Giáo trình quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 3: Môi trường văn háo quốc tế

Nội dung text: Giáo trình quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 3: Môi trường văn háo quốc tế

1. Chương 3: Môi trường văn hóa quốc tế I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hoá II. Các khía cạnh đo lường văn hóa quốc gia • Đo lường văn hóa quốc gia theo Hofstede • Hệ thống giá trị trong văn hóa của Kluckhohm and strodbeck III. Sự khác biệt trong văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế
2. I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.1 Định nghĩa  Hofstede (1980) Xem văn hóa như là “Một chương trình điềøu khiển hoạt động nhận thức và lý giải của con người, được hình thành từ công đồng” giúp cho chúng ta có thề phân biệt được thành viên của một nhóm văn hóa nầy với nhóm khác  Theo ý nghĩa nầy, văn hoá bao gồm hệ thống giá trị, và hệ thống giá trị nầy chính là cốt lỏi của văn hoá  Luthans (1994): xem văn hóa như là những kiến thức tích luỹ được và con người sử dụng những kiến thức nầy để lý giải các hiện tượng là làm phát sinh hành vi xã hội. Những kiến thức nầy góp phầnhình thành nên giá trị, thái độ và tác động đến hành vi của con người
3. I. aênV hoùa vaø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa vaên hoùa 1. Chuẩn mực đạo dức (norms): là những quy luật xã hội điều khiển hành động của một người đối với người khác (Hill, 2003) 2. Hệ thống giá trị (values): là thước đo mà con người sử dụng để dánh giá một điều là đúng hay sai, tốt hay xấu, quan trọng hay không quan trọng (Hodgetts, and Luthans, 1994). 3. Niềm tin (belief); là một nhận thức chắc chắn rằng một điều gi đó phải tồn tạ, một điều gì đó là tốt trong xã hội. 4. Thái độ (attitude là một lập trường/quan điểm chuẩn tắc về việc một con người phải hành xử thế nào trong xã hội (Mead, 1994).  Tất cả những yếu tố của văn hóa nếu trên sẽ tác động dến hành vi và phương thức quản tri
4. I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.2 Các yếu tố cấu thànhvăn hóa quốc gia  Tôn giáo  Triết lý  Hệ tư tưởng về kinh tế và chính trị  Ngôn ngữ và biểu hiện phi ngôn ngữ  Hệ thống giáo dục  Phong tục, tập quán  Quan niệm về thẩm mỹ 
5. I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.3 Đặc điểm của văn hóa Con người tiếp thu văn hóa từ đâu?  Gia đình  Trường học  Xã hội/nơi làm việc Đặc điểm của văn hoá  Tính học tập  Tính chia xẽ  Tính chuyển tiếp  Tính biểu hiện  Tính cấu trúc  Tính điều chỉnh
6. II. Các khía cạnh văn hóa quốc gia (Hofstede)  Khoảng cách quyền lực :  Mức độ mà người có quyền lực thấp trong tổ chức chấp nhận sự không bình đẳng trong hệ thống tổ chức.  Né tránh bất ổn:  Mức độ con người cảm thấy bị đe dọa bởi sự không chắc chắn do đĩ họ cần niềm tin và các định chế để né tránh nó.  Chủ nghĩa cá nhân  Thể hiện khuynh hướng chăm lo đến bản thân mình và gia đình hiện tại hơn là định hướng về cộng đồng.  Nam tính  Giá trị thống trị trong xã hội là sự thành công, tiếnbạc, và vật chất Giá trị con người được đánh giá trên cơ sở sự thành đạt và kết quả công việc của họ
