So sánh 7 giống ngô lai trong vụ hè thu -Thu đông trên đất đỏ bazan và đất xám tại huyện Krông pắc, tỉnh Đắk Lắk - Trương Văn Cao

Nội dung text: So sánh 7 giống ngô lai trong vụ hè thu -Thu đông trên đất đỏ bazan và đất xám tại huyện Krông pắc, tỉnh Đắk Lắk - Trương Văn Cao

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN TRƯƠNG VĂN CAO SO SÁNH 7 GING NGƠ LAI TRONG V HÈ THUTHU ĐƠNG TRÊN ĐT Đ BAZAN VÀ ĐT XÁM TI HUYN KRƠNG PC, TNH ĐK LK LUN VĂN THC SĨ KHOA HC NƠNG NGHIP BUƠN MA THUT, NĂM 2010
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN TRƯƠNG VĂN CAO SO SÁNH 7 GING NGƠ LAI TRONG V HÈ THUTHU ĐƠNG TRÊN ĐT Đ BAZAN VÀ ĐT XÁM TI HUYN KRƠNG PC, TNH ĐK LK Chuyên ngành: TRNG TRT Mã s: 60.62.01 LUN VĂN THC SĨ KHOA HC NƠNG NGHIP Ngưi hưng dn khoa hc: TS. LÂM TH BÍCH L BUƠN MA THUT, NĂM 2010
3. 1 M ĐU 1. Tính cp thit ca đ tài Ngơ là mt trong ba cây lương thc quan trng nht (lúa mỳ, lúa nưc, ngơ) nuơi sng lồi ngưi trên hành tinh chúng ta. Vi vai trị làm lương thc cho ngưi (17% tng sn lưng), thc ăn cho chăn nuơi (66%), nguyên liu cho cơng nghip (5%) và xut khu (trên 10%) ngơ đã tr thành cây đm bo an ninh lương thc, gĩp phn chuyn đi cơ cu nơng nghip theo hưng trng trt sang chăn nuơi, cung cp nguyên liu cho cơng nghip và sn phm hàng hĩa cho xut khu nhiu nưc và trên phm vi tồn th gii. Vi vai trị quan trng trong nn kinh t và đc đim nơng sinh hc ni bt như thích ng rng các vùng sinh thái, chng chu tt vi điu kin bt thun và sâu bnh hi, hiu sut quang hp cao và cĩ tim năng năng sut cao ngơ đã đưc hu ht các nưc và vùng lãnh th trên th gii gieo trng và liên tc m rng sn xut. Vit Nam, ngơ là cây lương thc quan trng th hai sau cây lúa, phát trin rng khp, liên tc và đt đnh đim vào năm 2005. Theo “ Tng quan nơng nghip năm 2005 ” ca Nguyn Sinh Cúc (NN và PTNT 1/2006) thì sn xut ngơ năm 2005 cĩ tin b vưt bc: Din tích đt 1.039 nghìn ha, năng sut đt 35,5 t/ha và sn lưng đt 3,69 triu tn, đã làm thay đi t trng ngơ trong cơ cu sn lưng lương thc t 5,7% năm 2000 lên 9% năm 2005 [1]. Đk Lk là mt tnh min núi thuc Cao nguyên Nam Trung b cĩ điu kin thi tit khí hu, đt đai màu m rt phù hp cho s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ. Chính vì vy, t lâu cây ngơ là mt trong nhng cây trng quen thuc vi ngưi dân tc bn x, nhưng ch yu là các ging ngơ đa phương cĩ phm cht tt nhưng năng sut khơng cao. Cho đn nhng năm 1995 cây ngơ lai mi đưc đưa vào trng th nghim ti Đk Lk và đã tr thành mt trong nhng loi cây trng chính trong ngành sn xut nơng nghip ca đa phương. Nhng năm gn đây do cĩ s chuyn đi cơ cu cây trng đ phù hp vi điu kin khí hu thi tit ca tng đa phương trong tnh, do đĩ din tích cây cơng nghip lâu năm kém hiu qu đưc thay th bng din tích cây lương thc ngn ngày, trong đĩ cây ngơ chim din tích ngày càng ln. Hin nay din
4. 2 tích trng ngơ ca tnh Đk Lk khong 120.000 ha, là mt trong nhng tnh cĩ din tích trng ngơ ln nht c nưc. Tuy nhiên, năng sut bình quân cũng như sn lưng trong tồn tnh li khơng cao, chưa phn ánh ht tim năng ca ging trong điu kin khí hu thi tit, đt đai ca vùng. Mt trong nhng nguyên nhân đĩ là ging chưa phù hp vi tng điu kin sinh thái c th ca tng tiu vùng . Ngưi dân hu như cĩ rt ít s la chn ngồi các ging đã cĩ t rt lâu như: CP888, G49, C919 và mt s ging khác Đ xác đnh ra đưc các ging ngơ lai mi cĩ năng sut cao, cht lưng tt cĩ kh năng thích nghi vi điu kin sinh thái ca huyn Krơng Păc, t đĩ làm phong phú thêm b ging ti đa phương, gĩp phn làm tăng năng sut cũng như sn lưng ngơ trong huyn và đt hiu qu kinh t cao, chúng tơi tin hành nghiên cu đ tài: “ So sánh 7 ging ngơ lai trong v hè thu thu đơng trên đt đ bazan và đt xám ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk”. 2. Mc tiêu và yêu cu ca đ tài 2.1 Mc tiêu ca đ tài Chn đưc ging ngơ lai cĩ năng sut cao, sinh trưng, phát trin tt phù hp gieo trng v hè thu và thu đơng ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. 2.2 Yêu cu ca đ tài Thu thp s liu v điu kin khí hu, đt đai ca huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. Nghiên cu các đc đim sinh trưng, phát trin ca 7 ging ngơ lai trong v hè thu và thu đơng năm 20092010 ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. Phân tích s tương quan gia năng sut và các yu t cu thành năng sut ngơ. Đánh giá kh năng chng chu sâu bnh ca 7 ging ngơ lai trong v hè thu và thu đơng ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk Đánh giá năng sut và các yu t cu thành năng sut ca 7 ging ngơ lai trên hai loi đt xám và đt đ. 3. Ý nghĩa khoa hc và thc tin 3.1 Ý nghĩa khoa hc Kt qu ca đ tài s cung cp nhng dn liu khoa hc v ging, thi v nh hưng đn kh năng sinh trưng, phát trin, kh năng chng chu sâu bnh
5. 3 hi và năng sut ca 7 ging ngơ lai trong v hè thu và thu đơng ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. Gĩp phn xây dng quy trình thâm canh đi vi ging ngơ lai trng ti đa phương, b sung thêm nhng tài liu khoa hc cho các đ tài nghiên cu tip theo và ng dng trong thc t sn xut. 3.2 Ý nghĩa thc tin Trên cơ s đánh giá sinh trưng, phát trin, kh năng chng chu sâu bnh và năng sut ca 7 ging ngơ lai, cho phép xác đnh đưc nhng ging ngơ lai cĩ trin vng ti đa phương đ đưa vào cơ cu cây trng hàng năm. Gĩp phn tăng năng sut ngơ và mang li hiu qu kinh t cao cho ngưi sn xut ti huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. 4. Phm vi nghiên cu Do thi gian cĩ hn nên đ tài ch so sánh 7 ging ngơ lai, là nhng ging cĩ trin vng phát trin sn xut ti đa phương. Đ tài đưc thc hin trong v hè thu và thu đơng (năm 20092010) trên đt xám và đt đ bazan ti thơn 6, xã Ea KLy, thơn Phú Quý xã V Bn, huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. 5. Cu trúc lun văn Lun văn đưc trình bày trong 64 trang, khơng k tài liu tham kho và ph lc, trong đĩ cĩ 30 bng biu và 10 biu đ. Trong quá trình thc hin, tác gi đã tham kho 69 tài liu, trong đĩ cĩ 44 tài liu ting Vit, 22 tài liu ting Anh và 03 trang Web t Internet. Tồn b lun văn gm cĩ 05 phn. Trong đĩ gm: M đu: 03 trang. Chương 1 : Tng quan tài liu: 20 trang. Chương 2: Ni dung và phương pháp nghiên cu: 08 trang. Chương 3: Kt qu và tho lun: 37 trang. Kt lun và kin ngh: 01 trang.
6. 4 CHƯƠNG 1 TNG QUAN TÀI LIU 1.1 Nhng thành tu trong nghiên cu và phát trin ngơ trên th gii và Vit Nam Tình hình sn xut cây lương thc th gii vào cui th k XX cĩ mt s kin rt quan trng, đĩ là s nhy vt ca cây ngơ, là mt trong ba cây ngũ cc chính ca lồi ngưi (lúa mỳ, lúa nưc và ngơ). Nh s phát hin và s dng nhng tin b khoa hc k thut trong nghiên cu, ng dng hin tưng ưu th lai ca cơng tác chn to ging ngơ, đã ci thin đáng k kh năng chng chu ca ngơ như: chu hn, chng đ, sâu bnh hi và đc bit là cĩ th trng ngơ mt đ cao. Hin nay, vic s dng các ging ngơ lai trong sn xut ca các nưc cĩ nn nơng nghip phát trin chim t l 100%, cịn các nưc đang phát trin chim khong 38%. Vit Nam, cây ngơ đưc đưa vào cách đây khong 300 năm và là cây lương thc đng th hai sau lúa nưc (Ngơ Hu Tình và CS, 1997) [25]. Ngơ cĩ nhiu đc tính nơng sinh hc quý, cĩ tim năng năng sut cao, cĩ kh năng thích nghi rng vi điu kin sinh thái đa dng Vit Nam. Do điu kin chin tranh kéo dài, nên nhng nghiên cu v cây ngơ cũng bt đu mun hơn so vi các nưc trong khu vc, đn năm 1973, Vit Nam mi cĩ nhng đnh hưng phát trin ngơ (Trn Hng Uy, 2001) [41]. Ngày nay, đưc s quan tâm đc bit ca Đng và Nhà nưc v nơng nghip nĩi chung và cây ngơ nĩi riêng, din tích trng ngơ c nưc đã đt 1.031,6 nghìn ha, năng sut bình quân đt 37 t/ha, sn lưng đt 3.819,2 nghìn tn [33]. Đ đt đưc năng sut và sn lưng ngơ đáp ng nhu cu thc t thì khơng th khơng nĩi đn vai trị ca ngơ lai. Vi nhng ưu th v năng sut, hàm lưng dinh dưng cao hơn rt nhiu so vi các ging ngơ truyn thng và các ging ngơ th phn t do, các ging ngơ lai ngày càng đưc s dng rng rãi và ph bin nhiu trong sn xut. Năm 1991, din tích ngơ lai mi ch cĩ 500 ha (Trn
7. 5 Hng Uy, 2000) [39], đn năm 2005, din tích ngơ lai đã tăng lên 840.000 ha (Vin Nghiên cu ngơ, 2005) [43]. Quá trình phát trin ngơ lai cĩ th chia làm các giai đon như sau: Giai đon 1980 1992: giai đon này phn ln s dng các ging ngơ th phn t do, din tích ngơ lai vn ch mc thp. Giai đon 1993 nay: đây là giai đon ng dng thành cơng trong vic đưa ngơ lai vào sn xut đi trà, cho nên din tích, năng sut và sn lưng ngơ khơng ngng tăng lên. Bng 1.1: Tình hình gieo trng ngơ lai nưc ta giai đon 19912006 Năm Di n tích (ha) T l (%) Năm Di n tích (ha) T l (%) 1991 500 0,11 1999 380.000 54,9 1992 12.800 2,80 2000 450.000 63,0 1993 50.000 10,00 2001 510.650 70,0 1994 100.000 20,00 2002 1995 140.000 25,10 2003 528.952 83,3 1996 230.000 38,30 2004 1997 300.000 45,20 2005 839.370 83,0 1998 350.000 54,20 2006 876.350 85,0 (Ngun: Niên giám Thng kê, 2006) [33] Qua bng 1.1 cho thy, tin đ s dng ging ngơ lai nưc ta liên tc tăng nhanh. Năm 1990 c nưc mi trng th nghim 5 ha ngơ lai, đn năm 1994, din tích ngơ lai đã tăng lên 100.000 ha, chim 20% tng din tích ngơ c nưc. Sau đĩ, din tích trng ngơ lai khơng ngng tăng lên trong nhng năm tip theo và đn năm 2006, din tích ngơ lai đã đt đưc đn 876.350 ha, chim 85% tng din tích trng ngơ c nưc. Vi kh năng thích nghi rng, ngơ lai đã đưc trng trên hu ht các vùng sinh thái nơng nghip nưc ta. Vit Nam cĩ 8 vùng nơng nghip chính thì c 8 vùng đu trng đưc ngơ lai, tp trung ch yu đng bng sơng Hng, Bc Trung b, Đơng Nam b và Tây Nguyên. Trong đĩ, đng bng sơng Hng là vùng cĩ nhiu li th nht vi din tích ngơ lai năm 2004 chim 96,2% tng din
8. 6 tích ngơ tồn vùng, tp trung ch yu các tnh Thái Bình, Hi Dương, Bc Giang, vi t l đt ti 95 100%. Qua điu tra, đánh giá v tình hình kinh t xã hi và điu kin t nhiên thì rt nhiu vùng sinh thái ca nưc ta cĩ kh năng m rng din tích ngơ lai như: vùng Tây Bc 70 80%, vùng Đơng Bc 60%, vùng Bc Trung b 70% K hoch đt ra trong thi gian ti là t l s dng ging ngơ lai trên tồn quc s đt 90% din tích, cịn li 10% din tích s trng các ging ngơ th phn t do nhng vùng đc bit khĩ khăn. Vit Nam, nhng nghiên cu v cây ngơ đưc bt đu vào nhng năm 1950, nhưng mãi đn cui nhng năm 1980 và sang đu nhng năm 1990, vi s ra đi ca 14 ging ngơ th phn t do thì cơng tác nghiên cu ngơ mi bt đu đưc quan tâm đc bit (Phm Hà Thái, 2006) [27]. Thành cơng nht trong cơng tác này phi k đn nhng thành tu ca Vin Nghiên cu ngơ Quc gia. T khi thành lp đn nay, kt hp vi mt s đơn v nghiên cu khác như: Vin Cây lương thc thc phm, Trưng Đi hc Nơng nghip I, Vin Nghiên cu ngơ Quc gia đã thu thp, bo tn các ngun ging và qun th ngơ đa phương, các ging ngơ nhp ni; nghiên cu và phc hi các ging ngơ đang đưc s dng ti các đa phương, các ging ngơ th phn t do; chn to các ging ngơ lai cht lưng cao như LVN10, LVN20, LVN24, và mt s t hp ngơ lai cĩ trin vng như DP5, LVN45, HQ2004 đang đưc th nghim đ đưa vào sn xut đi trà. Các ging ngơ lai do Vit Nam chn to hin nay hồn tồn đáp ng đưc nhu cu ca ngưi sn xut trong nưc, bên cnh đĩ cịn cĩ kh năng xut khu ra mt s nưc khác trong khu vc[44]. Nhiu ging khơng ch cnh tranh đưc vi các ging ngơ ca các Cơng ty nưc ngồi mà cịn vươn ra th trưng th gii như: Lào, Campuchia, Bangladesh, Trung Quc (Vin Nghiên cu ngơ, 2005) [43]. Trong 10 ging ngơ cĩ din tích trng ln nht c nưc, phn ln đu là các ging lai đơn (LVN10, LVN4, G49, CP989) và các ging lai kép (P11, B9698) do các Cơng ty Vit Nam nghiên cu và sn xut (575 ging cây trng nơng nghip mi, 2005) [44]. Cùng vi s phát trin khơng ngng ca nn chăn nuơi
9. 7 đi cơng nghip, s ra đi ca các ging ngơ cĩ hàm lưng dinh dưng cao (các ging QPM) là rt cn thit. Năm 2000, Vin Nghiên cu ngơ Quc gia đã cho ra đi ging ngơ lai quy ưc HQ2000 vi tim năng năng sut t 8 10 tn/ha, cĩ hàm lưng Triptophan và Lyzine cao hơn 2 ln so vi các ging ngơ thưng (Trn Hng Uy và CS, 2001) [41]. Hin nay, đã cĩ thêm ging ngơ QPM mi như HQ2004 đang đưc nghiên cu và trng th nghim, bưc đu đã cĩ mt s thành cơng đáng k. Trong nhng năm gn đây, hin tưng nĩng lên và thay đi khí hu tồn cu đã dn đn tình trng hn hán thưng xuyên. Do đĩ, nhu cu s dng các ging ngơ lai cĩ kh năng chu hn nhưng vn cho năng sut cao đang là mt thách thc đi vi các nhà chn to ging ngơ. Thành cơng ca s ra đi các ging ngơ chu hn như LVN25, LCH9 đã m đu cho nhng nghiên cu chn to ging ngơ chu hn sau này. 1.2 ng dng ưu th lai trong sn xut ngơ 1.2.1 Ưu th lai Ưu th lai là hin tưng con lai cĩ sc sng mnh hơn, sinh trưng nhanh hơn, tăng năng sut, cht lưng hơn và kh năng chng chu cao hơn so vi b m ca chúng. Hin tưng ưu th lai tăng sc sng con lai đã đưc Koelreuter miêu t ln đu tiên vào năm 1976, khi ơng tin hành lai các cây trng thuc chi Nicotiana, Dianthus, Verbascum, Mirabilis và Datura vi nhau (Stuber, 1994) [63]. Năm 1871, Chales Darwin, ngưi đu tiên quan sát hin tưng ưu th lai ca cây ngơ t mt thí nghim nh trong nhà kính, đã nhn thy nhng cây giao phi phát trin cao hơn nhng cây t phi 20%. Đn năm 1876, Darwin đã cơng b nhng kt qu thu đưc trong tác phm “Nhng tác đng ca giao phi và t phi trong th gii thc vt”. Sau đĩ, ơng đã lai rt nhiu lồi, ging cây trng vi nhau và khng đnh rng “t phi thưng làm gim sc sng, cịn giao phi thì khơi phc li nĩ” (Ngơ Hu Tình và CS, 1997) [25]. S phát trin, s dng ưu th lai khá phc tp và phi tri qua các giai đon như: la chn vt liu cho dịng t phi, phát trin dịng t phi, th kh năng t phi, nghiên cu nhân dịng t phi và sn xut ht lai Ưu th lai khơng phi
10. 8 là mt kt qu bt bin khi lai gia hai dịng t phi, bi vì các dịng t phi cĩ th ging nhau v mt di truyn, giá tr dịng t phi đưc đánh giá trên cơ s mc đ ưu th lai nhn đưc khi t hp vi mt dịng khác (Slavko Borojecvic, 1990) [62]. Ưu th lai th hin t hp lai trên các tính trng cĩ th chia thành các dng biu hin chính như sau: Ưu th lai v hình thái: biu hin qua sc mnh phát trin trong thi gian sinh trưng như tm vĩc ca cây. Theo tài liu ca Võ Văn Thng [29], con lai F1 ca ngơ cĩ đ ln ht tăng hơn b m 11,1%, đưng kính thân tăng 48%, chiu cao cây tăng 30 50%, Bên cnh đĩ, din tích lá, chiu dài bơng c, s nhánh trên bơng c các t hp lai thưng ln hơn b m. Ưu th lai v năng sut: đưc biu hin thơng qua các yu t cu thành năng sut như khi lưng ht, s ht/bp, Ưu th lai v năng sut các ging lai đơn gia dịng cĩ th đt 193 263% so vi năng sut bình thưng ca b m (Trn Hng Uy, 1985) [38]. Năm 1917, khi Jones đưa ra phương pháp sn xut ht lai kép nhm h giá thành sn phm và ngay trong năm th nghim đu tiên (1920), phương pháp này đã nhanh chĩng đưc chp nhn. Mt khác, trong các loi ging cây trng ca con ngưi, các ging ngơ lai đơn đu tiên đưc th nghim năm 1960 đã chinh phc lồi ngưi bi năng sut cao và đ đng đu, mc dù giá thành ht ging rt cao. Theo CIMMYT (2000) [47], bình quân chung ngơ lai trên th gii chim khong 65%. Vit Nam là quc gia cĩ đnh hưng phát trin ngơ lai tương đi sm và đã đt đưc nhng thành cơng đáng k. Năm 1990, din tích trng ngơ lai ch chim 5 ha, nhưng đn năm 2006 đã tăng lên 876.350 ha (Tng cc Thng kê, 2006) [33]. Bên cnh s phát trin v din tích, ngơ lai cịn th hin v ưu th lai hu ht các tính trng ca t hp, trong đĩ tính trng năng sut là rõ rt nht, ban đu năng sut ch đt 0,1% (năm 1990) sau tăng lên 40% (năm 1996) và 73% (năm 2002) (Tng cc Thng kê, 2003) [30]. Vì th Vit Nam đã tr thành quc gia cĩ tc đ phát trin nhanh nht trong lch s ngơ lai th gii.
