Bài giảng Nền tảng sinh lý học và tâm lý học của chức năng cảm giác

Nội dung text: Bài giảng Nền tảng sinh lý học và tâm lý học của chức năng cảm giác

1. NN T NG SINH LÝ H C VÀ TÂM LÝ H C C A CH C N NG C M GIÁC Phan Th y Xuân Uyên và Các cng s SensoryLab, BK-TPHCM Sinh l m nh n 1 Nh ng m c gi ? Sinh l m nh n 2 u sc Sinh l m nh n 3 1
2. Màu t cà phê trong quá trình rang Sinh l m nh n 4 Th ị giác Võng c y tinh thê Tròng en Giác c Màng kt Tròng tr ng Sinh l m nh n 5 Cu c th c Mt vài tính ch t tiêu bi u • ô nhám bi u ki n a b mt • Kích th c hay sô l ng các vt lõm trên b mt •Mt ô cn trong mt bình ch a n ph m ng ng • ô trong (vs. c) •S bóng láng – c im: ít hu n luy n, thang o hi u chu n rõ hơn, th ng nh t cao gi a các thành viên Sinh l m nh n 6 2
3. Xúc giác Sinh l m nh n 7 Cu trúc xúc giác •Cu trúc xúc giác ng mi ng: – Kích th c và hình ng – m giác trong mi ng (mouthfeel) –S thay i pha (nóng y) trong vòm mi ng • c c bng tay Sinh l m nh n 8 CẢM NHẬN VỊ ? • Có bao nhiêu lo i v ? •Cơ quan cm nh n v ? • Ho t ng ca cơ quan cm nh n v? Sinh l m nh n 9 3
4. Cm nh n v Chua Mn Đng Ng t Henning (1916) Sinh l m nh n 10 • V bt ng t (Umami): là v do natri-glutamate (MSG) và các riboside to ra, nh các mu i 5’ inosine monophosphate (IMP) và 5’ guanine monophosphate (GMP) (Karamura và Kare, 1987). (v cơ bn th 5) • V kim lo i (mt cm giác c bi t n ít nh t): c s dng mô t các cm giác v khác ngoài v ng t to ra bi các ch t to ng t nh acesulfam-K Sinh l m nh n 11 H TH NG V GIÁC Gai v giác Sinh l m nh n 12 4
5. Ch i v giác Filliform papilla Circumvallate papilla Taste buds Connective tissue Salivary gland Muscle layer Sinh l m nh n 13 Mch th n kinh Gustatory cortex Thalamus (Đi não) Facial nerve Tongue Gustatory nucleus Glossopharyngeal nerve Vagus nerve Pharynx Buck, 2000 Buck, Sinh l m nh n 14 M NH N M I, H NG Sinh l m nh n 15 5
6. H TH NG KH U GIÁC • Vai trò ca kh u giác: va là mt h th ng cm giác ngoài va là h th ng cm giác trong (ng i sau mi) (Rozin, 1982). Sinh l m nh n 16 Chocolate Ph n tr m ng ưi th xác nh chính Grape juice xác mi lo i th c ph m: - không bt mi (ct màu xanh ) Cinnamon - bt mi (ct màu ) Pineapple Mozell et al., 1969 Onion Lemon Wine Coffee 0 20 40 60 80 100 Ph n tr ăm ng ưi th Sinh l m nh n 17 HỆ TH ỐNG KH ỨU GIÁC muqueuse olfactive cavité nasale Kênh ortho và rétro nasales narines Septum Tongue Sinh l m nh n 18 6
7. Cơ quan cm nh n mùi Sinh l m nh n 19 Cm nh n mùi parfum Các mùi ưc hình thành t ph c hp các ch t to mùi Sinh l m nh n 20 Mã hóa các mùi Sinh l m nh n 21 7
8. nh hưng ca nng Nng th p Hoa hng Diph énylm éthane Cam Nng cao Sinh l m nh n 22 HỆ TH ỐNG TRIGEMINAL Dây th n kinh Ophtalmic branche sinh ba Trigeminal ganglion Mandibular branche Maxillary branche Dessirier, 1999 Dessirier, Sinh l m nh n 23 Mch th n kinh Leg T ru nk Primary somatic A sensory cortex r m Dodd and Kelly, 1991 Kelly, Dodd and F a c Thalamus e Principal sensory nucleus Trigeminal nerve Spinal trigeminal nucleus Sinh l m nh n 24 8
9. Cm nh n trigeminal Rưu
   cảm giác nóng+ cay mũi Chát: Tannin
   cảm giác khô và nhám Gaz CO 2
   tê, mát + cay mũi Nhi t
   nóng - lạnh Sinh l m nh n 25 TH Ế CÒN C ẢM GIÁC FLAVOR ? Mùi Vị Flavor Cảm giác trigeminal Sinh l m nh n 26 9