7. III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia I. Khoaûng caùch quyeàn löïc thaáp I. Khoaûng caùch quyeàn löïc cao öïS baát bình ñaúng caàn giaûm thieåu haápC nhaän söï baát bình ñaúng Ngöôøi coù quyeàn löïc thaáp coù söï ñoäc laäp Ngöôøi coù quyeàn löïc thaáp phaûi phuï thuoäc vaøo töông ñoái so vôùi ngöôøi coù quyeàn löïc ngöôøi coù quyeàn löïc cao hôn cao reûT em caàn ñöôïc ñoái xöõ bình ñaúng reûT em caàn phaûi tuaân lôøi cha meï oïcH sinh caàn döôïc ñoái xöû bình ñaúng oïcH sinh caàn phaûi toân troïng thaày coâ giaùo Nhöõng ngöôøi coù trình ñoä cao thöôøng ít öïS ñoäc doaùn laø phoå bieán trong quaûn trò ñoäc ñoaùn eäH thoâng ñaúng caáp trong toå chöùc chæ theå eäH thoáng ñaúng ñöôïc thieáp laäp nhaèm theå hieän hieän söï khaùc bieät veà vai troø cuûa söï khaùc bieät veà quyeàn löïc trong toå chöùc caùc thaønh vieân Khoaûng caùc veà tieàn löông giöûa caáp cao Khoaûng caùc veà tieàn löông giöûa caáp cao vaø vaø thaáp thöôøng heïp thaáp thöôøng raát lôùn Ngöôøi laõnh ñaïo lyù töôûng laø ngöôøi coù Ngöôøi laõnh ñaïo lyù töôûng laø ngöôøi ñoäc ñoaùn tinh thaàn daân chuû nhöng toát buïng aùcC bieåu hieän cuûa ñòa vò vaø quyeàn löïc aùcC bieåu hieän cuûa ñòa vò vaø quyeàn löïc caàn caàn ñöôïc xoaù boû ñöôïc theå hieän vaø toân troïng haânP quyeàn laø phoå bieán aäpT trung quyeàn löïc laø phoå bieán
8. III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia (tt) II. Neù traùnh baát oån thaáp II. Neù traùnh baát oån cao aõX hoäi vaø toá chöùc ñaëc tröng bôùi ít luaät aõX hoäi vaø toå chöùc ñaëc tröng bôûi raát nhieàu leä, quy ñònh luaät leä, quy ñònh Ngöôøi ta tin raèng neáu moät quy ñònh naøo Ngöôøi ta thöôøng tìm caùch neù traùnh caùc quy ñoù khoâng phuø hôïp thì caàn phaõi ñaáu ñònh vaø luaät leä khoâng phuø hôïp thay vì tranh ñeå xoùa boû ñaáu tranh ñeå xoaù boõ noù öïS phaûn ñoái coâng khai cuûa moïi ngöôøi aõX hoäi muoán giaûm thieåu nhöõng ñaáu tranh coâng ñöôïc chaáp nhaän vaø khuyeán khích khai onC ngöôøi coù caùi nhìn laïc quan veà töông onC ngöôøi coù caùi nhìn bi quan veà töông lai vaø lai vaø caùc ñònh cheá cuûa xaõ hoäi caùc ñònh cheá cuûa xaõ hoäi aõX hoäi coù caùi nhìn laïc quan veà tuoåi treû aõX hoäi coù caùi nhìn bi quan veå tuoåi treû aõX hoäi ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï khoan dung aõX hoäi ñaëc tröng bôûi tö töôûng cöïc ñoan vaø vaø tính töông ñoái ñöôïc ñieàu haønh baèng quy ñònh vaø luaät leä Moïi ngöôøi tin raèng khoâng eân aùp ñaët suy Ngöôøi ta tin raèng chaân lyù laø chæ coù moät vaø nghó vaø nieàm tin cuûa mình vaøo ngöôøi hoï laø ngöôøi ñang naém giöõ laáy khaùc oùC moät söï hoaø ñoàng veà toân giaùo, chính oùC moät söï ñaáu tranh khoâng khoan nhöôïng vôùi trò, tö töôûng nhöõng söï khaùc bieät veà toân giaùo, chính trò, tö töôûng aõX hoäi ñaët nieàm tin vaøo nhöõng nhaø tö aõX hoäi ñaët nieàm tin vaøo nhöõng nhaø chuyeân töôûng moân
