Kĩ năng mềm dành cho giáo viên và học sinh
40 trang
2680
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kĩ năng mềm dành cho giáo viên và học sinh", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- ki_nang_mem_danh_cho_giao_vien_va_hoc_sinh.pdf
Nội dung text: Kĩ năng mềm dành cho giáo viên và học sinh
- 6/4/2009 K NĂNG M M DÀNH CHO GIÁO VIÊN & H C SINH CENTEA ðây là ebook t p h p m t s bài vi t v k năng m m ñã ñư c ñăng t i trên website www.giaovien.net 1. 6 chi c nón tư duy (6TKHs) 3 2. Gi i thi u k thu t tư duy 5W1H 7 3. Gi i thi u k thu t phân tích SWOT 10 4. Gi ng d y và h c t p v i công c B n ñ Tư duy 14 5. L p b n ñ tư duy (Mind mapping) .18 6. Hu n luy n k năng h p tác ñ thành công 21 7. Nh ng ch d n giúp ngư i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu 24 8. 7 k năng cơ b n ñ làm vi c nhóm hi u qu 29 9. Gi i thi u phương pháp h c t p và ñ c tích c c SQ3R 32 10. H c cách Tư duy tích c c .36 www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 1/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Ebook này ñư c dành t ng cho các giáo viên, các nhà giáo d c và nh ng ai quan tâm ñ n giáo d c k năng m m cho h c sinh! CENTEA – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 2/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 6 chi c nón tư duy (6TKHs) K thu t “6 chi c nón tư duy” (6 Thinking Hats) là m t k thu t m nh m và ñ c ñáo ñư c Edward de Bono phát tri n vào năm 1985. K thu t này nh m hư ng m i ngư i cùng t p trung vào v n ñ t cùng m t góc nhìn, do ñó s tri t tiêu hoàn toàn các tranh cãi xu t phát t các góc nhìn khác nhau. ð có th t p trung m i suy nghĩ c a m i ngư i vào cùng m t khía c nh c a v n ñ , Edward de Bono ñã ñưa ra m t phương pháp n d thông qua 6 chi c nón v i 6 màu khác nhau: tr ng, ñ , vàng, ñen, xanh lá cây và xanh da tr i. Lưu ý r ng, 6 chi c nón này ch là m t cách th c tư ng trưng, không c n ph i có 6 cái nón th t khi ti n hành k thu t này. Ý nghĩa c a 6 chi c nón v i 6 màu khác nhau này ñư c trình bày bên dư i: Nón tr ng : mang hình nh c a m t t gi y tr ng, thông tin, d li u. Khi chúng ta tư ng tư ng ñang ñ i chi c nón tr ng, chúng ta ch c n suy nghĩ v các thông tin, d ki n liên quan ñ n v n ñ ñang c n gi i quy t. M t s câu h i có th s d ng: Chúng ta có nh ng thông tin gì v v n ñ này? Chúng ta c n có nh ng thông tin nào liên quan ñ n v n ñ ñang xét? Chúng ta thi u m t nh ng thông tin, d ki n nào? Nón ñ : mang hình nh c a l a ñang cháy trong lò, con tim, dòng máu nóng, s m áp. Khi tư ng tư ng ñang ñ i chi c nón ñ , chúng ta ch c n ñưa ra các c m giác, c m xúc, tr c giác c a mình v v n ñ ñang gi i quy t. Ch ñưa ra các c m giác, không c n gi i thích. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 3/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 M t s câu h i có th s d ng: C m giác c a tôi ngay lúc này là gì? Tr c giác c a tôi mách b o ñi u gì v v n ñ này? Tôi thích hay không thích v n ñ này? Nón vàng : mang hình nh c a ánh n ng m t tr i, s l c quan, các giá tr , các l i ích, vàng 9999. Ngư i ñ i nón vàng s ñưa ra các ý ki n l c quan, có logic, các m t tích c c, các l i ích c a v n ñ , m c ñ kh thi c a d án. M t s câu h i có th s d ng: Nh ng l i ích khi chúng ta ti n hành d án này là gì? ðâu là m t tích c c c a v n ñ này? Li u v n ñ này có kh năng th c hi n ñư c không? Nón ñen : Hãy liên tư ng ñ n các ñi m y u, các l i, s b t h p lý, s th t b i. Vai trò c a chi c nón ñen là giúp ch ra nh ng ñi m y u trong quá trình suy nghĩ c a chúng ta. Chi c nón ñen ñ dùng cho “s th n tr ng”, nó ch ra các l i, các ñi m c n lưu ý, các m t y u kém, b t l i c a v n ñ hay d án ñang tranh cãi. Chi c nón ñen ñóng vai trò h t s c quan tr ng, nó ñ m b o cho d án c a chúng ta tránh ñư c các r i ro, nó ngăn chúng ta làm ñi u sai, b t h p pháp hay nguy hi m. M t s câu h i có th s d ng: Nh ng r c r i, nguy hi m nào có th x y ra? Nh ng khó khăn nào có th phát sinh khi ti n hành làm ñi u này? Nh ng nguy cơ nào ñang ti m n? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 4/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Nón xanh lá cây : Hãy liên tư ng ñ n cây c xanh tươi, s n y m m, s ñâm ch i, s phát tri n. Chi c nón xanh lá cây tư ng trưng cho s sinh sôi, sáng t o. Trong giai ño n ñ i nón này, chúng ta s ñưa ra các gi i pháp, ý tư ng cho v n ñ ñang th o lu n. M t s câu h i có th s d ng: Có nh ng cách th c khác ñ th c hi n ñi u này không? Chúng ta có th làm gì khác trong trư ng h p này? Các l i gi i thích cho v n ñ này là gì? Nón xanh da tr i : Hãy nghĩ ñ n b u tr i xanh l ng l ng, s bao quát. Chi c nón xanh da tr i s có ch c năng gi ng như nh c trư ng, nó s t ch c các chi c nón khác t ch c tư duy. Nón xanh da tr i s ki m soát ti n trình tư duy. ðây là chi c nón c a ngư i lãnh ñ o hay trư ng nhóm th o lu n. Vai trò c a ngư i ñ i nón xanh da tr i là: Xác ñ nh tr ng tâm và m c ñích th o lu n cho nhóm (Chúng ta ng i ñây ñ làm gì? Chúng ta c n tư duy v ñi u gì? M c tiêu cu i cùng là gì?) S p x p trình t cho các chi c nón trong su t bu i th o lu n. Ngư i ñ i nón xanh da tr i c n b o ñ m nguyên t c vàng sau: “T i m t th i ñi m nh t ñ nh, m i ngư i ph i ñ i mũ cùng màu”. Cu i cùng, t p h p m i ý ki n, tóm t t, k t lu n và ra k ho ch (Chúng ta ñã ñ t ñư c gì qua bu i th o lu n? Chúng ta có th b t ñ u hành ñ ng chưa? Chúng ta có c n thêm th i gian và thông tin ñ gi i quy t v n ñ này?) Chúng ta th y r ng, v i k thu t 6 chi c nón tư duy, m i ngư i s cùng t p trung gi i quy t v n ñ t cùng m t góc nhìn do ñó s không x y ra xung ñ t do nh ng quan ñi m khác nhau. Ngoài ra, m t v n ñ s ñư c xem xét t nhi u khía c nh trư c khi ñư c quy t ñ nh, ñi u này s giúp chúng ta có các quy t ñ nh hi u qu và ñúng ñ n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 5/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Sáu chi c nón tư duy có nhi u ng d ng c th : ðào t o v sáng t o, ñi u ph i cu c h p, qu n lý cu c h p. Tăng năng su t làm vi c và trao ñ i trong nhóm. C i ti n s n ph m và quá trình và Qu n lý d án. Tư duy phân tích, Gi i quy t v n ñ , và Ra quy t ñ nh. K thu t 6 chi c nón tư duy ñã ñư c s d ng r t r ng rãi trên th gi i và trong nhi u công ty l n thu c nhi u lĩnh v c khác nhau như kinh doanh, giáo d c, qu n lý, Ngày nay, hàng trăm ngàn ngư i ñã ñư c ñào t o k thu t Six Thinking Hats® và các t ch c như Prudential Insurance, IBM, Federal Express, British Airways, Polaroid, Pepsico, DuPont, và Nippon Telephone and Telegraph cũng s d ng Six Thinking Hats®. Ngu n: Tam Giang www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 6/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u k thu t tư duy 5W1H ð b t ñ u nghiên c u, h c h i ho c vi t v m t v n ñ nào ñó, chúng ta thư ng lúng túng vì không bi t ph i b t ñ u như th nào, ti n hành ra làm sao, t i sao chúng ta ph i làm ñi u này, nó có ích l i gì hay không, ? CENTEA ñã t ng gi i thi u ñ n Th y Cô và các b n nh ng k thu t tư duy như: 6 chi c nón tư duy , k thu t B n ñ tư duy , nay chúng tôi l i ti p t c g i ñ n Th y Cô và các b n m t k thu t tư duy ñơn gi n và hi u qu : công c 5W1H . 