Tài liệu Cẩm nang tìm việc

Nội dung text: Tài liệu Cẩm nang tìm việc

1. CẨM NANG TÌM VIỆC LỜI MỞ ĐẦU Các bạn thấn mến! Ai trong chúng ta cũng muốn tìm được một công việc tốt sau khi ra trường hay muốn thay đổi công việc mới. Tìm được cơ hội đã khó, nhưng làm sao để nắm bắt được cơ hội đó trong tầm tay? Với mong muốn giúp đỡ các bạn tìm kiếm và nắm bắt được những cơ hội tuyển dụng tôt, cuốn “Cẩm nang tìm việc” được tôi trường CĐ Kinh tế Đối ngoại sưu tầm và biên tập lại từ những nguồn đáng tin cậy. Tôi xin trích nguyên văn của từng bài viết được đăng tải trên sách báo, tạp chí, website, Khi đọc cuốn “Cẩm nang tìm việc” bạn sẽ thấy có nhiều sự lặp lại của những bài viết về cùng chủ đề, vì tôn trọng ý kiến của các tác giả cũng như để các bạn có cái nhìn khách quan hơn về những lời khuyên của các chuyên gia tư vấn tuyển dụng. Trong khuôn khổ cuốn cẩm nang này, tôi tập trung vào phần kỹ năng trả lời phỏng vấn và đàm phán tiền lương. Thiết nghĩ, đó là những kỹ năng quan trọng nhất để ứng viên thuyết phục đuợc các nhà tuyển dụng trong khâu cuối cùng cùa hành trình tìm việc. Thời gian sưu tầm và biên tập cuốn “Cẩm nang tìm việc” không nhiều nên chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được sự thông cảm và ý kiến đóng góp của các bạn để chúng tôi có thể hoàn thiện hơn. Mọi thông tin và ý kiến đóng góp của các bạn xin mail về địa chỉ: honamanh@gmail.com Xin cảm ơn và chúc các bạn luôn thành công! Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2007 Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 2/62
2. CẨM NANG TÌM VIỆC Phần 1 NHỮNG BÀI VIẾT VỀ KỸ NĂNG VIẾT ĐƠN XIN VIỆC CÁCH VIẾT ĐƠN XIN VIỆC Đơn xin việc của bạn có thể là mối liên lạc đầu tiên cho công ty. Công ty sẽ căn cứ vào đơn xin việc để quyết định bạn có phải là ứng cử phù hợp cho vị trí họ cần, và họ sẽ mời bạn tới phỏng vấn. Vì vậy cần phải cẩn thận khi soạn đơn xin việc, bạn phải soạn đơn sao cho các thông tin phải rõ ràng và dễ đọc. Bạn nên in đơn ra giấy kích cỡ phù hợp. Không nên dùng giấy tập cũ . Cố gắng soạn đơn xin việc một cách chuyên nghiệp bằng cách đánh máy hay bằng máy tính. Bạn nên ghi phai vào đĩa mềm. Cách này sẽ giúp bạn năng động hơn khi bạn soạn các đơn xin việc khác. Đơn xin việc Có rất nhiều cách viết đơn xin việc. Sau đây là một cách. Bắt đầu là địa chỉ, số điện thoại liên lạc của bạn, và ngày viết đơn. Tên người bạn gửi đơn luôn phải là người có tên trong quảng cáo tuyển dụng. Nếu không có chi tiết tên người tuyển dụng, bạn cần viết lời chào cho phù hợp. Nội dung •Viết về công việc, bạn đã thấy thông báo tuyển dụng ở đâu và khi nào •Trình bày bất cứ thông tin nào về công việc bạn làm trước đây. Nếu bạn đã từng làm việc tương tự như việc đang tuyển dụng, hãy chắc chắn bạn trình bày việc này và nhấn mạnh về điều đó để gây chú ý. •Cuối thư, bạn nên có các thông tin liên lạc của bạn, gồm cả số điện thoại liên lạc, địa chỉ email vv •Sau cùng bạn nên giải thích tại sao bạn là ứng cử phù hợp với công việc. Hãy làm cho người đọc có ấn tượng về bạn. •Ký tên rõ ràng và tên đầy đủ của bạn ở dưới chữ ký nếu bạn gửi thư tay. Các thư được gửi bằng đường điện tử thường không cần ký trừ khi khi phải scan. Sau khi gửi thư điện thử, bạn có thể đồng thời gửi thư tay nếu người tuyển dụng yêu cầu. Nhưng phần lớn họ không yêu cầu điều này. Luôn ghi nhớ •Trước khi viết đơn xin việc, bạn hãy cố gắng tìm hiểu về việc làm đó càng nhiều càng tốt. •Hãy chuẩn bị những điều bạn sẽ viết trong đơn. •Hãy viết đi viết lại nhiều lần cho đến khi bạn bằng lòng với nội dung đơn •Hãy chắc chắn bạn phải viết đúng ngữ pháp và kiểm tra chính tả vì người ta sẽ tìm ra nếu bạn viết lỗi. •Soạn đơn bằng cách đánh máy hoặc bằng chương trình soạn thảo trên máy tính, nếu không bạn có thể viết tay thật đẹp. Cách trình bày trong đơn rất quan trọng. •Hãy dùng loại giấy phù hợp để viết đơn. Nếu có thể, bạn gửi kèm với các thư giới thiệu và bằng cấp chứng chỉ liên quan. Giữ tất cả bản gốc. Nhưng đơn xin việc bạn phải gửi bản gốc, không gửi bản copy. •Hãy thông báo với những người viết thư giới thiệu là bạn đang xin việc và với công ty nào. Người tuyển dụng có thể sẽ liên lạc với họ trước khi quyết định mời bạn phỏng vấn. •Luôn giữ một bản copy đơn xin việc của bạn. •Phô tô vài bản lý lịch của bạn để mỗi lần gửi đơn xin việc bạn có thể kèm một bản lý lịch. Nếu có thể, hãy điều chỉnh lại lý lịch cho phù hợp với công việc bạn đang xin. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 3/62
3. CẨM NANG TÌM VIỆC •Luôn cập nhật lý lịch của bạn. MẪU ĐƠN XIN VIỆC: (Tên và địa chỉ của bạn) Ngày (Tên và địa chỉ công ty bạn gửi đơn) Thưa Tôi gửi đơn này xin vào vị trí (tên vị trí) quảng cáo trên báo (trên báo và ngày). Tôi đã tốt nghiệp đại học với bằng (tên bằng cấp) tại trường (tên trường). Tôi đã học các môn (tên môn học) và đạt kết quả (chi tiết kết quả để thu hút sự chú ý của người tuyển dụng). Hiện nay tôi đang làm (chi tiết việc bạn đang làm) (nếu hiện nay bạn không làm việc, hãy trình bày các công việc trước kia bạn đã làm). Tôi mong muốn tìm một công việc lâu dài và tôi có thể sử dụng các kiến thức tôi mới học. Tôi xin gửi kèm lý lịch. Tôi rất tự tin với trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc của mình, tôi có thể thực hiện nhiệm vụ có hiệu quả và tôi có thể sẵn sàng phỏng vấn vào bất cứ lúc nào tiện cho ông/bà. Ông/bà có thể liên lạc với tôi qua (điện thoại liên lạc của bạn và địa chỉ email nếu có). Kính thư, Joe Citizen VIẾT ĐƠN XIN VIỆC NHƯ THẾ NÀO? Các nhà tuyển dụng vẫn hay than phiền rằng nhiều ứng viên chưa hiểu hết giá trị của đơn xin việc. Vì thế, họ phải đọc rất nhiều lá đơn xin việc được viết một cách khuôn sáo, chung chung, không làm nổi bật nét riêng của ứng viên. Đơn xin việc (cover letter) hoàn toàn mang dấu ấn cá nhân của ứng viên. Nghĩa là đơn xin việc của bạn phải khác với lá đơn xin việc của các ứng viên khác. Có như thế, bạn mới mong thu hút được sự chú ý của nhà tuyển dụng. Mục đích quan trọng nhất của lá đơn xin việc là giới thiệu bản thân người viết, làm nổi bật họ trước mắt nhà tuyển dụng. Trong khi resume (tạm dịch là sơ yếu lý lịch) mang nhiệm vụ tóm tắt về bằng cấp, kinh nghiệm của bạn, thì đơn xin việc chính là mảnh đất màu mỡ để bạn canh tác, tiếp thị bản thân. Thông thường, đơn xin việc phải đảm bảo các yếu tố sau: - Giới thiệu bản thân một cách khái quát nhất nhưng đầy đủ thông tin. - Nêu bật những bằng cấp, kinh nghiệm của bạn phù hợp với công việc. - Giải thích thêm những điều mà resume của bạn chưa nói được. - Thể hiện cho nhà tuyển dụng biết bạn đã bỏ thời gian tìm hiểu về công ty rất kỹ. - Chứng tỏ kỹ năng viết của bạn. - Thuyết phục nhà tuyển dụng dành cho bạn một cuộc phỏng vấn. Khi bắt tay vào viết đơn xin việc, bạn cần chú ý các điểm sau: 1. Mục đích: Mục đích của bạn khi viết đơn xin việc là muốn giới thiệu sơ về bản thân mình và khiến nhà tuyển dụng phải hứng thú mong gặp bạn trong cuộc phỏng vấn. Vì vậy, thư xin việc phải cung cấp các thông tin hấp dẫn về bản thân bạn. Hãy thể hiện cho nhà tuyển dụng biết năng lực, trình độ, bằng cấp, kinh nghiệm, kỹ năng giao tiếp, sự nhiệt tình và hứng thú của bạn đối với công việc này. Những lý do nêu ra phải cụ thể, rõ ràng. Bạn không thể viết chung một lá đơn xin việc và gửi cho nhiều công ty khác nhau, hay nhiều vị trí công việc khác nhau. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 4/62
4. CẨM NANG TÌM VIỆC 2. Nội dung: Trong lá thư xin việc, bạn phải cho nhà tuyển dụng biết được: - Vì sao bạn mong muốn được làm việc trong công ty. - Vì sao bạn cho rằng mình hoàn toàn phù hợp với vị trí tuyển dụng. Thêm vào đó, đơn xin việc của bạn phải làm nổi bật những bằng cấp, kỹ năng riêng của bạn liên quan đến công việc, cũng như sơ lược những kinh nghiệm bạn từng có mà bạn biết rằng chúng hữu ích cho công việc này (thông tin chi tiết bạn nên viết trong resume). Văn phong cũng là yếu tố quan trọng để khiến nhà tuyển dụng tiếp tục hứng thú đọc resume của bạn. Nếu công việc tương lai của bạn đòi hỏi tính sáng tạo như làm quảng cáo, event, thiết kế hãy thể hiện óc sáng tạo và khả năng hài hước của bạn ngay trong lá đơn xin việc. 3. Cách trình bày (format): Đoạn đầu của đơn xin việc bạn có thể viết ngắn gọn trong khoảng 2-3 câu với nội dung: Bạn muốn nộp đơn vào vị trí tuyển dụng nào. Vì sao bạn biết thông tin tuyển dụng này. Đoạn giữa của đơn xin việc thường bao gồm 3 đoạn nhỏ, trong đó bạn viết chi tiết hơn về những bằng cấp hoặc kinh nghiệm thể hiện bạn có năng lực phù hợp cho công việc.Hãy làm nổi bật những điểm mạnh của bản thân một cách tổng quát và đề nghị người đọc xem thông tin chi tiết trong bản resume bạn gửi đính kèm. Phần kết thúc trong đơn xin việc bao giờ cũng là lời đề nghị của bạn mong được sắp sếp một cuộc phỏng vấn để bạn có thể thể hiện bản thân một cách chi tiết hơn, rõ ràng hơn. Nếu bạn đang đi làm cho một công ty khác, bạn nên viết rõ rằng mình mong có được cuộc phỏng vấn vào ngày giờ cụ thể nào. Đừng quên thể hiện rằng bạn rất nhiệt tình với công việc và cuộc phỏng vấn sắp tới. Lá thư xin việc thường kết thúc bằng lời cảm ơn nhà tuyển dụng đã dành thời gian để đọc hồ sơ của bạn. Xin giới thiệu với bạn 2 mẫu đơn xin việc bằng tiếng Anh. Đây chỉ là những ví dụ để bạn tham khảo. Điều quan trọng nhất là lá đơn xin việc của bạn phải do chính bạn viết ra, hoàn toàn mang dấu ấn cá nhân của bạn và có thể thể hiện bạn một cách rõ ràng nhất. Ví dụ 1: 34 Second Street Troy, New York 12180 October 4, 2001 Ms. Gail Roberts Recruiting Coordinator Department DRR 1201 Database Corporation Princeton, New Jersey 05876 Dear Ms. Roberts, Your advertisement for software engineers in the January issue of the IEEE Spectrum caught my attention. I was drawn to the ad by my strong interest in both software design and Database. I have worked with a CALMA system in developing VLSI circuits, and I also have substantial experience in the design of interactive CAD software. Because of this experience, I can make a direct and immediate contribution to your department. I have enclosed a copy of my resume, which details my qualifications and suggests how I might be of service to Database. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 5/62
5. CẨM NANG TÌM VIỆC I would like very much to meet with you to discuss your open positions for software engineers. If you wish to arrange an interview, please contact me at the above address or by telephone at (518) 271-9999. Thank you for your time and consideration. Sincerely yours, Joseph Smith Ví dụ 2: 1234 15th Street Troy, New York 12180 January 30, 2002 Mr. John M. Curtis Recruiting Coordinator HAL Corporation 55 Washington Avenue New York, New York 10081 Dear Mr. Curtis, As an experienced computer programmer who is presently pursuing a master's degree in electrical engineering at Rensselaer Polytechnic Institute, I am writing to request information about possible summer employment opportunities with HAL. I am interested in a position that will allow me to combine the talents I have developed in both computer programming and electrical engineering. However, as you can see from the attached resume, I have extensive experience in many related fields, and I always enjoy new challenges. I feel that it is important for me to maintain a practical, real-world perspective while developing my academic abilities. I am proud of the fact that I have financed my entire education through scholarships and summer jobs related to my field of study. This work experience has enhanced my appreciation for the education I am pursuing. I find that I learn as much from my summer jobs as I do from my academic studies. For example, during the summer of 1986, while working for IBM in Boca Raton, Florida, I gained a great deal of practical experience in the field of electronic circuit logic and driver design. When I returned to school in the fall and took Computer Hardware Design, I found that my experience with IBM had thoroughly prepared me for the subject. Having said all this, I realize that your first consideration in hiring an applicant must not be the potential educational experience HAL can provide, but the skills and services the applicant has to offer. I hope the experience and education described in my resume suggest how I might be of service to HAL. I welcome the opportunity to discuss with you how I might best assist HAL in fulfilling its present corporate needs. I will be available for employment from May 14 through August 31, 2002. Please let me know what summer employment opportunities are available at HAL for someone with my education, experience, and interests. You can reach me at the above address or by phone at (518) 271-0000. Thank you for your consideration. Sincerely yours, Joan Doe S.A theo About/careers, Rensselaer.edu THƯ XIN VIỆC VÀ CV THUYẾT PHỤC Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 6/62
