Giáo trình Môi trường - Bài 4: Giới thiệu chính sách môi trường - Quách Thị Ngọc Thơ

Nội dung text: Giáo trình Môi trường - Bài 4: Giới thiệu chính sách môi trường - Quách Thị Ngọc Thơ

1. Bài 4 Giớithiệu Chính sách Môi trường GV: Quách Thị NgọcThơ 03/2010 1
2. Contents 1 Bốicảnh chính sách 2 Chính sách là gì? 3 Chu kì chính sách 4 Nghiên cứu điểnhình 2
3. Contents 1 Bốicảnh chính sách 2 Chính sách là gì? 3 Chu kì chính sách 4 Nghiên cứu điểnhình 3
4. ™Hãy suy nghĩ lạivị trí trong xã hộimà chính mình đang giữ ™Một sinh viên ™Năng lựccủaemlàgì? ™Bốicảnh, điềukiệnvàxuthế? (vĩ mô) ™Tổ chức, cách thứcvậnhành(vi mô) ™Chiếnlượccủaemlàgì? ™Kếtquả củamục tiêu “sinh viên” 4
5. Một lí thuyếtcủa nhà kinh tế ™Câu hỏilàtạisaocósự phát triểnkhác nhau cho các cá nhân trong mộttổ chức? 6
6. 2. Lịch sử các mô hình kinh tế ™Kinh tế cổđiển (classical economics) ™Học thuyết Mac (Marxian) ™Kinh tế tân cổđiển (neo-classical economics) ™Nội sinh (endogenous growth) ™Thể chế (institutional theory) 7
7. Classical economics ™ Nhấnmạnh vai trò của tài nguyên tự nhiên (đất) trong sự phát triểncủaxãhội ™ Malthus (1766-1834) Value ??? Population Natural resources Time 8
8. ™Adam Smith (1722-1790) with “invisible hands” ™Adam Smith: Thị trường tác động đếnlợi ích xã hội, đếnhànhvi cánhânđốivớilợi ích chung, như là có bàn tay vô hình điều khiển. ™Ricardo (1772–1823): mứctăng trưởng kinh tế giảmdầntrongtương lai xa là do sự khan hiếm tài nguyên thiên nhiên 9
9. ™Trong nềnkinhtế thị trường, lúc đầutốc độ phát triểnsẽ rất nhanh, nhưng về sau tốc độ tăng trưởng sẽ giảmdo cạnkiệttài nguyên và tăng nhanh dân số. ƒ Những nhà kinh tế “bi quan” ™Giảipháp: ƒ Smith: chuyên môn hoá và sự phân phốilaođộng ƒ Ricardo: Khuyến khích mua bán/ trao đồi hàng hóa ƒ Jevons: khai thác tài nguyên mới 10
10. Học thuyếtkinhtế Mac (Marxian) ™Tiếnbộ khoa họckỹ thuật(máymóc) có thể cảithiệntínhgiớihạncủa tài nguyên tự nhiên đốivớisự phát triểnxãhội, thúc đẩycôngnghiệphóavàđôthị hoá ™Nhưng quá trình tích luỹ và phân bố giá trị có thể là không ổn định về mặtkinhtế và xã hội. ™Marx, Schumpeter, Harrod-Domar, Jhon Mill 11
11. Neo-classical economics ™Tiếnbộ khoa họckỹ thuật(máymóc) có thể cảithiệntínhgiớihạncủa tài nguyên tự nhiên đốivớisự phát triểnxãhội, thúc đẩycôngnghiệphóavàđôthị hoá ™Nhưng thị trường cạnhtranhhoànhảosẽ đảmbảosựđiềuchỉnh linh hoạtvàquá trình phát triểntrôichảyhơn, bình ổn hơn. ™Phân tích mốitương tác giữa cung và cầu, và tìm ra quy luậtchi phốihoạt động kinh tế ™Solow-Swan, Friedman, Fukuyama 12
12. Endogenous growth ™Đầutư vào tài nguyên con ngừơi, kiến thức, thông tin (giáo dục, kỹ năng, tập huấn, nghiên cứukhoahọc) có thể cải thiên giá trị biên giảmdầncủamức độ đầutư vậtchất (diminishing returns from physical investment ) ™Romer, Barro, Florida 13
13. Institutional Theory ™Sự thay đổikinhtế xã hộidựavàothuyết vănhóaquyết định. ™Vănhóa= phứchợpcácý tưởng, quan niệmvàniềmtin củacáccáthểđốivớisự sắp đặtthể chế trong xã hội ™Đầutư vào thể chế hỗ trợ (quyềntàisản, luậtlệ và quảntrị xã hội), quan điểm (niềmtin, hợptác) vàvănhóc(cácgiátrị) là yếutố quan trọng cho phát triểnbền vững. ™North, De Soto, Putnam, Huntington 14