5W1H vi t t t t các t sau: What ? (Cái gì?) Where ? ( ñâu?) When ? (Khi nào?) Why ? (T i sao?) How ? (Như th nào?) Who ? (Ai?) ð trình bày m t ý tư ng, tóm t t m t s ki n, m t cu n sách ho c b t ñ u nghiên c u m t v n ñ , chúng ta hãy t ñ t cho mình nh ng câu h i sau: WHAT? (Cái gì?) Cái ñó là gì? Nó ñ c p ñ n v n ñ gì? K ti p s ki n này, thì cái gì khác x y ra? (What else) Cu n sách này trình bày v n ñ gì? Bài h c này trình bày v n ñ gì? E learning là gì? Nh ng câu h i ph c a v n ñ này là gì? WHERE ( ñâu?) www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 7/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 V n ñ trình bày n m trong lĩnh v c nào? S ki n l ch s này x y ra ñ a ñi m nào? V n ñ này còn liên quan ñ n các lĩnh v c nào khác? Lo i th o dư c này thư ng ñư c tr ng ñâu? Bài báo này ñăng trên t p chí nào? Tìm hi u ki n th c v vi c ng d ng ICT trong d y h c ñâu? Bài thuy t trình này s ñư c trình bày trong nhóm hay trư c l p? WHEN (Khi nào?) S ki n này x y ra khi nào? V n ñ này, trư c ñây ñã có ai nghiên c u chưa, khi nào? Khái ni m này b t ñ u xu t hi n khi nào? Khi nào thì c n ng d ng ICT trong bài d y? Khi nào thì mình s trình bày bài thuy t trình này? Các bư c nghiên c u (ñ tài t t nghi p, lu n văn, ti u lu n, ) s ñư c th c hi n theo th i gian nào, ho c ph i k t thúc t ng bư c khi nào? WHY (T i sao?) T i sao ph i nghiên c u v n ñ này? T i sao tác gi cu n sách l i l a ch n cách s p x p như th này? T i sao thí nghi m này không di n ra ñúng như d ki n? (Why not) T i sao giáo viên truy c p nhi u vào website giaovien.net? T i sao cu c kh i nghĩa này n ra? T i sao nó th t b i? T i sao h i nh mình h c trong trư ng thu c lo i khá gi i mà bây gi v n luôn ch t v t v kinh t ? HOW (Như th nào?) Chi c máy này ho t ñ ng như th nào? Công vi c này nên b t ñ u như th nào? D án này s tiêu t n bao nhiêu? (How much) Các s ki n và nhân v t trong cu n ti u thuy t này ñư c k t n i như th nào? S ki n l ch s này ñã làm ñ i phương thi t h i bao nhiêu quân trang, vũ khí và ngư i? (How many) Phong cách c a bài báo s p t i nên như th nào? WHO (Ai?) Ai ñã nghiên c u v n ñ này? Ai ph trách d án này? Bài trình bày s p t i dành cho ñ i tư ng nào? Khi mình g p khó khăn trong ng d ng ICT, mình s h i ai? Ai s hư ng l i khi d án này ñư c ti n hành? Còn ai khác không? (Who else) Ai là tác gi c a cu n sách ñang làm dư lu n xôn xao? Chính sách này c a nhà nư c hư ng ñ n ñ i tư ng nào? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 8/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Công c 5W1H tho t nhìn r t ñơn gi n nhưng l i t ra r t hi u qu n u chúng ta s d ng nó ñúng ñ n, khéo léo và thông minh. Công c 5W1H còn có th ñư c s d ng hi u qu trong nhi u trư ng h p khác như: thuy t trình, nghiên c u khoa h c, tóm t t m t cu n sách, ghi nh m t s ki n, 5W1H cũng có th s d ng chung v i B n ñ tư duy ñ gi i quy t nhi u v n ñ khác nhau trong gi ng d y, h c t p, kinh doanh, ñàm phán, M t chút thông tin v ngu n g c c a 5W1H Khái ni m 5W1H ñư c cho là có ngu n g c t bài thơ “ The Elephant's Child ” c a Rudyard Kipling. Bài thơ này như sau: I have six honest serving men They taught me all I knew Their names are What and Where and When And How and Why and Who . T m d ch: Tôi có 6 ngư i ñ y t trai trung th c H ñã d y cho tôi bi t m i th Tên c a h là What và Where và When Và How và Why và Who. CENTEA hy v ng bài vi t ñã ñưa ñ n cho Th y Cô và các b n m t công c m i, ñơn gi n nhưng ñ y hi u qu ñ giúp s c cho công vi c c a Th y Cô và các b n. Hãy luôn gi bên mình 6 ngư i ñ y t t n t y và trung thành này. + Ngu n tham kh o : coe.jmu.edu Ngu n: Tam Giang www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 9/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u k thu t phân tích SWOT Nhi u l n trong cu c s ng, ch c b n t ng lúng túng khi ñ ng trư c các v n ñ ñang ñ i m t. B n mu n hi u rõ v n ñ , mu n có cái nhìn t nhi u phía ñ th y rõ nh ng ñi m m nh, ñi m y u, nh ng nguy cơ và thách th c ñ có th ñưa ra nh ng quy t ñ nh sáng su t nh t. V y b n có th th s d ng k thu t phân tích SWOT! CENTEA xin gi i thi u ñ n quý Th y Cô và các b n k thu t phân tích SWOT . I. Làm quen v i SWOT Ch SWOT vi t t t t các ch cái ñ u tiên c a các t sau: Strengths : các ñi m m nh Weaknesses : các ñi m y u Opportunities : các cơ h i Threats : các ñe d a, m i nguy Khi s d ng k thu t SWOT này, chúng ta s v ra trên m t t gi y ho c trên m t chi c b ng 4 khu v c ñư c phân chia thành các m c S, W, O, T. Sau ñó dùng k thu t ñ ng não (brainstorming) ñ ghi các ý ki n ho c nh n xét ch quan c a cá nhân hay nhóm vào các khu v c tương ng. Cách th c b trí khu v c phân tích trong SWOT www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 10/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Strengths Các ñi m m nh : ñây là nh ng y u t có giá tr ho c ñi m m nh c a t ch c, cá nhân. Nh ng y u t này là thu c tính bên trong (internal) và h u d ng (helpful) c a ñ i tư ng ñang xem xét. T ch c c a chúng ta có nh ng ưu ñi m nào? Nh ng thành công c a l p trong năm h c v a qua là gì? Chúng ta làm công vi c nào có k t qu m mãn nh t? Cá tính và nhân cách c a tôi có nh ng n i tr i gì so v i ngư i khác? Ki n th c n n t ng c a tôi ñư c xây d ng theo con ñư ng nào mà ngư i khác không có? T Toán trư ng ta có nh ng ñi m m nh gì? Weaknesses Các ñi m y u : ñây là nh ng ñi m còn chưa hoàn thi n, chưa t t, các y u t y u kém c a cá nhân, t ch c. ðây cũng là thu c tính bên trong (internal) và có tính gây h i (harmful) c a ñ i tư ng ñang xem xét. Chúng ta y u nh ng ñi m nào? Y u t nào d n ñ n s th t b i c a t ch c? B n thân tôi còn có khuy t ñi m gì? Nh ng y u t nào chúng ta có th c i thi n? Opportunities – Các cơ h i : ñây là nh ng y u t có l i, ho c s ñem l i l i th cho cá nhân và t ch c. ðây là các y u t bên ngoài (external) và h u ích (helpful) cho cá nhân ho c t ch c ñang xem xét. Ch trương s p t i c a Nhà nư c s ñem l i l i th gì cho t ch c chúng ta? Vi c ph huynh tin tư ng nhà trư ng s giúp ích gì cho công tác gi ng d y h c sinh c a chúng ta? S quan tâm c a lãnh ñ o ñ a phương có giúp ích gì cho nhà trư ng hay không? Nh ng xu hư ng giáo d c ho c phương pháp gi ng d y m i nào mà chúng ta nh n th y ñư c? Hình như khu ñ t này s p quy ho ch? Các cơ h i thư ng ñ n t s thay ñ i chính sách c a c p qu n lý, s thay ñ i v công ngh , phương pháp, s thay ñ i v l i s ng, thói quen tiêu dùng, th trư ng, B n hay t ch c c a b n hãy m to m t ñ quan sát, m r ng tai ñ l ng nghe và dùng trí tư ng tư ng c a mình cùng các d li u thu th p ñư c ñ hình dung và d ñoán các cơ h i ñang ñ n. Threats Các m i nguy : ñây là nh ng tác ñ ng tiêu c c t bên ngoài (external) mà cá nhân ho c t ch c c a b n có th ph i ñ i m t. Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i này li u có cu n phăng doanh nghi p c a mình? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 11/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Các quán xá internet ho c karaoke g n trư ng có nh hư ng gì ñ n h c sinh trong trư ng hay không? Xu hư ng b o l c h c ñư ng có xâm nh p vào trư ng ta không? ðư ng xá xu ng c p và k t xe có nh hư ng ñ n vi c h c c a h c sinh hay không? Th y Cô và các b n, các lãnh ñ o c a t ch c, trư ng h c có th th s d ng các g i ý bên trên ñ có m t b c tranh toàn di n v v n ñ chúng ta ñang g p ph i. II. Cách dùng k thu t SWOT K thu t phân tích SWOT ñư c s d ng r ng rãi trong lĩnh v c kinh doanh ñ phân tích tình hình công ty, nghiên c u v các ñ i th , Tuy nhiên, ngày nay k thu t này cũng ñư c s d ng nhi u trong các lĩnh v c khác như giáo d c, phát tri n cá nhân, SWOT có th dùng cho cá nhân, t ch c hay trong ho t ñ ng nhóm. Chúng ta có th dùng gi y vi t ho c b ng. M t cách dùng khác là s d ng các t gi y dính ñ phát cho các thành viên trong nhóm. M i thành viên s vi t các thông tin mình bi t vào t gi y r i ñính lên b ng. Các giáo viên M ñang s d ng công c SWOT Trong vi c biên so n và hình thành D th o Chi n lư c Phát tri n Giáo d c 2009 2020, B GD&ðT c a chúng ta cũng t ng s d ng k thu t này. ðây là m t k thu t ñơn gi n và d hư ng d n, các giáo viên có th nhanh chóng gi i thi u cho các em h c sinh c a mình ñ các em bi t cách s d ng. III. Tư duy linh ho t v i SWOT www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 12/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Sau khi ñã n m v ng k thu t phân tích này, chúng ta c n quay l i ñ nhìn ra m t t m nhìn m i trong k thu t SWOT. Vi c phân chia các y u t thành ñi m m nh, ñi m y u, cơ h i và các m i nguy không nh t thi t là m t s phân chia c ng nh c. Chúng ta không nên có m t cái nhìn c ng nh c v Cơ h i và M i nguy . Vì “ cơ h i có th chuy n thành m i nguy ”, và ngư c l i “ m i nguy có th chuy n thành cơ h i ” ñúng như c m t “ nguy cơ ” (trong Nguy hi m có Cơ h i ). Ví d : Trư c nguy cơ h c sinh c a trư ng có k t qu thi kém, chúng ta có cơ h i nhìn l i nh ng lý do t n t i và các phương hư ng c i thi n cho tương lai. Trư c cơ h i m r ng nhà trư ng v m t nhân s , t ch c, cơ s v t ch t, có th chúng ta s ñ i m t v i các m i nguy v tài chính, b máy nhân s thêm c ng k nh, công vi c phân chia không rõ ràng và ch ng chéo. Trong nguy cơ c a cu c kh ng ho ng kinh t th gi i hi n nay, nhi u công ty ñã tìm th y cơ h i ñ t ch c l i b máy, tìm ki m các th trư ng m i, Do ñó, gi a Nguy và Cơ luôn là m t quá trình, m t s chuy n bi n qua l i, chúng ta ho c t ch c c a chúng ta ph i nhìn th y ñư c ñi u ñó ñ tìm ki m m t s cân b ng ho c ch p nh n các thách th c khi ñưa ra quy t ñ nh. Cu c s ng ch a ñ ng m t s v n ñ ng không ng ng và con ngư i ph i v n ñ ng khéo léo theo dòng ch y y v i m t tư duy linh ho t và t m nhìn s c s o ñ không rơi vào b t c thái c c nào. Tam Giang – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 13/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi ng d y và h c t p v i công c B n ñ Tư duy 1. Gi i thi u : Vi c phát tri n tư duy cho h c sinh và gi ng d y ki n th c v th gi i xung quanh luôn là m t trong nh ng ưu tiên hàng ñ u c a nh ng ngư i làm công tác giáo d c. Nh m hư ng các em ñ n m t phương cách h c t p tích c c và t ch , chúng ta không ch c n giúp các em khám phá các ki n th c m i mà còn ph i giúp các em h th ng ñư c nh ng ki n th c ñó. Vi c xây d ng ñư c m t “hình nh” th hi n m i liên h gi a các ki n th c s mang l i nh ng l i ích ñáng quan tâm v các m t: ghi nh , phát tri n nh n th c, tư duy, óc tư ng tư ng và kh năng sáng t o M t trong nh ng công c h t s c h u hi u ñ t o nên các “hình nh liên k t” là B n ñ Tư duy. Bài vi t này nh m gi i thi u v B n ñ Tư duy, tóm lư c nguyên lý n n t ng c a B n ñ Tư duy, ng d ng c a lo i b n ñ này trong d y h c, và cu i cùng là gi i thi u v các ph n m m hi n có trên th trư ng có th giúp t o ra các B n ñ Tư duy. 2. B n ñ Tư duy: Nguyên lý & ng d ng trong d y h c B n ñ Tư duy (Mind Map) là m t hình th c ghi chép s d ng màu s c và hình nh, ñ m r ng và ñào sâu các ý tư ng (1). K thu t t o ra lo i b n ñ này ñư c g i là Mind Mapping và ñư c phát tri n b i Tony Buzan vào nh ng năm 1960. v trí trung tâm b n ñ là m t hình nh hay m t t khóa th hi n m t ý tư ng hay khái ni m ch ñ o. Ý trung tâm s ñư c n i v i các hình nh hay t khóa c p 1 b ng các nhánh chính, t các nhánh chính l i có s phân nhánh ñ n các t khóa c p 2 ñ nghiên c u sâu hơn. C th , s phân nhánh c ti p t c và các khái ni m hay hình nh luôn ñư c n i k t v i nhau. Chính s liên k t này s t o ra m t “b c tranh t ng th ” mô t v ý trung tâm m t cách ñ y ñ và rõ ràng. (hình 1) Hình 1 : M t ví d v m t B n ñ Tư duy v s xâm chi m c a ngư i Viking. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 14/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 B n ñ Tư duy hi n là m t công c ñang ñư c s d ng b i hơn 250 tri u ngư i trên th gi i trong ñó có các công ty l n như HP, IBM, Boeing, Các t ch c giáo d c và giáo viên các nư c cũng không ph i là nh ng ngư i ñ ng ngoài cu c. V y nh ng y u t nào ñã làm cho B n ñ Tư duy có tính hi u qu cao và n n t ng c a chúng là gì? ðó là: B n ñ Tư duy ñã th hi n ra bên ngoài cách th c mà não b chúng ta ho t ñ ng. ðó là liên k t, liên k t và liên k t. M i thông tin t n t i trong não b c a con ngư i ñ u c n có các m i n i, liên k t ñ có th ñư c tìm th y và s d ng. Khi có m t thông tin m i ñư c ñưa vào, ñ ñư c lưu tr và t n t i, chúng c n k t n i v i các thông tin cũ ñã t n t i trư c ñó. Vi c s d ng các t khóa, ch s , màu s c và hình nh ñã ñem l i m t công d ng l n vì ñã huy ñ ng c bán c u não ph i và trái cùng ho t ñ ng. S k t h p này s làm tăng cư ng các liên k t gi a 2 bán c u não, và k t qu là tăng cư ng trí tu và tính sáng t o c a ch nhân b não. B n ñ Tư duy là m t công c h u ích trong gi ng d y và h c t p trư ng ph thông cũng như các b c h c cao hơn vì chúng giúp giáo viên và h c sinh trong vi c trình bày các ý tư ng m t cách rõ ràng, suy nghĩ sáng t o, h c t p thông qua bi u ñ , tóm t t thông tin c a m t bài h c hay m t cu n sách, bài báo, h th ng l i ki n th c ñã h c, tăng cư ng kh năng ghi nh , ñưa ra ý tư ng m i, v.v M t vài ví d v s d ng B n ñ Tư duy trong d y h c : ð tóm t t ki n th c v Gi gìn v sinh cho h c sinh, giáo viên có th s d ng m t B n ñ Tư duy v i t khóa trung tâm là “Gi gìn v sinh”, xung quanh t khóa này là các t khóa c p 1 “Ăn s ch”, “U ng s ch”, “Gi v sinh cơ th ”, v.v sau ñó ñ ngh các em ti p t c ñi n thêm các t khóa c p ñ nh hơn, v.v ð gi ng v các lo i trái cây thư ng ñư c dùng trong ñ i s ng hàng ngày, giáo viên có th ñưa ra t khóa “Trái cây”, sau ñó ñ ngh các em nêu tên các lo i qu mà các em bi t, k ti p m i m t nhóm khác lên tri n khai các ý tư ng xung quanh m t lo i qu ñã ñư c nêu tên v các m t: hình dáng qu , c u t o, th i ñi m xu t hi n trong năm,v.v Sau khi h c h t chương v c u t o c a nguyên t , giáo viên có th yêu c u h c sinh trình bày l i c u t o c a nguyên t v i các y u t : nhân, v , ñi n tích, kh i lư ng, v.v dư i d ng m t B n ñ Tư duy. Trong gi ch nhi m l p, giáo viên và h c sinh có th cùng th c hi n m t B n ñ Tư duy v các công vi c mà l p ph i th c hi n trong tu n k ti p như: tr c trư ng, ôn bài theo nhóm, ñi lao ñ ng, các môn s có ki m tra, các ho t ñ ng văn ngh , th thao, dã ngo i, các h i thi ph i tham gia, v.v www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 15/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Bên trên là vài ví d và g i ý cho vi c s d ng B n ñ Tư duy trong d y và h c, nhi u môn h c khác như ð a lý, L ch s , Ngo i Ng , V t lý, Sinh h c,v.v cũng có th s d ng công c này m t cách d dàng và hi u qu . 