9. III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia(tt) III. huûC nghiaõ taäp theå III. huûC nghiaõ caù nhaân onC ngöôøi caàn phaûi chaêm lo vaø trung Khi lôùn leân, con ngöôøi chæ coù traùch thaønh vôùi gia ñình, doøng hoï nhieäm vôùi baûn thaân mình vaø gia ñình hieän taïi Gía trò cuûa con ngöôøi ñöôïc nhaän Giaù trò cuûa con nguôøi ñöôïc nhaän daïng daïng thoâng qua gia ñình, doøng hoï, thoâng qua chính baûn thaân hoï vaø caùc moái quan heä xaõ hoäi reûT em ñöôïc daïy tieáng “chuùng toâi” reûT em ñöôïc daïy tieáng “toâi” trong trach ngay töø nhoû nhieäm vaø quuyeàn lôïi ngay töø nhoû öïS hoaø ñoàng caàn ñöôïc duy trì cho Moät con ngöôøi troïng danh döï caàn noùi neân phaûi traùnh ñoái ñaàu tröïc thaúng nhöõng suy nghó trong ñaàu cuûa tieáp mình Muïc ñích cuûa giaùo duïc laø hoïc ñeå Muïc ñích cuûa giaùo duïc laø hoïc caùch hoïc thöïc hieän nhö theá naøo aèngB caáp laø giaáy thoâng haønh ñeå ieäcV laáy baèng caáp theå hieän vieäc töï toân con ngöôøi böôùc vaøo moät taàng troïng mình vaø naâng cao giaù trò kinh lôùp cao hôn teá Moái quan heä giöûa laõnh ñaïo vaø Moái quan heä giöûa laõnh ñaïo vaø nhaân nhaân vieân thöôøn bò gia ñình hoùa vieân laø moái quan heä hôïp ñoàng maø hai beân cuøng coù lôïi oái quan heä laán aùt coâng vieäc oâng vieäc ñöôïc ñaët leân treân heát
10. III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia (tt) IV. Nam ínhT IV. Nöõ tính Giaù trò thoáng trò trong xaõ hoäi Giaù trò thoáng trò trong xaõ hoäi laø laø tieàn baïc, vaät chaát vaø söï söï chaêm soùc cho ngöôøi khaùc vaø thaønh coâng naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng ieâuT chuaån ñeå löïa choïn coâng ieâuT chuaån ñeå choïn coâng vieäc: oùC vieäc: thu nhaäp cao, danh voïng, tính hôïp taùc, baàu khoâng khí thaân thaùch thöùc, vaø thaêng tieán thieän nôi laøm vieäc, vaø ñoä an toaøn öøngT caù nhaân ñöôïc khuyeán khích aùC nhaân ñöôïc khuyeán khích ra quyeát ra quyeát ñònh ñoäc laäp, vaø söï ñònh treân cô sôû nhoùm vaø söï thaønh thaønh ñaït ñöôïc ñaùnh giaù treân ñaït ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû moái cô sôû cuûa caûi vaø söï khaâm quan heä vôùi ngöôøi khaùc vaø moâi phuïc bôûi moïi ngöôøi tröôøng soáng chung quanh Nôi laøm vieäc ñaët tröng bôûi aùp ùpA löïc coâng vieäc taïi nôi laøm vieäc löïc coâng vieäc raát cao vaø caùc thaáp vaø quaûn trò gia thöôøng cho quaûn trò gia thöôøng cho raèng raèng ngöôøi lao ñoäng coù tính chuû ngöôøi lao ñoäng khoâng thích laøm ñoäng trong vieäc thöïc hieän coâng vieäc cho neân caàn phaûi kieåm vieäc soaùt hoï moät caùch chaët cheõ