14. ™Kinh tế cổđiển (classical economics) ™Học thuyết Mac (Marxian) ™Kinh tế tân cổđiển (neo-classical economics) ™Nội sinh (endogenous growth) ™Thể chế (institutional theory) 15
15. Phúc lợixãhội Tài nguyên tự nhiên Tài nguyên con người Tài nguyên vậtchất Tài nguyên xã hội 16
16. Hãy suy nghĩ ™Ai là người điềuphốisự phân bố tài nguyên trong xã hội? ™Tạisaocầnphảigiớithiệu chính sách? 17
17. Contents 1 Bốicảnh chính sách 2 Chính sách là gì? 3 Chu kì chính sách 4 Nghiên cứu điểnhình 18
18. Chính sách là gì? ™“policy” is a central concept in both the analysis and the practice of the way we are governed. ™Chính sách không giớihạn ở và do chính phủ 19
19. Chính sách có thể là ™Chính sách nhà nước: Chính sách liên quan đếnbộ máy nhà nước ™Chương trình hành động: chính sách của công ty ưu tiên mua nguyên liệu địa phương ™Cam kếtxácđịnh: tuân thủ qui định pháp luậtvề việc đóng thuế thu nhậpcánhân ™Phương châm, khẩuhiệu: an toàn là trên hết 20
20. Phạmvi khoáhọcnày ™“Public policy” hay “social policy” (chính sách công) focuses on the impact of government or non-governmental actors on the welfare of the people. ™Institution (thể chế) là những luậtlệ, quy tắc, pháp luậtvàtậpquánhìnhthànhcấu trúc chính trị, xã hội, vănhóavàkinhtế trong xã hội (formal and informal) ™Policy instrument (công cụ chính sách) đượcnhànướctrongmốikếthợpvớicác tổ chứckhác, sử dụng để thựcthichính sách và đạt đượcmục tiêu chính sách. 21
21. Cấp độ của chính sách Policy SEA EIA Plan Program Project National Regional Local 22
22. Policy, Plans and Programs (PPP) ™Policy - ‘Vision’ Set of goals & objectives for government action e.g. Sustainable develepment policy, forestry policy, sustainable transport policy ™Plans - ‘Blueprint’ A set of co-ordinated and timed objectives/ actions for implementation of policy objectives e.g. 5 year development plans, regional forest management plans, urban development plans ™Programs - ‘Action’ a set of projects which address policy objectives and/or common goals/objectives e.g. Road bulding and tree planting programs 23
23. Định nghĩa“yêuthích” ™“Public policy is about changing peoples’ behaviour” ™Chính sách đượcthựchiệnbởinhững chương trình, vớinhững dự án khác nhau, hỗ trợ cho nhau ™Chính sách áp dụng những công cụđể thựchiện ™Chính sách thựchiệndướisự kếthợpgiữa tổ chức chính phủ và phi-chính phủ 24
24. Contents 1 Bốicảnh chính sách 2 Chính sách là gì? 3 Chu kì chính sách 4 Nghiên cứu điểnhình 25
25. Mô hình giảiquyếtvấn đề Nhậndạng vđ Đề xuấtgiảipháp Lựachọn Giải pháp Thựcthi Quan trắc 26
26. Chu kì chính sách 27
27. Chu kì chính sách Xác định ưutiên Quyết định Chính sách Đánh giá Chính sách Thiếtkế Chính sách Thựcthi Chính sách 28
28. Tính chấtcủa chính sách ™ “có trậttự: chính sách có tính thống nhấtvàhệ thống, các hoạt động liên quan đượcthựchiện nhất quán và theo mộtcôngthứcxácđịnh. ™ “quyềnlực”: chính sách được đưaravàtạo quyềnbởimộttổ chứccóquyềnlựctrongcộng đồng ™ “khoa học”: chính sách không phảitự phát mà là mộtkhoahọccụ thể, có tính chuyên môn/chuyên gia ™ “tính chính trị”: phụ thuộcvàokiếnthức, vị trí, niềmtin, mốiquantâm, tínhduyý chícủanhà hoạch định chính sách ™ (tuy nhiên trong mụctiêucủakhoáhọcnày, tính chính trị củachínhsáchkhônglàquantâm) 29