3. Gi i thi u m t s ph n m m dùng ñ t o B n ñ Tư duy : M t B n ñ Tư duy có th ñư c th c hi n d dàng trên m t t gi y v i các lo i bút màu khác nhau, tuy nhiên, cách th c này có như c ñi m là khó lưu tr , thay ñ i, ch nh s a. M t gi i pháp ñư c hư ng ñ n là s d ng các ph n m m ñ t o ra B n ñ Tư duy. Tôi xin gi i thi u m t s ph n m m tiêu bi u trong th lo i “ph n m m mind mapping” (mind mapping software). Ph n m m Buzan's iMindmap™: m t ph n m m thương m i, tuy nhiên có th t i b n dùng th 30 ngày. Ph n m m do công ty Buzan Online Ltd. th c hi n. Trang ch t i www.imindmap.com Ph n m m Inspiration : s n ph m thương m i c a công ty Inspiration Software, Inc. S n ph m có phiên b n dành cho tr em (các em t m u giáo ñ n l p 5) r t d dùng và nhi u màu s c. Có th dùng th 30 ngày. Trang ch t i www.inspiration.com Ph n m m Visual Mind : s n ph m thương m i c a công ty Mind Technologies. Ph n m m d s d ng và linh ho t trong s p x p các nút ch a t khóa. Có th dùng th 30 ngày. Trang ch t i www.visual mind.com Ph n m m FreeMind : s n ph m hoàn toàn mi n phí, ñư c l p trình trên Java. Các icon chưa ñư c phong phú, tuy nhiên chương trình có ñ y ñ ch c năng ñ th c hi n mind mapping. Trang ch t i: Ngoài ra, chúng ta còn có th tham kh o m t danh sách các ph n m m lo i mind mapping t i ñ a ch sau: 4. K t lu n S d ng thành th o và hi u qu B n ñ Tư duy trong d y h c s mang l i nhi u k t qu t t và ñáng khích l trong phương th c h c t p c a h c sinh và phương pháp gi ng d y c a giáo viên. H c sinh s h c ñư c phương pháp h c t p, tăng tính ch ñ ng, sáng t o và phát tri n tư duy. Giáo viên s ti t ki m ñư c th i gian, tăng s linh ho t trong bài gi ng, và quan tr ng nh t s giúp h c sinh n m ñư c ki n th c thông qua m t “b n ñ ” th hi n các liên k t ch t ch c a tri th c. Vi c s d ng các ph n m m mind mapping s làm cho công vi c l p b n ñ Tư duy d dàng và linh ho t hơn, ñ ng th i, ñây cũng là m t bư c ti n trong vi c ng d ng công ngh thông tin trong d y h c nh m nâng cao hi u qu c a công tác d y h c. Tài li u tham kh o www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 16/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 (1) B n ñ Tư duy trong công vi c – Tony Buzan – NXB Lao ñ ng – Xã h i. (2) www.mind map.com (trang web chính th c c a Tony Buzan). (3) www.peterussell.com/mindmaps/mindmap.html (4) Bài gi ng c a ThS Trương Tinh Hà v Mind Mapping và các K năng gi i quy t v n ñ . ThS. Trương Tinh Hà – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 17/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 L p b n ñ tư duy (Mind mapping) L p b n ñ tư duy (ho c b n ñ ý tư ng) là vi c b t ñ u t m t ý tư ng trung tâm và vi t ra nh ng ý khác liên quan t a ra t trung tâm. B ng cách t p trung vào nh ng ý tư ng ch ch t ñư c vi t b ng t ng c a b n, sau ñó tìm ra nh ng ý tư ng liên quan và k t n i gi a nh ng ý tư ng l i v i nhau hình thành nên m t b n ñ tư duy. Tương t , n u b n l p m t sơ ñ ki n th c, nó s giúp b n hi u và nh nh ng thông tin m i và n m ki n th c sâu hơn. Ví d : Hãy s d ng nh ng ñư ng th ng, màu s c, mũi tên, nhánh r ho c nh ng cách khác ñ th hi n k t n i gi a nh ng ý tư ng ñư c ñưa ra trong b n ñ tư duy c a b n. Nh ng m i quan h này s quan tr ng khi b n ñang tìm hi u nh ng thông tin m i ho c xây d ng c u trúc c a m t k ho ch vi t bài lu n. B ng cách cá nhân hoá b n ñ v i nh ng ký hi u và thi t k riêng c a b n, b n s xây d ng ñư c nh ng m i quan h tr c quan và có ý nghĩa gi a nh ng ý thư ng; ñi u này s h tr b n r t nhi u trong vi c g i nh và hi u. Ý tư ng c a b n ñ tư duy là suy nghĩ sáng t o và liên k t b ng m t cách th c phi tuy n tính. Có r t nhi u th i gian ñ ch nh s a thông tin sau này nhưng bư c ñ u tiên, vi c ñưa m i kh năng vào b n ñ là r t quan tr ng. ðôi khi m t trong nh ng kh năng tư ng như là không th y l i tr thành ý tư ng ch ch t ñưa b n ñ n ki n th c ñó. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 18/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Vài sinh viên phát hi n r ng s d ng nh ng kí t vi t hoa s thu hút h ch chú ý vào nh ng ñi m chính. Ch vi t hoa cũng d ñ c hơn trong m t sơ ñ . Tuy nhiên, b n có th vi t vài ghi chú, gi i thích b ng ch vi t thư ng. M t s sinh viên làm th ñ khi h c n xem l i b n ñ tư duy m t th i gian sau, trong lúc s khác l i dùng ñ ghi l i nh ng ñánh giá, phê bình. H u h t sinh viên ñ u th y ti n d ng khi l t ngang trang gi y và v b n ñ tư duy c a h theo chi u ngang. ð t ý tư ng ho c ch ñ chính vào chính gi a trang gi y, ta s có có không gian t i ña cho nh ng ý khác t a ra t trung tâm. Vài b n ñ tư duy h u d ng nh t thư ng ñư c b sung trong m t kho ng th i gian dài. Sau l n v ban ñ u, b n có th mu n làm n i b t vài th , thêm thông tin ho c thêm vài câu h i. Vì v y, ñ tr ng nhi u ch trên b n ñ là m t ý hay ñ sau ñó b n có th thêm vào nh ng ý tư ng m i. Hư ng d n làm b n ñ tư duy ðây là nh ng thành ph n c u t o nên m t b n ñ tư duy, m c dù chúng có th ñư c ch nh s a t do theo ý mu n cá nhân. 1. B t ñ u trung tâm v i m t b c nh c a ch ñ , s d ng ít nh t 3 màu. 2. S d ng hình nh, ký hi u, m t mã, mũi tên trong b n ñ tư duy c a b n. 3. Ch n nh ng t khoá và vi t chúng ra b ng ch vi t hoa. 4. M i t /hình nh ph i ñ ng m t mình và trên m t dòng riêng. 5. Nh ng ñư ng th ng c n ph i ñư c k t n i, b t ñ u t b c nh trung tâm. Nh ng ñư ng n i t trung tâm dày hơn, có h th ng và b t ñ u m d n khi to ra xa. 6. Nh ng ñư ng th ng dài b ng t /hình nh. 7. S d ng màu s c m t mã riêng c a b n trong kh p b n ñ . 8. Phát huy phong cách cá nhân riêng c a b n. 9. S d ng nh ng ñi m nh n và ch ra nh ng m i liên k t trong b n ñ c a b n. 10. Làm cho b n ñ rõ ràng b ng cách phân c p các nhánh, s d ng s th t ho c dàn ý ñ bao quát các nhánh c a b n ñ . Nâng ch t B n ñ tư duy c a b n B n ñ tư duy c a b n là tài s n riêng c a b n: m t khi b n hi u cách t o ra nh ng ghi chú trong B n ñ tư duy, b n có th phát huy các quy t c c a riêng mình ñ làm cho nó t t hơn. Nh ng ñ ngh sau ñây có th giúp b n tăng hi u qu c a vi c ñó: + S d ng nh ng t ng ñơn gi n th hi n thông tin: H u h t các t trong cách vi t bình thư ng ñ u là nh i nhét, b i vì chúng ñ m b o r ng thông tin ñư c chuy n t i ñúng ng c nh và trong m t d ng th c d ñ c. Trong B n ñ tư duy c a b n, nh ng t khóa có ý nghĩa có th chuy n t i cùng ý nghĩ như th m t cách rõ ràng hơn. Nh ng t dư th a ch làm b n ñ l n x n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 19/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 + Ch in: Cách vi t dính nhau ho c không rõ ràng s khó ñ c hơn. + S d ng màu s c ñ tách các ý khác nhau: ði u này s giúp b n tách các ý ra khi c n thi t. Nó cũng giúp b n làm b n ñ tr c quan hơn ñ g i nh l i. Màu s c cũng giúp cho vi c s p x p các ch ñ . + S d ng nh ng ký hi u và hình nh: Khi m t ký hi u ho c hình nh có ý nghĩa gì ñó v i b n, hãy s d ng chúng. Hình nh có th giúp b n nh thông tin hi u qu hơn là t ng . + S d ng liên k t ñan chéo: Thông tin trong m t ph n c a b n ñ có th liên quan ñ n ph n khác. Khi ñó, b n có th v nh ng ñư ng th ng ñ ch ra s liên quan ñan chéo. Vi c này s giúp cho b n th y m c nh hư ng m t ph n trong ch ñ ñ n các ph n khác. Chú ý L p b n ñ tư duy là m t cách th c c c kỳ hi u qu ñ ghi chú. Các b n ñ tư duy không ch cho th y các thông tin mà còn cho th y c u trúc t ng th c a m t ch ñ và m c ñ quan tr ng c a nh ng ph n riêng l trong ñó ñ i v i nhau. Nó giúp b n liên k t các ý tư ng và t o các k t n i v i các ý khác. N u b n làm b t kỳ bi u m u nghiên c u nào ho c làm ghi chú, hãy th dùng B n ñ tư duy. B n s th y chúng hi u qu ñ n ng c nhiên! T.L.V.K. www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 20/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hu n luy n k năng h p tác ñ thành công Vi t Nam ñã gia nh p WTO, có nghĩa là h c sinh c a chúng ta s bư c vào sân chơi toàn c u hóa. Giáo d c Vi t Nam ñã th k 21, có nghĩa là h c sinh c a chúng ta s c n nh ng ki n th c và nh ng k năng m i. H c sinh c a chúng ta không ch c n ñư c trang b ki n th c mà còn ph i ñư c trang b k năng s ng và h p tác. Bên c nh ki n th c sách v , h c sinh c n ñư c trang b nh ng k năng c a th k 21. Nhưng ñ trang b cho ngư i h c “nh ng k năng m m”, ngư i d y cũng c n ñư c hư ng d n và trang b nh ng k năng ñó trư c. CENTEA xin gi i thi u nh ng ch d n cho giáo viên ñ xây d ng và ñi u hành m t nhóm h c sinh làm vi c. K năng xây d ng nhóm và làm vi c nhóm là nh ng k năng quan tr ng giúp cho h c sinh, sinh viên làm vi c hi u qu , nhanh chóng, ñ ng th i t p luy n cho các em tính hòa ñ ng, h p tác cho công vi c trong tương lai c a các em. Ch ng nh ng có ích cho h c sinh, sinh viên, các k năng trên còn giúp giáo viên chúng ta có th làm vi c t t v i ñ ng nghi p c a mình ñ gi i quy t các v n ñ , nhi m v ñư c giao cho t p th , cho nhà trư ng. M t nhóm ñư c ñánh giá là thành công khi k t qu h p tác c a nhóm hoàn toàn vư t xa v tính hi u qu và kh i lư ng công vi c hoàn thành, khi so sánh v i k t qu ñư c th c hi n ch b i m t cá nhân. N u k t qu là ngư c l i, thì t t nh t nên gi i tán nhóm vì lúc này, vi c h p tác ñã th t b i. ð có th tr thành m t nhóm hi u qu , các thành viên trong nhóm ph i nhi t tình ñóng góp công s c c a mình cho nhóm. Tuy nhiên, chúng ta ph i lưu ý ñ n hai y u t quy t ñ nh sau: Y u t th nh t là c nhóm cùng nhau hư ng t i m t m c tiêu chung m c tiêu c a nhóm. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 21/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 ði u này ph thu c r t nhi u vào vi c ñ ng thu n gi a các thành viên v vi c thi t l p m c tiêu chung c a nhóm, và sau ñó, là vi c giao ti p t t trong nhóm trong su t quá trình th c hi n nh m ñ m b o t t c n l c là nh m hư ng vào m c tiêu chung. Y u t th hai chính là s ña d ng v k năng và nhân cách gi a các thành viên trong nhóm. Thành viên m nh ñi m này có th tr h t tài năng c a mình ñ cân b ng ñi m y u c a thành viên khác. ði u này có nghĩa là, các ñi m m nh c a m i thành viên s làm cho nhóm tr nên cân b ng và hoàn h o ñ ñương ñ u v i b t kỳ nhi m v nào. M t nhóm c n có s ña d ng v k năng và nhân cách gi a các thành viên. Dư i ñây là m t s ý ki n, k thu t và các ch d n ñ b n th xây d ng nhóm và giúp h c sinh c a mình làm vi c nhóm hi u qu . 1 Hãy ñ m b o r ng m c tiêu c a nhóm ñư c xác ñ nh rõ ràng và ñã ñư c t t c các thành viên thông qua. 2 Chúng ta ph i ñ m b o vi c phân công trách nhi m rõ ràng và chi ti t cho t ng thành viên. Tránh ñ nhi m v c a các thành viên b ch ng chéo. 3 V v n ñ m c ñ tin c y c a các quy t ñ nh hay cam k t, t t nh t nên ñ càng nhi u thành viên tham gia vào quá trình quy t ñ nh càng t t. Càng có nhi u thành viên c m th y mình có ñóng góp vào các ý tư ng, gi i pháp, các quy t ñ nh chung c a c nhóm thì k t qu s càng có nhi u thành viên ñ ng thu n v i hành ñ ng sau cùng. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 22/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 4 ð m b o r ng không có s t t ngh n nào trong quá trình giao ti p. M i ngư i ph i ñư c thông tin hoàn toàn ñ y ñ . 5 Xây d ng ni m tin v i các thành viên b ng cách t ng bư c t o b u không khí c i m và th ng th n. 6 Cho phép các thành viên xây d ng ni m tin và c i m v i nhau trong các ho t ñ ng chung. Hãy t o ra nh ng th i gian giao lưu bên ngoài l p h c ñ khuy n khích m i ngư i giao ti p tho i mái v i nhau. Ví d như các ho t ñ ng xã h i, các ho t ñ ng ngo i khóa. 7 Hãy nh c nh h c sinh, sinh viên th n tr ng v i nh ng quy t ñ nh hay v n ñ liên quan ñ n nhi u ngư i khác nhau. 8 ð ng bao gi b qua cơ h i ñ cho các em h c sinh, sinh viên c a b n ñư c phát huy năng l c c a mình. Hãy khen ng i thành công c a các em và làm sao ñánh giá ñư c s ñóng góp c a t ng cá nhân trong nhóm. ð ng ñ h c sinh, sinh viên có c m giác mình r t m nh t trong s thành công hay th t b i c a nhóm. 9 ð ng ng i góp ý hay phê bình b i vì b n c n ph i ch ng t mình là ngư i công b ng. Tuy nhiên, hãy t n d ng m i cơ h i ñ cho các h c sinh, sinh viên có th ñưa ra nh ng ph n h i tích c c. Vi c t ch c cho h c sinh, sinh viên h c t p và làm vi c theo nhóm có th là m t công vi c r t th thách nhưng nh ng k t qu mà nó mang l i r t ñáng giá ñ chúng ta th c hi n, vì các em s ñư c rèn luy n các k năng c n thi t ñ ñ i m t v i cu c s ng sau này. Cu c s ng mà trong ñó, các em không ch c n có ki n th c ñ thành công, mà còn c n nh ng k năng h p tác và giao ti p. Hàn Nguyên – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 23/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Nh ng ch d n giúp ngư i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu V i vai trò là giáo viên, b n có nhi m v rèn luy n cho h c sinh c a mình nh ng k năng s ng. Trong ñó, trình bày ý ki n và thuy t ph c ngư i khác chính là nh ng k năng quan tr ng mà b n có th giúp h c sinh có ñư c thông qua các ti t h c th o lu n. Dư i ñây là nh ng hư ng d n mà giáo viên có th s d ng ñ giúp h c sinh ho c sinh viên c a mình có ñư c nh ng k năng c n thi t và thái ñ tích c c khi tham gia th o lu n. M c tiêu c a chúng ta là các bu i h c ñư c t ch c theo phương pháp th o lu n s thành công. B n hãy cho h c sinh hay sinh viên c a b n nh ng l i khuyên dư i ñây: Tham gia vào gi h c th o lu n là ñi u c n thi t trong l p h c, giúp các em nhanh chóng hi u bài, t tin trong lúc nói và rèn luy n tư duy phân tích. Quan tr ng hơn, gi h c có th o lu n s giúp các em t o d ng các m i quan h tích c c gi a nh ng b n cùng l p v i nhau; giúp các em trình bày ý ki n riêng c a mình. Theo các nghiên c u v s phát tri n c a con ngư i, chúng ta s ngày càng gi i hơn n u chúng ta ñ i m t v i th thách. ðương nhiên, trình bày ý ki n, thuy t ph c ngư i khác chính là nh ng th thách c n thi t cho m i ngư i. ð ng ñ i cho ñ n khi b n có ñư c nh ng lý l hoàn h o nh t . N u b n ch ñ i ñi u ñó thì có th b n s không bao gi phát bi u trong l p h c. Hãy nói v i h c sinh r ng t tin nói ra suy nghĩ c a mình là ñi u còn quý hơn nhi u vi c ch ñ i cho ñ n khi nghĩ ra câu tr l i t t nh t. Là giáo viên, b n hãy giúp h c sinh không th y ngư ng ngh u khi ñưa ra m t ý ki n “ng ng n”. Hãy chu n b bài trư c khi ñ n l p . Gi h c th o lu n s ñ t hi u qu n u m i ngư i xem bài trư c khi ñ n l p. B n s không có ñư c nh ng lý l thuy t ph c n u như b n thi u thông tin, thi u ki n th c. ð c bài trư c khi ñ n l p chính là cách ñ các em n m ñư c nh ng thông tin c n thi t cho bu i th o lu n t i l p. Hãy ñ t câu h i . Nh ng cu c th o lu n ñ t ñư c hi u qu cao là d a vào các câu h i có tư duy. Hãy nh r ng n u b n có m t câu h i v v n ñ ñang th o lu n thì có kho ng 20% các b n cùng l p cũng có câu h i tương t . www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 24/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Ngư i nào c m th y b i r i khi H I thì cũng c m th y b i r i khi H C Hãy nh r ng b t kỳ ngư i nào phát bi u trong l p cũng ñang ñư c nh ng ngư i khác theo dõi ñánh giá. Vì th , l i khuyên ‘Hãy ñ t câu h i . . .' không có nghĩa là các em c ñ t câu h i m t cách b a bãi. ð ng ng i thay ñ i ý ki n hay chuy n ñ i l p trư ng. Trong quá trình tham gia th o lu n, th nh tho ng v n có lúc các em ph i ñ i m t v i vi c mình b thuy t ph c và thay ñ i l p trư ng. ðây là m t tín hi u t t ñ ch ng t r ng các em khác ñã ñưa ra nh ng l p lu n thuy t ph c. ði u này không ch ng t r ng em này ñã thua mà ch ng t r ng b n thân em ñã nh n ra v n ñ theo m t cách khác. Và quan tr ng hơn h t, các em ñã tham gia th o lu n m t cách thi n chí ch không ph i tham gia th o lu n v i tâm th th ng thua. Ví d : ñ thay ñ i l p trư ng, các em có th nói: "Em ñ ng ý v i nh n ñ nh c a b n T, ñây là quan ñi m mà em chưa chú ý lúc nãy " Hãy l ng nghe m t cách c n th n . ð tr thành m t thành viên tham gia tích c c trong gi th o lu n thì c n ph i l ng nghe m t cách c n th n nh ng gì m i ngư i ñang nói. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 25/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hãy n m ý chính và ñánh giá chúng . H c sinh có th rơi vào tình tr ng r i trí v i nh ng ý ki n mà m i ngư i ñã ñưa ra; các em hãy cho ngư i nói cơ h i ñ h làm rõ quan ñi m c a h và c g ng hi u nh ng gì mà h ñang trình bày ñ có ñánh giá riêng c a b n thân. ð ng trông ñ i t t c m i ngư i s ñ ng ý v i ý ki n c a b n . Ông bà có nói: "Chín ngư i mư i ý" mà. Tuy nhiên, ñ ng im l ng ch p nh n s ph n bác c a h . Hãy làm h t s c mình ñ thuy t ph c m i ngư i r ng b n nói có lý (và ñây chính là lúc b n phát tri n k năng). Hãy phân tích v n ñ m t cách t ng quát nh t . C g ng ñưa ra nh ng ý ki n th o lu n trư c l p m t cách t ng quát, ñ ng c b t b nh ng chi ti t nh nh t. Hãy c g ng giúp ñ các b n cùng l p khi các em hi u rõ nh ng gì mà h ñang mu n nói nhưng không bi t ph i trình bày như th nào. Ví d : hãy nói " Theo em hi u, ý c a b n A là ", " Em hi u ý c a b n B, em xin trình bày l i rõ ràng hơn " Hãy ch ra nh ng l i trong lý l c a b n mình m t cách tôn tr ng . Khi b n ph n bác ý ki n c a b n mình b ng m t thái ñ thi u tôn tr ng có nghĩa là b n v a cho b n mình m t cơ h i ñ ph n bác l i b n. Hãy yêu c u m i ngư i tôn tr ng b n (và ngư c l i b n cũng ph i tôn tr ng h ) ð ng chê bai khi b n mình ñưa ra nh ng l p lu n sai l m trong l p . T t c m i ngư i trong quá trình th o lu n t i l p s có lúc ph m sai l m (b n thân tôi cũng không ngo i l ). ð ng nghĩ r ng cách t t nh t ñ tránh nh ng sai l m, ñó là không nói gì c . Hãy phát bi u ý ki n và ch p nh n có lúc ý ki n c a mình phát bi u là sai. ðây chính là giây phút các em vư t qua s s hãi c a b n thân, vư t qua n i s b ch trích. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 26/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Không có câu h i ng ng n hay câu tr l i ng ng n. Là giáo viên, b n hãy nói v i h c sinh r ng thà các em th nói ra suy nghĩ c a mình dù nó chưa hoàn h o còn hơn là s nói sai mà không dám nói gì c . Hãy nói v i h c sinh r ng: “N u các em có ñi u gì mu n th o lu n thì hãy m nh d n phát bi u; ñ ng ch ñ i ngư i khác phát bi u ý ki n ñó thay em”. ð ng c g ng chi m lĩnh toàn b quy n th o lu n trong l p . Hãy dành cho các b n khác có cơ h i ñ tham gia cùng mình. ð ng bao gi bu c mi ng phát bi u mà không suy nghĩ. ði u này ch khi n b n d dàng m c sai l m mà thôi. N u b n không ñ ng ý v i ý ki n c a m t ngư i khác thì hãy ñưa ra nh ng lu n ñi m rõ ràng gi i thích t i b n không ñ ng ý và ñ ng th i ñưa ra nh ng ý ki n ñ làm rõ ý ki n c a b n. N u b n không ch c ch n làm cách nào ñ ñưa ra m t câu h i t t thì b n hãy nh m t b n khác giúp b n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 27/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 ð ng bao gi huýt sáo trong l p trong khi b n khác ñang nói . ð ng bao gi ch nh o b n mình khi h ñưa ra m t ý ki n mà b n không ñ ng ý. Hành ñ ng này r t b t l ch s và có th b n ñã làm cho b n mình m t h t t tin vì nghĩ r ng lý l mà h v a ñưa ra th t bu n cư i. Cu i cùng, ñ gi h c th o lu n ñ t k t qu mà b n thân giáo viên mong ñ i. Quý Th y Cô hãy rèn luy n cho h c sinh th c hi n t t c nh ng ch d n trên vì chúng liên quan v i nhau ch t ch ñ hình thành cho h c sinh k năng thuy t ph c ngư i khác. T t c nh ng ch d n này s giúp cho l p h c hình thành văn hóa th o lu n tích c c và mang l i k t qu th o lu n tích c c. N u ñã quên h t t t c các ch d n bên trên, không sao! Th y Cô ch c n hư ng d n h c sinh mình nguyên t c " Lý l tranh lu n ñư c ñưa ra ñ tranh lu n v i lý l c a các b n khác, không ph i ñ ch trích b n thân ngư i khác ". Trung Nguyên www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 28/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 7 k năng cơ b n ñ làm vi c nhóm hi u qu Nh ng năm g n ñây trong phong trào ñ i m i phương pháp gi ng d y, các giáo viên ñã không ng ng gi m thi u các gi thuy t gi ng ñ tăng gi cho h c sinh, sinh viên làm vi c nhóm. Tuy nhiên, th c t cho th y không ph i gi làm vi c nhóm nào c a l p cũng thành công. M t trong nh ng lý do d n ñ n s th t b i này là ngư i h c chưa ñư c trang b ñ y ñ k năng làm vi c nhóm hi u qu . 7 k năng ñư c trình bày sau ñây s giúp cho các thành viên trong nhóm làm vi c hi u qu hơn: 1. L ng nghe : ðây là m t trong nh ng k năng quan tr ng nh t. Các thành viên trong nhóm ph i bi t l ng nghe ý ki n c a nhau. K năng này ph n ánh s tôn tr ng ý ki n gi a các thành viên trong nhóm. Khác bi t gi a Nghe và L ng nghe. Giáo viên c n gi i thích v i h c sinh, sinh viên c a mình r ng l ng nghe ñòi h i m c ñ tư duy cao hơn nghe . L ng nghe là m t k năng mà ngư i nghe ph i ti p nh n thông tin t ngư i nói, phân tích, tư duy theo hư ng tích c c và ph n h i b ng thái ñ tôn tr ng nh ng ý ki n c a ngư i nói dù ñó là ý ki n hoàn toàn trái ngư c v i quan ñi m c a b n thân. 2. Ch t v n : Qua cách th c m i ngư i ñ t câu h i, chúng ta có th nh n bi t m c ñ tác ñ ng l n nhau, kh năng th o lu n, ñưa ra v n ñ cho các thành viên khác c a h . Ch t v n là k năng th hi n tư duy ph n bi n tích c c (critical thinking). Th c t ñây là m t k năng khó mà ngay c giáo viên c a chúng ta cũng ñang c n ph i rèn luy n. Ch t v n b ng nh ng câu h i thông minh d a trên nh ng lý l tán ñ ng hay ph n bi n ch t ch ñòi h i m c ñ tư duy cao và tinh th n xây d ng ý ki n h t mình cho nhóm. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 29/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 L i l ch t v n c n m m m ng, l ch s . Tuy nhiên, m t ñi u không kém quan tr ng là giáo viên c n xây d ng m t môi trư ng h c t p c i m trong ñó khuy n khích ngư i h c s n sàng ti p nh n nh ng ý ki n trái chi u. Ngay t khi còn ng i trên gh nhà trư ng, chúng ta c n d y cho ngư i h c hi u r ng: "Trong tranh lu n, ngư i có ý ki n ph n bi n v i ý ki n c a mình là h ñang không ñ ng quan ñi m v i ý ki n mà mình v a nêu ch không ph i h ñang chê bai con ngư i c a mình ". Trong tranh lu n, n u t ái nghĩa là mình ñã ñánh m t ñi s sáng su t c a b n thân. 3. Thuy t ph c : Các thành viên ph i trao ñ i, suy xét nh ng ý tư ng ñã ñưa ra. ð ng th i h c n bi t t b o v và thuy t ph c ngư i khác ñ ng tình v i ý ki n c a mình. Khi nêu ý ki n ñóng góp cho nhóm, các thành viên c n kèm theo lý l thuy t ph c ñ nh n ñư c s ñ ng tình c a nhi u thành viên trong nhóm. 4. Tôn tr ng : M i thành viên trong nhóm ph i tôn tr ng ý ki n c a nh ng ngư i khác th hi n qua vi c ñ ng viên, h tr nhau, n l c bi n chúng thành hi n th c. Giáo viên c n gi ng gi i cho ngư i h c hi u r ng khi các thành viên trong nhóm th hi n s tôn tr ng l n nhau nghĩa là ñang ñóng góp s c mình vào s thành công c a nhóm. 5. Tr giúp : Các thành viên ph i bi t giúp ñ nhau vì trong m t nhóm, có ngư i s m nh lĩnh v c này, nhưng ngư i khác l i m nh lĩnh v c khác. Và nhi u khi, v n ñ mà nhóm ñang ph i gi i quy t c n ki n th c nhi u lĩnh v c, m c ñ và ñòi h i các k năng khác nhau. "M t cây làm ch ng nên non, ba cây ch m l i nên hòn núi cao ". ðây là k năng mà m i ngư i c n rèn luy n ñ s n sàng ñóng góp vào thành qu chung c a nhóm. 6. Chia s : Các thành viên ñưa ra ý ki n và chia s kinh nghi m c a mình khi g p các tình hu ng tương t trư c ñó. Trong nhóm ñang th o lu n, ngư i nào càng chia s ñư c nhi u kinh nghi m quý giá c a mình, ho c ñưa ra các ý ki n sáng su t cho nhóm, thì s càng nh n ñư c s yêu m n và v n c a các thành viên còn l i. Và m t khi, m i thành viên trong nhóm ñ u