6. CẨM NANG TÌM VIỆC Để có một bức thư xin việc và CV (sơ yếu lý lịch) hoàn hảo, gây ấn tượng và thuyết phục, bạn phải “bán cái người khác cần mua, bán cái thị trường cần, chứ không nên rao bán cái mình có”. Đó là nguyên tắc đầu tiên mở màn cho chặng đường xin việc. Những việc đầu tiên cần thực hiện đó là cần phải tìm hiểu về nhà tuyển dụng, phải biết họ cần gì, họ muốn gì. Những thứ họ cần bạn có không, nếu có, hãy nêu bật chúng, tận dụng chúng tối đa để làm nhà tuyển dụng hài lòng. Đối với nhà tuyển dụng, điều quan trọng là tuyển được người có khả năng phù hợp với công việc. Họ không cần một người bằng cấp đầy mình nhưng lại chẳng ăn nhập gì với công việc cả. Vì vậy, dù bạn có rất nhiều bằng cấp cũng đừng nghĩ rằng cứ liệt kê hết ra là đủ. Đừng quá phô trương bản thân nhưng phải biết chú trọng vào những điểm mạnh của mình, tránh để lãng phí chúng. Hồ sơ xin việc thuyết phục HS xin việc thường bao gồm: - Đơn xin việc (Cover Letter) - Sơ yếu lý lịch (Curriculum Vitae /Resumé) - Bằng cấp - Thư giới thiệu. - Các tài liệu chứng minh thành tích. Thư giới thiệu hay còn gọi là Thư tiến cử. Có nhiều cách để bạn có được thư này. Thư này có thể được viết bởi người quản lý bạn trong công ty bạn vừa mới nghỉ việc. Thư tiến cử cũng có thể được viết bởi người cấp trên của của bạn trong công tác Đoàn Hội, hay chính là giáo viên bộ môn mà môn đó bạn học xuất sắc. Thư tiến cử chắc chắn sẽ là một lợi thế của bạn so với các ứng viên khác. Curriculum Vitae (CV) thuyết phục Có 4 kiểu CV cơ bản: CV kiểu kỹ năng, CV theo trình tự thời gian, CV theo kiểu chức năng, CV kiểu hình tượng. Các nội dung chính của một CV: 1. Thông tin cá nhân: Họ và tên, giới tính, năm sinh, địa chỉ liên hệ, email, số điện thoại. 2. Học vấn: Cao học (Đại học), chuyên ngành, năm tốt nghiệp, các khóa ngắn hạn có liên quan. Thành tích nổi bật, cho kèm bằng khen (nếu có). 3. Kinh nghiệm làm việc: Bạn có thể sắp xếp theo nhiều cách: Theo thứ tự từ công việc gần nhất, theo thứ tự kinh nghiệm liên quan quan trọng nhất. Các thành quả đạt được trong công việc. Thêm kinh nghiệm bán thời gian hoặc tình nguyện. 4. Các kỹ năng có liên quan đến công việc: Khả năng giải quyết vấn đề. Ví dụ: “Tôi đã tham gia đề tài giải quyết vấn đề nghỉ học của sinh viên. Tôi đã phỏng vấn một số sinh viên để tìm ra nguyên nhân và đưa ra một số giải pháp để hạn chế sinh viên bỏ học. Kết quả là lượng sinh viên bỏ học đã giảm 20% sau 3 tháng áp dụng”. Khả năng giao tiếp - kỹ năng thuyết trình. Hãy liệt kê các dịp phát biểu trước công chúng, các bài thuyết trình ở hội thảo. Ví dụ: “Tôi đã từng được mời phát biểu trong kỳ Đại hội Hội Sinh viên TP.HCM năm 2005”. Khả năng trình bày. Khả năng quản lý thời gian. Khả năng quản lý dự án. Một số kỹ năng ngoài, những sở trường đặc biệt, ít người có. 5. Ngôn ngữ: Ngôn ngữ cần sử dụng súc tích, tránh dài dòng, bóng bẩy hay thái quá, ngoa ngôn. 6. Sở thích, mối quan tâm: Chỉ ghi khi thực sự cần thiết hoặc có liên quan hay mang tính đặc trưng cho nghề nghiệp. 7. Người tham khảo: Là người sẵn sàng chứng thực cho bạn về những khả năng tuyệt vời mà bạn có. Người đó phải sẵn sàng tiếp đón đại diện công ty mà bạn ứng Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 7/62
7. CẨM NANG TÌM VIỆC tuyển nếu công ty đó có nhu cầu thẩm tra về bạn. Người tham khảo có thể cũng chính là người viết Thư giới thiệu cho bạn. Cần nêu rõ chức vụ, họ tên, nơi công tác, số điện thoại và địa chỉ liên lạc của người tham khảo. Thư xin việc thuyết phục: Thông thường thư xin việc chỉ nên trình bày trong một trang, trong đó bạn phải nêu rõ vị trí dự tuyển, các điểm chính trong CV bạn vừa viết xong, nhấn mạnh các kỹ năng chính có liên quan đến công việc. Làm cách nào công ty có thể liên lạc được với bạn. Một vài lời hứa hẹn chân thành. Bày tỏ mong muốn thật sự được đóng góp cho công ty. Ngôn ngữ nhẹ nhàng, giản dị, chân thật. Sử dụng câu ngắn gọn, dễ hiểu. Tránh tuyệt đối việc sai lỗi chính tả và các dấu chấm câu. Chú ý xuống dòng ở những chỗ cần thiết. Trình bày thoáng, đẹp mắt. Bước cuối cùng là hoàn thiện hồ sơ: Đọc và kiểm tra lại hồ sơ của mình. Nếu có phần mềm kiểm tra chính tả thì càng tốt. Để chắc chắn, bạn có thể nhờ bạn bè kiểm tra hoặc nhân viên tư vấn giúp bạn. MƯỜI ĐIỀU NÊN TRÁNH KHI VIẾT THƯ TỰ GIỚI THIỆU Đừng lạm dụng đại từ “Tôi” Thư tự giới thiệu không phải là tự truyện của bạn. Điểm cần chú trọng là bạn đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng như thế nào, chứ không phải là câu chuyện cuộc đời bạn. Tránh làm cho người đọc có ấn tượng bạn là người luôn tự cho mình là trung tâm bằng cách giảm thiểu đại từ “tôi”, nhất là khi mở đầu câu. Đừng mở đầu một cách yếu ớt. Người tìm việc thường phải vật lộn làm sao để mở đầu một thư tự giới thiệu. Kết quả thường là lời mở đầu yếu ớt, thiếu sức mạnh và không thể lôi kéo sự chú ý của người đọc. Hãy xem xét ví dụ sau: Yếu: Xin vui lòng xem xét tôi cho vị trí đại diện kinh doanh của quý công ty. Tốt hơn: Nhu cầu tìm một đại diện kinh doanh hàng đầu của quý công ty hoàn toàn phù hợp với ba năm kinh nghiệm làm nhân viên hạng nhất và người mang về cho công ty hàng triệu đô-la. Đừng bỏ qua những thế mạnh của mình Lá thư tự giới thiệu được ví như lá thư chào hàng mà sản phẩm chính là bản thân bạn với tư cách một ứng viên. Cũng giống như C.V (lý luật tự thuật), lá thư cần súc tích và chuyển tải được những nguyên nhân chính giải thích lý do họ nên gọi bạn phỏng vấn. Các chiến lược viết một thư tự giới thiệu hiệu quả bao gồm nhấn mạnh những thành tích tối ưu hoặc tạo ra các đề mục phụ được chọn lọc từ mẫu thông báo tuyển dụng. Ví dụ: Mục tuyển dụng ghi Và tôi mang đến: rõ: Kỹ năng giao tiếp Năm năm kinh nghiệm nói trước công chúng và khả năng viết báo cáo thuần thục cho cấp quản lý. Giỏi vi tính Thành thạo tất cả các ứng dụng MS Office cùng lĩnh vực thiết kế và phát triển trang web. Đừng viết dài quá hoặc ngắn quá Nếu thư tự giới thiệu chỉ có một hoặc hai đoạn văn ngắn, có thể nó sẽ không chứa đầy đủ các thông tin chính để tiếp thị bạn một cách hiệu quả. Nhưng nếu nó dài quá một Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 8/62
8. CẨM NANG TÌM VIỆC trang, bạn có thể khiến người đọc buồn ngủ. Nên viết cô đọng nhưng có sức thuyết phục và tôn trọng thời gian của người đọc. Đừng lặp lại từng từ theo đơn xin việc của bạn Lá thư tự giới thiệu của bạn không nên chỉ lặp lại những gì có trong C.V. Chọn lựa sử dụng từ khác đi trong câu văn của lá thư tự giới thiệu để tránh làm giảm tác động lên người đọc. Cân nhắc việc sử dụng lá thư để kể một câu chuyện ngắn như “Doanh số bán hàng cao nhất của tôi” hoặc “Thách thức về mặt kỹ thuật lớn nhất của tôi”. Đừng nên mơ hồ Nếu bạn trả lời cho một mẫu thông báo tuyển dụng, nên kèm theo chức danh cụ thể trong thư tự giới thiệu. Người đọc thư bạn có thể đang xem hàng trăm lá thư cho hàng tá công việc khác nhau. Đảm bảo toàn bộ nội dung trong thư giúp chứng tỏ bạn đáp ứng nhu cầu cụ thể của nhà tuyển dụng đến mức nào. Đừng quên hiệu chỉnh thư tự giới thiệu Nếu bạn đang nộp đơn cho một số chức vụ gần giống nhau, bạn có cơ hội tận dụng một lá thư và dùng nó cho nhiều mẫu thông báo tuyển dụng khác nhau. Tốt thôi, miễn là bạn chỉnh sửa mỗi lá thư cho phù hợp. Đừng quên cập nhật tên công ty, nghề nghiệp và thông tin liên lạc - nếu ông Jones lại được gọi là bà Smith, chắc hẳn ông ta sẽ không hài lòng. Đừng kết thúc bằng một ghi chú bị động Đặt tương lai trong tay bạn bằng một lời hứa sẽ tiếp tục. Thay vì yêu cầu người đọc gọi điện cho bạn, hãy thử viết như thế này: Tôi sẽ tiếp tục liên lạc với ông/ bà trong vài ngày tới để trả lời bất cứ câu hỏi sơ bộ nào mà ông/bà có thể có. Đồng thời, ông/bà có thể gọi cho tôi qua số (XX) XXXXXX. Đừng tỏ ra thô lỗ Lá thư tự giới thiệu của bạn nên cám ơn người đọc vì đã bỏ thời gian xem xét. Đừng quên ký tên ở cuối thư Ký tên cuối thư là một phép xã giao thích hợp trong kinh doanh. Tuy nhiên, nếu bạn gửi thư tự giới thiệu và đơn xin việc qua email hoặc trang web thì chữ ký cuối thư không cần thiết. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 9/62
9. CẨM NANG TÌM VIỆC Phần 2 NHỮNG BÀI BIẾT VỀ KỸ NĂNG VIẾT CV & RESUME 4 KIỂU LÝ LỊCH CƠ BẢN KHI XIN VIỆC Mỗi vị trí ứng tuyển cần một cách trình bày riêng để liệt kê kinh nghiệm chuyên môn, học tập và các hoạt động khác. Vì vậy bạn nên xây dựng một phương thức thích hợp với tình huống riêng của bạn và với công ty bạn đang xin vào làm. 1. Lý lịch kiểu kỹ năng thích hợp với những người có được kinh nghiệm quý báu qua nhiều công việc và khoá học không liên quan đến nhau. Nó đặc biệt phù hợp với sinh viên mới ra trường hoặc một người đang muốn thay đổi công việc. Lý lịch kiểu này tập trung vào khả năng hơn là công việc trước đây. 2. Lý lịch theo trình tự thời gian. Kiểu lý lịch thẳng thắn này hữu ích với những người có kinh nghiệm làm việc ở những vị trí nói chung liên quan đến công việc họ muốn và không có sự ngắt quãng lớn về thời gian giữa các công việc. Nó bắt đầu bằng công việc gần đây nhất và tiếp tục đi ngược lại thời gian. 3. Lý lịch kiểu chức năng làm nổi bật kinh nghiệm làm việc trước đây (không nhất thiết phải theo thời gian), trực tiếp cho thấy bạn đáp ứng được công việc đang xin. 4. Lý lịch kiểu hình tượng, đôi khi được những người tìm việc trong lĩnh vực nghệ thuật như thiết kế và quảng cáo sử dụng. Kiểu này sử dụng các phông chữ, hình vẽ, màu sắc và cách bố trí để thể hiển tính sáng tạo và cá nhân. 6 KỸ NĂNG CHUẨN BỊ SƠ YẾU LÝ LỊCH Nếu bạn đang chuẩn bị một sơ yếu lý lịch để đi xin việc thì hãy cân nhắc những lỗi thường gặp sau đây để chuẩn bị cho mình sơ yếu lý lịch tốt nhất. - Hãy liệt kê những thành quả công tác của mình chứ không phải là mô tả công việc. Rất nhiều người mắc lỗi này, họ thường mô tả công việc của mình là gì chứ không nói họ đã đạt được thành tích gì trong quá trình công tác trước đây. Nếu có thêm một ứng cử viên khác cũng từng làm công việc tương tự như của bạn thì bạn sẽ không thể hiện được bản thân của mình. Vậy, hãy mạnh dạn khoe khoang một chút thành tích của mình. - Hãy liệt kê kinh nghiệm công tác theo thứ tự: kinh nghiệm nào đến sau thì liệt kê trước. Nhà tuyển dụng thường chỉ xem lướt qua bản sơ yếu lý lịch trong vòng 10-15 giây. Họ sẽ xem kinh nghiệm công tác được liệt kê đầu tiên để quyết định có tiếp tục xem nữa hay không. Do vậy, nếu bạn từng làm việc cho công ty McDonald trong mùa hè năm 2001 và là chuyên viên phân tích tài chính cho Goldman Sachs trong năm 2002 thì hãy liệt kê kinh nghiệm làm cho Goldman Sachs trước. Ngoài ra, hãy liệt kê những thông tin quan trọng theo thứ tự từ trái qua phải. Ví dụ khi còn là sinh viên bạn là Chủ tịch hội sinh viên của trường thì đừng viết “Năm 2003, Hội sinh viên, Chủ tịch” bởi nhà tuyển dụng có thể không chú ý tới chức vụ Chủ tịch. Do vậy, hãy viết: “Chủ tịch Hội sinh viên năm 2003”. - Có mục tiêu rõ ràng. Nếu bạn cần phải thể hiện mục tiêu của mình trong sơ yếu lý lịch hãy viết thật cụ thể, chính xác, ngắn gọn. Ví dụ, hãy viết “Để đạt được một vị trí trong phòng tiếp thị tại công ty Coca-Cola” chứ đừng viết “Để nâng cao những kỹ năng giao tiếp nổi bật của tôi trong môi trường kinh doanh của một tập đoàn đa quốc gia”, như vậy rất mất thời gian và chỉ tổ làm tốn giấy mực mà thôi. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 10/62
