Giáo trình Kĩ thuật sẵn có tốt nhất (BAT)-Áp dụng cho quy trình dệt nhuộm - Lê Thanh Hải

Nội dung text: Giáo trình Kĩ thuật sẵn có tốt nhất (BAT)-Áp dụng cho quy trình dệt nhuộm - Lê Thanh Hải

1. KỸ THUẬT SẴN CĨ TỐT NHẤT (BAT) – ÁP DỤNG CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM GVGD : TS LÊ THANH HẢI HVTH : ĐÀO THANH TÙNG NGUYỄN THỊ ANH TÚ VŨ THỊ THANH TUYỀN
2. NỘI DUNG TRÌNH BÀY 1. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI VIẾT BAT CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 2. VẤN ĐỀ MƠI TRƯỜNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 3. NHỮNG KỸ THUẬT XEM XÉT ĐỀ XUẤT BAT 4. ÁP DỤNG BAT QUY TRÌNH DỆT NHUỘM TẠI VN 5. MỘT SỐ TIÊU CHUẨN ÁP DỤNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 6. KẾT LUẬN
3. 1. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI VIẾT BAT CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Những thơng tin chung về quy trình dệt nhuộm và những ảnh hưởng đến chất lượng mơi trường. • Mơ tả những phương thức sản xuất và kỹ thuật được áp dụng trong quy trình dệt nhuộm. • Những kỹ thuật được xem xét để xác định BAT trong quy trình dệt nhuộm. • Những kỹ thuật tốt nhất sẵn cĩ (BAT) trong quy trình dệt nhuộm.
4. QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Vải sau khi dệt được chuyển qua bộ phận mộc để nối các đầu cây lại với nhau, phân theo cùng loại cùng khổ. • Sau đĩ vải được đưa vào máy Boiloff, đĩ là máy dùng để giủ hồ. • Vải sau khi qua máy boiloff được đem đi giặt (relax), tạo cho vải vẻ ngồi trắng sạch hơn, đưa vải trở về trạng thái ban đầu. • Vải sau khi relax xong được đưa vào máy căng định hình, làm cho sản phẩm trở nên ổn định về hình dạng, khổ, kích thước. • Vải sau khi qua máy căng định hình rất cứng và dày nên người ta phải đưa chúng vào giảm trọng, việc giảm trọng được thực hiện trong máy jet , cơng đoạn này giúp vải mỏng hơn, nhẹ hơn và dễ bắt màu. • Vải tiếp tục được đưa đi nhuộm, để cĩ màu sắc phong phú tùy theo nhu cầu.
5. 2. VẤN ĐỀ MƠI TRƯỜNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Địa điểm: Do đặc thù hoạt động cĩ sử dụng nhiều nước và nước thải cĩ nhiều thành phần ơ nhiễm, nếu địa điểm được lựa chọn khơng phù hợp, cĩ thể dẫn tới nguy cơ thiếu nước sạch cung cấp cho các hoạt động khác (chăn nuơi, tưới tiêu ) và gây ơ nhiễm mơi trường nguồn nước mặt tiếp nhận nước thải. • Hệ thống cấp nước và thốt nước : Các nhà máy dệt nhuộm nĩi chung đều cần một lượng nước cấp lớn do vậy ngồi việc xây dựng hệ thống xử lý đạ tiêu chuẩn, cần cĩ thêm giấy phép được sử dụng nguồn nước cấp khi nhà máy đi vào hoạt động của chính quyền địa phương. Trong trường hợp tự khai thác nước ngầm để xử lý và sử dụng cũng phải cĩ giấy phép khai thác theo đúng qui định.
6. • Vệ sinh mơi trường: cần chú ý các dịch vụ thu gom chất thải nguy hại, chất thải rắn, rác thải và các dịch vụ mơi trường khác đang được sử dụng trong khu vực. • Xử lý nguyên liệu : Trước khi nhuộm, sản phẩm cần được làm sạch bề mặt, loại bỏ những chất bẩn. Trong quá trình này đã tạo ra những loại chất như PVA (polyvinyl alcohol). PVA là một chất khĩ phân huỷ vì là một polymer mạch dài, do vậy rất khĩ tách ra khỏi nước thải. Kèm theo đĩ là các chất hố học khĩ phân huỷ với nồng độ cao trong nước thải.
