Giáo trình Phương pháp nghiên cứu cây trồng - Bài 5: Thí nghiệm 2 yếu tố

Nội dung text: Giáo trình Phương pháp nghiên cứu cây trồng - Bài 5: Thí nghiệm 2 yếu tố

1. THÍ NGHIỆM 2 YẾU TỐ Định nghĩa: Thí nghiệm 2 yếu tố là thí nghiệm trong đĩ 2 yếu tố được khảo sát cùng 1 lúc. Mỗi yếu tố phải cĩ ít nhất là 2 mức độ (nếu một yếu tố nào đĩ chỉ cĩ 1 mức độ thì thí nghiệm đĩ trở về thí nghiệm đơn (1) yếu tố)
2. Ưu điểm thí nghiệm 2 yếu tố: + Cùng trong 1 thời gian, khơng gian, cĩ thể tìm hiểu nhiều mức độ khác nhau của 2 yếu tố. + Cĩ thể biết được cĩ hay khơng sự tác động tương hổ (hổ tương, interaction) giữa các mức độ của 2 yếu tố đĩ. Tác động hổ tương là tác động phụ trợ. Nĩ cĩ thể thúc đẩy (tăng lên, dương) hoặc kìm hảm (giảm, âm) yếu tố kia về 1 đặc tính nào đĩ.
3. Các kiểu bố trí thí nghiệm 2 yếu tố thường gặp. • Hồn tồn ngẫu nhiên hai yếu tố (CRD-2) • Khối đầy đủ ngẫu nhiên hồn tồn 2 yếu tố (RCBD – 2) • Lơ phụ (split plot design) • Lơ sọc (strip plot design)
4. Phân hữu cơ Phân lân NT Kí hiệu 1 2 3 NT Kí hiệu 1 2 3 0 A1 3243 3567 3964 0 B1 3218 3651 3326 10 A2 5879 5480 5681 150 B2 4726 4681 4782 20 A3 6579 6789 6816 300 B3 5431 5638 5581 Kêt hợp 2 yếu tố phân hữu cơ và phân lân Kí hiệu NT 1 2 3 A1B1 3122 3169 3261 A1B2 4721 4681 4751 A1B3 5617 5781 5618 A2B1 5822 5833 5798 A2B2 6028 6159 6137 A2B3 6429 6597 6624 A3B1 6794 6891 6834 A3B2 8295 8379 8269 A3B3 8933 9012 9096
5. CRD và RCBD 2 factors - Muốn tăng phạm vi suy luận. - Xác định sự tương tác qua lại giữa các yếu tố thí nghiệm. - Tìm ra mức độ tối ưu cho mỗi yếu tố và tổ hợp tối ưu trong việc kết hợp các yếu tố. - Các đơn vị thí nghiệm (lô thí nghiệm) hoàn toàn đồng nhất hoặc có 1 chiều biến thiên
6. CRD 2 Factor (a) ANOVA N.G.B.T df TSBP TBBP Ftính Ytố A a-1 ASS MSA MSA/MSE Ytố B b-1 BSS MSB MSB/MSE AxB (a-1)(b-1) ABSS MSAB MSAB/MSE Sai biệt ab(r-1) ESS MSE Tổng abr-1 TSS a : các mức độ của yếu tố A b : các mức độ của yếu tố B r : lần lặp lại
7. RCBD 2 Factor (a) ANOVA N.G.B.T df TSBP TBBP Ftính Lần lặp lại r-1 RSS MSR MSR/MSE Ytố A (a – 1) ASS MSA MSA/MSE Ytố B (b - 1) BSS MSB MSB/MSE AxB (a-1)(b-1) AxBSS MSAB MSAB/MSE Sai biệt (r-1)(ab-1) ESS MSE Tổng abr - 1 TSS a : các mức độ của yếu tố A b : các mức độ của yếu tố B r : lần lặp lại
8. Example ANOVA