10. CẨM NANG TÌM VIỆC - Các kỹ năng máy tính. Sinh viên mới ra trường thường liệt kê những chương trình máy tính mà họ biết sử dụng nhưng có thực sự cần thiết phải làm vậy không? Với một số công việc thì cần nhưng không phải là tất cả. Nếu nhà tuyển dụng mô tả công việc có đề cập tới một số kỹ năng máy tính nhất định thì hãy liệt kê. Nhưng trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay nếu bạn liệt kê rằng biết sử dụng chương trình Microsoft Word thì cũng giống như viết rằng bạn biết cách gọi điện thoại. - Sử dụng mẹo để quảng cáo mình, Dùng giấy có hoa văn trên bề mặt, cách trình bày lạ mắt để thu hút sự chú ý của nhà tuyển dụng? Không, nhất thiết không được làm như vậy. Việc gấp hay cắt sơ yếu lý lịch thành nếp như một tờ thực đơn chỉ khiến nhà tuyển dụng cho rằng nội dung bên trong chẳng có chất lượng gì và dễ bị gạt qua một bên. Và hãy nhớ, đừng viết lý lịch thành nhiều trang, hãy chỉ gói gọn trong một trang mà thôi. - Sai lỗi ngữ pháp hoặc lỗi chính tả. Nếu viết sai lỗi ngữ pháp và lỗi chính tả trong bản sơ yếu lý lịch thì bạn cứ vất chúng vào sọt rác bởi nhà tuyển dụng cũng sẽ làm như vậy mà thôi. Không gì có thể biện minh cho lỗi này. Nếu bạn không tin vào khả năng kiểm tra văn phạm hoặc lỗi chính tả của mình, hãy nhờ ai đó có thể giúp bạn phát hiện những lỗi này. Không nên chỉ dựa vào chức năng kiểm tra chính tả của máy tính bởi nó không thể nhận ra tên riêng hoặc những từ đồng âm. LÀM THẾ NÀO ĐỂ SOẠN LÝ LỊCH CÓ HIỆU QUẢ Khi bạn xin việc, tốt nhất là có một lý lịch. Lý lịch đôi khi được gọi là CV. Một lý lịch có nghĩa là một bản tóm tắt về chi tiết bản thân bạn, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc. Lý lịch không được giống như đơn xin việc. Đó là phương tiện để bổ xung cho các vấn đề bạn trình bày trong đơn xin việc. Lý lịch nên được soạn trên giấy phù hợp, được đánh máy hoặc soạn trên máy tính nếu có thể. Nhờ đầu tư tốt lý lịch của Bạn sẽ được chuẩn bị mang tính chuyên nghiệp với vài bản phô tô. Hãy kẹp lý lịch cẩn thận. Một lý lịch được trình bày rõ ràng luôn thu hút sự chú ý và gây ấn tượng đối với người tuyển dụng sau này. Nếu bạn làm việc trên máy tính, hãy soạn lý lịch dưới dạng điện tử. Làm như vậy sẽ dễ hơn khi sửa lý lịch theo nhu cầu của từng công việc và công ty cụ thể. Hãy cố gắng nhớ lưu phai dưới dạng điện tử và bản in của mỗi lý lịch và đơn xin việc. Đặt tên phai cho từng công việc bạn xin và tạo hệ thống phai để bạn có thể dễ dàng ghi nhớ lý lịch cho từng công việc cụ thể. Khi bạn nộp đơn xin việc, bạn nên gửi kèm bản copy lý lịch cùng với bản gốc đơn xin việc. Hãy chắc chắn bạn chỉ gửi một bản copy phòng trường hợp bị thất lạc qua đường chuyển thư. Một bản lý lịch phải có tên bạn, địa chỉ và số điện thoại liên lạc cũng như chi tiết về trình độ học vấn. Những chi tiết này phải nhấn mạnh được các kỹ năng và trình độ chuyên môn - vì đây là các thông tin mà người tuyển dụng rất quan tâm. Bạn có thể đã học hỏi những kỹ năng và trình độ chuyên môn thông qua việc nghiên cứu, làm việc, các khóa học bán thời gian , sở thích quen hoặc công việc trong cộng đồng. Hãy trình bày trong lý lịch của bạn những nơi bạn đạt được kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn. Khi bạn trình bày các công việc từng làm, hãy bắt đầu trình bày công việc sau cùng của bạn. Cố gắng trình bày lý lịch của bạn giới hạn trong 2 trang. Hãy trình bày trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc của bạn ở trang 1. Nếu 2 trang không trình bày đủ thì tóm tắt lại trong 2 trang. Phần chi tiết khác trình bày ở trang phụ. Sau đây là mẫu cơ bản của một lý lịch. Lưu ý đối với công việc khác nhau, bạn có thể soạn các lý lịch khác nhau. 10 LỖI QUAN TRỌNG CẦN TRÁNH KHI VIẾT RESUME Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 11/62
11. CẨM NANG TÌM VIỆC Bạn bật máy tính lên bắt đầu thảo ra bản resume. Việc này có gây nhiều khó khăn không? Dĩ nhiên, đây không phải là điều bạn có thể làm một cách qua loa, hời hợt. Làm sao để không bị mắc lỗi? Hãy nhìn vào resume của những người đang tìm việc để phát hiện tránh mắc phải những sai lầm đáng tiếc này! 1. Sử dụng mẫu resume cũ Nếu một người nào đó sử dụng cùng một kiểu resume từ khi tốt nghiệp đại học, anh ta chắc chắn sẽ gặp thất bại. Các mẫu resume cũ với các đề mục như “Mục tiêu” và “Trình độ học vấn” được liệt kê ở phần trên cùng không còn thích hợp với tất cả những ai có kinh nghiệm làm việc trên 3 năm. Thay vào đó, bạn nên dùng từ 3-5 dòng để liệt kê các điểm mạnh nghề nghiệp của bản thân. 2. Không đề cập ngày, tháng Một số nhân viên đã chuyển đổi rất nhiều công ty và không muốn nhà tuyển dụng tương lai có ấn tượng xấu về mình, vì thế họ chỉ liệt kê tên công ty mà không đề cập ngày tháng cụ thể. Điều này hoàn toàn sai lầm! Việc bỏ trống ngày tháng trong resume chắc chắn sẽ khiến nhà tuyển dụng để ý đến nhiều hơn và thắc mắc về công việc bạn đã làm trong thời gian gần đây. 3. Nhận xét tốt về bản thân Một người tìm việc đã liệt kê các trách nhiệm của anh ta cho từng vị trí từng đảm nhận? Tuy nhiên, resume của anh ta lại không gây được sự chú ý. Vì sao vậy? Một resume hiệu quả phải bao gồm các thành công mà bạn đã gặt hái được trong quá trình làm việc, ví dụ như: tăng doanh số bán hàng 65% trong vòng 6 tháng, tìm được 15 khách hàng mới với doanh thu vượt quá 100.000USD!! Đừng ngại ngùng khi phải nói tốt về bản thân (dĩ nhiên đây phải là sự thật). 4. Lan man Đối với những ai đã thay đổi việc quá nhiều, tuyệt đối đừng liệt kê một mớ bòng bong danh sách các công việc. Nếu bạn có kinh nghiệm trên nhiều lãnh vực và nhận thấy cần thiết phải được đề cập trong resume, hãy nhóm chúng thành các dạng công việc phía dưới các tiêu đề như “Tư vấn/ Huấn luyện” hay “Dịch vụ khách hàng/Bán hàng”. 5. Nhân tố tình cảm Đừng đề cập nguyên nhân nghỉ việc như: bị chèn ép, không thích công ty cũ, mâu thuẫn với đồng nghiệp. Đối với một số trường hợp, việc giải thích riêng sẽ tốt hơn. 6. Thông tin cá nhân Đừng nên bao gồm các thông như: tình trạng hôn nhân, sở thích, tuổi tác, dân tộc, giới tính trong resume. 7. Kể lể dài dòng Không nhà tuyển dụng nào có đủ thời gian để đọc tất cả các công việc bạn đã làm từ thời trung học. Họ chỉ muốn biết các KINH NGHIỆM LIÊN QUAN mà bạn đã có trong khoảng 10-12 năm qua. Vì thế, hãy làm nổi bật các công việc gần đây nhất và tổng kết lại quá trình làm việc trước đây trong khoảng vài dòng trên tổng số 1-2 trang resume. 8. Màu mè, khoa trương Một người bạn của chúng ta đang hối hả tìm một công việc mới vì thế anh ta nghĩ rằng in resume bằng giấy màu xanh hay màu vàng sẽ gây được sự chú ý. Dĩ nhiên, resume này sẽ được chú ý, và sau đó nhà tuyển dụng sẽ bỏ nó ở đâu đó!! Thậm chí, có ứng viên còn gửi đi những bức thư lem luốc vết cà phê. Hãy nhìn những sự thật này và đừng bao giờ phạm những lỗi như thế. 9. Không có mục tiêu thích hợp Một số nhân viên cảm thấy chán nản với công việc hiện tại, vì thế họ gửi resume cho tất cả các mẩu đăng tuyển trên báo mong thoát khỏi công ty càng sớm càng tốt. Hãy dành thời gian để xác định rõ công việc bạn thật sự mong muốn có cơ hội được phỏng vấn. Liệu kinh nghiệm của bạn có phù hợp với các yêu cầu được liệt kê không? 10. Gửi resume không vì bất cứ lý do gì Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 12/62
12. CẨM NANG TÌM VIỆC Sau khi đã kiểm tra cẩn thận, đừng quên một trong các nhân tố quan trọng nhất để có một resume hiệu quả - THE COVER LETTER (Thư giới thiệu). Trong bức thư này, hãy nêu rõ nguyên nhân bạn gửi resume đến công ty và cho vị trí nào. Đừng khiến cho mọi người nghi ngờ và đặt câu hỏi về resume được gửi đến. Hãy làm cho mọi thứ rõ ràng ngay từ đầu!! MẪU RESUME 1 Tên: Jo Citizen Địa chỉ: 21 Phố Nam Ngư Điện thoại: (số điện thoại liên lạc của bạn) Trình độ học vấn: (chi tiết trình độ bằng cấp của bạn) Trường: (tên các trường bạn học) (chi tiết các trường bạn học nếu bạn cho là quan trọng và có liên quan đến trình độ của bạn). Không cần chi tiết các truờng phổ thông trung học) Quá trình công tác (làm việc): (chi tiết bất cứ kinh nghiệm làm việc nào mà bạn có kể cả việc part-time) 10/2001 - 03/2002 Làm Lễ tân tại khách sạn Elegant, Hà nội. Nhiệm vụ là nhận khách, vào sổ, và giữ hồ sơ, nhận thanh toán và vào sổ các khoản thành toán. Xắp xếp phương tiện đi lại cho khách. Làm các việc khác như phiên dịch, biên dịch các tài liệu về du lịch. Sử dụng chương trình phần mềm Microsoft Word và Excel trong máy tính của khách sạn. Sở thích: Đọc, máy tính, các công việc tình nguyện trong cộng đồng, cầu lông, bóng đá. (trình bày cả những thói quen của bạn, các kỹ năng và sở thích nếu điều đó có lợi cho công việc bạn đang xin). Người giới thiệu: Ông JA Stewart Phòng 201, Khách sạn Elegant, số 21 Nam Ngư, Hà Nội Hãy xin hai hoặc ba thư giới thiệu của những người biết bạn và hiểu những bạn có thể làm được. Đừng quên là những người này phải biết rõ bạn và sẵn sàng nói những điều tốt về bạn, vì sẽ có rất nhiều người tuyển dụng gọi điện hoặc viết để hỏi về bạn. Hãy chuẩn bị lý lịch của bạn riêng 1 bản để gửi kèm với đơn xin việc. MẪU RESUME 2: THÔNG TIN LIÊN HỆ Tên: Điện Thoại: Địa Chỉ: ĐTDĐ: Tỉnh/T.Phố: Email: Quốc Gia: Website: HỒ SƠ Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 13/62
13. CẨM NANG TÌM VIỆC VỊ TRÍ MONG Brand Manager / Maketing Manager MUỐN MỤC TIÊU + Là một Brand Manager / Maketing Manager xuất sắc. N.NGHIỆP + Môi trường làm việc chuyên nghiệp và thân thiện. + Có cơ hội thăng tiến tốt trong công việc. + Năm 45 tuổi sẽ trở thành Giảng Viên Marketing. KINH NGHIỆM 07/2004 - Hiện Nay Công ty TNHH TM - DV HIỆP THUẬN - Hồ Chí Minh Sales & Marketing Manager + Củng cố, mở rộng và phát triển thị trường kinh doanh sản phẩm. + Xây dựng và hoàn thiện hệ thống kênh phân phối. + Từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm sữa bột FRANCE BEBE đi vào tâm trí của đối tượng các khách hàng mục tiêu. + Xây dựng chiến lược và điều hành các kế hoạch Sales & Marketing. + Huấn luyện và quản lý đội ngũ nhân viên kinh doanh Kinh Doanh Tiếp Thị. + Xây dựng một môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả và thân thiện. + Kết quả trong thời gian vừa qua doanh số bán sản phẩm đã tăng 3.5 lần. 11/2002 - 07/2004 ACECOOK VIETNAM Company Limited - Hồ Chí Minh Chuyên viên Marketing. 1. Từ tháng 11-2002 đến tháng 06-2003: Phụ trách Marketing chi nhánh Tp. Hồ Chí Minh. 2. Từ tháng 07-2003 đến tháng 01-2004: Phụ trách Marketing chi nhánh Tp. Đà Nẵng (bao gồm 07 tỉnh Miền Trung từ Quảng Bình trở vào tới Bình Định) 3. Từ tháng 02-2004 đến tháng 07-2004: Đặc cách phụ trách Sales & Marketing thị trường Vương Quốc Cambodia. 4. Thành tích nổi bật trong công việc: + Xây dựng thành công hệ thống kênh bán hàng trực tiếp cho CB-CNV, cơ quan, công ty, xí nghiệp, nhà hàng khách sạn. + Xây dựng kế hoạch và điều hành triển khai chương trình khuyến mãi hệ thống các tiệm bán lẻ trên toàn quốc. Chương trình: " Vina Acecook phát lộc đầu năm" + Xây dựng và điều hành kế hoạch tung sản phẩm mới thương hiệu mì Đệ Nhất Mì Gia vào khu vực các tỉnh Miền Trung rất thành công. + Xây dựng và điều hành kế hoạch tung sản phẩm mới thương hiệu mì Daily và phát triển thương hiệu mì Good tại thị trường Vương Quốc cambodia rất thành công. + Tổ chức các sự kiện - Lễ đón tiếp đoàn Đại Biểu Quốc Hội. - Lễ khởi công xây dựng nhà máy tại Tp. Đà Nẵng. - Chương trình Hội Nghị Khách Hàng tại Vương Quốc Cambodia. - Chương trình hội chợ hàng Việt Nam Chất Lượng Cao. 05/2002 - 10/2002 Công ty TNHH TM - DV HIỆP THUẬN - Hồ Chí Minh Quản Lý Nhân Viên Kinh Doanh - Tiếp Thị + Quản lý nhân viên Kinh Doanh-Tiếp Thị. + Triển khai các kế hoạch kinh doanh doanh. + Giám sát các chưong trình Marketing. 10/2001 - 12/2001 VIETNAM FOREMOST DAIRY Company Limited - Hồ Chí Minh Thực Tập Viên + Thực tập, tiếp cận và học hỏi môi trường làm việc năng động và chuyên nghiệp. + Trợ lý Trưởng Phòng Kinh Doanh sản phẩm tươi sữa chua Yomost. + Hoàn thiện luận văn tốt nghiệp. QUÁ TRÌNH HỌC Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh - Hồ Chí Minh, Việt Nam TẬP Đại Học - 12-2001 + Sinh viên hệ chính quy tập trung trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. + Chuyên ngành Marketing. + Tốt nghiệp Đại Học loại Khá. + Thủ khoa kỳ thi tốt nghiệp Đại Học chuyên ngành Marketing với số điểm Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 14/62
14. CẨM NANG TÌM VIỆC THÔNG TIN CÁ NHÂN Ngày Sinh: Bằng Cấp: Giới Tính: Kinh Nghiệm: T.Trạng Gia Cấp Bậc: Đình: Ngày Đăng: MẪU RESUME 3: THÔNG TIN LIÊN HỆ Tên: Điện Thoại: Địa Chỉ: ĐTDĐ: Tỉnh/T.Phố: Email: Quốc Gia: Website: HỒ SƠ Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 15/62
15. CẨM NANG TÌM VIỆC Vị trí mong Area Sales Manager muốn Mục Tiêu My priority to gain more experience of career in the well-known N.Nghiệp internetional organization in Vietnam as well as life spending. Kinh Nghiệm 06/2005 - Now Golden Hope Nha Be Joint Venture - Ho Chi Minh Area Sales Manager Building sales team operation in Mekong Data Area. Training to improve sales leaders management skills to lead his sales team achieves target. Generally analyzing market share of snack foods and develop market coverage. Keep close relation with key outlets and developing more candidates. Collect completers information to support marketing needed. Up grade the sales team operation and development. Ensure the achieved monthly turnover resigned market 07/2001 - 08/2005 Diethelm Vietnam - Ho Chi MInh City Area Sales Manager Build sales team fundamental In charge of Snack Foods Brand of Starbust & M&M trade marks to distribute HCMC market Training and development selling skills Set up business plan Undertaking the processing selling operation Allocated monthly target for sales supervisors and weekly double checking ativitation proceed. Valued promotion and bonus for sales staff every three month. Implementation of advertisemnt & Promotion programs Collected market information to support marketing needed. Ensure the monthly assigned turnover allocated Monthly report to National Sales Manager of the sales team operation. 08/1993 - 10/1997 KOTOBUKI GROUP - HCMC Maketing Staff Selling security services and equipment Interpretor from Vietnamese to English for Company Vice Director On behalf of Security Manager to train Security Guards Học Vấn Ha Noi University Branch-Business Administration Degree - Ho Chi Minh City, Vietnam Đại Học - 1997 1990 - Finished High Shool 1995 - Level C in English 1997 - Direction Management Assistant Cource 1997 - Degreed of Business Administration CFVG Training Center - HCM, Vietnam Direction Assistant Management - 1997 Purpose of training course to improve the skills of management in the international level organizations Level C in English - HCMC, Vietnam Level C English - 1995 Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 16/62