7. • Hĩa chất : Các loại hố chất sử dụng trong ngành dệt nhuộm cĩ thể phân thành hai loại: - Thuốc nhuộm, là hố chất chính mang màu đã lựa chọn, khơng thể thay thế được trong quá trình nhuộm. Thuốc nhuộm đều cĩ độc tính nhất định, ngồi ra một số loại thuốc nhuộm là độc chất cĩ khả năng gây ung thư. - Các hố chất khác là chất trợ dùng như chất trợ giúp cho tất cả các khâu của qui trình dệt nhuộm, bao gồm chất trợ nấu, trợ tẩy, trợ nhuộm, trợ in hoa và trợ hồn tất. • Giai đoạn hồn thiện sản phẩm: quá trình hồn thiện là quá trình thực hiện một số yêu cầu bổ sung như làm mềm vải, chống thấm cho vải, chống vi khuẩn, chống cơn trùng, chống cháy, tăng độ bền Do vậy, một vài loại hố chất và chất tổng hợp đã đượcsử dụng như silicon, acrylic, urêthan và florin. Hầu hết những loại hố chất này là chất khĩ phân huỷ, đặc biệt khi chúng phản ứng với những hợp chất khác cĩ mặt trong nước thải.
8. 3. CÁC KỸ THUẬT ĐƯỢC XEM XÉT ĐỂ XÁC ĐỊNH BAT • Hệ thống quản lý chung • Quản lý chất lượng sợi thơ đầu vào • Lựa chọn/ thay thế hĩa chất sử dụng • Quy trình làm sạch sợi • Tiền xử lý • Nhuộm • In • Thành phẩm • Giặt • Kỹ thuật giảm bớt dịng thải/phát thải cuối cùng
9. PHẦN 4: BAT TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM BAT chung: - Ngồi cơng nghệ sản xuất, cần phải kết hợp với quản lý mơi trường và cĩ một hệ thống quản lý mơi trường (EMS). - Thực hiện nhận thức mơi trường và đưa vào chương trình đào tạo - Áp dụng bảo trì và làm sạch. - Thực hiện một hệ thống giám sát quá trình đầu vào và đầu ra, bao gồm cả đầu vào của nguyên liệu dệt may: hĩa chất, nhiệt, điện, nước, và kết quả đầu ra : sản phẩm, nước thải, khí thải, bùn cặn, chất thải rắn. - Định lượng và pha chế các hố chất (khơng bao gồm thuốc nhuộm)
10. PHẦN 4: BAT TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 4.1 Nguyên liệu đầu vào Nguyên liệu BAT Sợi nhân tạo - lựa chọn vật liệu xử lý bằng khí thải thấp và phân huỷ sinh học Bơng -lựa chọn vật liệu cĩ kích thước với tiện ích kỹ thuật và hiệu quả cao - sử dụng thơng tin cĩ sẵn để tránh nguyên liệu chế biến sợi bị ơ nhiễm với hĩa chất nguy hiểm nhất như PCP - sử dụng bơng hữu cơ phát triển khi điều kiện thị trường cho phép Len -sử dụng thơng tin cĩ sẵn để tránh nguyên liệu chế biến sợi bị ơ nhiễm với hĩa chất nguy hiểm nhất như OC dư lượng thuốc trừ sâu -khuyến khích sự phát triển của lơng cừu với dư lượng thuốc trừ sâu thấp. - sản xuất và tiếp thị trong tất cả các nước sản xuất. - chọn len sợi kéo thành sợi với các đại lý phân hủy sinh học thay vì quay
11. 4.2 Tẩy trắng: BAT : - Sử dụng tẩy trắng hydrogen peroxide là chất tẩy trắng quen thuộc kết hợp với kỹ thuật giảm thiểu việc sử dụng ổn định hydrogen peroxide, hoặc sử dụngphân huỷ sinh học . - Sử dụng natri clorit cho sợi lanh và libe mà khơng thể được tẩy trắng bằng oxy già. - Hạn chế sử dụng hypochlorite natri, chỉ cho các trường hợp mà trong đĩ yêu cầu về độ trắng cao
12. 4.3 Nhuộm • BAT : - Áp dụng hệ thống pha chế hợp chất hĩa học được phân phát riêng biệt từng loại. Hệ thống pha trộn bao gồm: 3 loại chất lỏng chứa sẵn ở 3 bồn cung cấp, dẫn qua bơm và valve trước khi vào bồn pha trộn, một bồn để chứa chất lỏng sau khi trộn, và một động cơ dùng để khuấy trộn.