11. PD UA IND MAS PD UA IND MAS Malaysia 104 36 26 50 South Korea 60 85 18 39 Guatemala 95 101 6 37 Iran 58 59 41 43 Panama 95 86 11 44 Taiwan 58 69 17 45 Philippines 94 44 32 64 Spain 57 86 51 42 Mexico 81 82 30 69 Pakistan 55 70 14 50 Venezuela 81 76 12 73 Japan 54 92 46 95 Arab 80 68 38 53 Italy 50 75 76 70 Equador 78 67 8 63 Argentina 49 86 46 56 Indonesia 78 48 14 46 South Africa 49 49 65 63 India 77 40 48 56 Jamaica 45 13 39 68 West Africa 77 54 20 46 USA 40 46 91 62 Yugoslavia 76 88 27 21 Canada 39 48 80 52 Singapore 74 8 20 48 Netherlands 38 53 80 14 Brazil 69 76 38 49 Australia 36 51 90 61 France 68 86 71 43 Costa Rica 35 86 15 21 Hongkong 68 29 25 57 West Germany 35 65 67 66 Colombia 67 80 13 64 Great Britain 35 35 89 66 Salvador 66 94 19 40 Switzerland 34 58 68 70 Turkey 66 85 37 45 Finland 33 59 63 26 Belgium 65 94 75 54 Norway 31 50 69 8 East Africa 64 52 27 41 Sweden 31 29 71 5 Peru 64 87 16 42 Ireland 28 35 70 68 Thailand 64 64 20 34 New Zealand 22 49 79 58 Chile 63 86 23 28 Denmark 18 23 74 16 Portugal 63 104 27 31 Israel 13 81 54 47 Uruguay 61 100 36 38 Austria 11 70 55 79 Greece 60 112 35 57
12. Thực tiển quản trị I. Khoaûng caùch quyeàn löïc I. Khoaûng caùch quyeàn löïc thaáp cao .1 haânP quyeàn .1 aäpT trung quyeàn löïc .2 Laõnh ñaïo daân chuû .2 Laõnh ñaïo quyeát ñoaùn .3 Ra quyeát ñònh chaáp nhaän .3 Ra quyeát ñònh ñoäc ñoaùn söï tö vaán .4 Möùc ñoä theå hieän khaùc .4 heåT hieän söï khaùc bieät veà bieät veà ñòa vò thaáp ñòa vò cao .5 Nhaân vieân coù söï ñoäc laäp .5 Nhaân vieân phuï thuoäc vaøo töông ñoái laõnh ñaïo .6 Ñaùnh giaù keát quaû ngöôùi lao ñoäng theo quy trình phi .6 Ñaùnh giaù keát quaû ngöôøi chính thöùc lao ñoäng theo quy trình chính thöùc
13. Thực tiển quản trị II. huûC nghóa taäp theå II. huûC nghóa caù nhaân .1 Khen thöôûng theo nhoùm .1 Khen thöôûng theo caù nhaân .2 Ñeà baït döïa vaøo thaâm nieân .2 Ñeà baït döïa vaøo keát quaû ñaït .3 Ñoøi hoûi trung thaønh vôùi coâng ñöôïc ty .3 rungT thaønh vôùi baûn thaân .4 Gaén boù vôùi coâng ty .4 Gaén boù vôùi coâng vieäc .5 Ra quyeát ñònh taäp theå .5 aùC nhaân ra quyeát ñònh .6 öïS dòch chuyeån coâng vieäc thaáp .6 Dòch chyeån coâng vieäc cao .7 Nhaán maïnh ñeán söï thaønh coâng .7 Nhaán maïnh ñeán söï thaønh coâng vaø thaønh ñaït cuûa toå chöùc vaø thaønh ñaït caù nhaân .8 Nhaán maïnh ñeán söï haøi hoøa .8 Khoâng ñaët vaán ñeà haøi hoøa khi khi giaûi quyeát nhaân vieân phaïm giaûi quyeát nhaân vieân phaïm loåi loåi .9 Khoâng nhaán maïnh ñeán vieäc taïo .9 Nhaán maïnh ñeán vieäc taïo döïng döïng moái quan heä caù nhaân vaø moái quan heä caù nhaân vaø loøng loøng tin khi tieán haønh hoaït ñoäng tin khi tieán haønh hoaït ñoäng kinh kinh doanh doanh