16. CẨM NANG TÌM VIỆC THÔNG TIN CÁ NHÂN Ngày Sinh: Bằng Cấp: Giới Tính: Kinh Nghiệm: T.Trạng Gia Cấp Bậc: Đình: Ngày Đăng: Lưu ý: Mẫu 2 và 3 dùng cho ngành Quảng cáo/Tiếp thị/ Đối ngoại Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 17/62
17. CẨM NANG TÌM VIỆC Phần 3 CÁC BÀI VIẾT VỀ KỸ NĂNG TRẢ LỜI PHỎNG VẤN NHỮNG ĐIỀU CẦN LÀM TRƯỚC PHỎNG VẤN TUYỂN DỤNG Những điều nhắc nhở dưới đây sẽ giúp cho bạn bình tĩnh, tự tin và chuẩn bị tốt hơn khi bước vào cuộc phỏng vấn quan trọng Một tuần trước khi phỏng vấn 1. Bạn hãy dành một chút thời gian để tìm hiểu về công ty và vị trí ứng tuyển. Hãy tìm những thông tin đặc biệt về công ty đó. Có thể vào mạng để tìm kiếm những điều thú vị về công ty, nói chuyện với những nhân viên đang làm việc hoặc ngay cả những người đã nghỉ việc về những kinh nghiệm và những ấn tượng của họ về công ty. Sau đó bạn hãy nghiên cứu về những sản phẩm dịch vụ, ngành nghề kinh doanh, thị trường, vị trí địa lý, kết cấu, lịch sử, nhân viên và những thông tin quan trọng khác của công ty. Và ắt hẳn công ty đang có những xu hướng mới để phát triển, bạn nên tìm hiểu về điều đó. 2. Bạn hãy cố gắng tìm hiểu về những đối thủ cạnh tranh chính của công ty và có vài nghiên cứu sơ lược xem họ khác với công ty mà bạn sắp phỏng vấn như thế nào? 3. Hãy chuẩn bị những ví dụ cụ thể về những kỹ năng và kinh nghiệm của bạn cho thấy là rất cần thiết cho công ty. Luyện tập cách trả lời những câu hỏi mà họ có thể hỏi tới như những kinh nghiệm, trình độ học vấn, những kỹ năng và chúng có mối liên quan như thế nào đến vị trí mà bạn dự tuyển. Hãy chuẩn bị để “tô màu” giữa kinh nghiệm của bạn và sự cần thiết cho công ty là một trong những kỹ năng phỏng vấn quan trọng nhất mà bạn sẽ cần đến. 4. Tự nhận xét về những ưu điểm và khuyết điểm của mình, nhưng tìm cách khôn khéo nhất để điều chỉnh nó theo chiều hướng tốt. 5. Hãy chuẩn bị một số câu hỏi thật thông minh để hỏi thăm về công ty và vị trí ứng tuyển. Điều đó sẽ chứng minh rằng bạn có sự tìm hiểu kỹ càng về công ty và bạn thật sự quan tâm đến vị trí dự tuyển này. 6. Hãy thử lại quần áo và chắc chắn rằng nó vẫn còn thích hợp cho bạn . Nếu cần thiết thay đổi, ban nên sắp xếp thêm thời gian để tìm kiếm những trang phục khác thích hợp hơn Một ngày trước khi phỏng vấn 1. Liên hệ với công ty để xác nhận đúng ngày tháng và thời gian cho cuộc phỏng vấn của bạn. Cũng có thể xác nhận lại tên và chức danh người mà bạn sẽ gặp trong cuộc phỏng vấn. 2. Hãy nhớ lời hướng dẫn về địa điểm cuộc phỏng vấn. Để chắc chắn hơn, bạn có thể kiểm tra ít nhất hai lần về địa điểm đó bằng bản đồ. Điều này sẽ đảm bảo rằng bạn biết đường và tính được thời gian đến công ty đó. Bạn cũng đừng quên tính thêm giờ kẹt xe. 3. Sắp xếp toàn bộ mọi thứ mà bạn cần phải mang theo cho cuộc phỏng vấn. Nên kiểm tra kỹ càng các vết đốm, những vết nhăn hoặc những vết rách. 4. In thêm vài bản về sơ yếu lý lịch và cố gắng tóm gọn chúng trên một mặt giấy. Dù rằng, người phỏng vấn đã có một bản sơ yếu lý lịch của bạn thì dự phòng một hoặc nhiều bản sao sơ yếu lý lịch vẫn là một ý tưởng hay. Đêm trước ngày phỏng vấn: Hãy ngủ một giấc thật ngon 1. Não của bạn cần đầy đủ nhiên liệu để kể về những thành tích, kinh nghiệm của mình cho họ thấy. Vì thế, tôi có thể nói rằng: có một ngày não của bạn cần 110% nhiên liệu thì đó chính là ngày phỏng vấn. Đừng có tiết kiệm đồ ăn uống. Nhưng hãy thận trọng với những thức ăn có nhiều cacbonhydrat vì ăn nhiều chất này có thể là nguyên nhân làm cho bạn uể oải. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 18/62
18. CẨM NANG TÌM VIỆC 2. Hãy thay trang phục sớm hơn. Như vậy bạn sẽ không cảm thấy bực bội hay khó chịu như khi mới mặc đồ. Hãy chú ý đến những chi tiết như đánh răng, chải đầu, dùng phấn thơm Và bạn hãy nhớ rằng ấn tượng đầu tiên có thể bộc lộ cho người đối diện hiệu rất nhiều về con người và tính cách của bạn. 3. Đừng quên cầm theo những bản sao sơ yếu lý lịch, đơn xin việc và cặp giấy 4. Hãy cho phép mình dành nhiều thời gian cho cuộc phỏng vấn. Bạn nên đến sớm hơn khoảng 15 phút. 5. Hãy mỉm cười và chào hỏi mọi người mà bạn gặp trong cuộc phỏng vấn ngay lần đầu tiên. Bạn cũng có thể mỉm cười và bắt tay họ 1 lần nữa khi cuộc phỏng vấn kết thúc. 6. Hãy thư giãn nếu bạn đã chuẩn bị tốt cho cuộc phỏng vấn. Hít thở thật sâu và ngủ một giấc thật ngon cho đầu óc thỏai mái và sảng khoái. Sau cuộc phỏng vấn Bạn hãy viết một lá thư cảm ơn tới người đã phỏng vấn bạn. Theo HR Vietnam CHUẨN BỊ CHO CUỘC PHỎNG VẤN Khi bạn được mời phỏng vấn, điều đó chứng tỏ bạn đã đi được 2/3 chặng đường để tiến tới công việc mình mong muốn. Tuy nhiên công việc của bạn tại cuộc phỏng vấn này rất quan trọng vì bạn sẽ gặp gỡ và trao đổi trực tiếp với nhà tuyển dụng. Vì vậy nếu tạo được ấn tượng tốt sẽ giúp bạn có nhiều lợi thế hơn so với các ứng viên khác. Trước khi phỏng vấn: Ngay khi bạn nhận được điện thọai mời phỏng vấn, điều đầu tiên mà bạn nên làm là tìm hiểu về công ty thông qua trang web, qua người quen hay báo chí. Việc tìm hiểu này sẽ có lợi cho bạn khi nhà tuyển dụng hỏi bạn những câu hỏi về công ty như sản phẩm, dịch vụ, văn hóa, qui định, lịch sử phát triển công ty. Ngòai ra, bạn cũng nên chắc chắn rằng mình đã biết rõ giờ giấc phỏng vấn cũng như đã chuẩn bị trang phục cho cuộc phỏng vấn. Trong lúc phỏng vấn: Những ấn tượng ban đầu mà bạn tạo ra là rất quan trọng. Cho nên bạn phải hết sức chú ý về bề ngòai của mình bao gồm: cách ăn mặc, tác phong, cử chỉ Trong lúc phỏng vấn, bạn nên tỏ ra tự tin cho dù lúc đó bạn cảm thấy lo lắng hay căng thẳng. Khi không hiểu hay không rõ câu hỏi, bạn nên hỏi lại để tránh nói lan man hay trả lời sai. Một điều cấm kỵ khi trả lời phỏng vấn là không nói đúng sự thật. Nhà tuyển dụng rất tinh ý. Nếu bạn nói dối, bạn sẽ mất điểm với nhà tuyển dụng và tệ hơn cả là nó sẽ trở thành thói quen khi bạn tham dự những cuộc phỏng vấn lần sau. Ngòai ra, bạn nên đưa ra câu trả lời đầy đủ cho dù đó là những câu hỏi dạng có/không. Tốt nhất bạn nên trình bày suy nghĩ, quan điểm của mình một cách ngắn gọn và súc tích. Một vài câu hỏi phỏng vấn thường gặp: 1/ Bạn biết gì về công ty của chúng tôi? 2/ Tại sao bạn lại nghỉ việc ở công ty cũ và chọn công việc này? 3/ Hãy giới thiệu về bản thân bạn? 4/ Hãy nói về những thành tích trong công việc của bạn? 5/ Đâu là điểm mạnh và đâu là điểm yếu của bạn? 6/ Hãy nói về kế họach của bạn trong vòng năm năm tới? 7/ Bạn thích làm việc một mình hay làm việc theo nhóm? Và vì sao? 8/ Nếu bạn không thể hoàn thành công việc của mình đúng như thời hạn và cam kết bạn sẽ làm gì? 9/ Hãy mô tả một dự án khó nhất mà bạn đã từng làm và bạn đã khắc phục những khó khăn ấy như thế nào? 10/ Theo bạn người cấp trên như thế nào là một cấp trên lý tưởng? (Theo Le & Associates) TRỞ THÀNH ỨNG VIÊN CHUYÊN NGHIỆP NHẤT Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 19/62
19. CẨM NANG TÌM VIỆC Phỏng vấn luôn là bước quan trọng nhất khi xin việc làm. Theo các chuyên gia của Thế giới Việc làm, để đạt kết quả cao nhất, bạn cần thể hiện hết khả năng mình trước nhà tuyển dụng. Trước khi phỏng vấn - Cần chuẩn bị những giấy tờ quan trọng, phác thảo câu trả lời cho những câu hỏi khó và chọn trang phục thích hợp. - Hãy chú trọng tới hình thức như tắm gội, cắt tóc, cạo râu, tránh dùng dầu thơm hay xà bông cạo râu bởi người phỏng vấn có thể bị dị ứng hay nhạy cảm với mùi đậm đặc đó - Đừng hút thuốc vì nó sẽ để lại mùi khó chịu trên quần áo và tóc của bạn. Bước đầu phỏng vấn - Trong khi chờ đợi, hãy tỏ ra thoải mái, nhã nhặn với nhân viên lễ tân nhưng đừng làm phiền họ bằng những chuyện vặt vãnh, tốt nhất là nên ít lời. - Khi gặp người phỏng vấn lần đầu, hãy để họ đưa tay ra trước, đứng dậy bắt tay thể hiện sự lịch sự, nhanh nhẹn. - Hãy bắt tay chặt, thân thiện, đừng hờ hững hay quá mạnh. - Nên để người phỏng vấn dẫn tới văn phòng, nơi phỏng vấn. - Hãy bước đi tự tin, dáng thẳng và đừng lưỡng lự. - Chờ đến khi được mời chứ đừng ngồi ngay xuống khi vừa vào phòng phỏng vấn. Phần giữa cuộc phỏng vấn - Câu trả lời của bạn rất quan trọng nhưng không nói lên tất cả về bạn. - Hãy chú ý cử chỉ của mình, đừng thể hiện sự hốt hoảng. Nếu cần trấn tĩnh trước khi trả lời thì hãy nói: "Cho tôi suy nghĩ một chút". - Không nên xin lỗi trong cuộc phỏng vấn vì những khiếm khuyết như bản sơ yếu lý lịch luộm thuộm Nếu cần xin lỗi, như việc đến muộn thì nói ngắn nhưng chân thành và đừng lặp lại. - Chú ý không ngồi vào mép ghế, tựa vào bàn của người phỏng vấn hay ngã người quá sâu vào lòng ghế mà hãy ngồi thoải mái, dựa vào thành ghế để chứng tỏ bạn đang chú ý. - Cũng đừng vắt tay quá đầu hay dựa lưng vào ghế tạo ra vẻ ngạo mạn. - Hãy ngồi yên, đừng rung đùi hay để chéo chân, tốt nhất là giữ nguyên chân trên sàn trong suốt cuộc phỏng vấn. - Đừng cười lớn hay khúc khích, tránh phát ra những âm thanh không cần thiết. - Thỉnh thoảng hãy nở một nụ cười, người phỏng vấn sẽ thấy bạn là người thân thiện, thoải mái. Tỏ ra quan tâm đến những gì người phỏng vấn nói, có thể đáp lại bằng cách mỉm cười, gật đầu và nói những câu như "Tôi biết" hay "Điều này rất hay" - Nhớ duy trì ánh mắt hướng tới người phỏng vấn, đừng nhìn xuống, nhìn ra ngoài. - Hãy tạo mối tác động qua lại và ấn tượng tốt bằng cách lắng nghe và đáp ứng phù hợp. Đừng nhìn đồng hồ, như tỏ ra mình đang vội và có việc khác quan trọng hơn phỏng vấn. Phần cuối cuộc phỏng vấn - Để người tuyển dụng kết thúc phỏng vấn, bạn không có quyền quyết định điều này. - Khi gần kết thúc, nên đứng dậy vì người tuyển dụng có thể tiễn bạn ra cửa. - Bạn có thể chủ động bắt tay, nên nói lời cảm ơn về thời gian và những câu hỏi mà người phỏng vấn đã dành cho bạn. Theo Thanh niên Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 20/62
20. CẨM NANG TÌM VIỆC TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CUỘC CHIẾN CÂN NÃO Phần lớn cuộc phỏng vấn bắt đầu bằng những câu hỏi cởi mở, thân thiện có tính chất "phá băng". Ví dụ như: Từ nhà bạn đến đây bao xa? Bạn thấy công ty ngay chứ? Bạn tìm chỗ đỗ xe có khó không? Những câu hỏi này chỉ cần câu trả lời: Vâng, không có vấn đề gì. Nhưng bạn đừng nghĩ là chúng dễ quá mà muốn nói gì thì nói. Một câu trả lời "thành thật" kiểu: Tôi mất quá nhiều thời gian để đến đây, giao thông ở khu vực này thật kinh khủng sẽ làm bạn "mất điểm" ngay từ phút đầu tiên. Người phỏng vấn lập tức nghĩ rằng đây là nơi bạn sẽ phải làm việc hằng ngày, và với thái độ như vậy bạn có thể thường xuyên đi trễ. Một nhà tuyển dụng tiết lộ: “Kỹ thuật phỏng vấn của tôi là làm cho các ứng viên ở vào trạng thái thoải mái như đang trao đổi với bạn bè, như thế họ sẽ nói cho tôi tất cả mọi thứ. Rất nhiều bạn trẻ bị lẫn lộn trong trường hợp này. Họ bắt đầu nghĩ: "Ông ấy thật dễ gần!", và thế là họ đi quá giới hạn. Nên nhớ đây là một cuộc tuyển dụng, và bạn luôn phải thể hiện phẩm chất chuyên nghiệp của mình”. Nhiều người thất bại ở những cuộc phỏng vấn, như thể là các câu hỏi quá bất ngờ. Thực ra, các câu hỏi hoàn toàn có thể dự đoán được, kể cả những câu khó nhất. Bạn hãy thử xem: 1. Tại sao chúng tôi nên nhận bạn vào vị trí này? Hãy tổng kết ngắn gọn những phẩm chất cho thấy bạn đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng. Đây là những năng lực bạn có thể đóng góp cho công ty và cũng chính là cái mà công ty tìm kiếm khi nhận bạn. "Tôi đã học 4 năm về nghề báo ở trường đại học, đã thực tập tại các báo , có hàng trăm bài báo đã đăng trên Tôi tin rằng mình sẽ là một phóng viên tích cực trong tòa báo của ông/bà". 2. Tại sao bạn chọn công ty chúng tôi mà không phải những công ty danh giá khác mà bạn đã từng thực tập và cộng tác? Đừng dại dột trả lời vì các công ty kia chưa cần tuyển, mà bạn thì đang cần việc nên ở đâu đăng tuyển là bạn nộp đơn ngay. "Tôi nộp đơn vào vị trí này vì nó sẽ phát huy năng lực sáng tạo của tôi trong môi trường chuyên nghiệp và thân thiện. Tôi cũng nhìn thấy cơ hội phát triển nghề nghiệp ở đây rất rộng mở. Chắc đó cũng là lý do ông/bà chọn công ty này?". 3. Tại sao bạn rời bỏ công ty bạn đang làm? 99,9% câu hỏi này sẽ được đặt ra nếu bạn đang làm ở một công ty khác. Lý do thật sự của bạn có thể vì lương bổng không thỏa đáng, vì có khúc mắc với đồng nghiệp, hoặc đơn giản là công việc gây quá nhiều áp lực với bạn. Nhưng đừng coi câu hỏi này là dịp để bạn thổ lộ ấm ức bấy lâu. "Sau một năm làm việc, tôi đã thu được khá nhiều kinh nghiệm làm việc tập thể. Giờ tôi muốn tìm một công việc có khả năng phát huy tính sáng tạo độc lập để hoàn thiện thêm kỹ năng nghề nghiệp của mình". 4. Điểm yếu của bạn là gì? Đừng nói rằng: "Tôi chẳng có điểm yếu nào cả". Mọi người đều có điểm yếu. Với câu trả lời như thế, người tuyển dụng có thể đánh giá bạn là quá tự mãn. Sao không giải quyết câu hỏi khó này bằng cách nói về điểm mạnh của bạn nhưng ở góc độ khác. Ví dụ như: "Tôi làm việc quá cầu toàn. Tôi hơi quá bận tâm đến tất cả các chi tiết, bởi vì tôi luôn muốn nhìn rõ toàn bộ vấn đề". 5. Hãy kể về một thất bại của bạn trong quá khứ, ở trường học hoặc trong công việc trước đây? Tất nhiên, mỗi người đều từng có vô số những thất bại. Bạn hãy chọn thất bại nào liên quan đến công việc nhưng không nghiêm trọng lắm. Điều quan trọng là phải chỉ ra bạn đã vượt qua thất bại đó như thế nào và học được gì từ kinh nghiệm để lần sau không đi lại vết xe đổ nữa. Theo Thanh Niên Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 21/62