29. Các kiểucủa chính sách Policy-makers seek to attain consensus Europe British Policy-makers Policy-makers anticipate react to problems problems Japan US Policy-makers seek to impose decision 30
30. Contents 1 Bốicảnh chính sách 2 Chính sách là gì? 3 Chu kì chính sách 4 Nghiên cứu điểnhình 31
31. Nghiên cứu điểnhình1 ™Hiệnchưacóđộng lực cho ngườidân trồng và bảovệ rừng, mang lạigiátrị cho xã hội 32
32. Nghiên cứu điểnhình1 ™ trích trong NGHỊ QUYẾT số 09/2008/NQ-HĐND “Về chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển sản xuất nông lâm nghiệp, thủy sản tỉnh Yên Bái giai đoạn 2008-2010” ™3. Hỗ trợ kinh phí để bảo vệ phòng hộ: ™Hỗ trợ kinh phí để bảo vệ toàn bộ diện tích rừng phòng hộ hiện có với mức 50.000 đồng/ha. 33
33. Nghiên cứu điểnhình2 ™Tổ chứcphânbố lạilợi ích và thiệthạicủa các nhóm liên quan trong cộng đồng sử dụng giá trị tài nguyên rừng đầunguồn 34
34. Nghiên cứu điểnhình2 ™Điều6 vàđiều7 35
35. Cách thứcthựchiện 36
36. Nghiên cứu điểnhình3 ™QuốchộinướcCộnghoàXãhộichủ nghĩa ViệtNam., khoáX, kỳ họplầnthứ 2 đãcó Nghị quyết 08/1997/QH10 về Dự án trồng mới 5 triệuha rừng, trong đóchỉ rõ:" Thông qua chủ trương đầutư trồng mới5 triệuha rừng trong thờigiantừ năm 1998 đếnnăm 2010 37
37. Mục tiêu chính sách 5tr ha rừng ™ - Trồng mới5 triệu ha rừng cùng vớibảovệ diệntíchrừng hiệncó, để tăng độ che phủ củarừng lên 43%, góp phần đảmbảo an ninh môi trường, giảmnhẹ thiên tai, tăng khả năng sinh thuỷ, bảotồnnguồn gen và tính đadạng sinnh học. ™ -Sử dụng có hiệuquả diệntíchđấttrống, đồi núi trọc, tạo thêm nhiềuviệc làm cho ngườilaođộng, góp phầnxoáđói, giảmnghèo, định canh, đình cư,tăng thu nhậpchodâncư sống ở nông thôn miềnnúi, ổn định chính trị,xã hội, quốc phòng, an ninh, nhấtlàở vùng biên giới. ™ - Cung cấpgỗ làm nguyên liệu để sảnxuấtgiấy, ván nhân tạo, đáp ứng nhu cầugỗ, củivàcáclâmđặcsảnkháccho tiêu dùng trong nướcvàsảnxuất hàng xuấtkhẩu, cùng với phát triển công nghiệpchế biến lâm sản, đưa lâm nghiệptrở thành một nghành kinh tế quan trọng, góp phầnpháttriển kinh tế -xãhộimiền núi. 38
38. problems ™Reforestation -> deforestation ™Quality of reforested area 39
39. Nghiên cứu điểnhình4 40
40. Thảoluận nhóm 1. Xác định vấn đề cầngiảiquyết 2. Lí thuyết/ khung phân tích để giảiquyết vấn đề 3. Ai là đốitượng tác động 4. Ai tham gia trong quá trình hoạch định chính sách 5. Dự kiếnhoạt động chính sách 41
41. Chính sách thảoluận–Nhóm7 ™Hạnchế hoạt động khai thác du lịch không bềnvững ở Chùa Hang 42
42. Chính sách thảoluận–Nhóm8 ™Chính sách xây dựng cụmtuyếndâncư vượtlũ 43
43. Chính sách thảoluận–Nhóm9 ™Thuế môi trường cho xăng dầudự kiến chiếm25% giábánmặt hàng này 44
44. Chính sách thảoluận–Nhóm10 ™Khuyếnkhíchsử dụng thiếtbị tiếtkiệm năng lượng 45
45. Chính sách thảoluận–Nhóm11 ™Chính sách bảovệ rừng ven biển 46
46. Chính sách thảoluận–Nhóm12 ™Ngườidântrồng lúa đốtruộng sau khi thu hoạch, đóng góp lượng khí nhà kính 47