14. Thực tiển quản trị III. Nöõ tính III. Nam tính .1 Nhaán maïnh ñeán söï hôïp taùc, .1 Nhaán maïnh ñeán söï caïnh , moâi moâi tröôøng laøm vieäc thaân tröôøng laøm vieäc caàn söï noå thieän löïc .2 öïS an toaøn trong coâng vieäc raát .2 haønhT ñaït caù nhaân laø quan troïng quan troïng .3 Quan taâm ñeán nhöõng nhaân vieân .3 Quan taâm ñeán nhöõng nhaân vieân coù caù tính maïnh meõ vaø theå nhaïy caûm vaø ít tham voïng hieân tham voïng .4 aùC nhaân ñöôïc khuyeán khích ra .4 öøngT caù nhaân ñöôïc khuyeán khích quyeát ñònh treân cô sôû thaûo trôû thaønh nhöõng ngöôøi ra luaän nhoùm quyeát ñònh ñoäc laäp .5 öïS thaønh ñaït cuûa caù nhaân ñöôïc .5 öïS thaønh ñaït cuûa caù nhaân ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû moái xaùc ñònh bôûi danh tieáng vaø quan heä vôùi con ngöôøi vaø cuûa caûi vaät chaát moâi tröôøng soáng .6 huøT lao ñöôïc xem nhö moät hình .6 huøT lao lao ñoäng nhaèm ñaùp öùng thöùc töôûng thöôûng cho söï nhu caàu ñoùng goùp .7 aûC laõnh ñaïo vaø nhaân vieân ít bi .7 Laõnh ñaïo vaø nhaân vieân thöôøng aùp löïc trong coâng vieäc; hôøiT bò aùp löïc cao trong coâng vieäc, gian ñöôïc xem nhö moät nguoàn thôøi gian ñöôïc xem laø tieàn baïc,
15. Thực tiển quản trị IV. Neù traùnh baát oån thaáp IV. Neù traùnh baát oån cao .1 oåT chöùc ñöôïc ñaëc tröng bôûi ít .1 oåT chöùc ñöôïc quaûn lyù quy ñònh vaø quy trình chính theo quy ñònh vaø quy trình thöùc chaët cheõ .2 aùcC saùng kieán cuûa caáp döôùi .2 aùcC saùng kieán cuûa caáp ñöôïc uûng hoä vaø khuyeán döôùi bò quaûn lyù chaët khích cheõ. .3 heáC ñoä laøm vieäc suoát ñôøi .3 Ngöôøi lao ñoäng nhaán khoâng ñöôïc uûng hoä, ngöôøi maïnh ñeán söï an toaøn lao ñoäng chaáp nhaän ruûi ro trong coâng vieäc ,caùc .4 aùcC haønh vi leäch khoûi chuaån ngheà nghieäp truyeán möïc chung khoâng bò xem laø thoáng, cheá ñoä phuùc lôïi nguy hieåm vaø söï khoan dung sau khi veà höu luoân phoå bieán .4 aùcC haønh vi leäch khoûi chuaån möïc bò xem laø nguy hieåm, söï khoan dung khoâng ñöôc chaáp nhaän
16. II. eäH thoáng giaù trò cuûa Kluckhohm and Strodbeck  Mối quan hệ với tự nhiên:  Sự khuất phục : Nhìn nhân cuộc đời đã được định trước (Những gì là đương nhiên se xảy ra và con người không thể kiểm soát được nó)  Sự hòa hợp: Chung sống với tự nhiên, tôn trọng nó, và thích nghi với nó  Sự làm chủ: Con người được xem như một thế lực siêu việt, có thể làm chủ thiên nhiên và biến đổi nó để phục vụ cho lợi ích của mình
17. II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Định hướng thời gian  Quá khứ: Nhìn những gì xảy ra trong quá khứ để dự báo tương lai, làm những gì mà trước đây mọi người đã làm (Latin American)  Hiện tại: Những tác động tức thời là quan trọng, định hướng ngắn hạn, đặt yếu cầu thỏa mãn và kết quả tức thời cao (North American)  Tương lai: kết quả lâu dài được xem như là một hệ quả của các sự kiện và hành động hiện tại. (Japanese)
18. II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Bản chất của con người là:  Xấu: Xã hội cần kiểm soát chặt con người để tránh những hành vi xấu của họ bộc phát (Singapore)  Tốt: Mối quan hệ trong xã hội được đặt trên niềm tin. Những thỏa thuận bằng lời nói phổ biến hơn các hình thức khác (Japanese)  Sự pha trộn giửa tốt và xấu: Giá trị và hành vi có thể thay đổi. Xã hội cần tập trung vào việc thay đổi hànhvi bằng cách khuyến khích điều tốt và phê phán điều xấu (England)