21. CẨM NANG TÌM VIỆC CÁCH ỨNG XỬ TẠI CUỘC PHỎNG VẤN VIỆC LÀM Mọi người chúng ta gặp gỡ đều có thể nhà sử dụng lao động sau này. Vì vậy khi bạn nói chuyện với ai, hãy luôn nghĩ rằng bạn đang nói trong một cuộc phỏng vấn. Hãy thể hiện nhận thức và phát triển kỹ năng của bạn và tự trau dồi bản thân bằng cách nghĩ xem bạn có thể làm gì cho người đang phỏng vấn bạn. Ban có thể cống hiến kỹ năng của bạn như thế nào để giúp họ thực hiện được mục tiêu trong kinh doanh và họ muốn làm gì? Trước khi đi phỏng vấn Nếu bạn có thể biết được các thông tin về công ty trước khi đi phỏng vấn thì điều đó rất tốt cho bạn. Bạn có biết công ty có một nhân viên hay hàng trăm nhân viên. Có khi phải trả tiền để biết được là một doanh nghiệp nhỏ với rất ít nhân viên có thể làm việc tới 80 giờ trong một tuần và có thể cứ làm như vậy hàng năm trời. Họ sẽ tuyển người nào có khả năng học nhanh, năng động, hiệu quả và có khả năng đàm phán với khách hàng có hiệu quả. Hiểu biết về công việc và mục tiêu của công ty sẽ làm cho người phỏng vấn hài lòng. Nếu bạn tới cuộc phỏng vấn mà không biết gì về tổ chức hoặc công việc kinh doanh của họ, thì họ có thể mất đi ấn tượng về bạn, vì vậy hãy chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn, bạn sẽ được trả giá cho sự chuẩn bị của bạn. Điều phổ biến đối với người tìm việc là người phỏng vấn sẽ yêu cầu bạn giải thích bạn biết gì về công việc và về tổ chức. Hãy sẵn sàng. Dáng vẻ lịch lãm - Những ấn tượng ban đầu rất quan trọng Người tuyển dụng thường để ý vẻ bề ngoài, vì vậy hãy mặc gọn gàng sạch sẽ. Các môi trường làm việc khác nhau, vì vậy hãy cố gắng mặc cho phù hợp với hoàn cảnh . Mặc đơn giản với sắc màu giản dị và trang nhã. Nói chung, lời khuyên tốt nhất là cách ăn mặc và thái độ nghiêm chỉnh. Tại cuộc phỏng vấn Nếu bạn xin việc tại một công ty nước ngoài, khi bạn gặp những người sẽ phỏng vấn bạn, hãy mỉm cười và bắt tay họ. Đối với công ty Việt Nam, hãy theo cách chào hỏi tập quán của bạn, phụ thuộc vào tuổi tác, địa vị, giới tính của người bạn đang gặp. Luôn thể hiện thái độ tôn trọng và lịch sự. Trong cuộc phỏng vấn, nếu bạn không rõ người phỏng vấn hỏi gì bạn, hoặc là câu hỏi không rõ ràng, bạn hãy đề nghị họ hỏi lại và giải thích rõ ràng. Hãy tỏ ta tự tin về các kỹ năng và năng lực của bạn. Hãy thận trọng không được tỏ ra mệt mỏi khi tìm việc hoặc coi đây chỉ là một cuộc phỏng vấn khác. Bạn phải tự quảng cáo cho chính mình! Khuyến khích người phỏng vấn đánh giá cao những nỗ lực thể hiện bằng cách bạn trả lời câu hỏi một cách bình tĩnh, tự tin và nhiệt tình. Bạn phải cho họ thấy bạn sẵn sàng được đào tạo và bạn là người năng động đối với bất cứ công việc gì. Những câu hỏi trong cuộc phỏng vấn Sau đây là các câu hỏi phổ biến người ta có thể hỏi bạn, đặc biệt là khi bạn xin việc ở các công ty nước ngoài ở Việt Nam: •Tại sao bạn nghĩ bạn là người phù hợp với công việc •Tại sao bạn thích việc này •Trình độ phù hợp của bạn với công việc là gì •Tại sao bạn xin việc này •Những điểm mạnh/ điểm yếu/lỗi của bạn là gì •Bạn có thể hòa đồng với các đồng nghiệp không, như một phần trong nhóm •Việc nghiên cứu trong tương lai có hấp dẫn bạn không •Bạn có kế hoạch gì trong sự nghiệp của bạn •Tại sao bạn nghĩ công ty sẽ tuyển dụng bạn •Bạn có gì hứa hẹn với công ty •Bạn biết gì về tổ chức này Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 22/62
22. CẨM NANG TÌM VIỆC Bạn có thể suy nghĩ về những câu trả lời cho các câu hỏi này như là một phần chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn. Hãy ý thức được những điểm mạnh và điểm yếu và khẳng định lại với người phỏng vấn rằng bạn luôn có thiện chí vượt qua mọi vấn đề tiêu cực và học hỏi những cái mới. Bạn có thể gợi ý người phỏng vấn xem họ có cần hỏi thêm gì về bạn không, họ có thể liên lạc với bạn sau và bạn luôn sẵn sàng cho cuộc phỏng vấn lần 2 hoặc cho một công việc khác chút ít nào đó. Hãy nói với nhà tuyển dụng bạn hy vọng bạn đã trả lời tất cả các câu hỏi và bạn cảm thấy ngại ngùng, hãy nói với họ rằng đến nay bạn chưa có nhiều cuộc phỏng vấn và bạn đang cố gắng tốt hơn. Hãy tỏ ra chân thành và trung thực trong nhận xét và đánh giá cao người phỏng vấn giàu kinh nghiệm. Nhưng đừng tỏ ra chân thành một cách giả tạo vì điều đó có thể làm hại ảnh hưởng đến cơ hội của bạn. Không được quên nhìn người phỏng vấn thường xuyên, nhưng cũng không được nhìn chằm chằm vào họ. Không được tỏ ra sốt ruột hay sử dụng cử chỉ bằng tay quá nhiều trừ khi cần thiết. Hãy kiểm soát được hành động bằng tay và cơ thể, điều đó có nghĩa bạn là người có thể tự kiểm soát được mình và đó là bằng cấp giành cho người tự tin. Điều quan trọng nữa là không nên trả lời câu hỏi cá nhân. Người phỏng vấn hay hỏi câu hỏi khó, hoặc yêu cầu bạn giải thích bất cứ mâu thuẫn nào trong câu trả lời của bạn. Đây là cách họ kiểm tra thái độ của bạn trước tình huống căng thẳng. Hãy duy trì mục tiêu và và trả lời các câu hỏi nếu bạn đang trả lời cho ai đó. Hãy bình bĩnh trong suốt cuộc phỏng vấn. Nói năng rõ ràng mạch lạc nhưng không quá to. Những câu hỏi bạn có thể hỏi trong cuộc phỏng vấn: Hãy chuẩn bị các câu hỏi của bạn. Tốt hơn là bạn viết vắn tắt các câu hỏi và mang theo tới cuộc phỏng vấn. Có thể có những thông tin mà ban cần chưa được giải thích rõ trong cuộc phỏng vấn. Đặt ra các câu hỏi là một cách cho thấy bạn sẵn sàng và rất quan tâm đến công việc đó. Một số điều bạn có thể hỏi như: •Những chi tiết khác liên quan đến công việc như giờ làm việc •Những triển vọng gì hứa hẹn thăng tiến và được đào tạo •Tại sao vị trí này đang trống •Lương bạn sẽ được trả bao nhiêu. Khi nào bạn trả. Bạn có phải đóng góp lương của bạn vào hoạt động gì. Hãy thận trọng không quan trọng quá vấn đề tiền lương vì điều quan trọng hơn là bạn quan tâm đến công việc hơn là tiền. Tương tự, bạn hãy đưa ra giá trị năng lực của bạn và trình độ học vấn, và nếu người ta trả bạn với mức thấp hơn so với thị trường, hãy cho họ biết. Làm gì khi bạn không được chấp nhận Nếu cuộc phỏng vấn kết thúc với câu “chúng tôi sẽ gọi điện cho bạn vào ngay mai hoặc ngày kia”, thì bạn hãy đợi đến ngày đó, và nếu họ không gọi thì hãy liên lạc hỏi họ. Làm việc này chứng tỏ bạn thành thật và mong mỏi. Nhiều người được nhận vào làm việc bằng sự kiên nhẩn, tiếp theo này. Nếu bạn không được chấp nhận, bạn cần hiểu rằng có thể bạn không được thông báo sự thật tại sao bạn không được chấp nhận. Câu trả lời chuẩn là ‘đã có người xin việc khác đạt tiêu chuẩn hơn bạn’, hoặc bạn đứng hàng thứ ba, thứ tư hay là thứ hai trong số những người đạt tiêu chuẩn. Cái quan trọng là bạn phải biết bạn có được đánh giá là phù hợp với công việc hay không. Trong trường hợp này, bạn nên hỏi xem đã có được nhận vào làm chưa hoặc có thể bạn vẫn được chấp nhận. Những người đạt tiêu chuẩn trên bạn có thể từ chối nhận việc hoặc họ chưa thể sẵn sàng nhận việc ngay khi nhà sử dụng lao động cần. Trường hợp này là có thường xuyên. Vì vậy bạn đừng nên thất vọng quá sớm. Nếu rõ ràng bạn không được nhận công việc đó, thì bạn vẫn tranh thủ tìm hiểu xem nhận xét của người phỏng vấn về bạn như thế nào để bạn có thể rút kinh nghiệm cho lần phỏng vấn sau. Đừng cảm thấy bi quan khi làm điều đó. Hãy quên sự thất vọng của bạn và nên hành động một cách tự tin. Trong trường hợp này, bạn nên bắt đầu hỏi bằng cách ‘Tôi rất vui khi được lọt vào danh sách phỏng vấn và ông/bà đã giành thời gian phỏng vấn tôi. Tôi rất muốn bổ Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 23/62
23. CẨM NANG TÌM VIỆC sung các kỹ năng phỏng vấn. Ông/bà có thể cho tôi lời khuyên về cách thức và thái độ của tôi? Bạn có thể sẽ nhận được những lời nhận xét gợi ý nhẹ nhàng. Đừng bao giờ tỏ ra chán nản vì bạn sẽ học hỏi thêm từ cuộc phỏng vấn một số điều và bạn có thể sử dụng điều đó trong tương lai. Hãy nhớ rằng, nếu người được tuyển dụng lại không phải là người đạt tiêu chuẩn, hoặc người đó bỏ không làm nữa do thấy công việc không đúng như họ mong đợi - bạn có thể là người được tuyển dụng tiếp theo - dù cho sau đó là một tháng. Kết quả này là phụ thuộc vào cách bạn xử lý tình huống khi bạn bị ‘từ chối’. Những người làm cho ta thất bại có thể giúp ta hiểu hơn về ‘sự từ chối’, và có nhiều cách để xử lý tình huống đó tốt hơn. Một ngày bạn có thể có cơ hội đóng vai trò giúp đỡ và động viên ai đó. Đừng nên thất vọng, kiếm việc làm cần có thời gian và sự kiên trì. Hãy nghĩ đến những lời khuyên về cách sử dụng thời gian, hoặc những vấn đề khác có thể đưa bạn tới chỗ bạn kiếm được việc làm. Hãy nói chuyện với những người bạn đã có việc và hỏi xem họ đã làm cách nào để có việc, hoặc nói chuyện với những người được tuyển dụng làm trong các ngành mà bạn quan tâm , và hãy hỏi họ làm thế nào họ có việc đó đồng thời tìm hiểu xem có vị trí nào còn trống không. Trong khi bạn đang tìm việc chính thức, bạn có thể muốn làm một công việc tạm thời bán thời gian hoặc một công việc ngẫu nhiên. Là người lao động, bạn sẽ thấy được tôn trọng và nâng cao được kinh nghiệm làm việc và làm cho hồ sơ việc làm của bạn thêm giá trị. Điều đó còn có nghĩa bạn là người xông xáo trong lao động và nhà sử dụng lao động sẽ đánh giá bạn là người có triển vọng và tận tụy. 10 KỸ NĂNG PHỎNG VẤN Không ít phóng viên coi thường chuyện phỏng vấn, có kẻ rất ngại. Cũng có người khá cẩn thận, chuẩn bị kỹ càng lắm (tự cho là thế) nhưng kết quả cũng không được như ý. Nhưng nếu ghi nhớ 10 kỹ năng dưới đây thì bạn hoàn toàn có thể yên tâm xách túi lên đường. 1. Nghiên cứu kỹ chủ đề Một điều sơ đẳng song không phải ai cũng nghĩ đến khi chuẩn bị có một cuộc phỏng vấn! Có người cứ thong dong tay đút túi quần, đến nơi thì chĩa máy ghi âm ghi lại tuốt luốt và về nhà mới giải băng, viết tin. Tốt nhất phải hiểu rõ vấn đề, tìm kiếm trước thông tin mới nhất cũng như thông tin background về chủ đề đó từ kho tư liệu của chính tờ báo, các thư viện hay liên hệ với các nguồn khác. 2. Lập sẵn một danh sách các câu hỏi Phải xác định xem mình muốn biết gì từ người được phỏng vấn và sắp xếp sẵn các câu hỏi một cách logic để không bị hỏi lộn xộn, lung tung. Người thông minh có thể sắp sẵn trong đầu nhưng tốt nhất là cứ viết ra các câu hỏi một cách vắn tắt và cụ thể. Nếu muốn mang một tài liệu nào đó cho người được phỏng vấn xem, hãy nhớ kèm danh sách các câu hỏi liên quan. Nếu muốn người được phỏng vấn trả lời hay nhận xét về một điều gì đó được viết ở một tài liệu khác thì luôn nhớ mang theo một bản copy hay viết lại chính xác về điều đó trong sổ tay của bạn. 3. Lên kế hoạch trước Việc thu xếp cuộc phỏng vấn cũng nên tiến hành chu đáo. Phải giới thiệu bản thân và mục đích viết bài một cách rõ ràng, cũng như lý do tại sao lại muốn phỏng vấn họ: “Tôi đang viết bài về tư nhân hóa liên quan đến nhiều công ty và tôi muốn biết kinh nghiệm của công ty ông?” Hãy hẹn chính xác giờ, địa điểm, ngày phỏng vấn, và nên gọi lại để xác nhận nếu hẹn quá xa. 4. Có tác phong chuyên nghiệp Nên đến đúng giờ và ăn mặc phù hợp. Có thể bắt đầu cuộc phỏng vấn bằng một cuộc trò chuyện nhẹ nhàng để người được phỏng vấn cảm thấy thoải, nhưng nhớ là rất ngắn gọn. Trước hết cần nhắc lại mục đích của cuộc phỏng vấn: “Như đã nói qua điện thoại, tôi đang viết bài về ” Hãy ghi lại chính xác tên, chức danh, tên công ty ngay lúc bắt đầu cuộc phỏng vấn để khỏi quên, tốt nhất là xin danh thiếp và kiểm tra với Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 24/62