11. 9 1.2.2 Tình hình s dng các ging ngơ Hin nay trên th gii, ging là yu t gi vai trị rt quan trng trong sn xut nơng nghip nĩi chung và sn xut ngơ nĩi riêng. Chính nh nhng thành tu trong cơng tác chn to ging mà năng sut và sn lưng ngơ th gii tăng lên liên tc trong nhng thp niên gn đây. Da vào cơ s di truyn và quá trình chn to ging, các ging ngơ đưc chia ra làm 2 nhĩm chính, đĩ là nhĩm ngơ th phn t do và nhĩm ngơ lai (FAO/UNDP/08/004/1998) [53]. Sau khi Vit Nam thit lp quan h vi Trung tâm nghiên cu quc t ci lương ging ngơ và lúa mỳ CIMMYT, đnh hưng phát trin ging ngơ trong chương trình chn to ging ca Vit Nam đã mang li nhng tin b đáng k và đt đưc rt nhiu thành cơng. Chương trình ngơ ca CIMMYT đã xây dng, ci thin và phát trin khi lưng ln ngun nguyên liu, vn gen, các qun th và các ging thí nghim. Nhng nguyên liu đĩ đang đưc trng trên din tích 6 triu ha dưi dng các ging ngơ th phn t do hoc các kiu ging lai. 1.2.2.1 Ging ngơ th phn t do Ging ngơ th phn t do (Open Pollinated Variety) là mt danh t chung đ ch các loi ging mà trong quá trình sn xut ht, con ngưi khơng can thip vào quá trình th phn mà chúng th phn t do th phn m (Nguyn Th Hùng, 2003) [13]. Đây là mt khái nim tương đi nhm phân bit vi lồi ging lai. Ging ngơ th phn t do đưc chia làm các loi như sau: Ging đa phương (local variety) là nhng ging ngơ đã tn ti trong mt thi gian dài ti đa phương, cĩ nhng đc trưng, đc tính khác bit vi các ging khác và di truyn đưc cho các th h sau. Ging đa phương cĩ tính thích nghi cao thơng qua kh năng chng chu sâu bnh và điu kin bt thun ca đa phương, ging tuy cĩ cht lưng sn phm cao nhưng năng sut thp (Nguyn Th Hùng, 2003) [13]. Vi các đc đim trên, ging đa phương cũng đưc s dng làm vt liu đ lai vi ngun nhp ni, nhm to ra các ging lai cĩ năng sut cao mà vn gi đưc đc tính tt (Nguyn Văn Hin, 2000) [10]. Chính vì vy, các dịng ngơ đa phương là ngun nguyên liu quan trng trong cơng tác to ging ngơ da trên cơ s ưu th lai (Tomov N, 1990) [64].
12. 10 Ging tng hp (Synthentic variety) là th h đu tiên ca ging lai nhiu dịng bng th phn t do. Ging tng hp đu tiên đưc s dng vào sn xut thuc v Hayes và Garber vào năm 1919. Sn xut ht ging ngơ ci tin bng cách tái hp nhiu dịng t phi cĩ ưu đim cao hơn so vi lai đơn, lai kép vì ngưi nơng dân cĩ th gi ging t 2 3 v. Ging tng hp ngồi vic s dng trc tip trong sn xut cịn đưc coi là ngun vt liu tt đ rút ra dịng và to ging ngơ lai (Nguyn Th Hùng, 2003) [13]. Ging th phn t do ci tin (Improved variety) gm các ging tng hp và hn hp, cĩ mt s đc đim chính như: hiu ng gen cng đưc khai thác trong chn to, cĩ nn di truyn rng, tim năng năng sut khá, đ đng đu cao, d sn xut, đưc s dng t 2 3 đi (Mai Xuân Triu, 1998) [35]. Ging hn hp (Composite variety) là th h tin trin ca t hp các ngun vt liu ưu tú cĩ nn di truyn khác nhau (Nguyn Th Hùng, 2003) [13]. Ngun vt liu này bao gm: các ging th phn t do, ging tng hp, ging lai kép Ging hn hp khác ging tng hp ch cĩ nn di truyn rng và khơng th kim sốt đưc kh năng kt hp ca các vt liu to ging (Mai Xuân Triu, 1998) [35]. Nhĩm ging này đưc coi là ging quá đ trưc khi s dng các ging lai mi cĩ năng sut cao (Nguyn Th Hùng, 1995) [11]. 1.2.2.2 Ging ngơ lai (Hybrid Maize) Ngơ lai là kt qu ca vic ng dng ưu th lai trong cơng tác to ging ngơ và là thành tu khoa hc nơng nghip ni bt ca th k XX (Nguyn Th Hùng, 2003) [13]. Trong sn xut ging ngơ lai hin nay, cĩ th to ra ging ngơ lai quy ưc (trên cơ s các dịng t phi) và ging ngơ lai khơng quy ưc (cĩ ít nht mt b m khơng phi là dịng t phi thun). Ging ngơ lai quy ưc (Conventional hybrid) là ging ngơ đưc lai gia các dịng thun vi nhau. Vic to ra các ging ngơ lai quy ưc đưc coi là thành tu ln nht ca khoa hc nơng nghip th gii my chc năm qua. Đây là phương thc s dng cĩ hiu qu ca hin tưng ưu th lai, li dng hiu ng tri và siêu tri khi lai gia các dịng t phi đi cao vi nhau . Da vào s dịng thun tham gia to ging, ging ngơ lai quy ưc đưc phân thành: Lai đơn , là
13. 11 phép lai da trên cơ s hai dịng b m t phi; lai ba , là lai gia mt lai đơn và mt dịng t phi; lai kép , là lai gia hai lai đơn vi nhau. Lai đơn thưng đưc phát trin nhiu trên th gii vì nĩ cho năng sut cao và đng đu, nhưng khĩ nhân dịng và sn xut ht lai (David L. Beck, CIMMYT, 2002) [48]. 1.2.2.3 Cơng tác kho nghim và đánh giá mt s ging ngơ lai mi Ging cây trng là mt nhân t quyt đnh năng sut, cht lưng và hiu qu ca sn xut nơng nghip (575 ging cây trng nơng nghip mi, 2005) [44]. Ging tt và ht ging đt tiêu chun cht lưng cĩ th làm tăng năng sut t 10 30% và cĩ th cịn hơn. Vi tính cht quan trng ca ging đi vi sn xut nên các ging mi sau khi chn to, cn phi thơng qua cơng tác kho sát, đánh giá nhm xác đnh kh năng thích ng ca ging trưc khi đưa vào sn xut đi trà. Theo tài liu ca Võ Văn Thng (2005) [29], Bùi Phúc Khánh và cng s (1993) đã tin hành kho nghim các ging ngơ trong v đơng ti Vĩnh Phúc và đưa ra kt lun: Nên đưa các ging ngơ lai vào sn xut đi trà, như ging P11 va cĩ năng sut n đnh, trung ngày, va cĩ phm vi thích ng rng. Tin hành th nghim sn xut vi các ging LVN6, LVN11, LVN12, VN1 cho thy, đ ngơ đơng cĩ năng sut cao thì nhĩm chín mun nên trng trưc 15/9 và nhĩm trung bình nên trng trưc 20/9. Theo kt qu kho nghim v xuân ti Gia Lâm (Hà Ni) ca Phùng Quc Tun và Nguyn Th Hùng (1995) [11]: Các ging ngơ LVN10, LVN18, LVN20, DK888 cĩ thi gian sinh trưng thuc nhĩm chín trung bình, năng sut cao, thích hp cho luân canh v xuân đng bng Bc b. Ti khu vc duyên hi Nam Trung b và Tây Nguyên, đã tin hành kho nghim 59 ging ngơ và kt lun mt s ging như: A8864, NK46, T.9, T.5, DK171, 30P95, 30A65, SC7114 thuc nhĩm chín trung ngày cĩ trin vng, năng sut cao và kh năng chng chu khá (Kt qu kho nghim và kim nghim ging cây trng 20032004) [37]. Theo tài liu ca Nguyn Hng Hnh [14], trong giai đon 2001 2005, B Nơng nghip và Phát trin nơng thơn đã cơng nhn chính thc 25 ging ngơ lai, gm: LVN24, LNS222, VN2599, HQ2000, VN8960, LVN22, LVN9, B9698,
14. 12 DK5252, CP989, NK54, NK4300, DK414, MX2, MX4, Pac.963, CPA88, NK46, B9999, C191, DKGold Ging VN2529 là ging ngơ lai đơn do tác gi La Đc Vc, Hồng Kim, Phm Văn Ngc thuc Trung tâm nghiên cu thc nghim nơng nghip Hưng Lc lai to, đã đưc cơng nhn và khu vc hĩa phía Nam tháng 8/2002. Ging VN2529 cĩ thi gian sinh trưng 93 98 ngày, năng sut trung bình đt 62,3 72,9 t/ha, chu thâm canh, năng sut cao và n đnh, phù hp vi điu kin sinh thái phía Nam, ch đng sn xut đưc ht ging trong nưc [44]. Ging B9999 là ging ngơ lai đơn ca Xí nghip sn xut ht ging lai Bioseed lai to ti Vit Nam, đưc cơng nhn và khu vc hĩa min Đơng Nam b tháng 8/2002. Ging B9999 thuc nhĩm chín trung bình, năng sut bình quân đt 70 90 t/ha, đ đng đu cao, hình dng gn, chu thâm canh, ít nhim sâu bnh, năng sut n đnh và kh năng thích ng rng [44]. 1.3 Tình hình sn xut ngơ trên th gii Trên th gii, ngơ là mt trong nhng loi cây lương thc quan trng trong nn kinh t, đng v trí th ba v din tích, th hai v sn lưng và th nht v năng sut. Cây ngơ cĩ nn di truyn rng, đưc trng trên nhiu vùng sinh thái khác nhau. Sn phm ngơ đưc s dng làm lương thc cho con ngưi, thc ăn cho gia súc và làm nguyên liu cho mt s ngành cơng nghip (Maize, 2004) [57]. Ngơ là cây lương thc nuơi sng 1/3 dân s th gii. Tt c các nưc trng ngơ nĩi chung đu ăn ngơ mc đ khác nhau. Tồn th gii s dng 21% sn lưng ngơ làm lương thc cho con ngưi (Trn Văn Minh, 2004) [17]. Ngồi các cht cơ bn như tinh bt, Protein và Lipit, ht ngơ cịn cha nhiu axit amin khơng thay th như Triptophan, Lyzine và Methionin. Do đĩ, các nưc Trung M, Nam Á và châu Phi s dng ngơ làm lương thc chính cho con ngưi như: Đơng Nam Á s dng 85% sn lưng, Tây Trung Phí 80%, Bc Phi 42%, Tây Á 27%, Nam Á 75%, Đơng Âu và Liên Xơ cũ 4% (Ngơ Hu Tình, 1997) [25]. Thành phn dinh dưng ca ngơ cao hơn go và lúa mỳ. Trong 100 g ht ngơ vàng cĩ cha 9,6 g đm, trong khi ht go ch đt 8 g, hàm lưng cht béo trong ngơ là 5,2 g (cao gp 2 ln trong go trng), đc bit là hàm lưng vitamin
15. 13 C trong ngơ đt 7,7 g, trong khi đĩ go trng khơng cĩ hàm lưng vitamin C (Cao Đc Đim, 1988) [7]. Ngồi vic s dng làm lương thc cho ngưi, ngơ cịn là thc ăn giàu năng lưng, là thành phn quan trng trong thc ăn hn hp cho gia súc và gia cm. Theo thng kê, các nưc phát trin, 70 90% sn lưng ngơ đưc dùng đ sn xut thc ăn gia súc và hơn 50% tng s thc ăn gia súc là các dng khác nhau t ngơ (FAO, 1995) [8]. Trong nhng năm gn đây, ngơ là mt trong nhng cây lương thc mang li hiu qu kinh t cao cho mt s nưc như Trung Quc, Thái Lan (Nguyn Văn Hin, 2000) [10]. Bên cnh vic cây ngơ cung cp cht tinh là ht ngơ thì thân, lá ngơ cịn dùng làm thc ăn xanh và chua lý tưng cho đi gia súc, đc bit là bị sa (Ngơ Hu Tình, 1997) [25]. Bng 1.2: Din tích, năng sut và sn lưng ngơ trên th gii (20022006) Din tích Năng sut Sn lưng Năm (Triu ha) (Tn/ha) (Triu tn) 2002 138,7 42,4 602,6 2003 142,3 43,1 637,4 2004 147,0 49,0 721,4 2005 147,2 47,0 629,7 2006 150,0 48,0 694,0 (Ngun: & FAOSTAT, 2004 2006) [70] Hin nay, trên th gii cĩ khong 75 nưc trng ngơ, bao gm c các nưc phát trin và các nưc đang phát trin, mi nưc trng ít nht 100.000 ha. Trong s 25 nưc sn xut ngơ hàng đu th gii, cĩ 8 nưc phát trin, 17 nưc đang phát trin (9 nưc châu Phi, 5 nưc châu Á và 3 nưc châu M La tinh). Nhng nưc sn xut ngơ hàng đu th gii là M, Trung Quc, Brazil, Mexico Cĩ th nĩi, thành tu cĩ ý nghĩa quyt đnh đn sn lưng ngơ ngày càng cao là vic lai to và s dng ging ngơ lai trên th gii. Ngơ lai đã chng minh là mt trong nhng thành tu to ging cây trng ln nht ca lồi ngưi, đng thi đĩng gĩp vào vic gii quyt nn đĩi các nưc đang phát trin vùng châu Á, châu Phi và châu M La Tinh (Nguyn Th Hùng, 1995) [11].