nh n th c ñư c t m quan tr ng c a vi c chia s , không khí làm vi c c a nhóm s c i m và tích c c hơn. Hãy h i h c sinh, sinh viên c a b n s nh n ñư c gì khi h không ch u chia s nh ng gì mình có. 7. Chung s c : M i thành viên ph i ñóng góp trí l c cùng nhau th c hi n k ho ch ñã ñ ra. Có nghĩa là, c nhóm c n ph i hi u rõ m c ñích c a nhóm c n ñ t ñư c là gì, và có cùng www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 30/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 chung khao khát hoàn thành nó. " Hãy tư ng tư ng, chúng ta ñang cùng trên m t con thuy n, t t c ñ u ph i cùng chèo ñ ñưa con thuy n v ñ n ñích! ". Trung Nguyên www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 31/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u phương pháp h c t p và ñ c tích c c SQ3R Mô t : Có r t nhi u ngư i trong chúng ta không th nh n i n i dung c a m t cu n sách, m t bài báo, m t tài li u c n thi t cho công vi c c a mình. Chúng ta quên béng m t n i dung c a tài li u ch sau vài gi ñ ng h ñ c chúng. Chính do quá trình quên nhanh chóng các n i dung quan tr ng này, chúng ta thư ng không th k t n i ki n th c, không th thành công trong các kỳ thi và không th hoàn thành t t công vi c c a chính b n thân mình. Nguyên nhân: Do trong quá trình ñ c tài li u, chúng ta ñ c m t cách “th ñ ng”. C p m t c a chúng ta v n lư t trên tài li u, nhưng b não c a chúng ta l i ñang nh y múa v i nh ng ý tư ng khác ho c h h ng v i n i dung c a tài li u. Ho c h c sinh c a chúng ta ñ c “ra r ” bài h c nhưng ngay lúc y trí não c a các em không h “nhúc nhích”, nói cách khác, các em ñang dùng các bi n pháp “cơ h c”, “cư ng b c” ñ b não ph i ghi nh , nhưng “ch th y v n tr cho th y”. Theo các ñi u tra v tâm lý và ho t ñ ng c a não b , chúng ta s nh lâu hơn khi chúng ta chú tâm m t cách tích c c và hi u rõ n i dung mà tài li u ñang trình bày. Gi i pháp: www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 32/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Có r t nhi u phương pháp, k thu t ñ giúp chúng ta h c t p hi u qu ho c ñ c tích c c m t tài li u, CENTEA xin gi i thi u m t trong nh ng phương pháp ñó. Phương pháp SQ3R (Francis Robinson, 1970) là m t k thu t h u hi u nh m giúp chúng ta n m h t toàn b n i dung thông tin c a m t tài li u, m t quy n sách, thông qua vi c làm cho ta ph i chú tâm ñ c tài li u m t cách tích c c. Phương pháp này ñư c nhi u trư ng ñ i h c trên th gi i khuy n khích các sinh viên s d ng ñ nâng cao hi u qu h c t p, nghiên c u. Các ch cái SQ3R là t vi t t t c a các k thu t mà chúng ta s s d ng liên ti p ñ ñ t ñ n m c ñích cu i cùng là n m toàn b n i dung c a tài li u. Survey – Question – Read – Recite – Review Các bư c ti n hành: Survey (Kh o sát) : Thu th p các thông tin c n thi t ñ t p trung và hình thành các m c ñích khi ñ c. Trư c khi ñ c b t kỳ tài li u nào, hãy dành vài phút ban ñ u ñ xem xét t ng quát tài li u b ng cách xem qua m c l c, các tiêu ñ c a chương, các t a ñ , ph n tóm t t, ph n m ñ u, ph n k t lu n Chú ý nh ng b ng bi u, ñ th , hình v trong sách. Hãy c g ng ñưa ra ý ki n li u r ng tài li u hay cu n sách này có giúp ích gì cho b n không? N u c m th y r ng nó không có ích l i gì cho b n, hãy l a ch n m t cu n sách khác. Vi c xem xét t ng quát tài li u s giúp chúng ta: Có m t khái ni m ban ñ u và s quen thu c v i n i dung s p s a ñ c. Cho phép ta ư c lư ng th i gian c n thi t ñ ñ c tài li u. Khi ñ c toàn b n i dung tài li u, chúng ta s thông hi u tài li u g p ñôi. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 33/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Question (ð t câu h i) : làm cho não c a b n b t ñ u ho t ñ ng và t p trung b ng cách d ng lên m t lo t câu h i làm “khung sư n” cho n i dung. Chúng ta có th s d ng k thu t 5W1H ñ t o ra các câu h i ho c s d ng ngay các câu h i do giáo viên ñưa ra, câu h i ñ u chương c a sách ð t ra các câu h i trư c khi b t ñ u ñ c th t s , s giúp chúng ta có ch ñích khi ti n hành ñ c tài li u. Read (ð c) : l p thông tin vào c u trúc mà b n ñã d ng lên. Ti n hành ñ c tài li u. Trong quá trình ñ c, hãy c g ng t p trung tìm ki m các chi ti t nh m giúp ta tr l i nh ng câu h i ñã ñ t ra. Khi ñ c, chúng ta có th s d ng k thu t mindmap ñ ghi chú các chi ti t. Recite (Thu t l i) : như tên g i c a nó: “thu t l i”, bư c này chúng ta giúp não b t p trung ghi nh v n i dung v a xem b ng cách thu t l i, di n gi i n i dung ñã ñ c b ng chính ngôn ng c a b n thân. N u c n thi t, hãy vi t ra các di n gi i hay các câu tr l i b ng chính suy nghĩ, di n ñ t c a mình. N u có th , hãy ñ c hay di n t l i n i dung v a xem b ng cách nói l n ti ng. Hãy tư ng tư ng, b n ñang ph i trình bày l i n i dung c a cu n sách, bài báo v a xem cho 1000 khán gi trư c m t, trong m t khán phòng r ng l n, nh ng khán gi này ñang chăm chú l ng nghe t ng l i di n t c a b n. ði u quan tr ng bư c này là ph i dùng chính ngôn ng c a mình ñ thu t l i hay di n t l i. N u chúng ta ñang nơi ñông ngư i và không mu n làm nh hư ng ñ n ngư i khác thì chúng ta hãy nh c l i m t cách thì th m. Các nghiên c u ñã ch ra r ng chúng ta có xu hư ng quên ñ n 80% n i dung mà mình ñã ñ c sau 2 tu n l . Nhưng n u chúng ta ti n hành bư c “thu t l i”, thì chúng ta ch quên có 20% v i cùng th i gian 2 tu n. Review (Xem l i) : bư c cu i cùng này theo ñúng tinh th n mà ông bà chúng ta ñã nh c nh : “Văn ôn, Võ luy n”. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 34/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Vào ngày hôm sau, tu n sau, hãy th quay l i quy n sách ñã ñ c và xem th b n nh ñư c và có th thu t l i b ng chính t ng c a b n bao nhiêu v n i dung. bư c này, chúng ta ch nhìn lư t l i quy n sách ñã ñ c, các câu tr l i ñã hoàn thành, các câu h i ñã ñ t ra và th xem b n có th tr l i chúng m t cách trôi ch y hay không. N u không, hãy làm l i các bư c trên. Bư c cu i cùng này giúp cho n i dung ñư c làm m i và ghi nh lâu hơn trong trí óc c a chúng ta. K t lu n: V i phương pháp SQ3R, chúng ta s rèn luy n cho mình k năng h c và ñ c m t cách tích c c, tránh b nh i nhét vào nh ng th i ñi m c n k ngày thi, n m v ng n i dung và ki n th c các sách, các giáo trình, Các k năng ñ c và h c tích c c ñư c ví như nh ng trang thi t b c a ngư i ñánh cá. Trang thi t b càng hi u qu , k năng s d ng trang thi t b càng thu n th c thì ngư i ñánh cá s càng tho s c v y vùng trong bi n tri th c c a nhân lo i. Cùng v i nh ng k thu t khác mà CENTEA ñã t ng gi i thi u, SQ3R s là m t công c hi u qu dành cho giáo viên, h c sinh, sinh viên, nh ng ngư i luôn khát khao khám phá nh ng chân tr i tri th c m i. Ngu n tham kh o: www.studygs.net T.T.H. – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 35/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 H c cách Tư duy tích c c CENTEA xin gi i thi u bài vi t v m t k năng r t quan tr ng trong cu c s ng, ñó là: Tư duy tích c c . Tư duy tích c c s ñem l i nhi u l i ích cho cu c s ng và công vi c c a chúng ta. Th y Cô và các b n mu n tìm hi u và luy n t p k năng này? Bài vi t bên dư i ñư c dành t ng riêng cho Th y Cô và các b n. 1. Tư duy tích c c là gì? Tinh th n và th xác luôn là hai th song hành cùng nhau ñ giúp chúng ta s ng và làm vi c, vui chơi và gi i trí, nói chung là giúp chúng ta t n t i trong th gi i này. B n bi t r ng ñ có m t cơ th kh e m nh, ta ph i ăn và u ng, chính xác hơn, ta ph i ăn và u ng nh ng th b dư ng cho cơ th . Do ñó th c ph m b dư ng là th c ăn c n thi t cho cơ th ta. V y còn tinh th n c a chúng ta, thì c n “th c ph m b dư ng” gì? ðó chính là nh ng “ suy nghĩ tích c c ”. V y suy nghĩ hay tư duy tích c c là gì? Có th hi u m t cách ng n g n v tư duy tích c c như sau: M t ñ u óc tích c c luôn ñ c p ñ n s vui sư ng, h nh phúc, lành m nh và k t qu thành công trong m i tình hu ng, m i hành ñ ng. (A positive mind anticipates happiness, joy, health and a successful outcome of every situation and action ). 