24. CẨM NANG TÌM VIỆC người được phỏng vấn xem có thay đổi gì về chức danh, phòng ban họ đang làm và số điện thoại liên hệ hay không. 5. Giữ đúng chủ đề của cuộc phỏng vấn Cố gắng hỏi những câu hỏi đã chuẩn bị sẵn, nhưng cũng không nên là nô lệ của chúng. Hãy nghe người được phỏng vấn nói, và đặt những câu hỏi tiếp theo dựa trên những gì mà người đó đang nói đến. Đừng để người được phỏng vấn đi quá xa chủ đề hay lạc đề nhưng cũng nên nhã nhặn trong cách đưa họ quay lại với chủ đề chính của cuộc phỏng vấn bằng cách nói “Vấn đề ông đang nêu khá thú vị nhưng chúng ta có thể quay trở lại vấn đề ” 6. Hãy để người được phỏng vấn nói Đừng đưa ra ý kiến riêng và đừng hỏi những câu dài dòng. Thậm chí khi kết thúc cuộc phỏng vấn cũng nên tránh đưa ra chủ kiến của phóng viên. Nếu bị buộc phải nhận xét về một điều gì đó, hãy nói với người được phỏng vấn là bạn thấy ý kiến của cả hai phía đều có giá trị. Cần nhớ là luôn đưa ra câu hỏi một cách trung lập (“Một số người nói là tình hình tài chính của công ty A hết sức nguy ngập, ông/bà có đồng ý với ý kiến đó không?”) 7. Giải thích rõ ràng những nguyên tắc cơ bản Khi người được phỏng vấn không muốn một số điều mà họ nói được trích dẫn vào bài viết, hãy giải thích một cách rõ ràng nhưng lịch sự về những nguyên tắc của tờ báo. Tuyệt đối không đề cập đến việc sẽ không trích dẫn thông tin người được phỏng vấn cung cấp, trừ trường hợp người được phỏng vấn yêu cầu. Thông thường, tất cả các thông tin sẽ đều được trích dẫn trong bài báo. 8. Ghi lại những quan sát riêng Nhớ ghi lại những chi tiết như vẻ ngoài của văn phòng, người được phỏng vấn đang mặc đồ gì, thái độ khi đó ra sao, v,v – nói tóm lại là bất cứ điều gì có thể làm sinh động thêm cho bài viết. Hãy ghi lại, đừng bao giờ chỉ dựa vào trí nhớ của mình. 9. Đừng tự lừa bản thân Nếu không hiểu một điều gì đó, hãy đề nghị người được phỏng vấn giải thích rõ ràng. Chớ làm ra vẻ biết nhiều hơn những điều mình thực sự biết, trừ khi nghĩ rằng đó là điều lẽ ra phải đọc và tìm hiểu trong lúc chuẩn bị nhưng bây giờ mới phát hiện biết mình là thiếu sót. Nếu nghe không kịp điều gì đó, hãy đề nghị người được phỏng vấn nhắc lại. 10. Kết thúc cuộc phỏng vấn Hãy nói với người được phỏng vấn là bạn cần lướt qua các vấn đề đã hỏi xem có quên điều gì không. Thậm chí hãy hỏi thẳng người được phỏng vấn: “Có điều gì đó mà ông/bà muốn nói thêm mà tôi chưa hỏi không?” và nếu có thể thì đề nghị: “Có ai đó khác mà tôi cần phải nói chuyện với không, hay có tài liệu gì mà tôi cần phải đọc để làm rõ, hiểu rõ những gì mà chúng ta đang nói không?” Hãy kiểm tra lại tất cả các số liệu, con số, ngày giờ, hay địa điểm (các chi tiết nhỏ nhưng quan trọng). Cũng nên xin phép rằng có thể bạn sẽ phải gọi điện lại cho họ để hỏi thêm một vài điều./. BÍ QUYẾT TRẢ LỜI PHỎNG VẪN Trả lời phỏng vấn xin việc luôn là một điều khó khăn với nhiều người. Sau đây là những câu hỏi phổ biến và cách trả lời tối ưu trong từng trường hợp để giúp bạn chuẩn bị cho lần phỏng vấn tiếp theo. 1. Điểm yếu lớn nhất của bạn là gì? A. Tôi là người cầu toàn. B. Tôi là người không máy móc, vì vậy nếu chiếc máy photocopy bị hỏng, xin đừng gọi tôi. C. Tôi là người nghiện việc. Câu trả lời tốt nhất là B. Theo cách đó, ứng cử viên bộc lộ khiếu hài hước của mình, nhưng vẫn trả lời được câu hỏi mà không đề cập đến sự tiêu cực nào trong công việc. Câu trả lời về sự cầu toàn và nghiện việc là phổ biến, nhưng sẽ không khỏi để lại cho người phỏng vấn những nghi ngờ. Liệu họ có quá lề mề chỉ vì đòi hỏi mọi thứ hoàn hảo? Liệu họ có bóc lột sức Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 25/62
25. CẨM NANG TÌM VIỆC lực của nhân viên và đồng nghiệp? Đề cập đến những tính cách đó có thể gây bất lợi, đặc biệt khi không có những ví dụ hoặc giải thích kèm theo. 2. Bạn kiếm được bao nhiêu trong công việc trước? A. 41.000 USD (sự thật) B. 46.000 USD (phóng đại) C. Mức lương của công việc này là bao nhiêu? Câu trả lời tốt nhất là C. Câu A có thể hạ thấp giá trị của bạn, và người chủ có thể nghi vấn về kỹ năng và năng lực của bạn nếu mức lương thấp. Nói dối bằng câu trả lời B có thể đẩy bạn vào tình huống mạo hiểm và có thể bị sa thải, vì vậy đừng bao giờ nói dối, đặc biệt là trong đơn xin việc. Cách trả lời tốt nhất là buộc người tuyển dụng phải đưa ra mức lương trước, bằng cách trả lời bằng một câu hỏi. Biện pháp này là một cách đàm phán hiệu quả khi bạn được đề nghị một chức vụ mới. 3. Tại sao bạn lại bỏ công việc trước? A. Công ty đó quá nhỏ để tôi có thể phát triển. B. Công ty đó thu nhỏ quy mô, vì vậy tôi lại tự do. C. Tôi đang tìm kiếm thêm nhiều thách thức. Câu trả lời tốt nhất là cả 3 phương án trên. Tất cả đều có thể là lý do để chuyển việc. Bám sát lấy sự thật càng tốt, mà không đưa ra bất cứ thứ nào tiêu cực về ông chủ cũ. 4. Hãy miêu tả một người đồng nghiệp mà bạn khó chịu A. Một trong những kỹ sư nói tiếng Anh không thạo vì vậy rất khó để giao tiếp với anh ấy. B. Anh chàng này toàn tán tỉnh và rủ tôi đi chơi. Tôi đã lờ đi và nói: "Xin lỗi, tôi đã có chồng". C. Một ông chủ của bộ phận khác thường vào văn phòng của tôi, la hét và réo tên tôi. Tôi đã yêu cầu ông ấy bình tĩnh và giải thích, khi ông ấy vẫn như vậy thì tôi bỏ đi chỗ khác. Câu trả lời đúng nhất là C. Có rất nhiều bẫy trong những câu trả lời này. Tán tỉnh hoặc quấy rối tình dục là một vấn đề nghiêm trọng, hoạt động và hành vi của bạn sẽ có thể bị nghi vấn, vì vậy tránh câu trả lời này. Sự đa dạng văn hoá là xu hướng của các tập đoàn, vì vậy những nhận xét mang tính bất dung hoà sẽ khiến bạn khó được lựa chọn. Câu trả lời C cho thấy nỗ lực của bạn để duy trì sự bình tĩnh và sáng suốt, đồng thời cho thấy bạn có thể kiềm chế và không phải là tên ưa nói chuyện bằng tay chân. 5. Hãy miêu tả công việc lý tưởng của bạn? A. Một công việc có những người đồng nghiệp dễ chịu. B. Một công việc mà tôi có thể tận dụng kỹ năng của mình. C. Một công việc có nhiều cơ hội thăng tiến. Câu trả lời tốt nhất là B. Chiến thuật tự quảng cáo tốt nhất là tập trung vào nhu cầu của người tuyển dụng và khát vọng được sử dụng năng lực vì lợi ích của họ. 6. Công việc này đôi lúc cần làm thêm giờ, thậm chí cả buổi tối và thứ7. Bạn có thể đáp ứng được không? A. Tôi cần được thông báo trước và có thể sắp xếp. B. Phải làm thêm bao lâu và bao nhiêu ngày thứ 7? C. Có thể, làm thêm giờ là điều bình thường với công việc này. Câu trả lời tốt nhất là B. Mọi câu trả lời khác đều tự ước đoán về lượng thời gian làm thêm. Tốt nhất là hỏi cụ thể và trả lời thành thật. 7. Bạn đã bao giờ bị sa thải hoặc cách chức? A. Không hẳn vậy, tôi đã bị mất việc trong một lần tái cơ cấu. B. Công ty của tôi đã quyết định đi theo một hướng khác và để tôi ra đi. C. Không. Câu trả lời tốt nhất là cả 3 phương án trên. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 26/62
26. CẨM NANG TÌM VIỆC Nhiều người nói dối, nhưng nó sẽ nguy hiểm bởi người ta có thể kiểm tra lại. Một câu trả lời chân thật mà không có ý tiêu cực là giải pháp tốt nhất. Hãy nói ngắn gọn, súc tích. Cách tốt hơn là miêu tả những lần thôi việc là chuyện "tái cơ cấu". Giờ đây việc tái cơ cấu và giảm biên chế là điều rất phổ biến người ta sẽ không nghĩ nhiều về nó. 8. Bạn có rất nhiều kinh nghiệm, tại sao lại chọn công việc này? A. Tôi sẵn sàng làm mọi thứ để có được sự nghiệp thuận lợi và thể hiện khả năng của mình. B. Tôi muốn bỏ bớt một số trách nhiệm để có thể cân bằng tốt hơn công việc và gia đình. C. Tôi cần công việc ít phải đi lại và bớt căng thẳng như việc quản lý mà tôi từng làm. Câu trả lời tốt nhất là B. Cách trả lời quá khát khao của câu A có thể làm người tuyển dụng lo sợ. Họ sẽ không tin là bạn sẽ chấp nhận làm việc ở đó mà không mong muốn điều gì hơn nữa. Nhiều ông chủ nghĩ rằng việc từ chức quản lý chứng tỏ bạn đã kiệt sức, hoặc gặp khó khăn trong quan hệ với đồng nghiệp, hoặc chỉ muốn kiếm tiền một cách đơn giản. Câu trả lời B là có giá trị cho việc chuyển việc. Cần nhắc đến rằng việc làm thêm giờ hoặc các trách nhiệm gây ảnh hưởng đến cuộc sống của mình, nhưng cũng nhấn mạnh mình có đủ kỹ năng và khả năng làm việc theo giờ mà họ yêu cầu. Cuối cùng: Để chuẩn bị kỹ lưỡng cho cuộc phỏng vấn, hãy viết ra cẩn thận những câu trả lời cho các câu hỏi dễ gặp. Cần đưa ra những ví dụ cụ thể về khả năng làm việc của mình. (Theo MSN) NHỮNG CÂU HỎI PHỎNG VẤN MẪU Việc bước vào vòng phỏng vấn thường làm cho người tìm việc rất hồi hộp và lo lắng. Dưới đây là những câu hỏi phỏng vấn thường gặp và những gợi ý trả lời phù hợp có thể giúp ích cho bạn: 1. Hãy tự giới thiệu về Anh/Chị Hãy bao quát 4 lĩnh vực trong cuộc sống của bạn: những năm đầu đời, học vấn, kinh nghiệm làm việc và vị trí hiện tại. Nội dung trình bày không nên vượt quá 2 phút, đừng lan man hay quá chau truốt. Câu hỏi này thường được nêu lên khi bắt đầu cuộc phỏng vấn, vì thế, nếu trả lời tốt, bạn sẽ có nhiều sự tự tin hơn. 2. Anh/chị có thể mang đến cho chúng tôi điều gì mà các ứng viên khác không có? Nếu câu hỏi này được đặt ra khi vừa bắt đầu cuộc phỏng vấn, bạn có thể phản hồi bằng cách trình bày về các kỹ năng và kinh nghiệm sẽ làm lợi cho công ty. Ngoài ra, bạn cũng nên tìm hiểu trước một số thông tin về vị trí công việc. Tránh các câu trả lời dựa trên các giả định chủ quan của bạn. Tuy nhiên, nếu nhà tuyển dụng đưa ra câu hỏi này sau khi đã mô tả về vị trí phỏng vấn, họ đang muốn tìm hiểu những thành công trong quá khứ của bạn. Đây chính là cơ hội tốt để thể hiện khả năng giải quyết vấn đề đấy!! 3. Điểm mạnh của Anh/Chị? Bạn nên liệt kê từ 3 đến 4 điểm mạnh liên quan đến các nhu cầu của nhà tuyển dụng, dựa trên quá trình tìm hiểu và thông tin có được về công ty. 4. Anh/Chị đã từng gặt hái thành công chưa? Hãy xác định các thành công đã đạt được của bạn và trả lời. Hãy cố gắng chọn lựa những thành công liên quan đến các nhu cầu và giá trị của công việc. 5. Giới hạn của Anh/Chị? Một câu trả lời quá mạnh mẽ có thể gây phản tác dụng và trở thành yếu điểm. Bạn có thể nói như sau: “Tôi luôn mong muốn hoàn thành tất cả các công việc, vì thế thỉnh thoảng trở nên quá hăng hái và đòi hỏi khắt khe đối với công ty. Tuy nhiên, tôi đang cố gắng để khắc phục yếu điểm này” hay đề cập đến một khoá huấn luyện bổ sung Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 27/62
27. CẨM NANG TÌM VIỆC nghề nghiệp nào đó. Đừng bao giờ tỏ ra là người hoàn hảo, tuy nhiên cũng đừng nên đề cập một cách quá cụ thể. 6. Mức lương mong muốn của Anh/Chị? Hãy có gắng trì hoãn câu trả lời cho đến khi bạn biết được các thông tin cụ thể về công việc và mức lương mà công ty trả cho các vị trí tương tư. Nếu tình thế quá bắt buộc, bạn có thể trả lời như sau: “Ông đã biết được mức lương của tôi ở công ty Ajax, tôi hy vọng là sẽ có một bước tiến khi đến làm việc tại Accme. Có lẽ, chúng ta nên bàn bạc thêm về các nghĩa vụ và phạm vi công việc mà tôi phải đảm nhận trước khi trả lời câu hỏi này” 7. Anh/Chị có tham vọng gì trong tương lai? Hãy bộc lộ niềm mong muốn hoàn thành các công việc tốt đẹp và sự tự tin vào một tương lai đầy hứa hẹn của bạn! Tuy nhiên, cần tránh các câu nói không thực tế hay gây tác động xấu đến vị trị hiện tại. 8. Anh/Chị muốn biết điều gì về công ty? Bạn có thể đã tìm hiểu về công ty trước khi phỏng vấn qua các nguồn thông tin như báo chí, bạn bè, Internet. Tuy nhiên, bạn nên nói rằng bạn muốn được biết nhiều hơn nữa; và sau đó chuẩn bị sẵn một vài câu hỏi thông minh. Hãy tạo ra một cuộc trao đổi thông tin sinh động!! 9. Tại sao Anh/Chị nộp đơn vào vị trí này? Bạn có thể trình bày như sau: “Qua quá trình tìm hiểu về công ty, tôi nhận thấy đây sẽ là một cơ hội tốt để tôi có thể đóng góp các kinh nghiệm và kỹ năng đã có được trong quá khứ cho công ty.” Nếu có thể, bạn nên bày tỏ niềm khao khát được làm việc cho công ty và những nhân tố đã tạo nên sức hút với bạn. 10. Năng lực cá nhân nào khiến Anh/Chị nghĩ rằng sẽ đạt được thành công tại đây? Nếu câu hỏi này được đưa ra sau khi bạn đã có được đầy đủ các thông tin về vị trí, hãy nói về 2 hay 3 kỹ năng chính (minh hoạ bằng các thành công) mà bạn tin rằng sẽ rất hữu ích cho công việc đang phỏng vấn. Hãy chú ý đến nội dung và thời lượng để chắc chắn là các thông tin được trình bày đầy đủ, hiệu quả. 11. Điều gì trong công việc là quan trọng nhất với Anh/Chị? Bạn nên liên hệ với những yêu cầu của vị trí để có được nội dung trả lời phù hợp. Trong trường hợp không nắm vững về thông tin này, bạn có thể trả lời chung chung như : “Tôi thích có được những thách thức trong công việc và làm việc tập thể” 12. Anh/chị hãy mô tả về tính cách của mình? Chỉ đề cập đến 2 hay 3 tích cách tích cực nhất. Hãy nhớ là nhà tuyển dụng đang cố gắng quyết định “sự phù hợp” của bạn với công ty. Khả năng xác định chính xác các giá trị của họ sẽ giúp bạn có được câu trả lời phù hợp. 13. Trong bao lâu thì Anh/Chị có thể đóng góp cho công ty? Hãy thực tế và trả lời rằng bạn có thể làm được điều này sau 6 tháng hay 1 năm. Dĩ nhiên, sự lựa chọn thời gian thích hợp trong câu trả lời này rất quan trọng. Bạn đã biết đầy đủ các thông tin về vị trí để có được câu trả lời thuyết phục không? (nếu đây là công việc mới, 6 tháng đã là rất tốt rồi!!) 14. Anh/Chị không cảm thấy kinh nghiệm của mình vượt quá yêu cầu của vị trí này sao? Câu hỏi này có nghĩa là: “Tôi sợ rằng Anh/Chị chỉ muốn có được công việc vì tình thế bắt buộc và sẽ rời bỏ ngay khi có cơ hội tốt hơn” Câu trả lời của bạn phải giải toả mối lo lắng này. Ví dụ “Ông/Bà có thể đúng, tuy nhiên sau khi nghỉ việc ở công ty XYZ, tôi mong muốn được làm những điều mình cảm thấy hài lòng và yêu thích – (mô tả nội dung của công việc phỏng vấn). Lợi thế khi Ông/Bà tuyển dụng tôi chính là các năng lực và kinh nghiệm đặc biệt mà tôi có thể đóng góp cho công ty khi cần.” 15. Phong cách quản lý của Anh/Chị? Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 28/62