16. 14 Bng 1.3: Tình hình sn xut ngơ ca mt s nưc trên th gii (20032005) Din tích Tng sn lưng T l Quc Năng sut (tn/ha) (triu ha) (triu tn) ngơ lai gia 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 (%) Châu Á 43,2 44,6 46,5 3,8 4,1 4,0 165,6 181,7 185,5 M 28,8 29,8 30,1 9,0 10,1 9,3 256,9 299,9 282,3 100 Tr. Quc 24,1 25,5 26,2 4,8 5,1 5,0 116,0 130,4 139,4 90 Brazil 13,0 12,3 11,5 3,7 3,4 3,0 48,3 41,8 41,0 40 Mexico 7,8 8,0 8,0 2,5 2,8 2,6 19,7 22,0 19,5 40 n Đ 7,4 7,0 7,4 2,0 2,0 2,0 14,7 14,1 15,1 30 Indonexia 3,4 3,4 3,5 3,2 3,3 3,4 10,9 11,2 6,9 (Ngun: FAO, 2006) Qua bng 1.3 cho thy: M và Trung Quc là hai nưc phát trin cĩ t l s dng ngơ lai lên ti 90 100%, trong khi đĩ các nưc đang phát trin như Brazil, Mexico và n Đ t l s dng ngơ lai ch đt 30 40%. Cho nên, mc dù din tích trng ngơ M và Trung Quc ch gp 2 ln so vi din tích trng ngơ các nưc đang phát trin, song v sn lưng ln hơn rt nhiu ln. Bng 1.4: Sn lưng ngơ sn xut trên th gii năm 20052007 (ĐVT: triu tn) Năm STT Sn lưng Trung bình 2005/2006 2006/2007 2007/2008 1 Sn xut 696,2 702,2 771,5 723,3 M 282,3 267,6 331,6 293,8 Các nưc khác 413,9 434,6 439,9 429,5 2 Tiêu th ni đa 702,5 772,8 768,8 731,4 M 232,1 235,6 267,7 245,1 Các nưc khác 470,5 487,2 501,1 486,3 3 Xut khu 82,6 84,7 86,7 84,7 M 56,1 53,0 54,5 54,5 Các nưc khác 26,5 31,7 32,2 30,1 (Ngun: rauhoaquavietnam.vn)
17. 15 Khong 2/3 s ht ging ngơ bán trên tồn cu là ging ngơ lai và ch cĩ 20% là ht ging do nơng dân gi li. Trên thc t, ngơ lai là loi ht ging chim ưu th nhiu nưc đang phát trin, nhng nưc này đu cĩ mt h thng phân phi ht ging đ cung ng ging ngơ cho nơng dân. Ví d 84% trong s 105 triu nơng dân trng ngơ ca Trung Quc mua ht ging ngơ lai và 81% trong tng s ht ging ngơ đưc s dng Đơng và Nam Phi là ging ngơ lai [45]. Sn lưng ngơ trên th gii trung bình hàng năm đt t 696,2 723,3 triu tn (năm 2005 2007), trong đĩ nưc M sn xut đưc 40,62% tng sn lưng ngơ và 59,38% do các nưc khác sn xut. Nhu cu tiêu th ni đa ca ngơ trên th gii rt ln, trung bình hàng năm t 702,5 768,8 triu tn, trong đĩ nưc M tiêu th 33,52% tng sn lưng ngơ và các nưc khác tiêu th 66,48%. Xut khu ngơ trên th gii hàng năm đt t 82,6 86,7 triu tn, trong đĩ nưc M xut khu 64,41% tng sn lưng ngơ và các nưc khác chim 35,59%. Do cĩ nhng ưu đim ni bt so vi các loi cây trng khác nên ngơ đưc trng hu ht các nưc trên th gii. Trong đĩ, M là nưc cĩ din tích trng ngơ ln nht th gii, nh năng sut cao nên tng sn lưng luơn đng đu. Tuy nhiên, năng sut và sn lưng ngơ np thc s vn chưa tương xng vi tim năng ca nĩ. Din tích trng ngơ trng và ngơ np trên th gii là 32 triu ha, trong đĩ châu Á là 6,9 triu ha, năng sut trung bình mi ch đt 1,7 tn/ha. T l din tích trng ging ngơ ưu th lai, trong đĩ cĩ ngơ np mt s nưc trên th gii như: M là 100%, Đơng Phi 24%, cịn li là các quc gia khác [45], [57]. Ngày nay, cùng vi s phát trin vưt bc ca các ngành khoa hc, sinh hc, di truyn hc các nhà khoa hc trong nơng nghip đã áp dng các bin pháp k thut tiên tin vào vic lai to đ to ra nhng ging ngơ lai cĩ kh năng cho năng sut cao, kháng sâu bnh tt, chng chu và thích nghi tt vi nhiu vùng sinh thái khác nhau như: LVN10 (Vit Nam); Cargill919 (M), CPDK999 (Thái Lan), Bioseed9698 (n Đ)
18. 16 1.4 Tình hình sn xut ngơ Vit Nam Sn xut ngơ Vit Nam nhng năm qua đã đt đưc nhiu kt qu rt kh quan. Din tích, năng sut và sn lưng đu tăng nhanh (bng 1.5), t l din tích s dng các ging mi cĩ năng sut cao và cht lưng tt ngày càng tăng lên [7], [8], [28]. T l tăng trưng bình quân hàng năm v din tích là 7,5%, v năng sut là 6,7% và v sn lưng là 24,5%, cao hơn nhiu so vi giai đon 10 năm trưc đĩ 1975 1985 (4,2%, 3,9% và 10,0%, theo th t). So vi năm 1985, sn xut ngơ năm 2004 tăng trưng 2,5 ln din tích, 2,3 ln năng sut và 5,9 ln sn lưng (Ngơ Hu Tình, 2005). Nguyên nhân chính là do thay đi ging ngơ lai và ci tin k thut canh tác. Nhĩm ging cĩ din tích gieo trng trên 10.000 ha là: LVN10, CP888, CP999, C919, G49, B9681 Nhĩm cĩ din tích 5.000 10.000 ha là: LVN4, B9797, P60, np Nù, T đa phương. Nhĩm cĩ din tích 1.000 5.000 ha là: HQ2000, Nù xanh, VN4, NK46, LVN17, Np vàng, LVN2, LS6, MX4, NK4300, B9999 Như vy din tích trng ngơ nhĩm cĩ cht lưng nĩi chung và ngơ np nĩi riêng nưc ta vn cịn hn ch [8], [16]. Hin nay, c nưc đã hình thành 8 vùng sn xut ngơ. Trong đĩ, 5 vùng cĩ din tích ln nht c nưc là Tây Nguyên chim 21,8%, Đơng Bc 21,09%, Tây Bc 15,35%, Bc Trung b 14,36% và Đơng Nam b 12,11%. Tng din tích 5 vùng này chim 84,71% din tích c nưc. Cịn li là đng bng sơng Hng 7,69%, duyên hi Nam Trung b 4,14% và đng bng sơng Cu Long 3,47% [26], [27]. Bng 1.5: Din tích, năng sut và sn lưng ngơ Vit Nam 20012006 Năm Di n tích (1.000 ha) Năng su t (t/ha) Sn l ưng (1.000 tn) 2002 816,0 30,8 2.511,2 2003 912,7 34,4 3.136,3 2004 991,1 34,6 3.430,9 2005 1.043,3 36,0 3.756,3 2006 1.031,6 37,0 3.800,0 2007 1.072,8 39,6 4.250,9 (Ngun: Niên giám Thng kê, 2006)
19. 17 Hin nay, din tích trng ngơ ca Vit Nam đt khong trên 1 triu ha, vi năng sut bình quân 37 t/ha và tng sn lưng đt 3,8 triu tn (năm 2006). Sn xut ngơ Vit Nam theo k hoch ca B Nơng nghip và Phát trin nơng thơn là phn đu đn năm 2010, sn lưng ngơ đt 6 7 triu tn/năm (Trn Hng Uy và CS, 2001) [41], [42], [43]. Đ đt đưc mc tiêu, chúng ta cn phi vưt qua mt s tr ngi khách quan như din tích đt canh tác ngày càng b thu hp, khí hu khc nghit và tình hình sâu bnh hi đi vi cây ngơ ngày càng tr nên trm trng. 1.5 Tình hình sn xut ngơ Tây Nguyên và Đk Lk Vùng Tây Nguyên nĩi chung và Đk Lk nĩi riêng cĩ hai mùa mưa và khơ rõ rt. Nhìn chung các yu t khí hu v nhit đ, m đ phù hp vi sinh trưng phát trin ca cây ngơ. Tng lưng mưa khá cao, t 1.500 1.800 mm, tuy nhiên mưa phân b khơng đu trong năm, ch yu là vào 6 tháng mùa mưa, các tháng cịn li lưng mưa khơng đáng k, do vy thi v trng ngơ nh nưc tri ch b trí đưc 2 v là hè thu và thu đơng. Bng 1.6 Din tích, năng sut và sn lưng ngơ ca Đk Lk (20052009) Năm Di n tích (ha) Năng su t (tn/ha) Sn lư ng (tn) 2005 126,495 4,03 510,077 2006 117,176 4,64 544,012 2007 118,406 4,71 558,084 2008 118,429 4,87 577,112 2009 121,833 4,64 565,927 (Ngun: Tp chí Cng thơng tin thương hiu vùng min, B Nơng nghip và Phát trin nơng thơn, 2009) T năm 2005 đn nay, din tích trng ngơ ca Đk Lk nĩi riêng và Tây Nguyên nĩi chung đã tăng khá nhanh, dn đn sn lưng ngơ hàng năm cũng tăng đáng k. Nhiu ging ngơ lai đã đưc đưa vào gii thiu và s dng rng rãi hu ht các vùng trng ngơ. Trong s din tích ngơ đưc gieo trng Đk Lk năm 2005 cĩ đn hơn 95% là ging ngơ lai (Tơn N Tun Nam, 2008) [18]. Hin nay ti Đk Lk đã s dng khong 15 ging ngơ lai gm: LVN10,
20. 18 CP888, CP989, DK171, DK414, Bioseed, NK46, NK54, G49, A88, C1919, C5252, HQ2000 Các ging ngơ này cĩ thi gian sinh trưng trung bình t 90 115 ngày. Mt s ging ngn ngày như G49, DK171, NK46 cĩ năng sut khá cao nên cĩ ưu th hơn trong vic b trí thi v gieo trng. Nu trưc đây ging ngơ vàng Tây Nguyên (Western yellow) dài ngày ch b trí đưc v 1 thì gi đây, vi các ging ngn ngày cĩ th b trí đưc c 2 v/năm và đu cho năng sut cao. Nhiu h nơng dân Đk Lk đã trng ngơ 2 v liên tip, v sau gieo gi v trưc và đã đt tng năng sut c 2 v là trên 10 tn ngơ ht/ha [18].
21. 19 CHƯƠNG 2 NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1 Vt liu nghiên cu Gm 7 ging ngơ lai c th như sau: Stt Tên ging Ngun gc Đơn v cung ng 1 G49 (đi chng) Thái lan Cơng ty BVTV An Giang Vit nam 2 30Y87 M Cơng ty TNHH Pioneer HiBred 3 30D55 M Cơng ty TNHH Pioneer HiBred 4 30N34 M Cơng ty TNHH Pioneer HiBred 5 SSC586 Vit Nam Cơng ty Ging cây trng Min Nam 6 DK9901 Thái Lan Cơng ty Monsanto Vit Nam 7 NK67 Thái Lan Cơng ty Syngenta Vit Nam 2.2 Đa đim và thi gian nghiên cu 2.2.1 Đa đim nghiên cu Thí nghim đưc b trí trên đt đ ti Thơn 6, xã Ea Kly và trên đt xám ti thơn Phú Quý, xã V Bn, huyn Krơng Păc, tnh Đk Lk. 2.2.2 Thi gian nghiên cu V thu đơng năm 2009: gieo tháng 9, thu hoch tháng 11. V hè thu 2010: gieo tháng 5, thu hoch tháng 8. 2.3 Ni dung nghiên cu Điu tra tình hình sn xut và phát trin cây ngơ ti huyn Krơng Păc. Đánh giá kh năng sinh trưng, phát trin và kh năng chng chu ca 7 ging ngơ lai trên 2 loi đt đ bazan và đt xám. Đánh giá năng sut ca 7 ging ngơ lai trên nn đt đ và đt xám, s tương quan gia s hàng ht, s ht/ hàng, trng lưng 1.000 ht, chiu dài bp và đưng kính bp đn năng sut ngơ lai.
22. 20 2.4 Phương pháp nghiên cu 2.4.1 Phương pháp b trí thí nghim Thí nghim b trí theo khi đy đ ngu nhiên mt nhân t, 3 ln nhc li. Gm 7 cơng thc: Cơng thc 1: Ging G49 (Đi chng). Cơng thc 2: Ging 30Y87. Cơng thc 3: Ging 30D55. Cơng thc 4: Ging 30N34. Cơng thc 5: Ging SSC586. Cơng thc 6: Ging DK9901. Cơng thc 7: Ging NK67. Din tích ơ thí nghim: 14m 2 , tng din tích thí nghim: 294m 2. Chiu dài: 5,0 m. Chiu rng: 2,8 m. Khong cách trng: 70 x 25 cm. Mt đ trng: 57.142 cây/ha. Nn phân bĩn: áp dng theo quy trình k thut ca Trung Tâm Khuyn nơng tnh Đk Lk (300kg urêa + 350kg lân Văn Đin + 150 kg KCl/ha).
23. 21 Sơ đ b trí thí nghim v thu đơng năm 2009 Hàng bo v I CT 1 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 CT 6 CT 7 Li đi II CT 5 CT 7 CT 6 CT 1 CT 3 CT 4 CT 2 Li đi III CT 2 CT 1 CT 4 CT 6 CT 7 CT 3 CT 5 V BO HÀNG Hàng bo v Ghi chú: I, II, III: Ln nhc li. CT: Cơng thc thí nghim. Sơ đ b trí thí nghim v hè thu năm 2010 Hàng bo v I CT 6 CT 3 CT 7 CT2 CT 4 CT 1 CT 5 Li đi II CT 7 CT 6 CT 3 CT 1 CT 5 CT 2 CT 4 Li đi III CT 1 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 CT 6 CT 7 V BO HÀNG Hàng bo v Ghi chú: I, II, III: Ln nhc li. CT: Cơng thc thí nghim. 2.4.2 Phương pháp quan trc Mi ơ thí nghim chn 10 cây/ging đ theo dõi và đo đm các ch tiêu. Đnh kỳ theo dõi: 10 ngày đm s lá và 15 ngày đo chiu cao cây 1 ln. 2.4.3 Phương pháp x lý s liu Các s liu đưc x lý theo phương pháp thng kê sinh hc ca Phm Chí Thành (1998) [28] và đưc x lý bng phn mm Excel và IRRISTAT. 2.5 Các ch tiêu và phương pháp theo dõi 2.5.1 Thi gian sinh trưng, phát trin ca các ging ngơ Ngày gieo: ghi nhn ngày gieo ca các ging. Ngày mc: khong 50% s cây mc.
24. 22 Ngày phun râu: khong 50% cây phun râu, tính nhng cây cĩ râu dài 23 cm. Ngày chín (TGST): khi chân ht cĩ chm đen hoc 75% cây cĩ lá bi khơ. Chn cây theo dõi: cây theo dõi đưc xác đnh khi ngơ 67 lá, mi ln nhc li 10 cây/1 ging, ly 5 cây liên tip nhau gia ca hàng th 2 và 3 ca mi ơ. 2.5.2 Chiu cao cây và tc đ tăng trưng chiu cao cây Chiu cao cây (cm): đo t gc sát mt đt đn mút lá cao nht đ tính chiu cao tng thi kỳ. Đo chiu cao cây cui cùng t gc sát mt đt đn đim phân nhánh c đu tiên, đnh kỳ 15 ngày đo mt ln. Tc đ tăng trưng chiu cao cây (cm/ngày) tính theo cơng thc: (H 2 – H1)/t. Trong đĩ: H1: chiu cao cây đo ln 1. H2: chiu cao cây đo ln 2. t: thi gian gia hai ln đo. 2.5.3 S lá và tc đ ra lá ca các ging ngơ Đng thái ra lá: đm s lá bng đánh du sơn trên 10 cây theo dõi c đnh, theo dõi 10 ngày 1 ln. Tc đ ra lá (lá/ngày): tính theo cơng thc: (L 2 –L1)/t, trong đĩ: L1: s lá đm đưc ln quan sát th nht. L2: s lá đm đưc ln quan sát th hai. t: thi gian gia hai ln quan sát. 2.5.4 Chiu cao cây cui cùng và chiu cao đĩng bp Chn 3 cây (cùng cây đo chiu cao), đo t mt đt đn mt mang bp trên cùng (bp th nht). Đo chiu cao đĩng bp và chiu cao cây cui cùng t 2 3 tun sau khi phun râu hoc trưc khi thu hoch. 2.5.5 Đ bao ph bp và tng s bp thu hoch Đ bao ph bp: đưc đánh giá theo thang đim t 1 5 (đim 1: rt kín; đim 2: kín khơng cht; đim 3: hơi h; đim 4: h trơng thy ht; đim 5: rt h). Tng s bp thu hoch: ghi nhn tng s bp ca 10 cây mu đã đánh du trên mi ơ. Tip đĩ thu tồn b bp cịn li trên ơ, cân các bp này.