9. 5. SPLIT PLOTS DESIGN - Trong 2 yếu tố thí nghiệm có một yếu tố cần độ tin cậy cao hơn yếu tố kia. - Một yếu tố thí nghiệm đòi hỏi diện tích của lô thí nghiệm lớn hơn yếu tố còn lại. - Khi biết rằng sự biến thiên có thể xảy ra giữa các mức độ của yếu tố A lớn hơn yếu tố còn lại (B) - Một yếu tố không thể xếp vào lô phụ trong khi yếu tố còn lại có thể (thí dụ như phân bón và giống)
10. RCBD 2 Factor (b) (SPLIT PLOT) ANOVA N.G.B.T df TSBP TBBP Ftính Lô chính Lần lặp lại r-1 RSS MSR MSR/MSEa Ytố A a - 1 ASS MSA MSA/MSEa Sai biệt (a) (a-1)(r-1) EaSS MSEa Lô phụ Ytố B (b - 1) BSS MSB MSB/MSEb AxB (a-1)(b-1) ABSS MSAB MSAB/MSEb Sai biệt (b) a(r-1)(b-1) EbSS MSEb Tổng abr - 1 TSS a : các mức độ của yếu tố A b : các mức độ của yếu tố B r : lần lặp lại
11. RCBD 2 Factor Strip plot (a) (STRIP PLOT) ANOVA N.G.B.T df TSBP TBBP Ftính Lần lặp lại r-1 RSS MSR MSR/MSEa Ytố ngang (A) (a – 1) ASS MSA MSA/MSEa Sai biệt (a) (a-1)(r-1) EaSS MSEa Ytố dọc (B) (b - 1) BSS MSB MSB/MSEb Sai biệt (b) (b-1)(r-1) EbSS MSEb AxB (a-1)(b-1) ABSS MSAB MSAB/MSEc Sai biệt (c) (r-1)(a-1)(b-1) EcSS MSEc Tổng abr – 1 TSS a : các mức độ của yếu tố A b : các mức độ của yếu tố B r : lần lặp lại
12. Thí dụ tính bảng ANOVA cho Thí nghiệm lơ phụ (Split plot)
13. Thí dụ tính bảng ANOVA cho Thí nghiệm lơ sọc (Strip plot)
14. So sánh trung bình các nghiệm thức * Thí nghiệm lơ phụ (Split plot) Hình thức so sánh Cơng thức tính độ lệch chuẩn (standard error) So sánh các yếu tố lơ chính So sánh các yếu tố lơ phụ Tương tác các yếu tố
15. - Tính LSD LSD = t * STD_Err LSD0.05 = t0.05 * STD_Err LSD0.01 = t0.01 * STD_Err - Sắp xếp giảm dần trung bình các nghiệm thức - Tính sự khác biệt giữa 2 nghiệm thức liên kề. * Nếu khác biệt giữa 2 nghiệm thức > LSD => 2 nghiệm thức cĩ khác biệt * Nếu khác biệt giữa 2 nghiệm thức 2 nghiệm thức khơng khác biệt
16. So sánh trung bình các nghiệm thức * Thí nghiệm lơ sọc (Strip plot) Hình thức so sánh Cơng thức tính độ lệch chuẩn (standard error) So sánh các yếu tố lơ dọc So sánh các yếu tố lơ ngang Tương tác các yếu tố
17. - Do sự xuất hiện của Ec và Ea trong cùng một cơng thức tính STD_Err nên giá trị “t” tra bảng phải đuợc hiệu chỉnh theo cơng thức - Tính LSD LSD = t * STD_Err LSD0.05 = t’0.05 * STD_Err LSD0.01 = t’0.01 * STD_Err
18. - Sắp xếp giảm dần trung bình các nghiệm thức - Tính sự khác biệt giữa 2 nghiệm thức liên kề. * Nếu khác biệt giữa 2 nghiệm thức > LSD => 2 nghiệm thức cĩ khác biệt * Nếu khác biệt giữa 2 nghiệm thức 2 nghiệm thức khơng khác biệt