2. T i sao ph i tư duy tích c c? Trên th gi i, ngư i ta thư ng nói: You are what you think. You feel what you want. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 36/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 T m d ch : B n là cái b n nghĩ. B n c m th y cái b n mu n Câu trên mang ý nghĩa r ng: nh ng suy nghĩ bên trong (inner thoughts) c a b n s ñi u khi n b n tr nên cái b n mong mu n. N u b n nghĩ r ng b n là m t ngư i b t tài, vô d ng thì qu th t b n s ngày càng tr nên b t tài và vô d ng. N u b n c m th y r ng cơn b nh cúm b n ñang m c ph i là h t s c n ng n và m t m i, b n s ngày càng m t m i và suy s p v i cơn c m cúm này. N u b n th y r ng ông Hi u trư ng c a trư ng b n th t khó ưa và ñáng ghét thì m i l n g p m t v Hi u trư ng ñó, ch càng làm b n th y mu n b nh hơn. Cu c s ng hàng ngày c a m i ngư i luôn b ñi u khi n b i các suy nghĩ n i t i dù chúng ta có ý th c hay không có ý th c v ñi u ñó. Do ñó, t nh ng suy nghĩ n i t i, nh ng quan ñi m cá nhân khác nhau, s d n ñ n các k t qu khác nhau: Có ngư i luôn vui v và năng ñ ng, nhưng cũng có ngư i luôn m t m i và bu n chán. Có ngư i c m th y vi c h c h i là thú v , nhưng cũng có ngư i th y vi c h c hành là m t hình ph t ng t th . Có ngư i c m th y th t b i th t ñáng giá vì ñem l i nhi u bài h c, nhưng cũng có ngư i c m th y th t b i là k t thúc m i th . Do ñó, hãy t h i chính b n thân b n r ng: b n mu n s ng cu c ñ i như th nào? Bu n chán và m ñ m? Vui v và lành m nh? Ng p trong stress? Luôn cáu k nh và b c b i? B n hãy quy t ñ nh cho cu c ñ i mình. Theo nhi u nghiên c u, suy nghĩ tích c c ñem l i cho b n r t nhi u ích l i: ð t ñư c các m c tiêu b n ñ t ra và ñ t ñư c s thành công trong cu c s ng. ð t ñư c thành công nhanh hơn và d hơn. Vui v hơn. Nhi u năng lư ng s ng hơn. S c m nh n i t i c a b n s ngày càng m nh hơn. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 37/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Có kh năng thôi thúc và truy n c m h ng cho b n và nh ng ngư i xung quanh. Kh năng vư t quá khó khăn và stress trong công vi c và cu c s ng s ñư c nâng cao. Ngày càng t tin vào b n thân hơn. Cu c s ng s m m cư i và trao t ng cho b n nhi u cơ h i hơn. Nh ng ngư i xung quanh s ngày càng tôn tr ng b n hơn. Nh ng ngư i có suy nghĩ tích c c thư ng là nh ng ngư i thành công trong nh ng hoàn c nh bình thư ng, và chính h cũng thư ng là nh ng ngư i còn s ng sót trong nh ng tình hu ng khó khăn, nguy hi m c a cu c s ng. B n s h i CENTEA : ðư c r i, tôi bi t t t c nh ng ñi u trên r i, v y tôi mu n suy nghĩ tích c c thì ph i làm sao? Xin m i b n qua ph n th 3 c a bài vi t này. 3. Làm th nào ñ tư duy tích c c? Như ph n trên ñã ñ c p, chính suy nghĩ n i tâm c a b n ñã ñi u khi n cu c ñ i b n. Do ñó, ñi u trư c tiên b n c n làm ñ tr thành m t ngư i có tư duy tích c c là thay ñ i nh ng suy nghĩ bên trong c a b n. Hãy t n d ng m i cơ h i ñ bi n các suy nghĩ tiêu c c tr thành các suy nghĩ tích c c. Trư c tiên, b n có th làm quen v i mô hình 3C ( Commitment, Control and Challenge – Cam k t, Qu n lý và Th thách) Cam k t : ñ t ra m t cam k t tích c c cho b n thân b n, cho vi c h c hành c a b n, cho công vi c c a b n ho c cho b t c vi c gì khác và hãy th c hi n vi c ñó m t cách nhi t tình và say mê. Ví d : Tôi s t p th d c vào m i sáng ñ tăng cư ng s c kh e cho mình. Tôi s h c cách dùng PowerPoint cho bài gi ng c a tôi vào h c kỳ này. Tôi s quan tâm và giúp ñ ít nh t m t h c sinh trong l p trong năm h c này. Tôi quy t tâm dành m t ít th i gian ñ c truy n cho cô con gái nh c a mình trư c khi con ñi ng . Qu n lý : luôn t p trung ñ u óc c a b n vào nh ng vi c quan tr ng và có ý nghĩa. ðưa ra các m c tiêu và tính ưu tiên cho m i vi c b n nghĩ và làm. Hãy luôn thành th t v i b n thân, ki m tra xem b n ñã làm ñư c gì và chưa làm ñư c gì trong các m c tiêu ñã ñ ra. Luôn gi ñ u óc hư ng ñ n các suy nghĩ tích c c, m i khi phát hi n các suy nghĩ tiêu c c ñang b t ñ u xâm chi m ñ u óc mình, hãy nhanh chóng thay th chúng b ng các suy nghĩ tích c c. Do ñó, hãy luôn theo sát s c kh e tinh th n và th ch t c a b n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 38/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Th thách : Hãy can ñ m thay ñ i nh ng thói quen, suy nghĩ tiêu c c c a mình m i ngày. Hãy t p cách nhìn vi c h c và nh ng s thay ñ i là các cơ h i cho b n. Hãy th làm ñi u khác ñi u mình v n làm thư ng ngày, hãy nhìn ra nhi u l a ch n khác nhau cho m i s vi c. Ví d : ði t công s v nhà b ng m t con ñư ng khác, ñi b thay vì ñi thang máy. Thay vì ñưa th ng em h c sinh ngh ch ng m trong l p ñ n giám th như m i hôm, hãy kêu em l i nói chuy n sau gi h c. Thay vì luôn tránh xa máy vi tính vì th y nó ph c t p hay r c r i, hãy nh m t ñ ng nghi p ch mình cách b t máy tính lên, ch mình cách dùng chu t và bàn phím máy tính. B n càng nh n ra r ng ñ ng trư c m t s ki n, m t con ngư i, b n càng có nhi u “góc nhìn” thì b n s càng tho i mái hơn và có nhi u “l a ch n” ñ quy t ñ nh hơn. Và hãy nh , luôn l a ch n m t tích c c c a v n ñ . Bên c nh mô hình 3C, b n còn có th tham kh o m t s l i khuyên sau: H c cách thúc ñ y và khuy n khích b n thân. H c cách phát tri n các k năng gi i quy t v n ñ , các k năng sáng t o. H c cách thư giãn và t thư ng công cho mình. Xem các b phim hay và có y u t tích c c, nghe các bài nh c vui v , thư ng th c nh ng b c nh ñ p. Trao ñ i nhi u hơn v i ngư i khác. Hãy k t giao v i nh ng ngư i có suy nghĩ tích c c và tránh xa nh ng ngư i luôn có nh ng suy nghĩ tiêu c c và u ám. Hãy luôn m m cư i, nhi t tình và d m n. Hãy luôn nhìn vào m t tích c c c a m t v n ñ . (Hình nh n a ly nư c g i cho b n v suy nghĩ: Ly nư c ñã vơi ñi m t n a hay ly nư c ch m i ñ y m t n a? Cơn c m cúm này là m t th ñáng ghét hay nó là cơ h i ñ b n thư giãn và ngh ngơi?) Luôn tìm ra ít nh t m t ñi m ñáng h c h i t nh ng ñ ng nghi p xung quanh. Luôn tích c c làm vi c h t mình, tránh ñ ñ ng công vi c t ngày này sang ngày khác. Hãy t tin vào b n thân mình trong công vi c và cu c s ng. N u g p khó khăn và không vư t qua ñư c, hãy h i nh s giúp ñ t nh ng ngư i giàu kinh nghi m hơn. Cu i cùng hãy ghi nh câu: You are what you think. You feel what you want. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 39/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hãy luôn m m cư i, nhi t tình và d m n. CENTEA tin r ng bài vi t trên ñã ph n nào phác h a nh ng nét cơ b n v k năng tư duy tích c c cũng như các cách th c ñ rèn luy n nó. V n ñ ti p theo là Th y Cô và các b n có mu n mình tr thành m t ngư i s h u k năng tuy t v i trên hay không. Hãy chiêm nghi m b n thân và rèn luy n cho mình, nh ng ñi u t t ñ p hơn s ñ n, ñ y b t ng và d ch u. Bên c nh bài vi t này, B ph n CENTEA Art cũng xin g i t ng ñ n Th y Cô và các b n B poster Tư duy tích c c , hãy dùng nó ñ ñ ng viên b n thân mình và h c trò c a mình. Ngu n tham kh o : www.successconsciousness.com www.revolutionhealth.com www.aarp.org T.T.H. – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 40/40 centea.info@gmail.com