25. 23 2.5.6 Kh năng chng chu sâu bnh hi và đ ngã 2.5.6.1 Kh năng chng chu sâu, bnh hi Theo dõi mt s sâu, bnh hi ch yu: sâu đc thân, đc trái, rp c, bnh khơ vn đưc đánh giá t cp 1 đn cp 5. * Sâu đc thân, đc bp: Tính t l % s cây, s bp b sâu (Đim): Đim 1: dưi 5% s cây, s bp b sâu. Đim 2: 5 5 15% din tích lá b rp. Đim 3: nhim va: >15 30% din tích lá b rp. Đim 4: nhim nng: >30 50% din tích lá b rp. Đim 5: nhim rt nng: >50% din tích lá b rp. * Bnh khơ vn T l bnh (TLB%): tính % s cây b bnh trong ơ. Ch s bnh (CSB%): CSB (%) = (4n1 + 3n2 + 2n3 + n4) / (N x 4) n1: s cây cĩ b lá bp b bnh. n2: s cây cĩ b lá th nht dưi lá bp b bnh. n3: s cây cĩ b lá th hai dưi lá bp b bnh. n4: s cây cĩ b lá th ba dưi lá bp b bnh. N: tng s cây theo dõi. 2.5.6.2 Kh năng chng đ ngã Theo dõi s cây b đ sau các đt giĩ to và trưc khi thu hoch. Đ r: cây b nghiêng mt gĩc bng hoc ln hơn 30 đ so vi chiu thng đng ca cây. Đ gãy thân: cây b gãy đon thân phía dưi bp khi thu hoch.
26. 24 2.5.7 Mt s ch tiêu v trái và ht bp Chiu dài bp (cm): đo t đáy đn mút bp. S hàng ht/bp: đm s hàng ht/bp. S ht/hàng: đm s ht/hàng. S bp/cây: đm tng s bp/tng s cây trên ơ. TLBHH (t l bp hu hiu): s bp cĩ ht trên ơ/tng s cây trên 1 ơ. Đưng kính bp (cm): đo gia bp. (Chiu dài bp, s hàng ht, s ht/hàng và đưng kính bp đưc đo trên cùng 5 bp chn ngu nhiên). m đ ht (%): đo ngay sau khi thu hoch. Khi lưng 1.000 ht (g): m đ 14% cân 2 mu, mi mu 500 ht, nu khi lưng 2 ln cân chênh lch nhau khơng quá 2 g thì chp nhn đưc. T l ht/bp: khi lưng ht/khi lưng bp (%). Dng ht: đá, bán răng nga. Màu sc ht: vàng, vàng cam. Năng sut lý thuyt (NSLT: t/ha) = s cây/ha x TLBHH x s hh/b x s h/h x P 1000 x 10.000 m2 Trong đĩ: + hh/b: s hàng ht/bp. + h/h : s ht/hàng bp. + P 1000 : Trng lưng 1.000 ht. + TLBHH: T l bp hu hiu. P x t l ht/bp x (100 A0) NS thc thu (NSTT t/ha) = x 10.000 m2 S0 x (100 14) Trong đĩ: P: Khi lưng bp/ơ. A0: m đ ht lúc cân khi lưng mu. S0: Din tích ơ thí nghim. (10014): Tính năng sut đ m ht 14%.
27. 25 2.5.8 Mt s ch tiêu hố tính đt khu vc thí nghim Xác đnh tính cht đt trưc và sau khi thí nghim ca mi loi đt. Ly 5 đim chéo gĩc tng 030cm. Sau đĩ trn li ly mu đi din và phân tích ti Trung tâm nghiên cu đt, phân bĩn và mơi trưng Tây Nguyên. Gm các ch tiêu sau: N%: Phương pháp Kjeldal. Mùn: Phương pháp Tiurin. pH: Phương pháp Merter. P2O5%; P 2O5 d tiêu: phương pháp so màu quang đin Oniani. K2O%; K 2O d tiêu: phương pháp quang k ngn la. Ca ++ , Mg ++ : phương pháp TrilonB. 2.6 Quy trình k thut * Thi v gieo trng: v hè thu: gieo tháng 4 5, thu đơng: Gieo tháng 7 8. * Làm đt: dn sch c di và tàn dư cây trng v trưc. Đt đưc cày, ba 2 ln, cày sâu 18 20 cm, nht sch c di. * Ging: lưng ht ging gieo cho 1 ha: 1415kg. Phương pháp gieo: gieo sâu 4 5 cm mi hc gieo 2 ht, khi 34 lá thì ta và đ mi hc 1 cây. Khong cách, mt đ: trng thun: hàng cách hàng: 70 cm, cây cách cây: 25 cm (tương đương vi mt đ 57.142 cây/ha). * Phân bĩn: + Phân chung (hu cơ): 810 tn/ha. + Phân vơ cơ: 300 kg urea + 350 kg lân + 150 kg kali clorua. Cách bĩn: Bĩn lĩt: tồn b phân chung và phân lân + 1/3 lưng đm. Bĩn thúc ln 1: khi cây 35 lá: 1/3 lưng đm + ½ lưng kali. Bĩn thúc ln 2: khi ngơ 79 lá: bĩn 1/3 lưng đm + ½ lưng kali. Khi ngơ 35 lá: xi vun nh quanh gc kt hp vi bĩn thúc ln 1. Khi ngơ 79 lá: Xi xáo dit c di, kt hp bĩn thúc ln 2 và vun gc.
28. 26 * Phịng tr sâu bnh: Ch phịng tr sâu bnh khi đn ngưng phịng tr theo hưng dn chung ca ngành BVTV. Riêng đi vi thí nghim đánh giá tính chng chu sâu bnh thì khơng phun thuc phịng tr. * Thu hoch: Thu hoch khi ngơ chín sinh lý (khi chân ht cĩ vt đen hoc 75% s cây cĩ lá bi khơ).
29. 27 CHƯƠNG 3 KT QU VÀ THO LUN 3.1 Tình hình sn xut ngơ huyn Krơng Pc Bng 3.1: Mt s loi cây trng chính huyn Krơng Pc Năm Năm Năm Năm Năm Năm Loi cây trng 2005 2006 2007 2008 2009 Tng s: 48.677,5 49.586,8 51.188,4 51.444,8 50.099,8 I Cây hàng năm 31.064,0 31.972,8 31.524,1 31.606,7 30.099,9 1. Cây lương thc 25.337,1 25.871,4 24.893,8 25.427,8 23.912,0 + Lúa 7.599,6 9.722,6 9.725,7 10.612,9 10.843,9 + Ngơ 17.737,5 16.148,8 15.168,1 14.814,9 13.068,1 2. Các loi cây cĩ bt 341,3 604,9 674,3 743,5 648,6 3. Cây cơng nghip hàng năm 1.622,5 1.477,6 1.936,2 1.805,1 1.749,6 4. Cây cơng nghip khác 3.763,1 4.018,9 4.019,8 3.630,3 3.789,7 II Cây lâu năm 17.613,4 17.614,0 19.664,3 19.838,1 19.999,9 1. Cây cơng nghip lâu năm 17.305,4 17.305,5 19.073,9 19.247,7 19.413,8 2. Cây ăn qu 300,0 300,0 572,6 572,6 567,8 3. Cây lâu năm khác 9,3 9,3 9,3 4. Chè tươi 8,0 8,5 8,5 8,5 9,0 (Ngun: Niên giám thng kê huyn Krơng Pc 20052009) Qua bng 3.1 cho thy: ngơ là cây lương thc cĩ din tích ln nht, đng th hai là cây lúa, chính vì vy, ngơ là cây trng quan trng, đĩng gĩp rt ln vào sn lưng lương thc ca huyn Krơng Păc. T năm 2005 tr li đây, din tích trng ngơ cĩ gim dn qua các năm do giá cà phê cao nên ngưi dân chuyn mt s đt trng ngơ sang trng cà phê, năm 2005 din tích ngơ: 17.737,5 ha, đn năm 2009 cịn 13.068,1 ha. Tuy nhiên, din tích ngơ cĩ gim nhưng năng sut cĩ chiu hưng tăng dn t năm 2006 đn nay. Vic tăng năng sut mt phn nh áp dng các bin pháp k thut thâm canh và nhiu ging ngơ lai mi năng sut cao đã đưc nơng dân quan tâm đưa vào sn xut ngày càng nhiu
30. 28 hơn. Năm 2006 năng sut ngơ đt 45 t/ha, đn năm 2009 đã tăng lên 53,2 t/ha. Hin nay, vic thay đi các ging ngơ đa phương năng sut thp bng các ging ngơ lai mi cĩ năng sut cao là xu th ca bà con nơng dân huyn Krơng Pc. Mc dù din tích gim nhưng năng sut cao nên sn lưng ngơ ca huyn Krơng Păc cĩ gim nhưng khơng đáng k. Bng 3.2: Din tích, năng sut sn lưng ngơ qua các năm ti Krơng Pc Năm Din tích Năng sut Sn lưng (ha) (t/ha) (tn) 2003 17.122,3 45,4 77.816 2004 16.906,4 36,1 61,108 2005 17.737,5 28,2 50.012 2006 16.148,8 45,0 72.644 2007 15.168,1 48,0 72.726 2008 14.814,9 50,0 73.898 2009 13.068,1 53,2 69.522 (Ngun: Niên giám thng kê huyn Krơng Pc 20032009) Din tích ngơ ca huyn Krơng Pc cĩ chiu hưng gim dn qua các năm gn đây (năm 2003 là 17.122,3 ha, năm 2009 là 13.068,1 ha ) gim 23,6%. Mc dù din tích gim nhưng năng sut tăng dn qua các năm, đn nay đt 53,2 t/ha (tăng 17,2%). Nhìn chung sn lưng tăng đu, riêng năm 2009 sn lưng gim do din tích gim mnh trong năm này. Mt trong nhng đc đim ca đt trng ngơ huyn Krơng Pc là ngơ đưc trng trên hai loi đt chính đĩ là đt đ bazan và đt xám, mt s ít din tích đưc trng trên đt đen, đa s các din tích đt trng ngơ đu cĩ đa hình tương đi bng phng, phân b ch yu các xã cánh Đơng ca huyn như: xã Ea Phê, Ea Kuăng, Krơng Buk, Ea Kly và xã V bn. huyn Krơng Păc, khí hu rt phù hp cho cây ngơ sinh trưng và phát trin, cây ngơ thích hp trng trên c 3 v (hè thu, thu đơng và đơng xuân), trong đĩ v hè thu là v chính, ngơ đưc trng vi din tích ln nht, chim 6070% din tích c năm. V thu đơng, ngơ đưc trng vi din tích ít hơn do mt s
31. 29 vùng b ngp úng trong v này (t tháng 7 đn tháng 10). Trong v đơng xuân, ngơ đưc trng ch yu ven sơng, sui hoc các vùng ch đng đưc nưc tưi vì v này thưng xy ra khơ hn kéo dài (t tháng 12 đn tháng 4 năm sau). Ti huyn Krơng Pc, nơng dân s dng các ging ngơ rt đa dng, nhĩm chín mun (trên 110 ngày) là ging: CP888, LVN10; nhĩm chín trung bình (95 110 ngày) là ging: C919; nhĩm chín sm (dưi 95 ngày) là G49, NK54, CP3Q Hin nay, các ging thuc nhĩm chín mun nơng dân ít s dng, phn ln nơng dân đã chuyn sang sn xut các ging ngơ thuc nhĩm chín trung bình hoc chín sm. V phương thc sn xut, hu ht các vùng trng ngơ chính ca huyn đu trng thun, mt s ít din tích nơng dân trng xen vi đu đ, sn, trong vưn cà phê thi kỳ kin thit cơ bn hoc cưa đn phc hi, cà phê lâu năm già ci đã nh b đ trng li. Hin nay, tình hình sn xut ngơ ti huyn Krơng Păc cĩ mt s thun li và khĩ khăn như sau: 3.1.1 Thun li Điu kin đt đai, khí hu rt phù hp cho vic trng ngơ c 3 v/năm. V hè thu và thu đơng là thi v nm hồn tồn trong mùa mưa, do vy nơng dân rt ít khi phi tưi nưc cho ngơ, tr khi xy ra hn hán kéo dài liên tip nhiu ngày. 3.1.2 Khĩ khăn V thu đơng kéo dài t tháng 8 đn tháng 10 thưng xy ra mưa nhiu, lưng mưa ln và tp trung, các vùng đt thp b ngp úng nhiu do đĩ trong v này thưng phi b hoang, khơng trng đưc dn đn din tích b gim nhiu. Trình đ sn xut ca hu ht nơng dân cịn hn ch, vic đu tư thâm canh chưa đúng mc nên năng sut khơng cao. Cĩ mt s vùng như xã V Bn, Krơng Buk, Ea Yiêng, Ea Uy nơng dân vn cịn da vào đ phì t nhiên ca đt là chính, lưng phân bĩn thp, khơng cân đi, ch yu là bĩn đm nên khơng phát huy ht tim năng năng sut ca các ging ngơ lai. Hu ht din tích trng ngơ ca nơng dân cịn manh mún, nh l (vài sào đn 1,02,0 ha), dn đn gp nhiu khĩ khăn trong vic áp dng cơ gii hĩa, ch
32. 30 bin sau thu hoch, làm gim cht lưng ngơ nu thi tit khơng thun li. 3.2 Mt s yu t khí hu, đt đai ti huyn Krơng Pc Bng 3.3: Din bin nhit đ qua các năm ( 0C) Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tháng Tháng 1 20,4 21,0 18,6 20,0 19,3 21,6 Tháng 2 23,9 22,5 21,8 20,1 23,2 23,9 Tháng 3 23,9 24,4 23,5 23,2 25,2 24 ,7 Tháng 4 26,3 25,7 24,0 26,2 25,4 26,8 Tháng 5 26,8 25,5 23,6 24,4 24,6 27,1 Tháng 6 25,4 25,2 23,7 25,0 24,9 25,7 Tháng 7 24,1 24,2 22,8 24,5 24,2 24,4 Tháng 8 24,1 23,6 22,4 23,8 25,0 Tháng 9 23,6 24,2 22,8 23,5 23,5 Tháng 10 23,5 23,4 21,5 24,1 23,6 Tháng 11 22,8 23,6 19,4 22,2 22,4 Tháng 12 20,2 21,5 19,2 20,5 21,6 TB 23,8 23,7 21,9 23,1 23,6 24,9 (Ngun: Trung tâm khí tưng thy văn Đk Lk 20052010) Theo dõi nhit đ trung bình qua các năm chúng tơi nhn thy: nhit đ thp nht là 21,9 oC (năm 2007), cao nht là 23,8 oC (năm 2005). Gia các tháng trong năm, nhit đ thp nht là tháng 1, tháng 2, cao nht là tháng 4,5,6. Trong 3 năm gn đây, nhit đ trung bình cũng khơng bin đng nhiu, nhìn chung nm mc phù hp vi s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ.
33. 31 Bng 3.4: Đ m khơng khí trung bình qua các n ăm (%) Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tháng Tháng 1 77,2 82,5 80,2 81,7 79,7 79,8 Tháng 2 74,6 78,2 76,3 80,4 79,1 75,3 Tháng 3 75,0 76,9 78,2 76,5 78,0 74,3 Tháng 4 74,8 79,1 76,5 78,0 81,7 74,0 Tháng 5 78,5 80,2 82,3 85,3 85,1 77,5 Tháng 6 82,5 84,2 84,0 84,2 85,1 86,8 Tháng 7 85,7 85,7 85,7 85,7 86,0 88,8 Tháng 8 85,3 87,0 86,8 87,2 85,1 Tháng 9 87,7 86,4 86,6 88,1 89,0 Tháng 10 85,5 85,1 86,6 86,2 85,7 Tháng 11 84,9 81,9 85,5 86,4 83,0 Tháng 12 86,8 81,5 81,9 84,2 80,2 TB 81,5 82,4 82,6 83,7 83,1 79,5 (Ngun: Trung tâm khí tưng thy văn Đk Lk 20052010) Đ m khơng khí là điu kin đ cây ngơ sinh trưng, phát trin, nu đ m thp s làm gia tăng kh năng thốt nưc ca cây ngơ. Qua theo dõi t năm 2005 đn nay chúng tơi nhn thy: nhìn chung đ m khơng khí dao đng trong khong t 81,5% 83,7%. Trong năm, đ m cao nht t tháng 6 đn tháng 11, đ m thp nht t tháng 1 đn tháng 4.
