báo Hải Phòng, dán lên bảng tin trong xí nghiệp và một số địa điểm dễ quan sát gần xí nghiệp. - Về cách thức tuyển dụng: các ứng viên đăng ký dự tuyển theo hình thức nộp hồ sơ, thông qua hồ sơ phòng TC-HC chọn ra những ứng viên đạt tiêu chuẩn tham gia phỏng vấn. Tại vòng phỏng vấn, ban lãnh đạo xí nghiệp trực tiếp phỏng vấn, lựa chọn ứng viên thích hợp. 1.4.3. Chính sách tiền lƣơng, tiền thƣởng. Việc hoạch định chính sách tiền lương được thực hiện bởi bộ phận tổ chức – hành chính của xí nghiệp, là những cán bộ chuyên trách, có kinh nghiệm trong quản lý nhân sự và am tường về luật pháp. Chính sách tiền lương, thưởng, các khoản trích theo lương, được xây dựng trên cơ sở Luật lao động. Người lao động khi được ký hợp đồng lao động chính thức với xí nghiệp thì ngoài tiền lương thỏa thuận trong hợp đồng, họ còn nhận được tiền thưởng căn cứ vào hiệu quả, chất lượng công việc. Hơn nữa, xí nghiệp còn có chế độ khen thưởng đặc biệt khác khi người lao động có sáng kiến làm lợi cho xí nghiệp. Quy chế quản lý và phân phối tiền lương được xí nghiệp nghiên cứu xây dựng, rà soát trong quá trình triển khai áp dụng, đảm bảo tính công bằng, hợp lý, dân chủ và thống nhất trong toàn xí nghiệp. Việc phân phối tiền lương được thực hiện như sau: - Tiền lương được chi trả hàng tháng theo ngày công thực tế của người lao động thể hiện trong bảng chấm công của xí nghiệp. - Tiền lương tối thiểu mỗi năm của cán bộ công nhân viên là 13 tháng lương cộng với tiền thưởng năng suất và hoàn thành công việc vào các dịp lễ, tết. - Chi ăn giữa ca cho người lao động: trích từ trong chi phí giá thành sản suất. - Tiền thưởng gồm: thưởng cho các cá nhân, đơn vị có thành tích trong sản xuất, thưởng sáng kiến cải tiến kỹ thuật làm lợi cho xí nghiệp. Thưởng thi đua hàng năm. 1.5. Tình hình sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. 1.5.1. Cơ sở vật chất, máy móc trang thiết bị, quy trình kỹ thuật của xí nghiệp. 1.5.1.1. Cơ sở vật chất: - Xưởng sản xuất chính: diện tích 2.400m2, chức năng vừa là nơi chứa nguyên vật liệu phục vụ sản xuất vừa là nơi sản xuất chính phôi carton. Bao gồm dây chuyền sản xuất carton sóng hoàn thành, 02 máy lằn, 02 máy cắt và 02 máy Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 38
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương dập ghim. Năm 2005, dây tryền carton sóng được nhập mới hoàn toàn từ Đài Loan công nghệ Đức – Nhật, công suất hoạt động trung bình từ 8 – 10 tiếng/ngày. Đây là dây chuyền chính tự động có chức năng tạo sóng lớn, sóng nhỏ, dán các lớp giấy bằng keo hồ, dùng nhiệt hơi để là phẳng và làm chín keo dán, sau đó chuyển qua máy lằn dao bát, máy cắt để tạo ra phôi hoàn chỉnh. - Xưởng sản xuất phụ 1: diện tích: xấp xỉ gần 1000m2(năm 2003 đã xây bổ xung thêm 400 m2) Đây là xưởng sản xuất tiếp ngay sau xưởng chính, trong xưởng có 01 máy cắt tự động, 02 máy bế tự động, 01 máy in carton và 1 số máy thủ công khác . Tại đây phôi carton được chuyển tới các công đoạn