28. CẨM NANG TÌM VIỆC Bạn có thể đề cập đến các phương thức thiết lập mục tiêu và lôi cuốn mọi người cùng thực hiện. Hãy mô tả các kỹ năng bạn thường sử dụng để khơi dậy động lực và sức mạnh làm việc của đội ngũ nhân viên hay sự ứng biến linh hoạt khi tình huống thay đổi. Bạn nên dựa vào phong cách quản lý của công ty để có câu trả lời phù hợp. Tuy nhiên, nếu không nắm rõ, hãy trả lời mềm dẻo và tuỳ theo tình huống. 16. Mô tả một tình huống khi Anh/Chị gặp khó khăn trong vấn đề quản lý và cách giải quyết Hãy liên hệ đến 1 trong số các thành công của bạn khi giải quyết dạng tình huống này. Bạn nên dựa vào văn hoá, nhu cầu của công ty, làm nổi bật các kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, xây dựng tinh thần đồng đội hay quản lý nhân viên. 17. Là một nhà quản lý, Anh/Chị tìm kiếm điều gì khi tuyển dụng nhân viên? “Các kỹ năng, tinh thần sáng tạo và sự thích ứng- dù cho chuyên môn có phù hợp với công ty hay không” Câu trả lời này sẽ giúp người phỏng vấn quyết định điều bạn có thể làm, sẽ làm và sự phù hợp của bạn đối với tổ chức của họ. 18. Là một nhà quản lý, Anh/Chị đã từng phải sa thải một nhân viên nào đó chưa? Nếu có, vui lòng kể lại và trình bày hướng giải quyết? Nếu có, bạn có thể trả lời như sau “Tôi quả thực có kinh nghiệm trong vấn đề này và đã giải quyết theo hướng có lợi cho cả người lao động và công ty. Tôi tuân thủ các chính sách kỷ luật của công ty trước khi đưa ra quyết định sa thải”. Đừng đi vào chi tiết nếu người phỏng vấn không hỏi thêm. Ngược lại, nếu bạn chưa từng sa thải nhân viên nào, hãy trình bày là bạn sẽ sử dụng các nguyên tắc kỷ luật trước khi quyết định sa thải nhằm bảo vệ quyền lợi cho công ty. 19. Theo Anh/Chị nhiệm vụ khó khăn nhất của nhà quản lý là gì? Bạn có thể trả lời bằng cách nêu lên các khó khăn gặp phải khi thực hiện công việc qua người khác, đảm bảo tuân thủ các kế hoạch, hoàn thành đúng thời hạn và quản lý nguồn ngân sách. Hãy sử dụng đại từ “tôi” và nhấn mạnh các yếu tố quan trọng. (dựa trên nhu cầu và văn hoá của công ty) 20. Mô tả một số tình huống khi Anh/Chị phải chịu đựng áp lực công việc và hoàn thành đúng thời hạn Hãy liên hệ đến các thành công của bạn. Trình bày 1 hay 2 tình huống chứng tỏ khả năng làm việc dưới áp lực cao và hoàn thành đúng thời hạn của bạn. 21. Hãy trình bày về một tình huống trong công việc khiến Anh/Chị tức tối Bạn có thể trình bày về kinh nghiệm này, kèm theo các kỹ năng đã được sử dụng để quản lý và cải thiện tình hình. Tránh mô tả các tình huống công việc giống như công ty đang phỏng vấn nếu bạn không muốn nhấn mạnh khả năng giữ bình tĩnh trước áp lực của chính mình. 22. Hãy nói cho tôi biết về một mục tiêu trong công việc vừa qua mà Anh/Chị đã thất bại và nguyên nhân tại sao? Câu hỏi này giả định rằng bạn đã từng thất bại trong một số mục tiêu. Tuy nhiên, nếu chưa bao giờ gặp thất bại, bạn có thể thành thật nói ra điều này. Ngược lại, nếu đã từng có những mục tiêu mà bạn không thể đạt được vì một số lý do khách quan nào đó, hãy mô tả lại và đừng quên giải thích là những trở ngại này vượt quá tầm kiểm soát của bạn. Thậm chí tốt hơn bạn nên thảo luận về một mục tiêu mà bạn đã “suy nghĩ lại” khi nhận ra được tính bất khả thi của nó. 23. Hãy mô tả một số tình huống khi Anh/Chị bị phê bình trong công việc Chỉ mô tả một tình huống duy nhất và nói rằng bạn đã tiến hành khắc phục hay lập kế hoạch khắc phụ vấn đề này. Đừng đi vào chi tiết. Nếu người phỏng vấn muốn biết thêm, hãy để họ tự đưa ra câu hỏi. 24. Anh/Chị học được điều gì từ những sai lầm của mình? Hãy trình bày 1 hay 2 tình huống mà bạn đã chuyền đổi một cách thành công từ một sơ suất hay đánh giá không đúng thực tế thành kinh nghiệm hữu ích. Hãy nhấn mạnh vào kết quả tích cực, biến sai sót thành chất xúc tác học hỏi. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 29/62
29. CẨM NANG TÌM VIỆC 25. Anh/Chị nhìn nhận gì về xu hướng tương lai trong ngành kinh doanh này? Hãy lựa chọn 2 hay 3 xu hướng phát triển quan trọng để thảo luận. Đấy chính là cơ hội để bạn thể hiện những suy nghĩ của mình về tương lai, nền kinh tế, thị trường và các tiến bộ công nghệ của ngành nghề đang theo đuổi. 26. Vì sao Anh/Chị rời bỏ công việc hiện tại? Nếu bạn đã trình bày về vấn đề này trong phần tự giới thiệu dài 02 phút, có thể người phỏng vấn sẽ không nêu lại câu hỏi này. Tuy nhiên, nếu phải trả lời, hãy trình bày thật ngắn gọn. Nếu đó là do áp lực rút giảm từ những khó khăn về kinh tế, bạn nên làm rõ. Bạn cũng có thể giải thích lý do nghỉ việc là vì mong muốn có một bước tiến xa hơn trong nghề nghiệp. Nhưng tuyệt đối không được nêu lên các mâu thuẫn với đồng nghiệp hay người chủ cũ. 27. Theo Anh/Chị thế nào là môi trường làm việc lý tưởng? Đây chính là câu hỏi mà bạn có thể mang vào một số giá trị và kinh nghiệm riêng của bản thân. Tuy nhiên, đừng làm cho nó có vẻ quá tuyệt vời hay không thực tế. 28. Nêu lên những nhận xét khách quan của Anh/Chị về người chủ trước? Hãy liên hệ đến những kinh nghiệm quý báu mà bạn đã đạt được. “Đó là một công ty tuyện vời, tôi đã có nhiều cơ hội học tập kinh nghiệm và thể hiện năng lực của mình”. Hãy cứ tự tin đào sâu vào vấn đề này!!! 30. Trách nhiệm về tài chính của Anh/Chị đối với công ty ra sao? Bạn có thể đề cập đến các trách nhiệm quản lý ngân sách, tính toán số lượng nhân viên, kích cỡ dự án và chiến dịch bán hàng mà bạn trực tiếp chỉ huy. 31. Anh/Chị phải quản lý bao nhiêu nhân viên trong thời gian gần đây? Hãy trả lời thật cụ thể và tự tin khi liên hệ đến những cá nhân chịu sự ảnh hưởng của bạn,ví dụ như: đó là do áp lực công việc hay phương thức quản lý của tổ chức. 32. Minh hoạ về thời gian khi Anh/Chị là người lãnh đạo Dẫn chứng các ví dụ về những thành công của bạn, nhằm chứng minh cho các kỹ năng lãnh đạo. 33. Anh/Chị cho rằng cấp dưới nghĩ sao về mình? Trong câu trả lời này, bạn nên tỏ ra càng tích cực càng tốt. Hãy liên hệ đến các điểm mạnh, kỹ năng và đặc điểm cá nhân, tuy nhiên phải tỏ ra thành thật. Nhà tuyển dụng sẽ dễ dàng kiểm tra được điều này đấy!!! 34. Trong công việc vừa qua, điều gì khiến Anh/Chị thích nhất và ghét nhất? Hãy trở lời thận trọng khi gặp phải câu hỏi này. Bạn có thể nêu lên những điều hài lòng và chưa hài lòng, tuy nhiên nên nhấn mạnh và các điểm tích cực hơn là kể lễ về các tiêu cực. 35. Hãy kể lại một số thành công nổi bật của Anh/Chị trong công việc vừa qua. Câu trả lời này hoàn toàn không gây khó khăn vì bạn đã lựa chọn sẵn các thành công để trình bày. Hãy sẵn sàng mô tả 03 hay 04 thành công thật chi tiết. Nếu có thể, cố gắng liên hệ câu trả lời với những thách thức mà bạn đang phải đối mặt. 36. Tại sao Anh/Chị không tìm một công việc mới sau nhiều tháng? Bạn có thể nhận thấy câu hỏi này hơi xúc phạm, tuy nhiên đừng đón nhận nó dưới tư cách cá nhân. Hãy đơn giản trả lời thật ngắn gọn, “Tìm một công việc nào đó không quá khó khăn, tuy nhiên tìm đúng công việc lại cần nhiều thời gian và suy nghĩ thận trọng”. 37. Anh/Chị nghĩ gì về người chủ trước đây? Hãy tỏ ra càng khách quan càng tốt, và tránh đào sâu vào vấn đề này. Đây thực ra chỉ là một câu hỏi dọ ý bởi vì hầu hết các ông chủ đều không muốn có những người cấp dưới bất đồng và khó tính. Nếu bạn thích người chủ trước đây, hãy nói ra điều này Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 30/62
30. CẨM NANG TÌM VIỆC cùng với các lý do. Nếu không thích, bạn cũng chỉ nên nghĩ về những điểm tích cực để trình bày. 38. Nếu tôi nói chuyện với người chủ trước đây của Anh/Chị, ông ta hay bà ta sẽ cho đâu là các điểm mạnh và điểm yếu của Anh/Chị? Hãy nhất quán với những điều mà người chủ trước đây sẽ nói về bạn. Bạn nên nêu ra các điểm yếu theo hướng trình bày tích cực. Người chủ cũ có lẽ cũng muốn nêu ra những nhận xét tốt về bạn, vì thế hãy thuật lại chi tiết một vài điều thành công mà bạn đã làm cho ông ta hay bà ta. 39. Nếu được lựa chọn công việc và công ty, Anh/Chị sẽ quyết định nơi làm việc nào trong số các công ty có trên thị trường hiện nay? Hãy nói về công việc mục tiêu và điều gì tạo ra sức hút đối với bạn trong công ty đang phỏng vấn. 40. Theo nhận định riêng của Anh/Chị, mức lương thích hợp của vị trí này là bao nhiêu? Bạn có thể muốn trả lời câu hỏi này như sau: “Xin được hỏi mức lương cơ bản cho các công việc tương tự trong công ty là bao nhiêu?” hay “Là một nhân viên giỏi, tôi hy vọng sẽ nhận được mức lương cao hơn mức trung bình dành cho vị trí này”. Nếu công ty không có mức lương rõ ràng, chính bạn sẽ phải dự đoán trước về điều này. Tuy nhiên, bạn nên nâng cao giá trị của mình bằng cách nói rằng bạn muốn được biết thêm về các trách nhiệm và nghĩa vụ trong công việc trước khi bàn đến mức lương. 41. Nếu được nhận vào vị trí này, Anh/Chị sẽ mang đến cho công ty sự thay đổi gì? Đây là câu hỏi vô cùng hóc búa, vì bạn không không thể có câu trả lời cụ thể nếu không nắm vững một số chi tiết về vị trí công việc, công ty và nền văn hoá. Thậm chí, nếu bạn có được câu trả lời, hãy thật thận trọng khi mô tả về các thay đổi sâu rộng sẽ mang đến cho công ty. Nếu người phỏng vấn không đưa ra các vấn đề mà bạn cảm thấy tự tin để giải đáp, hãy giải thích khôn khéo rằng bạn cần tìm hiểu thêm về công ty, trao đổi với nhận viên, thực hiện các cuộc đánh giá trước khi đề ra bất kỳ kiến nghị thay đổi nào. 42. Anh/Chị có phản đối không khi chúng tôi tiến hành bài kiểm tra tâm lý? “Hoàn toàn không có vấn đề nào cả.” (Câu nói này chứng tỏ bạn là một ứng viên rất “đáng gờm”.) 43. Dạng công việc hay công ty nào Anh/Chị đang cân nhắc đến trong thời gian này? Câu trả lời tốt nhất trong tình huống này là tập trung hoàn toàn vào công việc cụ thể mà bạn đang phỏng vấn. 44. Anh/Chị thường đọc gì? Hãy trả lời thành thật!!. Nếu có thể, đề cập đến một số sách, báo bạn thường đọc để cập nhật các kiến thức trong lãnh vực chuyên môn. Tuy nhiên, cũng không có vấn đề gì nếu bạn xem việc đọc sách như là một hình thức để giải trí và thư giãn tinh thần. 45. Điều gì tạo động lực cho Anh/Chị nhiều nhất? Hãy sử dụng những nền tảng và nhận định về sự nghiệp của chính bạn, tuy nhiên, nên trả lời theo hướng chung chung. Đó có thể là sự hài lòng khi vượt qua các thách thức trong công việc, phát triển tinh thần đồng đội, hoàn thành các mục tiêu của công ty. 46. Nêu lên 01 hay 02 ví dụ thể hiện sự sáng tạo của Anh/Chị Nhắc đến các thành công trong mối tương quan với công ty và vị trí đang phỏng vấn nếu có thể. 47. Mục tiêu lâu dài của Anh/Chị? Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 31/62