34. 32 Bng 3.5: Tng lưng mưa trung bình qua các năm (mm) Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tháng Tháng 1 0,0 7,4 11,3 33,1 13,3 56,9 Tháng 2 0,0 5,0 0,0 10,9 9,5 0,0 Tháng 3 0,0 27,6 26,5 1,8 5,8 3,5 Tháng 4 85,0 138,9 48,2 20,6 124,0 87,1 Tháng 5 151,5 187,8 257,8 300,7 177,9 63,3 Tháng 6 58,6 118,3 82,0 130,6 86,0 176,5 Tháng 7 116,4 146,4 151,0 105,7 243,9 211,9 Tháng 8 153,9 245,8 473,3 103,3 310,1 Tháng 9 394,4 325,9 267,8 284,3 298,6 Tháng 10 252,9 186,1 181,4 263,7 218,2 Tháng 11 178,4 29,5 234,1 307,8 183,9 Tháng 12 256,7 22,9 9,8 83,4 3,2 C năm 1.647,8 1.441,6 1.743,2 1.45,9 1.674,4 599,2 (Ngun: Trung tâm khí tưng thy văn Đk Lk 20052010) Qua bng 3.5 chúng tơi nhn thy: lưng mưa trung bình thp nht năm 2006 là 1.441,6 mm, cao nht năm 2007 là 1.743,2 mm. Riêng năm 2010, tháng 4, tháng 5 lưng mưa tương đi thp (63,3 87,1 mm), sau đĩ lưng mưa tăng dn, đn ht tháng 7 tng lưng mưa ch đt 599,2 mm, cĩ thp hơn so vi trung bình ca các năm trưc, điu này đã nh hưng đn thi v gieo trng và s sinh trưng phát trin ca ngơ v hè thu (gieo mun hơn so vi nhiu năm trưc, gieo xong gp hn).
35. 33 Bng 3.6: Tng s gi nng trung bình qua các năm (gi) Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tháng Tháng 1 316,8 229,3 218,8 236,1 266,0 284,7 Tháng 2 282,7 268,8 285,1 246,6 236,6 286,7 Tháng 3 311,5 295,3 274,3 280,7 280,7 286,9 Tháng 4 280,3 264,9 273,8 286,0 235,3 281,6 Thá ng 5 281,6 279,0 248,6 192,7 200,5 280,7 Tháng 6 228,2 231,0 222,9 245,4 227,5 260,5 Tháng 7 165,7 176,3 205,1 222,1 166,9 210,3 Tháng 8 168,6 157,4 162,8 190,4 211,3 Tháng 9 112,8 188,3 182,5 120,2 118,1 Tháng 10 142,7 228,0 143,2 196,9 185,9 Tháng 11 184,7 272,7 141,0 122,6 204,9 Tháng 12 75,6 235,3 228,1 184,5 303,8 C năm 2.551,2 2.826,4 2.586,3 2.524,2 2.637,4 1.891,4 (Ngun: Trung tâm khí tưng thy văn Đk Lk 20052010) S gi nng cĩ nh hưng đn quá trình quang hp ca cây ngơ. Qua theo dõi s gi nng chúng tơi nhn thy: tng s gi nng qua các năm khong 2.524,22.637,4 gi. Riêng năm 2006 tng s gi nng đt cao nht là 2.826,4 gi (đây cũng là năm cĩ lưng mưa thp nht).
36. 34 Bng 3.7: Mt s ch tiêu hĩa tính đt trưc thí nghim Stt Ch tiêu phân tích Đt đ Đt xám 1 pH KCL 4,28 4,27 2 Hu cơ (%) 3,06 5,62 3 N (%) 0,139 0,210 4 P2O5 tng s (%) 0,15 0,16 5 K2O tng s (%) 0,07 0,10 6 P2O5 d tiêu (mg/100g) 4,2 7,1 7 K2O d tiêu (mg/100g) 12,4 16,6 8 Ca ++ (ldl/100g) 2,4 2,5 9 Mg ++ (ldl/100g) 2,3 2,7 Qua bng 3.7 cho thy: Trưc thí nghim pH Kcl ca 2 loi đt đu mc chua. Hàm lưng hu cơ, đm trên đt xám mc giàu, cịn trên đt đ mc t trung bình đn khá. Lân tng s đu mc khá, Kali tng s ca đt xám mc trung bình, đt đ mc nghèo. Hàm lưng Lân và Kali d tiêu ca 2 loi đt mc t trung bình đn khá. Riêng các Cation Ca ++ và Mg ++ đu mc nghèo. Tuy nhiên, trên 2 loi đt thì hàm lưng các cht dinh dưng trong đt đt xám cao hơn đt đ. 3.3 Sinh trưng và phát trin ca các ging ngơ lai v hè thu và thu đơng 3.3.1 Thi gian sinh trưng qua các giai đon Trong nhng năm gn đây, các nhà nghiên cu trong và ngồi nưc đã lai to và chn lc đưc các ging ngơ lai mi cho năng sut cao, thi gian sinh trưng ngn, cĩ kh năng chng chu đưc vi điu kin bt thun ca mơi trưng. Thi gian sinh trưng và phát dc ca ging ngơ là mt trong nhng yu t quan trng trong vic xác đnh thi v gieo trng, đng thi áp dng các bin pháp k thut canh tác phù hp vi tng giai đon sinh trưng và phát trin. Kt qu v thi gian sinh trưng và phát dc ca các ging ngơ lai v hè thu đưc trình bày qua bng 3.8.
37. 35 Bng 3.8: Thi gian sinh trưng t gieo đn chín sinh lý Ch tiêu Thi gian t gieo đn (ngày) Thi Mc Tr c Phun râu Chín sinh lý v Ging Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X G49 5 5 57 55 60 58 102 98 30Y87 6 6 59 56 61 58 102 99 30D55 5 5 56 55 58 57 97 96 Hè 30N34 5 5 58 55 60 57 101 98 thu SSC586 5 5 58 56 61 58 100 97 DK9901 6 6 59 56 62 59 104 102 NK67 5 5 56 55 59 57 100 99 G49 5 5 59 57 62 60 102 100 30Y87 6 6 60 58 62 61 102 100 30D55 5 5 57 55 59 57 98 97 Thu 30N34 5 5 58 56 60 58 99 98 đơng SSC586 5 5 58 56 60 58 101 99 DK9901 6 6 60 58 63 61 103 101 NK67 5 5 57 56 60 59 100 99 Qua kt qu bng 3.8 chúng tơi nhn thy: * V hè thu Giai đon t gieo đn mc : Thi gian t gieo đn mc ca các ging ngơ bin đng t 56 ngày, ging 30Y87 và DK9901 cĩ thi gian gieo đn mc dài hơn các ging G49, 30D55, 30N34, SSC586, NK67 1 ngày. Gia đt đ và đt xám, thi gian t gieo đn mc khơng cĩ s khác nhau rõ rt. Giai đon t gieo đn tr c : Thi gian t gieo đn tr c ca các ging ngơ bin đng t 5459 ngày, ging cĩ thi gian gieo đn tr c dài ngày nht là ging 30Y87 và DK9901 (59 ngày), ging cĩ thi gian tr c sm hơn là ging NK67 và ging 30D55 (56 ngày). Gia đt đ và đt xám, thi gian t
38. 36 gieo đn tr c cĩ s chênh lch, thi gian t gieo đn tr c trên đt xám sm hơn trên đt đ t 23 ngày. Giai đon t tr c đn phun râu : Nhìn chung thi gian t tr c đn phun râu ca các ging dao đng t 23 ngày. Ging 30N34 cĩ thi gian t gieo đn phun râu ngn nht 57 ngày (trên đt xám) và 58 ngày (trên đt đ). Ging DK9901 cĩ thi gian t gieo đn phun râu dài nht (62 ngày trên đt đ và 59 ngày trên đt xám). Giai đon t gieo đn chín sinh lý: Ging cĩ thi gian chín sinh lý ngn nht là ging 30D55 (bin đng t 9697 ngày). Ging cĩ thi gian chín sinh lý dài ngày nht là ging DK9901 (102104 ngày), các ging khác cĩ thi gian chín sinh lý t 9799 ngày. Gia 2 loi đt, thi gian sinh trưng ca các ging ngơ trên đt đ dài hơn đt xám 23 ngày. * V thu đơng Giai đon t gieo đn mc: Thi gian gieo đn mc ca các ging bin đng t 56 ngày, ging 30Y87 và DK9901 cĩ thi gian gieo đn mc dài hơn 1 ngày so vi các ging G49, 30D55, 30N34, SSC586 và NK67. Giai đon t gieo đn tr c: Thi gian t gieo đn tr c ca các ging bin đng t 5660 ngày. Ging cĩ thi gian t gieo đn tr c sm nht là ging 30D55 (55 ngày trên đt xám và 57 ngày trên đt đ). Ging cĩ thi gian tr c mun nht là ging DK9901 (60 ngày trên đt đ và 58 ngày trên đt xám), các ging khác cĩ thi gian t gieo đn tr c chênh lch nhau 23 ngày. Giai đon t tr c đn phun râu: T tr c đn phun râu ca các ging kéo dài t 23 ngày. Ging cĩ thi gian phun râu sm nht là ging 30D55 (57 ngày trên đt xám và 59 ngày trên đt đ), ging cĩ thi gian phun râu mun nht là ging DK9901 (61 ngày trên đt xám và 63 ngày trên đt đ). Giai đon t gieo đn chín sinh lý: Ging DK9901 là ging cĩ thi gian t gieo đn chín sinh lý dài nht (103 ngày trên đt đ và 102 ngày trên đt xám). Ging cĩ thi gian t gieo đn chín sinh lý ngn nht là ging 30D55 (97 ngày trên đt xám và 98 ngày trên đt đ). Các ging khác cĩ thi gian t gieo đn chín sinh lý bin đng t 99102 ngày.
39. 37 3.3.2 Chiu cao và tc đ tăng trưng chiu cao ca các ging ngơ lai v hè thu và thu đơng Ngơ cũng như các loi cây trng khác đu cĩ quy lut chung là mun cho năng sut cao trưc ht cây phi sinh trưng khe mnh và phát trin tt. Chiu cao cây là ch tiêu quan trng đ đánh giá kh năng sinh trưng, phát trin ca cây ngơ, theo dõi đng thái tăng trưng chiu cao cây cho bit đưc mc đ phát trin đ cĩ bin pháp tác đng phù hp cho ngơ phát trin tt. Bng 3.9: Chiu cao cây, tc đ tăng trưng các ging ngơ lai v hè thu Thi gian theo dõi (sau khi mc ) Ch tiêu Loi 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày đt H T H T H T H Ging (cm) (cm/ngày) (cm) (cm/ngày) (cm) (cm/ngày) (cm) G49 23,9 2,9 67,3 5,7 153,3 3,1 199,8 30Y87 19,9 2,8 62,2 4,7 133,0 3,6 187,5 30D55 22,2 2,8 64,5 5,1 140,5 3,5 193,5 Đt 30N34 27,0 3,1 73,3 4,4 139,3 3,4 190,3 đ SSC586 21,0 3,2 69,0 5,5 152,0 2,5 189,5 DK9901 21,7 2,6 60,7 4,8 132,7 3,1 179,2 NK67 25,3 3,4 76,3 5,9 164,8 3,4 215,8 G49 28,1 4,2 91,1 7,3 200,6 1,6 224,6 30Y87 25,6 4,0 85,6 6,9 189,1 1,8 216,1 30D55 32,6 4,6 101,6 8,1 223,1 1,3 242,6 Đt 30N34 30,8 4,5 98,3 6,8 200,3 1,5 222,8 xám SSC586 28,7 4,8 100,7 8,3 225,2 1,2 243,2 DK9901 26,4 4,3 90,9 7,2 198,9 1,1 215,4 NK67 29,9 4,9 103,4 7,4 214,4 1,2 232,4 Chú thích: H (cm): chiu cao cây. T (cm/ngày): tc đ tăng trưng chiu cao cây.
40. 38 Qua bng 3.9 cho thy: * Trên đt đ Giai đon sau mc 15 ngày: chiu cao cây bin đng t 19,927,0cm. Ging 30N34 cĩ chiu cao cây cao nht: 27,0 cm, ging cĩ chiu cao cây thp nht là ging 30Y87 (19,9 cm). Giai đon sau mc 15 30 ngày: chiu cao cây bin đng t 60,7 76,3cm, tc đ tăng trưng t 2,63,4 cm/ngày. Trong đĩ, ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (76,3 cm) và cĩ tc đ tăng trưng cũng cao nht (3,4 cm/ngày). Ging cĩ chiu cao cây thp nht và cĩ tc đ tăng trưng chm nht là ging DK9901 (60,7cm, 2,6cm/ngày). Giai đon sau mc 30 45 ngày: chiu cao cây bin đng t 132,7164,8 cm vi tc đ tăng trưng t 4,45,9 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (164,8 cm) vi tc đ trưng nhanh nht (5,9 cm/ngày). Ging cĩ chiu cao cây thp nht là DK9901 (132,7 cm) và tc đ tăng trưng chm nht là ging 30N34 (4,4 cm/ngày). Giai đon sau mc 45 60 ngày: chiu cao cây bin đng t 179,2215,8 cm và tc đ tăng trưng chiu cao cây t 2,53,6 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (215,8 cm), ging DK9901 cĩ chiu cao cây thp nht (179,2cm). Nhưng ging cĩ tc đ tăng trưng cao cây nhanh nht là ging 30Y87 (3,6 cm/ngày) và ging cĩ tc đ tăng trưng chiu cao chm nht là ging SSC586 (2,5 cm/ngày). * Trên đt xám Giai đon 15 ngày sau khi trng: chiu cao cây bin đng t 25,632,6 cm. Chiu cao cây cao nht là ging 30D55 (32,6 cm), thp nht là ging 30Y87 (25,6 cm). Giai đon sau mc 1530 ngày: chiu cao cây bin đng t 85,6103,4 cm, tc đ tăng trưng t 4,04,9 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (103,4 cm) và cĩ tc đ tăng trưng chiu cao cây cũng nhanh nht (4,9 cm/ngày), thp nht là ging 30Y87 (85,6 cm) vi tc đ tăng trưng 4,0 cm/ngày.
41. 39 Giai đon sau mc 3045 ngày: chiu cao cây bin đng t 189,1 225,2cm, tc đ tăng trưng cao cây t 6,88,3 cm/ngày. Qua theo dõi chúng tơi nhn thy ging SSC586 cĩ chiu cao cây cao nht (225,2 cm) vi tc đ tăng trưng nhanh nht (8,3 cm/ngày). Chiu cao cây thp nht là ging 30Y87 (189,1 cm) và ging cĩ tc đ tăng trưng thp nht là 30N34 (6,8 cm/ngày). Giai đon sau mc 4560 ngày: chiu cao cây bin đng t 215,4 243,2 cm, cĩ tc đ tăng trưng chm nht so vi các giai đon trên (bin đng t 1,1 1,8 cm/ngày. Ging SSC586 cĩ chiu cao cây cao nht (243,2 cm), nhưng ging cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht là ging 30Y87 (1,8 cm/ngày). Ging cĩ chiu cao cây thp nht là ging DK9901 (215,4 cm) vi tc đ tăng trưng cũng thp nht (1,1 cm/ngày). Hai ging cĩ tc đ tăng trưng như nhau là ging NK67 và SSC586 (1,1 cm/ngày). 7 6 G49 5 30Y87 4 30D55 30N34 3 cm /ngày SSC586 2 DK9901 NK67 1 0 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày Biu đ 3.1: Tc đ tăng trưng chiu cao cây v hè thu trên đt đ
42. 40 9 8 7 G49 30Y87 6 30D55 5 30N34 4 cm /ngày SSC586 3 DK9901 2 NK67 1 0 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày Biu đ 3.2: Tc đ tăng trưng chiu cao cây v hè thu trên đt xám Bng 3.10: Chiu cao cây, tc đ tăng trưng chiu cao ngơ lai v thu đơng Ch tiêu Thi gian theo dõi (sau khi mc ) Loi 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày đt H T H T H T H Ging (cm) (cm/ngày) (cm) (cm/ngày) (cm) (cm/ngày) (cm) G49 25,4 2,8 67,4 5,5 149,9 1,6 173,9 30Y87 22,5 2,7 63,0 4,5 130,5 3,4 181,5 30D55 21,3 2,9 64,8 4,8 136,8 3,5 189,3 Đt 30N34 26,9 3,2 74,9 4,8 146,9 2,8 185,9 đ SSC586 23,2 3,1 69,7 5,2 147,7 2,5 185,2 DK9901 26,7 2,8 68,7 4,7 139,2 2,9 182,7 NK67 25,2 3,4 76,2 5,6 160,2 2,3 194,7 G49 28,6 4,4 94,6 6,6 193,6 1,9 222,1 30Y87 24,9 4,3 89,4 6,5 186,9 2,2 219,9 30D55 25,3 4,6 94,3 7,3 203,8 1,5 226,3 Đt 30N34 27,6 4,5 95,1 7,0 200,1 1,3 219,6 xám SSC586 26,9 4,5 94,4 7,5 206,9 1,4 227,9 DK9901 28,6 4,2 91,6 6,5 189,1 1,2 207,1 NK67 28,7 4,4 94,7 7,1 201,2 1,3 220,7 Chú thích: H (cm): chiu cao cây . T (cm/ngày): tc đ tăng trưng chiu cao cây.