13. 3 bồn cung cấp mỗi bồn chứa được tối đa là 4.5 lít, bồn dùng cho pha trộn chứa tối đa 9 lít, bơm có tốc độ 1lít/30giây, động cơ, các valve và các rờle đóng ngắt. Khi nhấn nút, 3 van cung cấp A, B, C và bơm được tác động, cho phép chất lỏng từ 3 bồn chảy vào bồn pha trộn theo tỉ lệ nhất định. Chẳng hạn, chất A: 60%, chất B: 25%, chất C: 15%. Khi van cuối cùng (van A) đóng lại thì động cơ bắt đầu hoạt động với thời gian bằng ½ thời gian mở van A.
14. Trộn hĩa chất trước khi phun: Theo thành phần hĩa học của họ,cĩ thể được phân loại như sau [179, UBA, 2001]. Coating bột Cĩ thể dựa trên polyolefin (đặc biệt là polyethylene), polyamide 6, polyamide 6,6, copolyamides, polyester, polyurethane, polyvinylchloride, polytetrafluoroethylene. Coating bột nhão Dựa trên các chất hĩa học đã đề cập ở trên, nhưng chúng cũng chứa các chất phụ gia như: đại lý phân tán (bề mặt, thường alkylphenolethoxylates) solubilising đại lý (glycols, N-methylpyrrolidone, hydrocarbon) chất tạo bọt (dầu khống, các axit béo, muối của axit béo amoniac) chất làm mềm (đặc biệt là phthalates, sulphonamides) làm đặc, dày (polyacrylates) amoniac.
15. 4.4 Nước và quản lý năng lượng Năng lượng tiết kiệm thường liên quan trong ngành cơng nghiệp dệt may bởi vì việc sử dụng năng lượng chính là nước ở nhiệt độ cao. BAT: - Giám sát nước và tiêu thụ năng lượng trong các quá trình khác nhau - Cài đặt các thiết bị kiểm sốt dịng chảy và các van ngăn chặn tự động trên máy liên tục - Cài đặt bộ điều khiển tự động để kiểm sốt khối lượng và nhiệt độ. 4.5 Quản lý chất thải BAT: - Thu thập và cĩ biện pháp xử lý riêng từng loại chất thải.
16. PHẦN 5: MỘT SỐ TIÊU CHUẨN ÁP DỤNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • TCVN 5945 : 1995 Tiêu chuẩn Nước thải cơng nghiệp. • TCVN 6984: 2001 Tiêu chuẩn nước thải cơng nghiệp thải vào vực nước sơng dùng cho mục đích bảo vệ thuỷ sinh. • TCVN 6774-2000 Chất lượng nước ngọt bảo vệ đời sống thuỷ sinh • TCVN 6980-2001 Tiêu chuẩn nước thải cơng nghiệp thải vào vực nước sơng dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt • TCVN 6981-2001 Tiêu chuẩn nước thải cơng nghiệp thải vào vực nước hồ dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
17. PHẦN 6: KẾT LUẬN - Trong quá trình dệt nhuộm, thường gây ơ nhiễm bởi các cơng đoạn hồ sợi, giũ hồ, làm bĩng, nấu, tẩy nhuộm hồn tất và in hoa. Trong thành phần nước thải cĩ chứa nhiều loại hĩa chất độc hại như phẩm nhuộm, chất hoạt động bề mặt, chất tạo mơi trường, hồ, men, chất oxy hĩa, - Do vậy, cần cĩ những biện pháp để ngăn ngừa, giảm tác động đến mơi trường. Áp dụng những kỹ thuật sẵn cĩ tốt nhất là một trong những biện pháp hiệu quả cần được thực hiện.