lằn nhỏ, chặt, bế, in máy, in thủ công và đóng gói hoàn thiện. - Xưởng sản xuất phụ 2: diện tích 1.200m2 được xây dựng năm 2006. Xưởng này có chức năng chính là in màu offset, cán màng bóng, in flexo và in carton. Tại xưởng này có hệ thống máy in flexo 16 màu nhập từ Đài Loan năm 2010. Ngoài ra còn có máy in 6 màu, máy bồi, máy in carton, flexo đều là máy nhập từ Đài Loan hoặc Trung Quốc. - Xí nghiệp còn có 01 kho, diện tích 1200 m2, là nơi chứa các vật tư, nguyên vật liệu để phục vụ sản xuất và kinh doanh của xí nghiệp 1.5.1.2. Máy móc – trang thiết bị - Nguyên vật liệu sản xuất: chủ yếu là giấy kraft cuộn các loại như mặt, giấy kraft đáy, giấy mộc, giấy duplex ; các hạt nhựa, màng nhựa như OPP, PE, MCPP, ; keo hồ, bột sắn, mực in OPP, PE, PET và một số các dung môi khác như T oluen, Ea, cồn, - Dây chuyền sóng: được thiết kế hoạt động tự động dựa trên sức nóng của 1 lò hơi lớn. Dây chuyền này bao gồm 01 máy đánh hồ tự động, 05 máy nâng giấy đôi, 2 máy tạo sóng lớn và nhỏ, 01 máy dán ghép phức hợp tùy theo sự điều chỉnh của hộp điều khiển. Sau khi qua máy dán ghép tạo ra các lớp giấy tùy theo là tới dàn chăn có tác dụng dùng nhiệt độ cao ép phôi, làm chín hồ, khử bụi giấy bám trên bìa mặt phôi. Sau đó, phôi được đưa tới máy xén, lằn, chặt cơ bản tùy ý điều chỉnh theo yêu cầu sản phẩm. Lúc này ta đã có được phôi carton hoàn chỉnh. - Máy chặt, bế: máy chặt giúp căn chỉnh lại kích thước tiêu chuẩn bên ngoài của bao bì, máy bế có tác dụng tạo các lỗ, các vết cắt bên trong của phôi. - Máy in Offset: là máy in với công nghệ Đức – Nhật có 3 chức năng in, chỉnh và chồng màu tự động từ 16 loại màu cơ bản. Máy in được trên nhiều chất liệu khác nhau như: giấy bìa duplex, màng OPP, MCPP, Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 39
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương - Máy cán màng bóng: có chức năng dán tự động 1 lớp màng bóng lên trên mặt bìa duplex sau khi in màu để giữ cho màu in được sắc nét. - Máy bồi: là máy có tác dụng dán giấy bìa duplex đã được cán màng trên bao bì carton. - Máy in carton: là máy in tự động 1 màu trên bìa carton. - Máy in flexo: là máy in tự động 2 màu trên bìa carton hoặc duplex. 1.5.1.3. Quy trình kỹ thuật. Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 40
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương * Quy trình sản xuất: Nguyên vật liệu đầu vào( giấy, keo hồ) Dây chuyền sóng Phôi Lằn Chặt Bế In Cán màng In thủ In In bóng công carton, Offset in flexo Bồi Ghim, dán, bó Xuất hàng (Nguồn: phòng quản lý sản xuất xí nghiệp bao bì Hùng Vương) Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 41