43. 41 * Trên đt đ Giai đon sau trng 15 ngày: chiu cao cây bin đng t 21,326,9 cm. Ging 30N34 cĩ chiu cao cây cao nht (26,9 cm), thp nht là ging 30D55 (21,3 cm). Giai đon sau mc 15 30 ngày: chiu cao cây bin đng t 63,076,2 cm, tc đ tăng trưng bin đng t 2,7 3,4 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (76,2 cm) và cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht (3,4 cm/ngày). Chiu cao cây thp nht là ging 30Y87 (63,0 cm) và cĩ tc đ tăng trưng cũng chm nht (2,7 cm/ngày). Giai đon sau mc 30 45 ngày: chiu cao cây bin đng t 130,5 160,2 cm, tc đ tăng trưng t 3,85,6 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (160,2 cm) vi tc đ tăng trưng nhanh nht (5,6 cm/ngày). Giai đon sau mc 45 60 ngày: chiu cao cây bin đng t 173,9 194,7cm, tc đ tăng trưng bin đng t 1,63,6 cm/ngày. Ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (194,7 cm), nhưng ging cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht là 30N34 (3,6 cm/ngày). Ging G49 cĩ chiu cao cây thp nht (173,9cm) và tc đ tăng trưng cũng thp nht (1,6 cm/ngày). 6 5 G49 30Y87 4 30D55 3 30N34 cm /ngày SSC586 2 DK9901 NK67 1 0 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày Biu đ 3.3: Tc đ tăng trưng chiu cao cây v thu đơng trên đt đ
44. 42 * Trên đt xám Giai đon 15 ngày sau khi gieo: chiu cao cây bin đng t 24,928,7 cm, ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (28,7 cm), ging 30Y87 cĩ chiu cao cây thp nht (24,9 cm). Giai đon 1530 ngày: chiu cao cây bin đng t 91,695,1 cm, tc đ tăng trưng bin đng t 4,24,6 cm/ngày. Ging 30N34 cĩ chiu cao cây cao nht (95,1 cm), nhưng ging 30D55 cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht (4,6 cm/ngày), thp nht là ging DK9901 (91,6 cm) vi tc đ tăng trưng cũng thp nht (4,2 cm/ngày). Giai đon 3045 ngày: chiu cao cây bin đng t 186,9206,9 cm, tc đ tăng trưng bin đng t 6,57,5 cm/ngày. Ging SSC586 cĩ chiu cao cây cao nht (206,9 cm) và tc đ tăng trưng cũng nhanh nht (7,5 cm/ngày). Chiu cao cây thp nht là ging 30Y87 (186,9 cm), tc đ tăng trưng chm nht là 30Y87 và DK9901 (6,5 cm/ngày). Giai đon t 4560 ngày: cho thy chiu cao cây bin đng t 207,1 227,9 cm, tc đ tăng trưng bin đng t 1,22,2 cm/ngày. Ging SSC586 cĩ chiu cao cây cao nht (227,9 cm), nhưng ging cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht là 30Y87 (2,2 cm/ngày). Chiu cao cây thp nht và tc đ tăng trưng chm nht là DK9901 (207,1 cm, 1,2 cm/ngày). 8 7 G49 6 30Y87 5 30D55 4 30N34 cm3 /ngày SSC586 DK9901 2 NK67 1 0 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày Biu đ 3.4: Tc đ tăng trưng chiu cao cây v thu đơng trên đt xám
45. 43 Nhìn chung, qua biu đ 3.3 và 3.4 cho thy qua các giai đon sinh trưng thì giai đon 3045 ngày các ging ngơ cĩ tc đ tăng trưng chiu cao cây nhanh nht. 3.3.3 S lá và tc đ ra lá ca các ging ngơ lai v hè thu và thu đơng Lá là cơ quan quang hp ch yu ca cây, quyt đnh đn năng sut cũng như phm cht ht. S lá trên cây nhiu hay ít ph thuc vào ging cũng như phn ng ca ging vi điu kin mơi trưng. Qua theo dõi s sinh trưng, phát trin ca các ging ngơ lai cho thy s lá và tc đ ra lá đưc ghi nhn bng 3.11. Bng 3.11: S lá và tc đ ra lá ca các ging ngơ lai v hè thu Ch Thi gian theo dõi (sau khi mc ) tiêu 55 15 ngày 25 ngày 35 ngày 45 ngày Loi ngày đt L T L T L T L T L Ging lá/cây lá/ngày lá/cây lá/ngày lá/cây lá/ngày lá/cây lá/ngày lá/cây G49 3,5 0,25 6,0 0,37 9,7 0,36 13,3 0,54 18,7 30Y87 3,4 0,30 6,4 0,36 10,0 0,35 13,5 0,49 18,4 30D55 3,9 0,24 6,3 0,39 10,2 0,30 13,2 0,57 18,9 Đt 30N34 đ 4,0 0,24 6,4 0,38 10,0 0,33 13,3 0,48 18,1 SSC586 3,1 0,32 6,3 0,38 10,1 0,36 13,7 0,49 18,6 DK9901 3,5 0,25 6,0 0,38 9,8 0,30 12,8 0,46 17,4 NK67 3,9 0,26 6,5 0,42 10,7 0,32 13,9 0,54 19,3 G49 4,0 0,37 7,7 0,37 11,4 0,43 15,7 0,48 20,5 30Y87 4,1 0,36 7,7 0,40 11,7 0,42 15,9 0,56 21,5 30D55 4,9 0,39 8,8 0,41 12,9 0,42 17,1 0,48 21,9 Đt 30N34 xám 4,7 0,41 8,8 0,39 12,7 0,44 17,1 0,45 21,6 SSC586 4,3 0,42 8,5 0,40 12,5 0,42 16,7 0,44 21,1 DK9901 4,7 0,36 8,3 0,38 12,1 0,44 16,5 0,62 22,7 NK67 4,5 0,41 8,6 0,40 12,6 0,39 16,5 0,55 22,0 Chú thích: L (lá/cây): S lá trên cây. T (lá/ngày): Tc đ ra lá trong mt ngày.
46. 44 Qua bng 3.11 cho thy: * Trên đt đ Giai đon 015 ngày: s lá bin đng t 3,1 4,0 lá, trong đĩ ging 30N34 cĩ s lá đt cao nht (3,9 lá), ging cĩ s lá thp nht là SSC586 (3,1 lá). Giai đon 1525 ngày: s lá tăng t 6,0 6,5 lá. Ging NK67 cĩ s lá cao nht (6,5 lá), hai ging cĩ s lá như nhau là G49 và DK9901 (6,0 lá). Trong giai đon này tc đ ra lá ca các ging cĩ s chênh lch rõ ràng, ging 30Y87 cĩ tc đ ra lá cao nht (0,30 lá/ngày), ging 30N34 và 30D55 cĩ tc đ ra lá như nhau và thp nht (0,24 lá/ngày). Giai đon 2535 ngày: s lá bin đng t 9,7 10,7 lá. Ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (10,7 lá), ging cĩ s lá ít nht là G49 (9,7 lá). Tc đ ra lá trong giai đon này cao hơn giai đon trưc, bin đng t 0,33 0,42 lá/ngày, ging cĩ tc đ ra lá cao nht là NK67 (0,42 lá/ngày), tc đ ra lá thp nht ging 30Y87 (0,36 lá/ngày). Các ging 30D55, SSC586, DK9901 cĩ tc đ ra lá bng nhau (0,38 lá/ngày). Giai đon 3545 ngày: s lá ca các ging tăng t 12,8 13,9 lá, ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (13,9 lá), ging cĩ s lá ít nht là DK9901(12,8 lá). Tc đ ra lá trong giai đon này cĩ gim so vi giai đon trưc, tc đ ra lá bin đng t 0,30 0,36 lá/ngày, ging G49 và SSC586 cĩ tc đ ra lá cao nht (0,36 lá/ngày), ging 30N34 và DK9901 cĩ tc đ ra lá thp nht (0,30 lá/ngày). Giai đon 4555 ngày: s lá bin đng t 17,4 19,3 lá, tc đ ra lá tăng t 0,46 0,57 lá/ngày, trong giai đon này tc đ ra lá tăng mnh nht trong các giai đon phát trin đ chun b cho cây tr c. Ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (19,3 lá), ging cĩ s lá ít nht là DK9901(17,4 lá), ging 30D55 cĩ s lá thp nht (18,1 lá). Tc đ ra lá trong giai đon này cũng cĩ s bin đng mnh, ging 30N34 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,57 lá/ngày), ging DK9901 cĩ tc đ ra lá thp nht (0,46 lá/ngày).
47. 45 0.6 0.5 G49 0.4 30Y87 30D55 0.3 30N34 Lá/ngày SSC586 0.2 DK9901 NK67 0.1 0 Gieo 1525 ngày 2535 ngày 3545 ngày 4555 ngày Biu đ 3.5: Tc đ ra lá các ging ngơ lai v hè thu trên đt đ * Trên đt xám Giai đon sau mc 015 ngày: s lá ca cây bin đng t 4,1 4,9 lá, ging 30N34 cĩ s lá nhiu nht (4,9 lá), ging cĩ s lá ít nht là G49 (4,0 lá). Giai đon sau mc 1525 ngày: s lá bin đng t 7,7 8,8 lá, ging 30N34 và 30D55 cĩ s lá nhiu nht (8,8 lá), hai ging cĩ s lá ít nht là G49 và 30Y87 (7,7 lá). Tc đ ra lá t 0,36 0,42 lá/ngày, ging SSC586 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,42 lá/ngày), hai ging 30Y87 và DK9901 cĩ tc đ ra lá bng nhau và thp nht (0,36 lá/ngày). Giai đon sau mc 2535 ngày: s lá tăng t 11,4 12,9 lá, ging 30D55 cĩ s lá nhiu nht (12,9 lá), s lá ít nht ging 30Y87 (11,7 lá). Tc đ ra lá bin đng t 0,37 0,41 lá/ngày. Ging 30D55 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,41 lá/ngày), tc đ ra lá chm nht là G49 (0,37 lá/ngày). Giai đon sau mc 3545 ngày: s lá tăng t 15,7 17,1 lá, tc đ ra lá tăng t 0,39 0,44 lá/ngày. Ging 30D55 và 30N34 cĩ s lá nhiu nht (17,1 lá) nhưng tc đ ra lá nhanh nht là ging 30N34 và SSC586 (0,44 lá/ngày), ging cĩ s lá ít nht là G49 (15,7 lá), tc đ ra lá chm nht là ging NK67 (0,39 lá/ngày). Giai đon sau mc 45 55 ngày: đây là giai đon ngơ cĩ tc đ ra lá mnh nht, s lá bin đng t 20,5 22,7 lá. Ging DK9901 cĩ s lá nhiu nht (22,7 lá), s lá ít nht là G49 (20,5 lá). Tc đ ra lá cũng bin đng mnh trong giai
48. 46 đon này, t 0,44 0,62 lá/ngày, ging DK9901 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,62 lá/ngày), ging SSC586 cĩ tc đ ra lá chm nht (0,44 lá/ngày). 0.7 0.6 G49 0.5 30Y87 0.4 30D55 30N34 0.3 lá/ngày SSC586 0.2 DK9901 NK67 0.1 0 Gieo 1525 ngày 2535 ngày 3545 ngày 4555 ngày Biu đ 3.6: Tc đ ra lá các ging ngơ lai v hè thu trên đt xám Bng 3.12: S lá và tc đ ra lá ca các ging ngơ lai v thu đơng Ch tiêu Thi gian theo dõi (sau khi mc ) 55 Loi 15 ngày 25 ngày 35 ngày 45 ngày ngày đt L T L T L T L T L Ging (lá/cây) (lá/ngày) (lá/cây) (lá/ngày) (lá/cây) (lá/ngày) (lá/cây) (lá/ngày) (lá/cây) G49 3,2 0,26 5,8 0,40 9,8 0,37 13,5 0,50 18,5 30Y87 3,3 0,29 6,2 0,34 9,6 0,37 13,3 0,48 18,1 30D55 3,7 0,28 6,5 0,36 10,1 0,33 13,4 0,53 18,7 Đt 30N34 3,5 0,26 6,1 0,41 10,2 0,34 13,6 0,47 18,3 đ SSC586 3,3 0,31 6,4 0,35 9,9 0,38 13,7 0,48 18,5 DK9901 3,2 0,29 6,1 0,35 9,6 0,35 13,1 0,44 17,5 NK67 3,6 0,30 6,6 0,38 10,4 0,33 13,7 0,54 19,1 G49 4,0 0,36 7,6 0,36 11,2 0,41 15,3 0,45 19,8 30Y87 4,5 0,32 7,7 0,38 11,5 0,42 15,7 0,47 20,4 30D55 4,7 0,38 8,3 0,41 12,4 0,40 16,4 0,41 20,5 Đt 30N34 4,7 0,38 8,5 0,42 12,7 0,44 17,1 0,45 21,6 xám SSC586 4,5 0,36 8,1 0,43 12,4 0,45 16,9 0,46 21,5 DK9901 4,4 0,38 8,2 0,38 12,0 0,44 16,4 0,45 20,9 NK67 4,7 0,38 8,5 0,43 12,8 0,39 16,7 0,50 21,7 Chú thích: L (lá/cây): S lá trên cây.
49. 47 T (lá/ngày): Tc đ ra lá trong mt ngày. Qua bng 3.12 cho thy s lá và tc đ ra lá din bin như sau: * Trên đt đ Giai đon sau mc 015 ngày: s lá bin đng t 3,2 3,7 lá, ging 30N34 cĩ s lá nhiu nht (3,7 lá), ging G49 và DK9901 cĩ s lá bng nhau và thp nht (3,2 lá). Giai đon sau mc 1525 ngày: s lá bin đng t 5,8 6,6 lá, trong đĩ ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (6,6 lá), ging 30D55 và DK9901 cĩ s lá ít nht (6,1 lá). Tc đ ra lá trong giai đon này bin đng t 0,26 0,31 lá/ngày, ging SSC586 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,31 lá/ngày), ging G49 và 30D55 cĩ tc đ ra lá thp nht và bng nhau (0,26 lá/ngày). Giai đon sau mc 2535 ngày: tc đ ra lá nhanh hơn giai đon trưc, tăng t 0,34 0,41 lá/ngày, ging 30D55 cĩ tc đ tăng trưng nhanh nht (0,41 lá/ngày), ging 30Y87 cĩ tc đ ra lá chm nht (0,34 lá/ngày). S lá nhiu nht trong giai đon này là ging NK67 (10,4 lá), hai ging cĩ s lá thp nht và bng nhau là 30Y87 và DK9901 (9,6 lá). Giai đon sau mc 3545 ngày: tc đ ra lá bin đng t 0,33 0,38 lá/ngày, ging SSC586 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,38 lá/ngày), ging 30N34 và NK67 cĩ tc đ ra lá chm nht (0,33 lá/ngày). S lá trên cây ca các ging tăng t 13,1 13,7 lá, ging SSC586 và NK67 cĩ s lá nhiu nht (13,7 lá), ging DK9901 cĩ s lá ít nht (13,1 lá). Giai đon sau mc 4555 ngày: s lá trên cây ca các ging bin đng t 17,5 19,1 lá, ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (19,1 lá), ging DK9901 cĩ s lá ít nht (17,5 lá). Tc đ ra lá ca các ging trong giai đon này cũng bin đng mnh, tc đ ra lá nhanh nht là ging NK67 (0,54 lá/ngày) và chm nht là ging DK9901 (0,44 lá/ngày).
