Tài liệu Tập huấn Biên soạn giáo trình Tài liệu phần dành cho địa phương

Nội dung text: Tài liệu Tập huấn Biên soạn giáo trình Tài liệu phần dành cho địa phương

1. Dự án Việt – Bỉ Nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng giáo viên tiểu học và trung học cơ sở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam (VIE 04 019 11) tËp huÊn bbiiªªnn sso¹¹n gi¸¸oo tr×nh,, tμi lliiÖÖuu phÇnn ddμμnnhh cho ®®Þa pphh−−¬¬nng (CÊp THCS) Cho giảng viên sư phạm, giáo viên trường thực hành trung học cơ sở, phổ thông dân tộc nội trú 14 tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam Hμ Néi : 28/6/- 7/7/2007
2. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø NHÊT (28/6/2007) PHÇN TμI LIÖU POWERPOINT
3. Biên soạngiáotrình, tàiliệu phầndànhchođịaphương (THCS) Bước đầukhảosátviệc đang thựchiệnvàlýdo tại sao cầnthựchiện- trong và sau khóa tậphuấn 1 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) Mụctiêutrọng tâm của khóa tậphuấn z Xác định giáo trình, tài liệu địaphương cầnbiên soạn z Xác định cách thứcbiênsoạn z Lậpkế hoạch biên soạntàiliệu, giáo trình ởđịa phương z Thực hành xây dựng đề cương, biên soạngiáotrình giảng dạy ở các trường CĐSP và tài liệudạy ở trường THCS 2 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) 1
4. Tiếntrìnhtậphuấn z Chia nhóm - Địalý, Văn, Lịch sử - GV tham gia biên soạngiáotrìnhCĐSP, tài liệu THCS -Cáctỉnh thuộcdự án z Các bài trình bày, làm việc theo nhóm, thảoluậncả lớp, nhóm đạidiện(chomộtcụm các nhóm) trình bày trướclớp(phương pháp “quả bóng tuyết”) z Phác thảo, thảoluận, ghi chép ý kiến z Phầnthựchành z Thư ký của các nhóm và thư ký củacả lớp 3 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) Kếtquả của khóa tậphuấn z Phác thảo đề cươngchocácmônvàcáctỉnh z Phác thảogiáotrìnhchocáctrường CĐSP và tài liệugiảng dạy cho các trường THCS z Phác thảokế hoạch biên soạn z Đạibiểuthamdự khoá tậphuấnkhitrở vềđịaphương có thể: – Phát triểnkế hoạch của địaphương – Lựachọntàiliệu và thông tin ở từng địaphương – Xây dựng đề cương và giáo trình, tài liệuchotừng địaphương – Tham gia giải thích, hướng dẫn đồng nghiệpvề giáo trình, tài liệu biên soạn 4 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) 2
5. Giáo trình địaphương z Chúngtahiểubiếtgìvề “giáo trình, tài liệu địaphương”? – Mục đích? – Mục tiêu? – Định nghĩa? – Phạmvi? – Kinh nghiệmtínhtớithời điểmhiệntại? – Kế hoạch cho thờigiantới? – Thựctrạng? 5 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) Dự án hỗ trợ cho việcbiênsoạn tài liệu, giáo trình địaphương Việchỗ trợ bao gồmcáclĩnh vựcsau z Khoá tậphuấn này (và nhiều khoá tậphuấntiếp theo) z Tiếp đến phát triểnbăng hình, in ấntàiliệu, lập đề cương, lập kế hoạch z Tổng kết các kinh nghiêm ở các địaphương z Củng cố tài liệuphácthảo z Dạyvàhọctíchcực z Đánh giá quá trình thựchiện, trao đổikinhnghiệmvàkếtquả giữacáctỉnh 6 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) 3
6. Hoạt động - Phần1 z Tham khảomụcHoạt động ở phầnTổng hợpNgày1 z Thảoluận, xác định và phảnhồivề các nội dung sau: – Sẽ làm gì trong khoá tậphuấnnày – Có hiểubiếtgìvề “tài liệu, giáo trình địaphương” – Các tài liệuhiệncólàgìvàcáctàiliệu đónhư thế nào – Điềugìthựcsự diễnratrongviệcdạyvàhọc“tàiliệu, giáo trình địaphương” 7 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) Hoạt động - Phần2 z Phân tích, đánh giá cấutrúcvànội dung giáo trình giảng dạytạicáctrường CĐSP cũng như các tài liệu dùng ở trường THCS đãbiết hoặctừng tham khảo z Những thuậnlợi, khó khăn, cơ hộigặpphải trong quá trình biên soạnvàthựchiện“tài liệu, giáo trình phần dành cho địaphương”? 8 Ngày 1 - Buổi sáng (JP) 4
7. Xác định giáo trình, tài liệu cầnbiênsoạn Đưarađịnh nghĩavề giáo trình, tài liệuvà những mục tiêu chung của giáo trình, tài liệu Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 1 Những tài liệunàocầnbiênsoạncho giáo trình, tài liệu địaphương † Đề cương tài liệu, giáo trình và đề cương cho từng phần † Tài liệudạyhọc † Tài liệuin ấn, băng hình, và các phương tiện đatruyền thông khác † Đồ dùng dạyhọc † Tài liệubổ trợ cho tài liệuhiệncó † Giáo trình để sử dụng ở CĐSP † Tài liệu để sử dụng ở THCS Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 2 1
8. Ai sẽ sử dụng những tài liệunày? † Các trường Cao đẳng sư phạm „ Giảng viên „ Sinh viên, cán bộ họctạichức † Các trường trung họccơ sở „ Giáo viên „ Họcsinh † Ngườisử dụng có nhiều/ ít nguồntham khảo † Khu vựcnôngthôncũng như thành thị † Các tỉnh thành và các nhóm dân tộcthiểu số Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 3 Đặc điểmcủangườisử dụng tài liệu Những gì chúng ta có thể giảđịnh về ngườisử dụng tài liệulà: † Kinh nghiệmtronggiảng dạy, đào tạovà họctập? † Đãquenvới giáo trình? † Kinh nghiệmtrongviệcbiênsoạntàiliệu? † Khả năng tiếpcận các nguồn đào tạo? † Những mong muốntrongviệcgiảng dạy, họctậpvàđào tạo? † Tự tin và năng lực? Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 4 2
9. Những đặc điểmnàosẽ làm cho tài liệutrở nên có hiệuquả vớingườisử dụng? Phù hợpvới đặc điểmcủangườisử dụng về các mặt: † Nội dung † Cấutrúc † Thành phần † Văn phong † Mức độ † Khổ sách và cách trình bày † Chấtlượng † Sự phù hợpvới nhu cầucủangườisử dụng và hoàn cảnh sử dụng Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 5 Mục tiêu, phạmvi vànhững hạnchế Những gì chúng ta có thểđịnh nghĩavề tài liệulà † Mục tiêu là gì? † Phạmvi? † Những hạnchế? Xem xét các khía cạnh . † Thành phần, phương tiệntruyền thông, nguồn? † Nội dung bao quát? † Mức độ đadạng và mức độ chuẩnhoá? Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 6 3
10. Tài liệusẽđượcsử dụng như thế nào? † Trong lớphọc, ở nhà, ở phòng hội đồng? † Tạimộttỉnh hoặcmộtsố tỉnh? † Do một nhóm GV hoặc cá nhân một GV nào đó? † Vớitrợ giảng/ giáo viên hoặctự học † Là mộtphầncủachương trình giảng dạy chính thứchoặcnhư là tài liệuphụ trợ? † Trựctiếpsử dụng trong chương trình ĐTGV THCS/tài liệuGDTHCShoặc để chuẩnbị cho các hoạt động ĐTGV THCS/tài liệuGD THCS ? Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 7 Hoạt động- Phần1: Phảnhồi đốivớicác vấn đề đượcnêuratrongphầntrìnhbày Trong nhóm nhỏ † Thảoluậncácvấn đề đượcnêura trong phầntrìnhbày † Thêm những vấn đề mà họcviênthấy cầnquantâm † Đưaracáckếtluận † Chuẩnbị báo cáo và tham gia thảo luậntrướctoànlớp Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 8 4
11. Hoạt động- Phần2: Xácđịnh các mụctiêu cơ bản trong nhóm Trong từng nhóm nhỏ, dựatrêncáckết luậncủahọcviênở mụchoạt động phần1 để: † Xác định các mụctiêucơ bảncủatài liệugiáotrìnhđịaphương cầnphát triển „ Đốivới các môn: Lịch sử, Địalý, Vănhọc „ Đốivớiviệcsử dụng ở các trường CĐSP „ Đốivớiviệcsử dụng ở các trường THCS Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 9 Hoạt động - phần3: Tìmhiểucácmục tiêu đã đượctraođổigiữacácnhóm Dựa trên các hoạt động ở phần1 vàphần2 † So sánh các mục tiêu mà nhóm đãnêura vớicácmụctiêucủa các nhóm cùng môn học và cùng mộttrìnhđộ (biên soạngiáo trình CĐSP hay tài liệuTHCS) † Tìm kiếmsự nhấttrígiữa các nhóm † Chuẩnbị trình bày về các mụctiêuđã được thống nhấttrướclớp Ngày 1 - Buổi chiều (JP) 10 5
12. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø NHÊT (28/6/2007) PHÇN TæNG HîP
13. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Khoá tập huấn về thiết kế và biên soạn giáo trình phần dành cho địa phương (THCS) Thời gian: Từ 28/ 6 – 7/ 7/ 2007 Địa điểm: Khách sạn La thành, Đội Cấn, Hà Nội Xem thông tin chi tiết của khoá tập huấn (10 ngày) trong Chương trình tập huấn Ngày thứ nhất: Buổi sáng Giới thiệu khoá tập huấn và nhiệm vụ của việc biên soạn tài liệu, giáo trình địa phương. Nội dung trọng tâm • Giám đốc dự án chào đón đại biểu, giới thiệu bối cảnh và mục tiêu khoá tập huấn • Chuyên gia tiếp tục chương trình, giới thiệu những vấn đề cơ bản sẽ được thảo luận trong khoá tập huấn. • Giới thiệu tiến trình khóa tập huấn. • Thảo luận trong nhóm, xác định và xem xét nội dung và cấu trúc giáo trình, tài liệu đang sử dụng tại các trường trung học cơ sở và các trường cao đẳng sư phạm. • Các nhóm thảo luận lý do biên soạn các tiết học phần dành cho địa phương và việc biên soạn cũng như sử dụng tài liệu để dạy các tiết học này • Đại biểu tham dự khóa tập huấn bắt đầu thảo luận trong nhóm và trao đổi ý kiến trước toàn lớp. Kết quả Quý vị đại biểu có hiểu biết cụ thể: • lý do dự án tổ chức khóa tập huấn, mục đích khóa tập huấn là gì? cần đạt được gì? và thành viên tham dự là ai? • mục đích của việc phát triển giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương • chương trình, thời gian và tiến trình của khoá tập huấn. • dự án sẽ hỗ trợ những gì trong việc biên soạn giáo trình, tài liệu. Giới thiệu Chương trình Buổi sáng khái quát toàn bộ nội dung sẽ diễn ra trong 10 ngày tập huấn. Khoá tập huấn sẽ tập trung vào tình hình hiện tại và những gì mà dự án sẽ hỗ trợ trong tương lai. Buổi sáng hôm nay cho chúng ta cơ hội để gặp gỡ nhau và biết mục đích sự có mặt của chúng ta ở đây để làm gì. Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 1 của 4
14. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Các hoạt động • Thảo luận trong nhóm nhỏ những vấn đề được nêu ra trong phần trình bày của chuyên gia • Phân tích và xem xét những tài liệu mà quý vị đã sử dụng hoặc biết tới. • Cân nhắc xem các tài liệu này có liên hệ gì tới tài liệu, giáo trình được biên soạn ở địa phương • Thư ký nhóm ghi chép ý kiến của đại biểu. • Nêu vấn đề và thảo luận ý kiến đóng góp của các nhóm trong phần thông tin phản hồi của toàn thể lớp tập huấn • Ghi lại những kết quả đã đạt được và những vấn đề cần thảo luận thêm. • Dựa vào chương trình tập huấn, hoàn thiện mục tự đánh giá dưới đây để làm tài liệu tham khảo. • Ghi lại những nội dung quan trọng và các vấn đề cần theo dõi. Tài liệu tham khảo Các bài trình bày; Một số tài liệu, giáo trình hiện có; Chương trình tập huấn Bình luận Phần này tạo tiền đề cho chúng ta đặt câu hỏi về tài liệu, giáo trình địa phương và những tài liệu có thể biên soạn để đào tạo giáo viên và để giáo viên trung học cơ sở có thể sử dụng trong giảng dạy. Một số vấn đề chúng tôi có thể trả lời trong phần này. Những vấn đề khác chúng tôi cần phải xem xét kỹ hơn để có câu trả lời. Việc khảo sát này là một phần mục đích của khoá tập huấn. Khi khoá tập huấn kết thúc, quý vị sẽ tiếp tục khảo sát để có kết luận cuối cùng cho hoàn cảnh cụ thể ở địa phương mình. Tự đánh giá Quý vị đã rút ra những kết luận gì từ nội dung tập huấn này? (ghi vào chỗ trống) Quý vị sẽ làm gì sau phần tập huấn này? (ghi vào chỗ trống) Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 2 của 4
15. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày thứ nhất: Buổi chiều Xác định tài liệu cần biên soạn Nội dung trọng tâm • Tiếp nối chương trình buổi sáng • Chuyển sang xác định tài liệu nào cần phát triển cho các trường cao đẳng sư phạm và trường trung học cơ sở. • Phân tích những tương đồng và khác biệt giữa người sử dụng tài liệu. Việc này sẽ giúp chúng tôi hiểu tài liệu mà chúng ta cần là gì. • Tiến tới xác định mục tiêu, phạm vi và hạn chế của tài liệu, giáo trình địa phương cần biên soạn Kết quả Quý vị sẽ có hiểu biết rõ hơn và cụ thể hơn về đặc điểm của tài liệu, giáo trình địa phương cần biên soạn Giới thiệu Trong buổi chiều hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu những vấn đề còn tồn tại trong tài liệu giáo trình địa phương và những gì chúng ta cần phát triển. Chúng ta sẽ xem xét và hiểu rõ ràng hơn về sự khác biệt giữa những người cùng sử dụng tài liệu, cách sử dụng và tài liệu mà họ thấy hiệu quả. Các hoạt động • Thảo luận trong nhóm nhỏ những vấn đề được nêu ra trong phần trình bày mở đầu của buổi chiều. • Ghi chép • ChuNn bị đóng góp ý kiến cho phần phản hồi Tài liệu tham khảo Quy định của Bộ giáo dục và đào tạo về tài liệu, giáo trình địa phương Bình luận Qua phần này, quý vị sẽ thấy có nhiều điều chưa thống nhất đối với giáo trình địa phương. Không có gì đáng ngạc nhiên cả, vì đó là bản chất của tài liệu, giáo trình dành cho địa phương. Vì thế, quý vị và các bạn đồng nghiệp của mình ở địa phương sẽ có nhiều tự chủ trong việc biên soạn tài liệu, giáo trình địa phương để phù hợp với địa phương mình để có thể đáp ứng nhu cầu học tập và giảng dạy của giáo sinh và học sinh tại các trường trung học cơ sở. Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 3 của 4
16. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự đánh giá Quý vị đã rút ra những kết luận gì từ nội dung tập huấn này? (ghi vào chỗ trống) Quý vị sẽ làm gì sau buổi tập huấn này? (ghi vào chỗ trống) Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 4 của 4
17. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø HAI (29/6/2007) PHÇN TμI LIÖU POWERPOINT
18. Xác định nộidung cần biên soạnchotừng môn học Lậpkế hoạch và tìm nguồntàiliệu tham khảo Ngày 2 - Buổi sáng (JP) 1 Rút ra kếtluậndựatrênnhững gì đã được thiếtlập ở những buổithảoluậntrước Những điềucầnchúý „ Ai sẽ sử dụng những tài liệunày „ Đặc điểmcủangườisử dụng tài liệu „ Tài liệusẽđượcsử dụng như thế nào „ Những mục tiêu chung củatàiliệu Sử dụng kiếnthứcnàyđể xác định nội dung Sử dụng sự hiểubiếtvàcảmgiáccủabản thân Ngày 2 - Buổi sáng (JP) 2 1
19. Xác định tài liệuthamkhảo „ Cầnnhững tài liệuthamkhảogì? „ Tìm nguồntàiliệuthamkhảo ởđâu? „ Tài liệuthamkhảosẽđượcsử dụng như thế nào? - Như tài liệuhọctậptrongchươngtrìnhdànhcho địaphương -Như nguồntàiliệuthamkhảochoviệchọc -Cungcấp thông tin cho tác giả biên soạn Ngày 2 - Buổi sáng (JP) 3 Hoạt động- Phần1 „ Thảoluậnlấy thông tin (Brainstorm) trong các nhóm „ Tự do đóng góp ý kiếnvàliệt kê ghi lên giấy A0/flipchart „ Không chấtvấn, thảoluậnhay đánh giá ý kiến „ “Quả bóng tuyết”, nhóm lớn: kếthợpcác nhóm cùng môn học, cùng trình độ (CĐSP hoặc THCS), sau đóthảoluậncả lớp „ Các nhóm lớn đánh giá những ý kiến đóng góp, chỉnh sửa để lêndanhsáchcácý kiến đã đượcthống nhất Ngày 2 - Buổi sáng (JP) 4 2
20. Hoạt động- Phần2 „ Thựchiệnquátrìnhnày2 lần: trước tiên để xác định nội dung, sau đóxác định nguồntàiliệuthamkhảo „ Trợ giảng giúp các nhóm thảoluận „ Thư ký nhóm tổng kết và chuyển những ghi chép đã đượcthống nhất của các nhóm để đánh máy „ Sử dụng phầnhướng dẫnhoạt động trong phầntàiliệu chung cho ngày 2 Ngày 2 - Buổi sáng (JP) 5 3
21. Mối liên hệ giữagiáotrình, tàiliệu phầndànhchođịaphương với sách giáo khoa, sách giáo viên Giáo trình biên soạnchođịaphương dựa trên nội dung của giáo trình, tài liệu chính khoá Ngày 2 - Buổi chiều (JP) 1 Những nộidung cầntìmhiểu „ Giáo trình, tài liệu đề nghị biên soạnchođịa phương có liên hệ gì vớitàiliệudạyvàhọc chính khoá? „ Sách giáo khoa chính khoá hiện nay có gợiý gì cho cấu trúc và nội dung giáo trình, tài liệu cầnbiênsoạn? „ Chương trình chuẩnquốcgiavàhướng dẫn củaBộ Giáo dụcvàĐào tạocógợiý gìcho nội dung biên soạntàiliệu, giáo trình phần dành cho địaphương Ngày 2 - Buổi chiều (JP) 2 1
22. Hoạt động- Tiếntrình“Quả bóng tuyết” Trong các nhóm nhỏ „ Phân tích cấutrúcvànội dung của sách giáo khoa, sách giáo viên và chương trình khung „ So sánh với đề xuất cho giáo trình, tài liệu dành cho địa phương Trong các nhóm lớn(cụm nhóm cùng môn; biên soạn giáo trình CĐSP hoặctàiliệu THCS) „ Trao đổikếtquả của các nhóm nhỏđểđi đếnthống nhất trong nhóm lớn Lớptậphuấn „ Đạidiệnmộtsố nhóm trình bày trướclớp „ Thảoluậntheolớpvàrútrakếtluận Ngày 2 - Buổi chiều (JP) 3 Hoạt động- Rút ra kếtluận Chương trình chính Giáo trình phầndành khoá cho địaphương „ Nội dung chương trình „ Nội dung đề xuấtdựa trên giáo trình, tài liệu chính khoá „ Cấutrúcvànội dung củatàiliệudạy/ học „ Cấutrúcgiáotrìnhtài liệu, giáo trình phần dành cho địaphương? Ngày 2 - Buổi chiều (JP) 4 2
23. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø HAI (29/6/2007) PHÇN TæNG HîP
24. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 2: Buổi sáng Xác định những nội dung cần biên soạn đối với từng môn học Cấu trúc và trọng tâm • Nối tiếp nội dung đã đề cập trong Ngày 1 • Các nhóm xác định rõ hơn nội dung cần biên soạn để sử dụng ở trường CĐSP và THCS • Xác định nguồn tài liệu tham khảo sử dụng trực tiếp trong giảng dạy giáo trình CĐSP, tài liệu THCS phần dành cho địa phương và nguồn tài liệu tham khảo gián tiếp để lấy ý tưởng. Kết quả Cuối buổi các nhóm cần có bản phác thảo đầu tiên liệt kê nội dung chính của giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương mà nhóm sẽ biên soạn Giới thiệu Nối tiếp từ nội dung đã đề cập trong phần thảo luận ngày hôm trước, trong phần này các nhóm sẽ xem xét kỹ lưỡng hơn phần nội dung biên soạn cho các trường CĐSP và THCS. Tiếp đó chúng ta sẽ xác định nguồn tài liệu tham khảo để hỗ trợ và làm phong phú thêm cho tài liệu biên soạn. Hoạt động Trong các nhóm nhỏ • Thảo luận nhóm để lấy ý tưởng về nội dung tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương (theo môn học, cấp học): dùng phương pháp cùng đưa ra các ý tưởng (brainstorm), viết lên giấy AO/flipchart. Tại thời điểm này ghi lại tất cả các ý tưởng, không cần lựa chọn hay bàn bạc gì. Kết hợp với các nhóm khác (Giáo trình CĐSP hoặc tài liệu THCS) cùng môn học • So sánh danh mục liệt kê cuả các nhóm và cùng chỉnh sửa để có được bản phác thảo đầu tiên về các nội dung chính. • Làm tương tự cho việc tìm ý tưởng xây dựng một bản phác thảo nguồn tài liệu cho giáo trình, tài liệu cần biên soạn. Làm việc cả lớp • “Phóng viên lưu động” (người quan sát các nhóm hoạt động, ghi chép lại những phần tiêu biểu) tổng kết những điểm nổi bật nhất và các vấn đề phát sinh, cả lớp cùng thảo luận và bình luận • Thư ký các nhóm lớn tổng kết những gì đã ghi chép từ ý kiến thống nhất của nhóm và chuyển qua cho thư ký của lớp đánh máy. Tài liệu tham khảo Những ghi chép của 1 ngày, tài liệu và các ý kiến phát sinh. Các kinh nghiệm và ý kiến của học viên. Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 1 của 4
25. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Bình luận Đừng quá lo lắng nếu bạn cảm thấy bản danh sách của mình chưa hoàn thiện. Tất nhiên chúng sẽ chỉnh sửa lại. Các đơn vị có liên quan tại tỉnh sẽ duyệt và đóng góp thêm ý kiến. Và sau này các tác giả, người tham gia biên soạn giáo trình, tài liệu cũng có cơ hội để nghiên cứu thêm các nguồn tài liệu tham khảo. Điều quan trọng trong hoạt động này là đưa ra những lời nhận xét tốt nhất, những kinh nghiệm và thông tin thích hợp nhất, cùng tham gia chia sẻ ý kiến với đồng nghiệp để tìm ra giáo trình, tài liệu phù hợp đối với hoàn cảnh địa phương. Tự đánh giá Kết luận rút ra từ buổi sáng này? Công việc sẽ làm ở phần sau? Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 2 của 4
26. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 2: Buổi chiều Mối liên hệ giữa tài liệu giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương với sách giáo khoa và sách giáo viên Cấu trúc và trọng tâm • Chuyên gia giới thiệu nội dung, mục đích và nhiệm vụ cần đạt được • Các nhóm phân tích cấu trúc các tài liệu ví dụ, nội dung của chương trình khung và quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương, và lưu ý phần nội dung mà các tỉnh đăng ký biên soạn • Kết luận chung của cả lớp về mối liên hệ giữa tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương và tài liệu, giáo trình chính khoá. Kết quả Cả lớp tập huấn cũng như từng cá nhân học viên có nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa giáo trình, tài liệu chính khoá và tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương và cấu trúc của sách giáo khoa, sách giáo viên và giáo trình CĐSP Giới thiệu Phần này tập trung vào mối liên hệ giữa giáo trình, tài liệu địa phương và tài liệu trọng tâm của giáo trình, tài liệu chính khoá. Trong phần này, chúng ta sẽ xem xét kỹ lưỡng cấu trúc và nội dung của sách gíáo khoa và sách giáo viên và cân nhắc xem cách kết hợp giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương vào phần phần chính khoá như thế nào? Nội dung của Buổi chiều có liên quan tới nội dung của các buổi trước và tạo nền tảng cho cho các buổi sau. Khi đó chúng ta sẽ tiếp tục phát triển đề cương, tài liệu, các hoạt động và kế hoạch biên soạn tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương. Hoạt động Trong các nhóm nhỏ • Phân tích cấu trúc của sách giáo khoa và sách giáo viên có liên quan • Xác định nội dung bao quát được quy định trong Chương trình THCS • So sánh với những đề xuất biên soạn tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương mà các nhóm đã xây dựng ở các buổi trước và với các quy đinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương Trong các nhóm lớn (kết hợp cùng môn học; Giáo trình CĐSP hoặc Tài liệu THCS) • Thảo luận các kết quả sơ bộ và xác định các kết luận quan trọng nhất về mối liên hệ giữa giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương và giáo trình, tài liệu chính khoá về mặt nội dung và cấu trúc. Cả lớp • Người quan sát được lựa chọn báo cáo ngắn gọn những điểm quan trọng nhất thu nhận được từ phần thảo luận nhóm. • Đại biểu nhóm trình bày trước lớp • Cả lớp thảo luận và ghi lại các kết luận chính. Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 3 của 4
27. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tài liệu tham khảo Sách giáo khoa THCS, sách giáo viên và chương trình THCS; ghi chép của các nhóm từ buổi sáng; tài liệu hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với giáo trình, tài liệu dành cho địa phương. Bình luận Trong hoạt động này, học viên xem lại các phân tích tài liệu trước đó và tiếp tục phân tích. Làm như vậy, chúng ta sẽ bắt đầu xác định cấu trúc và nội dung của tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương. Việc này rất quan trọng cho các buổi sau, hướng tới việc biên soạn tài liệu, giáo trình phần dành cho địa phương. Tự đánh giá Kết luận rút ra từ buổi họp này? Công việc sẽ làm ở phần sau? Tổng hợp ngày thứ 1 Trang 4 của 4
28. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø BA (30/6/2007) PHÇN TμI LIÖU
29. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 CẤU TRÚC TÀI LIỆU (THCS) Tên tài liệu: MỤC LỤC PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TÀI LIỆU 1. Đối tượng sử dụng 2. Mục tiêu chung 3. Thời lượng 4. Cấu trúc 5. Cách sử dụng tài liệu PHẦN 2: NỘI DUNG TÀI LIỆU BÀI: (tiết ) 1. Mục tiêu 2. Thông tin Kênh chữ và kênh hình 3. Các phương tiện hỗ trợ 3.1.Thiết bị/ đồ dùng dạy học 3.2. Tài liệu tham khảo 4. Gợi ý cách tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động 1: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) - Mục tiêu - Dự kiến thời gian - Đồ dùng dạy học - Cách tiến hành Hoạt động 2: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) - Mục tiêu - Dự kiến thời gian - Đồ dùng dạy học - Cách tiến hành Hoạt động n: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) Các hoạt động đánh giá/tự đánh giá (nếu có) BÀI: (tiết ) PHẦN 3: NHỮNG VẤN ĐỀ ÔN TẬP TỔNG KẾT TÀI LIỆU (Các câu hỏi tự luận và trắc nhiệm) PHẦN 4: BẢNG TRA THUẬT NGỮ PHẦN 5: PHỤ LỤC Đồ dùng (nếu có) (Ví dụ: bản đồ, tranh ảnh, tư liệu địa phương ) Tài liệu tham khảo (để biên soạn tài liệu này) Ngày 3 – Buổi chiều – Cấu trúc tài liệu THCS
30. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 CẤU TRÚC GIÁO TRÌNH (CĐSP) Tên giáo trình MỤC LỤC A: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ GIÁO TRÌNH 1. Đối tượng sử dụng 2. Mục tiêu chung 3. Thời lượng 4. Cấu trúc 5. Cách sử dụng giáo trình B: NỘI DUNG GIÁO TRÌNH Bài mở đầu: Tổng quan về nội dung (Văn/LS/ĐL) địa phương Phần I: Nội dung (Văn/LS/ĐL) địa phương CHƯƠNG I: . (thời lượng .) Bài 1 .(* Mẫu bài ở trang sau) Bài 2 . Bài n . CHƯƠNG : . (thời lượng .) Bài 1 . Bài 2 . Bài n . Phần II: Phương pháp dạy học nội dung (Văn/LS/ĐL) địa phương CHƯƠNG I: Phương pháp dạy học nội dung (Văn/LS/ĐL) địa phương (thời lượng ) Bài 1 . Bài 2 . Bài n . CHƯƠNG II: Hướng dẫn thực hành dạy học các bài cụ thể theo ctrình THCS (thời lượng ) Bài 1 . Bài 2 . Bài n . Ghi chú: - Bài mở đầu và Phần I chiếm khoảng 50%, Phần II chiếm khoảng 50% tổng thời lượng - Chú ý đến việc hướng dẫn SV tự học - Tăng cường thực hành dạy học vi mô cho Phần II C: NHỮNG VẤN ĐỀ ÔN TẬP TỔNG KẾT TOÀN GIÁO TRÌNH (Các câu hỏi tự luận và trắc nghiệm) D: BẢNG TRA THUẬT NGỮ E: PHỤ LỤC Đồ dùng (nếu có) (Ví dụ: bản đồ, tranh ảnh, tư liệu địa phương ) Tài liệu tham khảo (để biên soạn giáo trình này) Ngày 9 – Buổi chiều – Cấu trúc giáo trình CĐSP (sửa)
31. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 BÀI/CHƯƠNG (thời lượng) 1. Mục tiêu 2. Thông tin Kênh chữ và kênh hình 3. Các phương tiện hỗ trợ 3.1.Thiết bị/ đồ dùng dạy học 3.2. Tài liệu tham khảo 4. Gợi ý cách tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động 1: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) - Mục tiêu - Dự kiến thời gian - Đồ dùng dạy học - Cách tiến hành Hoạt động 2: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) - Mục tiêu - Dự kiến thời gian - Đồ dùng dạy học - Cách tiến hành Hoạt động n: .(tên hoạt động và dự kiến thời gian) Các hoạt động đánh giá/tự đánh giá (nếu có) Ngày 9 – Buổi chiều – Cấu trúc giáo trình CĐSP (sửa)
32. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tài liệu Phương pháp “4 bước” để biên soạn tài liệu (Ghi chó: Tμi liÖu trong tê ph¸t nμy ®−îc trÝch tõ tμi liÖu cña Richard Freeman. C¸c th«ng tin chi tiÕt vμ c¸c héi th¶o tËp huÊn nμy cã thÓ ®−îc lÊy tõ t¸c gi¶ theo tho¶ thuËn. H·y liªn l¹c theo ®Þa chØ Rd@freeman.net.co.uk ) Chu tr×nh häc tËp Chu tr×nh häc Môc tiªu Ho¹t ®éng VÝ dô ViÖc häc cña t«i tiÕn Ho¹t ®éng kh¸c triÓn nh− thÕ nμo? §¹t ®−îc môc tiªu? NhiÖm vô tiÕp theo Mçi chu tr×nh häc tËp ®ßi hái cã: • C¸c môc tiªu • C¸c vÝ dô • C¸c ho¹t ®éng • Ph¶n håi vÒ c¸c ho¹t ®éng • Tù ®¸nh gi¸ kÌm theo c¸c th«ng tin ph¶n håi Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 1 của 10
33. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ph−¬ng ph¸p 4 b−íc Ph−¬ng ph¸p 4 b−íc lμ c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó biªn so¹n mét phÇn cã hiÖu qu¶ trong c¸c tμi liÖu häc tËp. C¸c b−íc nμy lμ: 1. ViÕt c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ sau khi kÕt thóc phÇn/bμi. C¸c c©u hái nμy sÏ ®−îc ng−êi häc sö dông ®Ó kh¼ng ®Þnh viÖc hä ®· n¾m ch¾c ®−îc c¸c chñ ®iÓm trong phÇn/bμi; 2. ViÕt c¸c kÕt qu¶ häc tËp thu l−îm ®−îc tõ phÇn nμy – c¸c kÕt qu¶ nμy xuÊt ph¸t tõ c¸c c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸. 3. ViÕt c¸c ho¹t ®éng gióp ng−êi häc nghiªn cøu tμi liÖu míi. 4. Bæ sung phÇn v¨n b¶n cßn l¹i ®Ó hoμn thiÖn phÇn/bμi. Ph−¬ng ph¸p bèn b−íc n o p q C¸c kÕt qu¶ C¸c kÕt qu¶ C¸c kÕt qu¶ Ho¹t ®éng 1 VÝ dô vμ v¨n b¶n Ho¹t ®éng 1 Ho¹t ®éng 2 VÝ dô vμ v¨n b¶n Ho¹t ®éng 2 VÝ dô vμ v¨n b¶n C¸c c©u hái tù C¸c c©u hái tù C¸c c©u hái tù C¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ ®¸nh gi¸ ®¸nh gi¸ ®¸nh gi¸ Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 2 của 10
34. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 B−íc 1: C¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ V× sao l¹i cÇn cã c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸? §èi víi t¸c gi¶ biªn so¹n: • nãi cho b¹n biÕt d¹y c¸i g× §èi víi ng−êi häc: • gióp kiÓm tra viÖc hoμn thμnh mét phÇn • gióp x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò/khã kh¨n trong häc tËp • cã thÓ chØ ra c¸c ho¹t ®éng ®iÒu chØnh C¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ & c¸c ho¹t ®éng C¸c ho¹t ®éng khuyÕn khÝch häc tËp C¸c c©u hái ®¸nh gi¸ kh¼ng ®Þnh, kh¾c s©u viÖc häc tËp Nguyªn t¾c ph©n lo¹i cña Bloom vÒ c¸c kÕt qu¶ häc tËp TrËt tù cña Bloom §/gi¸ Tæng hîp Ph©n tÝch ¸p dông HiÓu BiÕt Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 3 của 10
35. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 LËp kÕ ho¹ch cho c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ 1. Suy nghÜ vÒ nh÷ng g× mμ b¹n muèn häc sinh cã thÓ lμm ®−îc sau khi kÕt thóc phÇn häc 2. Lùa chän c¸c môc quan träng 3. S¾p xÕp c¸c môc theo tr×nh tù häc tËo 4. KiÓm tra sù s¾p xÕp theo c¸c møc ®é cña Bloom 5. LÆp l¹i c¸c b−íc trªn nÕu cÇn C¸c nguån ý t−ëng cho c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ • b¹n sÏ yªu cÇu häc sinh lμm nh÷ng g× ®Ó chøng tá ®−îc c¸c em n¾m ®−îc chñ ®iÓm? • m« t¶ ho¹t ®éng cña mét häc sinh hiÓu chñ ®iÓm • m« t¶ ho¹t ®éng cña mét häc sinh kh«ng hiÓu chñ ®iÓm– ghi l¹i nh÷ng lçi vμ chç thiÕu cña em ®ã. Biªn so¹n mét c©u hái tù ®¸n gi¸ 1 C©u tr¶ lêi b¹n mong ®îi 2 C¸ch diÔn ®¹t c©u hái 3 Nh÷ng lçi hay gÆp 4 NhËn xÐt vÒ c¸c lçi hay gÆp Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 4 của 10
36. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Biªn so¹n mét c©u hái tù ®¸nh gi¸ nh− thÕ nμo? NhiÖm vô • viÕt c©u tr¶ lêi mμ b¹n hy väng nh÷ng häc sinh kh¸ cã thÓ tr¶ lêi • ®Ò ra nhiÖm vô ®ßi hái cã c©u tr¶ lêi theo mÉu Ph¶n håi • x¸c ®Þnh tõ 2 ®Õn 3 lçi chung nhÊt mμ c¸c häc sinh th−êng m¾c • viÕt ph¶n håi/nhËn xÐt ®Ó: - cñng cè l¹i c©u tr¶ lêi ®óng - gi¶i quyÕt c¸c lçi m¾c ph¶i B−íc 2: Biªn so¹n c¸c kÕt qu¶ cho c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ cña b¹n NÕu b¹n muèn thu l−îm ®−îc c¸c kÕt qu¶ häc tËp tõ c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ cña m×nh th× b¹n cÇn thùc hiÖn mét quy tr×nh nμy rÊt ®¬n gi¶n gåm cã 3 b−íc: • XÕp c¸c tõ ‘häc sinh cÇn cã thÓ ’ vμo tr−íc c©u hái tù ®¸nh gi¸ • BiÕn c¸c vÊn ®Ò cô thÓ – c©u hái trong c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ thμnh c¸c vÊn ®Ò chung • Trau chuèt l¹i c¸ch diÔn ®¹t, dïng tõ. C©u hái tù ®¸nh gi¸ gèc • LiÖt kª nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh b¹n cÇn ®Ò cËp trong phÇn pháng vÊn gi÷a ng−êi qu¶n lý vμ ng−êi l¸i xe t¶i trong bμi tËp t×nh huèng nªu trªn. KÕt qu¶ thu ®−îc tõ c©u hái tù ®¸nh gi¸ Ng−êi häc cÇn liÖt kª c¸c vÊn ®Ò chÝnh ®−îc ®Ò cËp trong cuéc pháng vÊn. Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 5 của 10
37. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 B−íc 3: C¸c ho¹t ®éng V× sao l¹i cÇn cã c¸c ho¹t ®éng? V× sao l¹i cÇn cã c¸c ho¹t ®éng? 1 KhuyÕn khÝch häc tÝch cùc. 2 Cung cÊp c¸c ý kiÕn ph¶n håi. 3 KhuyÕn khÝch viÖc ¸p dông. 4 CÊu tróc viÖc häc tËp. 5 Kh«ng khuyÕn khÝch häc vÑt. C¸c mÉu c©u hái ho¹t ®éng C¸c ph−¬ng ph¸p lùa chän (ng−êi häc chän tõ c¸c lùa chän ®· cho) • NhiÒu lùa chän • GhÐp • §óng/sai • §¸nh dÊu [9] • §iÒn vμo chç trèng • G¹ch ch©n • Hoμn thiÖn mét c©u C¸c ph−¬ng ph¸p cung cÊp (ng−êi häc ®−a ra c©u tr¶ lêi) • C©u tr¶ lêi ng¾n • Hoμn thiÖn mét b¶ng hái • TÝnh to¸n/gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò • ¸p dông mét ph−¬ng ph¸p (vÝ dô: lªn kÕ ho¹ch vμ ®−a ra mét bμi häc sö dông häc nhãm) • T¹o ra mét biÓu ®å hoÆc h×nh vÏ • Lμm mét dông cô (VD: lμm dông cô gi¶ng d¹y) • Thu thËp d÷ liÖu/tiÕn hμnh kh¶o s¸t • Nghiªn cøu vμ viÕt mét bμi tËp t×nh huèng (VÝ dô: Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 6 của 10
38. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 C¸ch biªn so¹n c©u hái • ViÕt c©u tr¶ lêi mμ b¹n mong ®îi • ViÕt mét c©u hái ®Ó ghÐp víi c©u tr¶ lêi ®ã • ThiÕt kÕ ®−êng kÎ « cho c©u tr¶ lêi ®Ó ghÐp víi mÉu cña c©u tr¶ lêi ®ã • X¸c ®Þnh 2 hoÆc 3 lçi häc sinh th−êng m¾c ph¶i • ViÕt nhËn xÐt ®Ó xö lý c¸c lçi nμy C¸c cÊp ®é gi¶ng d¹y ho¹t ®éng CÊp ®é VÝ dô 1 BiÕt • Nh¾c l¹i mét kh¸i niÖm. • Gäi tªn 6 ph−¬ng ph¸p d¹y mμ c¸c häc viªn BDTX cÇn häc c¸ch sö dông. 2 HiÓu • Nªu ®Þnh nghÜa b»ng tõ ng÷ cña mét ai ®ã. • H·y gi¶i thÝch v× sao ph−¬ng ph¸p d¹y lÊy ng−êi häc lμm trung t©m l¹i lμ mét c¸ch tiÕp cËn h÷u Ých 3 ¸p dông • ViÕt kÕ ho¹ch bμi häc theo mÉu míi. • Cè g¾ng sö dông ph−¬ng ph¸p d¹y míi trong tr−êng. 4 Ph©n tÝch • X¸c ®Þnh nguyªn nh©n cña mét vÊn ®Ò trong mét tr−êng, dùa trªn b¶n b¸o c¸o mμ b¹n ®· nhËn ®−îc. 5 Tæng hîp • ViÕt b¸o c¸o trªn c¬ së c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau. • LËp kÕ ho¹ch cho bμi häc sö dông c¸c th«ng tin vμ ho¹t ®éng tõ c¸c nguån tμi liÖu d¹y häc kh¸c nhau (SGK, s¸ch gi¸o viªn, tê ph¸t, vv ) 6 §¸nh gi¸ • X¸c ®Þnh gi¶i ph¸p tèt nhÊt trong sè c¸c gi¶i ph¸p thay thÕ ®Ó d¹y vÒ mét chñ ®Øªm nμo ®ã. (§o¹n trÝch) Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 7 của 10
39. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 C¸c ho¹t ®éng – 3 chøc n¨ng chÝnh Lo¹i Träng t©m Chøc n¨ng 1 ¤n l¹i ChuÈn bÞ häc • nhí l¹i nh÷ng néi dung ®· häc • kiÓm tra nh÷ng ®iÒu b¹n cÇn biÕt hoÆc cÇn lμm tr−íc khi tiÕn hμnh 2 Häc hiÖn t¹i Häc • Häc néi dung míi • thùc hμnh 3 Häc s¾p tíi Ghi nhí • lªn kÕ ho¹ch häc s¾p tíi (§o¹n trÝch) C¸c ho¹t ®éng vμ c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ C¸c ho¹t ®éng C¸c cËu hái tù cÇn mang tÝnh ®¸nh gi¸ cÇn mang tÝnh Më §ãng C¸ nh©n Phi c¸ nh©n Cô thÓ Kh¸i qu¸t Theo c¸c b−íc nhá Toμn bé nhiÖm vô Liªn tôc Tæng hîp Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 8 của 10
40. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Biªn so¹n c¸c ho¹t ®éng B¹n cÇn s¾p xÕp c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ theo trËt tù ®Ó cã thÓ d¹y ®−îc chñ ®iÓm tr−íc khi b¹n b¾t ®Çu viÕt c¸c ho¹t ®éng. §èi víi mçi c©u hái tù ®¸nh gi¸, tiÕn hμnh nh− sau: 1. LÊy mét c©u hái tù ®¸nh gi¸. 2. NghÜ ra mét hoÆc nhiÒu ho¹t ®éng gióp ng−êi häc ph¸t triÓn kiÕn thøc hoÆc kü n¨ng x¸c ®Þnh ®−îc th«ng qua c©u hái tù ®¸nh gi¸. 3. CÇn ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng cña b¹n bao gåm: Tiªu ®Ò Ph−¬ng tiÖn x¸c ®Þnh ho¹t ®éng b¾t ®Çu tõ ®©u vμ cã thÓ cho biÕt vÒ néi dung. PhÇn giíi thiÖu cã tÝnh khuyÕn Mét vμi dßng gi¶i thÝch cho ng−êi häc vÒ ho¹t ®éng nμy khÝch phï hîp víi viÖc häc tËp cña hä ë chç nμo vμ nh÷ng lîi Ých mμ hä thu l−îm ®−îc sau khi kÕt thóc ho¹t ®éng nμy. C¸c chØ dÉn C¸c chØ dÉn nªu nhiÖm vô thùc tÕ. Nãi chung, c¸c ho¹t ®éng râ rμng h¬n nÕu c¸c ho¹t ®éng nμy ®−îc diÔn ®¹t nh− nh÷ng chØ dÉn chø kh«ng ph¶i lμ c¸c c©u hái. PhÇn tr¶ lêi Kho¶ng trèng ®Ó ng−êi häc viÕt c©u tr¶ lêi, ®−îc cÊu tróc theo c¸c dßng, hép, vv nÕu cã thÓ. Th«ng tin vÒ thêi gian ChØ râ thêi gian cho mçi ho¹t ®éng lμ bao l©u. Ph¶n håi/nhËn xÐt V¨n b¶n ®−a ra ph¶n håi vÒ c¸c c©u tr¶ lêi kh¸c nhau cho ho¹t ®éng nμy. (§−îc trÝch tõ: Fred Lockwood (1992): C¸c ho¹t ®éng trong s¸ch h−íng dÉn. London, Kogan Page) 4. ChuyÓn sang c©u hái tù ®¸nh gi¸ tiÕp theo. Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 9 của 10
41. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 B−íc 4: ViÕt v¨n b¶n §©y lμ phÇn ®¬n gi¶n nhÊt do c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ vμ c¸c ho¹t ®éng ®· ®−îc biªn so¹n. B¹n nghiªn cøu phÇn häc, xem xÐt tõng ho¹t ®éng, ®Æt c©u hái: C¸c c©u hái cÇn ®Æt C«ng viÖc biªn so¹n cÇn thùc hiÖn §Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng nμy, cÇn cung cÊp ViÕt c¸c th«ng tin cÇn cung cÊp. nh÷ng th«ng tin míi g× cho häc viªn? §Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng nμy, cÇn cung cÊp CÇn ®−a ra Ýt nhÊt cho 1 vÝ dô liªn quan ®Õn nh÷ng kh¸i niÖm míi g× cho ng−êi häc? kh¸i niÖm vμ 1 vÝ dô kh«ng liªn quan ®Õn kh¸i niÖm. Ng−êi häc cÇn sö dông nh÷ng ph−¬ng ph¸p Gi¶i thÝch môc ®Ých cña ph−¬ng ph¸p míi nμo trong ho¹t ®éng nμy? Gi¶i thÝch ph−¬ng ph¸p nμy Cho mét vÝ dô vÒ c¸ch thøc sö dông ph−¬ng ph¸p Biªn so¹n cÊu tróc Môc tiªu (KÕt qu¶) 1 Môc tiªu (KÕt qu¶) 2 Tiªu ®Ò phô 1 D¹y ®Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ 1 vμ c©u hái tù ®¸nh gi¸ 1 Th«ng tin 1 C¸c vÝ dô 1 C¸c ho¹t ®éng 1 Tiªu ®Ò phô 2 D¹y ®Ó ®¹t kÕt qu¶ 2 vμ c©u hái tù ®¸nh gi¸ 2 Th«ng tin 2 C¸c vÝ dô 2 C¸c ho¹t ®éng 2 C©u hái tù ®¸nh gi¸ 1 C©u hái tù ®¸nh gi¸ 2 Ngày 3- Buổi chiều – Tài liệu Phương pháp “4 bước” của Richard Freeman Trang 10 của 10
42. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø BA (30/6/2007) PHÇN TæNG HîP
43. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 3: Buổi sáng Cấu trúc tài liệu Nội dung trọng tâm • HV thảo luận nhóm về cấu trúc tài liệu dùng phương pháp “quả bóng tuyết” (các nhóm nhỏ Æ 6 nhóm lớn Æ 4 nhóm lớn theo cấp biên soạn (2 nhóm CĐSP, 2 nhóm THCS gồm cả 3 môn) Kết quả Ý kiến của học viên về cấu trúc tài liệu Giới thiệu. Phần này chủ yếu tập trung vào cấu trúc tài liệu Hoạt động Thảo luận về cấu trúc tài liệu Phần 1 Thảo luận theo 6 nhóm nhỏ (3 môn x THCS ; 3 môn x CĐSP) • Xem xét cấu trúc giáo trình, cấu trúc tài liệu • Xác định cấu trúc tài liệu • Thảo luận o Chức năng của từng phần khác nhau của cấu trúc tài liệu o Tại sao cấu trúc tài liệu lại hữu ích với người sử dụng o Cấu trúc nào là phù hơp nhất cho tài liệu, giáo trình địa phương o Thống nhất mẫu cấu trúc cho tài liệu, giáo trình địa phương Phần 2 Thảo luận theo 4 nhóm (2 nhóm THCS, 2 nhóm CĐSP, mỗi nhóm đều có thành viên của cả 3 môn học) • 4 nhóm thảo luận đưa ra mẫu cấu trúc tài liệu của nhóm • Thảo luận trước lớp đi đến 2 mẫu cấu trúc (1 mẫu của THCS, 1 mẫu CĐSP) Tài liệu tham khảo Một số giáo trình và tài liệu giảng dạy Tổng hợp ngày thứ 3 Trang 1 của 4
44. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự đánh giá Kết luận rút ra từ buổi sáng này? Công việc sẽ làm ở phần sau? Tổng hợp ngày thứ 3 Trang 2 của 4
45. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 3: Buổi chiều Thống nhất mẫu tài liệu; Yêu cầu và kỹ thuật biên soạn; Phương pháp “4 bước” Nội dung trọng tâm • Chuyên gia đưa ra mẫu cấu trúc để học viên so sánh với cấu trúc vừa được nhóm xây dựng (thảo luận nhóm dùng phương pháp “quả bóng tuyết”) • Thống nhất mẫu cấu trúc • Nhóm nhỏ thảo luận đưa ra tiêu chí cho yêu cầu và kỹ thuật biên soạn tài liệu • Chuyên gia giới thiệu phương pháp “bốn bước” • Thảo luận về phương pháp “bốn bước” (nhóm nhỏ, cả lớp) Kết quả Mẫu cấu trúc Các điểm cần lưu ý trong việc biên soạn giáo trình, tài liệu Học viên sẽ được tiếp cận với một phương pháp có tính hệ thống trong việc biên soạn một đơn vị tài liệu. Giới thiệu Phần này đưa ra mẫu cấu trúc tài liệu và giới thiệu những điểm cần chú ý trong quá trình biên soạn tài liệu và phương pháp “bốn bước” Hoạt động Thống nhất cấu trúc tài liệu • Nhóm chuyên gia đưa ra nhận xét và giới thiệu mẫu cấu trúc • Cả lớp so sánh mẫu cấu trúc tài liệu này với cấu trúc tài liệu đã được các nhóm xây dựng vào buổi sáng • Cả lớp thống nhất mẫu cấu trúc Thảo luận về các yêu cầu và kỹ thuật biên soạn, trình bày giáo trình, tài liệu • Nhóm nhỏ thảo luận và lên danh sách các yêu cầu và kỹ thuật biên soạn và trình bày tài liệu, giáo trình gồm các yêu cầu về phân chương, phần, cách trình bày, tranh ảnh, băng hình, băng cát sét, bảng biểu, phụ lục và các phần khác • Cả lớp thảo luận thống nhất danh sách các yêu cầu kỹ thuật biên soạn tài liệu, giáo trình Thảo luận phương pháp “bốn bước” • Thảo luận nhóm, nếu học viên đã sử dụng phương pháp này hãy chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp. Các nhóm nêu vấn đề và câu hỏi; đưa ý kiến phản hồi trước lớp Tổng hợp ngày thứ 3 Trang 3 của 4
46. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tài liệu tham khảo Mẫu cấu trúc tài liệu; Phương pháp “4 bước” Bình luận Chúng ta nên có một cấu trúc tài liệu thống nhất để có thể sử dụng như tài liệu mẫu. Cấu trúc cho tài liệu giảng dạy tại trường CĐSP phải có sự khác biệt với cấu trúc tài liệu dạy ở trường THCS. Chúng ta sẽ trở lại với phương pháp “bốn bước” vào Ngày 6. Khi đó chúng ta sẽ thực hành biên soạn một phần của giáo trình, tài liệu. Tự đánh giá Kết luận rút ra từ buổi chiều này? Công việc sẽ làm ở phần sau? Tổng hợp ngày thứ 3 Trang 4 của 4
47. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø t− (1/7/2007) PHÇN TμI LIÖU
48. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Xây dựng đề cương tài liệu cho một khoá học tài liệu phát cho buổi sáng ngày 4 Bạn muốn học viên của mình có thể làm được gì sau khoá học? Hai cách tiếp cận để định nghĩa nội dung khoá học A. Lấy môn học làm trung B. lấy người học làm trung tâm tâm (những khả năng và kỹ năng học viên cần phải đạt (Dựa trên kiến thức có sẵn) được) • Củng cố kiến thức • Hỏi các sinh viên tiềm năng (sinh viên giỏi) xem họ • Thảo luận, đọc sách, thu thập thấy cái gì là hữu ích thông tin về môn học • Thảo luận với sinh viên xem họ biết gì và có cảm • Phân tích các khoá học khác tưởng gì về những khái niệm cơ bản của môn học • Phân tích những khái niệm cơ • Ghi nhớ những điểm mà sinh viên thấy khó khăn bản của môn học và giáo trình • Nghĩ cách đánh giá những gì sinh viên đã học được (tài liệu day/ học) trong khoá học (chương trình) • phân tích các bài kiểm tra • Nghĩ đến các hoạt động học tập A hoặc B? Kết hợp cả A và B? 1. Bước đầu suy nghĩ (phương pháp động não) cho 2. Suy nghĩ (phương pháp động não) cụ thể cho khoá học (chương trình) từng khía cạnh Những khía cạnh có thể được trình bày trong đề cương khoá học • Tiêu đề khoá học • Cấu trúc, trình tự và cách phân bổ các môdun • Những mục tiêu chính và các tiểu mục tiêu thành phần (học thuật, các phần thực hành, (Những kết quả học tập) học nhóm, đánh giá) • Người học đã được xác định • Đánh giá: phương pháp, phạm vi, chi phí thời • Múc độ, bằng cấp, nội dung khoá học gian đối với sinh viên • Yêu cầu đầu vào • Những sự giúp đỡ về học thuật và hành chính • Bằng cấp khi kết thúc khoá học • Tài liệu tham khảo và những phương tiện bổ • Thời lượng và lịch trình của khoá học trợ khác • Nội dung chính • Tài liệu bổ trợ (lý thuyết hay thực hành) • Những kỹ năng học được • Đề cương chi tiết cho mỗi mục của tài liệu • Tài liệu học tập: tài liệu in ấn, băng hình, TV trong đề cương khoá học • Cách thức học: trục tiếp , thực hành, học từ xa Để những phần phân loại thông tin này và những phần phân loại thông tin khác (nếu có) vào một văn bản chi tiết Tài liệu buổi sáng ngày 4 – Xây dựng đề cương khoá học
49. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Bảng kiểm Xác định và lựa chọn đồ dùng và tài liệu dạy học Liệt kê tên đồ dùng và tài liệu dạy học p ớ Đánh giá từng đồ dùng và tài liệu dạy học ng/ l ☺ Có ích ườ ? Phân vân m tr Không có ích ă n th đế i ng ạ u ươ ng đầ ă a ph a n đị đ u qua u a hình ế ế t đĩ ậ u in nhân ệ đồ ệ u v n ng/ ẫ ả ă Tài li Máy chi Máy chi B B Máy quay phim và màn hình (TV và máy vi tính) M Tham quan/ Dã ngo Ngh Mức độ đồ dùng dạy học đạt được 1. Có sẵn và dễ kiếm đối với người học không? 2. Góp phần nâng cao chất lượng học ☺ tập hay không? 3. Giá cả có hợp lý hay không? 4. Có dễ sử dụng không? 5. Có mới mẻ và có hấp dẫn hay không? 6. Có mới mẻ nhưng khó dùng hay không? 7. Có sử dụng được cho nhiều mục đích không? 8. Có an toàn hay không? 9. Có tiện lợi cho người dạy và người học hay không? 10. Có phù hợp với mục tiêu giáo dục và được phép ? sử dụng hay không? 11. Có lôi cuốn được người học tham gia tích cực hay không? 12. Có thể được sử dụng trong nhiều tình huống hay không? 13. Giáo viên có thể độc lập sử dụng được hay không? 14. Có tạo ra sự khác biệt và tốt hơn các phương tiện khác hay không? Đánh giá tổng hợp:: ☺ /? / Ví dụ về đồ dùng dạy học và nguồn: • Nhân lực: Nghệ nhân địa phương, chuyên gia • Các hoạt động: Tham quan/dã ngoại • Thiết bị trong lớp học: Máy chiếu qua đầu, bảng, TV và đầu video • Vật thật: Đá, thực vật, hiện vật lịch sử • Tài liệu bổ trợ: Bản đồ, sách giáo khoa, tác phẩm văn học • Các phương tiện nghe nhìn khác: Internet, máy quay phim Ngày 4 – Buổi chiều – Bảng kiểm đồ dùng dạy học
50. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø t− (1/7/2007) PHÇN TæNG HîP
51. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 4: Buổi sáng Thiết kết đề cương tài liệu , thu thập và sử dụng thông tin Cấu trúc và trọng tâm • Chuyên gia trình bày phần thiết kế đề cương • Thảo luận trong nhóm nhỏ để có thể trình bày trước lớp và đưa ra các kết luận • Trình bày cách thu thập, sử dụng thông tin và tài liệu tham khảo • Thảo luận trong nhóm để có thể trình bày trước lớp và đưa ra các kết luận Kết quả Sau khi thảo luận học viên hiểu được đề cương bao gồm những nội dung gì và kỹ năng cần thiết để chuNn bị biên soạn đề cương là gì Giới thiệu Trong ngày thứ 3, chúng ta đã xem xét cấu trúc tài liệu một cách chi tiết. Hôm nay, chúng ta sẽ mở rộng vấn đề, lập kế hoạch tổng thể cho tài liệu, thiết kế đề cương tài liệu bao gồm tất cả các thành phần sẽ xuất hiện trong tài liệu. Hoạt động 1 Từng cặp 2 học viên: Dựa vào phần trình bày mở đầu buổi học, trao đổi quan điểm về các vấn đề được nêu trong việc thiết kế đề cương tài liệu Trong các nhóm nhỏ: Thống nhất phương pháp mà nhóm cho là tối ưu nhất. Thiết kế đề cương cho một chủ đề. Ghi vào giấy trong và trình bày kết quả thảo luận trước lớp. Hoạt động 2 Từng cặp 2 học viên: Liệt kê tất cả các tài liệu thích hợp cho chủ đề mà cặp lựa chọn. Liệt kê các ý tưởng Trong các nhóm nhỏ: Củng cố lại danh sách tài liệu tham khảo, thông tin và dữ liệu. Ghi chú cách thức sẽ thu thập và sử dụng từng mục như thế nào. Ghi vào giấy trong và trình bày kết quả thảo luận trước lớp. Tài liệu tham khảo Xây dựng đề cương tài liệu. Kết quả thảo luận về cấu trúc tài liệu từ buổi trước. Bình luận Phần này kết hợp công việc từ ngày 1 đến ngày 3 và đưa ra đường hướng cho công việc sẽ được thực hiện vào ngày thứ 5. Tổng hợp ngày 4 Trang 1 của 4
52. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự đánh giá Học viên rút ra kết luận gì từ buổi học này? Học viên sẽ làm gì trong các buổi học sau? Tổng hợp ngày 4 Trang 2 của 4
53. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 4: Buổi chiều Cấu trúc và trọng tâm • Học viên thiết kế danh mục đồ dùng dạy học và liên tục chỉnh sửa, thêm thông tin cho danh mục này Kết quả Có nhiều ý kiến trao đổi về việc lựa chọn đồ dùng dạy/ học và cách thức sử dụng những đồ dùng này như thế nào. Giới thiệu Lập kế hoạch chuNn bị đồ dùng dạy học là một phần quan trọng của đề cương. Cho dù các đồ dùng dạy học đó đơn giản, mang tính địa phương hay những đồ dùng dạy học chuyên biệt, chúng ta vẫn phải có kế hoạch rõ ràng xem chúng ta cần loại nào và cách thức sử dụng chúng như thế nào. Hoạt động 1 Từng cặp 2 học viên: Những vấn đề có thể thảo luận: Thảo luận để lấy thông tin xem đồ dùng dạy học nào là cần thiết với chủ đề đang được thiết kế. Xem xét tất cả các nguồn và các phương tiện nghe nhìn có thể có. Viết từng ý tưởng vào một tờ giấy màu, sau đó dán các tờ giấy màu đó lên tường. Trong các nhóm nhỏ: Giải thích ý tưởng của mình cho mọi người cùng tham khảo. Bổ sung các ý tưởng mới , loại bỏ những ý trùng hợp. Bao gồm các ghi chú về cách thức các các đồ dùng dạy học này sẽ được sử dụng như thế nào, tìm chúng ở đâu và ai sẽ làm. Hoạt động 2 Trong các nhóm nhỏ: Những đồ dùng được ưu tiên hàng đầu và cách áp dụng: Thu gọn danh mục chỉ còn lại những đồ dùng hữu ích nhất và có thể thực hiện được. Cân nhắc đến giá cả, chức năng, hiệu quả sử dụng, cách tiếp cận Xem những đồ dùng nào có sẵn ở địa phương? Chúng có thể sử dụng được nhiều lần không, có được sử dụng cho nhiều mục đích dạy học không? Đồ dùng nào là thiết thực nhất? Trao đổi để tập hợp ý kiến trong nhóm lớn. Sau đó các nhóm nhỏ xem lại và chỉnh sửa để có danh mục đồ dùng dạy học thích hợp nhất cho chủ đề biên soạn của mình. Tài liệu tham khảo Tài liệu về xác định và lựa chọn đồ dùng dạy học. Đề cương của nhóm Bình luận Đồ dùng dạy học cần phải thực tế và phải được lồng ghép vào phần thiết kế chương trình dạy/ học Tổng hợp ngày 4 Trang 3 của 4
54. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự đánh giá Học viên rút ra kết luận gì từ buổi học này? Học viên sẽ làm gì trong các buổi học sau? Tổng hợp ngày 4 Trang 4 của 4
55. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø n¨m (2/7/2007) PHÇN TμI LIÖU
56. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Bộ GD&ĐT Cơ quan hợp tác Kỹ thuật Bỉ MOET BTC Dự án Việt - Bỉ Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng Giáo viên Tiểu học và THCS các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam VÝ dô vÒ mét bμi biªn so¹n sö dông ph−¬ng ph¸p bèn b−íc cña Richard Freeman T¸c gi¶: Jason Pennells Tr−êng quan hÖ quèc tÕ – V−¬ng quèc Anh Hà Nội, tháng 7 năm 2007 VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 1 cña 19
57. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 C¸c ghi chó cho Bμi 5 Tr×nh bμy c¸c ho¹t ®éng cña b¹n T«i ®· biªn so¹n mét bμi vÝ dô dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc. C¸c b¹n cã thÓ xem bμi nμy cïng víi c¸c tμi liÖu tham kh¶o kh¸c. §©y lμ mét bμi cña mét kho¸ båi d−ìng t−ëng t−îng ‘H−íng dÉn c¬ b¶n ®Ó biªn so¹n tμi liÖu båi d−ìng tõ xa’. D−íi ®©y lμ mét vμi ghi chó ®èi víi vÝ dô nμy. T«i viÕt bμi sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc TÊt nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lμ mét vÝ dô hoμn h¶o – mμ lμ mét vÝ dô ®ang ®−îc biªn so¹n –- nh−ng nh− chóng ta ®· nãi vÒ biªn so¹n tμi liÖu båi d−ìng tõ xa r»ng thμ r»ng cã mét b¶n th¶o ®Ó nghiªn cøu, biªn tËp vμ c¶i tiÕn (vμ nÕu cÇn thiÕt th× bá ®i vμ thay thÕ b»ng bμi kh¸c tèt h¬n, hîp lý h¬n) cßn h¬n lμ ®îi mμ ch¼ng ®−a ra bμi nμo. T«i cã ý t−ëng vÒ néi dung cña bμi mμ t«i muèn viÕt o T«i t×m tμi liÖu tham kh¶o mμ t«i muèn ng−êi häc hiÓu (Ph©n tÝch cña Fred Lockwood vÒ mÉu tr×nh bμy mét ho¹t ®éng, vμ ghi chó cña t«i vÒ ba lo¹i tμi liÖu häc tËp) o T«i biªn so¹n c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ tr−íc, sau ®ã lμ ph¶n håi cho c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ o Sau ®ã t«i viÕt c¸c kÕt qu¶ o Sau ®ã t«i viÕt c¸c ho¹t ®éng o T«i viÕt giíi thiÖu vμ phÇn th«ng tin gi÷a c¸c ho¹t ®éng Khi t«i thùc hiÖn qua 4 b−íc, t«i viÕt mçi phÇn theo ®óng vÞ trÝ cña nã trong bμi– cã nghÜa lμ t«i viÕt kÕt qu¶ tr−íc c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸, sau ®ã ®Õn c¸c ho¹t ®éng n»m gi÷a kÕt qu¶ vμ c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸. T«i ®· lùa chän c¸ch tr×nh bμy sö dông o C¸c tiªu ®Ò kÝch cì kh¸c nhau cho mçi tiÓu thμnh phÇn kh¸c nhau o C¸c tiªu ®Ò ®Ó ch÷ in ®Ëm o header and footer cho mét sè phÇn o C¸c ho¹t ®éng ®Ó trong b¶ng o Dßng kÎ bªn tr¸i ®Ëm cho c¸c phÇn ph¶n håi o Ph«ng ch÷ kh¸c nhau cho c¸c ho¹t ®éng vμ phÇn ph¶n håi o VÝ dô cho mçi ho¹t ®éng vμ c©u hái tù ®¸nh gi¸ (ph«ng ch÷ vμ kiÓu ch÷ kh¸c nhau) o ChØ ®¸nh sè cho nh÷ng phÇn vμ ho¹t ®éng chÝnh o Sö dông chÊm trßn thèng nhÊt VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 2 cña 19
58. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Mét vμi ®iÓm mμ b¹n cã thÓ cÇn chó ý: o T«i ®· biªn so¹n dùa trªn mÉu nμy, söa ®æi mÉu trong qu¸ tr×nh viÕt vμ ®¹t ®Õn kÕt qu¶ mong muèn h¬n khi t«i kÕt thóc o T«i cè g¾ng sö dông c¸ch diÔn ®¹t trùc tiÕp vμ th©n thiÖn, gäi ng−êi häc lμ “b¹n” vμ x−ng “t«i” o T«i muèn néi dung cña bμi gióp Ých cho b¹n nh− lμ phÇn «n tËp vμ kh¾c s©u mét sè ®iÓm chóng ta ®· ®Ò cËp vÒ c¸c ho¹t ®éng. o T«i vÉn muèn söa ®æi vμ c¶i tiÕn b¶n th¶o nμy. B¹n thÊy tμi liÖu nμy cßn ®iÓm nμo ch−a hîp lý? Nh÷ng ®iÓm t«i nhËn thÊy vμ muèn thay ®æi lμ: - T«i ®· dμnh nhiÒu thêi gian cho Ho¹t ®éng 1 h¬n cho Ho¹t ®éng 2 trong khi Ho¹t ®éng 2 ®−îc coi lμ träng t©m cña cña bμi . - T«i mÊt nhiÒu thêi gian cho c¸c thÓ lo¹i ho¹t ®éng (®−êng kÎ vμ phñ bãng) - Trang giÊy cßn cã qu¸ nhiÒu ch÷, tèt h¬n nªn cã lÒ réng h¬n bít ch÷ ®i. - Qu¸ nhiÒu néi dung trong bμt T«i sÏ biªn tËp ®Ó gi¶m bít vμ bá ®i mét sè phÇn trïng lÆp, chØ gi÷ nh÷ng phÇn cÇn thiÕt. - Cã lÏ, t«i cã thÓ c¶i tiÕn c¸c ho¹t ®éng vμ phÇn ph¶n håi còng nh− c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸. - C©u hái tù ®¸nh gi¸ 2 gièng Ho¹t ®éng 2 qu¸ nhiÒu. PhÇn nμy kh«ng cã ®¸p ¸n vÝ dô: T«i ®· hÕt c¸c ý t−ëng vμ thêi gian, t«i sÏ quay l¹i xem xÐt phÇn nμy sau T«i xin göi bμi nμy ®Ó mong ®−îc nhËn xÐt cña c¸c b¹n? Jason VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 3 cña 19
59. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Bμi 5 Tr×nh bμy c¸c ho¹t ®éng cña b¹n Trong bμi 4 chóng ta ®· hiÓu t¹i sao c¸c ho¹t ®éng l¹i ®ãng vai trß quan träng trong c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa. Chóng ta ®· xem mét sè vÝ dô vμ nhiÒu thÓ lo¹i nhiÖm vô kh¸c nhau mμ b¹n cã thÓ giao cho häc sinh cña m×nh. Trong bμi nμy, chóng ta sÏ xem xÐt c¸ch tr×nh bμy ®¬n gi¶n cho c¸c ho¹t ®éng. B¹n cã thÓ sö dông mÉu tr×nh bμy nμy hay thÝch øng nã ®Ó mÉu phï hîp víi c¸c nhu cÇu cña b¹n. Môc tiªu Khi hoμn thμnh bμi nμy, b¹n cÇn cã thÓ: ► x¸c ®Þnh c¸c ®Æc ®iÓm, c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i tμi liÖu diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra, phô ®¹o trong tμi liÖu in, h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ khi thiÕt kÕ c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa ► chØ râ c¸c bé phËn cÊu thμnh cña mét mÉu tr×nh bμy ®iÓn h×nh Thêi gian dμnh cho bμi nμy B¹n sÏ cÇn dμnh kho¶ng 1 giê ®Ó hoμn thμnh bμi nμy. Giíi thiÖu Nh− b¹n ®· thÊy ë c¸c bμi tr−íc, c¸c ho¹t ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa. Ho¹t ®éng gióp cho ng−êi häc trë nªn tÝch cùc vμ nã lμ h×nh thøc cung cÊp ph¶n håi cho ng−êi häc xem ng−êi häc ®· hiÓu râ nh÷ng néi dung hä ®ang häc kh«ng. Nh− vËy b¹n biÕt r»ng b¹n cÇn x©y dùng c¸c ho¹t ®éng. Nh−ng b¹n sÏ thiÕt kÕ mét ho¹t ®éng trong mét mÉu tr×nh bμy nh− thÕ nμo ®Ó phï hîp víi c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa? Trong bμi nμy, chóng ta sÏ häc mét mÉu tr×nh bμy ®¬n gi¶n mμ b¹n cã thÓ sö dông. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 4 cña 19
60. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Bμi nμy cã hai môc ®Ých chÝnh, ®ã lμ: ► Tr−íc tiªn, bμi nμy gióp b¹n «n l¹i mét sè tμi liÖu mμ chóng ta ®· xem ë Bμi 4, vμ yªu cÇu b¹n ®¸nh gi¸ ba thÓ lo¹i tμi liÖu häc tËp cã sö dông nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau. ► Thø hai, bμi nμy gióp b¹n ph©n tÝch mét mÉu tr×nh bμy vÝ dô cho mét ho¹t ®éng vμ x¸c ®Þnh c¸c thμnh phÇn cña mét mÉu tr×nh bμy. 1. §¸nh gi¸ ba thÓ lo¹i tμi liÖu häc tËp Trong Bμi 4, chóng ta ®· nghiªn cøu nhiÒu vÝ dô ho¹t ®éng kh¸c nhau, vÝ dô tõ nhiÒu ch−¬ng tr×nh båi d−ìng kh¸c nhau cho nh÷ng ®èi t−îng ng−êi häc kh¸c nhau. Chóng ta ®· thÊy r»ng nhiÒu thÓ lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau cã thÓ phï hîp tuú thuéc vμo viÖc tr¶ lêi 5 c©u hái chÝnh: ► Ng−êi häc lμ ai? ► Hä ®ang häc trong bèi c¶nh nμo? ► Hä cÇn häc nh÷ng kü n¨ng hay kiÕn thøc g×? ► Chóng ta sÏ sö dông ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng vμ ph−¬ng ph¸p nμo ®Ó cung øng ch−¬ng tr×nh? ► Hä cÇn ph¶i tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô hç trî vμ trî gi¶ng nμo? Tr−íc khi chóng ta ®i ph©n tÝch mÉu tr×nh bμy mét ho¹t ®éng, chóng ta cÇn dμnh mét chót thêi gian ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c c¸ch cã thÓ sö dông ho¹t ®éng trong c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa. Thùc hiÖn ho¹t ®éng d−íi ®©y, Ho¹t ®éng 1. B¹n dμnh kho¶ng 30-40 phót ®Ó hoμn thμnh Ho¹t ®éng 1. Khi b¹n hoμn thμnh ho¹t ®éng nμy, tiÕp tôc ®äc phÇn tiÕp theo cña bμi nμy kÕ tiÕp theo ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng 1 §¸nh gi¸ ba thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc Trong bμi 4, b¹n ®· ®äc ba thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc: diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra, phô ®¹o trong tμi liÖu in vμ h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ. Ba thÓ lo¹i tμi liÖu nμy ph¶n ¸nh ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng cã thÓ ®−a vμo trong c¸c tμi liÖu tù häc. Chóng ta ®· thÊy r»ng cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau trong thiÕt kÕ tμi liÖu víi c¸c ho¹t ®éng ®Ó bao gåm trong c¸c bμi båi d−ìng khi b¹n biªn so¹n. Trong ho¹t ®éng nμy, t«i cho r»ng b¹n cÇn suy nghÜ mét lÇn n÷a vÒ ba thÓ lo¹i tμi liÖu ®ã vμ ghi l¹i suy nghÜ cña b¹n vÒ c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña mçi thÓ lo¹i tμi liÖu. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 5 cña 19
61. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 §iÒu nμy sÏ gióp b¹n lùa chän mét thÓ lo¹i ho¹t ®éng phï hîp nhÊt khi b¹n biªn so¹n tμi liÖu cña ch−¬ng tr×nh. 1. Xem Bμi 4 ë tμi liÖu tham kh¶o, ‘Ba thÓ lo¹i tμi liÖu häc më vμ tõ xa” (c¸c trang 7-10 trong tμi liÖu tham kh¶o cña b¹n). 2. §èi víi mçi thÓ lo¹i ho¹t ®éng ®· ®Ò cËp, ghi l¹i suy nghÜ cña b¹n vÒ c¸c −u ®iÓm cña mçi thÓ lo¹i khi ¸p dông chóng vμo biªn so¹n tμi liÖu båi d−ìng th−êng xuyªn. 3. Khi b¹n ®· liÖt kª xong c¸c −u ®iÓm, lμm t−¬ng tù nh− vËy ®èi víi c¸c nh−îc ®iÓm. 4. QuyÕt ®Þnh ba −u ®iÓm quan träng nhÊt vμ ba nh−îc ®iÓm quan träng nhÊt cña mçi thÓ lo¹i ho¹t ®éng, lùa chän tõ c¸c néi dung mμ b¹n ®· liÖt kª ë trªn. 5. Tãm t¾t c¸c kÕt luËn cña b¹n d−íi c¸c tiªu ®Ò d−íi ®©y. (Xem ph¶n håi mÉu cña t«i) 6. Khi b¹n ®· ghi l¹i c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng, xem phÇn ph¶n håi sau ho¹t ®éng. C¸c ý kiÕn cña riªng t«i gièng víi ph¶n håi cña b¹n ra sao? DiÔn gi¶ng vμ kiÓm tra −u ®iÓm Ph¶n håi vÝ dô: 1 Gi¸o viªn vμ häc sinh quen víi c¸ch häc nμy 1 2 3 Nh−îc ®iÓm 1 2 3 Phô ®¹o trong tμi liÖu in −u ®iÓm 1 2 3 VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 6 cña 19
62. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Nh−îc ®iÓm 1 2 3 H−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ −u ®iÓm 1 2 3 Nh−îc ®iÓm 1 2 3 Thêi gian: 30-40 phót, bao gåm ®äc tμi liÖu tham kh¶o vμ viÕt phÇn tr¶ lêi cña b¹n VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 7 cña 19
63. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 NhËn xÐt ph¶n håi Theo quan ®iÓm cña t«i, dùa trªn miªu t¶ trong tμi liÖu tham kh¶o, th× c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm chÝnh cña ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng khi sö dông cho tμi liÖu cña ch−¬ng tr×nh BDTX nμy lμ ë d−íi ®©y: (PhÇn tr¶ lêi cña b¹n cã thÓ kh¸c víi tr¶ lêi cña t«i: b¹n cã thÓ ®¸nh gi¸ xem quan ®iÓm cña b¹n cã gièng víi quan ®iÓm cña t«i kh«ng hay nÕu b¹n cã kÕt luËn kh¸c khi ®äc tμi liÖu tham kh¶o. C©u tr¶ lêi cña b¹n sÏ cã thÓ bÞ ¶nh h−ëng bëi quan ®iÓm riªng cña b¹n vÒ hμnh vi gi¸o dôc tèt. DiÔn gi¶ng vμ kiÓm tra ¦u ®iÓm 1 DÔ biªn so¹n 2 DÔ bæ sung vμo tμi liÖu, s¸ch gi¸o khoa hiÖn hμnh, sau mçi ch−¬ng 3 Cã thÓ sö dông cho c¸c nhiÖm vô thuéc lßng/nhí ë møc ®é thÊp khi cÇn thiÕt Nh−îc ®iÓm 1 ThÓ lo¹i ho¹t ®éng Ýt hiÖu qu¶ h¬n trong häc tËp 2 TËp trung vμo néi dung cña tμi liÖu, chø kh«ng vμo c¸c nhu cÇu cña ng−êi häc 3 Kh«ng l«i cuèn ng−êi häc mét c¸ch tÝch cùc Phô ®¹o trong tμi liÖu in ¦u ®iÓm 1 Cung cÊp hç trî nhiÒu nhÊt cho ng−êi häc vÒ khÝa c¹nh gi¸o dôc vμ t©m lý 2 Bï ®¾p sù thiÕu v¾ng cña ng−êi trî gi¶ng trùc tiÕp b»ng c¸ch t¹o ra “héi tho¹i” gi÷a t¸c gi¶ vμ ng−êi häc 3 HiÖu qu¶ cho gi¶ng d¹y mét khèi l−îng kiÕn thøc theo ®ã t¸c gi¶ biªn so¹n cã thÓ biÕt hoÆc dù ®o¸n c©u tr¶ lêi, nh− vËy cã thÓ cung cÊp ph¶n håi cho c¸c c©u tr¶ lêi ®óng vμ sai. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 8 cña 19
64. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Nh−îc ®iÓm 1 Cã ®é dμi h¬n hai ph−¬ng ph¸p kia 2 Giíi h¹n ë mét khèi l−îng kiÕn thøc, do ®ã träng t©m cña ho¹t ®éng cã thÓ kh«ng ®Çy ®ñ khi ¸p dông cho t×nh huèng riªng cña c¸ nh©n ng−êi häc nh− c¸ch thÓ lo¹i h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ cã thÓ lμm ®−îc. 3 TËp trung vμo tμi liÖu vμ dù ®o¸n cña t¸c gi¶ vÒ nh÷ng ®iÒu ng−êi häc sÏ cã trong ®Çu h¬n lμ vÒ ¸p dông ®êi sèng riªng cña ng−êi häc, vμo c¸c nhu cÇu häc tËp riªng cña ng−êi häc. H−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ ¦u ®iÓm 1 HiÖu qu¶ nhÊt cho ph¸t triÓn kü n¨ng vμ ¸p dông thùc hμnh 2 Ng−êi häc cã thÓ ¸p dông ®Ó phï hîp hoμn toμn víi t×nh h×nh riªng cña hä 3 Thóc ®Èy sù tham gia tÝch cùc nhÊt cña ng−êi häc vμ häc ®¹t møc s©u nhÊt Nh−îc ®iÓm 1 Yªu cÇu ng−êi häc dμnh nhiÒu thêi gian h¬n hai thÓ lo¹i kh¸c 2 T¸c gi¶ kh«ng thÓ cung cÊp ph¶n håi cô thÓ do kh«ng biÕt tr−íc ph¶n håi cña ng−êi häc vμ ph¶n håi cña ng−êi häc cã tÝnh më 3 Yªu cÇu cã nhiÒu nguån kh¸c ngoμi tμi liÖu cña ch−¬ng tr×nh, cã lÏ cÇn c¶ hç trî vμ ph¶n håi tõ ng−êi kh¸c ®Ó ®¶m b¶o ng−êi häc hoμn thμnh nhiÖm vô 2. Ph©n tÝch mét mÉu tr×nh bμy ho¹t ®éng Nh− chóng ta ®· thÊy trong c¸c vÝ dô ë Bμi 4, c¸c ho¹t ®éng cã thÓ cã nhiÒu d¹ng kh¸c nhau. Ho¹t ®éng cã thÓ ë d¹ng ®¬n gi¶n nhÊt vμ phøc t¹p nhÊt, ®ã cã thÓ lμ c¸c c©u hái kiÓm tra hiÓu cña cuèi bμi (trong c¸c tμi liÖu diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra ë d¹ng ®¬n gi¶n). ë d¹ng phøc t¹p th× ®ã cã thÓ lμ c¸c h−íng dÉn chi tiÕt vÒ mét c«ng tr×nh/®Ò ¸n, bao gåm th¶o luËn vÒ nguån, c¸c nguån th«ng tin vμ hç trî cã thÓ, lêi khuyªn vÒ lËp b¸o c¸o vμ c¸ch cÊu tróc nhiÖm vô (trong c¸c tμi liÖu h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ phøc t¹p). VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 9 cña 19
65. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Tuy nhiªn, ë hÇu hÕt c¸c tμi liÖu häc tËp tõ xa, c¸c ho¹t ®éng l¹i n»m ë gi÷a hai th¸i cùc. HÇu hÕt, thÓ lo¹i tμi liÖu phï hîp nhÊt lμ thÓ lo¹i tμi liÖu in víi c¸c ho¹t ®éng xuÊt hiÖn xuyªn suèt sau tõng ®o¹n ng¾n. Nh− chóng ta ®· thÊy, nh÷ng ho¹t ®éng nμy nh»m môc ®Ých l«i cuèi ng−êi häc, gióp ng−êi häc ngõng ®äc liªn tôc tõ ®Çu ®Õn cuèi mμ l«i cuèn hä vμo suy ngÉm vμ ¸p dông ý kiÕn hay c¸c kü n¨ng cña bμi khi ng−êi häc nghiªn cøu tμi liÖu. Nh÷ng ho¹t ®éng trong thÓ lo¹i tμi liÖu diÔn gi¶ng trong tμi liÖu in ®−îc thiÕt kÕ nh»m t¹o ra héi tho¹i gi÷a ng−êi häc vμ tμi liÖu vμ thóc ®Èy häc tËp tÝch cùc. Chóng ta ®· xem nhiÒu vÝ dô vÒ c¸c ho¹t ®éng trong nhiÒu thÓ lo¹i tμi liÖu kh¸c nhau. NÕu b¹n muèn thiÕt kÕ mét ho¹t ®éng nh− vËy, b¹n sÏ lμm nh− thÕ nμo? B−íc ®Çu tiªn lμ xem c¸c vÝ dô hiÖn cã vμ xem c¸ch chóng ®−îc thiÕt kÕ. Ho¹t ®éng 2 b¾t ®Çu qu¸ tr×nh nμy b»ng c¸ch yªu cÇu b¹n ph©n tÝch mét vÝ dô vÒ mét ho¹t ®éng mμ b¹n ®· quen: Ho¹t ®éng 1 mμ b¹n ®· lμm. B©y giê b¹n lμm Ho¹t ®éng 2 vμ tiÕp tôc cho ®Õn hÕt bμi. B¹n cÇn dμnh kho¶ng 15-20 phót cho Ho¹t ®éng 2 bao gåm thêi gian ®äc tμi liÖu vμ suy ngÉm vÒ c¸c ph¶n håi ®−a ra trong bμi. Ho¹t ®éng 2 Ph©n tÝch mét mÉu tr×nh bμy ho¹t ®éng B¹n cã thÓ ®−îc thuyÕt phôc r»ng viÖc biªn so¹n c¸c ho¹t ®éng cho tμi liÖu båi d−ìng tõ xa cña b¹n lμ mét ý kiÕn hay nh−ng b¹n ch−a biÕt ch¾c vÒ viÖc cÇn ®−a g× vμo trong mét ho¹t ®éng. Trong ho¹t ®éng nμy, b¹n sÏ ph©n tÝch mét ho¹t ®éng ®iÓn h×nh vμ kh¸m ph¸ mét mÉu tr×nh bμy chuÈn mμ b¹n cã thÓ chØnh söa nã ®Ó phï hîp víi c¸c nhu cÇu sö dông riªng cña b¹n. 1. Xem l¹i Ho¹t ®éng 1 cña bμi nμy. Ho¹t ®éng nμy bao gåm c¸c yÕu tè (hay bé phËn) nμo? Cè g¾ng x¸c ®Þnh nhiÒu phÇn cÊu thμnh kh¸c nhau cña ho¹t ®éng. VÝ dô, t«i cã thÓ x¸c ®Þnh mét thμnh phÇn trong Ho¹t ®éng 1 lμ c¸c h−íng dÉn vÒ nh÷ng viÖc cÇn lμm ®Ó tiÕn hμnh ho¹t ®éng. 2. LiÖt kª vμo kho¶ng trèng cung cÊp duíi ®©y c¸c thμnh phÇn mμ b¹n ®· x¸c ®Þnh ®−îc theo trËt tù chóng xuÊt hiÖn trong ho¹t ®éng. 3. B¹n nghÜ t¹i sao l¹i cã c¸c phÇn ®ã? NghÜ vÒ chøc n¨ng cña mçi phÇn. ViÕt l¹i c¸c ý kiÕn cña b¹n vÒ mçi phÇn mμ b¹n ®· liÖt kª. 4. Khi b¹n ®· viÕt xong, xem ph¶n håi bªn d−íi. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 10 cña 19
66. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 C¸c thμnh phÇn/phÇn cña Ho¹t ®éng 1 Chøc n¨ng cña thμnh phÇn 1 1 2 2 3 3 4 H−íng dÉn vÒ nh÷ng viÖc cÇn lμm ®Ó 4 Giao nhiÖm vô cho ng−êi häc lμm tiÕn hμnh ho¹t ®éng. 5 5 6 6 7 7 Thêi gian: 15-20 phót, bao gåm nghiªn cøu Ho¹t ®éng 1 vμ viÕt c©u tr¶ lêi cña b¹n. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 11 cña 19
67. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 NhËn xÐt Ph¶n håi §©y lμ ph©n tÝch cña t«i vÒ c¸ch cÊu tróc Ho¹t ®éng 1. B¹n h·y so s¸nh ph©n tÝch cña m×nh víi phÇn ph©n tÝch cña t«i. Chóng ta cã ®iÓm nμo kh¸c nhau kh«ng? Xem l¹i Ho¹t ®éng 1 ®Ó kiÓm tra xem chóng ta ®ång ý hay kh«ng ®ång ý vÒ c¸ch chóng ta hiÓu thμnh phÇn cÊu tróc cña Ho¹t ®éng 1. (Kh«ng cã vÊn ®Ò g× c¶ khi ch¾c ch¾n chóng ta ®· sö dông nh÷ng tõ ng÷ kh¸c nhau khi miªu t¶ c¸c phÇn: ®iÒu quan träng lμ cÇn x¸c ®Þnh ®−îc c¸c phÇn ®ã). C¸c thμnh phÇn/phÇn cña Ho¹t ®éng 1 Chøc n¨ng cña thμnh phÇn 1 Tiªu ®Ò 1: sè thø tù cña ho¹t ®éng 1 X¸c ®Þnh ho¹t ®éng vμ ®iÓm b¾t ®Çu 2 Tiªu ®Ò 2: tªn cña ho¹t ®éng 2 ChØ ra ho¹t ®éng sÏ vÒ c¸i g× 3 Giíi thiÖu chung 3 Gi¶i thÝch cho ng−êi häc ®iÓm ho¹t ®éng phï hîp víi viÖc häc cña hä vμ ng−êi häc sÏ ®−îc nh÷ng lîi Ých g× khi hä hoμn thμnh ho¹t ®éng 4 H−íng dÉn vÒ nh÷ng viÖc cÇn lμm ®Ó 4 Giao nhiÖm vô cho ng−êi häc lμm tiÕn hμnh ho¹t ®éng. (L−u ý r»ng phÇn giíi thiÖu th−êng cã thÓ chÝnh x¸c vμ kinh tÕ h¬n nÕu ®−a ra h−íng dÉn trùc tiÕp h¬n lμ ®−a ra c©u hái) 5 Mét b¶ng ®Ó tr¶ lêi, víi vÝ dô vÒ 5 Mét kho¶ng trèng ®Ó ng−êi häc c¸ch tr¶ lêi viÕt c©u tr¶ lêi (§ã cã thÓ lμ « trèng, mét biÓu ®å, hay mÉu tr×nh bay kh¸c tuú theo ho¹t ®éng. ë ®©y, lμ kho¶ng trèng ®Ó viÕt vμo) 6 H−íng dÉn vÒ thêi gian 6 ChØ dÉn t−¬ng ®èi vÒ thêi gian ng−êi häc cÇn sö dông cho ho¹t ®éng 7 Th«ng tin hay d¹ng ph¶n håi kh¸c chØ 7 Ph¶n håi ra c©u tr¶ lêi ®óng hay c¸c ®¸p ¸n cã thÓ Khi b¹n so s¸nh xong ph©n tÝch cña b¹n víi ph©n tÝch cña t«i, xem b¶n ph¸c th¶o cña Ho¹t ®éng 1 tiÕp sau ®©y vμ xem t«i ®· bæ sung vμo cho c¸c chøc n¨ng ®ã (ë lÒ bªn ph¶i). So s¸nh danh môc cña t«i ë b¶ng trªn víi víi phÇn t«i ®· bæ sung c¸c yÕu tè chøc n¨ng cho ho¹t ®éng ®Ó ®¶m b¶o b¹n x¸c ®Þnh ®−îc c¸c thμnh phÇn mμ t«i muèn nãi ®Õn. Sau ®ã tiÕp tôc ®äc phÇn cßn l¹i cña nhËn xÐt cña t«i vÒ th¶o luËn mÉu tr×nh bμy ho¹t ®éng nμy. Nh÷ng nhËn xÐt ®−a ra tiÕp theo ph¸c th¶o cña Ho¹t ®éng 1 lμ nh− sau: VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 12 cña 19
68. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Ho¹t ®éng 2 Sè thø tù cña ho¹t ®éng §¸nh gi¸ ba thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc Tªn cña ho¹t ®éng Giíi thiÖu Trong bμi 4, b¹n ®· ®äc ba thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc: diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra, phô chung ®¹o trong tμi liÖu in vμ h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ. Ba thÓ lo¹i tμi liÖu nμy ph¶n ¸nh ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng cã thÓ ®−a vμo trong c¸c tμi liÖu tù häc. Cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó thiÕt kÕ tμi liÖu víi c¸c ho¹t ®éng. Trong ho¹t ®éng “§¸nh gi¸ 3 thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc” , t«i cho r»ng b¹n cÇn suy nghÜ mét lÇn n÷a vÒ ba thÓ lo¹i tμi liÖu ®ã vμ ghi l¹i suy nghÜ cña b¹n vÒ c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña mçi thÓ lo¹i tμi liÖu. §iÒu nμy sÏ gióp b¹n lùa chän thÓ lo¹i ho¹t ®éng phï hîp nhÊt mçi khi b¹n biªn so¹n ho¹t ®éng cho tμi liÖu cña b¹n. 1. Xem Bμi 4 ë tμi liÖu tham kh¶o, ‘Ba thÓ lo¹i tμi liÖu häc më vμ tõ xa” C¸c h−íng (c¸c trang 7-10 trong tμi liÖu tham kh¶o cña b¹n). dÉn cô thÓ 2. §èi víi mçi thÓ lo¹i ho¹t ®éng ®· ®Ò cËp, ghi l¹i suy nghÜ cña b¹n vÒ c¸c −u ®iÓm cña mçi thÓ lo¹i khi ¸p dông chóng vμo biªn so¹n tμi liÖu båi d−ìng th−êng xuyªn. 3. Khi b¹n ®· liÖt kª xong c¸c −u ®iÓm, lμm t−¬ng tù nh− vËy ®èi víi c¸c nh−îc ®iÓm. 4. QuyÕt ®Þnh ba −u ®iÓm quan träng nhÊt vμ ba nh−îc ®iÓm quan träng nhÊt cña mçi thÓ lo¹i ho¹t ®éng, lùa chän tõ c¸c néi dung mμ b¹n ®· liÖt kª ë trªn. 5. Tãm t¾t c¸c kÕt luËn cña b¹n d−íi c¸c tiªu ®Ò d−íi ®©y. (Xem ph¶n håi mÉu cña t«i) 6. Khi b¹n ®· ghi l¹i c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng, xem phÇn ph¶n håi sau ho¹t ®éng. C¸c ý kiÕn cña riªng t«i gièng víi ph¶n håi cña b¹n ra sao? DiÔn gi¶ng vμ kiÓm tra PhÇn tr¶ lêi. −u ®iÓm §−a ra mét Ph¶n håi vÝ dô: vÝ dô nÕu 1 Gi¸o viªn vμ häc sinh quen víi c¸ch häc nμy cÇn thiÕt 1 2 3 Nh−îc ®iÓm 1 2 3 VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 13 cña 19
69. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Thêi gian: 30-40 phót, bao gåm ®äc tμi liÖu tham kh¶o vμ viÕt c©u tr¶ lêi cña Th«ng tin vÒ b¹n. thêi gian NhËn xÐt ph¶n håi Ph¶n håi (§¸p ¸n) Theo quan ®iÓm cña t«i, dùa trªn miªu t¶ trong tμi liÖu tham kh¶o, th× c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm chÝnh cña ba thÓ lo¹i ho¹t ®éng khi sö dông cho tμi liÖu cña ch−¬ng tr×nh BDTX nμy lμ nh− sau: DiÔn gi¶ng vμ kiÓm tra −u ®iÓm 1 DÔ biªn so¹n 2 DÔ bæ sung vμo tμi liÖu, s¸ch gi¸o khoa hiÖn hμnh, sau mçi ch−¬ng 3 Cã thÓ sö dông cho c¸c nhiÖm vô thuéc lßng/nhí ë møc ®é thÊp khi cÇn thiÕt Nh−îc ®iÓm 1 ThÓ lo¹i ho¹t ®éng Ýt hiÖu qu¶ h¬n trong häc tËp 2 TËp trung vμo néi dung cña tμi liÖu, chø kh«ng vμo c¸c nhu cÇu cña ng−êi häc 3 Kh«ng l«i cuèn ng−êi häc mét c¸ch tÝch cùc bëi vËy cã thÓ ®−a ra ph¶n håi vÒ c©u tr¶ lêi ®óng vμ sai Ho¹t ®éng 1 (vμ ho¹t ®éng nμy, Ho¹t ®éng 2) dïng mÉu thiÕt kÕ ho¹t ®éng ®−îc Gi¸o s− Fred Lockwood cña Tr−êng §¹i häc më cña Anh x¸c ®Þnh ra, dùa trªn ph©n tÝch nhiÒu ho¹t ®éng tõ nhiÒu ch−¬ng tr×nh kh¸c nhau. §©y kh«ng ph¶i lμ mét mÉu chÝnh x¸c vÒ c¸ch ho¹t ®éng cÇn ph¶i hay nªn thiÕt kÕ. §©y lμ miªu t¶ vÒ c¸c yÕu tè chung nhÊt mμ c¸c t¸c gi¶ ph¸t hiÖn lμ c¸c thμnh phÇn quan träng nhÊt khi thiÕt kÕ mét ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cho tμi liÖu ®μo t¹o, båi d−ìng tõ xa. Bëi vËy, mÉu nμy nh×n chung biÓu hiÖn c¸ch thøc thiÕt kÕ tèt vμ cã thÓ sö dông lμm mÉu mμ b¹n cã thÓ thÝch øng ®Ó nã phï hîp víi c¸c môc ®Ých riªng cña b¹n. TrËt tù cña mét sè thμnh phÇn cã thÓ thay ®æi. VÝ dô, theo quan ®iÓm cña t«i, th«ng tin vÒ thêi gian tèt nhÊt cã thÓ ®¹t ë phÝa tr−íc, ngay sau tiªu ®Ò cña ho¹t ®éng. Nh− vËy, ch¾n ch¾n cã thÓ dÔ dμng t×m thÊy th«ng tin nμy vμ ®©y lμ th«ng tin quan träng ®Çu tiªn ®èi víi ng−êi häc ®ang lËp c«ng viÖc cña m×nh vμ phï hîp víi c¸c c«ng viÖc kh¸c trong cuéc sèng cña hä. NÕu ng−êi häc thÊy mÖt mái, thÊy r»ng ho¹t ®éng nμy sÏ tèn nhiÒu thêi gian vμ cã thÓ yªu cÇu ®äc c¸c tμi liÖu kh¸c (nh− trong Ho¹t ®éng 1) th× hä cã thÓ ®−a ra quyÕt ®Þnh dõng kho¶ng 5 phót ®Ó uèng trμ tr−íc hay gi¶i quyÕt viÖc kh¸c cho ®Õn khi cã thêi gian hoμn thμnh ho¹t ®éng. Trong mét sè tr−êng hîp, b¹n cÇn bæ sung thªm th«ng tin kh¸c, nh− lμ c¸c nguån kh¸c hay tham kh¶o mμ ng−êi häc sÏ cÇn ®Ó hoμn thiÖn ho¹t ®éng. §iÒu nμy sÏ lμ ®Æc biÖt cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng thùc hμnh. Chóng ta sÏ th¶o luËn vÒ c¸ch tèt nhÊt mμ b¹n cã thÓ cung cÊp ph¶n håi, khi nμo ®−a ra ph¶n VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 14 cña 19
70. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 håi mét c¸ch chi tiÕt h¬n ë bμi sau. Th«ng th−êng, c¸c t¸c gi¶ biªn so¹n tμi liÖu thÊy tèt nhÊt lμ cung cÊp ph¶n håi ngay sau ho¹t ®éng, nh− trong vÝ dô nμy, v× nã thóc ®Èy “héi tho¹i” trong cÊu tróc cña tμi liÖu phô ®¹o trong tμi liÖu in, nã cung cÊp ph¶n håi ngay tøc th× vμ bëi vËy ph¶n håi lμ hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn, mét sè ng−êi cho r»ng viÖc ng−êi häc kh«ng lμm ho¹t ®éng mμ chØ xem ngay ph¶n håi (®¸p ¸n) lμ mét mèi lo ng¹i nghiªm träng vμ bëi vËy ®«i khi t¸c gi¶ ®−a ph¶n håi (®¸p ¸n) vμo phÇn cuèi bμi. Trong mäi tr−êng hîp, th× cÇn thiÕt cung cÊp ph¶n håi (®¸p ¸n) cho ng−êi häc ë mét chç nμo ®ã ®Ó hä cã thÓ tiÕp cËn khi ®· lμm xong ho¹t ®éng tù ®¸nh gi¸ nÕu kh«ng th× hä kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc viÖc häc cña m×nh vμ kh«ng thÓ tiÕp tôc häc. Tæng kÕt Trong bμi nμy b¹n ®· ®¸nh gi¸ ba thÓ lo¹i tμi liÖu tù häc, ®ã lμ: diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra, phô ®¹o trong tμi liÖu in vμ h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ. B¹n còng ®· ph©n tÝch mÉu tr×nh bμy mét ho¹t ®éng ®iÓn h×nh vμ ®· x¸c ®Þnh c¸c thμnh phÇn cña ho¹t ®éng. Nh− th−êng lÖ, tr−íc khi b¹n chuyÓn sang bμi tiÕp theo, tr¶ lêi c¸c c©u hái tù ®¸nh gi¸ d−íi ®©y ®Ó kh¼ng ®Þnh nh÷ng g× b¹n ®· häc trong bμi nμy. Tμi liÖu tham kh¶o Pennells, Jason (2002): ‘Ba thÓ lo¹i tμi liÖu häc më vμ xa”, c¸c trang 7-10 trong tμi liÖu tham kh¶o cho Bμi 4. Lockwood, Fred (1992): C¸c ho¹t ®éng trong tμi liÖu tù häc. London, Kogan Page Rowntree, Derek (1994): ChuÈn bÞ tμi liÖu cho häc tËp më, tõ xa vμ linh ho¹t (London, Kogan Page) VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 15 cña 19
71. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 C©u hái tù ®¸nh gi¸ 1 X¸c ®Þnh c¸c ®Æc ®iÓm, −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm cña thÓ lo¹i diÔn gi¶ng vμ kiÓm tra, phô ®¹o trong tμi liÖu in vμ h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ khi thiÕt kÕ c¸c tμi liÖu båi d−ìng tõ xa. §¸nh dÊu vμo c¸c « trèng phï hîp ë b¶ng d−íi ®©y. NÕu b¹n nghÜ mét ®Æc ®iÓm nμo ®ã lμ hoμn toμn −u ®iÓm hay nh−îc ®iÓm, th× ®¸nh dÊu 9 hay dÊu 8 vμo cét −u ®iÓm/nh−îc ®iÓm. (Trong mét sè tr−êng hîp, b¹n cã thÓ kh«ng ch¾c ch¾n vÒ lùa chän cña m×nh hay cã ®Æc ®iÓm cã thÓ c¶ lμ −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm phï thuéc vμo viÖc sö dông). Xem VÝ dô ®· ®−îc hoμn thμnh. i μ nh nh μ m μ Ó i ® a îc r t − u ®iÓm íng dÉn h m − Nh Ó − 9 Phô ®¹o trong t liÖu in H DiÔn gi¶ng v ki 8 §Æc ®iÓm nghÜ ®éng cã suy DÔ biªn so¹n VÝ dô 9 9 DÔ bæ sung cho tμi liÖu, s¸ch gi¸o khoa hiÖn hμnh, sau mçi ch−¬ng Cã thÓ sö dông cho c¸c nhiÖm vô thuéc lßng/nhí ë møc ®é thÊp Chó träng vμo tμi liÖu chø kh«ng vμo ng−êi häc Chó träng vμo néi dung cña tμi liÖu, chø kh«ng vμo c¸c nhu cÇu cña ng−êi häc L«i cuèn ng−êi häc mét c¸ch tÝch cùc vμ thóc ®Èy häc tËp tÝch cùc Cã ®é dμi h¬n c¸c thÓ lo¹i ho¹t ®éng kia Chia th«ng tin cña bμi thμnh nhiÒu phÇn häc tËp ng¾n h¬n T¹o ra “héi tho¹i” gi÷a t¸c gi¶ vμ ng−êi häc vμ bëi vËy bï ®¾p sù thiÕu v¾ng cña ng−êi trî gi¶ng trùc tiÕp KhuyÕn khÝch ng−êi häc tù ®−a ra vÝ dô cña riªng m×nh vμ ¸p dông vμo c¸c t×nh huèng ngoμi ®êi sèng thùc tÕ bªn ngoμi tμi liÖu HiÖu qu¶ cho ph¸t triÓn kü n¨ng vμ ¸p dông thùc hμnh Kh«ng biÕt hay kh«ng dù ®o¸n ®−îc ph¶n håi cña ng−êi häc T¸c gi¶ biªn so¹n cã thÓ ®−a vμo ph¶n håi cô thÓ (®¸p ¸n) Lμ tμi liÖu tù häc, cã bao gåm ph¶n håi §ßi hái cã c¸c nguån, hç trî vμ ph¶n håi ngoμi tμi liÖu Phï hîp cho gi¶ng d¹y mét khèi l−îng kiÕn thøc Cung cÊp hç trî cho ng−êi häc vÒ khÝa c¹nh gi¸o dôc vμ t©m lý Ph¶n håi (®¸p ¸n) cho c©u hái tù ®¸nh gi¸ nμy ®−îc ®−a ra ë cuèi bμi nμy. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 16 cña 19
72. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 C©u hái tù ®¸nh gi¸ 2 X¸c ®Þnh c¸c thμnh phÇn cÊu thμnh mét mÉu tr×nh bμy ho¹t ®éng, sö dông mÉu cña Fred Lockwood. Nªu c¸c lý do cho mçi thμnh phÇn gi¶i thÝch t¹i sao nã l¹i h÷u Ých cho thiÕt kÕ ho¹t ®éng trong tμi liÖu häc tËp tõ xa. §iÒn c©u tr¶ lêi cña b¹n vμo b¶ng d−íi ®©y. C¸c thμnh phÇn cña mét ho¹t ®éng C¸c lý do gi¶i thÝch t¹i sao thμnh phÇn ®ã cã thÓ h÷u Ých 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 Ph¶n håi (®¸p ¸n) cho c©u hái tù ®¸nh gi¸ nμy ®−îc ®−a ra ë cuèi bμi nμy. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 17 cña 19
73. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 Ph¶n håi (®¸p ¸n) cho c©u hái tù ®¸nh gi¸ 1 i μ nh nh μ m μ Ó i ® a îc r t − u ®iÓm íng dÉn h m − Nh Ó − 9 Phô ®¹o trong t liÖu in H DiÔn gi¶ng v ki 8 §Æc ®iÓm nghÜ ®éng cã suy DÔ biªn so¹n VÝ dô 9 9 DÔ bæ sung cho tμi liÖu, s¸ch gi¸o khoa hiÖn hμnh, sau mçi ch−¬ng 9 9 Cã thÓ sö dông cho c¸c nhiÖm vô thuéc lßng/nhí ë møc ®é thÊp 8 9 (9) Chó träng vμo tμi liÖu chø kh«ng vμo ng−êi häc 8 9 (9) Chó träng vμo néi dung cña tμi liÖu, chø kh«ng vμo c¸c nhu cÇu cña 9 9 ng−êi häc L«i cuèn ng−êi häc mét c¸ch tÝch cùc vμ thóc ®Èy häc tËp tÝch cùc 9 9 9 Cã ®é dμi h¬n c¸c thÓ lo¹i ho¹t ®éng kia 8 9 Chia th«ng tin cña bμi thμnh nhiÒu phÇn häc tËp ng¾n h¬n 9 9 T¹o ra “héi tho¹i” gi÷a t¸c gi¶ vμ ng−êi häc vμ bëi vËy bï ®¾p sù thiÕu 9 9 v¾ng cña ng−êi trî gi¶ng trùc tiÕp KhuyÕn khÝch ng−êi häc tù ®−a ra vÝ dô cña riªng m×nh vμ ¸p dông vμo 9 9 c¸c t×nh huèng ngoμi ®êi sèng thùc tÕ bªn ngoμi tμi liÖu HiÖu qu¶ cho ph¸t triÓn kü n¨ng vμ ¸p dông thùc hμnh 9 9 9 Kh«ng biÕt hay kh«ng dù ®o¸n ®−îc ph¶n håi cña ng−êi häc 8 9 T¸c gi¶ biªn so¹n cã thÓ ®−a vμo ph¶n håi cô thÓ (®¸p ¸n) 9 9 9 Lμ tμi liÖu tù häc, cã bao gåm ph¶n håi 9 9 9 §ßi hái cã c¸c nguån, hç trî vμ ph¶n håi ngoμi tμi liÖu 8 9 Phï hîp cho gi¶ng d¹y mét khèi l−îng kiÕn thøc 9 9 Cung cÊp hç trî cho ng−êi häc vÒ khÝa c¹nh gi¸o dôc vμ t©m lý 9 9 Ph¶n håi (®¸p ¸n) cho c©u hái tù ®¸nh gi¸ 2 B¹n cã thÓ kiÓm tra c©u tr¶ lêi cña m×nh ë ®©y víi ph¶n håi cho Ho¹t ®éng 2. T«i còng ®· cung cÊp nhiÒu h−íng dÉn chi tiÕt h¬n vÒ gi¸ trÞ cña mçi thμnh phÇn trong b¶ng ph¶n håi d−íi ®©y. B¹n cã thÓ muèn bæ sung c¸c ®iÓm kh¸c. NÕu c¸c ý kiÕn cña b¹n gÇn t−¬ng ®ång víi c¸c ý kiÕn cña t«i ë ®©y th× b¹n cã thÓ ®¶m b¶o r»ng b¹n ®· hiÓu c¸c tranh luËn trong bμi nμy vÒ c¸c thμnh phÇn cña mét mÉu tr×nh bμy ho¹t ®éng. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 18 cña 19
74. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (TH) – 11 - 20/7/2007 Bμi 5 C¸c thμnh phÇn cña mét ho¹t ®éng Lý do gi¶i thÝch t¹i sao thμnh phÇn cã thÓ h÷u Ých 1 Sè thø tù cña ho¹t ®éng 1 ViÖc ®¸nh sè ho¹t ®éng gióp x¸c ®Þnh ho¹t ®éng mét c¸ch nhanh chãng. Nã minh ho¹ sù khëi ®Çu cña mét ho¹t ®éng ( Th−êng viÕt b»ng cì ch÷ lín). DÔ dμng ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng b»ng sè cña ho¹t ®éng trong phÇn th«ng tin. 2 Tªn cña ho¹t ®éng 2 Mét sè t¸c gi¶ kh«ng ®Æt tiªu ®Ò cho c¸c ho¹t ®éng. Tiªu ®Ò cã thÓ gióp x¸c ®Þnh néi dung cña ho¹t ®éng nhê ®ã ng−êi häc cã thÓ ®o¸n ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò trong ho¹t ®éng. Dù ®o¸n lμ mét kü n¨ng cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh häc. 3 Giíi thiÖu chung 3 Ng−êi häc sÏ cã ®éng c¬ cao h¬n ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng nÕu häc hiÓu c¸ch ho¹t ®éng phï hîp víi viÖc häc cña hä vμ nh÷ng lîi Ých hä nh©n ®−îc g× nÕu hä hoμn thμnh ho¹t ®éng. 4 H−íng dÉn cô thÓ: nh÷ng b−íc cÇn lμm ®Ó thùc 4 PhÇn giíi thiÖu (hay c©u hái) lμ mét phÇn quan träng cña hiÖn ho¹t ®éng ho¹t ®éng. PhÇn nμy h−íng dÉn ng−êi häc cÇn ph¶i lμm g×. 5 Trong mét sè tr−êng hîp b¶ng trèng rÊt cÇn thiÕt, ®Ó ®Æt tªn 5 B¶ng trèng ®Ó viÕt c©u tr¶ lêi cña ng−êi häc víi cho mét biÓu ®å hay ®¸nh dÊu « trèng. Trong nh÷ng tr−êng mét vÝ dô vÒ c¸ch tr¶ lêi hîp kh¸c khi yªu cÇu ng−êi häc viÕt c©u tr¶ lêi th× b¶ng trèng (« tr«ng, kho¶ng c¸ch hay c¸c dßng kÎ ®Ó viÕt vμo) còng rÊt h÷u hiÖu v× nã sÏ khuyÕn khÝch ng−êi häc hoμn thμnh ho¹t ®éng. B¶ng trèng ®ã biÓu hiÖn sè l−îng ch÷ mμ ng−êi häc cÇn ®iÒn ®ång thêi liªn kÕt c©u tr¶ lêi cña hä víi tμi liÖu cña ch−¬ng tr×nh. (NÕu ng−êi häc viÕt c©u tr¶ lêi trong mét quyÓn vë riªng th× rÊt khã g¾n chÆt chÏ c©u tr¶ lêi víi ho¹t ®éng hay ®Ó tham kh¶o sau nμy. 6 Th«ng tin vÒ thêi gian 6 MÆc dï mçi ng−êi häc sÏ dμnh mét kho¶ng thêi gian kh¸c nhau ®Ó hoμn thμnh ho¹t ®éng trong tμi liÖu nh−ng sÏ cã Ých khi chØ ra kho¶ng thêi gian b¹n mong ®îi hä sö dông. §iÒu nμy cho biÕt tÇm quan träng cña ho¹t ®éng ®ång thêi gióp ng−êi häc lªn kÕ ho¹ch thêi gian häc tËp. Cuèi cïng, h−íng dÉn vÒ thêi gian gióp t¸c gi¶ biªn so¹n kiÓm tra liÖu cã ®−a vμo qu¸ nhiÒu hay qu¸ Ýt néi dung häc trong mét bμi, tõ ®ã ®−a ra nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh dù th¶o hay thö nghiÖm tμi liÖu. 7 Ph¶n håi (®¸p ¸n) 7 Th«ng tin ph¶n håi cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Trong c¸c tμi liÖu häc tËp tõ xa, t¸c gi¶ cÇn ph¶i ®−a phÇn ph¶n håi vμo trong tμi liÖu. Ph¶n håi cã thÓ lμ rÊt cô thÓ ( nh− trong tμi liÖu diÔn gi¶i vμ kiÓm tra hay phô ®¹o trong tμi liÖu in) hay nhËn xÐt chung ( nh− trong thÓ lo¹i phô ®¹o trong tμi liÖu in hay h−íng dÉn hμnh ®éng cã suy nghÜ). Ph¶n håi kh«ng chØ ®−a ra ý kiÕn vÒ mét ®¸p ¸n ®óng, nã cßn gióp ng−êi häc tù ®¸nh gi¸ viÖc häc cña m×nh gãp phÇn thóc ®Èy ®èi tho¹i gi÷a t¸c gi¶ vμ ng−êi häc. Nã cung cÊp c¬ héi ®Ó thóc ®Èy ®−a ra nhËn xÐt vμ ®Ó cñng cè l¹i néi dung häc. VÝ dô vÒ mét bμi PH¸c th¶o sö dông ph−¬ng ph¸p 4 b−íc (mÉu ho¹t ®éng cña Fred Lockwood) Trang 19 cña 19
75. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø n¨m (2/7/2007) PHÇN TæNG HîP
76. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 5: Thực hành Hoạt động: Các nhóm xây dựng đề cương tài liệu Cấu trúc và trọng tâm • Các nhóm làm việc cả ngày để xây dựng đề cương dự thảo cho môn học của mình. • Khi các nhóm hoàn thành đề cương dự thảo cho toàn bộ “khoá học” hoặc cho chương trình đã được phân bổ, cả nhóm sẽ tiếp tục xây dựng đề cương chi tiết cho một số mục trong đề cương. • Kết quả làm việc của các nhóm sẽ được trình bày và rà soát vào buổi sáng ngày thứ 6. Kết quả Mỗi nhóm xây dựng dự thảo đề cương tổng thể dự thảo cho phần tài liệu địa phương. Sau đó sẽ xây dựng đề cương chi tiết cho một số phần (bài, phần, tiểu phần) của đề cương tổng thể. Giới thiệu • Hôm nay bạn sẽ ứng dụng những bài tập và kiến thức học được trong 4 ngày từ ngày 1 – ngày 4 để xây dựng một đề cương dự thảo cho phần tài liệu địa phương. Trong cả ngày làm việc hôm nay các bạn sẽ xây dựng đề cương dự thảo cho toàn bộ “khoá học” về môn học của bạn tại địa phương. • Sau khi bạn hoàn thành đề cương dự thảo tổng thể, hãy xây dựng đề cương chi tiết cho một số phần cụ thể trong đề cương tổng thể. • Các nhóm sẽ trình bày kết quả của nhóm mình vào sáng ngày thứ 6. • Bạn không cần phải xây dựng từng hoạt động cụ thể tại thời điểm này: chúng ta sẽ quay lại với việc thiết kế các hoạt động vào buổi chiều ngày 6 và ngày 7. Hoạt động 1. Làm việc theo nhóm nhỏ 2. Đi xem lại những sản phNm nhóm làm ra từ những ngày trước để rà soát lại những điều cả nhóm đã làm được và thống nhất. 3. Chọn một nhóm trưởng và thư kí, đồng thời thống nhất phương pháp làm việc cho cả ngày. 4. Cả nhóm cùng làm việc và ghi lại đề cương tổng thể cho khoá học (biên soạn tài liệu địa phương). Hãy sử dụng tài liệu của ngày 4 và bất cứ nguồn tài liệu nào bạn cần để hoàn thành công việc này. 5. Khi đề cương tổng thể được xây dựng và thống nhất xong, đồng thời đã bao gồm tất cả các thông tin cần có cho một đề cương tổng thể, cả nhóm sẽ quyết định những phần nào trong đề cương sẽ được xây dựng một cách chi tiết. 6. Cả nhóm có thể cùng làm việc hoặc chia ra các nhóm nhóm nhỏ hơn để xây dựng đề cương chi tiết cho một số phần của đề cương tổng thể. 7. ChuNn bị kết quả của cả nhóm để trình bày trước lớp sáng ngày hôm sau trên máy chiếu qua đầu hoặc trên khổ giấy lớn. Tổng hợp ngày 5 Trang 1 của 2
77. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tài liệu tham khảo Những ghi chép của bạn, tài liệu được phát từ đầu khoá tập huấn, sản phNm cuả nhóm (flipchart, giấy trong, ghi chép ). Tài liệu của riêng bạn, ý tưởng và kinh nghiệm của các thành viên trong nhóm. Nhận xét Đây là một nhiệm vụ khó. Nhiệm vụ này cho bạn một cơ hội để ứng dụng một cách toàn diện những kiến thức bạn có được trong bốn ngày đầu của khoá tập huấn. Bạn sẽ có quyền tự quyết định nhiều hơn và ít bị ảnh hưởng bởi các báo cáo viên trong ngày làm việc hôm nay. Tự kiểm tra Bạn đã rút ra được những kết luận gì? Bạn nên làm gì vào những buổi tập huấn tiếp theo? Tổng hợp ngày 5 Trang 2 của 2
78. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø s¸u (3/7/2007) PHÇN TμI LIÖU
79. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Biên soạn và trình bày tài liệu ở dạng tài liệu in hoặc các hình thức/phương tiện thể hiện khác Khi bạn lên kế hoạch và chuẩn bị biên soạn tài liệu và khi bạn trình bày tài liệu biên soạn ở dạng tài liệu in hoặc bằng các phương tiện khác, có nhiều điểm bạn cần lưu ý. Bạn nên cân nhắc các điểm sau: Có 10 điểm chúng ta cần xem xét, chủ yếu tập trung vào tài liệu in nhưng chúng cũng có thể được áp dụng cho hình thức thể hiện khác hoặc cho kết hợp nhiều hình thức khác nhau. Điều bạn cần suy nghĩ là bạn nên biên soạn và trình bày tài liệu như thế nào trong hoàn cảnh, môi trường của bạn? 1. Thành phần • Tài liệu gồm những thành phần gì? Ví dụ SGK, băng cát sét, băng đĩa hình, bảng biểu, đồ dùng thực hành, bảng báo cáo • Cách để liên kết các thành phần này lại với nhau? • Có cần một quyển sách hướng dẫn cho GV/SV/HS không? 2. Cấu trúc • Cấu trúc tài liệu của bạn sẽ được tổ chức như thế nào? Liệu các hoạt động thực hành có được thực hiện tại các thời điểm cố định hay không? • Cấu trúc có rõ ràng không? 3. Trình tự • Chủ đề chọn ngẫu nhiên • Theo thứ tự thời gian hoặc sự kiện lịch sử • Theo địa điểm • Theo vòng tròn trung tâm (bắt đầu từ một ý tưởng rồi phát triển ra các ý tưởng khác xoay quanh ý tưởng ban đầu) • Nguyên nhân - kết quả • Theo lôgic cấu trúc nội dung (Một số nội dung/kỹ năng được giới thiệu trước các nội dung/kỹ năng khác) • Tập trung giải quyết vấn đề (tập trung vào vấn đề chính) • Thứ tự xoáy trôn ốc (Nhiều lần quay trở lại các ý tưởng đã được trình bày, mỗi lần trở lại với cách tiếp cận khác, phức tạp hơn) • Thứ tự từ cuối lên đầu (Có một dãy các nhiệm vụ, bắt đầu giới thiệu từ nhiệm vụ cuối cùng trước rồi đến nhiệm vụ gần cuối nhất ) 4. Trình bày (Layout) • Chỉ một cột hay nhiều cột – thỉnh thoảng dùng 2 cột • Font, cỡ chữ, cách hàng • Giữ thẳng lề trái và lề phải (justified) hay không? • Để lề rộng và “phần trắng” (giấy trắng) để dễ đọc • Dùng nhiều loại trình bày ở các trang khác nhau hay cùng trên một trang • Thống nhất cách trình bày để người đọc dễ tìm khi đọc tài liệu và cảm thấy tin tưởng tài liệu • Đặt phụ đề, đánh số trang, dùng các font khác nhau cho những phần khác nhau ví dụ như phần phản hồi, tóm tắt, phần nội dung chính • Để chỗ trống cho SV/HS viết vào tài liệu (phản hồi cho hoạt động) hay không? Ngày 6 – Buổi chiều – Biên soạn và trình bày tài liệu Trang 1 của 2
80. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 5. Hình họa (Graphics) • Hình họa sẽ được dùng như thế nào trong một số nội dung dạy và học • Chỗ nào có thể thay chữ viết bằng hình họa? • Kết hợp chữ viết với hình họa để hình họa không chỉ có tác dụng trang trí mà còn kết hợp hài hoà với chữ viết? • Có dùng tranh ảnh hay hình vẽ không? • Bố trí biểu đồ, tranh ảnh (tranh hoạt hình), ảnh chụp, hình vẽ, chữ viết trong bảng, hình hộp một cách có hiệu quả • Có thể sử dụng hình hoạ cho nhiều mục đích khác nhau: ƒ Diễn cảm (khơi dậy một phản ứng hoặc tình cảm đối với một đối tượng cụ thể) ƒ Thuyết phục (khuyến khích SV/HS thay đổi nhận thức, hành vi) ƒ Minh họa (tranh ảnh có thể làm rõ hơn nội dung của chữ viết) ƒ Miêu tả (miêu tả sự vật, hiện tượng tốt hơn là dùng chữ viết) ƒ Giải thích (giải thích xem một vật nào đó hoạt động như thế nào) ƒ Xác định số lượng (chỉ rõ số lượng) • Có thể lấy hình hoạ ở đâu? • Ai có thể cung cấp ý tưởng về hình họa? • Sử dụng kí hiệu (ví dụ dùng kí hiệu/biểu tượng để thay từ “bài tập”) 6. Khổ giấy (Format) • Các tài liệu viết có ở dạng đục lỗ để trong cặp tài liệu mà người sử dụng có thể thêm hoặc bỏ đi một số tờ giấy/phần của tài liệu hay không? Hay tài liệu được đóng thành quyển (để không bị mất tờ giấy/phần nào của tài liệu) hoặc là một hộp đựng tài liệu mà người sử dụng có thể đựng băng đĩa, tài liệu • Đóng tài liệu như thế nào – loại dập ghim, loại đóng gáy xoắn (Có cần đóng sách để sách có thể mở ra dễ dàng ) • Sách hoặc các tài liệu khác ở khổ giấy A4 hay to/nhỏ hơn? Để ở dạng dọc hay ở dạng ngang? • Có dùng màu sắc không? 7. Biên tập • Quá trình biên tập sẽ được tổ chức như thế nào? • Ai sẽ tham gia biên tập? • Việc biên tập phần nội dung, ngôn ngữ, lỗi, sự nhất quán, cấu trúc sẽ diễn ra như thế nào? • Các tiêu chuẩn, văn phong, kiểu cách sẽ được xây dựng như thế nào? • Ai sẽ có quyền quyết định biên tập – tác giả hay người khác? 8. Các hình thức/phương tiện thể hiện (Media) (dạng viết, băng cát sét, băng đĩa hình, TV ) • Sẽ sử dụng các phương tiện nào? Việc lựa chọn sử dụng phương tiện đã hợp lý chưa? • Liệu tất cả các phương tiện đều là cần thiết hay có thể lựa chọn một số phương tiện trong số đó (dùng cái này thì thôi dùng cái kia)? • Tổ chức và thực hiện việc biên soạn, biên tập, sản xuất và phổ biến tài liệu ở dạng viết, băng cát sét, băng đĩa hình, TV như thế nào? 9. Đội ngũ biên soạn tài liệu • Thành lập đội ngũ biên soạn như thế nào? • Đội ngũ sản xuất tài liệu sẽ làm riêng? • Liệu các nhà kỹ thuật (người/tổ chức in tài liệu, sản xuất băng đĩa hình, người minh hoạ ) hiểu rõ ý đồ của tác giả biên soạn? • Làm thế nào để tập hợp tất cả những người có liên quan? 10. Các vấn đề phát sinh • Trong khi thực hiện toàn bộ quá trình trên, có vấn đề gì phát sinh? • Cách xử lý các vấn đề đó? • Cần cân nhắc những vấn đề nào khác? Ngày 6 – Buổi chiều – Biên soạn và trình bày tài liệu Trang 2 của 2
81. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø s¸u (3/7/2007) PHÇN TæNG HîP
82. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 6 Buổi sáng: Xây dựng một phần cụ thể của tài liệu Cấu trúc trọng tâm • Xác định nhiệm vụ: để khởi đầu quy trình biên soạn tài liệu bằng cách sử dụng phương pháp 4 bước. • Gợi nhớ về phương pháp 4 bước • Dự thảo và hoàn thiện các câu hỏi tự đánh giá • Dự thảo và hoàn thiện Kết quả đầu ra • Kết luận Kết quả Viết và hoàn thiện bản dự thảo đầu tiên về các câu hỏi tự đánh giá và kết quả đầu ra Giới thiệu Ở phần này, chúng ta sẽ bắt đầu công việc xây dựng một phần cụ thể của tài liệu THCS hoặc Giáo trình CĐSP. Hoạt động 1 Hãy thực hiện các bước xây dựng câu hỏi tự đánh giá (SAQ- self-assessed question) theo hướng dẫn của báo cáo viên (từng học viên sẽ thực hành độc lập) 1. Cả lớp thảo luận về các câu hỏi 2. Thực hiện các bước dự tính Kết quả đầu ra theo hướng dẫn của báo cáo viên 3. Cả lớp cùng xem xét các kết quả dự tính này lần 2 4. Các nhận xét mang tính tổng kết về hoạt động 1, để dẫn đến hoạt động 2 Hoạt động 2 1. Học viên làm việc theo cặp, áp dụng giai đoạn 1 của phương pháp 4 bước để viết một câu hỏi tự đánh giá 2. Học viên làm việc theo nhóm, cùng nhau thảo luận để lựa chọn một câu hỏi tự đánh giá của cả nhóm 3. Cả lớp nghe một số ví dụ của một số nhóm 4. Nhắc lại các bước này với phần lập kết quả dự tính 5. Kết luận và thực hành Tài liệu tham khảo Tài liệu về phương pháp 4 bước. Sử dụng đề cương tài liệu các nhóm đã xây dựng từ trước. Tổng hợp ngày 6 Trang 1 của 2
83. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Nhận xét Trong phần này, bạn sẽ bắt đầu sử dụng phương pháp 4 bước. Phần này sẽ giúp bạn thực hành sâu hơn trong các bước thực hành tiếp theo, xây dựng hoạt động, phản hồi và các tài liệu hỗ trợ hoạt động của người học. Tự kiểm tra Bạn đã rút ra được những kết luận gì? Bạn nên làm gì vào những buổi tập huấn tiếp theo? Tổng hợp ngày 6 Trang 2 của 2
84. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 6: Buổi chiều Biên soạn và trình bày tài liệu ở dạng tài liệu in hoặc các hình thức/phương tiện thể hiện khác Cấu trúc trọng tâm Các điểm cần lưu ý khi biên soạn, trình bày tài liệu Kết quả Hiểu được các điểm cần lưu ý khi biên soạn và trình bày tài liệu ở dạng in hoặc các hình thức/phương tiện thể hiện khác. Giới thiệu Chúng ta quyết định biên soạn tài liệu và hy vọng tài liệu được biên soạn sẽ hấp dẫn và hữu ích gồm cả tài liệu in và tài liệu được thể hiện ở các hình thức khác. Trong phần này chúng ta sẽ xác định một số điểm cần lưu ý khi lựa chọn hình thức/phương tiện thể hiện. Hoạt động 1. Nhóm nhỏ thảo luận và thống nhất từng phần của tài liệu được phát (từ A đến F: chia theo thứ tự sau) 2. Cả lớp cho ý kiến phản hồi/nhận xét cho từng phần một (từ A đến F) A. Phần 1&2: Thành phần & Cấu trúc B. Phần 3: Trình tự C. Phần 4, 5, 6: Trình bày, Hình hoạ, Khổ giấy (Layout, Graphics and Format) D. Phần 7: Biên tập E. Phần 8 & 9: Các hình thức/phương tiện thể hiện (Media) & Đội ngũ biên soạn F. Phần 10: Các vấn đề phát sinh 3. Các nhóm nhỏ thống nhất cách thức tiến hành cho từng môn học, cấp học và cho từng tỉnh. Viết phần kết luận vào phần Tự đánh giá dưới đây. Tài liệu tham khảo Tài liệu “Biên soạn và trình bày tài liệu ở dạng tài liệu in hoặc các hình thức/phương tiện thể hiện khác” Bình luận Các nhiều điểm cần lưu ý khi bạn tiến hành biên soạn và trình bày tài liệu. Bạn cần cố gắng để cân bằng giữa cái có thể làm được và những cái mình mong muốn. Chúng ta có thể hy sinh cái lý tưởng để đạt được cái thực tế. Tổng hợp Buổi chiều ngày thứ 6 Trang 1 của 2
85. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự kiểm tra Bạn đã rút ra được những kết luận gì? Bạn nên làm gì vào những buổi tập huấn tiếp theo? Tổng hợp Buổi chiều ngày thứ 6 Trang 2 của 2
86. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø b¶y (4/7/2007) PHÇN TæNG HîP
87. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 7: Buổi sáng Thiết kế hoạt động Nội dung trọng tâm • Tập trung vào nhiệm vụ: thử viết một hoạt động giúp người học xây dựng kỹ năng hoặc kiến thức cần thiết để có thể trả lời được câu hỏi tự đánh giá • Tập trung vào đặc điểm của hoạt động • Nhóm 3 người xây dựng hoạt động • Phản hồi Kết quả Học viên thực hành viết một hoạt động (Bước 3: Phương pháp “4 bước”) và sản phẩm sẽ là một hoạt động được xây dựng. Giới thiệu Tiếp tục hoàn thành phần xây dựng tài liệu sử dụng phương pháp “4 bước”, HV chuyển từ phần viết câu hỏi tự đánh giá, phản hồi sang viết các hoạt động giúp cho người học có được các kỹ năng hoặc kiến thức cần thiết để có thể trả lời được câu hỏi tự đánh giá. Nói một cách khác, “Hoạt động” là lúc hoạt động học tập diễn ra. *Chú ý: phần viết nội dung bài và ví dụ để người học thực hiện hoạt động sẽ được trình bày trong phần sau (là bước 4 của phương pháp “4 bước”) nên HV chưa cần thực hành viết phần này. Hoạt động Nhóm 3 người 1. Nhớ lại Bước 3: Các hoạt động (trang 6-9 tài liệu Phương pháp “4 bước”) 2. Chọn ra một câu hỏi tự đánh giá mà nhóm đã xây dựng 3. Thiết kế một hoạt động để người học có thể trả lời đúng câu hỏi tự đánh giá này 4. So sánh sản phẩm với các nhóm 3 người khác trong nhóm nhỏ của bạn 5. Hỏi, đáp trước lớp Tài liệu tham khảo Phương pháp “4 bước”, trang 6-9; câu hỏi tự đánh giá và các ý kiến phản hồi Tổng hợp ngày 7 Trang 1 của 2
88. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Bình luận Phần này là phần trọng tâm của tài liệu học tập. Đây là bước chuẩn bị cho người học xây dựng một kỹ năng hoặc một nội dung kiến thức. Kỹ năng, kiến thức này sẽ được đánh giá ở câu hỏi tự đánh giá. Phần viết văn bản (bước 4) sẽ được đề cập tiếp ở phần sau. Tự kiểm tra Bạn đã rút ra được những kết luận gì? Bạn nên làm gì vào những buổi tập huấn tiếp theo? Ngày 7: Buổi chiều Các nhóm thảo luận và trình bày trước lớp Tổng hợp ngày 7 Trang 2 của 2
89. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng Ngμy Thø t¸m (5/7/2007) PHÇN TμI LIÖU
90. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Mẫu dùng để lựa chọn phương tiện/thiết bị mang tính giáo dục của Tony Bates (mẫu ACTIONS) Tiếp cận (Access - Chữ cái A là chữ cái đầu tiên của từ ACTIONS) • Từng thiết bị/phương tiện cụ thể được người sử dụng tiếp cận dễ hay khó? • Thiết bị/phương tiện đó có thể sử dụng một cách linh hoạt cho một nhóm đối tượng cụ thể hay không? Chi phí (Cost - Chữ cái C là chữ thứ 2 của từ ACTIONS) • Cơ cấu chi phí cho mỗi loại phương tiện/thiết bị? • Chi phí tính cho từng người học? • So sánh với chi phí nếu dùng các phương tiện/thiết bị khác? Dạy và học (Teaching and Learning - Chữ cái T là chữ thứ 3 của từ ACTIONS) • Hình thức học tập nào? • Phương pháp dạy học để đáp ứng tốt nhất hình thức học tập đó là gì? • Thiết bị/phương tiện nào sẽ hỗ trợ dạy và học tốt nhất trong môi trường học tập đó? • Nội dung có phù hợp với thiết bị/phương tiện không? • Phương tiện/thiết bị được sử dụng để phát triển kỹ năng nào? Tính tương tác và thân thiện với người sử dụng (Interactivity and User-friendliness - Chữ cái I là chữ cái thứ 4 của từ ACTIONS) • Phương tiện/thiết bị cho phép người sử dụng có những tương tác gì? (đồng thời ví dụ nói chuyện trực tiếp qua điện thoại hoặc không đồng thời, ví dụ như việc gửi thư điện tử ) • Phương tiện/thiết bị có dễ sử dụng không? Cơ quan/tổ chức chịu trách nhiệm (Organizational Issues - Chữ cái O là chữ cái thứ 5 của từ ACTIONS) • Có yêu cầu gì đối với cơ quan/tổ chức để duy trì hỗ trợ và sự hoạt động ổn định? • Có những rào cản nào cho việc sử dụng các phương tiện/thiết bị hiệu quả trong cơ quan/tổ chức? • Cần có những thay đổi gì trong cơ quan/tổ chức để có thể sử dụng các thiết bị/phương tiện? Sự mới mẻ (Novelty – N là chữ cái thứ 6 của từ ACTIONS) • Thiết bị/phương tiện này có mới không? • Tính năng của thiết bị/phương tiện như thế nào? Tốc độ (Speed – S là chữ cái cuối cùng của từ ACTIONS) • Thời gian để biên soạn và phổ biến tài liệu sử dụng thiết bị/phương tiện này? • Thời gian để có thể chỉnh sửa tài liệu này? Ghi chú: 7 chữ cái đầu tiên của 7 tiêu đề tiếng Anh ghép lại thành từ ACTIONS (Hành động) nên tên bài này được đặt là ACTIONS Model. Ngày 7 - Mẫu “Actions”
91. tËp huÊn biªn so¹n gi¸o tr×nh, tμi liÖu phÇn dμnh cho ®Þa ph−¬ng (CÊp THCS) Ngμy Thø t¸m (5/7/2007) PHÇN TæNG HîP
92. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 8: Buổi sáng Viết văn bản và ví dụ Nội dung trọng tâm • Báo cáo viên giới thiệu • Tập trung vào nhiệm vụ: bước 4 • Nhóm 3 người thực hành viết văn bản, ví dụ cho hoạt động đã được xây dựng • Thảo luận trong nhóm nhỏ (16 nhóm) • Phản hồi, bước đầu rút ra kết luận (cả lớp) chuẩn bị cho việc thảo luận, trình bày chính thức vào buổi chiều Kết quả Một bộ đầy đủ tài liệu dạy học xây dựng theo phương pháp “4 bước” và các nội dung khác được trình bày trong các buổi trước. Giới thiệu Cuối buổi, HV hoàn thành cả 4 bước xây dựng tài liệu học tập. Trong các buổi tới, HV sẽ áp dụng các phần đã học từ đầu buổi tập huấn để thiết kế tài liệu học tập cho giáo trình, tài liệu phần biên soạn cho địa phương theo môn học. Hoạt động Nhóm 3 người 1. Sử dụng hoạt động đã được xây dựng 2. Xem trang 10, tài liệu Phương pháp “4 bước” 3. Thực hành viết văn bản, ví dụ cho một phần tài liệu học tập phục vụ cho hoạt động đã xây dựng. 4. Thảo luận nhóm nhỏ (16 nhóm) 5. Hỏi, đáp trước lớp chuẩn bị cho việc trình bày vào buổi chiều Tài liệu tham khảo Phương pháp “4 bước”, trang 10; Hoạt động đã được HV xây dựng Bình luận Phương pháp “4 bước” là một trong những phương pháp thiết kế tài liệu học tập, trước khi chỉnh sửa và hoàn hiện tài liệu, chuẩn bị trình bày. Sản phẩm của nhóm sẽ được xem xét vào buổi chiều. Tổng hợp sáng ngày 8 Trang 1 của 2
93. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Tự kiểm tra Bạn đã rút ra được những kết luận gì? Bạn nên làm gì vào những buổi tập huấn tiếp theo? Tổng hợp sáng ngày 8 Trang 2 của 2
94. Khoá tập huấn thiết kế và biên soạn giáo trình, tài liệu phần dành cho địa phương (THCS) – 28/6-7/7/2007 Ngày 8: Buổi chiều Trình bày và phản hồi về sản phẩm viết văn bản và ví dụ Nội dung trọng tâm • Tất cả các nhóm dán sản phẩm của nhóm lên bảng/tường • HV đến tham khảo và cho ý kiến phản hồi • Thảo luận nhóm về các ý kiến phản hồi • Thảo luận trước lớp về các ý kiến phản hồi (sản phẩm viết văn bản có liên quan trực tiếp đến Các hoạt động và gián tiếp đến các Câu hỏi tự đánh giá và kết quả đầu ra) • Rút ra kết luận Kết quả Sản phẩm về viết văn bản và ví dụ của các nhóm, hoàn thành bản thảo đầu tiên của toàn bộ 4 bước viết tài liệu Giới thiệu HV hiểu rõ hơn về quá trình viết văn bản và ví dụ Hoạt động Cả lớp 1. Các nhóm dán sản phẩm của mình lên bảng/tường 2. HV đến tham khảo và cho ý kiến phản hồi 3. Thảo luận nhóm 4. Thảo luận trước lớp 5. Kết luận Tài liệu tham khảo Sản phẩm viết văn bản và ví dụ; Hoạt động, câu hỏi tự đánh giá, kết quả đầu ra đã được HV xây dựng Bình luận Sau phần này HV đã được làm quen với toàn bộ 4 bước của quá trình biên soạn tài liệu (bản thảo đầu tiên). Bản thảo này sẽ được chỉnh sửa nhiều lần để đi đến hoàn thiện nhưng quá trình biên soạn bản thảo đầu tiên này đóng vai trò rất quan trọng. Quá trình hoàn thiện, in ấn sẽ được trình bày trong buổi tập huấn sau. Tổng hợp chiều ngày 8 Trang 1 của 2