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương *Quy trình công nghệ in: Hợp đồng sản xuất P. Quản lý sản xuất Kỹ thuật in Tiêu thụ Chế bản điện tử Kiểm tra Hoàn thiện In Trên đây là quy trình in sản phẩm, là một khâu tương đối quan trọng trong quá trình tạo ra sản phẩm. Tùy theo yêu cầu từng đơn hàng có những mẫu in khác nhau. 1.5.2. Sản phẩm. Ngành nghề kinh doanh đã đăng ký của xí nghiệp bao bì Hùng Vương tương đối rộng, sản phẩm bao gồm cả hàng hóa lẫn dịch vụ. Ban đầu xí nghiệp lấy kinh doanh về vật tư, nguyên liệu, máy móc phục vụ cho sản xuất bao bì và dịch vụ kho bãi là chính. Về sau do nhu cầu thiết yếu của thị trường ngày càng phong phú, đa dạng xí nghiệp đã hình thành các xưởng in và sản xuất carton, duplex để hòa nhập với sự phát triển của nền kinh tế nhiều thành phần như hiện nay. Ngoài ra, để tăng thêm nguồn thu xí nghiệp còn kinh doanh các dịch vụ cho thuê vận tải, văn phòng, nhà xưởng; kinh doanh,đầu tư xây dựng và bất động sản. Tính tới thời điểm bây giờ, bao bì là sản phẩm chủ yếu của xí nghiệp, gồm bao bì carton và bao bì duplex. Bao bì carton, duplex mà xí nghiệp cung cấp khá đa dạng về chủng loại gồm caton 2 lớp, 3 lớp, 5 lớp, 7 lớp, 9 lớp, 10 lớp và 11 lớp; các kích thước, hình dáng, màu sắc, chất liệu sản xuất cũng phong phú tùy theo yêu cầu của từng đơn đặt hàng cụ thể. Bên cạch sự đáp ứng chính xác về mẫu mã, chất lượng sản phẩm, xí nghiệp còn chú trọng về đảm bảo đúng tiến độ, thời gian giao hàng như cam kết. Dựa vào những yếu tố trên, thực tế xí nghiệp đã tạo ra được niềm tin, uy tín trong lòng khách hàng trong và ngoài khu vực. Về giá thành sản phẩm, xí nghiệp bao bì Hùng Vương sản xuất theo yêu cầu đơn đặt hàng. Mỗi đơn hàng có yêu cầu về sản phẩm là khác nhau nên giá cả cũng tùy biến. Giá bán của 1 sản phẩm thường tính dựa trên định lượng và chất lượng của giấy nhân với diện tích bề mặt tương ứng. Tuy nhiên, nhằm khuyến khích Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 42
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương khách hàng đặt hàng với số lượng lớn để giảm thiểu chi phí trong quá trình sản xuất, xí nghiệp áp dụng một số chính sách về giá. Cụ thể là: - Đối với các đơn hàng có đặt in, trả tiền trước, giá trị thanh toán từ 15 triệu đồng trở lên được giảm giá 1% so với giá chuẩn trước khi tính thuế giá trị gia tăng. - Đối với khách hàng ở xa có hợp đồng đặt in từ 10 triệu đồng trở lên được ưu đãi giá vận chuyển tùy theo từng cung đường. 1.5.3. Thị trường. Sản phẩm sản xuất kinh doanh chính của xí nghiệp bao bì Hùng Vương là bao bì bằng carton và duplex. Thị trường tiêu thụ các sản phẩm trên chủ yếu là thị trường trong nước, tập trung phần lớn ở các tỉnh, thành phố lân cận như : Hải Phòng, Hà Nội, Quảng Nình, Thái Bình, Nam Định, Khách đặt hàng lớn và thường xuyên cho xí nghiệp đa phần là các doanh nghiệp của các mặt hàng may mặc, giầy da, thủy sản, thủy tinh Bảng 2.2. Thống kê doanh thu bán hàng Đơn vị tính: triệu đồng Doanh thu STT Mặt hàng Năm 2009 % Năm 2010 % 1 Giầy dép 21.865,334 31,53% 24.685,384 26,87% 2 May mặc 14.998,765 21,63% 27.614,810 30,06% 3 Thủy tinh 12.431,416 17,93% 14.135,667 15,39% 4 Thủy sản 10.555,254 15,22% 15.562,673 16,94% 5 Các mặt hàng khác 9.489,744 13,69% 9.863,506 10,74% 6 Tổng doanh thu 69.340,513 100% 91.862,039 