50. 48 0.6 0.5 G49 0.4 30Y87 30D55 0.3 30N34 Lá/ngày SSC586 0.2 DK9901 NK67 0.1 0 Gieo 1525 ngày 2535 ngày 3545 ngày 4555 ngày Biu đ 3.7: Tc đ ra lá các ging ngơ lai v thu đơng trên đt đ * Trên đt xám Giai đon sau mc 015 ngày: s lá trên cây bin đng t 4,0 4,7 lá, 3 ging (30N34, 30D55 và NK67) cĩ s lá cao nht và bng nhau (4,7 lá) và tc đ ra lá cũng nhanh nht (0,38 lá/ngày), ging cĩ s lá thp nht là G49 (4,0 lá). Giai đon sau mc 1525 ngày: s lá tăng t 7,6 8,5 lá, ging 30D55 và NK67 cĩ s lá cao nht (8,5 lá), s lá ít nht là ging G49 (7,6 lá). Các ging 30D55, DK9901 và NK67 cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,38 lá/ngày). Giai đon sau mc 2535 ngày: s lá bin đng t 11,2 12,8 lá, ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (12,8 lá) và tc đ ra lá nhanh nht (0,43 lá/ngày), ging cĩ s lá ít nht là G49 (11,2 lá) vi tc đ ra lá chm nht (0,36 lá/ngày). Giai đon sau mc 3545 ngày: s lá tăng t 15,3 16,9 lá, ging SSC586 cĩ s lá nhiu nht (16,9 lá) và cĩ tc đ ra lá nhanh nht (0,45 lá/ngày), s lá ít nht là G49 (15,3 lá), nhưng tc đ ra lá chm nht là ging NK67 (0,39 lá). Giai đon sau mc 4555 ngày: s lá tăng t 19,8 21,7 lá, tc đ ra lá bin đng t 0,41 0,50 lá/ngày. Ging NK67 cĩ s lá nhiu nht (21,7 lá) và tc đ ra lá nhanh nht (0,50 lá/ngày), ging cĩ s lá ít nht là G49 (19,8 lá), nhưng tc đ ra lá chm nht là 30N34 (0,41 lá/ngày). Tĩm li, s lá và tc đ ra lá gia v hè thu và v thu đơng khơng cĩ s chênh lch đáng k. Tuy nhiên, trong v thu đơng do điu kin mưa đu nên quá
51. 49 trình ra lá cĩ nhiu thun li hơn, tc đ ra lá cũng nhanh hơn v hè thu. Trong các giai đon sinh trưng thì giai đon 4555 ngày cĩ tc đ ra lá nhanh nht. 0.6 0.5 G49 0.4 30Y87 30D55 0.3 30N34 Lá/ngày SSC586 0.2 DK9901 NK67 0.1 0 Gieo 1525 ngày 2535 ngày 3545 ngày 4555 ngày Biu đ 3.8: Tc đ ra lá các ging ngơ lai v thu đơng trên đt xám 3.3.4 Chiu cao cây cui cùng (khi thu hoch) và đ cao đĩng bp ca các ging ngơ lai Bng 3.13: Chiu cao cây cui cùng, chiu cao đĩng bp ca các ging ngơ Ch Chiu cao cây cui cùng Chiu cao đĩng bp Thi v Tiêu (cm) (cm) Ging Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám G49 205,7 250,3 92,4 113,3 30Y87 195,8 228,7 91,8 120,8 30D55 197,3 249,8 93,1 129,5 Hè thu 30N34 195,4 240,7 84,6 114,0 SSC586 197,2 256,0 90,8 121,8 DK9901 179,5 226,7 87,1 124,8 NK67 225,2 240,7 116,0 135,8 G49 178,2 223,8 90,2 106,1 30Y87 183,7 220,5 90,7 115,6 30D55 191,5 238,6 91,3 103,5 Thu đơng 30N34 193,6 225,9 82,5 89,8 SSC586 187,3 228,0 88,7 104,5 DK9901 185,2 209,6 85,7 96,9 NK67 205,3 229,4 113,4 121,3
52. 50 Qua bng 3.13 chúng tơi nhn thy: * V hè thu Trên đt đ, chiu cao cây bin đng t 179,5 225,2 cm, ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (225,2 cm), thp nht là ging DK9901 (179,5 cm). Trên đt xám chiu cao cây bin đng t 226,7256,0 cm, ging SSC586 cĩ chiu cao cây cao nht (256,0 cm), thp nht là ging DK9901 (226,7 cm). So sánh chiu cao gia hai loi đt, chiu cao cây ca các ging ngơ lai trng trên đt xám cao hơn trên đt đ do đt xám tt hơn. Trên c hai loi đt, ging DK9901 vn là ging cĩ chiu cao cui cùng thp nht. V chiu cao đĩng bp: trên đt đ, chiu cao đĩng bp bin đng t 84,6 116,0 cm, thp nht là ging 30N34 (84,6 cm), ging NK67 cĩ chiu cao đĩng bp cao nht (116,0 cm). Trên nn đt xám, chiu cao đĩng bp bin đng t 113,3 135,8 cm, ging NK67 cĩ chiu cao đĩng bp cao nht (135,8 cm), thp nht là ging G49 (113,3 cm). So sánh v chiu cao đĩng bp gia hai loi đt cho thy chiu cao đĩng bp ca các ging ngơ lai trng trên đt xám cao hơn trên đt đ. * V thu đơng Kt qu bng 3.13 cho thy: trên đt đ chiu cao cây ca các ging bin đng t 178,2 205,3 cm, ging NK67 cĩ chiu cao cây cao nht (205,3 cm), thp nht là ging G49 (178,2 cm). Trên đt xám, chiu cao cây bin đng t 209,6 238,6 cm, ging 30D55 cĩ chiu cao cây cao nht (238,6 cm), thp nht là ging DK9901 (209,6 cm). Qua đĩ cho thy gia hai loi đt, chiu cao cây ca các ging ngơ lai trng trên đt xám cao hơn trên đt đ. Chiu cao đĩng bp ca các ging ngơ lai trên đt đ 82,5 113,4 cm, ging NK67 cĩ chiu cao đĩng bp cao nht (113,4 cm), thp nht là ging 30N34 (82,5 cm). Trên đt xám, chiu cao đĩng bp bin đng t 89,8 11,3 cm, ging NK67 cĩ chiu cao đĩng bp cao nht (121,3 cm), thp nht là ging 30N34 (89,8 cm).
53. 51 3.3.5 Mt s ch tiêu v bp và ht ca các ging ngơ lai Bng 3.14: Chiu dài và đưng kính bp ca các ging ngơ lai Ch tiêu Chiu dài bp Đưng kính bp Thi v (cm) (cm) Ging Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám 17,7 18,5 4,5 4,6 G49 17,6 17,8 5,1 5,1 30Y87 30D55 17,7 17,9 4,8 4,8 Hè thu 30N34 19,0 19,2 4,7 4,9 18,6 19,0 4,9 5,0 SSC586 18,7 19,0 4,6 4,7 DK9901 19,5 19,9 4,7 5,0 NK67 17,5 18,2 4,6 4,8 G49 18,3 17,6 5,0 5,1 30Y87 30D55 17,6 17,8 4,7 4,8 19,1 19,3 4,8 4,9 Thu đơng 30N34 SSC586 18,9 19,0 4,9 5,1 DK9901 18,5 19,1 4,7 4,8 19,3 19,5 4,8 5,0 NK67 Qua bng 3.14 cho thy: * V hè thu Chiu dài bp ca các ging ngơ lai trng trên đt đ bin đng t 17,7 19,5 cm, ging NK67 cĩ chiu dài bp dài nht (19,5 cm), ngn nht là ging 30Y87 (17,6 cm). Trên đt xám chiu dài bp bin đng t 17,8 19,9 cm, ging NK67 cĩ chiu dài bp dài nht (19,9 cm), ngn nht là ging 30Y87 (17,8 cm). Qua đĩ cho thy các ging ngơ lai trng trên đt xám cĩ chiu dài bp dài hơn trng trên đt đ. V đưng kính bp, trên đt đ đưng kính bp bin đng t 4,55,1cm, ging G49 cĩ đưng kính bp nh nht (4,5 cm), ging 30Y87 cĩ đưng kính bp ln nht
54. 52 (5,1cm). Trên đt xám, đưng kính bp bin đng t 4,65,1cm, ging 30Y87 cĩ đưng kính bp to nht (5,1 cm), đưng kính nh nht là ging G49 (4,6 cm). * V thu đơng Qua bng 3.14 cho thy: Chiu dài bp ca các ging ngơ lai trng trên đt đ và đt xám chênh lch khơng đáng k. Ging NK67 cĩ chiu dài bp dài nht trên c 2 loi đt (19,3 19,5 cm). Ging G49 cĩ chiu dài bp ngn nht trên đt đ là 17,5 cm, trên đt xám ngn nht là ging 30Y87 (17,6 cm), V đưng kính bp, trên đt đ, ging 30Y87 cĩ đưng kính bp to nht (5,0 cm), nh nht là ging G49 (4,6 cm). Trên đt xám, ging 30Y87 và SSC586 cĩ đưng kính bp to nht (5,1 cm), ging G49, 30D55 và DK9901 cĩ đưng kính bp bng nhau và nh nht (4,8 cm). Bng 3.15: Đ bao ph bp và dng ht ca các ging ngơ lai Ch tiêu Đ bao ph bp Màu sc ht Dng ht (đim 1>5) Thi v Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám Ging G49 2,0 2,0 VC VC Đá Đá 30Y87 2,0 2,0 V V BRN BRN 30D55 2,0 2,0 V V BRN BRN Hè thu 30N34 2,5 2,5 VC VC Đá Đá SSC586 1,5 1,5 VC VC Đá Đá BRN BRN DK9901 2,0 2,0 V V BRN BRN NK67 1,5 1,5 V V G49 2,0 2,0 VC VC Đá Đá 30Y87 2,0 2,0 V V BRN BRN 30D55 2,0 2,0 V V BRN BRN Thu đơng 30N34 2,5 2,5 VC VC Đá Đá SSC586 1,5 1,5 VC VC Đá Đá BRN BRN DK9901 2,0 2,0 V V BRN BRN NK67 1,5 1,5 V V Ghi chú: V: vàng; VC: vàng cam; BRN: bán răng nga; đá.
55. 53 Qua bng 3.15 cho thy: trong v hè thu và thu đơng đ bao ph ca các ging ngơ lai trng trên đt đ và đt xám khơng khác nhau ch yu là do ging. Trong các ging, ging NK67 và SSC586 cĩ đ bao ph bp tt nht (1,5 đim), ging 30N34 cĩ đ bao ph trái kém hơn (2,5 đim), các ging cịn li cĩ đ bao ph là 2,0 đim. V màu sc ht: ging G49, 30N34 và SSC586 cĩ màu vàng cam và dng ht bp đá, các ging khác cĩ màu vàng thưng và dng ht bán răng nga. 3.3.6 Kh năng chng chu sâu bnh và đ ngã ca các ging ngơ lai Bng 3.16: Kh năng chng chu sâu bnh và đ ngã các ging ngơ lai v hè thu Ch tiêu Sâu đc thân, Rp c Khơ vn Đ ngã đc trái (15 đim) (15 đim) (15 đim) (15 đim) Ging Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X G49 1,5 1,5 1,0 1,0 1,5 1,5 2,5 2,5 30Y87 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 30D55 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,0 1,0 30N34 2,0 2,0 1,0 1,0 1,5 1,5 1,5 1,5 SSC586 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 DK9901 2,0 2,0 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 NK67 2,0 2,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 * V hè thu Mc đ sâu đc thân, đc trái ca các ging ngơ lai trên c hai loi đt đu như nhau. Ging 30N34, DK9901 và NK67 b sâu đc thân, đc trái nng hơn các ging khác (2,0 đim), ging G49, 30Y87, 30D55 và SSC586 b nh hơn (1,5 đim). Mc đ b rp c: Tt c các ging ngơ lai trên c 2 loi đt đ và xám đu b rêp c mc đ nh (1,0 đim), riêng ging 30D55 và DK9901 cĩ mc đ b rp c cao hơn (1,5 đim). Bnh khơ vn: là bnh gây hi tương đi nguy him trên ngơ, tuy nhiên trên c hai loi đt kt qu cho thy các ging ngơ nhim bnh mc đ nh
56. 54 (1,0 đim), riêng 3 ging G49, 30D55 và 30N34 b nhim cao hơn (1,5 đim). Kh năng chng đ ngã: Trong các ging ngơ thí nghim chúng tơi nhn thy: trên c 2 loi đt đ và xám ging G49 yu cây hơn các ging khác và b đ ngã nhiu hơn (2,5 đim), k đn là ging 30N34 (1,5 đim), các ging khác cĩ kh năng chng đ ngã tt hơn ging đi chng (G49). Bng 3.17: Kh năng chng chu sâu bnh và đ ngã ca các ging ngơ lai v thu đơng Ch tiêu Sâu đc thân, Rp c Khơ vn Đ ngã đc trái (15 đim) (15 đim) (15 đim) (15 đim) Ging Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X Đ Đ Đ X G49 1,5 1,5 1,0 1,0 2,0 2,0 2,0 2,0 30Y87 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 30D55 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 30N34 1,5 1,5 1,0 1,0 2,0 2,0 1,5 1,5 SSC586 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 DK9901 1,5 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 NK67 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 * V thu đơng Sâu đc thân, đc trái: Nhìn chung tt c các ging ngơ lai trên c 2 loi đt đu b sâu đc thân, đc trái mc đ nh (1,01,5 đim) Rp c: mc đ nhim rp c ca tt c các ging ngơ lai trên 2 loi đt đ và đt xám đu mc đ nh (1,0 đim). Bnh khơ vn: tt c các ging ngơ trng trên 2 loi đt đ và đt xám đu nhim bnh khơ vn mc đ nh (1,0 đim), riêng 2 ging đi chng G49 và 30N34 nhim mc đ cao hơn (2,0 đim). Kh năng chng đ ngã: cũng ging như v hè thu trên 2 loi đt đ và đt xám ging G49 yu cây hơn các ging khác và b đ ngã nhiu hơn (2,0 đim), k đn là ging 30N34 (1,5 đim), các ging khác cĩ kh năng chng đ ngã tt hơn (1,0 đim).
57. 55 3.4 Năng sut và các yu t cu thành năng sut ca các ging ngơ lai Bng 3.18: Các yu t cu thành năng sut ca các ging ngơ lai v hè thu Ch S T l Khi m đ S ht/ S bp Loi hàng ht / lưng khi thu tiêu hàng hu đt ht/bp bp 1.000 hoch (ht) hiu/cây Ging (hàng) (%) ht (g) (%) G49 12,00 40,33 1,00 76,80 247,60 31,53 30Y87 15,27 34,93 1,00 81,40 299,97 32,26 30D55 14,80 33,60 1,00 80,63 266,06 30,60 Đt đ 30N34 13,20 38,27 1,00 77,80 278,16 32,23 SSC586 14,67 36,13 1,00 78,97 297,73 31,06 DK990 14,00 37,80 1,00 80,61 252,40 32,00 1 NK67 13,47 42,13 1,00 78,84 282,73 31,23 G49 12,60 39,87 1,00 76,63 247,13 31,00 30Y87 15,60 35,50 1,00 78,53 294,40 32,23 Đt 30D55 16,26 36,53 1,00 82,10 275,43 32,65 xám 30N34 13,60 37,66 1,00 76,40 286,77 31,81 SSC586 15,86 35,60 1,00 80,30 290,13 30,73 DK990 13,60 39,26 1,00 82,53 266,62 31,36 1 NK67 14,13 40,26 1,00 78,81 301,93 31,55 Kt qu bng 3.18 cho thy: * V hè thu S hàng ht/bp: trên c 2 li đt s hàng ht/bp thp nht là ging đi chng G49 (đt đ: 12,0 hàng, đt xám: 12,6 hàng). Trên đt đ ging cĩ s hàng ht/bp cao nht là ging 30Y87 (15,27 hàng), trên đt xám là ging 30D55 (16,26 hàng ht/bp). S ht/hàng: trên đt đ s ht/hàng cao nht là ging NK67 (42,13 ht), thp nht là ging 30D55 (33,60 ht). Trên đt xám cao nht là ging NK67 (40,26 ht), thp nht là ging 30Y87 (35,50 ht).