31. CẨM NANG TÌM VIỆC Liên hệ đến công ty bạn đang phỏng vấn hơn là trả lời một cách chung chung. Hãy trình bày những tham vọng của bạn một cách thực tế!!. Trước tiên, nói về công việc bạn đang dự tuyển, và sau đó là các mục tiêu lâu dài. 48. Mối quan hệ của Anh/Chị với các đồng nghiệp, cả cả cấp trên và cấp dưới? Đây là một câu hỏi rất quan trọng, bạn cần phải có thời gian suy nghĩ để trả lời thật hợp lý. Khi nói về mối quan hệ với cấp dưới, bạn nên đề cập đến các nguyên tắc quản lý. Khi nói về cấp trên, hãy thể hiện là bạn rất thông hiểu các kỳ vọng của họ để có thể đạt được các mục tiêu được đề ra. Ngoài ra, bạn cũng nên nhấn mạnh tinh thần đồng đội, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau giữa các đồng nghiệp. 49. Anh/Chị có những hoạt động giải trí nào? Câu trả lời sẽ cho biết bạn có tìm được sự cân bằng trong cuộc sống không. Tuy nhiên, tránh đề cập đến những hoạt động làm cho người phỏng vấn nghi ngờ thời gian bạn dành cho công việc. Hãy nhớ là các sở thích và hoạt động giải trí hoàn toàn có thể liên quan đến tính cách cá nhân và các giá trị của chính bạn. - CÁC CÂU HỎI KHÔNG THÍCH HỢP VÀ CÁCH TRẢ LỜI 1. Tên gọi ở nhà của Anh/Chị là gì? Đây thực sự là một câu hỏi quá riêng tư. Giải pháp tốt nhất là không trả lời. Bạn hãy nói với người phỏng vấn là “Tôi cho rằng tên gọi ở nhà không hề liên quan đến khả năng làm việc của tôi.” 2. Chị có dự định lập gia đình không? Câu hỏi này thể hiện sự phân biệt giới tính, vì thế bạn có thể từ chối không trả lời hay nói rằng “Tôi không có kế hoạch nào cả.” 3. Anh/Chị tốt nghiệp đại học năm nào? Câu hỏi này vẻ ngoài rất bình thường, nhưng thực chất người phỏng vấn dùng nó để tính toán tuổi tác của bạn, vì hầu hết mọi người đều học lên đại học sau khi tốt nghiệp cấp III. Hay, nếu trong resume không đề cập đến bằng cấp, họ đang dò xét thông tin này!! Bạn có thể tránh câu trả lời trực tiếp bằng cách tập trung vào thực tế liên quan như “Tôi học tiếp lên đại học sau khi tốt nghiệp trung học” hay, nếu bạn không có bằng cấp “Tôi rất thích khoá học về cơ khí sau khi tốt nghiệp trung học”. Sau đó mỉm cười và im lặng. Người phỏng vấn lúc này sẽ tự hiểu là bạn không muốn nói thêm điều gì nữa. 4. Công ty chúng tôi có rất nhiều hoạt động xã hội? Anh có muốn cùng bà xã tham gia không? Câu hỏi này chính là con dao 2 lưỡi!! Họ đang muốn xác nhận tình trạng hôn nhân của bạn - Bạn đã lập gia đình chưa hay thậm chí đã ly dị? Nếu bạn đã có gia đình, hãy tỏ ra thoải mái và nói “Vâng, vợ chồng tôi rất thích”. Nếu không, hãy trả lời “Thật thú vị!! Tôi không biết công ty chúng ta có những hoạt động nào vậy?”. Người phỏng vấn sẽ phải tập trung vào chủ đề mới này, còn bạn vẫn giữ được các thông tin cá nhân. HR Vietnam PHONG CÁCH TRẢ LỜI PHỎNG VẤN Bên cạnh bằng cấp, kiến thức và kinh nghiệm thì phong cách thể hiện trong buổi phỏng vấn cũng đóng vai trò quan trọng quyết định thành công của bạn. Những mẹo nhỏ dưới đây sẽ giúp bạn chiếm được cảm tình của nhà tuyển dụng ngay trong lần đầu gặp mặt. Giai đoạn đầu: Mẹo ít lời Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 32/62
32. CẨM NANG TÌM VIỆC Không nói nhiều, chỉ trả lời những câu hỏi được phỏng vấn một cách có trọng tâm. Trả lời lan man, dài dòng sẽ không có lợi cho bạn. Khi nhà tuyển dụng bước vào, hãy đứng dậy bắt tay để thể hiện sự lịch sự và nhanh nhẹn. Để cho người phỏng vấn giơ tay ra trước. Như thế, người phỏng vấn sẽ thấy rằng bạn tôn trọng họ. Đừng ngồi xuống ngay sau đó. Bạn có thể hỏi: “Thưa ngài, tôi có thể ngồi ở đâu?” hay: “Ngài muốn tôi ngồi ở đâu ạ?”. Hãy vui vẻ chấp nhận uống 1 ly cà phê nếu được mời mặc dù bạn không thích hoặc đang phải kiêng đồ uống này. Điều này sẽ tạo được sự thân thiện giữa bạn và người phỏng vấn. Giai đoạn giữa: Mẹo để cặp của mình xuống đất Cử chỉ để cặp của bạn xuống đất thể hiện sự khiêm tốn khi bạn mới đến công ty. Giữ thái độ khiêm tốn nhưng đừng xin lỗi trong suốt cuộc phỏng vấn, vì như thế người phỏng vấn sẽ đánh giá là bạn có năng lực kém và khúm núm. Luôn bình tĩnh, đừng thể hiện là bạn đang hốt hoảng, người phỏng vấn sẽ cảm thấy bạn là thiếu tự tin. Đừng ngồi vào mép ghế hoặc tựa vào bàn của người phỏng vấn, làm như thế họ sẽ nghĩ bạn không đàng hoàng. Duy trì ánh mắt hướng tới người phỏng vấn, đừng nhìn xuống đất hay nhìn ra ngoài. Vì ánh mắt là phương tiện hữu hiệu để gây thiện cảm với người phỏng vấn. Không nhìn đồng hồ. Họ sẽ nghĩ là bạn hay sốt sắng, khó hoàn thành công việc nếu được giao. Giai đọan cuối: Để lại ấn tượng Kết thúc buổi phỏng vấn, hãy tỏ ra dễ chịu, tươi cười và bắt tay tất cả mọi người. Tỏ ra tự tin và đàng hoàng trong từng cử chỉ cho tới khi ra khỏi toà nhà. Bạn sẽ để lại ấn tượng đẹp trong mắt nhà tuyển dụng qua buổi phỏng vấn này Theo Dân Trí CÁC CÂU HỎI ƯA THÍCH CỦA NHÀ TUYỂN DỤNG Tất cả những nhà tuyển dụng đều thích hỏi những câu hỏi bất bình thường với hy vọng rằng bạn sẽ trả lời mà không được chuẩn bị trước, nhờ đó, họ sẽ hiểu được phần nào tính cách của bạn và mức độ bạn phù hợp với nền văn hoá của công ty tuyển dụng. Nhà báo truyền hình Barbara Walters bị nhiều người giễu cợt khi hỏi Katherine Hepburn rằng: “Nếu là một cái cây thì bà sẽ là loại cây gì?” trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình. Nếu bạn ngồi nói chuyện với một giám đốc tuyển dụng, thì rất có thể bạn không được hỏi một câu hỏi dễ dàng như vậy. Có thể bạn sẽ bị hỏi những điều mà bạn không chuẩn bị trước được. Với những câu hỏi như vậy, bạn phải rất khéo léo, vì giống như câu hỏi về cái cây của Walter, không có câu trả lời đúng nào cả (tiện thể cũng cho biết nữ minh tinh Hepburn đã trả lời ngay rằng “cây sồi”). Bạn có thể chuẩn bị cho các câu hỏi như vậy không? Ted Martin, người sáng lập, đồng thời là giám đốc điều hành của công ty Martin Partners LLC, nói: “Đó chính là lý do vì sao chúng là những những câu hỏi hay. Chúng cho thấy bạn thực sự nghĩ gì. Ngoài ra, không nên để cho các ứng cử viên chuẩn bị trước mọi câu hỏi. Nếu bạn đã chuẩn bị tất cả, thì khi trả lời, bạn chỉ tua lại những gì bạn đã chuẩn bị chứ không phải nói ra những gì bạn nghĩ.” Martin cho biết câu hỏi ưa thích của ông là: “Nếu bạn được làm lại tất cả, thì bạn sẽ chọn nghề nghiệp nào và tại sao?”. Nếu ứng cử viên trả lời rằng họ sẽ chọn đúng nghề hiện nay, thì Martin sẽ hỏi tiếp: “Tình hình thăng tiến trong nghề nghiệp hiện Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 33/62
33. CẨM NANG TÌM VIỆC nay có đáp ứng được các kỳ vọng của bạn không? Tại sao có và tại sao không?” Dù câu trả lời là có hay không thì Martin nói rằng ông cũng hiểu được khá nhiều những gì ứng cử viên suy nghĩ. Ông nói: “Đó là một câu hỏi để hiểu thêm. Câu hỏi đó không loại ứng cử viên ra khỏi cuộc chơi.” Theo Jim McSherry, giám đốc hãng McSherry & Associates ở Westchester, Illinois, thì những người tuyển dụng muốn bạn trả lời được các câu hỏi ưa thích của họ. Các ứng cử viên hiểu rõ bản thân và tự tin vào năng lực của mình sẽ bình tĩnh trả lời những gì được hỏi và không cảm thấy bối rối vì không đoán trước được câu hỏi. Chính điều này cũng cho người tuyển dụng hiểu thêm về ứng cử viên. Câu hỏi ưa thích của McSherry là gì? “Nếu tôi được nói chuyện với những người hiểu rõ bạn nhất, thì họ sẽ miêu tả bạn như thế nào?” Bằng cách trả lời câu hỏi này, ứng cử viên thường cho ông thấy cách họ đánh giá bản thân dựa trên những gì người khác nói với họ. McSherry nói: “Câu này tổng hợp và khẳng định lại những gì tôi hiểu về họ trong thời gian nói chuyện.” Tự hiểu về bản thân là chìa khoá chính Larry Stevenson, CEO của The Pep Boys, một cửa hàng bán lẻ ô tô và chủ một dây chuyền dịch vụ có trụ sở tại Philadelphia đã tiếp xúc với từ 8 - 10 hãng khi quyết định chọn nghề nghiệp của mình. Stevenson bắt đầu tìm việc mới sau khi bán Chapters, hiệu sách lớn nhất ở Canada, vào năm 2001 và nghỉ không làm việc trong một năm. Ông bắt đầu công việc ở Pep Boys vào tháng Năm. Các giám đốc tuyển dụng hỏi Stevenson rất nhiều câu hỏi mở, chẳng hạn như: “Mọi người miêu tả bạn như thế nào?” và “Điểm yếu lớn nhất của bạn là gì?” Tuy nhiên, ông không coi những câu hỏi như vậy là không công bằng hay làm bối rối mà nói với các nhà tuyển dụng rằng ông “cực kỳ trung thực”. Theo Stevenson thì các giám đốc ở cấp của ông phải có khả năng trả lời những câu hỏi khó như vậy. Điều quan trọng là phải hiểu rõ bản thân và thể hiện bản thân một cách trung thực khi phỏng vấn. Nếu không thì, mặc dù bạn thuyết phục người ta thuê bạn, nhưng thực tế bạn lại không phù hợp với công việc hoặc không thích công việc đó. Điểm yếu lớn nhất của ông là gì ư? “Không tạo ra được sự cân bằng giữa gia đình, giải trí và những hoạt động còn lại. Những nhân viên cao cấp như chúng tôi thường phải đối mặt với những thay đổi đột ngột. Tôi không biết liệu chúng tôi có thể lấy được thăng bằng tốt hay không.” Quan điểm của người quản lý Phil Timm, giám đốc đơn vị thuộc công ty AT&T Solutions ở Florham Park, New Jersey, cho rằng những câu hỏi bất ngờ thực sự cần thiết. Bản thân ông cũng thích hỏi những câu dạng này. Ông nói: “Các ứng cử viên đến đây và nghĩ rằng họ sẽ nhận được các câu hỏi thông thường, vì vậy nên hỏi họ những câu bất ngờ để họ hiểu được rằng bất ngờ gắn liền với hoạt động kinh doanh”. Ông Stevenson cho biết ông không chuẩn bị trước cuộc phỏng vấn nhiều, đặc biệt là khi gặp gỡ để giới thiệu. Khi ông được yêu cầu đến trả lời phỏng vấn để nhận một công việc cụ thể thì ông mới bắt đầu nghiên cứu về công ty. Khoảng nửa giờ trước cuộc gặp mặt, ông tự thư giãn và không nghĩ gì về cuộc phỏng vấn cả. Còn Timm nói: “Ấn tượng tốt nhất bạn có thể tạo ra là bạn bình tĩnh, đưa ra câu trả lời, tin vào khả năng của mình, và các kỹ năng giao tiếp truyền đạt một cách thuyết phục năng lực của bạn”. Một câu hỏi mà ông cho là khó là: “Bạn có đúng là người phù hợp với công việc này không?” Và Timm đã nói: “Tất nhiên là tôi có khả năng nhưng tôi còn phải tìm hiểu kỹ hơn về công việc này”. Những lời khuyên hữu ích Sau đây là một số lời khuyên để trả lời tốt những câu hỏi bất ngờ của các giám đốc chịu trách nhiệm tuyển dụng: Hiểu được mục đích của cuộc gặp mặt. Một cuộc phỏng vấn được tiến hành bởi nhân viên tuyển dụng thường khác cuộc gặp với giám đốc thuê nhân viên. Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 34/62
34. CẨM NANG TÌM VIỆC Một số người phụ trách việc tuyển dụng sắp xếp cuộc gặp chỉ để giới thiệu bạn với giám đốc cao nhất. Nhưng nếu họ bàn đến một cơ hội cụ thể, thì có nghĩa là họ muốn biết những điều còn mơ hồ về bạn – xem bạn có phù hợp với nền văn hoá của công ty không, có khả năng hoà hợp với thủ trường hoặc đồng nghiệp tương lại của bạn hay không Ông Martin nói: “Mục đích của tôi là đưa ứng cử viên vào một buổi thảo luận tự do để hiểu được suy nghĩ của họ”. Hiểu bản thân mình. Để thể hiện một cách trung thực con người và suy nghĩ của bạn, bạn phải nghiên cứu những giá trị mà bạn trân trọng, sở thích, tính cách và động cơ của bạn. Khi bạn hiểu được bạn thích gì và cái gì thúc đẩy nghề nghiệp của bạn, bạn sẽ đưa ra những câu trả lời không gượng ép và cho thấy bạn có phù hợp với công việc hay không. Theo ông Stevenson, “tốt nhất là bạn nên để cho những người phụ trách tuyển dụng biết bạn thích gì và loại tổ chức nào mà trong đó bạn sẽ làm việc tổt”. Hãy nghĩ trước khi trả lời. Đừng nói điều đầu tiên vừa xuất hiện trong đầu bạn. Hãy ngừng lại khoảng 5 - 10 giây trước khi trả lời. Ông McSherry nói: “Khi tôi không nhận được một câu trả lời ngay tức khắc, tôi hiểu rằng tôi đã hỏi một câu đáng giá. Tôi đã buộc ứng cử viên phải nghĩ một chút”. Xem xét hàm ý của câu hỏi. Mọi câu hỏi được đưa ra đều phần nào liên quan đến việc bạn có phải là người phù hợp với vị trí đang tuyển hay không. Thừa nhận rằng bạn không có câu trả lời. Tim nói: “Đôi khi câu trả lời đúng là “Tôi không biết” hoặc “Tôi không có ý kiến gì về vấn đề này”. Những người có câu trả lời cho mọi câu hỏi thường trả lời sai cho mọi câu hỏi. Cho nên, đôi khi nên lùi lại một bước và nói rằng bạn muốn nghĩ một chút”. 9 CÂU KHÔNG NÊN NÓI KHI PHỎNG VẤN Tránh những “cạm bẫy” khi phỏng vấn là chiến thuật giúp bạn chứng tỏ thế mạnh và giá trị của mình. Buổi phỏng vấn của bạn có thành công hay không cũng phụ thuộc rất nhiều vào những điều bạn nói. Dưới đây là 9 câu bạn thật sự không nên nói, dù chỉ là buột miệng, khi ngồi trước nhà tuyển dụng. “Công ty của ông chuyên làm gì?” Hãy đặt những câu hỏi chứng tỏ bạn hiểu biết rõ về công ty và trong tư thế sẵn sàng làm việc. Không nên hỏi những câu mà đáng lẽ ra bạn phải biết rõ câu trả lời hoặc bạn có thể kiếm được thông tin dễ dàng qua trang web của công ty hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhà tuyển dụng sẽ rất cáu và sẽ thắc mắc: “Nếu bạn không biết công ty kinh doanh cái gì thì bạn định làm gì ở đây?” “Tôi không đòi hỏi quá nhiều về mức lương” Lương bổng là vấn đề nhạy cảm nhất trong cuộc phỏng vấn. Chắc chắn một điều là bạn muốn biết mình được trả lương như thế nào và tất nhiên bạn thích được trả lương cao. Người phỏng vấn biết rõ như vậy, và họ muốn bạn nói thẳng mong muốn của mình. Nhớ rằng, đó là một cuộc đàm phán chứ không phải là một cuộc chơi. Khi bị hỏi dồn, bạn phải luôn sẵn sàng đưa ra một mức lương, thậm chí bạn phải nói rõ ràng, chẳng hạn “Tôi muốn có mức lương khoảng từ 500 – 1.000 USD”. Nếu bạn băn khoăn mức lương mình yêu cầu quá cao so với công việc, bạn hãy xin thêm thời gian suy nghĩ hoặc hỏi thêm vài điều về công việc để đánh giá lương. Đừng giả bộ nói không quan tâm. Bạn cũng có thể hỏi thẳng nhà tuyển dụng mức lương trung bình cho vị trí ứng tuyển của bạn. “Tôi sẽ sướng phát điên nếu được nhận công việc này” Hồ Nam Anh – Sưu tầm và biên tập Trang: 35/62