Khóa luận Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Thương mại vận tải và xây dựng số 1 - Trần Thị Hương

Nội dung text: Khóa luận Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Thương mại vận tải và xây dựng số 1 - Trần Thị Hương

1. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng LỜI NÓI ĐẦU Việt Nam đang bƣớc vào thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy mạnh CNH – HĐH nhằm xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam XHCN. Nền kinh tế Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới với nhiều cơ hội và thách thức. Nền kinh tế thị trƣờng với nhiều thành phần kinh tế, đa hình thức sở hữu làm cho tình hình cạnh tranh diễn ra ngày càng gay gắt hơn. Các doanh nghiệp muốn thắng thế trong cạnh tranh và đạt đƣợc mục tiêu của mình thì phải tiến hành nghiên cứu thị trƣờng để sản phẩm sản xuất ra có đủ chất lƣợng với giá cả hợp lý. Trong xu thế cạnh tranh ngày càng gay gắt cùng với sự khan hiếm của các nguồn lực, việc giảm chi phí kinh doanh nâng cao chất lƣợng sản phẩm là nhu cầu bức thiết của bất cứ đơn vị, tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh nào. Các doanh nghiệp nhà nƣớc, tƣ nhân, hộ gia đình kinh doanh, hợp tác xã, các doanh nghiệp nƣớc ngoài hay liên doanh đều coi đó là nhiệm vụ chiến lƣợc để tồn tại và phát triển cho dù mục đích của mỗi loại hình doanh nghiệp có khác nhau ngoài mục đích chung trên là lợi nhuận . Đối với doanh nghiệp nhà nƣớc, trƣớc đây trong thời kỳ bao cấp , hoàn toàn sản xuất theo mệnh lệnh, kế hoạch nhà nƣớc rót xuống. Sau đại hội VI của đảng (1986) và tiếp tục hoàn thiện, phát triển đƣờng lối đổi mới trong các đại hội VII và VIII, doanh nghiệp nhà nƣớc ngày càng đƣợc tự chủ hơn. Do đó với các doanh nghiệp này việc giảm chi phí kinh doanh không ngoài mục đích tăng lợi nhuận ( với doanh nghiệp nhà nƣớc sản xuất kinh doanh), mang lại sản phẩm rẻ có chất lƣợng tốt cho mọi ngƣời (với doanh nghiệp nhà nƣớc công ích) và tiết kiệm chống lãng phí và sử dụng hiệu quả nguồn lực cuả quốc gia. Còn với loại hình doanh nghiệp khác, quản lý đƣợc tốt các chi phí cũng đều là tiền đề của hạ giá thành sản phẩm. Nó tạo điều kiện cho doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh về giá. Doanh nghiệp nào có mức giá hợp lý sẽ bán đƣợc nhiều hơn và từ đó thu hồi vốn nhanh và tăng lợi nhuận. Mặt khác nó giúp doanh nghiệp kiểm soát đƣợc các nguồn lực của mình để sử dụng có hiệu quả . Nhƣ vậy có thể nói, với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh luôn phải nghĩ đến phƣơng trình kinh tế cơ bản nhất, đơn giản nhất nhƣng cũng không dễ giải. Đó là : Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí. Để tăng lợi nhuận thì hoặc là tăng doanh thu hoặc giảm chi phí hoặc mức tăng doanh thu phải lớn hơn mức tăng chi phí. Trong đó việc giảm chi phí vẫn đƣợc coi là linh hồn, nhân tố chất lƣợng của phƣơng trình này. Nhận thức đƣợc tầm Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 1
2. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng quan trọng của công tác quản lý chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm đối với các doanh nghiệp nói chung và đối với Công ty Cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 nói riêng. Bằng những kiến thức đã học ở nhà trƣờng và nhờ sự hƣớng dẫn tận tình của Th.s - thầy giáo: Vũ Hùng Quyết, cùng các anh chị trong Công ty em đã mạnh dạn chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1”. Kết cấu của đề tài: Chƣơng 1: Lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. Chƣơng 2: Thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 Chƣơng 3: Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1. Do trình độ lý luận và thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên bài viết của em chắc chắn còn nhiều thiếu sót, hạn chế. Em rất mong nhận đƣợc sự đóng góp của các thầy cô giáo, và các cô chú trong Công ty để bài viết của em đƣợc hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 2
3. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1. Các khái niệm cơ bản về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất 1.1.1. Chi phí sản xuất 1.1.1.1. Khái niêm và bản chất chi phí sản xuất Chi phí là một phạm trù quan trọng gắn với sản xuất và lƣu thông hàng hóa. Đó là những hao phí lao động xã hội đƣợc biểu hiện bằng tiền trong quá trình hoạt động kinh doanh. Chi phí của doanh nghiệp là tất cả các chi phí phát sinh gắn liền với doanh nghiệp trong quá trình hình thành, tồn tại và hoạt động từ khâu mua nguyên vật liệu, tạo ra sản phẩm đến khi tiêu thụ sản phẩm. Chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ các chi phí về lao động sống (chi phí tiền lƣơng, các khoản trích theo lƣơng), lao động vật hóa (Chi phí nguyên vật liệu ) và các chi phí khác đƣợc biểu hiện bằng tiền phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh, trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm) Để tiến hành sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải có đủ 3 yếu tố cơ bản là: Đối tƣợng lao động Tƣ liệu lao động Sức lao động Tƣơng ứng với các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh doanh là các chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp gồm: Chi phí về các đối tƣợng lao động (nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ ) Chi phí về các loại tƣ liệu lao động chủ yếu (Tài sản cố định) Chi phí về lao động (Chi phí nhân công) Chi phí về các loại dịch vụ mua ngoài Chi phí bằng tiền khác Trong nền kinh tế thị trƣờng, các chi phí trên đều đƣợc đo lƣờng, tính toán bằng tiền, gắn với thời gian nhất định. Độ lớn của chi phí sản xuất là một đại lƣợng xác định phụ thuộc vào hai nhân tố chính: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 3
4. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khối lƣợng lao động và tƣ liệu sản xuất đã tiêu hao vào sản xuất sản phẩm trong một thời gian nhất định. Giá cả tƣ liệu sản xuất đã tiêu dùng và tiền lƣơng của một đơn vị lao động đã hao phí. Vì vậy: thực chất của chi phí là chuyển dịch vốn, chuyển dịch giá trị của các yếu tố đầu vào tập hợp cho từng đối tƣợng tính giá. 1.1.1.2 Phân loại chi phí sản xuất. Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp bao gồm rất nhiều loại, nhiều khoản khác nhau cả về nội dung kinh tế, tính chất, công dụng, vai trò, vị trí trong quá trình kinh doanh, hạch toán chi phí sản xuất theo từng loại sẽ nâng cao tính chi tiết của thông tin hạch toán, phục vụ đắc lực cho công tác kế hoạch hóa và quản lý nâng cao hiệu quả kinh tế của chi phí. Để thuận lợi cho công tác quản lý và hạch toán thì cần thiết phải tiến hành phân loại chi phí sản xuất. Xuất phát từ các mục đích, và yêu cầu khác nhau của quản lý, chi phí sản xuất cũng đƣợc phân loại theo các tiêu thức khác nhau. a , Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí. Căn cứ vào nội dụng và tính chất kinh tế của chi phí, chi phí sản xuất đƣợc phân thành các yếu tố chi phí. Mỗi yếu tố chi phí bao gồm những chi phí có cùng nội dung kinh tế, không phân biệt chi phí đó phát sinh ở lĩnh vực nào, mục đích va tác dụng của nó ra sao. Cách phân loại này còn gọi là phân loại chi phí sản xuất theo yếu tố. Theo cách phân loại này chi phí sản xuất đƣợc chia thành năm yếu tố chi phí sau: Chi phí nguyên vật liệu: Bao gồm toàn bộ chi phí về các nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế và chi phí nguyên vật liệu khác. Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ số tiền lƣơng, phụ cấp và các khoản trích trên tiền lƣơng doanh nghiệp phải trả cho những ngƣời tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Chi phí khấu hao tài sản cố định: Là toàn bộ số tiền khấu hao các loại TSCĐ dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp. Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm toàn bộ số tiền doanh nghiệp đã chi trả về các loại dịch vụ mua từ bên ngoài nhƣ điện, nƣớc, điện thoại, phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí bằng tiền khác: Là toàn bộ chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngoài các yếu tố chi phí đã nêu trên. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 4
5. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Cách phân loại này có tác dụng rất lớn trong việc quản lý chi phí sản xuất. Nó cho biết kết cấu, tỷ trọng của từng yếu tố chi phí sản xuất chiếm trong tổng số. Từ đó giúp cho công tác phân tích chi phí sản xuất, đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi phí sản xuất, lập báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố ở bảng thuyết minh báo cáo tài chính. Đồng thời nó còn cung cấp tài liệu tham khảo để lập dự toán chi phí sản xuất, kế hoạch cung ứng vật tƣ, tính toán nhu cầu vốn lƣu động cho kỳ sau. b, Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, công dụng của chi phí Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất đƣợc chia thành các khoản mục khác nhau. Mỗi khoản mục chi phí bao gồm những chi phí có cùng mục đích và công dụng, không phân biệt chi phí đó có nội dung kinh tế nhƣ thế nào. Chính vì vậy, phân loại chi phí theo cách này còn đƣợc gọi là phân loại chi phí theo khoản mục chi phí. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất đƣợc chia thành các khoản mục sau: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (CP NVLTT): Là toàn bộ chi phí nguyên vật liệu đƣợc sử dụng trực tiếp cho quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Chi phí nhân công trực tiếp (CP NCTT): Bao gồm tiền lƣơng, tiền công, các khoản phụ cấp có tính chất lƣơng, các khoản trích theo lƣơng của công nhân sản xuất nhƣ Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Kinh phí công đoàn (KPCĐ), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Chi phí sản xuât chung: Là các khoản chi phí đƣợc sử dụng ở các phân xƣởng, đội sản xuất nhƣ: Chi phí nhân viên phân xƣởng: Bao gồm chi phí tiền lƣơng, các khoản phải trả, các khoản trích theo lƣơng của nhân viên phân xƣởng, đội sản xuất. Chi phí vật liệu: Bao gồm chi phí vật liệu dùng chung cho phân xƣởng sản xuất với mục đích là phục vụ và quản lý sản xuất. Chi phí dụng cụ: Bao gồm chi phí về công cụ dụng cụ dùng ở phân xƣởng để phục vụ sản xuất và quản lý sản xuất. Chi phí khấu hao TSCĐ: Bao gồm toàn bộ chi phí khấu hao TSCĐ thuộc các phân xƣởng sản xuất và sử dụng. Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm các chi phí dịch vụ mua ngoài dùng cho hoạt động sản xuất và quản lý phân xƣởng, đội sản xuất. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 5
6. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Chi phí bằng tiền khác: Là các khoản chi trực tiếp bằng tiền dùng cho việc sản xuất và quản lý phân xƣởng sản xuất. Phân loại chi phí sản xuất theo tiêu thức này có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo khoản mục, là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và định mức chi phí sản xuất cho kỳ sau. c, Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ với khối lượng sản phẩm, công việc hoàn thành trong kỳ. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất đƣợc chia thành 2 loại: Chi phí khả biến (Biến phí): Là chi phí có sự thay đổi về lƣợng tƣơng quan tỷ lệ thuận với sự thay đổi của khối lƣợng sản phẩm sản xuất trong kỳ. Thuộc loại chi phí này là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp. Chi phí bất biến (Định phí): Là chi phí không thay đổi về tổng số dù có sự thay đổi trong mức độ hoạt động của sản xuất hoặc khối lƣợng sản phẩm sản xuất trong kỳ. Phân loại chi phí sản xuất theo tiêu thức này có tác dụng lớn đối với quản trị kinh doanh, phân tích điểm hòa vốn, và phục vụ cho việc ra quyết định quản lý cần thiết để hạ giá thành sản phẩm, tăng hiệu quả kinh doanh. d, Phân loại chi phí theo lĩnh vực hoạt động bao gồm : Chi phí sản xuất kinh doanh: là những chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, tiêu thụ và quản lý doanh nghiệp. Chi phí tài chính: là những chi phí liên quan đến việc huy động, quản lý và sử dụng vốn của doanh nghiệp nhằm mục đích kiếm lời. Chi phí khác: là các chi phí liên quan đến hoạt động xảy ra không thƣờng xuyên ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.1.2. Giá thành sản phẩm. 1.1.2.1.Khái niệm, bản chất của giá thành sản phẩm. Xét về thực chất, thì chi phí sản xuất kinh doanh là sự chuyển dịch vốn của doanh nghiệp vào đối tƣợng tính giá nhất định, nó là vốn của doanh nghiệp bỏ vào quá trình sản xuất kinh doanh. Vì vậy, để quản lý có hiệu quả và kịp thời đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, các nhà quản trị doanh nghiệp luôn cần biết số chi phí chi ra cho từng loại hoạt động, sản phẩm, dịch vụ trong kỳ là bao nhiêu, số chi phí đã chi đó cấu thành trong số sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 6
7. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng hoàn thành là bao nhiêu. Giá thành sản phẩm, lao vụ, dịch vụ sẽ giúp nhà quản trị doanh nghiệp trả lời đƣợc câu hỏi này.  Khái niệm: Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ những hao phí về lao động sống, lao động vật hóa đƣợc tính trên một đại lƣợng kết quả sản phẩm hoàn thành nhất định.  Bản chất: Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lƣợng hoạt động sản xuất, phản ánh kết quả sử dụng các loại tài sản, vật tƣ, lao động, tiền vốn trong suốt quá trình sản xuất cũng nhƣ các giải pháp kinh tế kĩ thuật mà doanh nghiệp đang thực hiện nhằm đạt đƣợc những mục đích sản xuất khối lƣợng sản phẩm nhiều nhất với chi phí bỏ ra là thấp nhất. Giá thành còn là căn cứ để tính toán xác định hiệu quả kinh tế các hoạt động sản xuất cũng nhƣ hiệu quả quản trị chi phí của doanh nghiệp.  Chức năng của giá thành sản phẩm Chức năng bù đắp chi phí thể hiện là toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp chi ra để hoàn thành một khối lƣợng sản phẩm nhất định phải bù đắp bằng chính số tiền thu đƣợc về tiêu thụ, bán sản phẩm và có lãi. Chức năng lập giá: Thể hiện giá bán sản phẩm phụ thuộc vào quy luật cung cầu thị trƣờng, giá bán là biểu hiện giá trị của sản phẩm phải dựa trên cơ sở giá thành để xác định. Thông qua giá bán sản phẩm mà đánh giá mức độ bù đắp chi phí và hiệu quả của chi phí. Nhƣ vậy giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế quan trọng đối với các doanh nghiệp sản xuất cũng nhƣ đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Giá thành sản phẩm cao hay thấp, tăng hay giảm đồng nghĩa với lãng phí hay tiết kiệm lao động xã hội trong quá trình sản xuất. Nói các khác, giá thành sản phẩm cao hay thấp đều phản ánh kết quả của việc quản lý, sử dụng vật tƣ, lao động, tiền vốn của doanh nghiệp. 1.1.2.2. Phân loại giá thành sản phẩm. a, Phân loại giá thành sản phẩm theo thời điểm tính giá thành Theo cách phân loại này, giá thành sản phẩm đƣợc chia làm 3 loại: Giá thành sản phẩm kế hoạch: Là giá thành sản phẩm đƣợc tính trên cơ sở chi phí kế hoạch và số lƣợng sản phẩm sản xuất kế hoạch. Giá thành kế hoạch bao giờ cũng đƣợc tính toán trƣớc khi bắt đầu quá trình SXKD của doanh nghiệp trong một kỳ. Giá thành sản phẩm kế hoạch là mục tiêu phấn đấu trong kỳ Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 7
8. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng SXKD của doanh nghiệp, nó là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành của doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm định mức: Là giá thành sản phẩm đƣợc tính trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành và chi phí tính cho một đơn vị sản phẩm. Định mức chi phí đƣợc xác định trên cơ sở các định mức kinh tế kỹ thuật của từng doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Giá thành sản phẩm định mức cũng đƣợc xác định trƣớc khi bắt đầu quá trình SXKD của doanh nghiệp. Giá thành thực tế: là giá thành sản phẩm đƣợc tính toán và xác định trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế phát sinh và tập hợp đƣợc trong kỳ cũng nhƣ số lƣợng sản phẩm thực tế đã sản xuất và tiêu thụ trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ có thể tính toán đƣợc khi kết thúc quá trình sản xuất và đƣợc tính toán cho cả chỉ tiêu tổng giá thành và giá thành đơn vị. Là cơ sở để xác định kết quả hoạt động SXKD của doanh nghiệp, từ đó xác định nghĩa vụ của doanh nghiệp với Nhà nƣớc cũng nhƣ đối với các bên liên quan. Cách phân loại này có tác dụng trong việc quản lý và giám sát chi phí, xác định đƣợc các nguyên nhân vƣợt (hụt) định mức chi phí trong kỳ hạch toán, từ đó điều chỉnh kế hoạch hoặc định mức cho phù hợp b, Phân loại theo phạm vi tính giá thành. Theo cách phân loại này, giá thành sản phẩm đƣợc chia làm 2 loại: Giá thành sản xuất sản phẩm: Bao gồm các chi phí liên quan đến quá trinh sản xuất, chế tạo sản phẩm nhƣ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuât chung tính cho sản phẩm, công việc đã hoàn thành. Giá thành sản xuất sản phẩm đƣợc sử dụng hạch toán thành phẩm, tính giá vốn hàng bán và lãi gộp ở các doanh nghiệp sản xuất. Giá thành toàn bộ sản phầm tiêu thụ: Bao gồm giá thành sản xuất tính cho số sản phẩm tiêu thụ cộng với chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh trong kỳ tính cho số sản phẩm này. Giá thánh toàn bộ sản phẩm tiêu thụ là căn cứ để tính toán xác định mức lợi nhuận trƣớc thuế của doanh nghiệp. Cách phân loại này giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp biết đƣợc kết quả kinh doanh của từng mặt hàng, từng loại dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh. Giá thành toàn bộ = Giá thành sản xuất + Chi phí QLDN + Chi phí bán hàng Cách phân loại này giúp nhà quản lý biết đƣợc kết quả kinh doanh (lãi, lỗ) của từng mặt hàng, từng loại dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh. Tuy nhiên, Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 8
9. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng do hạn chế nhất định nên cách phân loại này chỉ mang ý nghĩa nghiên cứu, ít đƣợc áp dụng. 1.1.3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là 2 chỉ tiêu giống nhau về chất, đều là hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra trong quá trình sản xuất. Nhƣng, giữa chi phí sản xuất giữa và giá thành sản phẩm lại khác nhau trên 2 phƣơng diện: - Về mặt phạm vi: chi phí sản xuất gắn với 1 thời kỳ nhất định, còn giá thành sản phẩm gắn với khối lƣợng sản phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành. - Về mặt lượng: chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm khác nhau khi có chi phí sản xuất dở dang. Thể hiện: Z = Dđk + C – Dck Trong đó: Z = Tổng giá thành sản phẩm Dđk = Tổng chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ Dck = Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ C = Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ Trong trƣờng hợp đặc biệt: Dđk = Dck, Z = C Giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối quan hệ mật thiết với nhau, chi phí sản xuất là đầu vào, là nguyên nhân dẫn đến kết quả đầu ra là giá thành sản phẩm. Mặt khác, số liệu của kế toán tập hợp chi phí là cơ sở để tính giá thành sản phẩm. Vì vậy, tiết kiệm đƣợc chi phí sẽ hạ đƣợc giá thành. 1.2. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. 1.2.1. Nhiệm vụ của kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là các chỉ tiêu quan trọng trong hệ thống các chỉ tiêu kinh tế, phục vụ cho công tác quản lý doanh nghiệp và có mối quan hệ mật thiết với doanh thu, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Tổ chức kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm kế hoạch hợp lý, đúng đắn có ý nghĩa lớn trong công tác quản lý chi phí, giá thành sản phẩm. Do đó, để tổ chức tốt công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm, đáp ứng đầy đủ, thiết thực, kịp thời yêu cầu quản lý chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm , kế toán cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 9
10. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Cần nhận thức đúng đắn vị trí kế toán chi phí, tính giá thành sản phẩm trong hệ thống kế toán doanh nghiệp, mối quan hệ với các bộ phận kế toán liên quan; Xác định đúng đắn đối tƣợng kế toán chi phí sản xuất, lựa chọn phƣơng pháp tập hợp chi phí sản xuất theo các phƣơng án phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp; Xác định đúng đắn đối tƣợng tính giá thành và phƣơng pháp tính phù hợp, khoa học; Thực hiện tổ chức chứng từ, hạch toán ban đầu, hệ thống tài khoản, sổ kế toán phù hợp với nguyên tắc, chuẩn mực, chế độ kế toán, đảm bảo đáp ứng đƣợc yêu cầu thu nhận - xử lý - hệ thống hoá thông tin về chi phí, giá thành của doanh nghiệp; Thƣờng xuyên kiểm tra thông tin về kế toán chi phí, giá thành sản phẩm của các bộ phận kế toán liên quan và bộ phận kế toán chi phí và giá thành sản phẩm; Tổ chức lập và phân tích các báo cáo về chi phí, giá thành sản phẩm, cung cấp những thông tin cần thiết về chi phí, giá thành sản phẩm giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp ra đƣợc các quyết định 1 cách nhanh chóng, phù hợp với quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. 1.2.2. Đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. 1.2.2.1. Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất. Xác định đối tƣợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất chính là việc xác định phạm vi giới hạn mà kế toán tiến hành tập hợp chi phí phát sinh trong kỳ mà thực chất là xác định nơi phát sinh chi phí và nơi chịu chi phí. + Nơi phát sinh chi phí có thể là: phân xƣởng, tổ đội, nhóm sản xuất hoặc toàn doanh nghiệp, giai đoạn sản xuất. + Nơi chịu chi phí: từng sản phẩm, từng đơn đặt hàng, nhóm sản phẩm, chi tiết từng bộ phận Để xác định đúng đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất cần căn cứ vào những tiêu thức sau: Căn cứ vào tính chất sản xuất và quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm: Nếu quy trình công nghệ của doanh nghiệp là giản đơn thì đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất là toàn bộ quy trình công nghệ. Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp thì đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất có thể là từng giai đoạn công nghệ. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 10
11. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Căn cứ vào loại hình sản xuất: Nếu doanh nghiệp sản xuất đơn chiếc thì đối tƣợng tập hợp chi phí là từng sản phẩm đơn chiếc. Nếu doanh nghiệp sản xuất hàng loạt thì đối tƣợng tập hợp chi phí là từng nhóm sản phẩm, từng đơn đặt hàng, từng cụm chi tiết Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, yêu cầu trình độ quản lý của doanh nghiệp, yêu cầu hạch toán của doanh nghiệp mà đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất có thể là toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm hay từng giai đoạn sản xuất, từng quy trình công nghệ riêng biệt, từng phân xƣởng, từng tổ đội sản xuất. Căn cứ địa điểm phát sinh chi phí và mục đích, công dụng của chi phí: Từ yêu cầu của việc tính giá thành mà xác định đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất theo mục đích công dụng của chi phí. Việc hạch toán chi phí sản xuất theo đúng đối tƣợng một cách hợp lý có ý nghĩa rất lớn trong việc tổ chức hạch toán chi phí sản xuất. Nó tạo điều kiện cho việc tính đúng, tính đủ, tính chính xác cho các đối tƣợng chịu chi phí, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác hạch toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp. 1.2.2.2. Đối tượng tính giá thành Đối tƣợng tính giá thành là các loại sản phẩm, công vụ, lao vụ mà doanh nghiệp đã sản xuất hoàn thành đòi hỏi phải tính tổng giá thành và giá thành đơn vị. Việc xác định đối tƣợng tính giá thành cũng cần phải căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, quản lý sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, khả năng, yêu cầu quản lý cũng nhƣ tính chất của từng loại sản phẩm cụ thể. Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất đơn chiếc thì từng sản xuất đƣợc xác định là đối tƣợng tính giá thành. Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất hàng loạt thì từng loại sản phẩm là đối tƣợng tính giá thành. Đối với quy trình công nghệ sản xuất giản đơn thì đối tƣợng tính giá thành sẽ là sản phẩm hoàn thành cuối cùng của quá trình công nghệ, còn các doanh nghiệp có quá trình công nghệ sản xuất và chế biến phức tạp thì đối tƣợng tính giá thành có thể là nửa thành phẩm ở từng giai đoạn và thành phẩm hoàn thành ở giai đoạn công nghệ cuối cùng và cũng có thể là từng bộ phận, chi tiết sản phẩm và sản phẩm đã lắp ráp hoàn thành. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 11
12. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 1.2.2.3. Mối quan hệ giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm. Đối tƣợng kế toán chi phí sản xuất và đối tƣợng tính giá thành giống nhau ở bản chất, đều là những phạm vi, giới hạn nhất định để tập hợp chi phí sản xuất theo đó và cùng phục vụ cho công tác quản lý, phân tích và kiểm tra chi phí, giá thành sản phẩm. Tuy vậy giữa hai khái niệm này vẫn còn có sự khác nhau nhất định. Xác định đối tƣợng kế toán chi phí sản xuất là xác định phạm vi, giới hạn tổ chức kế toán chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ. Xác định đối tƣợng tính giá thành là xác định phạm vi, giới hạn của chi phí liên quan đến sản xuất đã hoàn thành của quy trình sản xuất. Trong thực tế, một đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất có thể trùng với một đối tƣợng tính giá thành. Trong nhiều trƣờng hợp khác, một đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất lại bao gồm nhiều đối tƣợng tính giá thành hoặc một đối tƣợng tính giá thành sản phẩm có thể bao gồm nhiều đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất. Để phân biệt đƣợc đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất và đối tƣợng tính giá thành ngay cả khi chúng đồng nhất là một, cần dựa vào các cơ sở nhƣ quy trình công nghệ sản xuất, loại hình sản xuất và yêu cầu, trình độ tổ chức sản xuất kinh doanh. 1.2.3. Phƣơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất Phƣơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất là một phƣơng pháp hay hệ thống các phƣơng pháp mà kế toán sử dụng để tập hợp và phân loại các chi phí sản xuất cho các đối tƣợng hạch toán chi phí đã xác định. Có hai phƣơng pháp tập hợp chi phí sản xuất: 1.2.3.1. Phương pháp tập hợp trực tiếp Phƣơng pháp này áp dụng với các chi phí có liên quan trực tiếp đến đối tƣợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đã xác định, tức là đối với các loại chi phí phát sinh liên quan đến đối tƣợng nào có thể xác định đƣợc trực tiếp cho đối tƣợng đó, chi phí phát sinh liên quan đến từng đối tƣợng tập hợp chi phí cụ thể đã xác định sẽ đƣợc tập hợp và quy nạp trực tiếp cho đối tƣợng đó. 1.2.3.2. Phương pháp tập hợp gián tiếp Phƣơng pháp này áp dụng khi một loại chi phí phát sinh có liên quan đến nhiều đối tƣợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất mà không thể trực tiếp tập hợp cho một đối tƣợng đƣợc. Trong trƣờng hợp này các doanh nghiệp phải lựa chọn Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 12
13. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng tiêu thức hợp lý để phân bổ chi phí cho các đối tƣợng có liên quan theo công thức: C Ci = x ti T Trong đó: Ci : Chi phí sản xuất phân bổ cho đối tƣợng thứ i C : Tổng chi phí sản xuất phát sinh đã tập hợp đƣợc cần phân bổ T : Tổng đại lƣợng tiêu chuẩn dùng để phân bổ ti : Đại lƣợng của tiêu chuẩn cần phân bổ Tùy thuộc vào từng đối tƣợng cụ thể mà các doanh nghiệp tiến hành lựa chọn đại lƣợng của tiêu chuẩn dùng để phân bổ sao cho hợp lý. Tính hợp lý của tiêu chuẩn phân bổ là cơ sở đảm bảo độ tin cậy của thông tin đƣợc cung cấp. 1.3. Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên 1.3.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (CP NVLTT) Nội dung: Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp bao gồm giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu đƣợc xuất dùng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trong lỳ đƣợc xác định theo công thức: Chi phí thực tế Trị giá Trị giá NVL Trị giá Trị giá nguyên vật liệu = NVL tồn+ xuất dùng - NVL tồn - phế liệu trực tiếp trong kỳ đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ thu hồi Phương pháp tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đƣợc căn cứ vào chứng từ xuất kho để tính ra giá thực tế vật liệu xuất dùng. Đối với những vật liệu khi xuất dùng có liên quan trực tiếp đến đối tƣợng tập hợp chi phí riêng biệt nhƣ phân xƣởng, bộ phận sản xuất hoặc sản phẩm, lao vụ, dịch vụ) thì hạch toán trực tiếp cho đối tƣợng đó. Trƣờng hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tƣợng tập hợp chi phí không thể tổ chức hạch toán riêng biệt đƣợc thì phải áp dụng phƣơng pháp phân bổ gián tiếp để phân bổ chi phí cho các đối tƣợng có liên quan. Tiêu thức Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 13
14. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng phân bổ thƣờng đƣợc sử dụng là phân bổ theo định mức tiêu hao, theo hệ số, theo trọng lƣợng, số lƣợng sản phẩm . Chi phí vật liệu phân Tổng tiêu thức phân Hệ số bổ cho từng đối tƣợng = bổ của từng đối tƣợng x ( tỷ lệ) (hoặc sản phẩm) ( hoặc sản phẩm) phân bổ Tổng chi phí vật liệu cần Hệ số (tỷ lệ) phân bổ = x 100% phân bổ Tổng tiêu thức phân bổ cho tất cả các đối tƣợng Chứng từ sử dụng: - Hóa đơn GTGT - Phiếu xuất kho, thẻ kho, phiếu xuất sản xuất - Sổ chi tiết NVL, bảng tổng hợp nhập – xuất – tồn, bảng phân bổ NVL . Tài khoản sử dụng: Để theo dõi các khoản CPNVLTT kế toán sử dụng TK 621- chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Tài khoản này đƣợc mở chi tiết theo từng đối tƣợng tập hợp chi phí (phân xƣởng, bộ phận sản xuất ) với kết cấu nhƣ sau: Bên Nợ: Tập hợp chi phí NVLTT thực tế phát sinh trong kỳ. Bên Có: + Kết chuyển giá trị vật liệu dùng không hết trong kỳ + Kết chuyển chi phí NVLTT sang TK tính giá thành TK 621 không có số dư cuối kỳ và được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí. Hạch toán CPNVLTT theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên đƣợc minh họa theo sơ đồ dƣới đây: Sơ đồ 1.1: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 621 TK 152 TK 152 (611) Trị giá NVL xuất kho Trị giá NVL chƣa sử dụng dùng trực tiếp sx và phế liệu thu hồi TK 111,112,331 TK 154 Trị giá NVL mua ngoài Kết chuyển chi phí dùng trực tiếp sx NVL trực tiếp ` TK 133 VAT đầu vào đƣợc khấu trừ Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 14
15. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 1.3.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp (CP NCTT) Nội dung: Chi phí NCTT là những khoản tiền phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm hoặc trực tiếp thực hiện các loại lao vụ, dịch vụ gồm: Tiền lƣơng chính, lƣơng phụ, các khoản phụ cấp, tiền trích BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ theo số tiền lƣơng của công nhân sản xuất. Chi phí NCTT sản xuất bao gồm tất cả các khoản tiền lƣơng & trích theo lƣơng liên quan đến sản xuất trong kỳ, không phân biệt là đã thanh toán cho ngƣời lao động hay chƣa. Các khoản trích theo lƣơng (BHXH,BHYT,KPCĐ, BHTN) tính vào chi phí nhân công trực tiếp căn cứ vào tổng số tiền lƣơng công nhân sản xuất và tỷ lệ trích quy định theo quy chế tài chính hiện hành của từng thời kỳ. Phương pháp tập hợp: Chi phí nhân công trực tiếp thƣờng đƣợc tính cho từng đối tƣợng chịu chi phí có liên quan. Trƣờng hợp chi phí nhân công trực tiếp có liên quan tới nhiều đối tƣợng mà không hạch toán trực tiếp đƣợc thì hạch toán chung sau đó phân bổ cho các đối tƣợng chịu chi phí. Tiêu chuẩn phân bổ có thể là: chi phí tiền công định mức hoặc kế hoạch, giờ công thực tế, khối lƣợng sản phẩm sản xuất Chứng từ sử dụng: - Bảng chấm công - Bảng thanh toán tiền lƣơng - Bảng phân bổ tiền lƣơng Tài khoản sử dụng: Để tập hợp chi phí NCTT kế toán sử dụng TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp. Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí NCTT trong kỳ, cuối kỳ kết chuyển sang tài khoản chi phí sản xuất và tính giá thành. Nội dung kết cấu TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp: Bên Nợ: tập hợp chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ. Bên Có: kết chuyển chi phí NCTT để tính giá thành sản phẩm. TK 622 cuối kỳ không có số dư và được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí. Hạch toán CPNCTT đƣợc khái quát theo sơ đồ sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 15
16. kết chuyển chi phí NCTT Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Sơ đồ 1.2: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp TK 334 TK 622 TK 154 Tiền lƣơng phải trả cho CNTT sản xuất TK 335 Trích trƣớc tiền lƣơng nghỉ Kết chuyển chi phí NCTT phép của CNTT sản xuất TK 338 Trích BHXH, BHYT,PKCĐ, BHTN theo tỷ lệ quy định 1.3.3. Kế toán chi phí sản xuất chung (CP SXC) Nội dung: Chi phí sản xuất chung là những chi phí sản xuất gián tiếp có liên quan chung đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm, thực hiện lao vụ, dịch vụ trong phạm vi phân xƣởng sản xuất của doanh nghiệp ngoài CPNVLTT và CPNCTT. Chi phí sản xuất chung gồm các khoản chi phí: + Chi phí nguyên vật liệu + Chi phí công cụ dụng cụ + Chi phí nhân viên phân xƣởng + Chi phí khấu hao tài sản cố định + Chi phí dịch vụ mua ngoài + Chi phí bằng tiền khác Phương pháp tập hợp: Chi phí sản xuất chung đƣợc tập hợp theo từng địa điểm phát sinh chi phí. Một doanh nghiệp có nhiều phân xƣởng sản xuất phải mở sổ chi tiết tập hợp chi phí sản xuất chung cho từng phân xƣởng. Chi phí sản xuất chung của phân xƣởng nào đƣợc kết chuyển vào sản phẩm, công việc của phân xƣởng đó. Tuy nhiên nếu phân xƣởng có nhiều loại sản phẩm thì phải tiến hành phân bổ chi phí sản xuất chung cho các sản phẩm, công việc có liên quan theo một tiêu thức phân bổ hợp lý. Tiêu thức phân bổ có thể là theo chi phí nhân công trực tiếp, cho phí nguyên vật liệu trực tiếp, định mức chi phí sản xuất chung. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 16
17. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Tổng chi phí sản xuất Mức chi phí sản Tổng tiêu thức cần phân bổ xuất chung phân bổ = x phân bổ của Tổng tiêu thức phân bổ của cho từng đối tƣợng từng đối tƣợng tất cả các đối tƣợng Tài khoản sử dụng: Để theo dõi các khoản chi phí sản xuất chung, kế toán sử dụng TK 627. Nội dung và kết cấu của TK này nhƣ sau: Bên nợ: Tập hợp chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh trong kỳ. Bên có: Kết chuyển chi phí sản xuất chung để tính giá thành sản phẩm. TK 627 không có số dƣ cuối kỳ và đƣợc chi tiết thành 6 TK cấp II nhƣ sau: + TK 6271: Chi phí nhân viên phân xƣởng + TK 6272: Chi phí vật liệu + TK 6273: Chi phí công cụ, dụng cụ + TK 6274: Chi phí khấu hao TSCĐ + TK 6277: Chi phí dịch vụ mua ngoài + TK 6278: Chi phí bằng tiền khác Hạch toán CPSXC đƣợc khái quát theo sơ đồ sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 17
18. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Sơ đồ 1.3: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung TK 334,338 TK 627 TK 154 (631) Lƣơng và các khoản trích kết chuyển CP SXC trong kỳ TK 152,TK 153 (142,242) Chi phí vật liệu, dụng cụ TK 632 Chi phí sản xuất chung không đƣợc phân bổ TK 214 Chi phí khấu hao TSCĐ TK 111,112,331 Chi phí dịch vụ mua ngoài Chi phí bằng tiền khác TK133 VAT đầu vào đƣợc khấu trừ 1.3.4. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất a, Kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên. Phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên là phƣơng pháp theo dõi và phản ánh một cách thƣờng xuyên về các nghiệp vụ nhập - xuất - tồn kho vật liệu, hàng hoá, thành phẩm dở dang. Phƣơng pháp này có ƣu điểm là giám sát chặt chẽ tình hình tăng, giảm tài sản, giá trị của chúng trên sổ kế toán tại bất kỳ thời điểm nào trong kỳ kế toán. Song do khối lƣợng công việc hạch toán nhiều và phức tạp nên phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên thƣờng đƣợc áp dụng cho doanh nghiệp sản xuất (công nghiệp, xây lắp ) và các đơn vị thƣơng nghiệp kinh doanh các mặt hàng có giá trị lớn (máy móc, thiết bị, hàng kỹ thuật cao ) Theo phƣơng pháp này, toàn bộ chi phí đƣợc tập hợp vào TK 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang để phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm. Tài khoản này đƣợc hạch toán chi tiết theo từng đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất hoặc đối tƣợng tính giá thành. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 18
19. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Chi phí sản xuất sau khi tập hợp riêng từng khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung, cần đƣợc kết chuyển để tập hợp chi phí sản xuất của toàn doanh nghiệp và chi tiết theo từng đối tƣợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Đối với các doanh nghiệp sử dụng phƣơng pháp kế toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên phải sử dụng TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang để tập hợp chi phí sản xuất cho toàn doanh nghiệp. Nội dung và kết cấu của TK này nhƣ sau: Bên nợ: Tập hợp chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ. Bên có: + Giá trị phế liệu thu hồi trong sản xuất. + Giá trị sản phẩm hỏng không sửa chữa đƣợc. + Giá thành sản phẩm dịch vụ hoàn thành. Số dư bên nợ: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ Trình tự hạch toán tập hợp chi phí sản xuất theo sơ đồ sau: Sơ đồ 1.4: Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên TK 621 TK 154 TK 155 Kết chuyển chi phí NVLTT Sản phẩm hoàn thành nhập kho TK 622 TK157 Kết chuyển chi phí NC TT Sản phẩm hoàn thành gửi bán TK 627 TK 632 Kết chuyển CP SXC Sản phẩm hoàn thành tiêu thụ ngay b, Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ Phƣơng pháp kiểm kê định kỳ áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ, chỉ tiến hành một loại hoạt động hoặc sản xuất mùa vụ. Để tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm theo phƣơng pháp kiểm kê định kỳ, kế toán sử dụng TK 631 Bên nợ: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 19
20. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng + Phản ánh chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ (kết chuyển từ TK 154 sang) + Phản ánh chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ (kết chuyển từ TK 621, 622, 627 sang) Bên có: + Kết chuyển chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ + Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành trongg kỳ + Các khoản thu ghi giảm chi phí sản xuất TK 631 không có số dƣ cuối kỳ. Trình tự hạch toán theo phƣơng pháp kiểm kê định kỳ nhƣ sơ đồ sau: Sơ đồ 1.5: Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh theo phƣơng pháp kiểm kê định kỳ. TK 154 TK 631 TK 154 Kết chuyểnchi phí sản Chi phí sản xuất xuất dở dang đầu kỳ dở dang cuối kỳ TK 621 TK 632 Kết chuyển CPNVLTT Giá thành sản phẩm hoàn thành TK 622 Kết chuyển CPNCTT TK 627 Kết chuyển CPSCX Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 20
21. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 1.4. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ 1.4.1. Ý nghĩa của việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Sản phẩm dở dang cuối kỳ là những sản phẩm đang trong quá trình sản xuất, chế tạo (đang nằm trong quá trình công nghệ sản xuất hoặc đã hoàn thành 1 vài bƣớc chế biến nhƣng vẫn còn phải gia công chế biến tiếp mời hoàn thành). Toàn bộ chi phí sản xuất đã tập hợp đƣợc trong kỳ theo từng đối tƣợng đã xác định liên quan đến cả sản phẩm hoàn thành và sản phẩm dở dang. Để có thông tin phục vụ cho công tác tính giá thành sản phẩm hoàn thành cũng nhƣ phục vụ yêu cầu quản lý, kiểm tra, kiểm soát chi phí, kế toán cần phải xác định số chi phí sản xuất đã bỏ ra có liên quan đến số sản phẩm chƣa hoàn thành là bao nhiêu. Vì vậy doanh nghiệp cần lựa chọn phƣơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang phù hợp với đặc điểm tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất và tính chất sản phẩm của doanh nghiệp. Nhƣ vậy, đánh giá sản phẩm dở dang là việc tính toán, xác định phần chi phí sản xuất mà sản phẩm làm dở cuối kỳ phải chịu. Chi phí sản xuất sản phẩm dở dang có thể đƣợc đánh giá theo 1 trong các phƣơng pháp sau. 1.4.2. Các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ a, Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí NVL chính Theo phƣơng pháp này, giá trị sản phẩm dở dang chỉ tính phần chi phí nguyên vật liệu chính trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, còn chi phí khác(chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung) tính cả cho sản phẩm hoàn thành. Công thức: Dđk + C Dck = Sd Stp + Sd Trong đó: Dck: Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ Dđk : Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ C: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phát sinh trong kỳ Stp: Khối lƣợng sản phẩm hoàn thành trong kỳ Sd: Khối lƣợng sản phẩm dở dang cuối kỳ Ưu điểm: Phƣơng pháp này tính toán đơn giản, dễ làm, xác định chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ đƣợc kịp thời, phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm đƣợc nhanh chóng. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 21
22. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Nhược điểm: Độ chính xác không cao vì không tính đến các chi phí chế biến khác. Điều kiện áp dụng: Phƣơng pháp này phù hợp với những doanh nghiệp có chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn, khối lƣợng sản phẩm dở dang cuối kỳ ít và biến động không lớn so với đầu kỳ. b, Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo sản lượng ước tính tương đương Theo phƣơng pháp này, phải tính toán tất cả các khoản mục chi phí cho sản phẩm dở dang theo mức độ hoàn thành của chúng. Do vậy, trƣớc hết cần xác định khối lƣợng sản phẩm dở dang và mức độ chế biến của chúng để tính đổi khối lƣợng sản phẩm dở dang ra khối lƣợng sản phẩm hoàn thành tƣơng đƣơng. Sau đó, tính toán xác định từng khoản mục chi phí cho sản phẩm dở dang theo nguyên tắc: Đối với các khoản mục chi phí bỏ vào 1 lần ngay từ đầu quy trình sản xuất (nhƣ nguyên vật liệu chính trực tiếp, nguyên vật liệu trực tiếp) thì tính cho sản phẩm hoàn thành và sản phẩm dở dang nhƣ sau: Dđk + C Dck = Sd Stp + Sd Đối với các khoản mục chi phí bỏ dần trong quy trình sản xuất (nhƣ chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung)thì tính cho sản phẩm dở dang theo công thức: Dđk + C Dck = S’d Stp + S'd Trong đó: S’d = Sd % hoàn thành C: Đƣợc tính theo từng khoản mục phát sinh trong kỳ Ưu điểm: Phƣơng pháp này tính toán đƣợc chính xác và khoa học hơn phƣơng pháp trên. Nhược điểm: Khối lƣợng tính toán nhiều, việc đánh giá mức độ chế biến hoàn thành của sản phẩm dở dang khá phức tạp và mang tính chủ quan. Điều kiện áp dụng: Thích hợp với những doanh nghiệp mà chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiểm tỷ trọng không lớn trong tổng chi phí sản xuất, khối lƣợng sản xuất dở dang đầu kỳ và cuối kỳ biến động lớn. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 22
23. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng c ,Xác địnhgiá trị sản phẩm dở dang theo 50% chi phí chế biến Theo phƣơng pháp này, giả định mức độ chế biến hoàn thành của sản phẩm làm dở tính bình quân chung là 50% so với thành phẩm hoàn thành đối với tất cả các khoản mục chi phí. d Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí định mức hoặc chi phí kế hoạch Theo phƣơng pháp này, kế toán căn cứ vào khối lƣợng sản phẩm dở dang, mức độ hoàn thành của sản phẩm dở dang ở từng công đoạn sản xuất và định mức từng khoản mục chi phí ở từng công đoạn sản xuất để tính ra giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí định mức. Ưu điểm: Tính toán nhanh chóng, thuận tiện, đáp ứng yêu cầu thông tin tại mọi thời điểm. Nhược điểm: Độ chính xác của kết quả tính toán không cao, khó áp dụng vì thông thƣờng, khó xác định đƣợc định mức chuẩn xác. Điều kiện áp dụng: Thích hợp với những doanh nghiệp đã xây dựng đƣợc định mức chi phí hợp lý hoặc sử dụng phƣơng pháp tính giá thành theo định mức. 1.5. Tổ chức kế toán tính giá thành sản phẩm 1.5.1. Phương pháp tính giá thành sản phẩm Phƣơng pháp tính giá thành sản phẩm là phƣơng pháp sử dụng số liệu về chi phí sản xuất đã đƣợc tập hợp trong kỳ để tính toán ra tổng giá thành và giá thành đơn vị thực tế của sản phẩm theo từng khoản mục chi phí cho từng đối tƣợng tính giá thành. Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất, đặc điểm của sản phẩm, yêu cầu quản lý sản xuất và giá thành các doanh nghiệp phải lựa chọn cho mình một phƣơng pháp tính giá thành sản phẩm thích hợp. Việc lựa chọn đúng đắn phƣơng pháp tính giá thành sẽ góp phần vào việc hạ giá thành sản phẩm, đẩy mạnh tiêu thụ, tăng nhanh vòng quay vốn và đem lại lợi nhuận ngày càng nhiều cho doanh nghiệp Chi phí sản xuất đã tập hợp đƣợc là cơ sở để bộ phận kế toán tính giá thành thực tế của sản phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành. Việc tính giá thành sản phẩm chính xác giúp xác định và đánh giá chính xác kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp cho các nhà quản lý doanh nghiệp có những quyết định, giải pháp kịp thời, thích hợp để mở rộng hay thu hẹp sản xuất, để đầu tƣ vào mặt hàng, sản phẩm nào Do đó, trên cơ sở chi phí sản xuất đã tập Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 23
24. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng hợp đƣợc theo các đối tƣợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất, kế toán phải vận dụng phƣơng pháp tính giá thành hợp lý, phù hợp với đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh, với đặc điểm,tính chất sản phẩm, với yêu cầu, trình độ quản lý của doanh nghiệp và những quy định thống nhất chung của Nhà nƣớc. Có 7 phƣơng pháp tính giá thành chủ yếu: Phƣơng pháp tính giá thành giản đơn Phƣơng pháp tính giá thành phân bƣớc Phƣơng pháp tính giá thành theo đơn hàng Phƣơng pháp tính giá thành loại trừ chi phí Phƣơng pháp tính giá thành theo hệ số Phƣơng pháp tính giá thành theo tỷ lệ Phƣơng pháp tính giá thành theo định mức a, Phương pháp trực tiếp (còn gọi là phương pháp giản đơn): Theo phƣơng pháp này, đối tƣợng kế toán chi phí sản xuất và đối tƣợng tính giá thành phù hợp nhau, kỳ tính giá thành phù hợp kỳ báo cáo kế toán là hàng tháng. Kế toán căn cứ vào chi phí sản xuất đã tập hợp đƣợc kết quả hạch toán nghiệp vụ về khối lƣợng sản phẩm hoàn thành và dở dang để đánh giá sản phẩm dở dang, từ đó, tính giá thành sản phẩm theo công thức: Z = Dđk + C – Dck Z z = Stp Trong đó: Dđk : Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ C : Tổng chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ Dck : Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ z : Giá thành đơn vị sản phẩm Stp : Khối lƣợng sản phẩm hoàn thành Ưu điểm: Tính toán nhanh, đơn giản, không đòi hỏi trình độ cao Nhược điểm: Phạm vi áp dụng hẹp Điều kiện áp dụng: Đối với những doanh nghiệp thuộc loại hình sản xuất giản đơn, có số lƣợng mặthàng ít, sản xuất với khối lƣợng lớn, chu kỳ sản xuất ngắn. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 24
25. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng b, Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng Trong phƣơng pháp này, mỗi đơn đặt hàng đƣợc mở một “Phiếu tính giá thành công việc” hay gọi là “Phiếu tính giá thành theo đơn đặt hàng”. Phiếu tính giá thành công việc đƣợc lập cho từng đơn đặt hàng khi phòng kế toán nhận đƣợc thông báo và lệnh sản xuất đã đƣợc phát ra cho công việc đó. Tất cả các phiếu tính giá thành công việc đƣợc lƣu trữ khi sản phẩm đang sản xuất, chúng có tác dụng nhƣ các báo cáo sản phẩm sản xuất dở dang khi sản phẩm hoàn thành và giao cho khách hàng, các phiếu tính giá thành công việc đƣợc cung cấp từ khâu sản xuất sang khâu thành phẩm. 1.5.2. Tính giá thành sản phẩm trong một số loại hình doanh nghiệp a, Doanh nghiệp có công nghệ sản xuất giản đơn Thƣờng là những doanh nghiệp có quy trình sản xuất chỉ tạo ra một hoặc một vài mặt hàng, chu kỳ sản xuất ngắn. Đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất có thể là sản phẩm hoặc toàn bộ quá trình sản xuất, đối tƣợng tính giá thành là sản phẩm cuối cùng. Công việc tính giá thành thƣờng đƣợc tiến hành vào cuối tháng theo phƣơng pháp trực tiếp. b, Doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng Thƣờng là những doanh nghiệp có đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất là từng đơn đặt hàng, đối tƣợng tính giá thành là sản phẩm của từng đơn đặt hàng. Việc tính giá thành chỉ đƣợc tiến hành khi đơn đặt hàng đã hoàn thành theo các phƣơng pháp tính giá thành phù hợp. Đối với những đơn đặt hàng đến kỳ lập báo cáo tài chính mà chƣa hoàn thành thì toàn bộ chi phí đã tập hợp theo đơn đó đƣợc coi là chi phí sản xuất dở dang chuyển kỳ sau. c, Doanh nghiệp có công nghệ sản xuất phức tạp theo kiểu chế biến liên tục Là những doanh nghiệp có quy trình công nghệ chế tạo sản phẩm gồm nhiều bƣớc nối tiếp nhau theo một trinh tự nhất định. Mỗi bƣớc tạo ra một loại bán thành phẩm. Bán thành phẩm của bƣớc trƣớc là đối tƣợng chế biến của bƣớc tiếp theo. Cứ nhƣ vậy cho đến bƣớc cuối cùng làm ra thành phẩm. Đối tƣợng tập hợp chi phí là từng giai đoạn công nghệ; đối tƣợng tính giá thành có thể là sản phẩm ở từng giai đoạn hoặc sản phẩm ở giai đoạn cuối cùng. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 25
26. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Phƣơng pháp tính giá thành thƣờng là phƣơng pháp trực tiếp kết hợp với phƣơng pháp tổng cộng chi phí, hoặc hệ số, hoặc tỷ lệ. 1.6. Các hình thức sổ kế toán áp dụng trong doanh nghiệp Doanh nghiệp đƣợc áp dụng một trong năm hình thức kế toán sau: Hình thức kế toán Nhật ký chung; Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái; Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ; Hình thức kế toán Nhật ký- Chứng từ; Hình thức kế toán trên máy vi tính. Trong mỗi hình thức sổ kế toán có những quy định cụ thể về số lƣợng, kết cấu, mẫu sổ, trình tự, phƣơng pháp ghi chép và mối quan hệ giữa các sổ kế toán. Doanh nghiệp phải căn cứ vào quy mô, đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh, yêu cầu quản lý, trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán, điều kiện trang bị kỹ thuật tính toán, lựa chọn một hình thức kế toán phù hợp và phải tuân thủ theo đúng quy định của hình thức sổ kế toán đó, gồm: Các loại sổ và kết cấu các loại sổ, quan hệ đối chiếu kiểm tra, trình tự, phƣơng pháp ghi chép các loại sổ kế toán. 1.6.1. Hình thức kế toán Nhật ký chung Đặc trƣng cơ bản của hình thức kế toán Nhật ký chung: Tất cả các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh đều phải đƣợc ghi vào sổ Nhật ký, mà trọng tâm là sổ Nhật ký chung, theo trình tự thời gian phát sinh và theo nội dung kinh tế (định khoản kế toán) của nghiệp vụ đó. Sau đó lấy số liệu trên các sổ Nhật ký chung để ghi Sổ Cái theo từng nghiệp vụ phát sinh. Hình thức kế toán Nhật ký Chung gồm các loại sổ chủ yếu sau: Sổ Nhật ký chung, Sổ Nhật ký đặc biệt; Sổ Cái; Các sổ, thẻ kế toán chi tiết. 1.6.2. Hình thức kế toán Nhật ký – Sổ cái Đặc trƣng cơ bản của hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái: Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh đƣợc kết hợp ghi chép theo trình tự thời gian và theo nội dung kinh tế (theo tài khoản kế toán) trên cùng một quyển sổ kế toán tổng hợp duy nhất là sổ Nhật ký - Sổ Cái. Căn cứ để ghi vào sổ Nhật ký - Sổ Cái là các chứng từ kế toán hoặc Bảng tổng hợp chứng từ kế toán cùng loại. Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái gồm có các loại sổ kế toán sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 26
27. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Nhật ký - Sổ Cái; Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết. 1.6.3. Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ Đặc trƣng cơ bản của hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ: Căn cứ trực tiếp để ghi sổ kế toán tổng hợp là “Chứng từ ghi sổ”. Việc ghi sổ kế toán tổng hợp bao gồm: + Ghi theo trình tự thời gian trên Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ. + Ghi theo nội dung kinh tế trên Sổ Cái. Chứng từ ghi sổ do kế toán lập trên cơ sở từng chứng từ kế toán hoặc Bảng Tổng hợp chứng từ kế toán cùng loại, có cùng nội dung kinh tế. Chứng từ ghi sổ đƣợc đánh số hiệu liên tục trong từng tháng hoặc cả năm (theo số thứ tự trong Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ) và có chứng từ kế toán đính kèm, phải đƣợc kế toán trƣởng duyệt trƣớc khi ghi sổ kế toán Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ gồm có các loại sổ kế toán sau: Chứng từ ghi sổ; Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ; Sổ Cái; Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết. 1.6.4. Hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ Đặc trƣng cơ bản của hình thức kế toán Nhật ký-Chứng từ (NKCT): Tập hợp và hệ thống hoá các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo bên Có của các tài khoản kết hợp với việc phân tích các nghiệp vụ kinh tế đó theo các tài khoản đối ứng Nợ. Kết hợp chặt chẽ việc ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian với việc hệ thống hoá các nghiệp vụ theo nội dung kinh tế (theo tài khoản). Kết hợp rộng rãi việc hạch toán tổng hợp với hạch toán chi tiết trên cùng một sổ kế toán và trong cùng một quá trình ghi chép. Sử dụng các mẫu sổ in sẵn các quan hệ đối ứng tài khoản, chỉ tiêu quản lý kinh tế, tài chính và lập báo cáo tài chính. Hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ gồm có các loại sổ kế toán sau: Nhật ký chứng từ; Bảng kê; Sổ Cái; Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 27
28. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Sổ hoặc thẻ kế toán chi tiết. 1.6.5. Hình thức kế toán trên máy vi tính Đặc trƣng cơ bản của Hình thức kế toán trên máy vi tính là công việc kế toán đƣợc thực hiện theo một chƣơng trình phần mềm kế toán trên máy vi tính. Phần mềm kế toán đƣợc thiết kế theo nguyên tắc của một trong bốn hình thức kế toán hoặc kết hợp các hình thức kế toán quy định trên đây. Phần mềm kế toán không hiển thị đầy đủ quy trình ghi sổ kế toán, nhƣng phải in đƣợc đầy đủ sổ kế toán và báo cáo tài chính theo quy định. Các loại sổ của Hình thức kế toán trên máy vi tính: Phần mềm kế toán đƣợc thiết kế theo Hình thức kế toán nào sẽ có các loại sổ của hình thức kế toán đó nhƣng không hoàn toàn giống mẫu sổ kế toán ghi bằng tay. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 28
29. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng CHƢƠNG 2 THỰC TẾ CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI VẬN TẢI VÀ XÂY DỰNG SỐ 1 2.1 Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của Công ty. Công ty CP Thƣơng mại – Vận tải và Xây dựng số 1 đƣợc thành lập theo, theo giấy phép đăng ký kinh doanh số do Sở kế hoạch và đầu tƣ Hải Phòng cấp Tên đầy đủ: Công ty CP Thƣơng mại – Vận tải và Xây dựng số 1. Trụ sở chính: Số 1A – Minh Khai – Hồng Bàng – Hải Phòng. Tel: 0313.538.717 Fax: 0313.538.717 Công ty có xuởng sản xuất tại số 1A – Cam Lộ 9 – Hùng Vƣơng – HB - HP Công ty CP Thƣơng mại – Vận tải và Xây dựng số 1 là một doanh nghiệp có tƣ cách pháp nhân, có quỳên và nghĩa vụ dân sự theo luật định. Hạch toán kế toán độc lập, có tài khoản bằng Việt Nam đồng tại Ngân hàng VP Bank và Ngân hàng Công Thƣơng – CN Ngô Quỳên, đƣợc sử dụng con dấu riêng theo quy định của Nhà nƣớc và hoạt động theo điều lệ của công ty. 2.2 Đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty. 2.2.1 Hình thức pháp lý: Loại hình doanh nghiệp: Công ty Cổ phần Hình thức sở hữu vốn: Vốn vay và vốn tự có. 2.2.2 Lĩnh vực kinh doanh của công ty bao gồm: Sản xuất và kinh doanh, cho thuê các sản phẩm phục vụ xây dựng nhƣ: giáo PAL, giáo hoàn thiện, Cốp pha sắt Kinh doanh các loại cầu phong gỗ, xà gồ gỗ, cốp pha gỗ Kinh doanh các mặt hàng nhƣ thanh U100, I100, V45, V50 2.2.3 Thực trạng tài chính của công ty trong 3 năm qua Công ty CP Thƣơng mại – Vận tải và Xây dựng số 1 là doanh nghiệp đƣợc thành lập bằng vốn tự có và vốn vay, qua 4 năm xây dựng và hoạt động, bên cạnh những kết qủa đạt đƣợc, công ty còn gặp không ít những khó khăn, tuy nhiên công ty luôn cố gắng hoàn thành những mục tiêu mà công ty đã đặt ra. Thực trạng tài chính của công ty qua 3 năm gần đây (đƣợc thể hiện qua biểu 1.1) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 29
30. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng BIỂU SỐ 2.1 KẾT QỦA HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY TRONG 3 NĂM 2008-2009-2010 ST Chỉ tiêu Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010 T 1 DT bán hàng và cung cấp DV 9.256.421.458 10.535.669.31 12.984.099.646 7 2 Các khoản giảm trừ 0 0 0 3 DTT bán hàng vàcungcấpDV 9.256.421.458 10.535.669.31 12.984.099.646 7 4 Giá vốn hàng bán 8.334.576.124 9.466.841.880 11.342.752.403 5 Lãi gộp 1.021.845.334 1.068.827.437 1.641.347.243 6 Doanh thu hoạt động TC 2.356.347 3.733.894 5.866.947 5 CPH Đ tài chính 100.253.697 140.881.431 232.600.000 6 Trong đó: lãi vay 100.253.697 140.881.431 232.600.000 7 Chi phí bán hàng 185.236.347 200.210.518 278.481.717 8 Chi phí QLDN 103.243.698 120.564.843 162.325.000 9 LN từ HĐSXKD 530.755.245 603.463.751 973.807.473 10 Thu nhập khác 0 0 0 11 Chi phí khác 0 0 0 12 Lợi nhuận khác 0 0 0 13 Tổng LN trứớc thuế 530.755.245 603.463.751 973.807.473 14 Thuế TNDN hiện hành 132.688.811 150.859.188 243.451.868 15 Thuế TNDN hoãn lại 0 0 0 16 Lợi nhuận sau thuế 398.066.434 452.577.563 730.355.605 Qua bảng số liệu ta thấy, DTT qua các năm tăng dần, năm 2008 là 27.850.124.780, năm 2009 tăng 1.099.517.760 tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 7.7%, năm 2010 tăng 1.584.230.720 so với năm 2009 tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 10.3%. DTT qua các năm tăng do sự tác động của điều kiện kinh tế xã hội, nền kinh tế đang dần hồi phục sau khủng hoảng, do đó các dự án xây dựng tiếp tục đi vào hoạt động, công ty có những khách hàng mới. Hơn nữa, nhu cầu xây dựng của mọi ngƣời đang tăng cao cũng là một trong những nguyên nhân làm DTT tăng qua các năm. Giá vốn hàng bán cũng tăng dần qua các năm, năm 2008 là 26.147.875.453, năm 2009 tăng 965.078.139, tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 7.69%, năm 2010 là 29.031.479.749, tăng 1.318.526.157 so với năm 2009, tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 9.76%. DTT tăng tƣơng ứng với giá vốn hàng bán tăng, chứng Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 30
31. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng tỏ công ty có sự quản lý tốt về chi phí. Ngoài ra, chi phí tài chính, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp cũng tăng dần qua các năm, điểu này làm cho tổng lợi nhuần trƣớc thuế tăng dần qua các năm, cụ thể là năm 2008 là 898.652.506, tới năm 2009 tăng 82.234.004 là 981.328.009, tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 7.9%, năm 2010 tăng 117.717.790 so với năm 2009 là 1.194.116.399, tƣơng ứng với tỷ lệ tăng là 14.9%. Qua đây ta thây, doanh nghịêp dần khẳng định đƣợc uy tín và có chiến lƣợc sản xuất kinh doanh hiệu quả, đây là dấu hiệu tốt của doanh nghịêp nhƣng để hoạt động kinh doanh tốt hơn, doanh nghiệp cần phải nâng cao chất lƣợng sản phẩm và thực hiện tốt khâu bán hàng. 2.2.5 Quy trình sản xuất sản phẩm của công ty. Quy trình sản xuất giáo hoàn thiện (Giáo HT). Thép ống hộp các loại Cắt thép ống theo tỷ lệ Hàn các khung giáo Phun sơn Nhập kho thành phẩm Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 31
32. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty. Mô hình tổ chức bộ máy quản lý Bộ máy quản lý của công ty gồm 2 cấp. Cấp 1: Hội đồng quản trị, Giám đốc Cấp 2: các phòng ban, phân xƣởng. Sơ đồ 2.1: SƠ ĐỒ BỘ MÁY QUẢN LÝ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ GIÁM ĐỐC PHÒNG PHÒNG KẾ CÁC PHÂN PHÒNG KINH TOÁN XƢỞNG SẢN BẢO VỆ DOANH XUẤT Chức năng nhiệm vụ của từng phòng ban Với tổ chức bộ máy nhƣ trên, mỗi cấp mỗi bộ phận đều có một chức năng và quyền hạn nhất định. Các bộ phận này có vai trò quan trọng trong việc điều hành, quản lý và giúp cho công ty vận hành, ăn khớp với nhau. Hội đồng quản trị: Là cơ quan quản lý công ty, có toàn quyền nhân danh công ty để quyết định và thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp của công ty. Giám đốc: Do hội đồng quản trị bổ nhiệm và là ngƣời đại diện theo pháp luật. Là ngƣời điều hành công việc kinh doanh hằng ngày của công ty, chịu sự giám sát của HĐQT và trƣớc pháp luật về việc thực hiện các quyền và nhiệm vụ đƣợc giao. Trƣởng phòng: do HĐQT bổ nhiệm để giúp việc cho giám đốc về các nghiệp vụ, giúp giám đốc quản lý điều hành thực hiện một hoặc một số công việc đƣợc giao. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 32
33. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Phòng kinh doanh: giúp giám đốc hoạch định chiến lƣợc SXKD của công ty và chịu trách nhiệm nắm chắc toàn bộ nội dung công việc kỹ thuật chế bản in theo mẫu đặc biệt là hàng mới và kế hoạch cung ứng vật tƣ. Phòng kế toán: Ghi chép và hạch toán các khoản thu chi theo luật kế toán, đồng thời tham mƣu cho giám đốc về lĩnh vực quản lý tài chính. Các phân xƣởng sản xuất: Có nhiệm vụ sản xuất các sản phẩm, đảm bảo cho quá trình sản xuất diễn ra liên tục. sản phẩm đƣợc hoàn thành theo đúng tiến độ hợp đồng. Tổ trƣởng sản xuất quản lý giao việc TT cho NLĐ của tổ Phòng bảo vệ: Theo dõi và tổng hợp tình hình chung của công ty về an ninh trật tự 2.4 Mô hình tổ chức bộ máy kế toán Công ty CP Thƣơng mại – Vận tải và Xây dựng số 1 là một doanh nghiệp có hệ thống kế toán độc lập, mô hình tổ chức tập trung. Niên độ kế toán: từ 01/01 đến 31/12 năm báo cáo Đơn vị tiền tệ sử dụng: ĐVN Hình thức kế toán áp dụng: Hình thức Nhật ký chung. Chức năng nhiệm vụ của PKT Theo dõi các hoạt động tài chính của doanh nghiệp, tập hợp phản ánh các khoản thu chi trong công ty, kiểm tra chứng từ xuất nhập NVL. Báo cáo giám đốc kịp thời các biến động của tài sản, quản lý việc tính toán và kiểm tra chỉ tiêu các quỹ tiền mặt, tiền lƣơng, tiền thƣởng, và các khoản phụ cấp cho CBCNV bằng tiền mặt. Đôn đốc thu các khoản nợ, theo dõi việc dùng TSCĐ, TSLĐ, vốn lƣu động, tính KH TSCĐ. Định kỳ tiến hành phân tích hoạt động kinh tế của Công ty, thực hiện chế độ hạch toán kinh tế, lập BCTC. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán. Bộ máy kế toán của công ty đƣợc tổ chức theo mô hình tập trung, nghĩa là phòng tài vụ của công ty cũng là phòng KT, thực hiện toàn bộ công tác kế toán tài chính của Công ty từ xử lý chứng từ, ghi sổ kế toán tổng hợp, sổ kê toán chi tiết đến việc lập báo cáo kế toán. Mỗi KTV sẽ đảm nhận chức năng nhiệm vụ của mình dƣới sự chỉ đạo tập trung thống nhất của kê toán trƣởng, đảm bảo sự chuyên môn hóa của cán bộ kế toán, đồng thời phát huy đƣợc trình độ của mỗi nhân viên. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 33
34. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Sơ đồ 2.2: SƠ ĐỒ TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN KẾ TOÁN TRƢỞNG Kế toán vật Kế toán tiền lƣơng Thủ quỹ tƣ, TSCĐ công nợ tiền mặt, NH Kế toán trƣởng: chịu trách nhiệm kế toán tổng hợp cuối cùng các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, kiểm tra so sánh đối chiếu các chứng từ do các kế toán viên cung cấp. Lập báo cáo tài chính. Chịu trách nhiệm trƣớc giám đốc công ty, tổ chức điều hành công tác kế toán của công ty, cơ quan thuế. Đôn đốc giám sát và kiểm tra công việc do kế toán viên thực hiện. Đồng thời kế toán trƣởng kiêm kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Kế toán vật tƣ, TSCĐ: Chịu trách nhiệm quản lý, thống kê theo dõi số lƣợng vật tƣ nhập xuất dùng. Đồng thời chịu trách nhiệm quản lý, kiểm kê theo dõi tình trạng của TSCĐ. Tính toán và phân bổ khấu hao TSCĐ vào các khoản chi phí. Kế toán tiền lƣơng, công nợ tiền mặt, ngân hàng: thanh toán các khoản lƣơng phụ cấp, cho CBCNV, trích trả các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ, của công nhân theo chế độ. Đồng thời kế toán viên này còn chịu trách nhiệm theo dõi công nợ của công ty, thực hiện ghi chép và đối chiếu thu chi, tồn quỹ tiền mặt. Chịu trách nhiệm l liên hệ với ngân hàng mà công ty có mở tài khoản, thực hiện các nghiệp vụ liên quan tới ngân hàng. Thủ quỹ: làm nhiệm vụ nhận tiền nhập quỹ, chi tiêu từ quỹ Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 34
35. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.52 Thực tế tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 2.5.1 Khái quát chung Công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 đều tuân thủ những quy định sau trong việc tổ chức công tác kế toán: Công ty áp dụng chế độ kế toán theo quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20 tháng 03 năm 2006 của Bộ trƣởng Bộ tài chính. Niên độ kế toán: Công ty tính niên độ kế toán theo năm tài chính, ngày bắt đầu một niên độ kế toán mới là ngày 01/01 dƣơng lịch và ngày kết thúc niên độ là ngày 31/12 của năm. Công ty hạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên. Tính thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ. Phƣơng pháp khấu hao TSCĐ: phƣơng pháp khấu hao theo đƣờng thẳng (theo tháng). Phƣơng pháp xác định giá trị nguyên vật liệu xuất kho: áp dụng phƣơng pháp bình quân gia quyền cả kỳ dự trữ. Công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 là công ty hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, với hệ thống sổ kế toán áp dụng hình thức Nhật ký chung; hệ thống tài khoản áp dụng hệ thống tài khoản kế toán của Việt Nam; Hệ thống báo cáo kế toán tuân theo mẫu báo cáo tài chính áp dụng tại Việt Nam. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 35
36. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng sơ đồ 2.3: Sơ đồ luân chuyển chứng từ theo hình thức Nhật ký chung. Chứng từ gốc Sổ nhật ký đặc Nhật ký chung Sổ chi tiết biệt Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Ghi chú: Ghi hằng ngày: Ghi cuối tháng hoặc định kỳ: Quan hệ đối chiếu, kiểm tra: Hằng ngày căn cứ vào chứng từ gốc, kế toán phản ánh vào sổ chi tiết có liên quan. Riêng các nghiệp vụ chi tiền mặt đƣợc ghi vào sổ nhật ký tiền mặt đồng thời thủ quỹ theo dõi trên sổ quỹ, các nghiệp vụ cần theo dõi chi tiết thì đƣợc ghi vào các sổ chi tiết. Các nghiệp vụ còn lại đƣợc ghi vào nhật ký chung, sau đó kế toán ghi vào sổ các tài khoản liên quan. Cuối tháng kế toán phải tổng kết số liệu từ nhật ký chung lên sổ cái, từ sổ chi tiết lên bảng tổng hợp chi tiết từng tài khoản, thủ quỹ cũng tiến hành tổng hợp quỹ và cũng đối chiếu với sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết. Sau khi đối chiếu, điều chỉnh (nếu có) kế toán lập bảng cân đối phát sinh từng tháng. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 36
37. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Đến cuối quý, kế toán căn cứ vào ba bảng cân đối tài khoản và bảng tổng hợp chi tiết đƣợc sử dụng để lập các báo cáo tài chính cho công ty. 2.5.2. Hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán Hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán của công ty áp dụng theo chuẩn mực kế toán mới ban hành theo quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20 tháng 3 năm 2006 của Bộ trƣởng Bộ tài chính. Chứng từ kế toán: Chứng từ tiền : phiếu thu, phiếu chi, giấy đề nghị tạm ứng, giấy thanh toán tiền tạm ứng. Chứng từ hàng tồn kho: Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, biên bản nhập hàng, biên bản kiểm kê vật tƣ, sản phẩm, hàng hoá. Chứng từ tài sản cố định: biên bản giao nhận TSCĐ, biên bản thanh lý TSCĐ. Chứng từ lao động tiền lương: Bảng chấm công, Bảng thanh toán tiền lƣơng, bảng thanh toán BHXH, bảng thanh toán tiền thƣởng. Chứng từ bán hàng: Hóa đơn GTGT, Biên bản giao hàng. Hệ thống tài khoản kế toán: Các tài khoản chủ yếu đƣợc chi tiết đến cấp 3 và cấp 4. 2.5.3. Hệ thống sổ kế toán của Công ty Để đáp ứng yêu cầu quản lý, tạo điều kiện cho công tác hạch toán đƣợc thuận lợi, Công ty áp dụng mẫu sổ theo hình thức Nhật ký chung. Sổ sách sử dụng: Sổ Nhật kí chung, Sổ Cái tài khoản, Sổ Chi tiết, Bảng Tổng hợp chi tiết. Ví dụ: Sổ chi tiết nguyên vật liệu hàng hóa, thành phẩm, sổ chi tiết bán hàng 2.5.4. Hệ thống báo cáo kế toán của công ty Các phần hành kế toán có mối liên hệ chặt chẽ với nhau trong việc tổng hợp và chuyển số liệu cho nhau. Sau khi khớp số liệu trong các phần hành, kế toán lập báo cáo tài chính về hoạt động kinh doanh của toàn công ty. Các báo cáo tài chính bao gồm: Bảng cân đối kế toán (Mẫu số B01-DN) Báo cáo kết quả kinh doanh (Mẫu số B02-DN) Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ (Mẫu số B03-DN) Thuyết minh báo cáo tài chính (Mẫu số B09-DN) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 37
38. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.6. Thực trạng tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 2.6.1. Đặc điểm và cách phân loại chi phí sản xuất. Để thuận tiện cho công tác quản lý, hạch toán, kiểm tra chi phí cũng nhƣ phục vụ cho việc ra các quyết định kinh doanh, chi phí sản xuất tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1 đƣợc phân loại theo mục đích và công dụng chi phí. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất trong Công ty đƣợc chia thành các khoản mục khác nhau. Mỗi khoản mục chi phí bao gồm những chi phí có cùng mục đích và công dụng, không phân biệt chi phí đó có nội dung kinh tế nhƣ thế nào. Chính vì vậy, phân loại chi phí theo cách này còn đƣợc gọi là phân loại chi phí theo khoản mục. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất đƣợc chia thành các khoản mục:  Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (CPNVLTT): Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là toàn bộ chi phí nguyên vật liệu đƣợc sử dụng trong quá trình sản xuất ra sản phẩm, dịch vụ.  Chi phí nhân công trực tiếp (CPNCTT): Bao gồm tiền lƣơng và các khoản phải trả trực tiếp cho công nhân sản xuất, các khoản trích theo lƣơng của công nhân sản xuất nhƣ BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN.  Chi phí sản xuất chung (CPSXC): Là các khoản chi phí liên quan đến việc phục vụ và quản lý sản xuất trong phạm vi phân xƣởng, đội sản xuất. 2.6.2. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. a, Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Việc xác định đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất là khâu đặc biệt cần lƣu tâm trong toàn bộ công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Đối với Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của Công ty là quy trình sản xuất giản đơn, tổ chức sản xuất chuyên môn hóa theo sản phẩm. Công ty có 2 phân xƣởng chính , mỗi phân xƣởng có nhiệm vụ sản xuất một loại sản phẩm nhất định, cụ thể là: phân xƣởng giáo chuyên sản xuất các loại giáo nhƣ giáo hoàn thiện; phân xƣởng cốp pha sắt chuyên sản xuất các loại cốp pha sắt. Các phân xƣởng này hoàn toàn độc lập với nhau và quy trình công nghệ để sản xuất mỗi loại sản phẩm ở từng phân xƣởng là hoàn toàn khác nhau. Căn cứ vào đặc thù này mà đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất ở Công ty là hạch toán theo từng sản phẩm sản xuất ở từng phân xƣởng. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 38
39. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Công ty áp dụng phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên để hạch toán chi phí sản xuất. Toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ đều đƣợc hạch toán theo từng phân xƣởng và đƣợc phản ánh thƣờng xuyên thông qua các sổ chi tiết hạch toán chi phí cho từng loại sản phẩm đã sản xuất và hoàn thành tƣơng ứng. b, Đối tượng tính giá thành sản phẩm Đối tƣợng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành cần phải tính tổng giá thành và giá thành đơn vị. Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 tiến hành sản xuất hàng loạt, sản phẩm không đƣợc đặt mua trƣớc khi sản xuất, hơn nữa quy trình công nghệ sản xuất giản đơn, chu kỳ sản xuất ngắn do đó đối tƣợng tính giá thành là sản phẩm hoàn thành của quá trình sản xuất. 2.6.3. Kỳ tính giá thành và phương pháp tính giá thành sản phẩm. Kỳ tính giá thành là khoảng thời gian kể từ thời điểm kế toán mở sổ chi phí để tập hợp chi phí sản xuất đến thời điểm kế toán khóa sổ chi phí để tính giá thành sản phẩm. Mỗi đối tƣợng tính giá thành căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất và chu kỳ sản xuất sản phẩm để xác định kỳ tính giá thành cho chính xác, phù hợp với công tác hạch toán chi phí và thích ứng với biến động giá cả trên thị trƣờng. Tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1, do đặc điểm tổ chức sản xuất của công ty là sản xuất với khối lƣợng lớn, chu kỳ sản xuất ngắn và liên tục nên kỳ tính giá thành trong từng phân xƣởng đƣợc lấy vào thời điểm cuối mỗi tháng. Việc xác định nhƣ vậy đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty, đảm bảo tính giá thành một cách kịp thời, nhanh chóng, cung cấp thông tin cho lãnh đạo trong công tác quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đƣợc hiệu quả hơn. Công ty áp dụng tính giá thành theo phƣơng pháp giản đơn để tính tổng giá thành và giá thành đơn vị. Phƣơng pháp này là phù hợp với đặc điểm sản xuất của công ty và giúp giảm bớt công việc cho kế toán. Theo phƣơng pháp này, giá thành sản phẩm đƣợc tính nhƣ sau: Tổng giá thành Giá trị sản Chi phí sản Giá trị sản sản phẩm = phẩm dở + xuất phát + phẩm dở hoàn thành dang đầu kỳ sinh trong kỳ dang cuối kỳ Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 39
40. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành Giá thành đơn vị sản phẩm = Tổng sản phẩm hoàn thành 2.6.4. Tài khoản, chứng từ, sổ sách kế toán sử dụng: a, Tài khoản kế toán sử dụng Để theo dõi một cách chi tiết các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, Công ty đã mở những tài khoản chi tiết để theo dõi. Công ty áp dụng phƣơng pháp kế toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên nên hệ thống tài khoản để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của công ty đƣợc thể hiện nhƣ sau: TK 621 – Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng cho sản xuất sản phẩm trong kỳ. TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp: Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí tiền lƣơng, các khoản trích BHXH, BHYT của công nhân trực tiếp sản xuất. TK 627 – Chi phí sản xuất chung: Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí liên quan tới phụ vụ quản lý sản xuất trong phạm vi tổ sản xuất nhƣ: chi phí nhân viên quản lý, chi phí vật liệu, công cụ dụng cụ, chi phí KH TSCĐ, chi phí dịch vụ mua ngoài TK 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang: Tài khoản này dùng để tập hợp toàn bộ chi phí sản xuất trong kỳ liên quan đến sản xuất sản phẩm, phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm. Tài khoản này mở chi tiết theo sản phẩm sản xuất. b, Chứng từ kế toán sử dụng: Hóa đơn giá trị gia tăng Phiếu xuất kho Bảng chấm công Bảng thanh toán tiền lƣơng Thẻ tính giá thành c, Sổ kế toán sử dụng: Sổ chi tiết các TK 621, 622, 627, 154 Sổ cái các TK 621, 622, 627, 15 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 40
41. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.6.5. Nội dung, trình tự hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1. 2.6.5.1. Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Công ty cổ phần thƣơng mại vận tải và xây dựng số 1 là công ty sản xuất các mặt hàng phục vụ cho xây dựng nhƣ giáo hoàn thiện, cốp pha sắt, . nên chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm (80%) nên việc hạch toán chính xác và đầy đủ chi phí này có tầm quan trọng lớn trong việc xác định lƣợng tiêu hao trong sản xuất đảm bảo tính giá thành chính xác. Nguyên vật liệu chính: Đây là những loại vật liệu tạo nên thực thể chính của sản phẩm nhƣ thép ống hộp các loại, khóa giáo, tôn Nguyên vật liệu phụ: Sơn, oxy, gas Nhiên liệu: Xăng, dầu Giá thực tế NVL xuất kho của Công ty đƣợc tính theo phƣơng pháp bình quân gia quyền cả kỳ dự trữ. Tức là cuối tháng, kế toán căn cứ vào số lƣợng NVL nhập kho, giá nhập kho theo chứng từ, lƣợng tồn đầu kỳ để tính giá xuất kho. Đơn giá vật Trị giá NVL tồn đầu kỳ + Trị giá NVL nhập trong kỳ = tƣ xuất kho SL NVL tồn đầu kỳ + Số lƣợng NVL nhập trong kỳ Cuối tháng trị giá NVL sử dụng đƣợc tính theo công thức: Trị giá NVL = Đơn giá NVL x Số lƣợng NVL xuất kho. Thủ kho dùng thẻ kho để phản ánh tình hình nhập, xuất, tồn vật tƣ về mặt số lƣợng. Kế toán sử dụng sổ chi tiết vật liệu, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa để phản ánh tình hình hiện có, biến động tăng giảm theo từng loại vật tƣ tƣơng ứng với thẻ kho đã đƣợc mở ở kho về mặt số lƣợng. Trị giá nguyên vật liệu mua vào đƣợc tính theo giá thực tế khi mua cộng với các chi phí liên quan đến công tác thu mua nhƣ chi phí vận chuyển, bốc dỡ Trị giá thực Trị giá hàng Chi phí thu Các khoản = + + tế hàng mua mua trên HĐ mua phát sinh giảm trừ Tài khoản sử dụng: Để tập hợp chi phí NVLTT, kế toán sử dụng TK621 – “Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp”. Tài khoản này có kết cấu nhƣ sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 41
42. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bên nợ: Trị giá thực tế nguyên vật liệu xuất dùng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ trong kỳ hạch toán. Bên có: Kết chuyển trị giá nguyên vật liệu thực tế sử dụng cho sản xuất sản phẩm trong kỳ vào tài khoản tính giá thành. Phản ánh trị giá nguyên vật liệu dùng không hết nhập lại kho. TK 621 không có số dư cuối kỳ. TK 621 đƣợc mở chi tiết cho từng phân xƣởng, cụ thể nhƣ sau: + TK 6211: Chi phí NVL trực tiếp của phân xƣởng giáo hoàn thiện + TK 6212: Chi phi NVL trực tiếp của phân xƣởng cốp pha sắt Chứng từ sử dụng, sổ kế toán sử dụng: Hóa đơn GTGT (trƣờng hợp mua nguyên vật liệu về xuất thẳng cho phân xƣởng sản xuất), Phiếu xuất kho, Sổ chi tiết TK 621, Sổ cái TK 621, Nội dung hạch toán: Căn cứ vào kế hoạch sản xuất, xƣởng sản xuất nhận kế hoạch sản xuất sẽ lập phiếu đề nghị lĩnh vật tƣ. Phiếu lĩnh vật tƣ sẽ đƣợc đƣa lên phòng kế toán viết phiếu xuất kho rồi chuyển qua bộ phận kho. Tại kho khi nhận đƣợc phiếu xuất kho, thủ kho sẽ căn cứ vào phiếu xuất kho để xuất vật tƣ, ghi số lƣợng vào phần thực xuất và ký nhận vào phiếu xuất kho Ví dụ: Căn cứ vào kế hoạch sản xuất gửi xuống phân xƣởng sản xuất, ngày 05 tháng 12 xuất nguyên vật liệu để sản xuất giáo hoàn thiện. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 42
43. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.2. Công ty CP TM VT và XD số 1 Số 1 Minh Khai – HB – HP Phiếu đề nghị lĩnh vật tƣ Ngày 05 tháng 12 năm 2010 STT Tên vật tƣ ĐVT Số lƣợng 1 Thép ống hộp các loại Kg 8000 2 Khóa ống giáo Chiếc 1200 3 Que hàn Bó 6 . . Bảng 2.3 Công ty CP TM VT&XD số 1 Mẫu số: 02-VT Số 1 Minh Khai-HB-HP PHIẾU XUẤT KHO QĐ: 15/2006/QĐ-BTC Ngày 20 tháng 3 năm 2006 Ngày 05 tháng 12 năm 2010 của Bộ trửơng BTC Số: 658 Nợ: TK 6211 Có: TK152 Họ tên ngƣời nhận hàng: Bùi Văn Hùng Địa chỉ: Công ty Lý do xuất kho: phục vụ sản xuất Xuất tại kho: Kho nguyên vật liệu Địa điểm: Công ty. ST Tên nhãn hiệu quy cách Mã số ĐVT Số lƣợng Đơn Thành T phẩm chất vật tƣ (sản Yêu Thực gía tiền phẩm, hàng hoá) cầu xuất A B C D 1 2 3 4 1 Thép ống hộp các loại Kg 8000 2 Khóa ống giáo Chiếc 1200 3 Que hàn Bó 6 Cộng Tổng số tiền (Viết bằng chữ): Số chứng từ gốc kèm theo: Ngày 05 tháng 12 năm 2010 Ngƣời lập phiếu Ngƣời nhận hàng Thủ kho Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 43
44. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Căn cứ vào báo cáo tồn kho đầu kỳ, các phiếu nhập trong kỳ, kế toán sẽ tính trị giá hàng xuất kho nhƣ sau: Tính trị giá xuất kho thép ống hộp các loại: Số lƣợng NVL tồn đầu kỳ: 500 kg Trị giá NVL tồn đầu kỳ: 7.361.000 Tình hình hàng nhập trong kỳ: Ngày 04 /12 nhập 10.000 kg Trị giá hàng nhập: 147.220.000 Ngày 10/12 nhập 15.000 kg Trị giá hàng nhập: 225.000.000 (15.000) Ngày 18/12 nhập 18.000 kg Trị giá hàng nhập: 279.000.000 (15.500) Ngày 24/12 nhập: 15.000 kg Trị giá hàng nhập: 234.000.000 (15.600). Tổng số lƣợng hàng nhập: 58.000 Tổng trị giá hàng nhập: 885.220.000. Số lƣợng hàng xuất trong kỳ: 55.000 7.361.000 + 885.220.000 Đơn giá hàng xuất = = 15.257,8 500 + 58.000 Trị giá xuất kho thép ống hộp: 55.000 x 15.257,8 = 839.178.718 Giả sử hoàn thành nhập kho 4000 khung Tƣơng tự ta có: Đơn giá khóa ống giáo: 4.200 Trị giá xuất kho khóa ống giáo: 4.200 x 8.460 = 35.532.000 Đơn giá que hàn: 365.000 Trị giá xuất kho que hàn: 365.000 x 40 = 14.600.000 Căn cứ vào số lƣợng vật liệu xuất kho, kế toán lập bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 44
45. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.4 BẢNG PHÂN BỔ VẬT LIỆU, CÔNG CỤ DỤNG CỤ Tháng 12 năm 2010 STT Có TK TK 152 TK153 TK 142 Nợ TK 1 TK 621 – Chi phí NVL 1.952.995.079 - Phân xƣởng giáo HT 889.310.718 - Phân xƣởng cốp pha sắt 1.063.684.361 2 TK 627 – Chi phí SXC 850.643 609.475 1.500.463 3 TK 642 – Chi phí quản lý doanh 570.879 654.673 3.002.004 nghiệp Cộng 1.954.416.601 1.264.148 4.502.467 Kế toán tiến hành tập hợp vào sổ nhật ký chung, sổ chi tiết tài khoản 621, sổ cái tài khoản 621. Thẻ kho căn cứ vào số liệu ở các phiếu xuất kho tiến hành tập hợp vào thẻ kho. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 45
46. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.5 Công ty CP TM VT và XD số 1 Mẫu số S03a-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trƣởng BTC) NHẬT KÝ CHUNG Năm 2010 ĐVT: ĐVN Ngày Chứng từ Diễn giải TK Số tiền ghi Số Ngày ĐƢ Nợ Có sổ hiệu tháng A B C D E 1 2 Số trang trƣớc 119.236.325.369 119.236.325.369 chuyển sang 31/12 PKT 31/12 Xuất kho NVL 621 1.952.995.079 19 152 1.952.995.079 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 1.952.995.079 28 NVLTT 621 1.952.995.079 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 141.890.000 29 NCTT 622 141.890.000 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 40.423.118 30 sản xuất chung 627 40.423.118 Cộng cuối năm 132.196.838.428 132.196.838.428 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 46
47. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.6 Công ty CP TM VT và XD số 1 Số 1 Minh Khai – HB – HP SỔ CHI TIẾT TK 6211 Phân xƣởng sx giáo HT Tháng 12 năm 2010 NT Chứng từ Diễn giải TK Số phát sinh Số dƣ ghi sổ ĐƢ SH NT Nợ Có Nợ Có Số dƣ đầu kỳ Số phát sinh 31/12 PKT 31/12 Xuất NVL SX 152 889.310.718 19 giáo HT 31/12 PKT 31/12 KC CP NVL TT 154 889.310.718 28 Cộng phát sinh 889.310.718 889.310.718 Tồn cuối kỳ - - Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng (ký, họ tên) (ký, họ tên) Bảng 2.7 Công ty CP TM VT và XD số 1 Mẫu số S03b-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 cuả Bộ trƣởng BTC) SỔ CÁI TK 621 Tháng 12 năm 2010 NT Chứng từ Diễn giải TK Số tiền ghi sổ ĐƢ SH NT Nợ Có Số dƣ đầu kỳ Số phát sinh 31/12 PKT 19 31/12 Xuất nguyên vật 152 1.952.995.079 liệu sản xuất sản phẩm 31/12 PKT 28 31/12 KC CPNVL TT 154 1.952.995.079 Cộng phát sinh 1.952.995.079 1.952.995.079 Tồn cuối kỳ - - Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 47
48. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.8 Công ty CP TM VT và XD số 1 Mẫu số S03b-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 cuả Bộ trƣởng BTC) THẺ KHO Tên nhãn hiệu, quy cách vật tƣ: Thép ống hộp các loại Đơn vị tính: Kg Ngày Số hiệu chứng từ Diễn giải Ngày nhập, Số lƣợng Ký xác tháng Nhập Xuất xuất Nhập Xuất Tồn nhận của kế toán. 500 04/12 PNK 455 Mua thép về nhập kho 04/12 10.000 10.500 05/12 PXK 480 Xuất thép để sản xuất giáo 05/12 8000. 2.500 10/12 PNK 464 Mua thép về nhập kho 10/12 15.000 17.500 11/12 PXK 491 Xuất thép để sản xuất giáo 11/12 7.500 10.000 15/12 PXK 498 Xuất thép để sản xuất giáo 15/12 9000 1.000 18/12 PNK 470 Mua thép về nhập kho 18/12 18.000 19.000 19/12 PXK 502 Xuất thép để sản xuất giáo 19/12 12.000 7.000 23/12 PXK 511 Xuất thép để sản xuất giáo 23/12 6.500 500 24/12 PNK 482 Mua thép về nhập kho 24/12 15.000 15.500 25/12 PXK 518 Xuất thép để sản xuất giáo 25/12 12.000 3.500 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Thủ kho Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 48
49. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.6.5.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp. Tiền lƣơng là một bộ phận cấu thành nên chi phí sản xuất, cho nên việc tính toán và phân bổ chính xác chi phí tiền lƣơng vào giá thành sản phẩm sẽ góp phần hạ giá thành, cải thiện đời sống cho cán bộ công nhân viên trong Công ty. Chi phí nhân công trực tiếp là tiền lƣơng và các khoản trích theo lƣơng của công nhân trực tiếp xử lý nguyên vật liệu trực tiếp bằng tay hoặc thông qua sử dụng các công cụ máy móc, thiết bị. Sử dụng lao động hợp lý sẽ tăng năng suất lao động làm giảm lƣợng hao phí lao động trên một khối lƣợng công việc sẽ là cơ sở làm giảm giá thành và tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Do đó hạch toán chi phí nhân công chính xác, đầy đủ sẽ tạo điều kiện nâng cao công tác quản lý lao động, sử dụng lao động hiệu quả tạo điều kiện tái sản xuất sức lao động. Tài khoản sử dụng: Để hạch toán chi phí nhân công trực tiếp, kế toán sử dụng TK 622 – “Chi phí nhân công trực tiếp”. Tài khoản này có kết cấu nhƣ sau: Bên nợ: Chi phí nhân công trực tiếp tham gia quá trình sản xuất sản phẩm, thực hiện dịch vụ bao gồm: tiền lƣơng, tiền công lao động và các khoản trích trên tiền lƣơng, tiền công theo quy định phát sinh trong kỳ. Bên có: Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào tài khoản tính giá thành. TK 622 không có số dư cuối kỳ. TK 622 đƣợc mở chi tiết cho từng phân xƣởng, cụ thể nhƣ sau: + TK 6221: Chi phí NCTT trực tiếp của phân xƣởng giáo hoàn thiện + TK 6222: Chi phi NCTT trực tiếp của phân xƣởng cốp pha sắt. Hệ thống chứng từ, sổ sách: Bảng chấm công, bảng thanh toán lƣơng, bảng phân bổ lƣơng và các khoản trích theo lƣơng, sổ chi tiết TK 622, sổ cái TK 622 Chi phí nhân công trực tiếp tại công ty Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1 bao gồm: Tiền lƣơng của công nhân trực tiếp thực hiện lao vụ, dịch vụ. Tiền làm thêm giờ, tiền làm thêm ca 3 Các khoản phụ cấp, tiền thƣởng Các khoản trích theo lƣơng nhƣ: BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN Các khoản trích tại công ty: Công ty trích nộp các khoản theo quy định của Nhà nƣớc theo tỷ lệ sau: Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 49
50. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảo hiểm xã hội: 22% trong đó 16% tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và 6% khấu trừ vào lƣơng của ngƣời lao động. Bảo hiểm y tế: 4,5% trong đó 3% tính vào chi phí và 1,5% khấu trừ vào lƣơng của ngƣời lao động. Kinh phí công đoàn: 2% trong đó 2% tính vào chi phí Bảo hiểm thất nghiệp: 2% trong đó 1% tính vào chi phí và 1% khấu trừ vào lƣơng của ngƣời lao động. Công ty tiến hành trích nộp các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN trên tiền lƣơng cơ bản. Hình thức trả lương: Công ty trả lƣơng cho nhân viên sản xuất theo hình thức lƣơng thời gian. Cuối tháng, kế toán tiền lƣơng căn cứ vào bảng chấm công để tính lƣơng và lập bảng thanh toán lƣơng cho từng bộ phận. Sau đó, kế toán tiền lƣơng tiến hành tổng hợp vào Bảng tổng hợp lƣơng, Bảng phân bổ lƣơng và bảo hiểm. Tiền lƣơng của công nhân sản xuất đƣợc thanh toán một lần và vào cuối tháng. Công ty sử dụng lƣơng cơ bản là lƣơng theo hợp đồng đã đƣợc thỏa thuận giữa Công ty và ngƣời lao động. Ví dụ: Tính lƣơng phải trả cho anh Vũ Cao An – Phân xƣởng sản xuất giáo. Lƣơng theo hợp đồng: 1.800.000 Ngoài ra, anh còn có các khoản phụ cấp nhƣ sau: Phụ cấp đi lại: 450.000 Phụ cấp độc hại: 100.000 Phụ cấp nặng nhọc: 100.000 Tiền chuyên cần: 100.000 Tiền làm thêm giờ: 1.000.000 Vậy trong tháng 12, tổng lƣơng của anh An là: 1.800.000 + 450.000 + 100.000 + 100.000 + 1.000.000 +100.000 = 3.550.000 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 50
51. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Ngoài ra để hạch toán lƣơng và các khoản trích theo lƣơng, kế toán sử dụng các tài khoản: Nợ TK 111: Tiền mặt Nợ TK 141: Tạm ứng Nợ TK 334: Phải trả ngƣời lao động Có TK 3382: Kinh phí công đoàn Có TK 3383: Bảo hiểm xã hội Có TK 3384: Bảo hiểm y tế Có TK 3389: Bảo hiểm thất nghiệp Phản ánh các khoản tiền lƣơng và các khoản phụ cấp lƣơng phải trả công nhân viên theo quy định, kế toán ghi: Nợ TK 622: Công nhân trực tiếp sản xuất Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chung Nợ TK 641: Nhân viên bán hàng Nợ TK 642: Nhân viên quản lý doanh nghiệp Có TK 334: Phải trả công nhân viên Phản ánh các khoản khấu trừ vào lƣơng của công nhân viên, kế toán ghi: Nợ TK 334: Phải trả công nhân viên Có TK141: Tạm ứng Có TK 334: Phải trả, phải nộp khác Phản ánh các khoản thanh toán lƣơng cho công nhân viên, kế toán ghi: Nợ TK 334: Phải trả công nhân viên Có TK111: Tiền mặt Có TK 338 : Phải trả, phải nộp khác. Phương pháp hạch toán: Công ty có 2 phân xƣởng sản xuất là phân xƣởng sản xuất giáo hoàn thiện và phân xƣởng sản xuất cốp pha sắt, trong phân xƣởng sản xuất giáo hoàn thiện có 15 công nhân, phân xƣởng sản xuất cốp pha sắt có 25 công nhân. Cuối tháng, kế toán dựa vào bảng chấm công do tổ trƣởng phân xƣởng gửi lên để tính số lƣơng phải trả vào Bảng thanh toán lƣơng. Từ bảng thanh toán lƣơng, kế toán tiến hành phân bổ lƣơng và trích các khoản cho các phân xƣởng. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 51
52. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.9 Công ty CP TM VT và XD số 1 Số 1 Minh Khai – HB – HP BẢNG THANH TOÁN LƢƠNG Tháng 12 năm 2010 ST Họ tên C. Lƣơng thời gian Phụ cấp Tổng số Các khoản khấu trừ vào lƣơng Thực T vụ lĩnh Số T.tiền BHXH BHYT BHTN Tổng công 6% 1,5% 1% cộng I Bộ phận quản lý DN 1 Nguyễn Hƣơng Lan KT 27 2.800.000 500.000 3.200.000 168.000 42.000 28.000 238.000 2 Lê Thị Ngà KT 26 2.800.000 500.000 3.200.000 168.000 42.000 28.000 238.000 Cộng 22.000.000 2.800.000 24.800.000 1.320.000 330.000 220.000 1.870.000 II Bộ phận sản xuất 72.000.000 54.050.000 126.050.000 4.320.000 1.080.000 720.000 6.120.000 PX giáo HT 1 Vũ Cao An CN 27 1.800.000 1.750.000 3.550.000 108.000 27.000 18.000 153.000 2 V ũ Đức Toản CN 27 1.800.000 1.850.000 3.650.000 108.000 27.000 18.000 153.000 3 Phạm Văn Trƣờng CN 27 1.800.000 600.000 3.400.000 108.000 27.000 18.000 153.000 . Cộng 27.000.000 21.600.000 48.600.000 1.620.000 405.000 270.000 2.295.000 PX cốp pha sắt 1 Trần Văn Bình CN 27 1.800.000 800.000 3.600.000 108.000 27.000 18.000 153.000 2 Lê Hoàng Văn CN 27 1.800.000 900.000 3.700.000 108.000 27.000 18.000 153.000 Cộng 45.000.000 32.450.000 77.450.000 2.700.000 675.000 774.500 3.825.000 Cộng 115.300.000 65.550.000 180.850.000 6.918.000 1.729.500 1.153.000 9.800.500 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời lập biểu Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 52
53. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.10 Công ty CP TM VT và XD số 1 Mẫu số :11-LĐTL Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 cuả Bộ trƣởng BTC) BẢNG PHÂN BỔ TIỀN LƢƠNG VÀ BẢO HIỂM XÃ HỘI Tháng 12 năm 2010 STT Ghi TK 334 -Phải trả NLĐ TK 338- Phải trả, Phải nộp khác Tổng cộng có TK Lƣơng Các Cộng có KPCĐ BHXH BHYT BHTN Cộng có TK Ghi nợ khoản 2% 16% 3% 1% các TK A B 1 2 3 5 6 8 9 1 TK622 – CP 72.000.000 54.050.000 126.050.000 1.440.000 11.520.000 2.160.000 720.000 15.840.000 141.890.000 NCTT PX SX giáo 27.000.000 21.600.000 48.600.000 540.000 4.320.000 810.000 270.000 5.940.000 54.540.000 HT PX SX CPS 45.000.000 32.450.000 77.450.000 900.000 7.200.000 1.350.000 450.000 9.900.000 87.350.000 2 TK 627 7.000.000 2.000.000 9.000.000 140.000 1.120.000 210.000 70.000 1.540.000 10.540.000 Cộng 115.300.000 65.550.000 180.850.000 2.306.000 18.448.000 3.459.000 1.153.000 25.366.000 206.216.000 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời lập bảng Kế toán trƣởng (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 53
54. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.11 Công ty CP TM VT và XD số 1 Mẫu số S03a-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trƣởng BTC) NHẬT KÝ CHUNG Năm 2010 ĐVT: ĐVN Ngày Chứng từ Diễn giải TK Số tiền ghi Số Ngày ĐƢ Nợ Có sổ hiệu tháng A B C D E 1 2 Số trang trƣớc 119.236.325.369 119.236.325.369 chuyển sang 20/12 PC 20/12 Mua bình nƣớc lọc 627 600.000 670 cho phân xƣởng 133 60.000 111 660.000 31/12 PKT 31/12 Tính lƣơng phải 622 126.050.000 20 trả cho nhân viên 334 126.050.000 CNSX 31/12 PKT 31/12 Các khoản trích 622 15.840.000 21 theo lƣơng của 338 15.840.000 CNSX 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 141.890.000 29 NCTT 622 141.890.000 Cộng cuối năm 132.196.838.428 132.196.838.428 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 54
55. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.12 Công ty CP TM XD số 1 Số 1 Minh Khai – HB – HP SỔ CHI TIẾT TK 6221 Phân xƣởng giáo HT Tháng 12 năm 2010 NT Chứng từ Diễn giải TK Số phát sinh Số dƣ ghi sổ ĐƢ SH NT Nợ Có Nợ Có Số dƣ đầu kỳ Số phát sinh 31/12 PKT 31/12 Lƣơng CNTT 334 48.600.000 20 PX giáo HT 31/12 PKT 31/12 Các khoản trích 338 5.940.000 21 theo lƣơng của CNTT phân xƣởng giáo HT 31/12 PKT 31/12 KC CP CNTT 154 54.540.000 29 sản xuất. Cộng phát sinh 54.540.000 54.540.000 Tồn cuối kỳ - - Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng (ký, họ tên) (ký, họ tên) Bảng 2.13 Công ty CP TM XD số 1 Mẫu số S03b-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 cuả Bộ trƣởng BTC) SỔ CÁI TK 622 Tháng 12 năm 2010 NT ghi Chứng từ Diễn giải TKĐ Số tiền sổ Ƣ SH NT Nợ Có Số dƣ đầu kỳ Số phát sinh 31/12 PKT20 31/12 Lƣơng CNTT 334 126.050.000 31/12 PKT21 31/12 Khoản trích theo 338 15.840.000 lƣơng CNTT 31/12 PKT29 31/12 KC CPNCTT 154 141.890.000 Cộng phát sinh 141.890.000 141.890.000 Tồn cuối kỳ - - Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 55
56. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 2.6.5.3. Chi phí sản xuất chung. Tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1, chi phí sản xuất chung bao gồm: Chi phí tiền lƣơng và các khoản trích theo lƣơng của nhân viên phân xƣởng, tiền thƣởng có tính chất lƣơng cho các công việc không trực tiếp cung cấp dịch vụ trong công ty. Chi phí vật liệu dùng cho quản lý phân xƣởng nhƣ giấy bút, văn phòng phẩm, sửa chữa máy móc thiết bị. Chi phí công cụ dụng cụ sản xuất dùng trong phân xƣởng. Chi phí khấu hao tài sản cố định. Chi phí dịch vụ mua ngoài. Chi phí bằng tiền khác: nhƣ hội họp tiếp khách Tài khoản sử dụng: Để tập hợp chi phí sản xuất chung, Công ty sử dụng Tk 627 – “Chi phí sản xuất chung”. Tài khoản này có kết cấu nhƣ sau: Bên nợ: Chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ. Bên có: Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung. Kết chuyển chi phí sản xuất chung vào tài khoản chi phí giá thành. Chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ đƣợc ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ do mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thƣờng. Tài khoản 627 không có số dư cuối kỳ, được chia thành các tiểu khoản sau: Tk 6271: Chi phí nhân viên phân xƣởng. TK 6272: Chi phí vật liệu Tk 6273: Chi phí công cụ dụng cụ TK 6274: Chi phí khấu hao TSCĐ Tk 6277: Chi phí dịch vụ mua ngoài. Tk 6278: Chi phí bằng tiền khác. Chứng từ kế toán, sổ sách sử dụng để hạch toán: Bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ, sổ cái Tk 627 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 56
57. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 1, Chi phí nhân viên phân xưởng. Theo chế độ kế toán hiện hành, chi phí nhân viên phân xƣởng bao gồm tiền lƣơng, các khoản phụ cấp và các khoản trích theo lƣơng (BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN) của nhân viên quản lý phân xƣởng. Căn cứ vào bảng phân bổ tiền lƣơng và các khoản trích theo lƣơng, kế toán định khoản: Lƣơng nhân viên quản lý phân xƣởng: Nợ Tk 6271: 9.000.000 Có Tk 334: 9.000.000 Các khoản trích theo lƣơng: Nợ Tk 6271: 1.540.000 Có Tk 338: 1.540.000 2, Chi phí nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. Chi phí nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động sản xuất chung tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1 bao gồm vật liệu chính, vật liệu phụ nhiên liệu nhƣ dầu diezen, ga, nhớt xuất dùng phục vụ sản xuất chung. Nguyên vật liệu có nhiều loại, mỗi loại có những đặc điểm riêng. Vì vậy, cuối tháng kế toán căn cứ vào phiếu xuất kho để tập hợp cho toàn doanh nghiệp. Chi phí công cụ dụng cụ phục vụ cho hoạt động sản xuất chung tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại vận tải và Xây dựng số 1 bao gồm máy móc thiết bị nhƣ máy phun sơn, máy hàn, bàn hàn, bình cứu hỏa, búa, khẩu trang, quần áo bảo hộ . Các công cụ dụng cụ có giá trị nhỏ thì đƣợc phân bổ hết một lần vào chi phí còn các công cụ dụng cụ có giá trị lớn thì sẽ đƣợc tập hợp vào TK 142 – “Chi phí trả trƣớc ngắn hạn” (Phân bổ trong năm) hoặc Tk 242 – “Chi phí trả trƣớc dài hạn” (Phân bổ trong nhiều năm). Căn cứ vào bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ trong tháng, kế toán ghi sổ nhật ký chung và sổ cái Tk 627 theo định khoản. Nợ TK 6272: 850.643 Có TK 152: 850.643 Nợ Tk 6273: 609.475 Có TK 153: 609.475 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 57
58. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 3, Chi phí khấu hao TSCĐ. Trong quá trình sử dụng, TSCĐ bị hao mòn dần vào giá trị hiện vật, giá trị hao mòn đƣợc chuyển dịch vào giá trị sản phẩm làm ra dƣới hình thức khấu hao. Kế toán sử dụng sổ theo dõi TSCĐ để theo dõi từng loại máy móc thiết bị với các chỉ tiêu số liệu về nguyên giá, giá trị hao mòn, giá trị còn lại. TSCĐ ở Công ty chủ yếu là các TSCĐ chuyên dùng nhƣ máy cắt thép, máy cắt tôn, máy uốn tôn, Công ty xác định thời gian sử dụng của máy móc thiết bị theo quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tƣ số 203/2009/TT-BTC ban hành ngày 20/10/2009 của Bộ tài chính. Công ty áp dụng tính khấu hao theo phƣơng pháp đƣờng thẳng và thời gian khấu hao đƣợc tính nhƣ sau: Máy móc thiết bị: 10 năm Phƣơng tiện vận tải: 10 năm Thiết bị văn phòng: 3 năm. Mức khấu hao đƣợc tính nhƣ sau: Nguyên giá TSCĐ Mức khấu hao hàng năm = Số năm sử dụng Mức khấu hao hàng năm Mức khấu hao tháng = 12 tháng Trong đó: Nguyên giá = Giá mua + Chi phí vận chuyển, lắp đặt chạy thử - Các khoản giảm trừ. Giá trị còn lại = Nguyên giá - Khấu hao lũy kế. Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 58
59. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.14 BẢNG PHÂN BỔ KHẤU HAO TÀI SẢN CỐ ĐỊNH Tháng 12 năm 2010 STT Tên TSCĐ TG Nguyên giá Mức khấu Trích hao Phân bổ cho đối tƣợng sử dụng Giá trị hao Giá trị còn lại sử hao 1 năm mòn T12 mòn lũy kế dụng 627 641 642 1 Xe tải 10 500.000.000 40.000.000 3.333.333 3.333.333 120.000.000 380.000.000 2 Máy cắt tôn 10 550.000.000 55.000.000 4.583.333 4.583.333 220.000.000 330.000.000 3 Máy cắt thép 10 200.000.000 20.000.000 1.666.667 1.666.667 60.000.000 140.000.000 4 Máy cán 10 450.000.000 45.000.000 3.750.000 3.750.000 180.000.000 270.000.000 5 Máy đột 1 10 100.000.000 10.000.000 833.333 833.333 30.000.000 70.000.000 6 Máy đột 2 10 100.000.000 10.000.000 833.333 833.333 30.000.000 70.000.000 7 Máy vi tính 3 16.500.000 5.500.000 458.333 458.333 916.667 15.583.333 . Cộng 2.950.000.000 236.000.000 19.666.333 12.333.667 5.333.333 1.333.333 502.150.000 2.447.850.000 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 59
60. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng 4, Chi phí bằng tiền khác Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động sản xuất chung tại công ty bao gồm chi phí tiền điện, nƣớc, điện thoại Căn cứ vào bảng tổng hợp chi phí dịch vụ mua ngoài, kèm theo các chứng từ hợp lý, hợp lệ, kế toán ghi nhật ký chung. Cuối tháng, căn cứ vào các chứng từ, hóa đơn liên quan kế toán ghi sổ Nhật ký chung và sổ cái Tk 627. Ví dụ: Ngày 20/12/2010 mua nƣớc lọc của Công ty TNHH nƣớc Lovic Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 60
61. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.15 HOÁ ĐƠN Mẫu số: 01 GTKT-3LL GIÁ TRỊ GIA TĂNG PQ/2010B Liên 2: Giao khách hàng 0039828 Ngày 20 tháng 12 năm 2010 Đơn vị bán hàng: Công ty TNHH nƣớc Lovic Điạ chỉ: Thôn Bắc – Xã Tân Tiến – An Dƣơng – HP Số tài khoản: Điện thoại: MST: 0201053403 Họ tên ngƣời mua hàng: Nguyễn Đức Thịnh Tên điạ chỉ: Công ty Cổ phần TM Vận tải và Xây dựng số 1 Địa chỉ: Số 1 – Minh Khai – Hồng Bàng – HP Số tài khoản: Hình thức thanh toán: Tiền mặt MST: 0200576136 STT Tên hàng hoá, dịch vụ ĐVT Số Đơn giá Thành tiền lƣợng A B C 1 2 3=1x2 1 Nƣớc lọc tinh khiết Bình 30 20.000 600.000 Cộng tiền hàng 600.000 Thuế suất GTGT 10% Tiền thuế GTGT 60.000 Tổng cộng tìên thanh toán 660.000 Số tiền viết bằng chữ: Sáu trăm sáu mươi nghìn đồng./ Ngƣời mua hàng Ngƣời bán hàng Thủ trƣờng đơn vị (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, đóng dấu, họ tên) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 61
62. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.16 Công ty CP TM XD số 1 Mẫu số S03a-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trƣởng BTC) NHẬT KÝ CHUNG Năm 2010 ĐVT: ĐVN Ngày Chứng từ Diễn giải TK Số tiền ghi Số Ngày ĐƢ Nợ Có sổ hiệu tháng A B C D E 1 2 Số trang trƣớc 119.236.325.369 119.236.325.369 chuyển sang 20/12 PC Mua bình nƣớc lọc 627 600.000 670 cho phân xƣởng 133 60.000 111 660.000 31/12 PKT 31/12 Lƣơng nhân viên 6271 9.000.000 22 quản lý phân xƣởng 334 9.000.000 31/12 PKT 31/12 Các khoản trích theo 6271 1.540.000 23 lƣơng 338 1.540.000 31/12 PKT 31/12 Tính khấu hao 6274 12.333.667 24 TSCĐ cho bộ phận sản xuất 214 12.333.667 31/12 PKT Kết chuyển chi phí 154 1.952.995.079 28 NVLTT 621 1.952.995.079 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 141.890.000 29 NCTT 622 141.890.000 31/12 PKT 31/12 Kết chuyển chi phí 154 40.423.118 30 SXC 627 40.423.118 Cộng cuối năm 132.196.838.428 132.196.838.428 Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 62
63. Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Bảng 2.17 Công ty CP TM XD số 1 Mẫu số S03b-DN Số 1 Minh Khai – HB – HP (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 cuả Bộ trƣởng BTC) SỔ CÁI TK 627 Tháng 12 năm 2010 NT ghi Chứng từ Diễn giải TKĐƢ Số tiền sổ SH NT Nợ Có Số dƣ đầu kỳ Số phát sinh 20/12 PC 670 20/12 Mua nƣớc cho 111 600.000 PX SX 31/12 PKT 22 31/12 Lƣơng phải trả 334 9.000.000 cho NV PX 31/12 PKT 23 31/12 Các khoản trích 338 1.540.000 theo lƣơng 31/12/ PKT 24 31/12 Khấu hao TSCĐ 214 12.333.667 31/12 PKT 30 31/12 KC CP SXC 154 40.423.118 Cộng phát sinh 40.423.118 40.423.118 Tồn cuối kỳ - - Ngày 31 tháng 12 năm 2010 Ngƣời ghi sổ Kế toán trƣởng Giám đốc (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Cuối kỳ, từ chứng từ tập hợp chi đƣợc trong tháng của Tk 627, kế toán tiến hành phân bổ cho các đối tƣợng sử dụng theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Chi phí sản xuất chung CPSXC phân bổ toàn doanh nghiệp Chi phí NVL TT = x cho sản phẩm i Tổng chi phí NVL TT từng sản phẩm i Ví dụ: Phân bổ chi phí sản xuất chung cho sản phẩm giáo hoàn thiện trong tháng 12 năm 2010. CPSX của sản phẩm 40.423.118 = x 889.310.718 giáo hoàn thiện 1.952.995.079 = 18.406.965 Sinh viên: Trần Thị Hương – Lớp QT1101K 63