58. 56 S bp hu hiu: nhìn chung các ging ngơ lai trng trên 2 loi đt đ và đt xám đu cĩ s bp hu hiu/cây như nhau (1,0 bp). T l ht/bp ca các ging ngơ lai trên c 2 loi đt khơng cĩ s chênh lch đáng k (trên đt đ bin đng t 76,8081,40%, ging cĩ t l ht cao nht là 30Y87, trên đt xám bin đng t 76,4082,53%, ging cĩ t l ht cao nht là DK9901). Trng lưng 1.000 ht gia các ging cĩ s chênh lch rõ ràng (trên đt đ bin đng t 247,60299,96 g, ging cĩ trng lưng 1.000 ht cao nht là 30Y87, trên đt xám bin đng t 247,13301,93 g, ging cĩ trng lưng 1.000 ht cao nht là NK67). Trên c 2 loi đt đ và xám ging cĩ trng lưng 1.000 ht thp nht vn là ging đi chng G49. m đ khi thu hoch ca các ging ngơ lai bin đng khơng ln (30,60 32,65%). Bng 3.19: Các yu t cu thành năng sut ca các ging ngơ lai v thu đơng Ch S T l Khi m đ S ht/ S bp Loi tiêu hàng ht/ lưng khi thu hàng hu đt ht/bp bp 1.000 hoch (ht) hiu/cây Ging (hàng) (%) ht (g) (%) G49 12,00 40,17 1,00 76,28 247,53 32,23 30Y87 15,73 33,80 1,00 80,74 291,60 32,23 14,80 33,47 1,00 80,12 271,40 30,90 Đt 30D55 13,21 38,33 1,00 77,23 276,46 31,93 đ 30N34 SSC586 14,66 35,60 1,00 79,62 299,96 32,30 DK9901 14,05 38,21 1,00 81,51 255,53 32,26 NK67 13,47 41,87 1,00 78,46 284,83 31,76 G49 12,66 39,40 1,00 75,46 247,76 31,73 15,20 35,45 1,00 77,33 294,70 31,53 Đt 30Y87 16,13 36,32 1,00 81,43 274,60 30,73 xám 30D55 30N34 13,30 37,64 1,00 75,66 283,20 32,13 SSC586 15,72 37,00 1,00 80,30 288,13 31,66
59. 57 DK9901 13,73 40,73 1,00 82,63 265,16 31,63 NK67 13,86 40,42 1,00 78,53 301,80 32,06 Qua bng 3.19 cho thy: * V thu đơng S hàng ht/bp: trên c 2 li đt s hàng ht/bp thp nht vn là ging đi chng G49 (đt đ: 12,012,66 hàng, đt xám: 12,6616,13 hàng). Trên đt đ ging cĩ s hàng ht/bp cao nht vn là ging 30Y87 (15,73 hàng), trên đt xám là ging 30D55 (16,13 hàng ht/bp). S ht/hàng: trên đt đ s ht/hàng cao nht vn là ging NK67 (41,87 ht), thp nht là ging 30D55 (33,60 ht). Trên đt xám s ht/ hàng cao nht là ging DK9901 (40,73 ht), thp nht vn là ging 30Y87 (35,45 ht). S bp hu hiu: cũng ging như v hè thu các ging ngơ lai trng trên 2 loi đt đ và đt xám đu cĩ s bp hu hiu/cây như nhau (1,0 bp). T l ht/bp ca các ging ngơ lai trên c 2 loi đt khơng cĩ s chênh lch đáng k (trên đt đ bin đng t 76,2881,51%, ging cĩ t l ht cao nht là DK9901, trên đt xám bin đng t 75,4682,63%, ging cĩ t l ht cao nht vn là ging DK9901). Trng lưng 1.000 ht: trên đt đ bin đng t 247,53299,96 g, ging cĩ trng lưng 1.000 ht cao nht là SSC586, trên đt xám bin đng t 247,76301,80 g, ging cĩ trng lưng 1.000 ht cao nht vn là ging NK67). Trên c 2 loi đt đ và xám ging cĩ trng lưng 1.000 ht thp nht vn là ging đi chng G49. m đ khi thu hoch: cũng ging như v hè thu m đ khi thu hoch ca các ging ngơ lai bin đng khơng ln (30,7332,30%). Mc đích cui cùng trong cơng tác chn ging là tìm ra ging cho năng sut cao, do vy năng sut là yu t quyt đnh hàng đu trong vic chn ging. Năng sut lý thuyt nĩi lên tim năng cho năng sut ca mt ging trong điu kin nht đnh. Vì vy chúng ta phi cĩ bin pháp canh tác phù hp đ đt đưc năng sut thc thu cao nht. Khi t l gia năng sut lý thuyt và năng sut thc thu là tương đương nhau thì mi thc s khai thác ht tim năng năng sut
60. 58 ca ging. Năng sut thc thu là năng sut thc t thu đưc trong điu kin canh tác c th. Chính vì vy, đi vi bt kỳ mt ging ngơ lai nào khi đưa ra sn xut thì năng sut thc thu là yu t quan trng nht. Bng 3.20: Năng sut ngơ lai trên 2 loi đt và 2 v (hè thu và thu đơng ) Ch tiêu Năng sut lý thuyt Năng sut thc thu (t/ha) (t/ha) Thi v Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám Ging G49 68,48 c 70,94 c 56,15 b 58,95 c 30Y87 89,62 ab 93,42 a 76,24 ab 79,58 ab 30D55 75,66 bc 93,46 a 66,32 b 80,64 ab 30N34 80,31 b 83,84 b 70,06 ab 72,04 b Hè thu SSC586 90,33 a 93,68 a 78,65 a 82,20 a DK9901 76,29 bc 81,45 b 64,62 b 68,61 b NK67 91,65 a 98,07 a 78,76 a 84,09 a LSD 5% 9,50 8,49 10,36 8,60 CV% 6,6 5,5 8,4 6,5 G49 68,17 b 70,64 b 57,76 c 59,21 c 30Y87 88,41 a 90,86 ab 75,35 ab 77,81 a 30D55 76,86 b 91,80 ab 66,11 bc 78,21 a 30N34 79,99 ab 81,19 b 67,82 ab 69,10 b Thu đơng SSC586 90,47 a 95,83 a 76,86 a 79,02 a DK9901 79,69 ab 84,93 ab 68,97 ab 72,68 ab NK67 91,76 a 96,61 a 78,02 a 80,70 a LSD 5% 9,24 12,50 10,05 8,25 CV% 6,4 8,2 8,2 6,4 Qua bng 3.20 cho thy: Năng sut lý thuyt: 2 v hè thu thu đơng và trên 2 loi đt đ và xám cĩ s chênh lch khơng đáng k, thp nht vn là ging đi chng G49 (trên đt đ v hè thu là 68,48 t/ha, trên đt đ v thu đơng là 68,17 t/ha; trên đt
61. 59 xám v hè thu là 70,94 t/ha, trên đt xám v thu đơng là 70,64 t/ha). Kt qu trên cũng cho thy: trên 2 v và c 2 loi đt khác nhau năng sut lý thuyt cao nht vn là ging NK67 (đt đ v hè thu thu đơng: 91,6591,76 t/ha, đt xám v hè thu thu đơng: 98,07 96,61 t/ha). Qua x lý thng kê cho thy: v hè thu, trên đt đ ging NK67 và SSC586 sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi ging DK9901, 30N34, 30D55 và đi chng G49, nhưng sai khác khơng cĩ ý nghĩa thng kê vi ging 30Y87. Trên đt xám ging NK67, SSC586, 30D55 và 30Y87 khơng cĩ s khác bit cĩ ý nghĩa thng kê, nhưng sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi ging DK9901, 30N34 và đi chng G49. v thu đơng, trên đt đ, ging NK67, SSC586 và 30Y87 khác bit khơng cĩ ý nghĩa thng kê, nhưng sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi 30D55 và đi chng G49. Trên đt xám, ging NK67 và SSC586 khác bit khơng cĩ ý nghĩa thng kê nhưng sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi ging 30N34 và đi chng G49. Năng sut thc thu: + V hè thu: Trên đt đ năng sut thc thu bin đng t 56,1578,76 t/ha, trên đt xám bin đng t 58,9584,09 t/ha. Trên c 2 loi đt cho năng sut thc thu cao nht vn là ging NK67 (đt đ: 78,76 t/ha, đt xám: 84,09 t/ha). K đn là ging SSC586 (đt đ: 78,65 t/ha, đt xám: 82,20 t/ha), ging 30Y87 (đt đ: 76,24 t/ha) và ging 30D55 (đt xám: 80,64 t/ha). Qua x lý thng kê cho thy: trên đt đ ging NK67, SSC586 sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi ging DK9901 và 30D55, nhưng sai khác khơng cĩ ý nghĩa thng kê vi ging 30N34 và 30Y87. Trên đt xám, ging NK67 và SSC586 khác bit cĩ ý nghĩa thng kê vi ging DK9901, 30N34 và đi chng G49. + V thu đơng: Trên đt đ năng sut thc thu bin đng t 57,76 78,02 t/ha, trên đt xám bin đng t 59,21 80,70 t/ha. Trên c 2 loi đt ging cho năng sut thc thu cao nht vn là ging NK67 (đt đ: 78,02 t/ha, đt xám: 80,70 t/ha). K đn là ging SSC586 (đt đ: 76,86 t/ha, đt xám: 79,02 t/ha), ging 30Y87 (đt đ: 75,35 t/ha) và ging 30D55 (đt xám: 78,21 t/ha).
62. 60 Qua x lý thng kê cho thy: trên đt đ ging NK67, SSC586 khác bit cĩ ý nghĩa thng kê vi ging 30D55 và đi chng G49. Các ging DK9901, 30N34, 30D55 và 30Y87 sai khác khơng cĩ ý nghĩa thng kê. Trên đt xám ging NK67, DK9901, SSC586, 30D55 và 30Y87 khác bit khơng cĩ ý nghĩa thng kê, nhưng sai khác cĩ ý nghĩa thng kê vi ging đi chng G49. Tĩm li, qua đĩ cũng cho thy năng sut lý thuyt và năng sut thc thu ca các ging ngơ lai trng v hè thu và thu đơng trên nn đt xám đu cao hơn trên nn đt đ. 90 80 70 60 50 Đt đ Đt xám T /h40 a 30 20 10 0 G49 30Y87 30D55 30N34 SSC586 DK9901 NK67 Biu đ 3.9: Năng sut thc thu ca các ging ngơ lai v hè thu 90 80 70 60 50 Đt đ t /h40 a Đt xám 30 20 10 0 G49 30Y87 30D55 30N34 SSC586 DK9901 NK67 Biu đ 3.10: Năng sut thc thu ca các ging ngơ lai v thu đơng
63. 62 Bng 3.21: H s tương quan gia năng sut thc thu và các yu t cu thành năng sut ca các ging ngơ lai Các yu t H s tương quan tương quan vi Hè thu Thu đơng năng sut Đt đ Đt xám Đt đ Đt xám Hàng ht/bp 0,59 0,79 0,62 0,75 Ht/hàng 0,09 0,46 0,02 0,26 P 1.000 0,91 0,88 0,86 0,82 Đưng kính bp 0,76 0,79 0,76 0,79 Chiu dài bp 0,44 0,13 0,74 0,08 Qua bng 3.22 cho thy: Yu t trng lưng 1.000 ht: v hè thuthu đơng trên 2 loi đt đ và đt xám cĩ tương quan mnh vi năng sut (h s tương quan ln hơn 0,75). Yu t đưng kính bp: v hè thu, thu đơng và trên c 2 loi đt đu cĩ tương quan mnh đn năng sut (h s tương quan cũng ln hơn 0,75). Điu này th hin rõ bng 3.14, ví d ging 30Y87, SSC586 và NK67 cĩ đưng kính bp cao (t 4,75,1 cm) thì năng sut cũng cao hơn các ging khác. Yu t s hàng ht/bp cĩ tương quan tuyn tính mnh vi năng sut trên đt xám (h s tương quan ln hơn 0,75), nhưng tương quan yu hơn trên đt đ (h s tương quan nh hơn 0,75). * V hè thu Trên đt xám, trng lưng 1.000 ht cĩ tương quan mnh vi năng sut nht bi vì cĩ h s tương quan ln nht (0,88), k tip là đưng kính bp và s hàng ht/bp (cĩ cùng h s 0,79), ít tương quan nht là chiu dài bp (0,13). Trên đt đ, trng lưng 1.000 ht cũng cĩ tương quan tuyn tính mnh vi năng sut ngơ (0,91), yu t th hai cĩ tương quan đn năng sut là đưng kính bp (0,76), tip theo là s hàng ht/bp (0,59), ít tương quan nht vn là dài bp (0,44).
64. 63 * V thu đơng Trên đt xám, trng lưng 1.000 ht cĩ tương quan tuyn tính mnh nht vi năng sut (0,82), k đn là đưng kính bp (0,79), s hàng ht/bp (0,75), ít tương quan nht là chiu dài bp (0,08). Trên đt đ, trng lưng 1.000 ht cĩ tương quan tuyn tính mnh nht vi năng sut (0,86), yu t th hai là đưng kính bp (0,76), k tip là chiu dài bp (0,74), ít tương quan nht là s hàng ht/bp (0,62). Qua phân tích tương quan ca các ging ngơ trng trên đt đ và đt xám v hè thu và thu đơng cho thy: trng lưng 1.000 ht cĩ tương quan tuyn tính mnh vi năng sut ngơ, th 2 là đưng kính bp, th 3 là s hàng ht/bp, th tư là chiu dài bp, s ht/hàng tương quan nghch bin vi năng sut. Bng 3.22: Mt s ch tiêu hĩa tính đt sau thí nghim Stt Ch tiêu phân tích Đt đ Đt xám 1 pH KCL 4,26 4,46 2 Hu cơ (%) 2,66 5,50 3 N (%) 0,138 0,216 4 P2O5 tng s (%) 0,16 0,17 5 K2O tng s (%) 0,06 0,09 6 P2O5 d tiêu (mg/100g) 4,7 6,9 7 K2O d tiêu (mg/100g) 12,8 16,3 8 Ca ++ (ldl/100g) 1,8 2,6 9 Mg ++ (ldl/100g) 1,2 2,9 Sau thí nghim kt qu bng 3.23 cho thy: pH KCL ca 2 loi đt mc chua, hàm lưng mùn và đm mc t trung bình đn khá, lân tng s mc khá, hàm lưng lân d tiêu trên c 2 loi đt đu mc trung bình, Kali d tiêu mc trung bình (đt đ) và khá (đt ++ ++ xám), riêng hàm lưng Kali tng s và các Cation Ca , Mg mc nghèo. Tuy nhiên, qua đĩ cũng cho thy hàm lưng các cht dinh dưng trên đt xám cĩ cao hơn trên đt đ.
65. 64 So vi trưc thí nghim, nhìn chung các cht dinh dưng trong đt trên 2 loi đt đ và xám khơng cĩ s chênh lch đáng k, riêng hàm lưng mùn và đm đt xám trưc thí nghim mc giàu, sau thí nghim mc khá. Điu đĩ cho thy trên nn đt giàu mùn và đm cây ngơ cĩ kh năng hút nhiu hơn.
66. 65 KT LUN VÀ KIN NGH 1. KT LUN T nhng kt qu nghiên cu trên chúng tơi sơ b kt lun như sau: 1.1 Điu kin khí hu và đt đai ti huyn Krơng Pc thích hp cho s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ lai và cĩ th thâm canh đ đt năng sut cao. 1.2 Các ging ngơ lai trng trên 2 loi đt đ và đt xám đu cĩ thi gian sinh trưng trung bình. V hè thu trên nn đt đ là 97104 ngày, đt xám là 97102 ngày. V thu đơng trên nn đt đ là 98103 ngày, trên nn đt xám là 97101 ngày. 1.3 Kh năng sinh trưng v chiu cao cây, s lá, cũng như tc đ tăng trưng, các ging ngơ lai t ra cĩ ưu th là ging: NK67 và SSC586. 1.4 Nhìn chung các ging ngơ lai đu b nhim mt s loi sâu bnh hi nhưng mc đ nh (1 2 đim). Các ging ngơ lai cĩ kh năng chng đ ngã tt, riêng ging đi chng G49 cĩ kh năng chng đ ngã kém hơn. 1.5 Các ging ngơ lai cĩ năng sut lý thuyt và năng sut thc thu cao 2 v hè thu thu đơng và trên 2 loi đt đ và xám là ging NK67 (78,0280,70 t/ha) và SSC586 (76,8679,02 t/ha). 2. KIN NGH 2.1 Cn cĩ nhng nghiên cu tip theo đ cĩ nhng kt lun chính xác hơn v kh năng sinh trưng, phát trin và năng sut ca các ging ngơ lai đ đưa ra sn xut đi trà. 2.2 Tip tc nghiên cu v liu lưng phân bĩn và mt đ trng cho các ging ngơ lai cĩ trin vng đ nâng cao năng sut và hiu qu kinh t cho ngưi sn xut.
67. MT S HÌNH NH NGƠ TRNG TRÊN ĐT Đ
68. MT S HÌNH NH NGƠ TRNG TRÊN ĐT XÁM
69. HÌNH NH V TRÁI VÀ CÙI CA CÁC GING NGƠ TRÊN ĐT XÁM
70. HÌNH NH V TRÁI VÀ CÙI CA CÁC GING NGƠ TRÊN ĐT Đ
71. HÌNH NH TRÁI VÀ HT CA CÁC GING NGƠ
72. HT CA 7 GING NGƠ
73. TÁC GI BÊN RUNG BP THÍ NGHIM
74. NĂNG SUT LÝ THUYT V THU ĐƠNG TRÊN ĐT XÁM BALANCED ANOVA FOR VARIATE LL FILE NSLTTDDX 27/ 9/10 22: 0 :PAGE 1 VARIATE V002 LL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 6 1538.20 256.366 5.03 0.006 2 * RESIDUAL 14 714.179 51.0128 * TOTAL (CORRECTED) 20 2252.37 112.619 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NSLTTDDX 27/ 9/10 22: 0 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS LL G49 3 70.6429 30Y87 3 90.8591 30D55 3 91.7954 30N34 3 81.1906 SSC586 3 95.8324 DK9901 3 84.9273 NK67 3 96.6126 SE(N= 3) 4.12362 5%LSD 14DF 12.5079 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSLTTDDX 27/ 9/10 22: 0 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 21) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | LL 21 87.409 10.612 7.1423 8.2 0.0062