100% (Nguồn trích: phòng kinh doanh của xí nghiệp) Nhìn vào bảng số liệu trên cho thấy: doanh thu bán hàng cho những doanh nghiệp ngành giầy da, may mặc, thủy tinh, thủy sản trong năm 2010 so với năm 2009 đã tăng lên một số lượng không nhỏ, góp phần làm tăng doanh thu chung của toàn xí nghiệp. Cụ thể doanh thu từ các doanh nghiệp mặt hàng giầy dép tăng từ 21.865,334 triệu đồng năm 2009 lên tới 24.685,384 triệu đồng năm 2010, các doanh nghiệp ngành may mặc cũng mang lại doanh số đột biến từ 14.998,765 triệu đồng năm 2009 tăng lên đến 27.614,810 triệu đồng năm 2010, đây là những ngành hàng mang tới tỷ trọng doanh thu chiếm tới hơn 50%, có số lượng đơn đặt hàng lớn và đều đặn. Bên cạnh đó các doanh nghiệp từ các ngành thủy tinh và thủy sản Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 43
Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Hùng Vương cũng đem lại tỷ trọng doanh thu cho xí nghiệp không nhỏ, chiếm khoảng 30% tổng doanh thu. Cụ thể những khách hàng thường xuyên của xí nghiệp như: giày Đỉnh Vàng, May 10, thủy sản Quảng Ninh, công ty thủy tinh, công ty nến châu Á, công ty TNHH Fuco, công ty văn phòng phẩm Quốc tế Ngoài mặt hàng chủ yếu là bao bì carton, xí nghiệp còn kinh doanh các hàng hóa vật tư, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất bao bì cho các doanh nghiệp sản xuất bao bì khác trong khu vực như công ty TNHH Hải Long, công ty TNHH An Thịnh, công ty cổ phần bao bì, và 1 số cơ sở gia công khác. Đồng thời vừa là khách hàng họ cũng vừa là những đối thủ cạnh tranh của xí nghiệp bao bì Hùng Vương trên cùng địa bàn. Về thị trường cung ứng của xí nghiệp: nguồn nguyên vật liệu đầu vào của xí nghiệp thường được nhập về từ những nhà cung ứng sau: công ty cổ phần giấy Mỹ Hương, công ty cổ phần giấy Việt Trì, công ty TNHH in Minh Anh, công ty cổ phần bao bì Việt Nam, 1.5.4. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Bảng 2.3. Bảng kết quả hoạt động kinh doanh ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch Chỉ tiêu Năm 2009 Năm 2010 Tuyệt đối % Tổng doanh thu 69.847,928 92.368,316 22.520,388 32,24 Tổng chi phí 68.729,580 90.664,305 21.934,725 31,91 Lợi nhuận sau thuế 1.118,348 1.704,011 585,663 52,37 Nộp ngân sách nhà nước 434,913 568,004 133,091 30,6 Lương bình quân 2,645 2,836 0,191 7,22 (Nguồn trích: phòng kế toán xí nghiệpbao bì Hùng Vương) Nhìn vào bảng số liệu ta thấy trong năm 2010 tổng doanh thu của xí nghiệp tăng mạnh so với năm 2009, từ 69.847,928 triệu đồng lên 92.368,316 triệu đồng, tăng 22.520,388 triệu đồng tương ứng tỷ lệ 32,24%. Điều này chứng tỏ trong năm 2010, số lượng hàng hóa xí nghiệp sản xuất và tiêu thụ tăng mạnh.Phải kể tới trong năm, xí nghiệp đã đầu tư nhập thêm máy in offset 16 màu, giúp đa dạng hóa mặt hàng, đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú của thị trường. Bên cạnh sự tăng lên của tổng doanh thu thì tổng chi phí của xí nghiệp cũng tăng lên một lượng không Lê Nguyên Nhung _ QT1101N 44