19. II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Định hướng hành động  Bị động : nhấn mạnh đến cảm xúc, sự tự phát. Ra quyết định dựa trên cảm tính. Phản ứng lại thay vi khỏi xướng, nắm lấy cơ hội và giải quyết vấn đề khi chúng xuất hiện (Latin cultures)  Kiềm chế: Kiềm chế và kiểm soát cuộc sống, cố gắng duy trì sự cân đối giửa cuộc sống cá nhân và xã hội, giửa làm việc và giải trí (British)  Hành động: Khuyến khích sự hành động để đạt mục tiêu, luôn tự động viên mình làm việc cật lực. Sự dộng viên đến từ mục têu cải thiện đời sống cá nhân và thành đạt trong kinh doanh (Korean)
20. II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Mối quan hệ với con người  Định hướng cá nhân: mỗi người cần thể hiện sự độc lập của mình và tự chịu trách nhiệm về tương lai và hành động của họ (Anglo countries)  Định hướng về gia đình, dòng họ: Gia đình là quan trọng nhất trong cuộc sống, truyền thống gia đình sẽ quyết định đẳng cấp trong xã hội (India)  Định hướng về công đồng : Chú trọng đến sự tương tác giửa các thành viên trong nhóm
21. II. Phân nhóm các quốc gia (Ronen and Shenkar)  Tiêu thức phân nhóm  Tầm quan trọng của công việc  Sự thoã mãn trong công việc  Các giá trị trong văn hoá tổ chức và quản trị  Vai trò công việc và các định hướng về mối quan hệ giửa các cá nhân với nhau  8 Nhóm quốc gia được đề nghị :  Ả Rập , Vùng cận đông, Bắc Âu, Khối Đức, Khối Anglo , Châu Âu La Tinh, Châu Mỹ La Tinh, Vùng Viễn Đông
22. III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế Văn hóa và hành vi người tiêu dùng  Khác biệt về văn hoá dẩn đến khác biệt trong hành vi người tiêu dùng  Điều này đòi hỏi công ty kinh doanh quốc tế phải điều chỉnh: 1. Sản phẩm 2. Hoạt động quảng cáo 3. Kênh phân phối 4. Phương thức định giá 5. .
23. III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế  Văn hóa và hoạt động quản tri : Khác biệt trong văn hóa dẩn đến khác biệt trong quản trị  Ra quyết định tập trung và phân quyền  Chấp nhận rủi ro và né tránh rủi ro  Khen thưởng theo cá nhân và khen thưởng nhóm  Quy trình chính thức và phi chính thức  Trung thành với tổ chức cao/thấp  Hợp tác/cạnh tranh  Định hướng dài hạn/ngắn hạn
24. III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế  Sự đa dạng trong văn hoá mở ra một cơ hội cho việc duy trì lợi thế cạnh tranh  Nhấn mạnh đến sự kiểm soát một loại sản phẩm, dịch vụ, công nghệ trong những khu vực mà nền văn hóa bản địa đã góp phần tạo nên lợi thế cạnh tranh  Sử dụng những cách suy nghĩ và tiếp cận khác nhau để đẩy nhanh tiến độ cải tiến sản phẩm, công nghệ, và phương thức quản trị (JIT tại Japan, Việc làm giàu năng lực của người lao động tại Đúc,việc hình thành các nhóm lao động chủ động tại Thụy Điển)  Dự báo được những mâu thuẩn tiềm tàng  Hình thành các nhóm đa văn hoá trong việc giải quyết các vấn đề khó khăn  Phát triển những chiến lược quảng cáo và marketing toàn cầu có hiệu quả